ANDERS OMGAAN MEt GElD

JUNi - JUli - aUgUstUs 2010

Magazine Netwerk Vlaanderenverschijnt driemaandelijks, 28e jaargang, nr 2

België - BelgiquePB

1000 Brussel 11/1366

Petitie Bankroet tegen investeringen in

steenkoolcentrales

Geld maakt misschien toch een

beetje gelukkig 4 7Afgiftekantoor 1099 Brussel X, P2A8306 - Afzender: Netwerk Vlaanderen, Vooruitgangstraat 333/9, 1030 Brussel

Op hete kolen voor klimaatvriendelijk bankieren

Small talk“Hoe kan je leven van een maandelijks inkomen van 1300 euro?! Dat is toch niet te doen?” Op de trein hoor je al eens wat. Meestal ongevraagd en ongewild, maar af en toe voel ik me aangesproken. Vandaag dus: twee vrouwen in gesprek over hoe moeilijk het is rond te komen met een maandelijks budget van onder de 1500 euro. Ik ben zo iemand. En ik voel me opeens trots dat ik het kan. Nochtans moet ik er niet zoveel moeite voor doen. Ik eet waar en wat ik wil, heb een mooi dak boven mijn hoofd, kan regelmatig op culturele uitstap en een rondje betalen op café. Ik kan ook gemakkelijk jaarlijks op reis (OK, met dank aan de 13e maand) en ik hoef echt niet elke maand te schrapen om rond te komen. Ik spaar een beetje (jaja, bij Triodos :-) ) en steun maandelijks wat organisaties. Ik heb het gevoel dat ik rijkelijk leef met mijn maandelijks in-komen. Wat doe je met nog eens 1000 of 2000 euro meer? Elke maand een nieuw servies kopen? Een hele winter lang tuinverwarming? Beleggen en nog meer geld verdienen? Voor mocht ik het ooit nodig hebben, tips om anders om te gaan met meer geld zijn welkom op esther@netwerkvlaanderen.be

Esther Vandenbroucke

Meer over Geld en Geluk op pag. 7

edito

2 edito Small talk 3 KoRt 4 dossieR Bankiers op hete kolen 7 eNQUÊte Geld maakt

toch een beetje gelukkig 8 eVeNeMeNt BV’s door het vuur voor klimaatvriendelijk bankieren

10 poRtfolio Aan tafel met Netwerk Rentevrij 11 iN de KiJKeR Overheid laat na

banken te verduurzamen 13 iN de KiJKeR Verder knokken voor de Tobin taks 14 KoRt 15 staKeHoldeR “Allemaal één blok tegen het financieel systeem” 16 acHteR de scHeRMeN

iNHoUd

Muntuit hervat proefprojecten Gent Netwerk Vlaanderen kreeg in april het goede nieuws dat ze door kan gaan met Muntuit, het innovatieplatform voor complementaire mun-ten. Concreet zal er in de loop van dit jaar een proef opgestart worden rond buurt en burenzorg in het Gentse Rabot en onderling leren in een school in het Gentse. De beide proefprojecten moeten meer inzicht opleveren over de meer-waarde van complementaire munten voor stede-lijk en gemeentelijk beleid. Projectleiders zijn Bernard Lietaer, die internationaal naam heeft opgebouwd met zijn studie naar monetaire inno-vaties en Igor Byttebier, auteur van de bestsel-ler Creativiteit Hoe? Zo! Ze worden ondersteund door Netwerk Vlaanderen medewerkers Mathias Bienstman en Hugo Wanner.

Zie www.muntuit.eu

MUNTUIT

MUNTUIT

MUNTUIT

2

KoRt

“Laat de lessen economie niet aan de economen” Vanaf 1 september moeten alle Vlaamse scholen extra economieles geven. Anton Maertens van ACW argumenteerde in De Standaard dat financieel-economische kennis een bodemloze put is als de banksector het de consument moeilijk blijft maken: “In plaats van te vragen hoeveel euro 2 % rente over vijf jaar op een rekening van 100 euro opbrengt, zou Febelfin misschien beter duidelijk moeten maken hoeveel verborgen werkingskosten de bank aanrekent en hoe vaak ze haar tarieven aanpast.” Maertens noemt de onderwijskwestie een symptoom van een dieperliggend probleem in de bankwereld, waar een kennispiramide gepla-muurd met vertrouwen en autoriteit, gefoefel in de hand werkt. Het volledige artikel is te lezen op www.standaard.be

transparencywash Is het je ook opgevallen? De laatste tijd pakken banken en masse uit met hun transparantiebeleid. Zo presenteert Rabobank trots haar ‘transparantie-garantie’. Deze garantie biedt spaarders “zekerheid dat wij al onze producten en diensten 100 % dui-delijk en eerlijk voorstellen. Zonder verborgen val-kuilen, zonder commerciële addertjes”. Maar geldt de transparantiegarantie ook voor investeringen? Informeert Rabobank spaarders en beleggers over zijn investeringskeuzes? Sluit Rabobank bedrijven uit die illegaal wapentuig produceren? Sluit de bank ondernemingen uit die samenwerken met re-pressieve regimes zoals die in Birma? Zo ja, welke bedrijven zijn dat? Kiest Rabobank voor klimaat-vriendelijk bankieren en zo ja, in welke sectoren en projecten inves-teert ze dan? Dit soort transparan-tie zou klanten pas echt in staat stellen een geïnformeerde keuze te maken over aan welke bank zij hun spaargeld toevertrouwen.

Netwerk Vlaanderen

2009 was het jaar waarin de crisis haar weg vervolgde door het

bankenlandschap. Voor Netwerk Vlaanderen aanleiding temeer

om zich te blijven inspannen voor maatschappelijk verantwoord

investeren en schadelijke bankpraktijken onder de aandacht te

brengen. Een kort overzicht van de activiteiten.

Maatschappelijk

Verantwoord Investeren a Naar aanleiding van de crisis schaarde Netwerk Vlaanderen een brede groep koepelorgani-

saties achter de N€P-eisen en riep samen met hen op tot maatschappelijk verantwoord

bankieren. De campagne werd afgesloten met het debat Red het geld in de Vooruit.

a Netwerk blijft in gesprek met banken over een ethische on-

dergrens van hun investeringsbeleid. ING verbeterde in 2009

alvast haar uitsluitingsbeleid voor investeringen in wapens.

a Een voorbeeld van een project met een hoge investeringsnood is

C-Powers windmolenproject op de Thorntonbank. In het kader van de

week van het MVI nam Netwerk er een kijkje.

a Ook deed Netwerk samen met Réseau Financement Alternatif onder-

zoek naar het maatschappelijk verantwoord investerings gedrag van

overheden. Gemeenten blijken veel minder bewust te investeren

dan ze zouden willen, vooral wegens gebrek aan informatie.

a Op de website van Netwerk is de Duurzame Wegwijzer ge-

update, zodat je zelf een bewuste keuze kunt maken voor je

spaar- of beleggingsgeld.

Jaarbericht 2009

Financiering van wapens a Samen met IKV Pax Christi uit Nederland schreef Netwerk het in oktober gelanceerde

rapport Worldwide investments in cluster munitions: a shared responsibility, waaruit

blijkt dat 138 fi nanciële instellingen wereldwijd nog steeds voor meer dan 20 miljard dol-

lar investeren in clustermunitieproducenten. Vergezeld van een levensgrote clusterbom

presenteerden de schrijvers hun onderzoek in Londen. Het had campagnes en debatten

over heel de wereld tot gevolg.

a In België is de wet tegen fi nanciering van clustermunitie al in 2007 aangenomen, maar

nog altijd niet in werking gesteld omdat minister Reynders het nalaat een zwarte lijst

van clustermunitieproducenten op te stellen. Netwerk stuurde samen met 15 indivi-

duele beleggers een deurwaarder naar Reynders. De ingebrekestelling werd publiekelijk

voorgelezen aan het Ministerie van Financiën.

Bankgeheimen a Door het succes van de website Bankgeheimen in België, toonden gelijkaardige organisaties in

het buitenland interesse in het concept. Netwerk Vlaanderen besloot de krachten te bundelen

en samen een Europese website te maken. Banksecrets.eu werd in juni 2009 gelanceerd in

Italië, Frankrijk, Spanje, Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk en toont de schadelijke

investeringen van 13 Europese grootbanken. De lancering ging gepaard met een actie Ontkleed

de banken in Parijs, Madrid en Brussel.

eeen n eeeeeenn n brbredede e e grgrgroeoeoeoeep p p p kokokkoepepepepepelelelee orororgagagaganininin --

oot t tt mamaatat h lllijijijkkk tt dd

ReRed d d hehehettte on-2009 ns.noood iikader v

rnrnrnnatatatattififififif edragstststererereneneniiee.eeeggge-e-

ooor jejejeee

atatscscscchahahappppppelellijijijk k k veveverararar ntntntntntwowow orord d

t tt gegegegeeldlddd iiin n n dedede VV VVooooooo rururuitititit..ddd

ss van nn de

oooondndndnddererere -g van nnn

Onze werking werd ook in 2009 weer mogelijk

gemaakt door tal van vrijwilligers, duurzame spaarders

en donateurs. Bedankt!

Netwerk Vlaanderen vzw

Vooruitgangstraat 333/9 1030 Brussel

tel 02 201 0770 / fax 02 201 0602

www.netwerkvlaanderen.be info@netwerkvlaanderen.be

rekeningnummer voor giften: 001-1199225-90

01 1

11/05/10 17:13

Autodelen: duurzaam en sociaal Autodelen is een systeem waarbij meerdere mensen gezamenlijk gebruik maken van één of meerdere auto’s. Handig voor mensen die soms een (tweede) auto nodig hebben. “Een duurzaam alternatief voor een eigen auto, dat ook nog eens goed is voor de sociale cohesie,” zegt Jeffrey Mat-thijs van Autopia, het Vlaams steunpunt voor particulier autodelen, “Vorig jaar hebben wij onderzocht waarom mensen autodelen. Een belangrijke component is blijkbaar het sociaal contact. We zien dat mensen die een auto delen, ook eerder samen een speelstraat inrichten of op een rom-melmarkt gaan staan. Het is dan ook goed denkbaar dat ook autodelen in de toekomst als verdienpost wordt opgenomen in een complementair muntsysteem als Muntuit.” In Gent delen momenteel 350 autodelers zo’n 27 auto’s. Autopia wil eind dit jaar zijn totaal geregistreerde autodelers verdubbelen naar 1.500 huishoudens. Om mensen te overtuigen deel te nemen en zich te registreren werd de website vernieuwd. Er is nu een voordeelcalculator waarbij je berekent hoeveel je kan besparen door te autodelen en een vernieuwd interactief vraag-en-aanbod systeem. Kijk op www.autodelen.net

3

Het jaarbericht 2009 is uit! Wil je weten hoe Netwerk haar eigen inkomsten heeft besteed en welke activiteiten ermee zijn betaald? Kijk dan op www.netwerkvlaanderen.be/jaarbericht of vraag een papieren versie aan via telefoonnummer 02 201 0770.

Het rapport stelt de vraag in welke mate banken actief in België de klimaatproblematiek serieus nemen. Hiertoe werd gekeken of en hoeveel geld ze de afgelopen twee jaar in bedrijven betrokken bij klimaatschadelijke activiteiten zoals elektri-citeitsproductie op basis van steenkool, oliewin-ning uit teerzanden en de productie van palmolie investeerden. Het rapport komt tot de vaststelling dat in deze periode op Triodos na alle onderzochte banken, namelijk AXA, BNP Paribas, Citigroup, Deutsche Bank, Dexia, ING en KBC, gezamenlijk voor een bedrag van maar liefst 25 miljard euro in deze klimaatschadelijke bedrijven investeerden.

Laat steenkool in de grond

De onderzochte praktijken hebben elk een zeer scha-delijke impact op het milieu. Steenkool is de meest vervuilende fossiele brandstof: ze staat in voor 25 % van de wereldwijd opgewekte energie, maar neemt wel 42 % van de mondiale CO2-uitstoot uit energieopwekking voor haar rekening. Desondanks is steenkool aan een opmars bezig. De productie en verbranding van steenkool neemt sinds 2000 tussen 5 en 10 % per jaar toe, met een spectaculaire groei in China. Alleen al het huidige groeipad van nieuwe elektriciteitsopwekking uit steenkool riskeert alle andere klimaatinspanningen teniet te doen. Laat staan dat het de uitstoot met tientallen procenten

laat dalen zoals nodig geacht wordt om gevaarlijke klimaatverandering te vermijden.

Wanneer een bank investeert in een steenkoolcen-trale, dwingt ze de samenleving op een langdurig vervuilend pad: een steenkoolcentrale heeft immers een levensduur van 40 jaar. Bovendien heeft een bank er alle belang bij dat haar lening terugbetaald wordt en de steenkoolcentrale haar operaties niet vroegtijdig staakt. Op die manier worden de groene investeringen van deze banken tenietgedaan en blij-ven we ter plaatse trappelen. China mag dan wel de koploper zijn wat betreft de elektriciteitsproductie uit steenkool, ook in Europa zijn er plannen om in de komende jaren 70 nieuwe steenkoolcentrales te bou-wen. In eigen land diende Duitse energiegigant E.ON in juni 2010 een milieuvergunningsaanvraag in voor de bouw van een steenkoolcentrale in Antwerpen. Kris Peeters sprak zich nochtans in november 2009 publiekelijk uit tegen dit project. In de financiële wereld krijgen steenkoolcentrales vlot een fiat. Zo gaf Deutsche Bank in 2009 een lening voor de bouw van een steenkoolcentrale die jaarlijks 5,2 miljoen

ton CO2 uitstoot. Dat is evenveel als de jaarlijkse uitstoot van zo’n 1,7 miljoen auto’s. Om het met

de woorden van NASA klimaatwetenschapper James Hansen te zeggen: “Kolencentrales zijn doodsfabrieken. Sluit ze.” En dit kan als banken de geldkraan dichtdraaien.

Bankiers op hete kolen

Vier landen - India, Maleisië, Indonesië en de Filippijnen – zijn geselec-teerd voor WWF-onderzoek naar het behoud en gebruik van palm. Nadat het regenwoud is verbrand, maken palmoliebedrijven het land vrij en planten palmoliebomen. Bukit Tigapuluh natuurreservaat, Sumatra, Indonesië.© Mark Edwards / WWF-Canon

We moeten zover mogelijk onder de 2°C opwarming van het klimaat blijven om het ecosysteem waarin de mens functioneert, intact te houden. Lukt dat niet, dan komen we in een nieuwe situatie terecht die dramatische gevolgen zal hebben voor mens en milieu. dat is de cruciale vaststelling van het intergovernmental Panel on Climate Change (iPCC). Netwerk Vlaanderen onderzocht in haar rapport Bankiers op hete kolen de kern van het klimaatvraagstuk: de financiering ervan.

4

doSSieR

Bankiers op hete kolenHet zwarte zand

Ook de oliewinning uit teerzanden in Canada levert een grote bijdrage aan de milieuvervuiling. De bewezen reserves zijn goed voor de productie van 170 miljard vaten olie: na Saoedi-Arabië de grootste oliereserves ter wereld. Momenteel worden er dagelijks 1,3 miljoen vaten uit deze teerzanden geproduceerd. Massale investeringen ten belope van 136 miljard dollar zouden die productie tegen 2020 laten stijgen tot 4,5 miljoen vaten per dag. Het omzetten van teerzanden naar bruikbare olie is echter een zeer vervuilend proces. Wanneer we de verbranding van olie meerekenen, vervuilt olie uit teerzand 15 tot 40 % meer dan conventionele olie. Bovendien worden er voor de ontginning van teer-zanden duizenden hectaren oerbossen gekapt en gaat het productieproces gepaard met een enorme water- en luchtvervuiling in de regio. Suncor Energy is de grootste teerzandontginner; AXA, BNP Pari-bas, Citigroup, Deutsche Bank en ING pompten de voorbije twee jaar samen minstens 1 miljard euro in het bedrijf.

Verdoken vervuiler

De productie van palmolie tenslotte, is een ver-doken vervuiler. Ontbossing is verantwoordelijk voor 17 % van de wereldwijde CO2-uitstoot. Palm-olieproductie neemt een belangrijk deel van de wereldwijde ontbossing voor haar rekening. De hoge marktprijs zorgt voor een snelle groei van de sec-tor in de landen waar het geteeld wordt. Palmolie wordt onder meer gebruikt voor biobrandstoffen, een zogezegd ‘duurzaam’ alternatief voor diesel en benzine. De ontbossing die hiermee gepaard gaat echter, genereert meer CO2 dan wat biobrandstoffen uit landbouwgewassen uiteindelijk terugdringen. Bovendien komen bedrijven zoals Wilmar, naar

eigen zeggen de grootste verwerker en verhandelaar van palmolie in de wereld, regelmatig in opspraak door het illegaal afbranden van woud om plaats te maken voor plantages. AXA en Deutsche Bank zijn aandeelhouders bij Wilmar voor een bedrag van respectievelijk 26,1 - en 15,4 miljoen euro.

Banken door de roetfilter

Met de 25 miljard euro die banken actief in België in deze bedrijven hebben geïnvesteerd in 2008 en 2009, werd met ons spaar – en beleggingsgeld een cruciale bijdrage aan het vervuilingsproces geleverd. In absolute termen was Deutsche Bank de groot-ste vervuiler. Ze neemt bijna 10 van de 25 miljard euro klimaatschadelijke investeringen voor haar rekening. Dit is vooral te wijten aan hun financiële betrokkenheid bij de Duitse energiegiganten E.ON en RWE, met portfolio’s die voor een groot deel uit steenkoolcentrales bestaan. BNP Paribas, langs de andere kant, was financieel betrokken bij bijna alle bestudeerde bedrijven. Triodos is de enige bank die echt het goede voorbeeld geeft. Van deze bank zijn er geen investeringen teruggevonden in de onder-zochte bedrijven. »

Man laadt kolen bij een mijn in de provincie Shanxi, China. Shanxi is het hart van de steenkool in China, bekend om haar hoge graad van vervuiling en een bloeiende kolen-industrie met zowel grote legale mijnen als kleinere, illegale mijnen. Volgens de Chinese overheid kwamen er meer dan 3250 mensen – gemiddeld negen per dag – om bij ongelukken in Chinese steenkoolmijnen in 2008. © Thomas Haugersveen / WWF-Norway

5

Larie en steenkool?

We kunnen vaststellen dat de in België actieve banken nog een lange weg te gaan hebben om eco-logisch verantwoorde banken te worden, iets wat veel van deze banken reeds claimen te zijn. Het volstaat absoluut niet om een ‘groen’ spaar – of beleggingsproduct aan te bieden.

Bovendien onderschreven bijna alle onderzochte banken een verklaring opgesteld na de top van Kopenhagen, die ijvert voor een legaal bindend klimaatakkoord dat de lange termijn reductiedoel-stellingen voor broeikasgassen vastlegt. Indien de banken van zin zijn om deze principes in de praktijk te brengen, geeft het rapport een aantal duidelijke richtlijnen. Zo moeten ze zich terugtrekken uit sec-toren en bedrijven die een substantieel negatieve impact op het klimaat hebben.

Bovendien dienen banken de klimaatimpact van al hun investeringen te verminderen en investeringen in valse oplossingen voor het klimaatprobleem zo-als kernenergie en de grootschalige productie van biobrandstoffen met een negatief koolstofsaldo, te staken. Voorts moeten banken de steun aan broei-kasreducerende technologieën, hernieuwbare ener-gie en energie-efficiëntie verhogen om de overgang naar een economie met weinig tot geen CO2-uitstoot te financieren. Tenslotte dienen banken ook trans-paranter te zijn opdat klanten een duidelijk beeld hebben over de klimaatimpact van de investeringen die met hun geld gebeuren.

Het rapport toont dat het kan: zo financiert de Nederlandse ASN Bank geen activiteiten die veel

broeikasgassen uitstoten, zoals elektriciteitsproduc-tie uit steenkool. Ook de Britse Co-op Bank verklaart geen bedrijven te financieren waarvan de voornaam-ste activiteit bijdraagt tot klimaatverandering door bijvoorbeeld de productie van fossiele brandstoffen.

overheid

Naast de banken, wordt ook de overheid op haar verantwoordelijkheid in dit verhaal gewezen. Het is hoog tijd voor een doeltreffend klimaatbeleid, met inzet van financiële instrumenten als een vergroening van de fiscaliteit, met hogere lasten voor vervuiling en financiële en fiscale stimuli voor hernieuwbare energie, energiebesparing en groene technologieën. Een reglementair kader moet de transitie naar een klimaatvriendelijke samenleving sturen. Tenslotte kan de overheid het goede voor-beeld geven door haar eigen middelen, bijvoorbeeld van pensioenfondsen, te beleggen in projecten en producten die bijdragen tot de overgang naar een economie met weinig tot geen CO2-uitstoot.

Zeker nu ze zoveel geld aan de banken heeft ge-schonken, moet de overheid de banken op hun maatschappelijke verplichtingen wijzen. Samen hebben ze een rol te spelen in het realiseren van een ecologisch verantwoorde economie. Bankiers op hete kolen bewijst dat er nog fikse inspanningen geleverd moeten worden. ‘Groene’ initiatieven van banken zijn positief - voor zover er geen greenwa-shing aan te pas komt - maar deze inspanningen verliezen hun nut indien klimaatschadelijke inves-teringen niet geweerd worden.

Frank Vanaerschot

»

Steenkoolcentrale in Niederaussem, Duitsland.

Volgens onderzoek van WWF staat deze centrale

op nummer tien in de lijst van ergste klimaatvervui-

lers in Europa. © Andrew Kerr / WWF-Canon

6

Diverse studies toonden al aan dat geld niet geluk-kig maakt. Daar kon er nog best eentje bij dachten wij: Netwerk vroeg mensen op de Gezinsdag 11 april in Gent naar hun mening over geld en geluk.

‘Saldo ontoereikend’

Wij vroegen ruim 100 bezoekers wat volgens hen de relatie is tussen geld en geluk. 33 % van de ondervraagden denkt wel degelijk dat geld geluk-kig maakt. Dit terwijl maar liefst 49 % van de ondervraagden aangeeft al eens heel erg gelukkig te zijn geworden van geld. Naast het eerste loon, blijken vooral erfenissen en cadeautjes in klin-kende munt een goede geluksveroorzaker. Dit on-derschrijft de stelling van onderzoekers Jonathan Gardner en Andrew Oswald, die zeggen dat ge-wonnen geld gelukkiger maakt dan verdiend geld. 33 % van de mensen geeft dan weer aan ooit heel ongelukkig te zijn geworden door een gebrek aan geld. Dit ongeluk varieert van zeer pijnlijk: “voor de kassa staan met drie kleine kinderen in de kar en ‘saldo ontoereikend’ moeten lezen”, tot zeer herkenbaar “toen ik dringend naar het openbaar toilet moest maar geen geld bij me had”.

Netwerk doet zoveelste steekproef Geld en Geluk

Geld maakt misschien toch een beetje gelukkig“Sinds vijftig jaar zijn de burgers in het Westen rijker, ze werken heel wat minder, ze hebben langer vakantie, ze reizen meer, ze worden ouder en hun gezondheid is beter. en toch zijn ze niet gelukkiger”, stelt Richard Layard, economist en auteur van Waarom zijn we niet gelukkig.

Slechts één ondervraagde beweert slechts gelukkig te zijn geweest toen hij geen geld had.

Het liefst gemiddeld

Bij de vraag naar welk bedrag je het liefst op je rekening zou willen hebben staan, koos de ruime meerderheid van de ondervraagden voor de middenmoot: 40 % zou het liefst tussen de 10.000 en 100.000 euro willen hebben; 37 % kiest voor een bedrag tussen de 100.000 en 10 miljoen euro. Men wil genoeg hebben om het huis af te werken en de kinderen tevreden te stellen, maar “met teveel geld lopen veel mensen toch in hun ongeluk, kunnen het moeilijk beheren” of

“als je teveel geld hebt, ben je niet meer blij als je iets krijgt”. Slechts 9 procent koos voor minder dan 10.000 euro “genoeg om rond te komen en te genieten van kleine dingen”, 14 % had het liefst meer dan 10 miljoen, vooral om uit te delen.

“Als je iets koopt, wil je weer iets anders”

Tweederde van onze bezoekers mag het dan zijn eens geweest met de gedachte van schrijver Richard Layard, zijn stelling Geld maakt mensen alleen gelukkig als zij er meer van hebben: meer geld dan anderen of meer geld dan in het verleden werd door weinig van hen onderschreven. Ze hadden dan ook keus uit nog vier stellingen, die elk de relatie tussen geld en geluk nuanceerden. Het populairst was de uitspraak van Paul

Bordewijk Geld maakt gelukkig wanneer het vrijheid geeft. Maar het maakt onge-lukkig wanneer je er slaaf van bent. Motivaties liepen uiteen van “geld moet dingen mogelijk maken en je niet doen verlammen” en “als je alles kan doen wat je wilt en nog kan dromen van iets anders (wat je nog niet hebt) ben je

perfect gelukkig” tot “omdat ik een tiener ben en wanneer ik geld vraag aan mijn ouders om te doen wat ik graag doe, geeft me dit vrijheid. Wanneer ik er

zelf voor moet gaan werken en dit werk geeft me geen voldoening dan ben ik er slaaf van”. Ook geliefd was Geld maakt gelukkig, mits het wordt uitgegeven aan ervaringen in plaats van spullen van Ryan Howell: “Als je op reis gaat, doe je ervaringen op; als je iets koopt, is het morgen verouderd en wil je iets anders.”

Marjon Meijer

7

eNquête

BV’s door het vuur voor klimaatvriendelijk bankieren De fanfare speelt zacht, het vuur knettert, de kolen dampen… Op het Vuur-feest van Netwerk Vlaanderen woensdag 2 juni trotseerden de Neveneffecten, Low Impact Man, Johannes van The Van Jets, actrice Joke Devynck, Nic Bal-thazar en mentalist Gili een tapijt van maar liefst 700 graden Celcius. Hiermee ondersteunden ze de campagne Bankroet van Netwerk Vlaanderen.

Bekende Vuurloper (BV) Jonas Geirnaert: “Ik vind dat banken op hun ver-antwoordelijkheid gewezen moeten worden. Bij heel veel bedrijven is het zo dat ze zich een milieubewust imago aanmeten, terwijl ze tegelijkertijd de smerigste dingen doen. Zoals die 70 nieuwe steenkoolcentrales die gepland staan, da’s crapuleus, da’s schandalig. Banken denken ‘zolang niemand iets zegt en er geen problemen mee heeft, dan doen wij maar op en worden we er rijk van’. De bedoeling van de campagne is om mensen ervan bewust te maken dat die steenkoolcentrales een milieucatastrofe zijn.”

Zijn collega Lieven Scheire vult aan: “Iedereen is bezig met het isoleren van huizen en probeert zuinig om te gaan met energie om het milieu te sparen, dan kan het toch niet de bedoeling zijn dat tegelijkertijd onze spaarcenten worden gebruikt om in heel Europa bijkomende steenkoolcentrales te bouwen die het milieu vervuilen?”

Televisiemaker en regisseur Nic Balthazar is overtuigd om van bank te ver-anderen: “We stemmen eens in de vier jaar, maar eigenlijk kunnen we dat dagelijks doen, door te beslissen bij welke bank we ons geld zetten. Mijn geld staat al sinds jaar en dag bij Fortis, wij Belgen doen dat zo, maar ik kan inderdaad ook naar Triodos Bank. En ik zweer hierbij dat ik dat ook ga doen.”

Politici steunen investeringsstop voor nieuwe steenkoolcentrales

Ook politici Mathias Declercq (Open VLD), Elke Decruynaere en Vera Dua (Groen!), Bart Martens en Bert Anciaux (SP.a) en Siegfried Bracke (N-VA) zakten af naar de Kouter en tekenden de petitie. Dua en Anciaux gingen er zelfs voor door het vuur.

Netwerk Vlaanderen stelt vast dat er bij de publieke opinie en in de politieke wereld een brede consensus is om niet langer in nieuwe steenkoolcentrales te investeren, waar ook ter wereld. Eerstdaags wordt een sterk en duidelijk signaal van de banken verwacht. Ze kunnen hun beleid zo aanpassen dat er niet langer spaar en beleggingsgeld gaat naar nieuwe steenkoolcentrales. Iedereen die wil kan die vraag onderschrijven door de petitie Bankroet te tekenen, op www.netwerkvlaanderen.be/bankroet

8

eVeNemeNt

Foto’s van Herman Vanaerschot, Jean Marie Versyp en Netwerk Vlaanderen

9

Aan tafel met Netwerk RentevrijBiovoeding zit in de lift. in 2009 besteedden de Belgen 350 miljoen euro aan biologische producten. daarmee steeg het marktaandeel van biovoeding met 12% ten opzichte van 2008. Netwerk Rentevrij juicht deze ontwikkeling toe en gaf le-ningen aan twee bijzondere initiatieven op dit gebied. Beiden combineren lekker biologisch eten met een streven naar solidariteit.

Meer weten over Netwerk Rentevrij? info@rentevrij.be of 02/274.00.17

Lekker GeC is op zoek naar cofinanciering

Wie al getafeld heeft in Lekker GEC, zal het weten: het is geen typisch res-taurant. Om te beginnen is het een veganistisch en biologisch gecertificeerd restaurant. Geen producten van dierlijke afkomst en een externe controle via het label ‘bio-garantie’.Klanten weten meestal ook dat wie hun maaltijd bereidt en bedient, niet nood-zakelijk een professioneel opgeleid iemand is. Lekker GEC zorgt voor opleiding en tewerkstelling van kansengroepen. Op weekbasis zijn er gemiddeld tot 20 verschillende doelgroepmedewerkers die in een van de ploegen meedraaien. En de waardering daarvoor is groot, wat blijkt uit de resultaten van een enquête.In de voorbije paasvakantie was Lekker GEC een week dicht voor inrich-

tingswerken. Een toog voor zelfbediening werd zelf gebouwd en geïnstalleerd waarmee meteen een nieuw concept is toegepast. De klant bedient zichzelf naar eigen ritme, maat en smaak een naar gewicht afgerekende maaltijd: betaalbaar en lekker voedzaam. Meer aandacht kan daardoor gaan naar opleiding van medewerkers in de keuken.

Voor het realiseren van de hiermee gepaard gaande investering is Lekker GEC op zoek naar financiering. Netwerk Rentevrij kende al een lening van 10.000 euro toe en een tweede lening van 10.000 euro volgt weldra.

Info Lekker GEC: vraag naar Robrecht Cardyn, coördinatorKon. Maria Hendrikaplein 5-6, 9000 Gent

tel: 09 242 87 50 lekkergec@yahoo.com www.lekkergec.be

Papaver vzw krijgt ademruimte

Papaver vzw groeide in 2003 uit het biologisch tuinbouwbedrijf De Kollebloem. Deze boerderij zet haar producten voornamelijk af via een 200-tal groentenpakketten en een eigen boerderijwinkel.De Kollebloem is naast een tuinbouwbedrijf al lang een plek waar verschillende maatschappelijke projecten kunnen groeien. Papaver vzw werd in 2003 opgericht om het maat-schappelijk engagement in een duidelijke aparte structuur onder te brengen. De vzw wil kinderen en volwassenen verder sensibiliseren rond gezonde voeding, duurzaamheid van consumptie en produc-tie en onze ecologische voetafdruk hierin. Papaver kreeg een subsidie van Leader (een Euro-pees subsidiëringprogramma), waardoor het project verder kan ontwikkeld worden met een professio-nele kracht. Een deel van de kosten moet uit eigen werking gedragen worden. Een lening van Netwerk Rentevrij (10.000 euro) samen met bijdrages van vele sympathisanten geeft de organisatie adem-ruimte om de nodige omzet op te bouwen.

10

PoRtfoLio

overheid laat na banken te verduurzameneen overzicht van de initiatieven het afgelopen jaar

de financiële crisis maakte duidelijk dat maatschappelijk onverantwoordelijk bankiersgedrag de samenleving handenvol geld kan kosten en dat de rol die het bankwezen in onze samenleving opneemt drastisch herzien moet worden. is dat ook gebeurd? Heeft de Belgische overheid het afgelopen jaar werk gemaakt van maatschappelijk verantwoord bankieren?

Naar jaarlijkse gewoonte bieden we u in ons voorjaarsnummer een overzicht van de genomen initiatieven. Een kort overzicht dit maal en dat is niet toevallig.

Geen verduurzaming van het bankwezen

Er zijn miljarden belastingsgeld in de redding van banken gepompt. In ruil heeft de overheid even-wel niet geëist dat de geredde banken voortaan duurzaam moesten gaan bankieren. Dat werd onder meer duidelijk in recent onderzoek van MO* (zie artikel vorig magazine).Het mandaat van de aangestelde bestuurders is niet publiek gemaakt, banken helpen klanten nog steeds belastingen te ontwijken via belastingpara-dijzen en investeren volop in bedrijven die door de overheid ondertekende verdragen schenden. De overheid heeft expertencommissies aan het werk gezet om aanbevelingen te formuleren en een bijzondere kamer- en senaatscommissie belast met het onderzoek naar de financiële bankcrisis. De gevolgen waren pagina’s en pagina’s met aanbe-velingen – waaronder het scheiden van de gewone bankactiviteiten van de meer speculatieve – waar geen wetgevend gevolg aan gegeven is.

Het middenveld buitenspel

Hoe komt het toch dat politici, ondanks de mas-sale impact van de financiële crisis zo weinig sturend opgetreden zijn? Een belangrijke reden daartoe werd ontbloot in een onderzoeksrapport van Alter-EU, een organisatie die de invloed van grote ondernemingen op Europese regelgeving bijhoudt. Dat rapport onthulde dat maar liefst 84 % van de niet-gouvermentele leden van de adviescommissies over financiële regelgeving uit diezelfde financiële sector komt. Een sector die regelgeving schuwt, een riskant businessmodel hanteert en waar een ernstig tekort aan democra-tie en transparantie heerst.

Kortom: structurele ingrepen ontbraken. Op kleinere schaal werden wel enkele verbeteringen aangebracht.

fiscale vrijstelling voor investeringen in microkredietorganisaties

De aftredende federale regering heeft werk ge-maakt van de operationalisering van een wet uit 2008 die fiscale vrijstelling voorziet voor investe-ringen in ontwikkelingsfondsen voor microfinan-ciering in ontwikkelingslanden. Particulieren die investeren in microfinancieringsorganisaties, als Alterfin cvba, zouden hierdoor 5 % van hun kapi-taalsinbreng kunnen aftrekken, met een jaarlijks maximum van 210 euro. Het kapitaal moet wel ten minste 5 jaar aangehouden worden. De betrokken ontwikkelingsfondsen zijn momenteel bezig met hun erkenningsaanvraag. Verwacht wordt dat ze nog voor het einde van het jaar fiscale vrijstelling voor het dit jaar gestort kapitaal zullen kunnen verlenen.Van een gelijkaardige vrijstelling voor investeer-ders in de lokale solidaire duurzame economie, zoals Netwerk Rentevrij, is geen werk gemaakt.

financiering van wapens met verarmd uranium gebannen zonder lijst

De uittredende federale regering heeft het be-staand financieringsverbod voor anti-persoonsmij-nen en clustermunitie, uitgebreid tot wapens met verarmd uranium.Het oorspronkelijk in maart 2007 unaniem goedge-keurde verbod voorzag ook in de opmaak van een lijst met betrokken bedrijven. Ondanks herhaalde acties en parlementaire vragen is de federale over-heid in drie jaar niet verder geraakt dan een spel-letje ping-pong tussen justitie en financiën over wie nu waarvoor verantwoordelijk is.

»11

iN de KijKeR

Naar een minimale mVi-norm?

Eénieder die een financieel product op de markt brengt kan dat naar eigen goeddunken groen, kli-maatvriendelijk of ethisch noemen. Er zijn geen minimumvereisten, met veel klantenbedrog als ge-volg. 2009 was het jaar waarin de financiële sector haar verzet tegen een minimale norm voor Maat-schappelijk Verantwoord Investeren (MVI) opgaf. In mei 2009 verklaarde het Belgisch Forum voor Duurzaam en Maatschappelijk Verantwoord In-vesteren (BELSIF) voorstander te zijn van een minimale norm voor MVI.

De overheid van haar kant had, bij monde van minister Arena, publiek haar steun betoond aan een rapport van Réseau Financement Alternatif dat pleitte voor een mi-nimale norm. Arena’s opvolger Magnette bestelde een bijkomende studie om de minimale norm te operationaliseren. De regering viel vooraleer de re-sultaten hiervan bekend gemaakt konden worden.

Vlaamse gemeentes en Waals Gewest geven het goede voorbeeld

In het voorjaar van 2009 voerde Netwerk Vlaan-deren in samenwerking met minister Magnette en Réseau Financement Alternatif een onderzoek uit naar het spaar- en beleggingsgedrag van openbare besturen. Deze studie maakte bekend dat meer dan

25 Vlaamse gemeentes en een tiental Waalse en Brusselse, sociale en/of ecologische criteria hanteren in hun spaar- en beleggingsgedrag.Veel meer gemeentes hebben interesse, maar vooral een behoefte aan meer info, ondersteuning en visie. De voor-stellen die het rapport terzake deed, bleven onaangeroerd.

In het regeerakkoord 2009-2014 van het Waalse Gewest is opgenomen dat de overheid initiatieven zal nemen opdat openbare besturen een stijgend deel (20 % in 2012, 30 % in 2014, …) van hun mid-delen sparen of beleggen volgens sociale, ecologi-sche en ethische criteria.

Luc Weyn

Particulieren die investeren in microfinancieringsor-

ganisaties kunnen 5% van hun kapitaalsinbreng

aftrekken. Op de foto: Jen-nifer Kariuki (Kenia) kreeg

in 1997 een microkrediet van 30.000 shilling (300

euro) en heeft nu een eigen stoffenzaak met 5

werknemers.

12

Verder knokken voor de tobin takser is de afgelopen tijd veel te doen (geweest) rond een mogelijke belasting voor de financiële sector. de tobin taks, die bankactiviteiten belast ten gun-ste van mondiale problemen als klimaatopwarming en armoedebestrijding, kreeg ineens indrukwekkende politieke bijval, tot Brown en Sarkozy aan toe. en nu? Rudy de meyer van 11.11.11 geeft een stand van zaken.

Enkele maanden geleden waren we voorzichtig op-timistisch over de levenskansen van een belasting op munttransacties (CTT) of op financiële trans-acties (FTT) in het algemeen. Het rijtje internati-onale prominenten dat op zijn minst lippendienst aan de taks verleende was indrukwekkend. Bij de Europese commissie, bij het IMF (in opdracht van de G-20) en bij de semi-officiële leading group on innovative financing werd aan rapporten gewerkt die minstens gedeeltelijk aan de taks waren gewijd.

Op Belgisch niveau was de vooruitgang spectaculair. Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Leter-me lanceerde in oktober 2009 in Parijs samen met twaalf ministers uit andere landen een ministeriële werkgroep rond de belasting. Die groep stelde een expertenpanel op met o.a. Lieven Denys (een van de auteurs van de Belgische ‘tobinwet’ in 2004). Het voorbeeld werkte aanstekelijk. Onze overheid sponsorde een vergadering van het internationaal expertenpanel in Brussel. Minister van ontwik-kelingssamenwerking Charles Michel verdedigde de taks actief op een vergadering van Europese collega-ministers. Zelfs Didier Reynders verklaarde zich bereid om in verband met de taks Europese initiatieven te steunen. Bij DGOS loopt men met plannen rond om in de marge van de VN top rond de millenniumdoelstellingen in september 2010 mee te werken aan een evenement rond de taks.

Niet zonder slag of stoot

De tegenstanders gingen niet zomaar liggen bloe-den. President Obama kwam met het voorstel van een veel zwakkere bankbelasting. Een ‘elegante uitweg’ die door heel wat andere regeringsleiders werd aangegrepen. Het rapport van de Europese commissie werd uiteindelijk agressief negatief en behandelt de FTT veel kritischer dan andere voorstellen voor innoverende financiering. De commissie klampt zich vast aan oude weerlegde tegenargumenten zoals de delokalisatie van acti-viteiten, de nood aan een globale toepassing en de onverenigbaarheid met Europese verdragen.

Het rapport van het IMF circuleert in een voorlo-pige vorm. Nuttig is dat het IMF alvast niet twijfelt aan de haalbaarheid van de FTT. Het fonds haalt

uiteindelijk wel twee andere voorstellen uit de mand. Een eerste belasting (financial stability con-tribution of FSC) moet dienen om een buffer op te bouwen om in geval van een nieuwe crisis reddings-operaties te financieren. Ze zou na verloop van tijd vooral gericht zijn op grote banken die bij faling een risico zouden betekenen voor het financieel systeem. De tweede taks zou geheven worden op de winsten van de banken en overdreven bonus-sen. Die tweede taks kreeg de gepaste afkorting FAT tax (financial activity tax). Deze voorstellen komen een dezer dagen (26 en 27 juni) op de tafel van de G-20. Bij een eerste toets in de G-20 kreeg ook het IMF-voorstel overigens heel wat tegenwind. Volgens experten gaat het IMF met zijn voorstel-len een stuk verder dan wat de meeste G-20 leiders willen. Maar een FTT of CTT is het niet, noch naar opbrengst noch naar regulerende invloed op de financiële sector.

maar toch…

Ondanks alles staat de deur nog altijd op een kier. Er is nog geen beslissing gevallen over de IMF-voor-stellen. De zwakke argumentatie van de Europese commissie moet publiek worden gekraakt. Het lijkt er trouwens op dat de Europese leiders na de Griekse crisis en het massale 750 miljard euro reddingsplan voor de eurozone opnieuw meer voelen voor een belasting op transacties. Dat bleek alvast uit een verslag van de ECOFIN (Europese raad van ministers van Financiën en Economische Zaken) van begin mei en uit het perscommuniqué van de ministers van Fi-nanciën van de eurozone op 18 mei. Ook het rapport van het expertenpanel van de ‘leading group’ kan weer wind in de rug geven aan nieuwe acties. De steun van NGO’s, internationale netwerken en vak-bonden is groter dan ooit. Het wordt hoog tijd om al die steun ook te bundelen rond één gezamenlijk voorstel en gezamenlijke actie. Om de FTT stevig aan bod te krijgen in de VN conferentie over de millen-niumdoelen en om écht druk te zetten op de G-20.

De internationale gemeenschap kan zich eigenlijk niet veroorloven om een uitstekend instrument als de FTT niet te gebruiken.

Rudy De Meyer

Zelfs Reynders

verklaarde zich bereid

13

iN de KijKeR

Nog steeds meer dan 43 miljard dollar naar clustermunitieproducenten

Bijna anderhalf jaar na de onderte-kening van de Conventie voor Clus-termunitie (CCM), investeren 146 financiële instellingen uit 15 landen nog steeds ruim 43 miljard dollar in producenten van clustermunitie. Dit blijkt uit de update van het rapport Worldwide investments in cluster mu-nition: a shared responsibility, dat in april uitkwam. Hoewel clustermuni-tie, met de steun van de 104 landen die de CCM tekenden, ernstig werd gestigmatiseerd en hoewel verschil-lende banken hun investeringen stopzetten, blijft een echt grote ver-andering in het gedrag van financi-ele instellingen uit. De producenten van clustermunitie vinden nog altijd moeiteloos investeerders.Van de financiële instellingen die in clustermunitie investeren, komen er 16 uit vier landen die de CCM getekend en geratificeerd hebben (Frankrijk, Duitsland, Japan en Spanje) en 28 komen uit landen die de conventie ondertekend maar nog niet geratificeerd hebben. “Het wordt tijd dat deze dubbele standaard verdwijnt - wanneer landen de conventie ondertekend hebben zouden ze wetgeving moeten opstellen om deze investeringen te voorkomen, en financiële instellingen zouden clustermunitie moeten verbannen uit al hun investeringen,” zegt Esther Vandenbroucke van Netwerk. Op 1 augustus treedt de CCM in werking. Sommige banken actief in België behoren tot de grootste investeer-ders: Deutsche Bank is wereldwijd de vierde grootste investeerder via investment banking, goed voor 512,65 miljoen dollar. Citigroup staat op de tweede plaats voor wat kredietverlening betreft, goed voor 321,25 miljoen dollar. De banken met hun hoofdzetel in België doen het goed: Ethias, KBC en Dexia staan in de lijst met positieve voorbeelden, net als de ethische banken Triodos, ASN Bank uit Nederland en de Italiaanse Banca Etica.

KoRt

iNG bank vooruit in ranking Netwerk Vlaanderen

ING heeft het afgelopen jaar haar beleid aangepast voor wat betreft investeringen in de wapenindus-trie. Hiermee mag ING een bank vooruit in de ethi-sche ranking van Netwerk. De kans op schadelijke investeringen voor klanten bij ING is niet langer ‘zeer hoog’ maar ‘hoog’. Het beleid van ING om-schrijft nu duidelijke concrete ondergrenzen voor investeringen in de wapenindustrie. De bank sluit producenten van controversiële wapens als clus-termunitie en wapens met verarmd uranium uit, financiert geen wapenbedrijven die leveren aan landen waar wapens voor onderdrukking gebruikt worden en maakt niet langer uitzonderingen voor bedrijven die controversiële wapens ‘slechts’ bij wijze van nevenactiviteit produceren. Ook nieuw is de duidelijkheid omtrent de toepassing van het beleid: ING hanteert daarvoor een uitsluitingslijst van bedrijven die niet voor investering in aan-merking komen. De algehele kans op schadelijke investeringen bij ING wordt door Netwerk Vlaan-deren nog altijd hoog ingeschat. ING heeft nog geen degelijk uitgewerkt beleid om investeringen in milieuschade, arbeidsrechtenschendingen en dictaturen te vermijden. Naast ING zijn ook Deut-sche Bank, AXA, Citibank, KBC, Dexia, Fortis, BNP Paribas en Triodos in de ranking opgenomen. Zie ‘jouw bank’ op www.netwerkvlaanderen.be

Banksecrets ge-update

De website Banksecrets.eu is vernieuwd! De site, die laat zien in welke schadelijke projecten banken zoal investeren, werd uitgebreid met cases rond AXA, Dexia en KBC en vertaald naar het Nederlands.

14

“Als afsluiting van mijn opleiding tot maatschap-pelijk assistent moest ik een stage doen. Ik had het plan opgevat om naar Nederland te gaan, dacht dat alles daar veel chiller was, maar het tegendeel bleek waar. Ik voelde mij totaal niet op mijn gemak. Maar ik zat met mijn tent in Amster-dam en dacht ‘als ik nou toch hier ben, kan ik net zo goed mijn tijd nuttig besteden’ en ben ik naar De Vijfde Dag van Alternatieven in Utrecht gegaan. Daar sprak ik Sjaak Adriaanse van stichting CENT. Ik vertelde hem over mijn zoektocht naar een stage, iets met complementaire economie, en hij kwam op de proppen met Muntuit. Thuis ben ik op de site gaan kijken en ik was direct geïnteres-seerd. Het sloot helemaal aan bij mijn visie op dat moment.”

Geld als doel

“Mijn moeder stond er alleen voor met drie kinderen. Dat was moeilijk en ik maakte van dichtbij mee hoe confronta-ties met Electrabel of andere grote bedrijven gedoemd waren in hun voordeel uit te draaien, puur en alleen omdat zij macht hadden en geld voor goede advo-caten. Hoe kan het toch, vroeg ik me op den duur steeds maar weer af, dat heel de wereld afstevent op een onvermijdelijke afgrond? Mijn conclusie is dat dat komt door geld. Geld is doel geworden in plaats van middel en het leidt tot een centralisatie van de macht, met sociale ongelijkheid als gevolg. Net daarom moet het geldsysteem gepluraliseerd worden.”

“Ik had al eerder iets gelezen over comple-mentaire munten, een interview met Kath-leen van Brempt in De Morgen. ‘Ah, het is dus toch mogelijk om positieve verandering te bewerkstelligen,’ dacht ik toen voor het eerst sinds lange tijd. Ik ben direct een blog

gestart, om positieve alternatieve berichtgeving te kanaliseren. Vaak krijg ik reacties als ‘dat idealisme van jou is naïef, wacht maar tot later, dan zul je wel realistischer worden’, maar ik vertrek juist vanuit de realiteit. Inspiratie vanuit het anarchisme lijkt mij ideaal, maar we groeien op in een systeem waardoor het voor ons onmogelijk is die verantwoordelijkheid te nemen. Daarom is het aan ons iets aan het systeem te veranderen, zodat degenen die na ons komen verder kunnen.”

Kostuum

“Voor mijn eindwerk wilde ik iets schrijven over sociale be-wegingen. Mijn docenten vroegen begin mei al om een

titel, maar hé, zo werkt het niet hè, mijn betoog moest organisch groeien. Ik dacht in eerste instantie aan tips voor bewegingen om structureel erkend te worden en om te gaan met het financieel systeem dat de over-heid hanteert, maar ik kwam tot de bevinding dat veel

bewegingen hier heel bottom-up zijn, uit-gaan van vrijwilligers en helemaal niet

zitten te wachten op zo’n erkenning. Uiteindelijk werd het een onderzoek naar de staat van de sociaal-culturele

bewegingen in Vlaanderen en hun rol in onze samenleving.”

Nino heeft zijn eindwerk ingeleverd onder de titel Ik beweeg, dus ik ben! Het

bevat verschillende aanbevelingen voor de sociaal-culturele sector. “De belangrijkste is

dat de bewegingen allemaal één blok moeten vormen tegen het financieel systeem. Je moet

de juiste vijand kiezen om tegen te vechten en dat is in eerste instantie niet de overheid. Naast FOV, dat goed werk doet, moet er een ander orgaan komen, een soort denktank, die adviseert over, lobbyt bij en druk uitoefent op de privé, en dan vooral tegen het soort finan-ciële spelers die de crisis mee veroorzaakt heb-ben. Het moet dat doen met dezelfde wapens als die sector. Of ik dat zou willen opnemen? Nee, want dat zou betekenen dat ik nog meer moet conformeren, een kostuum moet dragen en me een managersjargon moet aanmeten. Misschien op termijn. Eerst ga ik nog commu-nicatiewetenschappen studeren.”

Interview: Marjon Meijer

“Allemaal één blok tegen het financieel systeem”in deze nieuwe rubriek bezoeken we iemand uit onze achterban. “Geëngageerd misantroop” Nino Bosteels (22) uit Kessel-lo sloot onlangs een stage af bij het project muntuit van Netwerk Vlaanderen.

15

StAKe-HoLdeR

Appels met peren vergelijkenEnkele jaren geleden zag ik op een conferentie over de wapenindustrie een vertegenwoordiger van Netwerk Vlaanderen. Hij legde een afgevaardigde van de wapenindustrie stevig op de rooster. Alsof de ethische argumenten nog niet erg genoeg waren, werd deze arme man ook nog eens met een vuurregen aan confronterende cijfers bekogeld. Geen grap, zo’n job als vertegenwoordiger van de wapenindustrie, dacht ik toen. Daarna ging ik terug over tot de orde van de dag, waarin banken meestal ver weg waren.

Even later was het de financiële wereld zelf die op me af kwam, of beter gezegd op die van iedereen. 2008: banken boekten enorme verliezen met hun luchtbelspeculaties; overheden dichtten lustig het gat en vroegen… niet echt iets in de plaats. Nu speculeren banken op overheidstekorten. Dat noem ik nog eens een markt creëren: je laat de overheden jouw schulden betalen, en daarna verdien je grof geld door tegen overheden te speculeren omdat ze teveel schulden hebben. Dom natuurlijk van de overheid, maar een fout van de rechter spreekt de crimineel niet vrij. Wat me zeer bevalt is dat we in dit huis vinden dat geld een middel is, geen doel. Een instrument om appels met peren te vergelijken.

In mijn eerste week werd ik meteen voor de leeuwen gegooid. Het vuurfeest was het startschot van de nieuwe klimaatcampagne en mijn loopbaan bij Netwerk Vlaanderen. Ecologie is een nieuw terrein voor mij. Sta me toe er een algemene gedachte naartoe te slingeren.

De aarde was gedurende een lange periode een compleet onleefbare plek. Na verloop van tijd begonnen planten de lucht te zuiveren: al de schadelijke stoffen werden gedurende miljarden jaren onder de grond opgeslagen en er ontstond een ecosysteem waarin een heleboel wezens, waaronder de mens, kunnen functioneren. Deze laatste sloeg erin om in twee eeuwen zoveel schadelijke stoffen terug in de atmosfeer te brengen dat ze haar eigen leefomgeving doet wankelen.

Ecologie gaat om hoe hard we er tegenop kijken om uit te sterven. Banken hebben een grote schuld tegenover de samenleving. Investeringen in de steenkoolcentrales stopzetten en steenkool in de grond laten zitten, is één van de noodzakelijke stappen richting schuldverheffing. En dan hebben ze nog geluk dat wij geen rente aanrekenen.

Frank Vanaerschot

Campagnemedewerker

Netwerk Vlaanderen vzw promoot het anders omgaan met geld. De organisatie voert campagne tegen onver-antwoorde en schadelijke investeringen van banken en pleit voor duurzame investeringen die bijdragen aan een mens- en milieuvriendelijke samenleving.

Heb je vragen, opmerkingen of suggesties? Mail de redactie: redactie@netwerkvlaanderen.be

Wilt u de activiteiten van Netwerk Vlaanderen steunen? Uw financiële bijdrage is van harte welkom. Stort uw gift op rekening 001-1199225-90 op naam van Netwerk Vlaanderen met de mededeling gift nb.

COLOFONAnders omgaan met geld

Magazine van Netwerk Vlaanderenverschijnt vier keer per jaar

REDACTIE EN ADMINISTRATIEVooruitgangstraat 333/9

1030 BrusselTel: 02/201 07 70, Fax: 02/201 06 02

info@netwerkvlaanderen.be

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEENino Bosteels, Rudy De Meyer, Frederik Matthijs, Frank

Vanaerschot, Esther Vandenbroucke, Hugo Wanner, Luc Weyn

HOOFDREDACTIE Marjon Meijer

EINDREDACTIE Christophe Scheire

VERANTWOORDELIJKE UITGEVERKristien Vermeersch

Vooruitgangstraat 333/91030 Brussel

FOTO COVERHerman Vanaerschot

DRUKKERDe Wrikker

LAY-OUTYichalal

ABONNEMENTEN

Een jaarabonnement kost 10 euro. Interesse? Maak het bedrag over op 001-1353313-45 van

Netwerk Vlaanderen met de mededeling magazine en je ontvangt de volgende nummers in je brievenbus.

Een abonnement loopt van januari tot en met december. Word je midden in het jaar abonnee, dan worden

voorgaande nummers uit het jaar alsnog toegestuurd.

ACHteR de SCHeRmeN

16