Ludwig van Beethoven

Beethoven is een man van contrasten. Hij begon te componeren in het zog van Mozart en Haydn,

maar na een tijd koos hij een andere weg. Hierdoor wordt hij als de wegbereider van de romantiek

gezien. Zijn werken kunnen in twee groepen opgedeeld worden: vroege, eerder klassieke werken en

latere, eerder romantische werken.

Leven Beethoven werd geboren in Bonn (Duitsland) in 1770.

Zijn grootvader was een Belg en vestigde zich later in Bonn.

Beethovens vader was zanger en gaf zijn zoon al snel muziekles. Hij wou van hem graag een

wonderkind maken, zoals Mozart geweest was. Dit lukte echter niet.

Net zoals Mozart, verhuist Beethoven naar Wenen, en leeft daar het grootste deel van zijn leven.

In Wenen kreeg hij les van Haydn, maar ze schoten niet echt goed met elkaar op.

Beethoven heeft veel minder dan vorige componisten in dienst van een vorst of kerk gewerkt,

waardoor hij veel meer zijn zin kon doen en zeer vernieuwend kon componeren.

Rond zijn dertigste begint Beethoven doof te worden. Dit heeft een grote invloed op zijn verdere

leven. Hij put troost uit zijn muziek. Rond deze tijd krijgt zijn muziek ook een ander karakter.

Beethoven stierf in 1827, in Wenen.

Werken

Variaties en fuga op.35

Deze variatiereeks voor piano wordt vaak de ‘Eroica Variaties’ genoemd. Beethoven gebruikt dit

thema immers voor een variatiereeks in het 4e deel van zijn derde symfonie (de Eroica symfonie).

In tegenstelling tot wat je zou verwachten begint Beethoven de reeks niet met het thema, maar met

enkel de baslijn van het thema. Dan volgen er drie thema’s waarin deze baslijn letterlijk terugkomt,

maar niet altijd in de bas.

Zet de variaties in de juiste volgorde.

De baslijn komt terug als:

bovenstem

middenstem

baslijn

Hoe heten dit soort variaties? _________________________________

Maak zelf zo’n variatie op dit gedeelte van de bas:

Uiteindelijk horen we het thema, gevolgd door 15 variaties. We beluisteren er enkele uit. Zet de

partituurvoorbeelden in de juiste volgorde.

Welke van deze voorbeelden zijn klassieke variaties? _____________

Tot welk soort variaties zou je de andere voorbeelden rekenen? ______________________________

3e symfonie (Eroica)

In het vierde deel van deze symfonie gebruikt Beethoven hetzelfde thema om te variëren. Ook hier

gebruikt hij eerst enkel de bas van het thema. Welk instrument speelt voor het eerst het eigenlijke

thema? ______________________________

De variaties in de symfonie zijn strikter/vrijer dan de pianovariaties.

Het eerste romantische werk?

Beethoven wordt gezien als de pionier van de romantiek. Zijn eerste werken worden vaak nog tot het

classicisme gerekend. Over het algemeen wordt zijn 3e symfonie beschouwd als de overgang naar de

romantiek.

In de film ‘Eroica’ zie je de eerste reactie van de muzikanten, de opdrachtgever en zijn vrienden op

het stuk. Wat wordt door hen als nieuw ervaren?

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

Weetje:

De bekende dirigent Herbert Von Karajan maakte voor

de Raad van Europa drie arrangementen voor dit lied:

één voor piano, één voor harmonieorkest en één voor

symfonieorkest. Elke keer als het Europees volkslied

wordt gespeeld, gaan de royalties niet naar

Beethoven, maar naar Von Karajan!

9e symfonie Beethovens laatste symfonie is de langste symfonie die hij schreef. Ook de bezetting is het grootst:

het laatste deel schrijft hij niet enkel voor orkest, maar ook voor koor en vijf vocale solisten. Met het

lied dat het koor zingt wil Beethoven een boodschap van vrede meegeven. Het lied wordt nu nog

gebruikt als Europees volkslied.