WELTEROSTELEEFLIMBURG

164

HERMAN VEUGELERS

Uitgeverij IIICI

Welteróste leef Limburg

Stichting LiLiLi

© 2009 Erfgenamen Herman Veugelers en Stichting LiLiLiISBN/EAN: 978-90-78407-45-4

Samenstelling en redactie Ger BertholetVormgeving: Luiz Oliveira, MaastrichtOmslagfoto: Herman Veugelers in Kasteel Obbicht in juli 1999Foto's: Archief Herman Veugelers

Productie: Uitgeverij TIC (Text & Image Communicatie)Theodoor Schaepkensstraat 326221 VZ Maastricht www.uitgeverijtic.nl

Welteróste

leef

Limburg

Herman VeugelersSamenstelling en redactie Ger Bertholet

Nómmer 64 van de Limburgse

Literaire

Lies

Stichting LiLiLi (Limburgse Literaire Lies)Theodoor Schaepkensstraat 326221 VZ Maastricht tel: 043-3262414

Het Ecrevissecomité is genoemd naar de in Obbicht geboren schrijver

Pieter Ecrevisse (1804-1879) en werd in 1977 opgericht met het doel het

culturele leven en historische besef in Obbicht en omgeving te ondersteu-

nen en bevorderen in de geest van zijn naamgever. In zijn dertigjarig bestaan

verzorgde het comité talrijke boekuitgaven e.a. publicaties en nam ook ini-

tiatieven voor het oprichten en in stand houden van monumenten en het be-

waren van cultureel erfgoed. Herman Veugelers was een van de oprichters

van het comité.

Woord vooraf

Met het verschijnen van deze bloemlezing gaat een wens van velen

in vervulling.Na het verschijnen van Hemel & Aerd, de laatste cd van Herman

Veugelers, werd aan het Ecrevissecomité regelmatig gevraagd om

de liedteksten van Herman te publiceren. Het is dan ook met grote

voldoening dat wij nu een bloemlezing aan u kunnen aanbieden.

Het is een hommage aan hem en een aanwinst voor onze Limburgs

dialectliteratuur.

Onze erkentelijkheid gaat vooral uit naar Mevr. Veugelers-Ey die

ons het werk van Herman belangeloos ter beschikking heeft ge-

steld, naar Ger Bertholet die de samenstelling en de redactie heeft

verzorgd en ons met raad en daad heeft bijgestaan, de Stichting Li-

LiLi die dit boek, net als De heks van Limborgh in haar reeks heeft

willen opnemen en tenslotte naar uitgeverij TIC die in een prachtige

vormgeving deze bloemlezing heeft gebundeld.

Deze uitgave is mede tot stand gekomen met steun van de Gemeen-

te Sittard-Geleen, de Stichting Cultureel Erfgoed, het Prins Bern-

hard Cultuurfonds, Dr. Winand Roukenfonds, Stichting Kwant

Project, Stichting O.A.I.O.C. en vele particuliere donateurs (N.N.).

Het Ecrevissecomité

Inhoud

1. Was Herman Veugelers een troubadour? 13

Inleiding door Joep Th Leerssen

2. Biografische notitie 15

Harrie Op den Camp

3. Verantwoording

19

Ger Bertholet

4. Leedjes euver mennekes, wifkes, leefde en 21

inspiratie

Adam 22

Merieke 1 23

C' était Paris 24

De zin 26

Oktoeëber wienmaondj 27

Lofzank op de leefde 28

Erme Thei 29

Teresina 31

De verlaore zoon 33

Aafraekening 1 34

Laeve 36

Advent 37

't Verlaore paradies 38

't Laeve is ein sjpel 39

Ich wil gaer blieve 40

Vandaag 41

Laudatio ad Josephinam 42

Es aw sjure brenne 44

Verleze 46

Aan dae onbekende 47

De vrouw 48

Bölkes 50

Bajesmaf 51

Ich sjpeelde veur dich 52

Adieu 53

5. Leedjes oet 't mienwirkerslaeve 55

2408 56

God, woróm? 57

Aafraekening 2 58Op daagsjich 59De lange sjich 60Vreugjaor op 't hètj e 61Hieëre, bedank 62Kirmes in 't dorp 63Nao de sjich 65D'n tied van bukke is veurbie 66Good veur de sjlam (Sjtudere) 68En de vrouw? 69De wachkamer 70Lewie 71Es de wèndj zich dreejt 72't Mörgelandj 74De veersjtök 76Slogans 78't Gouwe haenke 80Sjtómme kal 81Planne 82Loeëndaag 83De lètste sjich 84Addio, addio amore 85't Miengaas 86Kaolesjlaaf 87

6. Leedjes euver wat in de welt loos is 89

Welteröste Leef Limburg 90Wo mien moder 91Jezus in Limburg 92Arbeid adelt 94Ze braeke mer aaf 96De flat 98De projectontwikkelaer 99De liestrèkker 101De kaolekoel 103Ein awd vertèlselke 105Nölke Sjmeets 107Kleine Peter 110Ballade van de einzame pesjtoeër 112Verkezèngstoesjpraok 114Dao is mien landj 116De nar 118De tros is los 119Sjtop de neutronenbom 120

Integratie 123De flikker 124In 't begin 127D'n druim 129Kefee 132Wae wèt nog wie 't waor? 134De marskraemer 136Och leve Commissaris 138De Graethei 140Tuug 141Sjtop de R73 143Woveur? Daoveur! 144Modern Times 145De tamtamklopper 147Wat is de zin? 149Geis te mit? 150Ich sjpiiör 't weer 151Goede morgen 152Nuujjaorsleedje 154De gezèt 155De lètste vogelversjrikker 160Playback 162Sjtróntj 163Lichtensjtein Tango 164Ich gaon 166Seldaotekirkhaof 168Hoeëg water 169Milieuprojek 171De sjtier 173Norme 175De circulaire 177Winnetou 179Toesje 180Leve de voetbalsport 182Wie doet mee? 183Vrouweklacht 184Wie voel os Limburg is 186Amnesty International 187De cramignon 189De gifwolk 191Veuroetgank 192Toerisme 193Marteling 194

7. Leedjes euver thoes, 't dörp en vastelaovend 195

Doeveleefde 196De sjotte 198De koe van Meulenberg 199Vastelaovend in Limburg 200De ballade van Lömmerich 201Baerke 203Kal dien moorstaal 205Bie os op 't dörp 206Laevesgank van Pieter Ecrevisse 208Verkleie 210Vrouwluujgimmesjtiek 211Thei de fitsrenner 212De meermin van de Maas 213De auw sjoeël 215't Dorp 216Lömmerich 217Ein nuuj gezich 218Ninge Nang 219De bontje sjtorm 221Sjmakelik aete 222Antocha Antonina 223De reub 225Krómbroeëd rape 226Maskers 227De boeiekeuning 228De reubevraeter 229't Mooswief 230Mama hymne 231De loge 232In 't awd kefee 234Petrol 235

8. Leedjes euver zingaeving, misère en wierouk 237

Ich zèng 238Miserère 239Ich bèn de Hieër van 't fieës 241De goddelike nar 243Loup èns effe in de zon 244Sjpegel aan de moer 245Sacerdos in aeternum 246Begrafenis 248Genesis 12-1 249De biech 250

Emmaus 252Num mich neet kaolik 253Piëta 254Golgotha 255Geiseling 256Lijdensmeditatie 257Ein sumpel littenie 260Oliefbóngerd 261Pieëtrus 262Laevesmeug 263Verlaote 264Vriedigmiddig 265Oorlog 266Pilatus 268Via dolorosa 269Oma 270Bergrede 271Mien lètste vraog 272

9. Leedjes oet Mistero Buffo

De ieëste op de waereld 274D'aarde 275Doe, leveke, doe 276Sjmörgesvreug 277In de peiler 278Waeverie 279Wo bleefs te gistere 280Merieke 2 281De mei 282Doe wils gaon? 283Zuver goud 284Hie is de mei 285Laot os danse 286Aorlog en leid 287Overloon 289Klaagleed 290Zoon, laeve en zieël 291D'n daag van 't aordeil 292Zank van de bannelinge 294

10. Titelregister en titelregister 295

273

l n

Door de lens van de toenemende tussentijd;

of: was Herman Veugelers een troubadour?

prof. dr. Joep Th Leerssen

Troubadour, protestzanger... je moet je afvragen of dat nuttige be-

grippen zijn om figuren als Herman Veugelers te begrijpen. Zulke

termen roepen bij mij (maar ja, dat ben ik nou eenmaal) een irritant

beeld op van schalkse danwel gevoelige scheurkalenderwijsheden,

maatschappijkritiek-met-borrelnootjes, en enige besmuikte ijdel-

heid over het feit dat je er toch heel aardig uitziet met je gitaar en je

openstaande kraag.

Het gevaar dat echte kunstenaars in hedendaags Limburg bedreigt

is niet dat ze doodgezwegen worden door repressie of intolerantie,

maar dat ze ondergaan in het gemakkelijk succes bij een a-kritisch

publiek. Limburg heeft de neiging om zijn kunstenaars ('ne jong van

bie os!') te smoren in knuffels. De sirenenzang van wat scoort bij

het grote publiek. En wie in de provincie aandurft om voor zijn

kunst het medium van de populaire cultuur te kiezen, het lied, de ge-

meenschaps -avonden - die bevindt zich in een groot gezelschapvan eendagsvliegen.

De jaren-zestig en -zeventig hebben veel middle-brow cultuur op-

geleverd in Limburg, en in de wereld om Limburg heen. De transis-

tor heeft misschien evenveel losgemaakt als de Pil. Iedereen kon via

skiffle, beat en lange haren toegang krijgen tot het cosmopolitisme

en de grote wijde wereld van de kritische jongerencultuur. Dat heeft

dertig, veertig jaar later iets aandoenlijks gekregen: de provincie-re-

bellen in terlenka en met lullige brilmonturen. En uitgerekend dat

maakt het nodig om, uit de meewarige nostalgie en de saaiheid van

de ingesleten kleinkunst, de echte kunstenaars te redden; ze te her-

kennen en uit te lichten voor wat ze waren: kunstenaars, mensen die

meer voorstelden dan alleen maar de entertainer te zijn van hun ge-

neratie. Herman Veugelers was er zo een. Hij hoort thuis in de cate-

gorie van Jules de Corte, Jaap Fischer, Wannes van de Velde.

Voor hen was de muzikale omlijsting meer dan een vijgenblad voor

13

een banale tekst of een meedoen met de trend van Kleinkunst. Hetzijn mensen die ook buiten de tijdgeest van hun eigen decenniumblijven aanspreken. Waarom? Waarom zij wel?

Dit is de curve: Elke generatie zet de cultuur van pa en ma weg opzolder als zijnde knullig en ouderwets. Die periode-op-zolder is eenselectietijd, waaruit langs mysterieuze en onbeschreven paden deware kwaliteit weer te voorschijn komt. Uiteindelijk, door de lensvan de toenemende tussentijd, krijgen we zicht op wat te goed wasom vergeten te blijven.Een ware kunstenaar is deel van zijn tijd, maar ook meer dan dat.Als de mode van zijn tijd vervaagt, ouderwets en een beetje aan-doenlijk wordt, blijft hij iets aansprekends houden, iets dwars, ietsonverteerbaars. Wat Veugelers in zijn tijd opmerkelijk maakte waszijn mobiliserend gebruik van het lied als maatschappijbetrokkenmedium; wat hem zijn leven lang nu opmerkelijk liet blijven, meerdan een Erens, Rademacher, Bordon, meer zelfs misschien, op delange duur, dan Gé Reinders - dat is zijn vermogen om moeiteloosin één en dezelfde stem een regio-troubadour van het dialect en dekleine gemeenschap te zijn, en een felle, ongemakkelijke analyticusvan de lastige morele/maatschappelijke verhoudingen. We waarde-ren nu zijn vermogen om de ironische verbanden en tegenstrijdig-heden te zien tussen het lokale en het belangrijke, tussen hetonrecht en de troost, die nooit tegen elkaar weg te strepen zijn.Dankzij de beknoptheid en directheid van zijn Limburgs kon hijmoeiteloos overschakelen van de knipogende herkenning naar hetgrote en serieuze. Die kwaliteiten komen nu steeds helderder naarvoren. En niemand kan voorspellen om welke redenen hij over vijf-tig jaar gewaardeerd zal worden, maar hij blijft ook nu iets houdendat anno 2009 oncomfortabel is, onverteerbaar - is het misschien delyrische oprechtheid van zijn religieuze teksten? - en dat houdt hemook na zijn dood lastig, en daarom levend.

Er zit in Veugelers iets waar we nooit greep op zullen krijgen.Ach-ter de herkenning en sympathie - de man die een Limburg stem gafop een cruciaal overgangsmoment, tussen wierook en rookbom,tussen stoflong en regionalisme - beseffen we dat hij iets achter dehand houdt. Elke generatie kan een nieuwe poging doen om dat teontdekken. Voor deze generatie en de komende heeft Ger Bertho-let - ook al zo'n onverteerbare - een onschatbare bron aangereikt.

14

2.

Biografische notitie

Harrie Op den Kamp

Herman Veugelers, een leven lang op de barricaden

Herman Veugelers is vooral bekend geworden als protestzanger in de

jaren zeventig en tachtig. Hij was de eerste die het protestlied in deze

provincie introduceerde. Zelf noemde hij zich liever liedjeszanger.

Afkomst en achtergrond hebben zijn leven en werk bepaald. Hij was

een echte Limburgse jongen, geboren en opgegroeid in het kleine

Limburgse dorp Obbicht, waarvan het Limburgs dialect zijn 'moors-

taal' was. Zijn vader Driek was ondergronds mijnwerker die stoflon-

gen kreeg, afgekeurd werd en met een klein pensioen zijn gezin met

vier kinderen moest onderhouden. Van nabij heeft Herman thuis de

ellende meegemaakt van een ernstig zieke vader Zijn moeder Lena

moest rondkomen van een minimuminkomen. Ze was moedig en

strijdbaar. Naast de zorg voor haar gezin zette zij zich in voor men-

sen die het moeilijk hadden en zij streed tegen onrecht in haar directe

omgeving en in de wereld. Zij was communicatief zeer vaardig ook

buiten de huiselijke kring. Ze kon goed en spannend vertellen.Haar kinderen en later kleinkinderen luisterden met open mond

naar de spook- en familieverhalen uit haar geboortedorp Kessel.

Waar ze de kans kreeg probeerde ze zich zelf te ontwikkelen. Her-

man had het verteltalent niet van een vreemde.

Ook erfde hij van zijn moeder zijn kritische en open instelling.

De bewoners van de mijnwerkerskolonie aan de Bornerweg te Ob-bicht, waar Herman in 1937 werd geboren, waren op elkaar aange-

wezen; men moest bij gebrek aan een waterleiding een pomp en

gedeeltelijk ook sanitaire voorzieningen met elkaar delen. Wanneer

een huismoeder in het kraambed lag, waren de vrouwen van de

buurt paraat. De kinderen uit de buurt- en dat waren er vele- groei-

den samen op, spelend en ravottend, maar ook kattenkwaad uitha-

lend en stevig ruziemakend. Ze maakten zelf hun speelgoed als

houten geweertjes en catapulten, knikkers werden van leem ge-

maakt in de achter de groentetuintjes van de woningen gelegen

'sjteine koel'. Op woensdagmiddag trokken de 'batraven' het

15

`brook' in waar ze visjes vingen en de stroom van de heldere beektegenhielden met maaskeien en modder. Bij het alledaagse levenhoorde ook de vroegmis in de kerk. Zo beleefde Herman Veugelerseen redelijk onbezorgde jeugd met zijn kornuiten uit de buurt en hijvertelde er later als huisvader en entertainer smakelijk over.

Na de lagere school fietste Herman iedere dag met zijn leeftijdgeno-ten naar de ambachtsschool in Sittard waar hij in drie jaar tijd met re-delijke cijfers op zijn eindlijsten, twee diploma's haalde: als bank-werker en automonteur. Op deze technische school van het LBO wasPiet van Amstel moderator, een aimabele en energieke priester, diehelemaal gegrepen was door het jongerenwerk. Herman deed mee enwas in zijn element bij de door Van Amstel georganiseerde patro-naatsbijeenkomsten op zondagmiddag. Bij sterritten met de fiets ende zomerkampen vanuit de ambachtsschool kon hij zich uitleven.Hier werd ook de basis gelegd voor zijn latere optredens op de bühne.Na de ambachtsschool was Herman zoekende. Met een buurjongengaf hij zich op bij de marine. Hier had hij het na een proefjaar gezien.Na wat los-vast werk bij de mijn Maurits, een carrosseriefabriek en bijparticulieren kreeg hij roeping voor het priesterschap.Om het seminarie van het bisdom te mogen volgen als 17-jarigemoest hij eerst het gymnasium van het Bisschoppelijk College inSittard volgen. Een vreemde constructie die door de alom tegen-woordige en autoritaire geestelijkheid bedacht moet zijn. Het warentwee ellendige jaren voor Herman die in een klas van 13-jarige j

in korte broek Griekse en Latijnse woordjes van buiten moestleren. Met hulp van zijn oude meester van de lagere school, EduardBeek die hem gratis bijles gaf en een bemiddelde dorpsgenoot dievoor de leerboeken zorgde- want thuis was hiervoor geen geld- luk-te het hem over te gaan van twee naar drie gymnasium.Nu kon hij op het kleinseminarie Rolduc terecht, waar ondanks hetautoritaire en strakke regime een culturele wereld voor hem openging. Hier speelde hij niet onverdienstelijk toneel, werd tamboer-maître van de harmonie en voorzitter van de courraad, een soortleerlingenparlement avant la lettre. Op Rolduc kreeg hij weer nieu-we bouwstenen aangereikt voor zijn latere carrière in het amateur-toneel, zowel als schrijver, maar ook als speler en regisseur. Na hetkleinseminarie volgden de leerjaren filosofie en theologie. Hetgrootseminarie van Roermond was de eindfase van de priesterop-leiding. We zijn inmiddels in de jaren zestig beland. Een tijd waarinveel zekerheden in kerk en maatschappij ter discussie stonden. Ook

Herman met zijn zoekende geest en ietwat rebels karakter steldehoe langer hoe meer kritische vragen bij de vanzelfsprekende auto-riteit van de gezagsdragers. Op Rolduc al heeft hij een stevige aan-varing gehad met de conservatieve geschiedenisleraar, de laterebisschop Jo Gijsen. Grootseminarieprofessor Harrie Sanders wasonder invloed van het Tweede Vaticaans Concilie, ervan overtuigddat het celibaat van de ambtsdragers in de kerk zijn langste tijd hadgehad. Toch hield hij de twijfelende Herman voor: `Es ze de kokops, krigs te de ketting debie'. Hij drukte hiermee uit dat een keuzevoor het priesterschap een celibataire status inhield. Herman hieldhet toen voor gezien op het seminarie. Hij begon een relatie metMia Ey, een Brabantse kleuterleidster die hij had leren kennen opeen Pax Christivoettocht voor eindexamenkandidaten. Hermanging nu het onderwijs in, want hij wilde niet meer financieel tot lastzijn van zijn ouders. Eerst was hij werkzaam op de Levensschool inSittard, daarna werd hij leraar aan de School voor MaatschappelijkWerk. Hij trouwde met Mia voor de wet in Sittard en voor de kerkbij pastoor Van Amstel in Lemiers; ze gingen wonen in Limbricht.'s Avonds studeerde hij M.O. pedagogiek in Sittard. Zij kregen tweezonen. In zijn geboorteplaats Obbicht was hij actief in het Ecrevis-secómité en het hiermee gelieerde Theater Op de Beek, waar hij alin 1954 in het openluchttoneel de rol van de jonge Ecrevisse speel-de. Herman schreef en bewerkte later heel wat toneelstukken in hetdialect. Hij schreef de rollen op de spelers die voorhanden waren enverwerkte ook heel wat volkse elementen in deze blijspelen. Hier-mee had hij veel succes.Inmiddels was hij benoemd aan de Opleidingsschool voor Kleuter-leidsters te Maastricht Hij was hier werkzaam van 1972-1990. Dezejaren noemde hij later de mooiste in zijn onderwijsloopbaan. Hijvond er een ontvankelijk publiek, meisjes die openstonden voorzijn ideeën. De meeste collega's begrepen en waardeerden hem on-danks zijn ongezouten kritiek op de nieuwe onderwij sontwikkelin-gen waarbij de eigen opleiding voor kleuterleidsters werd opgeof-ferd aan de ongedeelde opleiding voor 4-12 jarigen. Het verwonder-de dan ook niemand dat Herman de woordvoerder en inspiratorwerd van de Kritische Kleuterleidsters en in diverse liedjes zijn ver-ontwaardiging uitzong.Herman produceerde in deze jaren een grote hoeveelheid liedtek-sten. Ook buiten het onderwijs toonde hij lef door te ageren tegende in zijn ogen maatschappelijke mistoestanden, het onrecht demijnwerkers aangedaan, de vervuiling van grond, water en lucht,

17

het machtsmisbruik in kerk en bij de bestuurders van gemeente,provincie en land. De kritische jongeren bij de toenmalige ROZontdekten hem en gaven hem een podium waardoor hij een grootpubliek kon bereiken.Ook stimuleerden ze hem bij het uitbrengen van zijn L.P's met liedjesdie heel populair werden en herhaaldelijk werden gedraaid in verzoek-programma's. Net als Toon Hermans debuteerde hij in carnavalsre-vues o.a. in Limbricht en Obbicht, maakte later voor de jaarlijksezittingen in de dorpen sketches en zong nieuwe carnavalsslagers vanhoog niveau. Iedere maatschappelijke actiegroep kon op hem rekenenen Herman kreeg rumoerige dorpszaaltjes en boze demonstranten stil.Na zijn vervroegde pensionering ging hij door met het bewerken enschrijven van toneelstukken in zijn moederstaal, het dialect van Ob-bicht, zijn bijbelstudie, zijn voordrachten voor beminde en anderegelovigen in kerk en bejaardenhuizen.Voor de groots opgezette openluchtspelen deed Herman uitvoerigbronnenonderzoek. Het zijn historische drama's waarin de positievan de vrouw een terugkerend thema is. DE HEKS VANLIMBRICHT [1993] is na zijn dood ook als roman verschenen, DePrins van Oranje was in juni 1999 aanwezig in Obbicht bij de pre-mière van het toneelstuk WIE EIN VLUCH WILJ GAUWSE[19991. Prins Willem Alexander onthulde bij deze gelegenheid hetMonument van de Overtocht, tevens een poort van de vrijheid. Hetopschrift is van Herman: 'Gistere blif vandaag, tot alles is geheild'.Het geeft de diepere betekenis van het gedenkteken weer.

Het adagium van zijn parochie Vrangendael `Om mensen gaat het,dat zij tot hun recht komen', maakte Herman tot het zijne. Integeren vasthoudend, gedreven en creatief, iemand die vocht voor zijnidealen, ondanks tegenwerking en onverschilligheid van overheiden de betweters aan de tapkast. Iemand die opkwam voor de onder-drukte, de verschoppeling, de gehandicapte, de gediscrimineerde,de vreemdeling; iemand die vocht voor gelijke rechten van devrouw in kerk en bestuur. Herman maakte zich sterk voor recht-vaardigheid en authenticiteit in taal, denken en handelen.

Hij is het prototype van de profeet die in eigen land niet geëerdwordt. We zijn het aan hem verschuldigd dat zijn nog niet uitgege-ven teksten bekend en verspreid worden.

19 februari 2009, Harrie Op den Kamp

18

3.

Verantwoording

Ger Bertholet

In 1953 schreef de zestienjarige Herman Veugelers Doeveleefde,zijn eerste schalkse liedje, op de melodie van 't Huikske van FritsRademacher. Met zo'n begin staat hij niet alleen, want geen mensbegint zonder voorbeelden aan iets.Twintig jaar later schrijft Veugelers een belangrijk nummer. Ookhier gebruikt hij een bestaand liedje als aanleiding. Hij schrijft eenprogrammatische 'sjamp' op het origineel, en op alle andere liedjesdie daar op lijken. 't Kapelke van Harry Bordon en Henk Stuuropbevatte overduidelijk de prikkel die aanzette tot een kritische paro-die, getiteld: Wo mien moder.Je zou kunnen zeggen dat in 1973 met dit nummer de carrière vaneen protestzanger begon. Tussen 1953 en 1973 had Veugelers de pennatuurlijk ook gehanteerd maar `Wo mien moder' markeert een om-slag. Vanaf dat moment werd hij zelf voorbeeld voor anderen.

Bij het samenstellen van deze bloemlezing heb ik geprobeerd omhet werk van Herman Veugelers een eigen verhaal te laten vertellen.Bij het lezen en selecteren leerde ik gaandeweg de mens en de manVeugelers kennen. Waar hij zich druk over maakte, wat hem inspi-reerde en `wat hij niet laten kon'.Zo treft de lezer als eerste liedje een tekst aan waarvan ik niet eenszeker ben of hij het zelf schreef of overtikte. Het is een olijk krab-beltje over Adam en Eva, en nog heel wat andere motieven uit deBijbel zaten Herman Veugelers al in de genen toen deze term nogpopulair moest worden. Net zomin was de aardse inspiratie hemvreemd. Daarom is `Adam' een waardige start van het eerste liedjes-hoofdstuk (4).Wie Veugelers als Limburgse liedjeszanger kent, zal in hoofdstuk 5en 6 de meest bekende teksten terugvinden. De lezer voor wie zijnwerk nieuw is, zal zich kunnen verwonderen over de actualiteit vanveel liedjes. In hoofdstuk 7 staan de nummers die tonen hoe verwe-ven Herman Veugelers was met zijn geboortestreek en hoe hij daarsteeds weer `voor van alles en nog wat' te porren was.

19

In hoofdstuk 8 en 9 leren we het meest `de geest' van de schrijver

kennen. De thema's zijn herkenbaar, maar dan met de kleur van de

kritische katholiek, van een man met gevoel voor christelijke dra-

matiek. Wat mij betreft komen in de bewerking en vertaling van

Mistero Buffo de draadjes samen van deze gedreven, geroerde, aan-

gedane en soms ook kwade man.

Op theatergebied vond Veugelers een partner in het Limburgs To-

neel Sittard waar hij in samenwerking met Jos Prop en Paulus van

Hees o.a. Mistero Buffo en Es de wèndj zich dreejt maakte. In de

hele provincie leerde het radiopubliek Herman Veugelers kennen

door de alertheid van Jules Dister en Pieter Beek, die hem als pro-

grammamakers van de Regionale Omroep Zuid de stem gaven die

zijn werk toe kwam.

De datering en notities bij de liedjes zijn van de schrijver. Waar dateringontbreekt heb ik deze niet kunnen achterhalen. Als samensteller heb iksoms beknopte informatie toegevoegd.De alfabetische titellijst bevat alleen het werk dat in deze bundel is opge-nomen.De dialectschrijfwijze van Veugelers bleek vaak niet eenduidig. Daar hebik, voor de leesbaarheid, orde in proberen te brengen. Bij twijfel heb ikzijn zingende uitspraak zo goed mogelijk genoteerd. Door deze ingreepzijn sommige titels anders dan eerder gebruikte notaties.

20

4.

Leedjes euver mennekes, wifkes, leefde en

inspiratie

Herman Veugelers

21

Adam

Toen God de wereld had geschapeneerste de vlooien en toen de apenschiep hij de mens alom befaamden Adam werd de eerste mens genaamd

Oh, Adam...

Adam voelde zich verlaten in deze strekenHij had niemand waarmee hij kon gaan sprekenToen is hij maar gaan slapen want het werd al nachtToen gebeurde er iets waaraan hij nimmer had gedacht

De engel Gabriël is op zijn pantoffeltjes gekomenen heeft een ribbe uit Adams lijf genomenGod maakte daar een alleraardigst vrouwtje vanals gezelschap van de eerste man

Wat moest Adam bij 't ontwaken al niet horenEen lief zoet stemmetje klonk hem in de orenEva sprak: Adam ik ben hieralleen geschapen voor jouw plezier."

Adam was verbaasd in hoge mateHij kon het danken dan ook niet latenHij zonk op beide knieën en sprak overluid"neem al mijn ribben Heer en maak er vrouwtjes uit:"

Oh, Eva...

22

Merieke 1

Es Merieke nao de sjtad geitmaak ze zich terdege opDeit zich krölkes in de haorezet ein heudje oppe kop't Sjtriek de rumpels oet de pantyop hiiór wange kump ein vlamen dan sjtap 't kwiek de bos inMerieke is vandaag madam

Merieke zeuk 't avontuurMerie geit nao de sjtadEns per jaor krig ze die kuuren dan haet ze 't weer gehad.

Pit dae zout Merie vertrèkkees 'r aan de raam geit sjtaonEn hae dènk sjtil in zien eige:"Laot dae trampelaer mer gaon."Hae sjteit zich sjtiekem aaf te vraoge:"Wat mankeert dat vrouwmesj tochDe brets begint hiiór weer te sjtaeke't Vreugjaor zit weer in de lóch!"

Merie lomp langs de etalages

geit jeder winkel in en oetKop ein humme en behaatjeklonj en crème veur oppe sjnoetEn es de mansluuj nao hiiör kiekekump ein lechske oppe móndjZe sjot de krölkes in hiör haorewiebelt effe mit de kóntj.

Mer 's aoves kump Merieke heivesD'n daag waor toch ei bitje zjwaorwant de sjoon die gónge pitsjeen de krol is oet 't haorZe haet pien in kop en lenjeklappert mit 't kunsgebitEn ze mompelt in d'r eige:"Waor ich mer alweer bie Pit."

1980. 8 juli 23

C' était Paris

Ich wou zo gaer èns get belaeveDaoróm gong ich nao PariesIch huerde van Folies BergèreVan Moulin Rouge en van stripteasePesjtoer zag: "Pas mer op doe Graatjeze höbbe dich gauw sjlech gemaakZo'n nachclub dat is richtig naatjed'r duvel zelf haet dao ein zaak."

C' était Paris, Paris, Paris, c' était Paris, Paris, Paris.

Mer vertroewend op Geradusmiene goje sjötspetroeënkaom ich 's aoves in Paries aanieumig luuj wat waor dat sjoeënIch zoog de riekdom van Versaillesen d'n Eifeltaore sjtaonEn mademoiselles mit wespetaillezoog ich langs de Seine gaon.

Zoeë waor ich door Paries aan 't sjnâöreKaom 's aoves op de Palace PigalleEn ieër ich wos wat gong gebeurezaot ich al in zo'n nach-gevalOp de buun sjtong ein Francaiseze zaot vol vaere, sjus ein hoonMer toen begoos pas de malaiseze wou zich langzaam oet gaon doon.

Ieës sjmeet ze weg, dat vaere röksjkeen deeg zich toen 't bluuske oetDaonao 't lènker en rechter zökskede zjweit dae brook mich langzaam oetZe leep toen luipsj nao jeder taofelze waor noe al versjrikkelik bloeëtVan kortbie zaogs te al de navelToen sjtreek ze neer op miene sjoeët.

24

lch reep alle heilige oet d'n hemel:"Och red mich van dae Franse delGerardus huer nao mien gefemelMien deug en ieër sjteit op 't sjpel!"Mer ze pakde mit hiör poezelhendjeIch dach: "Och Jazzes, wat ein boet!"dat allerlètste sjouwerbendjetoen gónge alle lampe oet.Och koosj ich toch die boet oetsjniiöreGluif mich luuj 't woort mich sjlechMer wie ich dach: `t Geit noe gebeure!"Gong 't leech weer aan en d'n del waor weg.Wie ein kat achter ein moes aanRende ich nao Gare du NordEn noom d'n ieëste trein op hoes aanWeg van dat seksueel gevaor.

Ich reep: "Adieu, bonjour ma chèrelch höb vandaag genog gehad!"Mer wie ich kalm begoos te waereHaw ze mien portefeuille gejatWelk gelik waor mich besjaoreGerardus redde mich op tiedMien zieëleheil gong neet verlaoreMer waal waor ich mien cente kwiet.

1966. 18 juli. Op o.Z.Zen twieëde trouwdaag

25

De zin

Soms veul ich mich wie vleugellaam

versjtrik in dènger van eiken daag

De zorg die drök mich oppe maag

de angs dae krup mich om 't hart

Ich zeen d'n daag van marge zjwart

Soms veul ich mich wie vleugelfaam

Mer dan weer vleeg ich in de lóch

ontsjnap aan alle drök en sjleur

En alles om mich bie krig kleur

ich krieg weer oug veur bloom en bieës

De waereld is dan ein groeët fieës

es ich kèn vlege in de lóch

Zoeë vraog ich altied nao de zin

omdat ich 't laeve wil versjtaon

Wo alles op en aaf kènt gaon

Waor gister eine bange nach

vandaag klink eine blieje lach

Zoeë vraog ich altled nao de zin.

26

Oktoeëber wienmaondj

Es langs Rhóne en Loireaan Mozel en de Riende droeve rastig wachteop 't paesje van de wienEn tot d'n aovend laatvanaaf de vreuge margede plakkers in hun korfd'n ougs nao bènne sjörge,zeen hie de hegke sjmörgesgans gries van web en dauwEn vluchte kroeënekraneweer weg veur naat en kawDan kriesje op 't veldjmit glummend zjwarte vaerede krawwe, dat de boerzien ploog weer mot gaon sjmaere't Blanke, botte kouterDat rechte vore trukSj.ört door de vètte kleiDae in groeëte sjtökke brukDe wèndj jeug mit geweldjDoor duuster zjwarte wolkeDe wilje raegesjtroumDeit dan de Maas weer kolke,

't Is tied weer, sjus wie vreugerVeur verhaole, die de mamvertelde bie de kacheldie gleujde van de sjlamMer dao zeen gein geister mieëde sjpoeëke zeen verdreveEin centraal verwermde boeten tv is mich gebleve

1976. 27 mei

27

Lofzank op de leefde

Leefde, leefde is wie vuur en ruuk nao de roeëzeLeefde, leefde heit is de vlam en roeëze zeen roeëdLeefde, leefde ouch es de diióre dich bie toere èns sjtaekeRichtige leefde die doert tot d'n doeëd.

Leefde dat is same haopeop gelök en maonesjienLeefde dat is same deilesame sjpas en same pien.

Same zjwiege, same lachesame zuchte in 'ne hookSame vrieje, same sjlaopedruime van de zeute kook.

Sjteit 't water tot de knejezuus te zjwarte wólke gaonLeefde zorg das te weer samemörge in de zon kèns sjtaon.

Leefde kèns te nurges koupeWant 't geldj maak leefde koudLeefde zals te gratis vènjeleefde is veur jonk en awd.

1995. 5 september

28

Erme Thei

Zèk kèns te dat verha.ölke al't verhaol van Thei de sjnelleZien laeve kènde ros noch doerzien wirkwaek doerde zestig oerwant Thei waor eine helle

Hae boewde aan ein eige zaakme zaog 'm zelje faleEn mit viiöl sjofte en gemaorhaw hae nao viefentwintig jaoral zeve filiale

Dus leep Thei van vreug tot laatveur zien bedrief te sjoeëjeVan zake haw d'r viiöl benulde res dat vonj d'r flauwe kulen domweg tied verknoeëje

Thei kreeg aanzeen en v.öl machme knikde jao en ameWaor sjponsor en ouch ieëreliddat brach zien carrière miten 't waor ein goof reclame.

Op zeekre daag waor 't gedaonmit maore en mit draveHae kuumde veur de lètste kieërme haet 'm plechtig mit v.öl ieëren blaosmeziek begrave

En op zien graaf lik eine sjteinmit gouwe kapitale:"Thei goof al zien energieveur 't heil van gans de maatsjepiezien zaak en filiale."

29

Mit kriet sjreef toen zien vrouw d'rbie:"Hae haet teviöl gegaeveVan hot nao haar haet 'r gerendmer lache haet 'r noeëits gekèndwant Thei vergoot te laeve."

1984. Vastelaovend

30

Teresina

Maria de Socorro is gebaoremer ze is nog neet geregisteerdDe sjtad is v.öl te wied veur Teresinaen wae is in ein kèndj geïntresseerdErmood, hónger in Areia SecaDe aarde lik te sjterve zónger vochAllein mer dreuge zendj dae lik te sjtuveen sjtein en kènjer höbbe ze genog

Ein kèndj haet ze aan de rokkeen de kleinste op de sjoeëtEn van eine geit ze zjwangerEn dao zeen d'r al twieë doeëdEn d'n awdste in gedachtewant dae is al nao de sjtadZit mesjien al in de bajesof haet hae gelök gehadZoeë laef kleine Teresinaelke daag mit hi re noeëdZuut allein mer leid en elendjEn Brazilië is zoeë groeët.

Maria do Socorro haet veul hongerwie jeder kèndj van angerhawf jaormer oerewied vilt nurges get te aeteomdat d'n ougs alweer versjrumpeld waorTeresina zuut Maria kranker waereEn haet besjlaote nao de sjtad te gaonDao is geine dokter in Areia SecaDae kelder van 't minsjelik besjtaon

Maria de Socorro is gesjtórveOp sjoeët bie Teresina in de kou't Ziekenhoes dat sjikde hi r weer heivesOmdat ze neet de gooj pepiere hawEn in de bos haet zie 't kèndj versjtaokeónger eine dook op h . re sjoeëtOmdat ze bang waor veur ein arrestatieKoosj zie neet janke om de kouwen doeëd

31

1991, 9 februari. Veur de internasjonale vrouwendaag, nao ein verhaolvan Carlos Mesters, dae zich in Braijlie te barste wirk. Opgedrage aanYvonne Bakkes (werkzaam bij Huis voor de Kunsten en echtgenote vandialectkenner Pierre Bakkes) Vindplaats: CD Hemel & Aerd

32

De verlaore zoon

Ich waor 't zat ich wou gaon zjwerve,Weg van koosjtal en de sjuurWeg van ploog en kaore bènj eop zeuk nao sjpas en avontuurModers deil moosj pap mich gaeveal deeg hi m dat vaól pien en leidIch wou alles óngerzeukeweite wie 't laeve geit

In de sjtad vónj ich mien makkersen in de herberg goje wienIch höb gehoord en flink gezaopeJaore lank trók ich de TienMer miene geldjbuul waerde laegerteder heet mich in de sjteekMe haet mich oet de kroeg gesjmeteNemes nog, dae nao mich keek

Ich koosj de verkes gaon verzörgeVroot ouch oet dezelfde traogToen dach ich: "Thoes waor 't baeterIch wou dat ich mien vader zaog."En vlak bie hoes, dao sjtóng mien vaderzónger klage en verwiet

Grienend vroog ich om vergaevingkrank van elendj en van sjpiet

Mer hae duujde mich nao bènneen hae zag: "Doe blifs mien kèndjKleide mich wie eine keuningSjlachde blie 't bèste rèndjEn wie mien broor begoos te grekeZag de pap: "Doe leve jong,Bès toch blie dat deze zjwerverbie os weer ziene heimat vong"

1978. 18 september. Veur de jeugd van Vrangendael

33

Aafraekening 1

De lange trektoch is veurbie

de nach begint te valle

Ich bèn gewend al aan mien pien

ich wil ouch neet mieë kalle

De jaore van 't brennend vuur

wo zeen ze toch gebleve

Noe zeen ich in dien oug 't rech

op liefsbehoud gesjreve

Doe watervogel in 't reet

doe bès veur niks te vange

Toch sjpeur ich in dien ouge soms

dat sjtiekeme verlange

Om dich te gaeve wie-s te bès

veur zachtigheid te keze

Mer euvergave is veur dich

't zelfde es verleze

Ich höb geine zin in vechte mieë

bie 't versjtrieke van de jaoreAl won ich dich ouch aaf en toe

ich höb meistal toch verlaore

Woróm wous doe mien laeveskrach

toch ummer in mich remme

Hbs doe dich in de kop gezat

om mich veurgood te temme

Mit diene bange greutsje kop

sjtuurs dich mich in de raege

Ich neuk mien heil waal boeteshoes

doe hils mich neet mae taege

Dat heit verlange in mien lief

laot ich door dich neet remme

Ich bèn dae zökkezuimer neet

dae zich noe al leet temme

34

Mien traone zeen al opgedreug

ich zal dich niks mieë vraoge

Mer verwiet mich dan ouch neet

dat ich dich höb bedraoge

't Brennend vuur deep in mien lief

dat höbs dich noeëits begrepe

Zoeëdat v'r dèk dae lange waeg

es vraemde same lepe

Ich haat dae bleike treiterkop

die puriteinse sjtreke

Dat feministisch lulverhaol

is hie noe ouch gebleke

Kóm sjtik mer in dien koppigheid

ich gaon neet klasjenere

Ich loup ech geine maeter mieë

blief lever hie krepere

De lange trektoch is veurbie

ich bèn meug van al dat jage

Das dich allein mer vluchte kèns

kèn ich neet mieë verdrage

't Waord van troew van jaore haerdat lik allang in sjerve

Gank röstig diene eige waeg

en laot ós leefde sjterve

1981. 6juli

35

Laeve

Wae hie es minsj wilt laeve, zo lieërt os de profieëtDae mot d'r good aan dènke, dat d'r zich neet bènje lieët

Wat hulp dich prakkezereen maore 6m bezitEs doe hie moos vertrèkkedan nums te toch niks mitDat sjtiekeme verlangenao ieërekruus of lintjapplaus en carrière't Is jage nao de wèndj.

Want wae es minsj wilt laeve, zo lieërt 6s de profieëtDae mot d'r good aan dènke, dat er zich neet bènje lieët

Mer laps te willekeurigmer alles aan dien sjoonEn fladders te mer doellooszo wie de vlinders doonZeen al dien laeves-dagegevold mit laege sjleurDien laeve zal verdampe't sjtelt geine bliksem veur

Want wae es minsj wilt laeve, zo lieërt 6s de profieëtDae mot d'r waal 6m dènke, dat d'r zich neet drieve lieët

Wae aaf en toe kènt lache6m wat d'r is en zaetEn weigert om te gluivedat niks mieë zin hie haetZal neet es damp vervlegeof hel zeen wie 'ne sjteinDe humor van 't laevedae hilt 'm op de bein

Dae zal zich neet versjiiiöre, is neet zien eige proeëjDae minsj zit neet gevange, in zien zelf gemaakde koeëj.

1985. Vastenavond. Prediker 4 ; 4-6

36

Advent

Wat zits te in d'n duuster kèndj?Wat zits te sjtil te griene?Zuus te dan dat leechske neetdao wied e weg nog sjiene?

Hae kump neet veur de machtigeveur keuninge of riekeMer al wat om compassie vreugzal hae mit trues verrieke

Hae wach op dich dao in dae sjtalóm dich weer haop te gaeveHae geuf dich eine sjtille wènkom toch weer wieër te laeve.

Kóm treuzel neet en sjtank weer op't begint al get te dageIn Bethlehem zeen ich dich trokde las is nog te drage.

Vrie nao Nel Benschop (Gouddraad uit vlas)

37

't Verlaore paradies

De tuin van Adam, dae höb ich verlaoreIch roojde de buim van 't aards paradiesIch boewde 't veldj vol mit palieze mit taoresDe broesjende bron waerde drabbig en viesDe appel van Eva kèn ich neet mee aeteDe naam van 't kaod, dae bèn ich vergaeteDe ros en de bliedsjap, dat waor miene pries

Mer d'n druim in mien hart wil ich neet laote sjterve.D'n druim van verwachting, d'n druim van de haopOp dat sjoeën paradies ,dat ich höb verlaoreWo de lieëw nog koosj sjlaope naeve 't sjaopWo de bron, die óntsprunk de lofzank blif zèngeVan die oeraw belofte, die noeëjt mae vergeitDat went ich mer wil, 't oeëit zal gebeureDat ein enj zal kómme aan honger en leid

De luuj óm mich bie kèn ich dèk neet verdrageWant ich dreej lever róndj in dezelfde krènkD'n honger van dich hoof ich neet te veule.Zolang ich nog aet en zolang ich nog drènkSame te deile en same te laeveSame te numme en same te gaeveIs meistal 't lètste, wo ich nog aan dènk

Op verZeuk van Fons en Wiel

38

't Laeve is ein sjpel

't Laeve is ein sjpelvan ómp mer ouch van aevevan numme en van gaevedèks is 't nogal helDoe mos mer acceptere wie 't laeve ummer isDoe laefs mer bie de gratie van 't ieëwig compromisEn was te deis of lieësdoe kèns allein prebereen alles mer riskereof 't heibel wurt of fieës.

't Laeve is ein sjpelVan vloke en van baejeVan soms d'r naeve traejeVan hemel en van hèlDoe dènks: "Mesjien vandaag sjtaon ich veuraan es nómmer ein."Mer mörge sjteis te achteraan en bès te gans alleinEn verlus te dan de mooden zuus te dien gries haoreEn dènks ich bèn verlaoredan kump weer alles good.

't Laeve is ein sjpelSóms lieës te dich èns hangeEn veuls te dich gevangeWie in ein duuster celVandaag dènks te te sjpele mit goof troeve in de henjMer tieën minute later sjteis te mit de moel vol tenjEn daoróm bèn mer wiesmaak van dien sjtökske aardeGein monster zónger waardemer ein bitje paradies.

Vrie nao Sjuul de Corte

39

Ich wil gaer blieve

Ich wil gaer blieve zèngevan kleurige blome en heiVlinders en veugel die fluitevan dartele vrie op de wei

Ich wil gaer blieve druimeget loupe door bosj en door veldjgelik in de sjtilte dao vènjeen neet in bezit of in geldj

Ich wil gaer blieve dansede lente sjtruimt weer door mien bloodDe zon sjient mich werm mit zien sjtraole't Laeve is kosbaar en good

Ich vroog dat aardig maedjemit sjtraolende ouge en lachOm sjtil nao de sjterre te kiekesame mit mich hieël de nach

1984. (melodie "Un Treno " trad.)

40

Vandaag

't Onheil te kieëre dat lökde mich neetIch höb mótte bukke, wae zoog mie verdreetWat loog mich neet allemaol zjwaor oppe maagMer 't geit al weer baeter, de zon sjient vandaag.

Vandaag wil ich danse, vandaag is 't fieësDrènke en sjranse, zoeëlang doe mich lieësGister vergaete want dat is veurbieWat mörge zal kómme dat is nog neet hie.

't Is waor, ich veel gister get hel op mien sjnoetIch höb ouch gedach toen, wie kom ich nog droetMien traone die dreugde, de pien trok weer weg,En kiek mer vanmörge noe loup ich weer rech.

Onheilsprofete veursjpelle sjlech waerMe kènt nurges sjoele, me wèt neet wo haer.Donder en bliksem, de hemel zuut zjwartmer ich huer allein de meziek in mien hart.

Huer de menister, wat dae weer verzintdat mörge de hemel op aarde begintZien gouwe berge die krieg ich te gaefMer ich blief bewaere, dat noe wurt gelaef.

Wae gluif nog de beeldbuus? Wat die dich belaof,Leefde en raoze, 't is allemaol sjtaof.Ich gluif in mien oere, mien henj en mien bein,Mien ouge die zègke: "Doe bis neet allein."

Wae van uch sjtrak nao d'n hemel wilt gaonzal noe motte lieje, reep les de keplaon.Hae wees op d'n duuster, gein leechske dat sjeenDe blome en kènjer haw hae neet gezeen.

Laot mörge zien zörge en gister zien leidIch gluif neet in noodlot dat in sjterre sjteitVandaag wil ich laeve zoeë gek wie e raad.Mesjien is 't mörge daoveur al te laat.

1988

41

Laudatio ad Josephinam

Spreuken 31:10-31

In 't boek der spreuken staat een liedeen hartewens geschrevenHet loflied op de sterke vrouwdie onvermoeibaar, noest en trouwblijft geloven in het leven

Haar handen blijven rusteloosbij 't spinnen en 't wevenDe arme gaat ze niet voorbijmaar zal terstond vol medelijhem hulp en bijstand geven

Dan roept Salomo zingend uiten vraagt ons onomwonden:"Kom wie zoekt mee en zegt me nouwaar vind ik toch zo 'n sterke vrouw?"Wij hebben je gevonden...

Jij kent de zorg van elke dagen slapeloze nachtenJij weet hoe hard soms mensen zijnen kent de eenzaamheid en pijnmaar ook het stille wachten

Want als de tranen zijn geschreidde wonden zijn verbondenDan sta je op en onverstoordwil jij weer verder, trek je voortJe hoop is ongeschonden

Soms zag je ook rumoer en strijden stond je voor veel vragenEr was verwarring om je heenen af en toe stond je alleenJij kende tegenslagen

42

Maar als het twisten is verstomdde kruitdamp opgetrokkenDan sta jij meteen weer klaaren veegt de scherven bij elkaarEn lijmt weer alle brokken

Hoe somber ook de wolken zijnjouw zon gaat nimmer onderJij zit niet bij de pakken neerjij moedigt aan en trekt van leerJij gelooft nog in het wonder

43

Es aw sjure brenne

Jan waor kóntent mit de zin van 't laeveHae waor in de vut, pensioen veur de deurHaw geine zin mieë in weule en sjtraevemoostem en biljart doorbrook ziene sjleurMe op zieëkere daag sjloog d'r blits oet de wólke't Waor sjuus of went 'ne ingel versjeenJan woert verleef, zien blood gong aan 't kolke'n vrouw die verdomme, zien dochter kos zeen

En Jan dae woort bang veur wat hae ontdèkdeZien dènke blokkeerde, zien hart gong tekieërHae kènde de wiesheid van dat awd gezèkde"Es aw sjure brenne hulp blusse neet mieër."

Ouge die blingde wie glazere huveHendjes en vingerkes van porseleinJan dach verrasj: "Noe, laot die mer sjuvesjlank wie 'n den en mit hemelse bein."Vanaaf dat moment koosj hae neet mieë sjlaopeHaw gein bezèj mieë van oer en van tiedKaom sjmörges kepot zien nes oet gekraopeJan waor veurgood noe zien aevewich kwiet

Want Jan dae waor bang veur wat hae ontdèkdeZien dènke blokkeerde zien hart gong tekieërHae kènde de wiesheid van dat awd gezèkde"Es aw sjure brenne hulp blusse neet mieë."

Jan kos bie d'r biljart neet langer awhoreD'r blik op oneindig, d'r kop neet mieë klaorBedach veur zien leefde ganse nuuj metaforewoeë 't biebelse Hoeëgleed mer onzin bie waorHae waor neet in sjtaot nog ein puntje te makede keu waor te lich, en de bol viiöl te zjwaorZien vingere trilde, Jan sjtoot door 't lakewie hae besefde, wie laat dat 't waor

44

En Jan dae gong heivesj, wie hae dao ontdèkde

't Laeve verlap en 't nump geine kieërBesefde de wiesheid van dat awd gezèkde

"Es aw sjure brenne hulp blusse neet mieë."

Veur "M". Vindplaats: CD Hemel & Aerd

45

Verleze

Wie is d'n titel van dat book?

Wo höb ich dat gelaeze?

Wie hèt die filmsjter ouch alweer,

Ich kèn 'm aan zien waeze?

Höb ich de waakvlam oetgedaon?

De aerpel ouch gezoute?

Wie laat vertruk de lètste trein?

Ich kèn niks mieër onthawwte.

Ich bèn de vieftig al veurbie, höb neet mieër viöl te keze

De zomer lomp al op zien enj, ich mot lieëre te verleze.

Ich mot weer eine nuje bril

Mien ouge waere sjlechter

Mie blood kaok ouch neet mieër zo gauw

Ich bèn neet mieër dae vechter

Ich rie waal op 'ne renfits róndj

Mer huer mien kneje krake

Ich vraog mich aaf of dit 't waor

Ich twiefel aan mien zake.

Dat maedje mit dae lentelach

Dat mit mich haw gegaete

Haet in mien lief get losgemaak

dat ich al waor vergaete

Ein werm geveul van zon en leech

van leefde en verlange

Mit heimwieë höb ich toen besef

de bordjes zeen verhange.

Ich merk 't aan mien ganse lief

't geit neet mieër wie vreuger

Want sjmörges kom ich sjlech op gang

en 's aoves bèn ich meuger

Mien sjtömbereik wurt langzaam klein

bèn oetgetèld es zanger

En es ich effe pisse mot

dan doert dat ouch al langer.

1991. 7 april

46

Aan dae onbekènde

Doe sjtille onbekènde minsjGeteikend door 't laeveWovan dat leid, wovan die pienIn jeder nerf in elke TienKèns doe mich entjwaord gaeve?

Vertèl mich, onbekènde minsjHaet eine dich gesjlage?Is 't Auschwitz wo-s te sjteisEn wèts te das te marge geisDien esj op wèndj gedrage?

Of bès te, onbekende minsjAl jaore lank gevangedoor generaal of kolonelEn zits te in dien doeëjecelEn wurs te sjtrak gehange?

Ich vraog dich, onbekènde minsjAl zal ich dich neet kènneDas dich hie urges oppe weltVerlaote bès en oetgetèldLaot mich dao noeëjt aan wènne!

47

De vrouw

Ich zèng 't verhaol van de vrouw die al waekeGleujend van kaors op hater bèd lik gevèldNeet mieër in sjtaot öm te deile en gaeveVeult zich totaal oetgetèldZe lik te iele tot niks mieër in sjtaotKrig 't van elendj en wanhaop te kaod.mer Jezus dae pak dan die vrouw bie de hendjEn maak ze weer vrie óm te gaevevan al hiör riekdom, zo deep oet hiör hartbron en de krach van 't laeve.

Hie 't berich van 't plein wo ein moderjaorelank reup om haör kèndj dat verdweenSjraevend verzet, zónger mach, zonger waopesBeule doon of ze niks zeenNeume hiör "dwaas" en neet good bie de kopMer zie tart de leuge en geuf 't neet opHieër, hawd die moder good vas bie de hendjóm noeëjt hiöre sjtried op te gaeveze sjteit veur de riekdóm, zo deep in hiör hartbron en de krach van 't laeve!

Ich zèng 't verhaol van die vrouw dao in Riodie aete versjaf aan de erme op sjtraotTeike van vree en ein teike van leefdebrennend protes taege kaodSjtil is hater krach, die veur onrech neet wiekluxe en mach zèt ze zjwiegend te kiek.Hieër, hawd die vrouw ummer vas bie de hendjzoeëdat ze nog lang dao maog gaevevan al dae riekdom, zo deep oet haór hartbron en de krach van 't laeve?

48

Dit leedje geit euver de vrouw die in sjtiltealtied gereid sjteit bie daag en bie nachóm aete en drank aan h.ör gaste te gaeveDenend bereid zónger klachWae haet h.ör werk al die jaore gemirksumpel cement van ein machtige kirk?Bès dich 't, Hieër, dae oeëjt h.ör hendj haet gepakhiiör vrie maakde om os te gaevevan al dae riekdom, zo deep oet hiiör hartbron en de krach van 't laeve?

49

Bólkes

Es ich es kèndj gevalle waor, ein gaat in miene kop

Dan leep ich biiökend nao de mam, die deeg ein pleister drop

Ze zag dan: "Naeg dien traone aaf en trèk dien sökke op

want mörge vunjs te, gluif mich jong ein bölke in de sop."

't Laeve is 'ne kaetel sop mit bölkes

en jeder krig dao ziene tej j er van

En es te noe mer rastig door bliefs aete

dan vunjs te ouch zoeë bölke noe en dan

Mer aaf en toe bekrup mich toch d'n twiefel

bölkes jao, mer 't zeen d'r waal get min

Dan blief ich toch mer aete, want ich wil neet vergaete

al doert 't lang, d'r zitte bölkes in.

Es 't werk alweer èns taege zit en alles lomp weer fout

Dan vraog ich mich verbaete aaf: "Woróm krieg ich de sjoud?

Woróm krieg ich de volle laog, wat ich toch neet verdeen?"

Dan dènk ich: "Blaos mich oppe rok, 't zal mörge angesj zeen."

't Journaal dat zit weer vol mit honger en mit noeëdmit rampe, heibel en geweld, mit aorlog en mit doeëd

Mer soms zeen ich die witte vrouw tasje al dae elendj sjtaon

en ich veul, 't laeve wunt ouch hie, 't is nog neet gedaon.

D'n awwerdom krup in mien kniök, ich höb las van sjpit en jich

Och wieviöl vrunj zeen noe al doeëd, sjtrak kump de beurt aan mich

Wat haw mien laeve noe veur zin, de kook is bienao op

mer wiedeweg huer ich de mam: "Kom trèk dien zökke op."

7 992. Vrangendael, vastelaovend. Opgedrage aan Piet van Amstel (.Zeli-gergedachtenis)

50

Bajesmaf

Me neump mich ouch waal bajesmafdae door zien eige sjoudHie jaore achter tralies zitich gong sjtevig in de foutIch tel jeder oer en daag en waekde maondje van 't jaorIch bèn vergaete op d'n doerwie 't vreuger boete waor.

De grendel en die moer zoeë hoeëgbeteugelt mien verlangeMer de zjwaorste cel dat bèn ich zelfwo in ich zit gevange.

Ich wil hie droet en noeëjt mieë drinIch maak dao planree veurVerlangend nao dae lèste galmdie vrèkde bajesdeur.Mer soms, inèns, dan waer ich bangwie zal 't mich vergaonEs ich geteikend door de bakvrie op d'n dorpel sjtaon?

Me neump mich ouch waal bajesmafWae wèt van mien besjtaon?Wae kènt de pien en 't gemisóm vrie te maoge gaon?Wae kènt de twiefel en de angses ich opnuuj beginEn mesjien wanhaopig zuch:och zaot ich mer weer drin!

1998. 9 augustus

51

Ich sjpeelde veur dich

Ich sjpeelde midde oppe mertveur dich mien melodiemer nemes dae mich zitte zaogOuch dich leeps mich veurbieIch sjpeelde veur dich oppe fluitmer nemes greep zien kansWie eigenzinnig, zeen de luujOuch doe hbs neet gedans.

Donker roeëje wien höb ich gesjonkeIch maakde alle broelofsgaste blieOp hook en tómp vo1nj ich d'n erme zjwerveren neujde ouch de baedelaer d'rbie

Pieëtrus leet ich loupe op de golveal kneep 'm ouch d'n twiefel en d'n angsVerwónj erd veel hae dankbaar op zien knejewie zien volle nette sjiiörde van de vangs

De wieze, dae zich plaog mit al zien weitedae höb ich van zien wetensjap bevriedWae treurde óm zien zunj en al zien faelershöb ich mit wiörd getrues en weer verblied

In Bethanie waor Lazarus gesjtórvemer ich goof 'm weer opnuuts 't laeve trokZo zal ich dich ouch oet d'n doeëd èns ropeom te deile in mien hemelse gelik

1978. 19 januari. Matheus 11.17

52

Adieu

Es miene tied van sjlove en van laeve is gedaon

wil dan estebleef neet treure en neet grienelch zal dan waal gereid zeen óm dae lange waeg te gaon

en haope dat de zon veur mich geit sjiene

lch bèn waal bang dat wèts te want ich weit neet good wo haer

want zónger zunj en kaod koosj ich neet laeve

Mer aan d'n euverkentj dao van dat sjtille groeëte maer

zal hae wachte óm 't nog èns te vergaeve.

Mer hawd dat allerlètste oer mien henj nog effe vas

want ich hang nog zoeë versjrikkelik aan dit laeve

dat ich zo dèk geveuld höb es 'ne hieële zjwaore las

mer dat mich ouch viiól bliedsjap haet gegaeve

't Sjpit mich dat ich dich waal èns v.ól pien höb aangedaon

das dich van ergernis óm mich moos janke

Mer de oere van dien leefde die zulle noeëits vergaon

daoveur zal ich dich ummer blieve danke

Mer kom ich huer dao wiedeweg mien lètste oer al sjlaon

't is tied óm noe mien pungelke te make

Dat allerlètste sjtök zal ich allein toch mótte gaon

wil ich op tied nog aan d'n euverkentj gerake

Laot mich noe mer vertrèkke nao dat vraemde sjtille lendjwant zónger mich kènt geer ouch bes waal laeve

lch zeen 'm dao al winke op mich aan d'n euverkentj

om mich eindelik mien vree en ros te gaeve.

1978. 6 augustus

53

5.

Leedjes oet 't mienwirkerslaeve

Herman Veugelers

55

2408

Twieëdoezendveerhonderdach

De nómmer aan Driekske gegaeve

't Braeke van kaol in de nach

zien werk wo hae sjus van kènt laeve

Twieëdoezendveerhonderdach

't Dossier bie de hieëre daobaove

wo jeder medische klach

Zuchtend weer in wurt gesjaove

Twieëdoezendveerhonderdach

Wae haet dat dossier neet gelaeze?

De pien wurt mer zelje verzach

Ein sjtaoflong is neet te genaeze

Ein graaf, eine sumpele sjach

wo Driek sjtil in neer wurt gelaote

Twieëdoezendveerhonderdach

dat dossier is veurgood noe gesjlaote

1987. 23 december. Vandaag is de Pap (Driek) begrave

56

God, woróm?

Wae tuut mien leid, wat zal mich nog kènne truesteNoe miene man dao ónger doeëd is gebleveIn de koel wo d'n ermood os haet gedreveD'n Doeëd 'm in zien book noe bie haet gesjreveDat haet mien lètste krachte gans weggesjlageWant zoeë verlees wae kènt nog zoeë get verdrage?Gans allein, gans allein.Nemes begrip mien leid.Noeëit mieë biejein

Woróm toch God, woróm höbs dich mich verlaoteWoróm höbs doe mich zoeë noe hie wille sjtraove?Doe zuus gein leid en huers mich gaar neet dao baoveWo is dat rech dat ich zoeë dèk huer belaove?Doe keus de kentj van luuj die neet wille dougeDoe zuus gein traone brenne achter mien ougeGans allein, gans allein.Lieëste mich noe hie sjtaon.Noeëit mieë biejein.

In 't duuster haet 't noeëdlot hel toegesjlageD'n druk waor zjwaor de kap haet 't dan begaeveToen greep de berg gans onverwach dat jónk laevedat hae veur mich en kènj er dao haet gegaeveDe daag zeen zjwaor en wie lank valle de nachteIch vraog dich God zals doe dae elendj verzachte?Gans allein, gans allein.Zal noe mien laeve zeen.Noeëit mieë biejein.

1984. Uit Es de wèndj iich dreejt (melodie "II Vechio " trad..

57

Aafraekening 2

Vreuger wirkde ich ummer mit 'ne zakdook veur de móndj.

Die angere die lachde mich dan ummer oet.

"Kiek dao dae flabbes," zagte ze dan.

Me dae flabbes is de innigste van allemaol dae nog laeft

Zo kaom mie vader èns bie dokter Poels en wie haer dem vertelde

wie hae euver 'n bepaalde zaak dach toen zag de dokter:

"Geer hoof neet te dènke, dat doon veer waal veur uch."

Ich zèk nog ein dènk en da sjei ich d'rmit oet.

Veer mienwirkers veer zeen bezeikt

mit de pensioene en mit de sjtaoflonge.

Ze sjterve euveral es ratte om dich haer.

55, 56 jaor en weg! Nog effe en dan is t'r geine mieë euver!

Wat höbbe hammer

sjtub en kaole

os noe gegaeve

Broeëd op de plank

van bènne krankgein laeve

Wirke en weule

zónger dènke

woort in gebleve

Want kirk en sjtaot

haw good en kaod

ómsjreve

Gaaroets gein kans

om dich te waere

Gein rech te kriege

Doe waors de sjlaaf

van weeg tot graaf

Moos zjwiege, moos zjwiege

1984. Uit: Es de wèndj iich dreejt

58

Op daagsjich

Ratelt de wekker, vreug in de mörgeIs 't weer tied om op daagsjich te gaonWerm is 't bèd, dat ich sjus höb verlaotekoud is de bushalte wo ich mot sjtaon

Bónkend en kumend, sjtinkend nao aolieRammelt de bos door 't ènj van de nachVeurdat de maon is verbleik aan de hemelZit ich al deep in dae duustere sjach

Es dan de maelder baove geit fluitehuer ich dae óngerin gaaroet neet mieëRökkelend davere euveral treinepropvol gelaje mit sjlaoperig vieë

Nao honderd maeter, sjtrómpelentaereHuer ich weer krakend de kaolesjaaf gaonZes oere later pas maog ich nao baoveWat is de zin van zo sjlavebesjtaon?

1984. 11 juli. Uit: Es de wèndj iich dree j (melodie trad.: "Rico Amaro ")

59

De lange sjich

Sjravelend in d'n duusterBraek ich de kaol in sjtökkeSjtaof in mien sjtraot en longeKaolegruus in mien zökkeKnej e blauw van 't kroepekniiök zónger vel, vol sjraomeKoffie is neet te zoepeZawwel en kaole-dras

Vief-ach-en-vieërtig maeterDeep ónger sjtein en kaoleMót ich hie ummer sjoeftewie ein mol versjaoleKèns dich hie dien kóntj neet kieëreWae zal dat interessereBaove dao sjtaon de hieërewachte op miene zjweit

't Werk wil vandaag neet vlottelang zal de sjich weer doereStein dae weer neet wil braekeMaore nog zoeëviöl oereHuer toch dae hammer raozedaverend in mien oereHöb ich dit lot gekaozeLaeve in zoeë zjwart laok?

Euver good teen minutehuer ich de veurman toeteHammer en sjerp kènt rostemaog weer nao vrouw en poeteVeul ich de koeëj dan trèkkefrisje lóch in mien lóngeKènt 't mich niks mieë vrèkkebaove dao sjient de zon

1984. Uit Es de wèndj Zich dreejt (melodie: `Avanti ")

60

Vreugjaor op 't hètje

Neet mieër sjlaope, want de zon sjteit te sjieneDoor glaas en gerdiene, 't is lenteRame aopeHuer die biemösj èns kuitede maelder weer fluite, 't is lente

Wakker waere't Is weer tied óm te sjlaveDe moosem ómgrave in zjweitWant doe wèts, is 't veurjaor gekómmeDe sjerp weer genómme, doe wèts wo ze sjteit

't Geit gebeure, want 't graas huers te greujeDe buim zuus te bleuje, 't is lenteWat ein kleurevan de appel en paerede haan mit zien vaere, 't is lente

Wat ein laeve, huer 't drieve van de doeve't Veule èns sjnoeve't Wurt heit't Is zoeë sjoeën en zoeë lekker vanmörgeDe meskar te sjörge, doe wèts wo ze sjteit

1984. Uit: Es de wèndj zich dree j (melodie trad. "Che colores" trad.)

61

Hieëre, bedank

Excelentie, ich wil uch bedankeveur de lof dae geer goof aan de kómpelMer eur w . rd en eur priezende klankezagte neet wie 't laeve hie waor.

Jao, hang dich mer de pungel ómpak diene pingesjieëren kom mit wirkeDan zals te 't waal mirkeEs te geis zjweitezals te 't waal weitePak hammer, hak en biel en sjöpen sjpie èns in de henjbegin te baoreDan kómme de blaoreDao tèlle de jaoredèk dobbel zoeë zjwaor

Leef keunegin geer höb zelfs op de hukeouch èns efkes geloerd in de peilerMer miene zjweit höb geer neet kènne rukewant wo bezeuk is dao hunk geine sjtaof

Vader bisjop wie galmde eur praekees geer sjprook euver wirkman en gluiveMer net zo min wie pesjtoer en de daekehawt geer benul wie 't waor aan de kaol.

1984. Uit Es de wèndj Zich dreejt (melodie "Operaio " trad.)

62

Kirmes in 't dorp

Maedjes:Es de zomer is gekómme is 't tied veur kirmes viereGaon ver same mit de jónges dan bie Sjielke lekker zjwiere

Jonges:'t Laeve ruuk nao beer en roeëze, appelevlaaj en abrikozeLai la li la li lai la

Same:'t Laeve ruuk nao beer en roeëze appelevlaaj en abrikozeLai la li la li lai la

Maedjes:Ich höb vanmörge vol devotie in 't maagdekoer gezónge

Jonges:In de fanfaar blaos ich d'n aojem haos oet allebei mien longe

Same:De percessie in de mörge, 's aoves op de dansvloer sjörgeLai la li la li lai la

Jonges:Mörge zit ich weer te beule veur get toebak en menage

Maedjes:Mörge zit ich weer te nèjje op die zenuw-tricotage

Jonges:Sjete, baore, rouve, knaoje

Maedjes:Knippe, sjtikke, vaeme, vloeëje

Same:Lai la li la li lai la, sjete, baore, rouve, knaoje,knippe, sjtikke, vaeme, vloeëje, lai la li la li lai la

63

Jonges:Ich moos op daagsjich in de valling van d'n trek sjtaon te krepere

Maedjes:Miene chef deit niks es vloke, sjelje, jage, koejenere

Same:Aan dae ambras zul v'r wènne, zo lang weer mer danse kènneLai la li la li lai la

1984. Uit Es de wèndj iich dreejt (melodie: "La Valigia" trad.

64

Nao de sjich

Es de sjich is aafgeloupe, gaon ich nao de sjötteriewo ich marsjeer en excerceerWant dao loup ich mit mien platees de sjöttekeuning bie

Ich zit ummer bie mien doeve, en sjpeel jeder waek mien kansWant miene sjek, dae vluug neet gekes d'r zunjes weer gelos vuurtin Vincent of Orleans

Ich trek sjpitskeul in de moostem, wolleboeëne aan de sjtroekIch höb sjpienaaj en frisje sjlaajdikke erpel en tomatedaomit vol ich miene boek

Nemes haet zoeën flinke hoonder. Wae haet zoeëne gojen haan?En höb v'r fieës, sjlach ich zoeën bieësAldaag raap ich dikke eierjao dao kèns te van op aan

Ich fok vètte Vlaamse reuze. Minstes twintjig per sezoenEn gluif mer vas 't is zuver rasIch höb eine sjoeëne raekeldae vuurt dit jaor kampioen

Ich sjpeel sax bie de fanfare. Oefen elke daag ein oerBlaos ich mit vuur en ammesjuurKriege veer misjien de wimpelop 't jaorliks blaoskonkoer

1984. Uit Es de wèndj Zich dreejt (melodie: "II treno va ". trad.)

65

D'n tied van bukke is veurbie

Kroepend en kumend dèk plat in de peilerZoeë dabde de pap oeëjt de kaol oet dat laokSjtaof in zien longe 't lief vol mit sjtrieëmeZoeë sjpleet hae de bergwandj zoeë hel wie 'ne knaokLamp oppe patsj en de sjoon vol mit waterZoeë haet 'r gesjöp en gerouf en gebaordMaakde zien maeters mit vloke en jageHaw gaar niks te lache, hae sjtong in akkaord

Hitler zien druime die vele aan sjerveEn toen voort de pap zelfs op zunjig nog aafAlles in puin en me sjrieëfde om kaolehae maakde productie mit hammer en sjaafNederlandj zong toen: "De kompel brunk reddingHae vech veur os natie, zien roeping is sjoeënLokde mit sjlogans de mansluuj de koel op:"Kroep noe dat laok in, vas werk en hoeëg loeën."

Langzaamaan waor in de zestiger jaore't Werk van de kompel zoeë neudig neet mieKaol oet de "States" kaome en ouch nog goodkouperDe NAM vónj 't gaas toen hieël deep in de zieëKamergelieërde, die höbbe gemompeld:"D'n hoesbrandj en vetkaol zeen neet intressantlaot v'r noe same èns deep prakkezereWie doon v'r dae henjel noe good van de handj?"

Hieëre die kaome en hele hun redeDe sjtöm vol emoties de sjoon vol mit loeëdSjetsde hieël helder de pienlike feiteBelaofde ouch redding en hulp in de noeëdPap moosj dan waal ziene pungel gaon pakkeDus sjloog d'r veurgood ziene pin op de kisHaopend op werk en op dade en centeMer wat waor belaof dat leep allemaol mis.

66

Doezende vrouwluuj die zeen noe de sjtökkevan 't laeve geregeld door kirk en door koelHuere versjlage de nachtegaal fluite:Me haet uch verkwanseld, failliet is de boelEchtsjeiding, sjtried en vervlaoge illusiesgans Limburg ontwricht en gein werk in de boet,Ouch mien gelik lik veurgood noe aan sjerveDe leefde die ging mit de koellamp sjtil oet.

1977. 2 april. Uit Es de wèndj iich dreejt 1985

67

Good veur de sjiam (Sjtudere)

Bès te hie veur eine sjtuver gebaorewurs te gein kwartje dat is dich bekèndWat de pap deit dat maogs te ouch laterwant zoeë te laeve dat bès te gewènd

Jao al die kènjer van luuj mit de centeGaon nao de mulo, 't gym, hbsIs de pap 'ne sumpele koelmanBès te gesjik veur die maf ovs

Kènjer van boer, ingenieur, secretarisSjoeëlmeister, sjlechter of groeëte bankeerHöbbe hersens en kènne sjtudereLèk dich es koeljong dao noe mer bie neer

Soms geuf pesjtoer dich toch ouch ein klein kenskeWaer dan mer ereester dat is dan de trucKumps terech op 't klein semenariebie al die paters of braaf op Rolduc

Leiding te gaeve of kènne besjloetein de bedrieve of in ein besjtuurHaet de wirkman toch gaar gein benul vanis neet ontwikkeld en haet gein cultuur

Bès te hie veur eine sjtuver gebaoreWurs te gein kwartje dat is dich bekèndWat de pap deit dat maogs te ouch laterWant zoeë is 't laeve dat bès te gewend.

1984. Uit Es de wèndj iich dreejt (melodie: "la bad .. ")

68

En de vrouw?

Op maondig pungel wesje zoeë sjtief wie eine prengelKaolendrek in de tesje, leuter zjwart van 't gruusZoeë dèk allein gaon sjlaopeDe angs veur ongelökkeDoe bès al es vrouw verzaopeveur das te water zuus

Ein vrouw die maog neet klage, ze mot allein mer gaeveEn sjtil alles verdrage, klaorsjtaon veur man en kèndjZe haet de haop verlaore, noeëjt kump 'n baeter laeveEn traog sjliete de jaore, ze verwejje mit de wèndj

Blie dreug ze bie 't trouwe 't kleid van haop en druimeMer zal 't gauw berouwe ze wurt vanzelf waal wiesZe zal zich mótte veugeh.ör lot kan ze neet keretraone zulle dreugeen sjtilaan wurt ze gries

Vrouwe motte zjwiege en veur de vraetpot zörgeZeen good veur kènjer kriege, nemes verangerd hiiör lotZe maog gein voeste makeDe heldendoeëd neet sjterveBlif ummer toch de zjwakeLangzaam geis te kapot

Toch zal aan 't ènj waal blieke al motte v'r ouch bukkeWeer zulle toch neet wieke en braeke doon v'r neetWant deep in ós versjtaokesjoelt ummer nog 't laeveDe krach die ongebraokezoeë tèj is wie 't reet

Wae sjterk is zal belaeve, wat ónger lik kump baoveZal altied euverlaeve ouch in de groeëtste noeëdTaege de botte wètteoet willekeur gebaorezal 't zjwake zich verzettewat klein is bliek dan groeët

1985. Uit: Es de wèndj zich dreejt (Pasen)69

De wachkamer

Wae ónval haet of dènk aan opereredae lieët zich door de dokter controlereMit zoeëne kael vilt neet te redenereHae sjtuurt dich wirke

Höbs te weer èns water in de knejeDe henj aan eine sjerpe sjtein gesjnejeDan is op de kontrol 't leid gelejeDoe kèns gaon wirke.

Zits te mit exceem tasje dien (ikkeOf hbs te 't geveul das te mos sjtikkeDan lieët de dokter dich ei pilke sjlikkeen sjtuurt dich wirke

Höbs te las van allebei dien nereof veuls te diene maag èns protestereDan zaet de dokter: "Dat is simuleregank mer weer wirke."

Wae piep haet in de röksjtrank van 't luchtedae haet van zoeëne rotzak get te duchteHae lieët dich dan ei paar maol hael deep zuchteen sjtuurt dich wirke

Höbs te soms ein flinke kou te pakkeOf zits te op de kiebel dun te kakkeDe dokter vuntj dat sumpel ongemakkeHae sjtuurt dich wirke

Mer keurt de dokter èns per jaor dien lóngeEn wurs te dao bie maondje oetgevróngenao twintjig jaor bès te dan oetgezóngeSjtop mer mit wirke...

1984. Uit Es de wèndj ijch dreejt (melodie: "l `Emigra^ione ")

70

Lewie

Lewie kènt neet mieër wirke,want d'n tied dae is veurbieDat hae gallerieje in de berg moos makeZien lief dat èns d'n hammer door d'n helle sjteinwèndj jooglik noe sjtil en mager op 't witte lakeHae haet dertig jaore krek, gesjöf in modder, sjtaof en drekEn in d'n duuster mit zien henj de berg bedwóngeDe ventilater oppe kas verlich zien martelende lasvan de sjtaof dae zit gebakke op zien lónge.

Lewie dae veult al neuge jaor op zien borskas kilo's loeëdZiene aojem dae geit zjwaor! Lewie is meug mer nog neet doeëd.

Lewie kènt neet mieër sjlaope, want 't is 'm te benauwdHae lik oetgetèld bie langzaamaan te sjtikkeEs ich 'm sóms get gaeve wil of aaf en toe get vraogKènt Lewie allein mer kume en get knikke.Hae prakkezeert de ganse nach, woróm me zolang haet gewachÓm hiióm vergood tot invalide te verklaorenao ein jaorelank gevech, krig t'r eindelik zien rechDe volle rente es 't losgeldj veur zien maore.

Lewie dae wilt neet sjterve ouch al wou hae dat soms gaerWant zien vrouw haet noe get cente om te laeveOuch al sjteit de zjweit 'm dèkker van d'n elendj oppe kopDe lètste sjnik dae wilt Lewie nog lang neet gaeveWant blieve laeve in dit bèd, dat is zien worstelend verzetTaege 't ónrech dat 'm jaore haet vermalenao ziene sjtried óm zien besjtaonVech hae óm nog neet doeëd te gaonWant hae zal ze nondedju laote betale.

1977. 13 juli. Uit: Es de wèndj zich dreejt 1985. Gemaak nao ein be-^euk aan Luigi Tervison oet Polpet, Italië, dae op 29 december 1977 in't longiiekenhoes van Feltr is gesjtorve

71

Es de wèndj zich dreejt

Mer trèkke duuster wólke sameWurt weer gif en haat gezèjdAl wat vraemp is neer gesabeldEs de wèndj zich dreejt

Harie sjpraok gein vraemde talehae kump noeëit in vraemde lenjMer koosj waal mit Ali wirkewant dan sjprook t'r mit de henjNoe de tieje zeen verangerdkèn v'r geine Turk versjtaonProfiteurs en ermoodzèjjerskènne baeter heivesj gaon,

Thei haw eine troewe kómpelkoosj t'r ummer van op aanHae waor broen en hèdde Hassan'ne kleine MarokkaanZiene zoon veult op d'n discozich neet thoes en dèk alleinWurt gejoedasd en belazerdof ze houwe hiöm inein

Trèkke duuster wólke sameWurt weer gif en haat gezèjdAl wat vraemp is neer gesabeldEs de wèndj zich dreejt

Wat maakde ónger in de peilerKleur of nasjonaliteit?Ze maakde dao dezelfde kaoleleverde dezelfde zjweitNoe de wèndj zich is gaon drejjeZeen v'r dèk neet mieër in sjtaotom de vraemde te verdragejage hi m noe van de sjtraot.

72

Trèkke duuster wólke sameWurt weer gif en haat gezèjdAl wat vraemp is neer gesabeldEs de wèndj zich dreejt

1984.11 juli. Uit Es de wèndj Zich dreejt

73

't Mórgelandj

't Leid van gister haet allein mer zinveur wae begrip wo hae vandaag geit sjtaonDe mood kènt vènje veur ein nuuj begin.Allein wae gluif in eige zjweit, de mach van solidariteitdae zal 't mörge vaal baeter gaon

Gaef uch daoróm allemaol noe mer de handjwant weer trèkke same nao 't mörgelandjDao wo gein koeëje mee zeen of traliesen gein ketting of knoppel isWo gein wolve os zulle dreigemit hun hel en verdommenisReik uch daoróm allemaol noe mer de handjwant weer trèkke same nao 't mörgelandj

Wae gister hie de kop nog buige moosberstend in 't lot van eine sjlaafOmdat, er zich nog neet verwaere koos,Dae zjwaake dae is mörge sjterk, dan gaon v'r same aan 't werken braeke al die moere en tempels aaf

Vergaet neet wat hie gister is gebeurdomdat 't os vandaag de richting zaetDie nao ein anger wies van laeve veurt.want mörge zal 't baeter gaones nemes aan de kantj blif sjtaonjeder vas gelouf in eige krachte haet.

74

Gaef uch daoróm allemaol noe mer de handjWant weer trèkke same nao 't mörgelandjDao wo gein koeëje mee zeen of traliesen gein ketting of knoppel isWo gein wolve os zulle dreigemit hun hel en verdommenisReik uch daoróm allemaol noe mer de handjwant weer trèkke same nao 't mörgelandjWo v'r neet bang mee zeen veur de bazegein knechte mee zeen.Allein wae gluif in eige zjweit, de mach van solidariteitdae zal 't mörge viiöl baeter gaonAllein wae gluif in eige zjweit, de mach van solidariteitdae zal 't mörge viiöl baeter gaon

1984. Uit Es de wèndj iich dreejt (melodie: "Vaggio " trad.) Opgedragenaan Fons Erens (schrijver en oud-directeur van de Volkshogeschool Geer-lingshoj)

75

De veersjtök *

Ich zaot bie 'ne sjoemende keule Cristalop 't Belsj in ein kómpelkefeeTe roste van eine sjlopende gankin de koel mit Lewie en AndréIch zaog wie de sjaaf, zoeë sjerp wie ein metsmit geweld door 't kaolepandj löpDe veersjtök, dae loog werkeloos oppe gróndjpikeur, pik, flexibel en sjöp.

En Lewie dae vertelde, wie hae mit de Papal es kèndj nao dae kaolpöt moos gaonEin leerkontzak bie 't middesjtandsj volkdat goof indertied gein besjtaonDus haet 'r gehengst veur zien broeëd oppe plankin de peiler in herrie en sjtöbDe veersjtök dat waor toen zien machtig gesjieërpikeur, pik, flexibel en sjöp.

Nao d'n achste, of waor 't d'n tieënde pot beerhaet Lewie mich verteld van de sjtriedvan de kompel veur 't behawd van zien koelwant de hieëre die wouwe hun kwietHae kaom mit dae hitsige "Mao- sjtudent"van de raege al gauw in de drop'ne Sjtudent sjnap toch niks van kompel en koelpikeur, pik, flexibel en sjöp

En laat op d'n aovend haet Lewie toen hieël sjtilvan zien vreugere kompels verteldvan Jaques en Roger, van Jef en Antoinedie allang door de koel zeen geveld:"In de hemel wurt noe door mien kompels gewèdof ich zin in ein pilske nog höbZe verwedde daoveur hun lamp en de patsjpikeur, pik, flexibel en sjöp."

76

1978. 15 juli. Veur Lewie en André oet Waterschei, nao eine daagóngerin mit miene naef Maan Derixjuni `78gemaak op vakansie inFalmer / Brighton (Eng,).

"De veersjtök" waren vier stuks mijngereedschap met ketting en slot

bijeen gehouden.

In Nederlands Limburg heette dat "de pingesjieër" (hamer, boor-

pin,boorslang en kolenschop)

77

Slogans

Van wied zeen ze gekómmein neugetieën zes en twintjigWae haw 't neet vernómme?Van kaole wurs te rieklaot pessimiste moeleweer zulle uch versjpraekekóm wirke in os koele't Is veilig en ouch gezóndj

Wae kènt neet die plebejersvan neugeteen veer en vieërtigKampe vol NSB-ershun vonnis woont geveld:Geer höb de sjtied verlaoredus zulle weer uch sjtraoveGaot aan dae kaol men maoreKoelwerk is good veur 'ne sjiaaf

Zoeë lokke dich de hieëre es ze dich neudig höbbeMen es de tieje kaere dan drókke ze de sjtartMit 't boete-kleid behange sjteit dan de vos te praeke't Bordje wurt verhange, wat wit waor dat is noe zjwart

Toen kaome de seldaotein neugeteen ach en vieërtigOet Indië weggesjaoteHie vónje ze gein baanToen repe de regente:Gank wirke in de kaolevas loeën en vaól percente't Laeve is dao zónger zorg.

78

Neugeteen veer en zestig

De kaol waor neet mieë neudig

Ministers dege lestig

de koel haw aafgedaon

Toen höbbe ze gerope:

Dae kómpel haet gein laeve

laot os die koel mer sjlope

Koelwerk dat is neet gezóndj

1984. 31 december. (melodie trad. "Il Fiore ") Awdjaorsaovend nao eintelefoontje mit de Poele (Paulus van Hees)

79

't Gouwe haenke

De keuning haet gesjtaoleD'n haan mit gouwe vaereDae gaon ich mich mer haoleIch buig neet veur zien machTe viöl höb ich gelejeNoe zal ich mich verwaereIch krieg 'm op de knej ede sjterkste is de vrouw

Wae sjterk is zal belaevewat ónger lik kump baoveZal altied euverlaeveouch in de groeëtste noeëdTaege de botte wètteoet willekeur gebaoreZal 't zjwake zich verzetteWat klein is wurt dan groeët

De wolf mit lómpe krachtezal ich om biesjtandj vraogeDae zal zien sjiiöp waal sjlachtedan wurt de keuning bangIch zal hiiöm euverwinnede vos versjiört zien hoonderDe keuning mot bekinnede sjterkste is de vrouw

Dan zal ich h.öm verjagemit 't geweld van waterIch huer neet nao zien klagezien vuur wurt oetgeblusD'n haan mit gouwe vaerezal ich mich dan weer pakkeZoeë zal ein vrouw zich waereich zal de sjterkste zeen

1984. (melodie: "11 Fiore..... " trad.)

80

Sjtómme kal

Wat eine brazelaerWat eine kwatsj verköp dae manWat eine brazelaer, wat eine brazelaerWat eine brazelaerWat eine kwats verköp dae manWat eine brazelaerWat wèt dae dao noe van?

Noe de sjach veurgood is toegesjmeteveul ich mich es koelman sjoeën besjeteIch mis de koel, de kómpel en de kaoleDe bos, die mich hie elke dag kaom haoleMer huer noe jederein zien meining gaeve:"De koelman krig besjlis ein baeter laeve"Mer luuj, die zoeë deskundig sjtaon te moelezeen kwatsjköp, die niks sjnappe van de koele

Ich mis 't badlokaal en 't awhoreDe lol óm óngerein dich get te voreGesjtechel euver voetbal en fanfarew.örd es: "sjtieve prengel, hawve gare"Mer jederein dae reup noe van de dake:"t Waor good om hie die koel toe te make"Dae Wieze kal dae kènne ze mich sjpareIch sjtaon nog ummer klaor óm aaf te vare.

1985. 7januari. Nao 'ne tip van Paul

81

Planne

jeder minsj haet zien idealejeder maak waal èns ein fantastisch planOuch al vilt 't gauw genóg in sjtökkeOmdat zoeë 'n idee al weer net neet kan

Sjtiekem gluif eine minsj in gokkeIn 't boeiend raad van avontuurOuch al zal hae later 't bekoupewant dae gok bliek meistal dan toch waal duur

En wae zal neet op mazzel haopeWae baejt neet in sjtilte soms tot ziene GodVeur gelik, welvaart en veur zaegeeinmaol in zien laeve èns ein gunstig lot

Me zaet: "Van al dat fantasereKump toch van ze laeve geine zak terech"Want d'n ermoodzèjjer zal dat blieveEn wat allemaol sjeif is, wurt besjlis neet rech

Och noe laot mich mien fantasieëLaot mich blieve gluive in elk sjoeën planDan weit ich wo veur ich kèn laeveOuch al klop d'r meistal geine bliksem van

1984. (melodie: "La Disoc" trad)

82

Loeëndaag

Leve sjnóbbel, bès te klaor om af te gaon?

Gein geklungel, pak de pungel

Want ze gaon vandaag dien cente oetbetale

jao. en zèk mer aan die kraeg

Miene klingelbuul is laeg

Kèn neet oet de waeg jao, jao, jao, jao.

Gank die kaole noe mer haole

Bótterhamme, om te vlamme

Ouch aan drènke mos te dènke

Hie dien humme mos te numme

Dikke sökke, maak gein sjtökke

Sjtaole naze, veur de baze

Pak d'n hammer, leve drammer.

1984. Uit Es de wèndj Zich dreejt (melodie: "L élo del.. " trad.

83

De lètste sjich

De sjterke boum is noe gevallezal noeëits mieë drageHae is in ziene lètste sjtriedversjlage.

De kawwen doeëd is oet de sjemerhie opgedaokeEn haet dien krach gans ónverwachgebraoke.

Dien lètste oer dat haw gesjlageHae is gekómmeEn veur se 't wós haet hae dien lampgenómme.

De hak en hammer leets te valleen b è s gegangeDoe höbs dich mit 't zjwarte kleidbehange.

Noeëit zal die ieëwige sireneveur dich nog toeteDit graaf dat zal veur ummer noezich sjloete.

Dien deep versjtaoke rieke krachtedit wankel laeveDat mot v'r aan de aarde trokgaon gaeve

De peiler lik noe in d'n duustergein leech zal sjieneDe kompel dae hie achter blifmaog griene

Sjtil sjtaon noe euveral de rajerop al die sjachteDe lètste maol klink os Glück AufWeer wachte.

1984. Uit: Es de wèndj Zich dreejt (melodie: "Marcin " trad.)84

Addio, addio amore

De ploog lieët me sjtaeke

Want achter lokke de koeleLimburgers, Tsjeche en Pole,

Italiane zeuke ein baeter laeve

Addio, addio amore, landj van belofte

Limburgse koele en febrieke

Addio, addio, amore

Weer gaon krepere

Of nog prebere

Te euverlaeve

Ze legke os s j lum aan de ketting

Mit sjlech akkaordloeën, lieëge premies

En make dich zoeë tot karhóndj of kroppele aezel

1984. Uit: Es de wèndj zich dreejt (melodie: "Addiop amore" trad.)

85

't Miengaas

Deep ónger in de gróndj, deep ónger in de gróndjDao zits te gaas te sjlókke, door aore, naas en móndj

Zoeg 't mer nao bènne euver de tongDeep in dien longKèns te neet mieë sjlikke, mos te sjtikkeLekker is dat, jong,En nemes dae 't mirk, jao nemes dae 't mirkWant gaas kèns te neet ruke wie wierook in de kirk

Wie sjtiekem is d'n doeëd, wie sjtiekem is d'n doeëdHae löp dao op zien zökke en haet dich gauw gekloeët

Is miengaas in de boet, is miengaas in de boetDan maak zich elke kómpel, dao gauw d'rtösje oet

Kump 't giftig element, dan baove twieë percentDan geuf me veur dien laeve dao koum nog eine cent

't Is algemein bekend, 't is algemein bekèndEs vuur bie gaas geit vonke, ontplof de ganse tent

Mer pak ein witte moes, jao pak ein witte moesEs die dan geit krepere kumps doe weer laevend thoes

Zit diene borskas klem, zit diene borskas klemProbeer dan eine knarie dae fluit 't requiem

Kontrole mit de lamp , kontrole mit de lampMaak al die lóch neet zuver veurkump waal eine ramp

Wae lèt op dat signaal, wae lèt op dat signaalZal aojem blieve haole veur koel en kapitaal

1984. (melodie "Er was een wuf dat spon")

86

Kaolesjlaaf

Ich bèn eine erme kaolesjlaafEn nurges vi l getèldMót maore ónger in de gróndjZjwaor werk, veur weinig geldjIch veul gaar geine romantiekes ich aafvaar in de sjach't Is mer eng dao en benauwd't Is dao ummer nach.

Mer maon en sjterre zeen ich neetdao aan die duuster lóchMien lamp is mer ermzaelig zjwaakVeur 't wirke sjus genógIch kèn neet zitte en neet sjtaonMót ligke op ein zieZoeë sjöp en sjar en sjravel ichDe zjweit löp langs mien prie.

Ich baor en vlook en kuum en lachDat maak 't maore lichAl loert d'n doeëd om jedere hookmich vrech in 't gezichWant kraak de sjtein baove mien patsjDan loup ich wat ich kèn't Wirke van de berg dat isget wo ich noeëjts aan wèn

Zo mènnig goje kammeraoddae noeëit de zon mieër zaoghöb ich gezeen vol drek en bloodwie men 'm heives droogEn es te krank of kroppel bèsdan sjrieve ze dich aafDien laeve haet de koel gekochblifs ummer kaolesjlaaf.

1985. 28 april. Vrie nao H.A. Eussen

87

6.

Leedjes euver wat in de welt loos is

Herman Veugelers

89

Welteröste Leef Limburg

Welteröste leef Limburg, sjtrek lekker dien beinGank röstig mer sjlaope, in Baek of in SjteinDoe sjnoefs waal de geure, mer niks kènt gebeureDeskundige knape, die hawte de wachGank röstig mer druime, sjlaop good, goje nach.

Wae is neet blie, wae is neet blie, mit os DSM chemieDoe zuus de gekste höksjkes, mit knöpkes en mit klöksjkesDoe zous 't 'm haos gaon kniepe, veur al die gekke piepeMit al die gekke zake, die ze zeen aan 't krakeSalpeter en lysine, nafta, melamineFosfor, polytheen en pek en 't haet ein machtig knaleffekFosfor, polytheen en pek en 't haet ein machtig knaleffek

Wae is neet blie, wae is neet blie, mit os DSM chemieRouk dae kump mit wolke, oet de sjouwe kolkeLuuj mit witte jeskes, die loere dao in flesjkesDe duurste ingenieure, die sjtaon dao flink te reureIn zoer en in ureum, fenol en petroleumAlles löp dao wie gelek en 't haet ein machtig knaleffekAlles löp dao wie gelek en 't haet ein machtig knaleffek

Wae is neet blie, wae is neet blie, mit ós DSM chemieIn inkele gevalle, kènt 't waal èns knalleDe vlamme sjlaon nao boete, aan sjerve gaon de roeteEn alles sjteit te brenne, de operators renneZe vluchte veur fosfate, zjwavel, aromateEn urges lik ein rampeplan, mer geine minsj wèt dao get vanEn urges lik ein rampeplan, mer geine minsj wèt dao get van

Welteröste leef Limburg, weer hawte de wachBlief lekker mer sjlaope, druim good goje nach.

1975. 7 november. De daag nao de ontploffing van naftakraker 11 (14luuj heen daobie doeëd gebleve) Vindplaats: LP Gape taege eine bakoaveen CD Hemel &Aerd

90

Wo mien moder

Ich zèng zoeë gaer ein leedje hie, wie sjoon os Limburg isMit kruuskes langs ein kaoreveldj mit beeldjes in ein nisWant Harry, Jo en Joep en Frits die höbbe dat ouch gedaonDie lete jeder Limburgs hart, mit zènge sjneller sjlaonDien sjtöm zèts te ein bitje bol, bie trekzak of gitaaren op d'n achtergróndj gezoem van de Mestreechter Sjtaar

refr.Wo mien moder mich gelieërd haet óm te laevevilt 't laeve óm de nondedju neet mitWant weer zeen van romantiek bekans vergaeveterwiel os Limburg lang zoeë lekker neet mieë zit

Vervreugd gepensioneerde sjtaon suffig langs de waegZe veule zich belazerd door die hieëre mit hun kraegMe pendelt nao 't Pruusjes haer of is gans werkeloosen kump hie werkgelaegenheid is weer get angesj loosMit sjtank maak me fenol en gips, os lóch is neet mee frisjen es me dan bezjwaore maak is alles al besjlis.

Weer roje hie de appelbuim 't wurt kaal hie op d'n doerDe route door os mergellandj, ein autocross parcoursOs weie en ós heuvels, os bosse hei en zandjzeen veur ein prikske opgekoch door de gehaajde speculantEs Limburg toch èns Limburg waor, wie men in os leedjes zunkdan haw ver mieë vertroewe ouch, in wat de toekomst brunk

1973. 15 mei (mu.,>„iek Henk Stuurop) Vindplaats: LP Saneringsrouteen cd Hemel & Aerd

91

Jezus in Limburg

't Lètste nuuts, mos te èns huere, 't lètste nuuts van deze waekJezus is op nuuj op aarde. Hae is gelendj, 't sjient in Baek't Limburgs Dagblad haw gesjreve: "Veur os is dit ein groeëte ieërWat zal hae groeëte ouge zette, ozze goddeliken Hieër?"

Op 't vleegveldj waor ein drukte, wie 't vleegtuug waor gelandjGouverneur en burgemeisters, de ganse geistelike sjtandjDe politie salueerde. De uniforme zónger sjmetRóndjóm lepe journaliste, en ein kluetje van de ROZ

Eine kwas mit heilig water, gehanteerd door de pesjtoerzaegende royaal 't vleegtuug en róndjóm 't maagdekoerHae woort verwelkomd door de bisjop mit wi rd hieël dudelik en klaorwomit hae effe óngersjtraepde, dat Limburg ech nog christelijk waor

Hosanna, Hosanna, Hosanna, jippie jee

De Pontifex leet Jezus blieke dat 't tij hie waor gekieërdD'r zeen waal minder kathelieke, mer ze zeen geïnspireerd"Ich zuverde gelouf en clerus, en besjermde de moraalen mesjien maak me in Roeëme, mich van bisjop, kardinaal."

Pesjteurs, kepl.öns en ouch de daekes, sjleipde Jezus nao hun kirkEn sjoowde h.öm ein good programma, wo me daag aan haw gewirkMit liturgische gezange, op 't ganse volk gerichmer volgens Pauselike norme en gedrök, door Gooi en Sticht

Hosanna, Hosanna, Hosanna, jippie jee

Ouch burgemeisters lete weite dat alles waal get angesj gongmer dat euveral in Limburg, de kirk nog in de midde sjtongMen sjleipde Jezus nao recepties van leiders oet de K.V.P.die hii m ieërlik rapporteerde; 't politieke wel en wee

"Oos pertie," zagte de hieëre, "haet waal achteroet geboerdmer weer zeen nog neet verzaope, tenminste neet zolang 't doertWeer zörge veur behoud der zede! Limburg wurt gein Sodoma!En is de KVP gesjneuveld, dan kom v'r mit 't CDA"

92

De middesjtandj leet zich neet kinne en heel ein groeëte braderie

mit barbecue en viiól champagne en 'n gooj fondu-partieWeer woekerde mit ós talente dat höbt gaer Hieër toch waal gemirk

en maakde v'r te groeëte winste dan sjónke v'r ouch get aan de kirk

Hosanna, Hosanna, Hosanna, jippie jee

Mit v . l gemaor en ouch Gods zaege, hobbe weer 't hie gemaak

Van erme kleine neringdoonde tot ein zelfbedieningszaak

En Jezus zaog de supermarkte. Luuj veur kassa's in de rie

De kar vol soppegreun en blikke, Sjpaanse wien en Franse brie

Hosanna, Hosanna, Hosanna, jippie jee

Jezus oere gónge toete van dat gedeuns en al dae kal

En hae is op eige huitj e èns gaon kieke euveral

Zaog Amboneze, Surinamers en de werkelozeramp

Luuj in hunne wagel wone, in 't regionale kamp

Hae zaog de Turke, Marokkane, hie kluive aan 't voele wirk

Terwiel de luuj zónger intresse hun praeke huerde in de kirk

Hae zoog ambitieuse leiders sjtreve nao de hoeëgste mach

Lek nao baove! Trap nao ónger! Mer ónger christelike vlag

Hae zaog de burgers consumere. Onversjillig en blasé

teder in zien eige höksjke, doorgezak bie d'n tv

Toen haet Jezus hel gerope, mit zien henj hoeëg in de lóch:

"Men haet veur dertig zilvre göljes, mich hie weer opnuuj verkoch!

Mich hie weer opnuuj verkoch, mich hie weer opnuuj verkoch!"

1975. 23 augustus. Muziek: Appie Slepen en Jos van Wunnik.Vindplaats: LP Saneringsroute

93

Arbeid adelt

Graatje waor veertieën en góng nao 't febrikHae wou 'ne bankwirker waereOp sjoeël haw de meister 'm altied gezagMet vlijt maakt men slechts carrièreDus gong hae mit iever metein aan de sjlaagen baorde per daag doezend gaterEn es 'm dat soms waal de sjtraot èns oet hongdan dach hae mer ummer aan laterWant heel hae dat vol vief en twintjig jaor lankkreeg hae ein horloge mit kètting es dank

refr.Want arbeid dae adelt, dat is toch ein feitDien bótterham verdeens te mit ieërlike zjweitEn ouch in de biebel dao zaet de profeetOp wirke rös zaege, op voeligheid neetEn ouch ziene pap sjikde zich in dat lotHaw gemaord wie ein paerd, haw gein rös in zien votIn de vreze des Here waor hae eine sjlaafen dat zag ouch pestjoer wie hae sjtong aan zien graaf

Nao vieftieën jaor sjófte keek Graatje èns omhae veulde zich ech neet bedraogeWant wat men h.öm vreuger altied haw gezagdao waor toch gein waord van gelaogeHae waor noe al ploogbaas van 17 mandie baorde veur h.öm noe de gaterHaw ein vrouw en veer poete, ein hoes en ein geiteine goudvèsj, tv en 'ne katerEn baorde hae nog mer tieën jaor aan dees bankkreeg hae ein horloge mit kètting es dank

refr.

94

Zo maorde oos Graatje zien jaore aan einen kaom tot ein sjoeën jubileumMit ein hoeëgmès plus praeke es dank veur zien werken 't koer zong: Laudamus Te DeumEn op de receptie haet d'n directeurd'n iever van Graatje geprezeen hiióm tot veurbeeld van viióle gesjteldmit zien rusteloos sjófte en pezeDus kreeg hae ein kruukske mit pittige dranken ouch dat horloge mit kètting es dank.

Vindplaats: LP Saneringsroute

95

Ze braeke mer aaf

Vaarwel ,vaarwel mien Limburgs lendje't Is noe gauw mit dich gedaonDe ontwikkelaer van projectemaog dich lekker sjlope gaonHae bruk aaf zónger consessiesHae maak al kepot en kaalin 't belang van oos progressieen zien eige kapitaal...

J ao, jao, en zien eige kapitaal

Zuug ze kómme mit hun draglinessjlope wiek en bènnesjtadmit hun brullende motorealles goeëje ze mer platGemeintes planne hieël veurtvarendalles wurt hie gesaneerdLuuj die lever bleve wonewaere bot gedeporteerd

Jao, jao, waere bot gedeporteerd

Wo men aan zien dierbaar weuninghaet gesjoesterd en geflikmót me noe de knapzak pakkewurt me nao ein flat gesjikEn Jan Lul dae mot mer wiekeveur ein supermarkt of flatHae maak plaats veur nuuj febrieke't Kapitaal maak rech en wet

J ao, jao, 't kapitaal maak rech en wet

96

Gein wèt kènt dae man besjermeWant hae wèt neet welke machachter officiële sjerme't duvels plan haet oetgedachLuuj die kènne sjnachs neet sjlaopeZeen veur al die hieëre bangWant die sjtrieje mit 't waopevan hun "algemein belang"

J ao, jao, van hun algemein belang

Wo de luuj nog koosjte wonees me deeg wat waor belaofVerkrot nao langzaam al 't laevekroepe ratte door 't sjtaofEn weer kieke en weer zjwiegesjtaon te suffe aan de kantjMe zal dich waal drónger kriegeVaarwel, vaarwel, mien Limburgs landj

J ao, jao. vaarwel ,vaarwel, mien Limburgs landj

1973. 10 november. N.a.v. de Kaerenshei, Sjteinberg Hoensbroek en Re-mundjse veld

97

De flat

Hae sjteit veur 't raam, drie hoeëg op zien flatjeDe raege vilt neer op 't mager gazondat kaal is gesjaore langs sjtroekhout en perketot de volgende flat, van 't zelfde betonZes maondj al hie zoot 'r, gereeflik en praoperCentraal gans verwermd mit zien leefste MerieHoesvesting dènk waal: "Die luuj zeen gelökkig."Mer hae dènk: "Val doeëd, man, wie komt g'r d'rbie?"

Want hae mis hie de buurt, wo ze dertig jaor woondeWo hae leef en leid mit zien vrunj haw gedeildEin rustige sjtraot, e riejke klein hoezerWo jederein wos wie 't reilde en zeiltDao voolt hae zich thoes dao koosj hae èns kalleeuver de hek van de moostem in zien manchesterse brookof zomers 's aoves get vertèlle of kaartebie 't vaeke van Job ónger dae boum op d'n hook.

En jederein koosj zich mit naam en mit bienaamjeder haw doeve of kippe of knienDat niks doon hie noe, dat is 'm ein kwellingmer 't gemis aan kontak, deit 't meiste nog pienWant inèns waor 't neudig, me moosj gaon sanerebulldozers sjloopde de zoeviiölste buurtmit de sumpele trues van huurcompensatiewoort hae zónger pardon, nao dit flatje gesjtuurd

Hae sjteit veur 't raam drie hoeëg op zien flatjeD'n aovend dae vilt, meug dreejt hae zich omnao 't beeld op de buus, wo Merie al nao sjtaartzich vervaelend en sjtómEn 's aoves laat kènt d'r de sjlaop weer neet pakkeHae veult zich belazerd is neet mieë in telWant mit alle comfort hie, is hae doeëd ongelökkigHae haet niks mieër óm henj...De flat is ein hel.....

1973. 25 november. Muiek: Appie Slepen en Jos van Wunnik.Vindplaats: LP Saneringsroute

98

De projectontwikkelaer

's Aoves ómsjtreeks neuge oere,In hotel de Gouwe Kroeën,zitte brave burgermanne,te kalle op besjaafde toeën,Op de taofel volle glazer,en drom bie segare-rouk,Vergadert hie de club der wieze,in de sjiek verlichte houk,Ze dènke euver woonprobleme,van d'n doodgeweune man,dae neet nao moderne eisen,in zien woonwiek laeve kan.

Want niks wat zo hulpvaardig is bie de verpaupering,Dan dat wat zo merkwaardig is: projectontwikkeling.

Meister Brinkman sjtelt de kwestie;'t Geit óm modern woongenot,'t Is neet te gluive wie 't Jan Hagel,mit die moderne eise sjpot.Hae wesj zich vriedigs in de wesjkoep,in plaats dat 'r ónger de doesjkraan sjteit,Dat pas toch neet mieë in oos dènke,euver moderne leefbaarheid.Geografisch kènt die buurtsjap,de nuujste eise neet doorsjtaon.Daoróm mot v'r zónger kalle,die wiek mer dalfik sjlope gaon

Menieër de Jong, dae twiefelt effe,Dènk aan insjpraak en euverlek,Euver samesjpel van krachte,Gemeinte, wiekraod, architek,Mer Dr. Kalmans maak bezjwaore,Weer sjtaon veur 't algemein belang,Zeen principieel toch democratisch,En al dae insjpraok doert te lang.En nao tieën minute kalle,Numt me dan ein ferm besjloet,

99

De wiek, die laote ver mer sjlope,En jeder drunk zien glaeske oet.

's Aoves ómsjtreeks neuge oere,In 't café bie kromme Neer,Zitjan en Ties en Paer te kaarte,Bietend in 't sjoemend beer,Ze vertèlle zich de lètsten elendj,Om ein sjuin mop wurt gelach,Of vloke es d'n euverbuurman,te gauw weer `pandoer' haet gezag.En hieël laat pas geit me heives,es me ein bitje dazel is,Neet weitend wae dezelfde aovend,Euver hun weuning haet besjlis.

1974. 11 januari In opdracht van Jules Distér (ROZ)

100

De liestrekker

Ich höb waeke aan de lies getrokkeDat haet v.öl kal en viöl pils gekosIch durf op de sjtömming neet te gokkeWant wat 't ouch vuurt, ich bèn ummer de klosIch bèn ambitieus, mit viiól idealeHöb ich gerope tot laat in de nachMer deeg in mien hart bèn ich bang óm te faleHöb ich neet tevi l belaof en gezag.

Ich roop 't van honderde plakkateIch bèn veur uch de sjuste manIch bèn geine van die holle vatedae viiól belaof mer gaar niks kanLaot die angere mer kwake.Loester luuj nao wat ich zèkAopenheid in alle zakeactie, insjpraok en euverlèk

's Aoves trèk ich volle zalevan gehuichel bèn ich viesLoester nao mien idealeen onthawt de nómmer van mien liesWeg mit al dat traag geknawwelWeg mit die regente kliekWeg mit al dat sjlap gewawwelWeg mit vieze politiek

Ich zal neet zoeë mer jao gaon knikkeNemes krig mich ingepakIch laot de burger ech neet sjtikkeen aan geroddel höb ich lakMer es ich sjnachs dan meug gesjpraokewie 'ne blok 't bèd in valkump de twiefel aangekraopewie haol klink noe miene eige kal.

101

En geit de kezer marge sjtumme

dan hawte mien zenuwe gaar gein maot

In eige zjweit kèn ich dan zjwumme

mesjien kom ich waal in de raod

Of erger: ich waer neet gekaoze

en kom op de koffie of op d'n thieë

Al mien kalle, al mien raoze

allemaol water nao de zieë.

Ich bèn ambitieus mit vaal ideale

höb ich gerope tot laat in de nach

met deeg in mien hart bén ich bang óm te fale

höb ich neet teviiöl belaof en gezag

Ich höb waeke aan de lies getrokke

dat haet viöl kal en viöl pils gekos

Ich durf op de sjtumming neet te gokke

want wat 't ouch wurt ich bèn ummer de klos.

1974. Mei. (Noot bij versie januari 1994: in twin jig jaor is neet vczölverankerd.)

102

De kaolekoel

D'r is get nuuts weer aan de handjin Limburg recreatie-landNao eikehout en mergelgrotproemevlaaj en boerekrotsjteit get nuuts weer op de plaatein kaolekoel es reservaat

Zach klink noe Glück Auf meziekde mienlamp gluujt van romantiekMer Koelbertus zeuk vergaefsnao wat de waorheid is gewaes

Zes daag sjofte in de waekLawwe koffie oet de blaekBotere op de platte sjoeëp't brood belag mit paeresjroeëpNeet kriege wat 'm waor belaof't sjlikke van gevaerlik sjtaofDat is neet mieë intressantveur Limburg recreatieland

Die koel is ech gein gek ideeouch veur 't Limburgs VVVD 'n toerist vuntj hie vertierHae kop zich ouch ein souvenirEin brökske van dat zjwarte gouden eine knoppel eikehout

't Kniepe van de boksereem't Goddeloze jaagsysteemWie men in de crisisjaoreinèns in d'n akkaord moos maoreEn dan dae angs veur werkeloze't kume door de silicoseDat is neet mieër interessantveur Limburg recreatieland

103

Veur ein dubbeltje of achkènt jedere maf noe in de sjach't Is d'r praoper en neet heiten me ruuk ouch geine zjweitEn gein minsj haet draan gedachdat de historie wurt verkrach

't Kroepe door de kleinste gater't oere sjravele door 't waterde rummetiek dae me koosj pakkede kiebel wo men op moosj kakke't Sjtiekeme gesjpeurvan de ziekecontroleurDat is neet mieër interessantveur Limburg recreatieland

1974. 3 maart. In opdracht van Jules Dister (ROZ).Muziek Appie Slepen en Jos van Wunnik. Vindplaats: LP Sanerings-route en CD Hemel &Aerd

104

Ein awd vertèiselke

Leef kènjer, kom hie mer èns zitte

dan zèng ich nog einmaol, dat dreuvig verhaol

van d'n draak dae oeëit hie èns laefde en raosde

tösje heuvels versjaole gans deep in zien haol

Dat monster haw altied mer honger

't vroot en verneelde mit krach en geweld

Es boere vertwiefeld zich gonge beklage

sjeet hae es treus hun ein klein huipke geldj

't Is neet te gluive, ich weit 't, jao, j

Toch is 't gebeurd hie, want vraag 't mer nao.

D'n draak begoos kezeel te vraete

bie Wessem en Panheel, deep in de gróndj

De luuj gónge toen in Mestreech protestere:

"Hieëre, griep in want noe wurt 't te bóntj.

Dat monster wurt ummer mer groeëter

want drake zeen vraetzek dat is uch bekènd."

Me haet in Mestreech toen gekald en vergaderd

tot deep in de nach op 't gouvernemint

De draak vroot koele en gater

Wae get hel protesteerde dae kreeg ze gezjwensWeije en sjtruuk en karre vol kezeel

alles verdween in zien vettige pens

Mer nog waor d'n draak neet tevreje

Hae kreeg ouch nog zin in Limburgse klei

In Mestreech repe toen de wanhaopige hieëre:

"Dan gaef 'm in godsnaam nog mer de Graethei"

En 't monster begoos weer te sjranse

't Vroot aan d'n akker van Uermond tot Bor

Zien giftige dampe versjlakde de blóme

de vröchte versjaolde, 't louver woort dor

Toch koosj d'r d'n honger neet sjtille

GS waor vertwiefeld, de zjweit brook hun oet

Ze vormde kemissies en sjreve rapporte

en maakde vi l koste, me kaome neet droet

105

Toen repe ein paar hieëre monter:"t Is waor zo'ne draak, dae geuf waal get lasde kwestie die mot ver dus angesj bekiekezien keutele brènge os geldj in de kasBie Margraote zit nog viöl mergelMesjien dat d'n draak dae ouch nog waal losWant es 'r dae wilt, zeen v'r oet de problemeHae haet te vraete en veer höbbe ros."En sjus wie veurhaer is 't hie ouch gegangede mergel verdween in de boek van d'n draakHae verheelde de hoezer, vermaalde de heuvelsen sindj lik dat landsjap vertrampeld en braak

Leef kènjer dat waor mie verh.ölkeHöb ger 't allemaol kinne versjtaonwat sjoeën oppe welt is, mot toch ummer wiekeof dènk g'r soms neet dat drake besjtaon

1978. 8 maart. Opgedrage aan Pieter Beek (ROZ)Vindplaats: LP Gape taege eine bakoave en CD Hemel &Aerd

106

Nölke Sjmeets

Nölke Sjmeets wilt renner waereFitse is zien ideaalMerxs dat is zien groeëte veurbeeldwant dae vuntj t'r geniaalDe pap dae kop 'm eine renfitsGans gemaak van lichte buus'ne valhelm en ein renbrookmit de zjweitzieëm in 't kruus.

Nölke Sjmeets dae bilt van fitsteNölke is zoeë gaer coureurNölke Sjmeets dae haet karakterWant hae deit d'r alles veurHae vrit laevertraon en biefsjtökPak zich oppe tied 'n pilIn 't belang van de reclameen oet eige vrieje wil.

Nölke fits noe wie der duvelwunt vi l en wurt amateuren de pers die blif mer sjrieve:"Hie kump eine topcoureur!!"'t Kos de pap dan waal vi l centeNol krig blóme en vâöl lofEn nao drie jaor zjweit en aafzeenkrig 'r 'n kontrak es prof.

Nol mot noe ein truike dragemit 't merk van pudding dropZien publiek raak in extasees hae geit sjleure aan de kopDe ploogbaas zorg veur vi l kóntrakteNölkes carrière löpen de sjponsor is tevrejenoe men ziene pudding kop

107

't Salaris is neet magertoch kump Nol neet aan de kopHae blif sumpel waterdragerop de sjtreep wurt hae geklopIeër en geldj en ouch de blomesjtriek noe zien kopman opVeur 't publiek is Nol de sjlomedae op de eindmeet wurt geklop.

De journalis dae sjrif zien sjtökskesAnalyses, sjerp en klaorwovan dreikwaart is gelaogeomdat hae urges angesj waorEn de sjponsor ontevrejesjöd vertwiefeld zien kop:"Doe bès veur pudding gein reclamehang dich diene fits mer op."Zien pebliek kint gein compassieNölke sjtelde hun teleurSjuldj 'm oet veur wielkesplekkersjlappe derderangs coureurNölke kènt dat neet verdragepak de sjpuit mit VeritolEfidrine, Dexamineen sjpuit daómit zien batse vol.

Nölke Sjmeets dae heel van fitsteNölke waor zoeë gaer coureurNölke Sjmeets dae haw karakterWant hae deeg d'r alles veurHae vroot laevertraon en biefsjtökpakde oppe tied 'n pilIn 't belang van de reclameen oet eige vrieje wil?

108

Zoeë is Nölke blieve koerse

veur gezin en boterham

Tot 'r op 'ne heite middig

neerkwakt op de macadam

Langs de waeg blif Nölke kume

Nemes nog dae op 'm let

't Publiek zoog Nol neet lègke

't Haw 'ne angere vedet

1974. juli. In opdracht van Jules Distér (ROZ)Vindplaats: LP Saneringsroute en CD Hemel &Aerd

109

Kleine Peter

Kleine Peter kènt neet sjpele want ze wone viiöl te hoogEn de pap is weg en mam haet geine tiedKleine Peter van zes-hoog zuut waal beneje 't gazonmer de zendjbak en 't graas zeen viiól te wiedDaoróm veurt 'r op zien fitske mit drie rajer op en neeraan de noordkentj van die kille gallerieWie ein aepke achter tralies in ein koeëj van gries betonwant ech sjpele is veur Peter neet d'rbie

Peter kènt haos elke mörge op die anger gallerieaan d'n euverkentj, ein zelfde junske zeenOch wat zou d'r toch gaer sjpele mit dat vrundje oppe sjtraotmer dat maag neet omdat dao al auto's zeenEn óm elf oer dan kump mamma en dan krig t'r ein glaas milken dan maogt 'r weer opnuuts op 't balkonEn dan veurt 'r in dae wènjerige trek weer op en neerachter tralies van dat striötje zónger zon

Kleine Peter haet selaeve nog gein boterblom gezeenen hae wèt neet wie ein kat ein muuske vunkEn door de herrie van de auto's die passere daag en nachHuert 'r 's aoves neet wie sjoeën de maelder zunkToch de flat is hieël gereeflik, vuntj de boewvereinigingVan de bewoners huers te zelje mer ein klachMer dat Peter neet kènt sjpele mit zien vrundje in 't zendjDao aan haet de planneloog toen neet gedach

Mer óm kwart veur zeve 's aoves geit de welt veur Peter aopWant dan kikt 'r televisie mit de mamTot en mit de sjterreclame zuut hae wónjere in kleurEn hae sjnap neet wie dat allemaal mer kanEn veur dat hae geit sjlaope vertelt pap nog ein verhaolvan de veugelkes en vlinders op de heiEn sjnachs druimp kleine Peter dat hae zoeë mer elken daagfijn kènt rolle mit zien vrundje in de wei.

110

Mer dan sjmörges neuge oere op die kille gallerieveurt weer Peter mit zien fitske op en neerEn door roesvrie sjtaole tralies op dat angere balkonzuut hae ouch dat anger kiendje dan alweer.Kleine Peter kènt neet sjpele want ze wone v irl te hoogEn de pap is weg en mam haet geine tiedKleine Peter van zes hoog zuut waal beneje 't gazonmer de zendjbak en 't graas zeen vaal te wied.

1974. mei. N.a.v. een rapport van Volksgezondheid over flatkinderen

111

Ballade van de einzame pesjtoer

Ich zèng thans mien trieste balladeVeur dich hieër pesjtoer, dae gans oet is getèldOmdat God en Kirk sjoeën gekraak sjient te waeredoor 't lènkse en rechse geweld

Wie lang is 't noe al gelejedas te sjtóngs aan de sjtart es vroom neomisWo zeen ze gebleve dien sjoeën idealeDènks te neet dèk noe: "Ich höb mich vergis?"

Want daag'liks deegs te dien mèskeMit de rok nao de luuj en nog gans in 't letienEn ieëste vriedig dan kaóm v'r os biechteSóms vol berouw, mer ouch dèk veur de sjien

En toen in de zestiger jaorehöbs te inèns de vernujing gemirkdoe zats deure en rame èns wagewied aopedao gong eine hieël frisje wèndj door dien kick

Doe dreejdes dich óm aan d'n altaarDe leek dae woont mondig dao waor dialoogDao kaome kemissies en rade en insjpraakTotdat-s te door de buim haos de bósj neet mieë zaogs

Mer Paulus greep in toen in LimburgDoe kreegs eine angere baas in RemunjDae nog heilig in wieraok en wiewater geluifdeen in hemel, vagevuur, hel en de zunj

En gezagsgetrouw reep deze bisjopVeur al dat moderne is Limburg neet riepHae dreigde mit sjisma en ban, inquisitieHae bilt zich vas aan de paus en aan zien piep

En prómp zaots te in de misérelènks wilt das te mit d'n tied mit moos gaonMer rechs sjult dich oet veur "vuurvaste ketter"es te zunjes in dien praek weer die bes höbs gedaon

112

En dien kirkske wurt laeger en laeger

De volgzame en ouch de mondige leekDie zeen 't, zègke ze, ech neet mieë zitte

Ze laote dich sjoeën allebei in de sjteek

En vertwiefelt dinks dich soms mit toere

Leve God, wat ein zootje, wo mot dat toch haer

Daoveur höb ich mich noe kepot kinne wirke

Bleef ich daoróm mien laeve lank celibatair?

Och pesjtoer, doe bès te beklage

Want doe sjteis gans allein mit dien leid, volges mich

Doe moos gans allein mer dien kruus zeen te drage

Daoróm zong ich dees ballade veur dich

1974.31 december. Muiiek Appie Slepen /Jos van Wunnik.Vindplaats: LP Saneringsroute

113

Verkezèngstoesjpraok

Hoeëggeach electoraat, zèk euver ein paar waekemot geer al weer sjtumme gaon, dus wil ich tot uch sjpraekeWeer sjtaon neet lènks mer ouch neet rechs, weer make gein sjpektakelWeer wille midde-politiek, mit kruus en tabernakelWae os sjtrak in de kamer sjtumt, dae zal d'r v.ól mit winne'ómdat ver in de politiek, jao elke kentj oet kinneGluif os luuj weer zulle uch gein zeute breudjes bakkeDe lone trèkke v 'r ómhoeëg en prieze laot v'r zakke.

(Want mijn herder is de Heer)

Hoeëggeach electoraat, ich wil uch get gaon zègkeNoe laot dat rechs regeringsblok veurgood 't leudje lègkeWeer sjtaon waal aan de lènkerkentj, toch zeen ver neet dogmatiesWeer wille insjpraok, euverlek en alles democratiesDe ruimtelike ordening die gaon ver good bewakeEn aan milieuverloedering gaon weer ein einde makeWeer helpe machteloze en weer óngersjteune zjwakkeEn de lone trèkke v'r ómhoeëg en de prieze laot v'r zakke.

(Makkers ten laatste male)

Hoeëggeach electoraat, ich wil uch euvertugeDat hie ein programma lik wo-s te ein puntje aan kèns zugeGeer wèt, weer zeen toch viiöl te good veur veer jaor oppositie't Vrieje monopolysjpel dat sjpeel ver mit ambitieWeer zeen veur werkgelaegenheid en taege de inflatieEn veur ein energiebeleid, zónger v . l temptasieWeer zörge veur de zakeman mit al zien óngemakkeDe lone trèkke v'r ómhoeëg en de prieze laot v'r zakke.

(Wij leven vrij, we leven blij)

114

Hoeëggeach electoraat, ich wil uch neet vervaele

Ich weit ouch neet of geer mich gluif, 't kènt mich ouch niks sjaele

Ich bèn veur alles was te wils en ouch op alles taege

Ich vraog allein mer sjtum op mich en gaef mich diene zaege

Want, hoeëggaech electoraat, ich wil uch neet verhulle

Ich laef allein van politiek, ich kèn allein mer lulle

Want zit ich einmaol op dae sjtool zal ich op alles kakke

Al gaon de prieze ouch (mhoog en zulle lone zakke.

(Daank uch, daank uch, zèt uch mer weer).

1975. 8 juni

115

Dao is mien landj

Wo 't bronsgreun eikenhouttotaal is weggevunkeldWo zich de brede stroom der Maasverzawt door weie krunkeltWo noe de lètste nachtegaalzich gaar neet mee kènt waereDao is mien landj, mien vaderlandjmien landj van brakkelaere

De herder sjalt al lang neet mieëal langs der beekjes boordenWant oos baeke zeen te voelzeen de geute nao 't NoordeWo men 't malse kaoreveldjbeboewt, nondetonaereDao is mien landj, mien vaderlandjmien landj van brakkelaere

't Lied des leeuweriks huers te koumin beemd en bos nog klinkeOmdat de DSM-chemie,hie danig s j teit te s j tinkeWo in 't tuide d'n toeriszien geldj zit te vertaereDao is mien landj, mien vaderlandjmien landj van brakkelaere.

Wo 't weelderig veldgewasmit gif flink is besjpaoteWo braaf gezagsgetrouwe luujzich alles zègke laoteWo veer in plaats van laeverwoosweer sjroeëp motte gaon sjmeereDao is mien landj mien vaderlandjmien landj van brakkelaere

116

Wae wèt nog wo dat Limburg isdat Koenen haat besjreveDie landjwaeg en die boerehiiöfwo zeen ze toch gebleve?Gein d . rehek en bóngerds mieëmit appels en paereDe klokke zeen haos oetgeloewdin 't landj van brakkelaere.

Dat paedje langs de Kollebergdat Erens haet bezóngeis al vief en twintig jaordoor bungalows verdróngeEn zoe leet Limburg euveralbie tied en wiel zien vaere't Is sjuus ein kaal geplökde hoondat landj van brakkelaere

En op de plek wo Zefke Molsoeëit sjtil koosj prakkezereis noe gein bank en ouch gein brokmer maogs te waal parkereEn wo-s te kums in sjtad en landjkèns te dien kóntj neet kaereWant auto 's raoze euveraldoor 't landj van brakkelaere

Wo narrekap en sjöttepatsjcultuur is en folkloreEn wo 't volk 't sjterkste isin kwatsj en in awhoreWo eine bessem neudig is6m sjtevig èns te kaereDao is mien landj, mien vaderlandjmien landj van brakkelaere.

1976. 30 april. Troubadour -festival Thorn (2epr)

117

De nar

De nar löp oppe sjtraot en tokkelt op zien sjnaoreHae wilt de luuj verklaore, wie gruetsj toch dat ze zeen.Hae zuut de kale kakkert, en d'n opgeblaoze kwakkertMit zien blaere en zien blate en dat klink wie holle vateZe basjte in d'n eigendunk, ze weite wo de klaepel hunkEn jeder zeuk zien eige mach, de wiesheid haet me dan in pachEn zelf huert hae 't leefste zien kal en dure praotEn daoróm löp de nar vandaag te sjpotte oppe sjtraot.En daoróm löp de nar vandaag te sjpotte oppe sjtraot.

De nar löp oppe sjtraot en tokkelt op zien sjnaoreHae wilt de luuj verklaore, wie höbberig ze zeen.Ze jachte en ze jage, want jederein wilt sjlageZe sjtraeve en ze kieve, ze wille ewig blieveVeur alle pien is geldj de zawf, ze danse om 't gouwe kawfToch kump ein enj aan al dae sjpas, want jeder krig dae boute jasKrek precies getummerd en gesjaaf op jeders maotEn daorom löp de nar vandaag te danse oppe sjtraot.En daoróm löp de nar vandaag te danse oppe sjtraot.

De nar löp oppe sjtraot en tokkelt op zien sjnaoreHae wilt de luuj verklaore, wie bang toch dat ze zeenAlles wilt me vraoge me durf niks mieër te waogeMe wilt veilig aan de teugel, niks kènt mieër door de beugelVan lache haet me geine weit d'r is paniek om jeder sjeetZe kómme sjnachs neet meer in sjlaop, zeen radeloos en zónger haopIn alles zuut me zjwarte wolke in alles zunj en kaodEn daoróm löp de nar vandaag te sjprènge oppe sjtraot.En daoróm löp de nar vandaag te sjprènge oppe sjtraot.

De nar löp oppe sjtraot en tokkelt op zien sjnaoreHae wilt de luuj verklaore, wie maf toch dat ze zeenZe loere en ze lonke ze praole en ze prónkeDe norm en hunne regel dae leus me in de sjpegelMe hunk zich vol mit floer en bóntj me deint en dreejt mit kop en kóntjToch blif d'r ein oneuzel dènk al dreug d'n aap de gouwe rènkMe löp waal wie 'ne pauwhaan mer me is tot niks in sjtaotEn daoróm löp de nar vandaag te lache oppe sjtraot.

1976. 15 december. Vindplaats: Cassette Hemel & Aerd

lis

De tros is los

De tros is los, de tros is los, weer sjtare sjtóm sjuus wie 'ne os,nao sjoem en klitsend klatergoud, womit de beeldbuus wurt verzawdnao zeute klank en kleureDriede welt en dreugteplaog, dat gaetje in de ozonlaogdie laot v'r op 't anger net, dan gaon ver röstiger nao bèdZo kènt os niks gebeureDe plastic-burger van de Tros, dae kwis gezellig mer drop los.

De tros is los, de tros is los, weer vraete exclusieve kosartisjoks en kaviaar en neutjes oet de notebarte gek 6m te bedènkeCrackers, dipsaus en boursin, good doorgesjpeuld mit Franse vinD'n hóngerliejer haet waal pech, mer zit gelökkig wied ewegWeer vraete en v'r drènkeDe plastic-burger van de Tros, dae vrit d'r onbezörg op los.

De tros is los, de tros is los, wie loos lokt de commersie-vosDe citropers is kwaliteit, de deepvreeskis geuf zekerheidTe gek óm los te loupe'ne Luxe aafwesjautomaat, aan de moer ein richtig karreraadOs banksjtel is geweun klassiek, 'ne paerdehaam brunk romantiekGelök dat kèns te koupeDe plastic-burger van de Tros, dae kop d'r onbesjof op los.

De tros is los, de tros is los, weer laeve pronkend oetgedosin zitkoel of in bungalow, ozze eige trend en modesjowzeen oet op jeder rageBelaeve bie 't aope vuur, de glaadgesjtreke sjnobcultuurvan yoga- en de saunaclub, wo 't zjweit dich oet de navel krupen sjlankelienmassageDe plastic-burger van de Tros, dae laef d'r decandent op los.

1976. 28 december

119

Sjtop de neutronenbom

Kain sjloog zien breurke Abel neerDat nemes haw verwachEn Petrus pakde zich ein metstoen in die duustre nachMer Jezus zag: "Doog weg dat dènk,wat höbs te aan geweld?Want jeder dae 't zjwaard hanteertwurt daomit neergeveld"

Petrus, wat höbs doe gemaakDoog weg dat dènk, doe huits mer raakPetrus, wat höbs doe gemaakDoog weg doe huits mer raak.

Es ich vreuger sjpele gongdan waor ich dèk seldaotEine awwe kómp waor miene helmzo leep ich oppe sjtraotMie waope haw ich in mien tesjeine goje kattepuItIch sjoot dao mit ein roet kepotmien broor, eine dikke bultj

Mer pap zag: "Doe verdomde sjnaakdoog weg dat dènk, doe sjuts mer raak!"Mer pap zag: "Doe verdomde sjnaakdoog weg dat dènk, doe sjuts mer raak!"

Berthold Sjwarzt eine FranciscaanDae vónj de polver oetAl gauw haw jeder ein gewaer't Knalde in de boetToen kaom d'n tank en 't kanonDat sjpleet de dikste moerEn daonao napalm en atoom"Hirosjima, mon Amour"

120

Oh, sjmiet kepot en sjeet mer raaktot gans de welt door midde kraakOh sjmiet kapot en sjeet mer raaktot de welt door midde kraak

En duvels in hunne witte jasDie knoeëje mit chemieEn dat wurt noe de nuje trendDe sjplitsingsenergieZe haole jeder óm de beurtein bom oet hun retortWae maak de gemeinste prol?Dat is de groeëtste sjport.

Oh, sjmiet kepot en sjeet mer raaktot de ganse welt door midde kraakOh sjmiet kapot en sjeet mer raaktot al door midde kraak.

De machtige der aarde,Reure weer opnuuj de tromZe dreige mit hun nuuste vondsEin nucleaire bomMer wurt dat duvels dènk gebroekDan is 't enj ouch daoWant es dae klómmel oeëit ontplofzaet nemes dat nog nao.

Oh, sjmiet kepot en sjeet mer raaktot de ganse welt door midde kraakOh sjmiet kapot en sjeet mer raaktot al door midde kraak.

De welt is eine poppekas,wo nemes nog óm lachWant wae hie aan de tuikes trukdae haet de groeëtste mach

121

De ènnigste moraal dae tèltis viöl bezit en geldjWant dao veur sjmiet v'r al kepotdesnoeëds de ganse welt.Oh, sjmiet kepot en sjeet mer raaktot de ganse welt door midde kraakOh sjmiet kapot en sjeet mer raaktot de welt door midde kraak.

1978. januari. N.a.v. van de actie: "Sjtop de neutronenbom"

122

Integratie

Bart zei: "Dag juffrouwmijn twee jaar zijn voorbijMaak met uw kleuterschooltjemaar iemand anders blijDat plakken en dat knippenvind ik maar apekoolIk ga nu leren lezenop een echte grote school

Pim en pier en pap en pijpvoor school ben ik al reuze rijpDat bleek al uit die testenwaarmee u ons moest pestenDaarom ga ik er vandoorPuzzelt u maar lustig door

Bart zei: "Dag juffrouwis dit de eerste klasIk wil hier woordjes lerenvan vuur en pet en jasLaat kleuters nu maar knoeienmet water klei en zandWant over een paar maandenlees ik al sjiek de krant

Roos en vis en mus en PimVindt u dat niet reuze slimIk kan objectiverenen goed discriminerenMaar een ding is wel wat sneuik kom uit een rot-milieu"

123

De flikker

Karel zit op 't terrasje, drunk ein lekker potje beerEn inèns kump ziene goje vrundj veurbieKarel löp 'm lachend taegeVluug 'm peunend om d'n hawsZe besjtèlle nog ein pilske en zeen blieMer gein minsj kènt dat verdrageJederein begint te klageZo 'ne flikker haet me dalik in de sjmies:"God miljaar noe lèk mien zökich krieg de sjoevers oppe rokzo get huert zich neet, is ongezóndj en vies."

refr.Hae huert bie die vief precentdie hilt van 't laeve, wie-s doe en ouch ichMer hae veult in z'n isolementdat 'r neet wurt gepik want me neump 'm ein nichtAl is hae volwaardig, veur jederein aardigHae wèt dat 'r neet wurt erkèndMe blif koejenere, en discriminereHae, ein van die vief precent.

Ria geit sollicitere, ze is óngerwiezeresHilt van kènjer en versjteit ouch good hiiör vakZe versjient veur de kemissieMe vuntj Ria hieël gesjikEn me haet haór in gedachte al gepakMer dan geuf ze informatieeuver hiiór intiem relatieMit Marjon, die sjuus es zie ouch lesbisch isEn dan zuch de hieël kemissie:"Ongehuerd en mit permissie,dat geflikker op os sjoeël löp zeker mis!"

Ze huert bie die vief precentDie vreug om hii r rech op ein eige besjtaonMer ze veult in hiiór isolementDat ze wied achteraan in de rie kènt gaon sjtaon

124

Al is ze volwaardig, veur jederein aardigZe wèt dat ze neet wurt erkèndMe blif koejenere, en discriminereZe is ein van die vief precent

De brave paus geuf ziene zaege in 't heilig VaticaanEn hae waarsjuwt taege hel en vagevuurDe seks dae mot weer bènne baneProcreatie is ós doelEn al 't angere is tege de natuur"Laot os dus same dankbaar knieleBaeje dat die homofieleWeer de `rechte weg des Here' zulle gaon"En weer zènge hallelujaZónger Karel en ouch Riawant die kènne baeter boete blieve sjtaon

Want die zeen bie die vief precentDie gaer wille laeve, gelökkig en blieMer ze veule 't jeder moment"Weer kriege gein kans, want me geit ós veurbie"Weer zeen waal volwaardig, veur jederein aardigMer waere door nemes erkèndMe blif koejenere, en discriminereWant ze zeen bie die vief precent

De zanger zunk zien kritisch leedjerammelt nitsj op zien gitaarEn me loestert, want hae is hieël populairHae zunk van pien en óngerdrökkingen van onrech, sjtried en leidis met alle erme klootzek solidairOch, wae huerde hiióm neet kweleen zien drie akkaorde sjpelees d'r weer 'ns op de barricade sjtong?Mer mot hae ein leedje makeeuver homofiele zakedan bevreze hiióm de kake en z'n tong

125

Want hae is neet bie die vief precent

Hae wurt neet vernederd, gesard en gepes

Hae sjteit good bie de vrouwluuj bekènd

Haw ummer mit zènge en flirte succes

Al is hae merkwaardig, me vuntj 'm bes aardig

En wurt ouch door jeder gekènd

Hae kènt euveral zènge, en vrieje en sjprènge

Want hae is neet bie die vief precent.

1978. 24 juni. Veur Ton en Peter

126

In 't begin

Loup ich langs de lètste veldjwaegen zeen ich de verzawde MaasSjnoef ich dan de vervoelde lóch opvol sjouwekwalm en oetlaotgaasDan dènk ich soms waal èns mit mismoodaan wie dit alles is begoosZoeë gans vanzelf en zónger sjepseldat al dat sjoons bederve koos

Dan pak ich mich dat dikke book weerEn laes opnuuj dat awd verhaalWie alles kaal nog waor en duusterGein maon, gein leech, gein bliksemsjtraolDe Geis van God gong euver 't wateren wie Hae al dae chaos zoogSjeide Hae 't leech en duusterde zon sjtong aan d'n hemelbaog

Miljarde s j terne en planeteDreve in dae koepel róndjDe wèndj dae bloos, en duuster wolkesjonke raege aan de gróndjBuim en plante droge vruchteOet 't water kroop 't eesjte bieësBlome bleujde, veugel zóngeDe natuur waor ein groeët fieës

Toen pakde God get klei en wateren boetseerde oet dae sjliekein sjepsel, dat rech op koosj loupenao Zien beeld en Zien geliekEn nao Adam kaom toen Evaoet Zien artistieke hendjToen maakde Hae dae eesjte faelderwant Hae goof de minsj versjtendj

En dae minsj begint te dènkevuntj de biel oet en 't raadde hefboum en de zonnewiezer

127

maak óngersjeid in vreug en laatOet de gróndj haolt hae 't iezerDat t'r sjmeejt tot zien gesjieërmer ouch tot aorlogstuug en waopeswo hae mit kemp veur mach en ieër

Mit sjtoumkrach en mesjieneriejewunt d'r kaole en nog mieëSjtraolmotore lieët d'r brulleBedwungt de lóch en ouch de zieëHae vreutelt en hae beult de aerdRouf ertse en de energieHae sjplitst de kerne van atomeen zet natuur om in chemie

En de aerd geit verdorreDe vlinder en de blóm gaon doeëdEn oet 't water sjtruimp 't laeveoos sjöpping lik in sjtervesnoeëdMer de minsj mit al zien herseszaeg onbekómmerd aan dae takwo hae röstig op blif zittetot d'r sjtrak nao ónger kwak

1977. 13 maart

128

D'n druim

ich höb gedruimd de ganse nachen op welke zie ich mich ouch lagIch raakde al dae bange tieddae akelige druim neet kwiet.

Ich zaog ein sjtad mit bóntje kleurewo van alles gong gebeureMe waor aan 't vastelaovend viereleep te triiöte en te zjwiereMe vriejde en waor zich aan 't ajezoop mer beer en vroot mer vlajeWie in de carnaval van Breugellepe dao de raarste veugelMer midde in dat volksvermaakklonk inèns ein hels gekraaken veur me wos wat gong gebeurezaogs te dikke moere sjiiöreSjachte, sjouwe, lank en róndjzakde krakend in de gróndjEuveral weerkonke sjlaegknalde hieële vlaktes laegEn veur 't mènnig sjnappe kooswaor hawf Limburg werkeloos.

Ich kaom in eine groeëte zaalvol heksevuur en v.öl kabaalDao zaog ich harlekijne sjprèngeen huerde ich ministers zènge:"Van heila hawt de mood mer drinweer make hie ein nuuj beginGaot allemaol mer röstig sjlaopeLimburg is nog neet verzaope!Weer zulle uch hie gaon verbliejemit moderne industrieje."En mit ein oetgesjtreke sjnoetdeilde ze hun nota's oetMe bekeek mit viiöl allurein ein insjpraak procedure't Sjlechte en 't positieveplanne vol mit perspectieve

129

En jeder zong vol goje mood"In Limburg waor en is 't good!"

Sjpoeëke bleik en wit es liekeboewde zjwiegend nuuj febriekeGónge massa's auto's makebokse, buit en anger zakeMer weer begoos mit viöl gelazer't gedonder in de glazerOndanks 'n royaal credietgónge ze alweer faillietIn Kirkraoj leep de burgemeesterklagend tasje al die geisteren hae reep mit viöl geklaagdat 't de sjöldj waor van Den HaagMer hae haw te vlot vergaetedat hie giere kaome vraetevan de premies die ze kregeen dan röstig gónge vlegeWant jeder daag s j tong in de krant"subsidie hie is intressant"

En dwalend door de lètste heikaom ich toen op een groeëte weiDao repe vreche alchemistedat zie veur os 't bèste wisteMit 'ne dikke buul vol centelepe die dao róndj te ventegove geldj veur broeëd en sjpelewómit de burger zich leet sjtreleVoetbal, renbaan en cultuurniks waor DSM te duures de burger mer bleef zjwiegeen zie de Graethei koosjte kriegeKonkelend en marchanderendinfiltrerend, corrumperendin 't belang van de chemieen oetbouw van hun industrieZo sjpeelde zie hun machtig sjpeles wolve in e sjaopevel.

130

't Kriejoelde van de journalistesjrievend of ze alles wisteVeur de ingesjlaope massaen 't gerinkel van de kassaSjpannend nuuts van kal en kievebie 't sjloete van bedrieverotzooi en faillissementejaomer, weggesjmete centeInterviewers zaogs te rennemit hun radio-antenneom die sjanj te registrerein de haop 't tij te kereZe monteerde feit veur feitdat Limburg nao de knoppe geitWeze os dan zonneklaores alwéér get gaonde waorDroge bie mit hieël v.ól kalaan dit macaber carnaval.

Nao 't fale van de hieëredie 't tij neet koosjte kieëreLeek de burger laam gesjlageen versjtómde alle klageOndanks puinhoup en ellendebleef 't hie ein sjlome bendeAlles knikde jao en amezónger zich dao veur te sjameNemes waor te motivereóm mit krach te protestereme kretsde zjwiegend zich de reetbehalve aan de tapkas neet:"Laot die witte kraeg mer kalleIch gaon lekker carnavalleEs 't beer nog mer blif klotsjekènt me mich de pókkel rotsje"En ich reep zjwummend in de zjweit:"Wo blif die werkgelaegenheid?"

1979. 30 januari. Vindplaats: LP Gaffe taege eine bakoave enCD Hemel &Aerd

131

Kefee

Lambaer tap mich effe eine pilsIch bèn meug van al dat trampele en dènkeIch laot mich effe bie dich neer, veur ein sjoemend potje beeróm d'n elendj en misère te verdrénkeWant vanmörge sjtong mit kop in de gezètdat ze weer ein paar bedrieve gónge sjloeteDe productie die moos sjtop, want alle klantje waore open óngertósje sjtaon d'r weer twieëhonderd boete.

Doe wèts Lambaer, zoeë gong 't ouch mit michein paar jaor nao 't sjloete van de mieneVeur 't eine haw gemirk, zaot de firma zónger werken ich bie Liza sjtil te vloke en te grieneOch wat haet me os neet allemaol belaofWiev.ól nota's zeen veur os noe al gesjreveMer nao alles wat ich zaog, zit ich nog ummer mit de vraogwo die praeke en die planne zeen zeen gebleve

En zèk èns Baer, wo is dat kapitaaldat in Limburg werkgelaegenheid moos makeMer al dae kal en sjoeëne kwatsj, goeëj 't mich mer in de patsjwant ich huer allein mer van failliete zakeGod ze höbbe mich al twieë kieër ómgesjoeëldMich tunks ich höb toch inzet laote bliekeIn 't begin gong alles vlot, mer dan weer laog 't op zien voten de baze gónge mit de cente sjtrieke.

Lambaer doog mie glaas nog mer èns volZèk motte v'r dat allemaol mer sjlikkeKóm wae gluif nog in beleid, dat os - noe 't sjlechter geit -alle rechte en os geldj weer in wilt pikkeEn dan zègke ze dat ich kóntent mot zeenAl gaon ze op de AOW ouch korteOp mien oetkieëring alweerEin botram mit "tevredenheid"En de kieës dae is veur Lubbers en consorte

132

En d 'n daeke sjtelt zien dogma's en zien wet

mer euver werkeloosheid blifter zjwiegeWant wat wèt dae minsj noe aaf, van 'ne werkeloze sjlaaf

Dae neet wèt wie hae d'n daag weer om mot kriege

Kóm Lambaer ich naeken mer èns aaf

't Is weer tied om mich bie Liza get te aete

Ich dènk die kopmen van vandaag, hie in Limburg en Den Haag

Höbbe os hie allemaal allang vergaete.

1979. 9 februari 1979 (2e versie 18 april 1993)

133

Wae wèt nog wie 't waor?

Wae wèt nog wie 't waor, wae wèt nog wie 't waorWae wèt nog wie 't waor in 't aafgeloupe jaor?

Wae haw te vaal gedrónkeWae is weer deep gezónkeWae leet zich koejeneremit aafbraak en sanereWae zoog de werkelozeen wae haw silicoseWae zanikde om centeveur koelluuj -monumenteWae wou alweer gaon sjtakeZaog Shell de winste makeWae haw weer niks te zègkeWae moos 't leudje lègke?

Wae leet zich weer èns kènneWae zaog Kómeyni winneWae sjtong zich meug te kalleEn wae zaog Aantjes valleWae sjtong neet op te letteWae sjtumde veur rakétteEn wae, dae Dries zoog fitseDach: "Veel d'r op zien klitse"Wae zaot alweer te zuchteen wae koosj Pais neet luchteEn wae zoog os misèreen Sjeng zien carrière?

Waat is dit jaor verraegendWae haet zich good gezaegendWae leet zien onmach mirkeEn vlookde op de kirkeWae wou 't progressieveof 't conservatieveWae sjtong weer sjtóm te kiekeWae gong weer euver liekeWae barsde van verlangeom Schillebeekx op te hange

134

Wie dèk moos dit jaor GijseNao Lourdes en Roeëme reize?

Wie waor 't seksueleen wie 't cultureleWae waerde langzaam sjtiller,Wae won "de goude giller"Was zoog in bóntje kleure't WaereldsjportgebeureWae koosj d'r neet aan wènnedat Raas gong euverwinneen renners weer fraudeerdeOuch Zoetemelk drogeerdeWae won get in de totoWae maogde oppe foto?

1979. 9 december. Opgedrage aan oegroeëte dorpsprofeet Leo Herbergha(Heerlens dichter)

135

De marskraemer

Wae hulp mich van d'n henjel aaf?Wilt mit mich marchandere?Mien Limburg is 't bèste landj om flink te investereGluif toch neet 't sjlechte nuuts gekanker en gejieëmerIch zèk uch dat 't prima geit dus koup bie Sjeng de Krieëmer!

Oos heuvels zeen nog ummer greunen bóntj os sjötteriejeEs sunjes de precessie trukdan tr.öte hermeniejeWeer zeen ein kalm en rastig volkvan louter humoristeEn van Eysde tot in Moeëksjtik 't hie van touriste

Wie riek is oze baojem neetWant hoofs te nog gein kaoleDan kèns te dich in plaats dao vanhie grindj en mergel haoleDe Maas is vröchbaar veur os landjvan Venlo tot Borgharezuut me de ganse zomer hievakantiebeutjes vare

En jederein van j ónk tot awdvan kleinste kèndj tot OpaKan uch vertelle, dat dit landj't Balkon is van EuropaOos autobane euveraldoorsjnieje terf en haverIn Baek dao lanje daag en nachde vlegers mit gedaver

136

Investeerders help mich toch

Laot mich neet langer leureIch loup mit mien provincie noe

te lang al langs de deure

Advertere is de leus

wómit v'r groeët gaon waere

Op foto 's in drie-kleure-drök

zuus te gein misère.

1980. 15 juli. In opdracht van Jules Distér (ROZ)Vindplaats: LP Gape taege eine bakoave

137

Och leve Commissaris

Wie Sjarelke verdween en Sjeng inèns versjeenReep hae 't al direk hie van de dake:"Geer höb noe wat geer vroog, de henj dus aan de ploogEn jeder geit zien hoeswerk mer èns make't Doemdènke veurbie, gekanker aan ein zieEn Limburg zal zich ech neet laote kènne.""Alaaf 't nuuj elan!" reep jederein hiiöm naoEn mènnigein woort weer get werm van bènne.

Och leve Commissaris, al sjprook g'r mit gezagVeur Limburg wilt de nujen daag neet kómme't Vilt ein bitje taege, 't blif nog ummer nachHey pittig Sjengske, wae haw dat noe verwach?

En op 'ne goj en daag toen trok d'r nao Den HaagZien köfferke gevold mit perspectieve't Waor ein hel gevech, 't resultaat hieël sjlechMer Sjengske wees os op 't positieve"Ofsjoeën 't taegeveel, blief ich toch hieël reëelDus sjei mer oet mit langer nog te klageKal mich neet aan de kop, mer sjtruip de moewe opDae taegesjlaag is bes nog waal te drage."

Veur 't oeëste en veur zuid, haw Sjeng ein nuuj geluidDat galmde van Mestreech tot Eygelshaove:"Waer wakker bèste luuj, begin mer weer opnuujGeer leet uch te gemekkelik get belaoveBèn geine pessimis, mer pak noe wie 't isEn kal neet langer euver koel en kaoleTasje Herkebosj en Lin, maak ver ein nuuj beginde welvaart gaon ver oet 't midde haole

138

't Sjrieëwe óm ein baan, heel ummer nog mer aanwie 't hule van de hongerige wolveMer Sjeng zag nondepie, ich haol 't werk waal hieIch gaon in Engelandj ein potje golveMer ondanks zien gemaor, bleef alles wie 't waorEn Limburg zaot al weer mit eine katerMer kiek wat Sjeng noe deeg, hae pómpde in Mestreechein zjwumbad vol mit kosbaar heilzaam water.

Dus brave gouverneur, wie sjtaon v'r noe d'r veurIs Limburg noe al get oet de miséreOf maak g'r hie gedaon, óm nao Den Haag te gaonen minister-president te kènne waereIch hawt mich aan eur les en haop nog op succesmer toch weer zitte lang nog neet op roeëzeWant dat 't taege zit, laes ich toch zjwart op witWeer höbbe nog de meiste werkeloze.

1980. 12 juli. (Ie versie voor optreden in Gennep) 1982. 24 januari(2e versie, bie veur de gouverneur)Vindplaats: LP Gape taege eine bakoave en CD Hemel &Aerd

139

De Graethei

Es kèndj van oze eige löss, oet eikehout gesjnejegeit 't mich dèks aan mien prie wie Limburg haet gelej eWeer lete viefentwintjig jaor de bulldozers regereWie woort asfalt en beton, wae huers te protestere?

Os water grauw en greun van drab, is door chemie vergaeveIn 't kleinste baekske kènt hie koum nog enne kwakkert laeveDat in de Maas hie rots en baars bie doezende kreperedat is toch ieëwig gaodsgeklaag, mer wae geit protestere?

Van de Mösj tot aan de brok, lik de Graethei te wachteDe boer dae ploog zien lètste voor en veurt zien lètse vrachteD'n ingenieur mit keule blik, sjteit al te klasjenereWo d'r zien febrieke zet, wae zal nog protestere?

"Want wils te werk," zaet DSM en al zien harlekijne,"Dan moos te oos peziesie neet mit klaagtank óngermijne,Ich höb de gróndj en dus 't rech om àl te producere't Is immoreel om taege sjtank en gif te protestere."

De krawwe op 't wèntjerlandj huer ich door nevel klageDat löss en lóch en al dat greun, nao d'r duivel wurt gedrageD'n angs sjmoort mènnigein de sjtum om 't chemisch lot te kieëreMer ondanks werkgelaegenheid blief ich toch protestere.

Wat höb ich draan om Limburgs landj in de vraemde aan te priezeEn naolaot óm in eige hoes voel plekke aan te wiezeBesjtuurders lete zich te dèk door geldj manipulereTen koste van ein zuver lóch, zónger te protestere.

Vunj s te mich eine kankeraer, e grieniezer of 'ne zoereEin sjtraevelvot of vreigelaer, dae allein mer dwaesj kènt loereDan vraog ich, kèndj van eige löss: "Mot v'r al versjangelere?"Ich wil laeve hie, neet op de vluch, dus blief ich protestere

98 7. Opgedrage aan 't Graetheiedecomité. Vindplaats: LP Gape taegeeine bakoave en CD Hemel &Aerd

140

Tuug

In Lekkerkerk, dao is ein wiekgeboewd op zjwaor metale't Rume van dat sjmerig gifdat mótte weer betaleMer es te dao 't dient van dinksDan bès te gauw gevieërlik lènks

Want de makelaer, dae zaet:"Wae is dat dae bezjwaore haetDat zeen toch weer die muiterkesDie pielemen, kebuiterkesin jeans en ongesjaoremit zök van geitehaoreOch sjei toch oet, wae zit d'rmitDat nurges eine vlinder zitEi bitje kobalt in 't bloodKènt gaar gei kaod, dat deit dich good"

In Arnhem haw ei kèndj gesjpeeldToen kaom de doeëd 'm haoleWant 't veulde v,öl te laatDe kanker door die sjtraoleMer es te dao 't dient van dinksDan bès te gauw gevaerlik lènks

Want dan reup d'n ingenieur:"Sjik dat sj orum van mien deurDie kuiterkes en muiterkesdie pielemen, kebuiterkesin jeans en ongesjaoremit zök van geitehaoreZe loupe ummer oet de maotzeen euveral mer gif en kaodMer ein radio-actieve sjtraolis sjus gezóndj veur mènnig kwaol"

141

En tasje Beegde en Panhaeldao rouft me zendj en zavelEn langs de Maas bleus de centraalde lóch vol root en zjwavelMer es te dao 't dient van dènksDan bès te hie gevaerlik lènks

Want dan zaet de gouverneur;"Wo deent toch al dae heibel veurDie kuiterkes en muiterkesdie pielemen kebuiterkesin jeans en ongesjaoremit zök van geitehaoreDie make mit hun deilbelangDe ganse regio nog bangZe weite toch wo 6m 't geit't Geit óm werkgelaegenheid"

Bie Lènj enheuvel lik ei gaatvol voel en giftig waterEn wat dat veur gevolge haetdat is ein zorg veur laterMer es te dao 't dient van dènksDan bès te hie gevaerlik lènks

Want de burger oppe sjtraotDae wèt weer van de prins gei kaodEn lach óm al die muiterkesdie pielemen kebuiterkesin jeans en ongesjaoremit zök van geitehaore:"Wat maak 'ne kepotte vösj'ne kwakkert minder of ein mösjIch höb sjiet aan nafta en fenolVerpes mich noe toch neet de lol."

1982. 6 juni. Opgedrage aan Huub Bemelmans (van MilieufederatieLimburg)

142

Sjtop de R73

Wo jeder van kalt, dat is dae asfalt

Van Boxmeer tot gans in MaasbrachWat jederein wèt, sjteit in de gezèt

Wie gans os milieu wurt verkrach

Nae, nae weer wille 'm neet

Dae waeg, dae wurt os te duur

Nae, nae, weer wille 'm neet

Dao kos te viiöl rös en natuur

En jederein praot op plein en op sjtraot

Wie akker en bosj wurt vermaald

En wo de vangrail versjient, d'n das dan verdwient

En dat wurt ouch door os nog betaald

't Is Gaodsgeklaag, wie hie op vandaag

De bulldozer greuf wo d'r wilt

En dat op d'n doer, de burger en boer

Gein brökske natuur euverhilt

Wannieër huert Den Haag oos zuchtend geklaag

Euver hun kaolik beleid

Wo zeen in dit landj de luuj mit verstandjDie sjnappe wo óm dat 't geit

1982. 15 augustus

143

Woveur? Daoveur!

Nao sjlaopeloze nachteen oere-lang gepraothöb v'r os sjoeël gesjlaoteen sjtaon noe oppe sjtraot't Zeen neet allein percentewo 't os vandaag óm geitWeer vechte taege aafbraaken taege wanbeleid

Mit os vilt neet te sjoemeleOs werk en ouch os baanDie laot v'r os neet verkloemeleDao kump os geine aan

Oeëit sjprook van Kemenade:"De bessem door de sjoeël't Ongerwies mót baeter't Is noe mer ape-koeël"Dus gong v'r integreremit oug veur jeder kèndjen differentiëre't Bliek alles kal en wèndj

De maatsjepie vreug dadeein baeter óngerwiesen van nog helder wirkebèn ich besjlis neet viesIch wil ouch zuinig blieveIch vraog ouch ech neet mieërmer ich kèn gein hoezer boewezónger wirkluuj en gesjieër

1982. November

144

Modern Times

De rajer van 't welvaartsmesjiendie drieëje op volle toereen wat wurt gemaak dat sjmeert me os aanmit reklaam op tv en op moereDe vraog die is groeët, dus 't tempo lik hoeëgDe sjpanning is dèks om te sjniejeMer 't geit óm 't heil van os economieDao wille v'r gaer get veur lieje

En Thei en Matjeu die zeen aaf en toecollega's nao boete ransjereDie zeen dan versjlete en maoge es dankin de WAO gaon parkere.

De rajer van 't welvaartsmesjiendie mótte nog helder gaon loupewant allemaal höbbe v'r cente genógen wille dao ouch mieër veur koupeDus nump 't bedrief ein logisch besjloetZe gaon 't moderner prebereEin arbeidsproces elektronisch gesjtuurdDe computer kènt mieër producere

Mer Thei en Matjeu die geit dat te vlotdus lieët hun de keurmeister weiteGaot ouch met parkere in de WAOGeer zeet noe te awd en versjlete.

De rajer van 't welvaartsmesjienbegooste toen langzaam te drieëjeDe sjtroum woort te duur, de loeënköste hoeëgdao woort zjwaor verlees noe gelejeen sommige rajer die vele gans sjtilen angere rajer vertraagdeDe minister dae reep: "Bezuinige luuj"en jederein vlookde en klaagde:

145

"Die rot-AOW die wurt os te duurOs begreuting is neet mieër te dèkkeDus sjatte v'r Thei en Matjeu sjtevig aafDie laote ver biesjtendj gaon trèkke"

1983. 8 maart

146

De tamtamklopper

tederen daag klónk door de junglevan os Limburg d'n tamtamDae vertelde elken aovend't lètste nuuts van jeder sjtam't Opperhoof waor gans tevrejeDe verhaole klónke goodWant ze gove jeder sjtamlideiken daag weer goje mood.

Door 't louver van 't wouden 't bronsgreun elkehoutwaor d'n tamtam d'n herautVeur 't sjtamhoof en zien regentedie zorgde veur welvaart en cente

Sjlechter waerde toen de tiejemer d'n tamtam deeg zien plichVertelde ouch van leid en elendjAl waor 't soms ein zoen berich't Opperhoof woort ontevreje:"Ich huer gein good, allein mer sjlechLaot mich mer op dae tamtam houwedae tamtamklopper wurt te vrech"

Weer wille dat 't angesj geitDaoróm zeen v'r veur beleidWat in oze kathechismus sjteitWaartoe zijn we op aarde?Veur 't behoud van os Limburgse waarde"

Toen de tamtam dat leet huerekaom de heibel in de boetMit v . l kal en dreigementebrook de sjtamme-aorlog oetWae waor veur d'n tamtam klopperWae waor veur 't opperhoofWae haw lever bitter droeveWae lever eine kaol gesjtoof.

147

Toen reep van Venraoy tot Mestreech't Volk, dat in de gate kraegDat de trom allein hiiiör plich mer deeg:"Os sjtamhoof dat mót neet zoeë klageWeer kènne de waorheid verdrage."

1983. 20 maart. Opgedrage aan alle medewerkers van de R.O. Z

148

Wat is de zin?

Wat haet 't veur zin nog langer te zèngevan: "Weg mit rekette en aorlogsgeweld"es in de NATO al lang is gekaozeen me die prille al lang haet besjteld?Wat haet 't veur zin nog langer te kalleen demonstrerend de sjtraot op te gaonzolang d'r nog luuj zeen, die angs blieve hawteen 't leefs ein reket in de moostem zeen sjtaon?

Och ich kiek nao ei kèndj en dan kèn ich neet gluivedat os hersene sjtil blieve sjtaonen dat v'r mit de ouge gesjlaotenao de verdommenis haer wille gaonWant de druim in mien hart wil ich neet laote sjterved'n druim van verwachting, de druim van de haopOp 't sjoeën paradies, dat ich oeëits höb verlaorewo de lieëw nog koosj sjlaope naeve 't sjaopwo de bron, die ontsjprunk nog ummer blif zèngevan dat oerawd verhaol, dat os oeëit is verteldDat went ich mer wil 't toch zal gebeureDat ein enj zal kómme aan alle geweld.

Wat haet 't veur zin nog langer te ropedat ich mit rekette de vrede neet deen?Omdat nao de knal van dat duvelse waopede echo 't lètste op aarde zal zeenWat haet 't veur zin nog langer te gluivedat de vrede op aarde begint bie dien deur?Want zolang d'r nog honger en pien wurt gelejesjtelt mien vrede toch gaaroet niks veur"

1983. 10 september

149

Geis te mit?

Wae geuf noe al zien cente

aan waopes, dreigemente

in plaats van ze te gaeve

om luuj te laote laeve?

Dus wil ich protestere

op sjtraot gaon demonstrere

om 't plaatse van rekette

veur ummer te belette

Mer es te mich allein laes sjtaon

verlees ich alle mood

Mer es ver mit z'n twieëje gaon

dan kump 't zeker good

Zolang es ich zal laeve

blief ich mien meining gaeve

De druim van al die bómme

dae wil ich zoeë veurkómme

Dae kal van al die hieëre

zal neet mien meining kieëreIch weiger om te zjwiege

Laot mich neet drónger kriege

Wae zich neet bang lieët make

de krach veult van 't zjwake

zal noeëit gezag vertroewe

dat men op mach wilt boewe

Ich laot mich neet bedrege

mit groeëtsjpraak en mit lege

Dus blief ich mich verzette

taege bómme en rekette.

1984. 10 mei

150

Ich sjpâór 't weer

Ich sjpiör 't weer, ich sjpiör 't weer't Sjtampe van de sjtevele, 't knechte en 't knevele

't Rope om de sjterke mandae al wat sjeif is richte kanEn oet 't centrum klink gebralen sjmaerige raciste kalWaer de Griek en Italiaande voele Turk de Marokkaande Surinamer, AmbonneesDe Yoegoslaaf, de Vietnameesen jaag nao de verdommenis al wat sjeif en kroppel is.

De nuje Führer in de maakVerkondigt giftig van 't daak:Weg mit neger en sjiemielDe WAO-er, homofielDe werkloze profiteurMit broen of gael of zjwarte kleur.Mit zuver dènke zuver bloodPas geit 't in os landj weer good.

In eige taal zeen weer de tolkvan eigen haard en praoper volkMit blanke huid, de haore blóndjblauw de ouge en gezóndjMit ein gelouf en ideaalen wae neet mit deit sjaer v'r kaal.En mènigein dae veilig zitdae reup en lomp weer sjtevig mit.

Mer wae noe zjwieg en lieët begaondae haet in feite mitgedaon.

1984. 15 juli

151

Goede morgen

Goede morgen, Mister Reagan, kwieke opgewekte reusHoe gaat het met dat kankervlekkie op je artistieke neusIk zag je op de televisieHoe je daar te lijden stondMaar vertrouwend op je HeilandMet een glimlach op je mondOver hoop en over levenIs toen heel wat weg geluIdJe Nicaragua intriges, heb je prima zo verhuld

Tra la la la la la, God bless America

Goede morgen, Mister Reagan, met je uitgestreken smoelHoe gaat het nu met Nancy's billen na die tuimel van haar stoelIk zag het op de televisieWat een vreselijke smakTwee zo'n grote blauwe plekkengeven heel wat ongemakAlleen de hemel kan bevroedenHoeveel pijn en smart zij kentReykjavik is bij zo'n drama een onnozel incident

Goede morgen, Mister Reagan, mag ik vragen hoe het gaatKun je weer behoorlijk plassen na dat leed met je prostaatIk zag je op de televisieStralend voor het Witte HuisDapper heb je ons verborgenHoe het knelde in je kruisWie jou die zware last ziet dragenKrijgt van huiver kippenvelRuimteschild en kernraketten zijn hierbij slechts kinderspel

152

Goede morgen, Mister Reagan, met je dwaze cowboy-hoedPut je uit je vrome bijbel ook vandaag weer nieuwe moedJij weet zeker dat Gods zegenOp jouw wapenwinkel rustHoe kan God de Vader wetenDat je satans ballen kustWant je land lijkt op een schiettentDie je als een sheriff runtMaar wat kan dat jou verdommen zolang jij maar pissen kunt.

1985. Nao ein tip van Paul (Paulus van Hees)

153

Nuujjaorsleedje

Laot os mer èns efkes zitteNoe 't jaor weer is gedaonMit ein dröpke en ein waffel in de henjEn èns same euverdènke wie 't os hie is vergaonWaor 't good of beet v'r weer èns oppe tenjHaw v'r welvaart en gelik in 't aafgeloupe jaorOf waor 't sjus wie ummer, alweer 't zelfde gemaorLaot os mer èns efkes zitte noe 't jaor weer is gedaonVeur 't vuurwerk van 't nuje jaor begint

Informatie, informatie, informatie,Kiek de beelde van d'n televisie door de kamer gaonInformatie, informatie, informatie,Laes wie jederen daag berichte weer in de gezétte sjtaonInformatie, informatie, informatie,Huer de radio weer brulle, daag en nachWat gebeurt op elke daag kump onvertaerd op oze maagInformatie informatie, informatie.

154

De gezèt

De gezèt brunk jeder mörgeLeid en elendj en nog mieëEn ich laes die ongelökkeLepsjend aan ein teske thaeIn de waereld bliek al dalikIs allein nog sjlech en kaodDe maffia vermaord justitiezoeë mer midde oppe sjtraot.

Eine aansjlaag van de IRASjtökke vlege in 't róndjSumpel luuj hie op vakantieLigke sjtervend oppe gróndj.De verpleegsters huers te klage:"Luuj weer wirke os kepotVeur zo'n mager hóngerleunkewesj v'r nemes mieë de vót"

Dirk de Vrome euverlejeweinige die dat get zaetwant de luuj zeen gauw vergaetewae hie get beteikend haetDe Roeëje Reus krig in d'n hemelnoe zien waalverdeende loonHae zit naeve ulesjpegelveuraan lènks op eine troon.

Ouch de Maas zit weer vol rotzooidat kump allemaol van Luukmer de Clauscentraal maog rouketot gans Wasseberg 't ruukBaek dat krig Europa-kurevlegers sj.óre aaf en aanSjeng zit lekker bie ROBECOmer weer zitte mit die baan.

155

Ei vleegmesjien op zunjigaovendvluug zich sjtuurloos in ein fletVuur en sjtökke, kónsternasieweinige zeen dao geredAlle luuj in UlesjtraoteBaek en Sjtein höbbe gedachmörge kènt dat hie gebeurewae betaalt dan 't gelag?

Weer e vleegmesjien verpletterdsjtuurloos in 'ne vrieje valVuur en sjtökke, kónsternasiedaoje ligke euveralAlle luuj in UlesjtraoteBaek en Sjtein höbbe gedachmörge kènt dat hie gebeurewae betaalt dan 't gelag?

Gijse koosj neet langer blievete v.ól sjpanninge, och ermvluchde nao ein nonnekloeësterDao massere ze 'm de dermRoeëme goof os óngertösjeeine angere prelaat:prima houding aan de tapkas.verder maak d'r niks paraat

De Maas zit ummer nog vol rotzooidat kump allemaol van Luukmer de Clauscentraal maog rouketot gans Wasseberg 't ruukBaek dat krig Europa-kurevlegers sjeure aaf en aanSjeng zit lekker bie ROBECOmer weer zitte mit die baan.

156

't CDA zit in de zörgeIs zien roer en richting kwietmer weer zeen wat paars beteikentveur oze moderne tiedBie Soeharto geldj verdeneis os nuje ideaalPronk dae maog neet langer kallezoeëget geuf mer ein sjandaal

Eine prof prutsde mit geneen creëerde eine sjtiermit totaal apaarte kloeëtewant de wetensjap wilt wieërIch bekiek mich èns de fotovan dat bieës in de gezèt't Is besjlis toch neet toevalligdat dit wónj er "Herman" hèt.

ongerzeuk en publicatieseuver zaod en vröchbaarheidMansluuj höbbe dan waal sjpermamer van sjlechte kwaliteit't Naogesjlach wurt zjwaak en kroppelsjteit in ein kómmunikéDao sjiene d'r al elf te sjpelein 't team van MVV

Dan sjmaer ich mich nog ein botramdrènk mich nog ein teske thaeWae dae elendj op mot losseluuj, dat weit ich ouch neet mieëEn ich zèk es ich dan zuchtendde gezèt aan Mia gaef't Is ein sjanj of nae ein wónjerDat ich überhaupt nog laef

157

In Mestreech maoge de boereèns get zègke in hun platAl is 't mer ein klein keteerkemeh dat pas neet in zo' n sjtadToch zeen die boere mer gekómmehöbbe zich hie braaf gemeldjBekieëre dat is zelje gratisZendingswerk kos ummer geldj

Ein volk leet zich neet koejenereHaolt ein dikke moer ómneerGans Berlien löp fieës te vieredikke woos en tonne beerMer wie Kohl begoos te sjpraekegruetsj op ziene duitsje sjtaot:"Der n.chste Schritt das ist Europa"deeg ich gauw de fits op sjlaot.

De gróndj dae trilde tieën secondenemes haw ein rampeplanEfkes höbbe v'r begrepewie 't lot os treffe kanLuuj höbbe van alle kantjeMidde-Limburg toen bezochmer gerommel in 't Zuidewaor veur Dales neet genóg.

Gijse vuntj gein katheliekesjreef d'r in ein Roeëmse gezèt"Sjik os eine misjenarisGeine hilt zich aan de wèt.Bonefasius zag vreugerouch zoeëget mit zovaól waórd.Zou dae Gijse zeen vergaetewat mit dem hie is gebeurd?

158

Vrouwluuj klage bie in Limburgeuver zaod en vröchbaarheidMansluuj höbbe dan waal sjpermamer van sjiechte kwaliteit't Naogesjlach wurt zjwaak en kroppelsjteit in ein kómmunikéDao sjiene der al elf te sjpelein 't team van MVV

Dan sjmaer ich mich nog ein botramdrènk mich nog ein teske thaeWae dae elendj op mot losseluuj, dat weit ich ouch neet mieëEn ich zèk es ich dan zuchtendde gezèt aan Mia gaef't Is ein sjanj of nei ein wónj erdat ich überhaupt nog laef

1992. 14 oktober. 3e versie. Versjillende versies o. a. 1995. 20 augustus.4e versie, veur Veldeke Mestreech

159

De lètste vogelversjrikker

Ich sjtaon hie es vogelversjrikker te loereen vènj dat gaar neet gekdat ich hie zoeë sjtief sjtaon kump neet door de laeftiedmer lik aan dae sjtieve sjiekVan vreug in de mörge tot laat in d'n aovendsjtaon ich hie mer te sjtaonen euver de veldjwaeg zeen ich de luuj kómmemer zeen ich ze ouch weer gaon.

De klump van nónk Baerke, de jas van Pièrkede kantjeboks van Tante Trui, de hood van de kosterde bloes van zien zöster, gevold mit ein bossel huiIch wil ech neet Tule, dit sjtein-rieke buleDie deftig gekleid wille gaonWant ich bèn gebaore om tösje 't kaorees vogelversjrikker te sjtaon

De minsje die kómme mich dèkker bezeukedat deit mich bezunjer goodDe doeve die dabbe get róndj in 't kaoreof sjiete mich rech op d'n hoodSoms kriebelt ein muuske, in bokspiep of bluuskevan ónger nao baove en troken meikevers, motte en aomzeike kroepebie doezende op miene rok.

Noe höb ich vernóme,dat sjtrak hie gaon kómmefebrieke mit kaolike sjtankde Graethei zien kaore geit zeker verlaoreen weer waere aafgedankWant zónger die akkers zeen weer toch mer sjtakkersIs dat noe gein groeët sjandaal?Die chemische kwalme versjtikke de halmede bookvènk en nachtegaal.

1160

Ich bèn mich bie DSM gaon beklage

bie zoeëne hoeëge baasDae haet mich verzekerd:

"Weer sjtoppe mit knoeëje

mit rotzooi in lóch en Maas

Wolke en water die waere weer zuver

Noe maak dich mer neet bang

't Limburgs milieu dat geit neet nao de knoppe

dat wurt bie bewaak door Sjang."

161

Playback

't Laeve is ein groeëte showen playback is de rageSucces haet zelfs de botste kodie gaap en sjprunk veur gageWae zelf niks te vertèlle haetdae kopieert artiesteEn dreejt zien kóntj bie wat 'r zaetop buun en in de pisteZien nummer wurt de nuuste hit't is kassa en sensatieEin leedje zónger hart of pitwant 't blif ein imitatie

Ritmisch gape wie de apeOpgesjlaote in ein koeëiZjwiegend zènge en get sjprèngeveur ein neutje of ein foeëiSjpiere rèkke, sjnoete trèkkeDreej dat bendje nog èns trokwant de show kèns te noe sjtaeleouch al bès te nog zoeën krik.

't Laeve is ein gekke tenten playback is de rage't Gelök van óngerhawve centlik in de etalageDe trend zaet wat ich drage zalgepronk mit valsje vaeregein eige meining, mer get kalwat angere bewaereSjus zoeë wie de politiekgewichtig is hun facieMer wat ze huers is retoriekGoodkoupe imitatie.

1985. 18 augustus. Opgedrage aan Ben Er/eens (Geleense hanger -liedjesschrjver)

162

Sjtróntj

't Deit mich leid, 't kaolik feitwo euver noe mien leedje geitNum ich neet gaer in miene móndj't geit drie minute euver s j tróntjIch ruuk de mes en ammenjakde verkes en de kippekakde reuk dae mich door alles geitmich daag en waeke begeleid

Wat mot v'r doon, wat mot v'r doonmit al dae sjtróntj van ko en hoonWo kèn v'r kwiet, wo kèn v'r kwietdae sjerpe zeik, dae fiene sjietWo mot dat haer, wo mot dat haer't is veur te tonne gaar gein waerNoe zuug wie alles sjeif mesjeertd'r is te viiöl, jao viöl te viiöl geproduceerd

't Is veur de boer ouch geine lolhae zit mit koel en kelders volHae zuut wie centimaeters dikzie lendj al volgesjete likHae zuch en zaet: "'t Is toch te ergwat doon v'r mit dae boterberg

Dae sokker oet die sokkerkroetMit milk en vleisj? Weer zeen gekloeët."

Mer höb v'r neet te laat bedachdat 't boerewerk hie is verkrach?De driede weltkrig gaar gein kansin vleisj en milk en boterdansEn ziene sokker oet 't reetverkap dae erme kloeëtzak neetDao geine zich aan regels hiltsjleit hie de zaak mit sjtróntj op tilt.

(Vandaag sjtónk 't weer versjrikkelik)

163

Lichtensjtein Tango

Lichtensjtein Tango, ritmische klankeGeldj en chantage, roeëd brent de lamp

Ze zitte loerend róndj de taofel't Liek waal ein geheime sekteMer 't geit om boewproj ectebelegging van 't ABPEmes pakt de documenteoet 't köfferke mit stjökkeZal de truc vanaovend lökkein dit boetelendjs kefee?

Lichtesjtein Tango, sjpannend gefluusterDeftige hieëre in sjemerduusterKawwe champagne, heite kóntrakteLimburgse zake, Sjeng wèt van niks.

Nelisse danst noe mit WilmaEn Masson löp al te zjweiteZal GS 't fiene weite?'t Geit óm 't PrevinciehoesEn van Zon tèlt al zien centedie aan de sjtrieksjtek blieve hangeWae haet 't meiste geldj gevangewae lach sjtiekem in zien voes?

Lichtensjtein Tango, luip s e gitareGleujende ouge, dikke segareEn ouch op Jersey ónger de taofelsjmaergeldj geritsel, Sjeng wèt van niks

Mer veur de balie dao wach LaumeHae wèt v . l van duuster zakeDao haw d'r zelf mit te makeHae kènt al die sjtreke waalMer vergaefs wach in de bajesOp die intellectuele, die moderne crimineleTot 't volgende sjendaal.

164

Lichtensjtein Tango al die miljoeneWaore os cente, zeen os pensioeneWo kèn ich klage? Ich bèn besjtaole't Geldj trok gaon haole? Sjeng wèt van niks.

1986. 22 maart. Opgedrage aan Pierre Heiboer, journalist De Volks-krant (melodie: Criminal Tango)

165

Ich gaon

Tabé, doe loesteraer, mien daag die zeen versjtreke

Ich hawt 't veur bekeke

't Sj oeëj e is gedaon

Es dich geis protestere

of óngero s agere

zals doe mich neet mieë zèngend op 't podium zeen sjtaon

Toch doorgaon aktivis

Blief zónger twiefel vechte

veur laeve en veur rechte

op plein en op de sjtraot

Mien pen zal ouch neet roste

ze blieve d'r van loste

die hieëre mit de cente en regente zónger maot

Vaarwel politicus, ich heel dich in de gate

in raod en in de Sjtate

En in 't parlement

Wat zaogs te neet verdwiene

bie 't sjloete van de miene

Dao sjtong neet viiól gesjreve in dat kaoletestamentDoe gongs politicus

dèk óm dien carrière

en soms mit valsje vaere

op de barrikade sjtaon

Want wees ich op de brokke

es d'n damp waor opgetrokke

Dan hawwe dat toch ummer weer die angere gedaon.

Adieu, hieër monseigneur, doe höbs zónger clementie

van oet dien residentie

mit banvlook geregeerd

Doe kieërdes de progressie

mit wierouk en percessie

Höbs neet allein os laeve, mer God zelf geannexeerd.

't Lökde monseigneur

166

't wetbook euverwaegendhöbs dich os sjtreng gezaegendVan oet dae kathedraalDien kirk vol kónsternasieen zónger inspiratielik zjwiegend aan de ketting vas benepe, gries en vaal.

Glück auf hieër gouverneur, ich höb mien sjtöm gegaeveaan 't culturele laeveaan triiöt en vreugdevuurMer wie ich sjtong te zèngein oppositie krèngetoen neumdes doe dat lènks gekwaak, mer zeker gein cultuurOch erme gouverneural kreegs te viiöl gries haoreDoe höbs toch al die jaoreos braaf gegouverneerd't Limburgs lendj besjtureDat deegs te mit allureMer akker, bosj en heuvel zeen waal flink versjangeleerd.

De mazzel journalis, blief doe mer rastig sjrievevan heibel en van kievemer blief waal bie dien leesSjrief besjaaf en richtigen doog 't hieël veurzichtigWant anges kos dat zeker weer ein zootje abonneesDoe ROZ tabéWie sjterk bleke de hieëre't tij waor neet te kieëremit bandj en microfoonDoe hoofs dich neet te sjameveur wat v'r dege sameWant dat waor toch 't ènnigste wat weer draan koosjte doon.

1986. 15 november. Vandaag is de Pap 80 jaorgewore

167

Seldaotekirkhaof

Einendertigdoezend viefhonderdviefentachtigZoeë rieje sjteine kruser zich zónger ènj aaneinHie veuls te, kèns te zeen, de doeëd is oppermachtigEn zeker op 't sjlaagveldj, wie dao bie IJsselsjtein.

Ich bèn mer gans allein en ónger ein paar birkeVènj ich ein plastic bank, ich zèt en ros mich get't Is sjtil, gein minsj te zeen, allein get krekels sjirpein de heite middigzon, ein kontenu gebed.

Gein vlag of ieërebaog, gein plechtig triómfere't Graaf van wae verloor tuint niks van 'ne held

Mer baeter dan wo ouch kèn ich hie meditere:de kolder van de krieg, zinloeësheid van geweld.

Want me verloor ein kèndj, zoeë jonk nog, ziene vaderEin moder hi re zoon, ein vrouw verloor de manEin zesster hi re broor en naamloos blif de daderein neet te peile leid, wae woort dao baeter van?

Gerhard Zimmerman, november veer en vieërtigEin mien ein hendjgernaat, wae wèt nog wie 't waor?Dao naeve Gustav Kranz, dae waor van drie en twintjigEin laeve nog vol haop, koum einentwintjig jaor.

Einendertigdoezend viefhonderdviefentachtigElk graaf ein sjtil verhaal van traone en van leidAllein de generaal vuntj al die kruser prachtigOmdat 'r zónger sjraom wied van 't sjlaagveldj sjteit.

1987. 23 augustus. Nao mien beeuk gister aan de kirkhaof bieIJsselsjtein aan de "Paardenkop"

168

Hoeëg water

Herders trèkke door de heuvelsZeuke nao ein baeter lendjWant hun sji p en geite vraetemager hei die greujt op zendjEn nao maondje jaore loupezeen ze dao inèns de MaasHonderddoezende hectarevol mit frisj en lekker graas

jaol, 't is ieëwe lank gelejewat ich zèng in dit gedichDe natuur heesj toen nog moderAlles waor in aevewich

En de herder meug getaffeldzet veurgood zien tent hie opBottelt ouch get in de moostemtummert eine sjtal en sjopSji rt de gróndj los mit 't kouterBoewt zich dan ein boerderiezèj t zich kaore en paot aerpelzèt de kroeëte op ein rie

Soms begint de Maas te wasse't Water sjteit dan in de weiMer dat kènt de boer niks vrekkewant ze brunk hi m vette kleien dat water zal weer zakketruk zich trok achter d'n diekEn dan kènt de boer gaon ougstesjure vol, en hae vuurt riek.

Mer gister zaog ich de ministerdae op d'n televisie zag:"De Maas is flink weer aan 't sjpoezeboere hawt uch Bood in ach.

169

Wat geer op de greendj zeet sjtruimeis gein water wie gewèndwant 't zit vol chemisch aafvalen dat is giftig wie bekend.Zèt gein keu mieë op de wejeTeel gein vröchte mieë, bèn sjlumMilk en aerpel, terf en haverzitte vol mit cadmium"

't Is zoeë lang nog neet gelejeWat ich zèng in dit gedichDe rampe sjtaon in de gezetteDe natuur is gans ontwrich

En veerenvieërtighonderd boeresjtaon versjlage aan d'n diekTrampele tot aan de enkelsin dat gif en voele sjliekMer weer blieve rostig zèngevan "de Maas, die zeewaarts vloeit't weeldrig veldgewas" dat "sappig""kostelijk" dao "groeit en bloeit"

't Is zoeë lang nog neet gelejewat ich zóng in dit gedichDe rampe sjtaon in de gezettede natuur is gans ontvrich.

1988. Maart. Nao drie waeke hoeëg water

170

Milieuprojek

De sjoeël van mich die is moderndat wil ich effe kwiet't Lieërplan is good aangepasde lieërsjtof bie d'n tiedAlgebra is topniveaude computer sjteit gereidDae ummer waal ein antjwaord wètes ich 't soms neet weitMechanica is super-kosdat waer ich zelje beuEn de lètste vief minutekal v'r euver 't milieu

Moderne tale sjpraek v'r ouch't Nederlands veuraan't Dialek vergaete v'rDat kump hie achteraanMer boetelendj s is gein probleemgein minsj dae dao mit zitEin super-tale-practikumdao kèns te alles mitIch kal vlot engels, duitsj en frans"Wie geht es, you mesjeu?"En de lètste vief minutekal v'r euver 't milieu.

Ouch knoeëje weer al mit chemiemake s j eikundig s j emWant wae hie good zien bes in deitkump sjtrak bie DSMDe bioloog sjlut zuver aanbie kwesties van vandaag't Knutsele mit DNAlik nemes oppe maagSoms sjpruk de lieëraar euver seksof aids of gonorreuEn de lètste vief minutekal v'r euver 't milieu.

171

Gesjiedenis op videodat geuf de groeëtste sjpasErasmus en Cleopatrasjtaon laevend in de klasKlassieke tale zeen d'r ouchdat is besjlis get sjieksWeer laeze van 't kriegsgeweldin awd Letien en GrieksMer die aw tale gaon neet heldat vuntj de lieëraar sjneuMer de lètste vief minutekalt hae euver 't milieu.

En aaf en toe sjteit 't milieubie os èns gans centraalWeer hange tekste op de roetversere elk lokaalAffiches hange euveralgekleurd in wit en zjwart'ne Awwe zènger zunk protesget valsj mer oet 't hartDe gansen daag is hieëlemaolop 't milieu gerichMer dat is dan ein vrie-projekdat vilt op zaoterdig.

30 april 1988. Milieudag College Sittard

172

De sjtier

De zjwarte sjtier sjteit in de rènkde hiiöres rech veuroetZien hove klawwe in 't zendj't Sjoem sjteit op zien sjnoeten veur 'm in 't witte pakverseerd mit goudgallonde sjtierevechter mit de lapzoeë sjtraolend wie de zon.

De massa zit op de tribuunen sjrieëwt en klap en brult:"Kóm sjtaek dae zjwarte duvel neermaak van dae rotzak zult."De sjtier mit piele in de naksjnoef èns en kuump dan zach't Zendj is al doordrenk van bloodveer zeen d'r al gesjlach.

Dan zuut 'r wie dae zonnegodd'n daege haet ontbloeëtHae razelt efkes op zien peuthae veult de kawwen doeëdNoe sjnap d'r dat hae vechte mótgeit raozend in de bochen sjteut zien h.öres in dae boeksjmit Mithras in de lóch.

Dan lik d'n torero sjtilveurgood noe oetgetèldEn neet begriepend kik de sjtierwie hae 'm haet geveld't Goudgallon is losgesjeurdblood gobbelt oet zien liefop ziene bats gaap eine sjraomen in zien boks ein vief

173

De massa kènt gein grenze mieëGeit sjrikkelik te kieërDae zjwarte Satan mot kepotZe rope: "Maordenaer!"De picadores höbbe toenzien rubbe nej gekraakEn zoeë haet weer de histeriede onsjöldj aafgemaak.

17 september 1988

174

Norme

De minister mit zien zate vot

haet ein p.ölke ómgerej eMer nemes eisde zien ontsjlaag

en 't leid waor weer gelej e

Veur zoeëget sjiks te nemes weg

dao vilt neet aan te dènke

Want jederein wilt oppe tied

toch gaer ein dröpke drènke

En dan de luuj zeen draan gewènd

es get neet door de beugel kènt

Want zeen regente weer in las

dan wurt dae beugel aangepas

En zelje huers te klage

dat norme zoeë vervage.

De minister is lesaan betrap

Hae sjmokkelde segare

Mer in ein sumpel sjiendebat

Bleek dat ze 'm wouwe sjpare

Want zoeëget is toch minsjelik

en wae zal neet get koupe

Wat billik en zoeë lekker isdus laot dae minsj mer loupe.

De minister pleegde euversjpeldat kaom zien vrouw verklaore

Och god, 't ganse kabinet

trok zich èns aan de haore

Me deeg veur hiiöm ein uigske toe

dae sjoeëne luipsje kater

Want jeder gezónj e knien

dae haet toch ouch mieë gater.

De minister veurde wanbeleid

hae knoeëjde mit miljoene

Toch goof de kamer hiiöm ein kans

om alles weg te boene

175

't Is toch ouch ein zjwaor karweide sjtaatskas te behieëreEn wat haet noe ontsjlaag veur zinhae zal zich waal bekieëre.De minister haet de zaak bezeikwant hae negeerde wetteDe vèsjers hawwe v.öl te v.ölgevange in hun netteMer de minister-presidentis toen die zaak gaon witteDe ambtenare zeen de sjöldjich laot 'm röstig zitte.

De minister haet de zaak verprutsviöl elendj bie sjtudenteWant mènnigein zaot maondjelankte wachte op zien centeMer dat is ein computerfoutdao valle toch gein doeëj e

De minister kreeg de lamp op greunmaog röstig wieër gaon knaoje.Mer 't parlement leet mit dae pasneet langer mit zich dolleTwieë zaote mit de zjwarte Piethun kop die mooste rolleMer Lubbers zag taege die twieë"Weer drènke os ein pintjeen es de sjtorm zich haet gelagdan gaef ich uch ein lintje."

1988. November. Opgedrage aan René van der Linden (CDA) nao einartikel in De Volkskrant van Henk Strabbing en Jeroen Trómmelen 13juni 1987. Vindplaats: CD Hemel &Aerd

176

De circulaire

(het publiek heeft een zakdoek en volgt de handelingen)

Alweer zo'n circulaire vol kommer en misère

We maken weer vergeefs bezwaar

We houden onze zakdoek klaar

En doen dan maar, en doen dan maar ...

Komt vrienden laat ons zingen

Van al die nare dingen

Ons onderwijs een bende, vol kommer en ellende

Want in de bus valt keer op keer

Een nieuwe brief uit Zoetermeer

(huilen tijdens het refrein)

Ambulante begeleiding

De budgetoverschrijding

Toepassing van garantie, verkorten van vakantie

Zo horen we telkens weer

Van Jan, Piet, Klaas uit Zoetermeer

(zwaaien tijdens het refrein)

Het onderwijs aan 't balenVooral het speciale

Teldata en formatie, weer nieuwe consternatie

Voortdurend weer datzelfde zeer

Van 't hoofdkantoor in Zoetermeer

(handen afvegen tijdens het refrein)

Gekort op 't salaris

Je hoopt dat het niet waar is

En wie er denkt aan staken zal Zoetermeer wel kraken

"Want uw positie is heel teer"

Roept iedereen in Zoetermeer

(afwissen tijdens het refrein)

177

Richtlijnen voor promotieDie leiden tot emotieEen regeling tot groeien, brengt cijferen en knoeienDie schone plannen van weleerDe diepvries in te Zoetermeer

(uitsnuiten tijdens het refrein)

Is het niet om te huilenons pad kent diepe kuilenBevriezing van formatie, geween en lamentatieMaar ijskoud blijft die kille heerIn zijn palies in Zoetermeer

(pochetje maken tijdens het refrein)

Hij schenkt ons lege dozenEn doorns zonder rozenWie zal het tij ooit keren als wij ons niet verwerenKom sla de handen aan de ploegZo'n zakdoekstunt is niet genoeg

1989. 12 februari. In opdracht van Paulus van Hees, opgedragen aanZin LOM-collegae (melodie refr: Steek de akdoek in je tak)

178

Winnetou

Wie Winnetou van jaore gries nao 't ieëwig jachveldj gongtoen dach hae dat 't vrede waor noe ein kóntrak besjtóngwo in de blanke 't groeëte lendj deilt mit d'n indiaanmer dae blanke leugenaer truk zich dao niks van aan

Winnetou kom oet dien graaf, en zet dich aan 't vuurVertèl nog èns aan Karl May ein sjpannend avontuur.

't Prairiegraas is roeëd van blood, de blanke sjut mer raakwant hae is gek op buffellaer wo d'r zich sjoon van maakEn in de berge vuntj 'r goud, dat sjtukt 'r in zien tesjD'n indiaan wurt zaat gevoord mit wiskey oet zien flesj.

Winnetou kom oet dien graaf, de blanke pak dien goudMit dynamiet en graafmesjien haet hae dien lendj verzawd.

De blanke haet zich ein nuuj hoes van tropisch hout geboewdLangs d' Amazone sjteit genóg, indiane sjterve oetEin keldertrap van grene-hout, dat is toch oet d'n tiedAan rechte van d'n indiaan haet dus de blanke sjiet.

Winnetou kom oet dien graaf, dien zaak löp alweer foutDe blanke is op luxe oet, hae klawt dien tropisch hout.

De blanke haet noe zin in vleisj, van bosj wurt wei gemaaken es die kaal gevraete is, dan lik 't lendsjap braakom biefsjtök wurt d'n indiaan van ziene gróndj verpaotMc Donalds duujt de ganse welt hamburgers door de sjtraot.

Winnetou kom oet dien graaf de blanke man haet zinIn hamburgers en barbecue, hae pik dien oerwoud in.

De blanke dae 'ne sjtuwdam wilt, maak zich ein autobaanVerjeug mit trucks vol zek cement veurgood d'n indiaan't Water raost in zien vallei, gein hut of boum blif sjtaonHae wach gelaote op zien enj, 't is mit hi m gedaon.

Winnetou kom oet dien graaf, de blanke mit zien truc(k)sPak dich veurgood 't oerwoud aaf, laajt weer dien zilverbuks.

1990. 22 augustus179

Toesje

De keuning zuut 't neet mieër zitteDe kroeën dae hae al jaore dreugbegint 'm ummer mieë te pitsjeHae wurt 't regere meugHae geit de nar zien meining vraogedae adviseert de keuning vlotde kroeën veur narrekap te toesjeIn plaats van scepter de marotDe keuning sjteit van ziene troeën oplèk kroeën en scepter in ein doeësHae hunk de mentjel aan de kapsjtokWant de keuning dae is loeës.

Kiek de keuning geit de sjtraot opKalt geweun mit alle luujHae ontdèk ein anger waereldZelfs de zon die sjient wie nuujHae zuut traone, hae huert lacheen hae biiök en sjatert mitSjpiiörend wat hae haw vergaetewie 't in 't laeve zitGeit in plaats van sjtreng regereNoe in 't park de aenje vore't Lètste nuuts wurt doorgefluusterdDe keuning is weer minsj gewore,

De bisjop is in sjiaop gevalleDe mijter hunk 'm oppe naasDe krempsjtaaf haet 'r laote valleProbleme waere 'm de baasEn hae druimp van UlesjpegelDae mit al zien zörge sjpotEn mijter veur de zotskap wisseltEn ziene sjtaaf veur de marotnao oere wurt de bisjop wakkerHae gaap en zaet: "Ich mot èns droet"Hunk sjtaaf en mijter aan de kapsjtoken lomp geweun de veurdeur oet.

180

Kiek de bisjop geit de sjtraot opKalt geweun mit alle luujHae ontdèk ein anger waereldZelfs de zon die sjient wie nuujHae zuut traone, hae huert lacheen hae biök en sjatert mitSjp.örend wat hae haw vergaeteWie 't mit laeve zitGeit in plaats van donderpraekenoe in de zon, zien piepke sjmore't Lètste nuuts wurt doorgefluusterdde bisjop is weer minsj gewone

1990

181

Leve de voetbalsport

't Is plicht dat ied're jongen wiens hart klopt voor de sportZich zondags voor het voetbalspel weer tot den strijd omgordt.

Hoezee, hoezee, de voetbalsport, hoezee,Hoezee, hoezee, kom ram een stukje mee,Voor sport en het reclamebord van Philips en J.V.C.Voor sport en het reclamebord strijdt ied're jongen mee

Zie toch die zee van mensen verlangend naar geweld,Wij willen bloed zien aan de paal, sensatie voor ons geld.

De fluit gilt voor de aftrap, gejoel van dolle pret,Een rookbom vliegt van de tribuun als niemand er op let.

Mart Smeets roept tot de kijkers die staren naar de buis:"Zag u hoe knap die tackle was, die trap recht in het kruis!"

Bij rust begint het zuipen aan bierblik en aan pulEn dan scandeert het stadion het "hi-ha-hondelul".

En als we dan naar huis gaan zijn wij nog niet tevreeWe mollen nog een winkelruit, een bus of treincoupé.

Zo wordt er ieder weekend door ons sportief gestunt.Het moet toch wel een druiloor zijn die ons die lol niet gunt.

1988. 1 februari. (melodie: 't Is plicht dat ied're jongen)

182

Wie doet mee?

0 lio lio la, wie wil meedoen, die gaat staanOm hun een hand te gevenDie geloven in het leven0 lio lio laWie wil meedoen, die gaat staanOm hun een hand te gevenEn samen door te gaan,

Wij willen demonstrerenGeweld willen we kerenDe duizenden rakettendie willen we beletten

Wij laten ons niet kistendoor lagen en door listenWij zullen nooit vertrouwenwie macht op bommen bouwen

De wens van mister Reagandaar zijn wij allen tegenZijn nucleaire dromendie zullen we voorkomen

En gaan de Russen dreigenlaat hen de rim ram krijgenHun praat zal ons niet rakenen stom of angstig maken

Men geeft miljarden knakenom wapentuig te makenIn plaats van zich te wijdenaan hen die honger lijden

Wie 't somber tij wil kerendie kan gaan demonstrerenMet honderdduizend mensendie allen vrede wensen

1983. 27 oktober.(Melodie: 0 lio lio la). Bigelegenheid van de KLOSwerkweek in Bruinisse. (K.L.O.S was destijds de opleiding voor kleuter-leerkrachten)

183

Vrouweklacht

Historici besjrieveOs lot in vaól bedrieveMer wat de vrouwe degeDat wurt daobie verzjwege.

Holio liola, vanaaf noe is dat gedaonWeer eise oze glorie in Vaderlands historieHolio liola, vanaaf noe is dat gedaonDe mansluuj zulle weite dat vrouwe ouch besjtaon!

Wie bóntj verseerde haneZuus te de mansluuj vaneMit goud op kraag en tesjeWeer maoge alles wesje

En make ze hun plannedan waere weer verbanneWeer höbbe mer te zjwiegeWeer maoge kènjer kriege!

Zeen manne aan 't vechteveur ieër of veur hun rechteDan zeen ze os vergaetemer wae zorg veur 't aete?

Haet me de sjlaag gesjlagedan zeen v'r te beklageZe trèkke hun rapierebesjprènge os wie sjtiere

De kroetdamp opgetrokkeEn zeen ver dan de brokkeDe doeëje en de krankeIs geine tied veur janke.

Want is de sjtried gesjtrejeen wurt v . l pien gelejeDan wèt me os te vènjeWeer maoge ze verbènje

184

Historici besjrieveOs lot in viiöl bedrieveMer wat de vrouwe degeDat wurt daobie verzjwege

(Melodie: 0 lio lio la)

185

Wie voel ós Limburg is

Es ein gi t vol rotzooi löp de Maasdoor giftig graas ómzuimpVol plastic potjes en zoeë mieëdie noeëits zeen opgeruimpEn door de aovendzon besjtraoldlop knoeëj en sjladder door de buusdie-s te euveral hie langs de Maaszoeë sjtinkend loze zuus.

Wie voel ós Limburg is, dat zuut hie nemesAllein wae wakker is en Limburg leef isWant water, gróndj en lóch die zeen hie hieël besjlisal lang neet zuver mieë en neet mieë frisj

Es ein broen lèntj hunk hie in de lóchde rouk van de chemieDae voele zjwaam en sjtank en kwalmdae kènt d'r bes nog bieEn ruuk v'r sjnachs in bèd get raarsEin bitje amoniak of chloordan doon v'r alle vinsters toeen sjiaope rastig door.

Es ich gaon verboewe aan mien koeëjen flink aan 't kraome bènEn ich mit drek en kalk en puinweer geine kentj oet kènDan laaj ich al dae rommel inen goeëj 'm urges in de graafOmdat dat 's aoves nemes zuuten ich bèn d'r vanaaf.

(Melodie: "Wie sjoeën os Limburg is" van Harrie Bordon)

186

Amnesty International

Veurdat ze op 't hout gong sjtaon't lief vol sjtrieëme en vol kerveHaet zie hiiör rechters nog gevraog:"Woróm zèk geer die heks mot sjterveWoróm wurt hie in naam van godmien laeve door uch aafgebraoke?"Mer lachend haet de sjinder toende fakkel in de sjans gesjtaoke.

D'r is gein redelik argumentveur honger nao de mach te gaeveSadisme deit de sjinder goodwant martele, dat is zie laeve.

Hae wos veur hae nao bènne gongdat hae 't laeve hie zou laotewant cyclon - B kènt gei pardon't Maordvertèk woort aafgesjlaotede nazibeule bleve doufveur de lètste sjnik dae hae koosj gaeve:"Woveur waer ich hie oetgeroeidworóm maog ich neet langer laeve?"

Mer de beul zjwieg ummer nogzelfs nao vieftig jaor retraiteHae wilt 't leefs dae judde~sjrieëwveurgood begrave en vergaete.

De korperaol goof haam d'n dookmer hae wou zien ouge neet bedèkke't Peleton kreeg 't bevelgewaere zuver aan te lèkkeMer veur 't salvo reep hae nog:"Geer mot dae generaal èns vraogeworóm sjpeelt hae dat duvels sjpelwant wat 'r zaet dat is gelaoge."

187

In jeder minsj dao woont ei bieësei duvels bieës dat blood wilt drènkeEn es dat van de kètting kumpdan sjei v'r oet mit neuchter dènke.

1992. Januari. Wie ich de lètste Zin van't tonieëlsjtök "De heks vanLimborgh " haw gesjreve

188

De cramignon

Dao vuurt van Gölpe tot Remunj

door luuj van v.öl gewichein duur besjlaote fieës gevierd

mit geld] van dich en mich

Ze rende zich veur waegeboew

en kezel achternao

en zit 't sjmieërgeldj in de buul

begint de cramignon.

Dus boere, burgers opgepas, kiek oet en dènk good nao

De nuje adel deent zich aan, hae danst de cramignon.

Baron van Stevol Baggergaat

danst in ein sjlingerrie

de reste van de Walburg plat

dae Lied is noe veurbie

Want zoeëget is mer awwe kraom

dae nurges good veur is

es veur ein nuuj parkeerterrein

veur de watersjport-touris.

Baron van Stevol Baggergaat, dae danst de cramignon

En wae zien portefeuille zuut, dae dans 'm achternao.

Dan volg de rituele dans

de Aqua Terra-wals

Mer de meziek klink hie en dao

te hel en nogal valsj

De puntjdraod rolt de burger weg

van water, sjtrandj en graas

Allein wae nog betale wilt

dae maog hie aan de Maas.

Baron van Grindj tot Zavelsberg, dae dans de cramignon

En wae zien portefeuille zuut, dae dans 'm achternao.

189

De wèthouwer de ambtenaardie reize veur de lolEin sjtaotelid, de burgervaarsjtaeke hun tesje volDe hieëre sjloete ein akkaordEn boewe zich ein graas]De lètste norm die hie nog gultjis: "Lèk mich mer emaasj."

Baron van Sjnook tot Waegewals, dae dans de cramignonEn wae zien portefeuille zuut, dae dans 'm achternao.En Limburg zuch, de FIOD zeuknao sjmaergeldj euveralDe sjournalis volt de gezètmit feite en mit kalJustitia die kik èns sjtrengen neump corruptie sjlechEin sjikking en 't is gebeurdwat kromp waor is weer rech

Dus boere burgers opgepas, kiek oet en dènk good naoDe nuje adel deent zich aan, hae dans de cramignon.

1993. 16 mei. Mit dank aan de limburgse pers

190

De gifwolk

Een wölkske gif haet DSMlesaan alweer èns laote vlegeDe vieze kraom waor al weer wegveur weer 't in de gate kregeDe burgemeister van Gelaenhaet toen es kómmentaar gegaeveZoeë wölkske gif is een gevaorDao mos te mer mit lieëre laeve

Ein wolk van kilómaeters lankZoot vol mit zjwaveldioxideEn sjoerde door mien naas en sjtraotZès waeke waor ich invalidelch höb gehoos en in de potmoos ich een bitje euvergaeveMer de burgemeister haet gezagDao mos te mer mit lieëre laeve

Toen kaom een wolk die waor get groeëtIch moos die voeligheid waal sjlikkeIch veul dat ich noe sjterve gaonlch lik hie langzaamaan te sjtikkeDe burgemeister aan mie bèdhaet mich een aafsjeidshendj gegaeve't Is jaomer jong doe geis noe doeëdmer de mós te mer mit lieëre laeve

1993. 20 mei. Opgedrage aan Huub Bemelmans biegelaeg van de 6e Lim-burgse milieudaag. 18 januari dreef ein gif wolk Zwaveldioxide van 3 kmlank en 500 maeter breid tasje Zitterd en Gelaen (berich oet "LimburgsMilieu " jrg. 7 nr. 1 maert 1993)

191

Veuroetgank

Nurges kènne sjepe vareOp ein onbekènde zieëVraemde luuj nog gaon ontdèkkeDat besjteit allang neet mieëOerwoud, berge en woestijneZe zeen allemaol bekèndAan ein welt zónger geheimeZeen v'r langzaamaan gewènd.

Veuroetgank, veuroetgank, dat is os gelikVeuroetgank, veuroetgank, weer wille neet mieë trok

Vlege doon v'r supersonischTreine vare raozend sjnelBiologe sjnieje listig't mysterie oet de celEs v'r sjwènters wille skiejemaak v'r oze eige sjnieëWille laeve zónger vraogeWónjere besjtaon neet mieë

Ovulatie en bevrachtinghöb v'r knap gecontroleerdKiendjes oet ein glaze buuske't wurt perfek gearrangeerdMit de nuuste apparatewurt 't sjterve oetgesjtèldOuch de doeëd zal aan de kettingewig laeve, mit geweld!

Astronaute zeen gaon kiekewat d'r los is oppe maonMaakde foto's van planetedie ronjtelóm de aarde sjtaonAlle sjterre zeen besjreveaan 't hemelse gewelfGod dae höb v'r aafgesjreveein bedenksel van os zelf.

1993. 22 juni augustus

192

Toerisme

De gemeinteraod van Graashook krig sjus wie jeder jaorgein sjloetende begreuting, zit mit de henj in 't haorViiöl kal en prakkezereen goje raod is duurMer dan geit Sjang ein leech open hae verklaart mit vuur

Investere in toerisme, dat is vandaag de trendMit pretpark of museum en mit ein frittetentInvestere in de massa maak os gemeinte riekdan rinkelt weer de kassa wie èngelemeziek

De kanteneer hunk bordjes, mit jaortal en mit naamOp sjtal en boerderieke op ploog en paerdehaamZoeë make v'r de gastedan ös historie klaorGepaeperde verhaolevan wie 't vreuger waor

De raod is in extase, de fantesie kump los:Ein braderie mit riefkook en mit gebraoje osDe muibele vol houtwormverkoupe es antiekEn 's aoves demonstratievan vrouwluuj gimmesjtiek

Weer lègke eine doeëdskop sjoeën in ein glaze kisEn zègke dat dae sjedel van eine oerminsj isDao vuurt ein pomp gesjlageop 't geutje van Nönk GraatEin bron van heilzaam waterveur blaos en veur prostaat

En Thei veurt de touriste mit paerskar op en neerMerie van Toine zal zörge veur riestevlaaj en beer.Zoeë höbbe ze besjlaoteen gónge toen nao bèdEn druimde van hun fotomit naam in de gezèt.

1993. 24 september. Veur de raod van Zöstere193

Marteling

Ich bèn op sjtraot gearresteerdMit blèndjdook weggereje't Lètste teike van mien vrunjWie lang is dat geleje?Oerelank waer ich verhuerd't Is neet te verdrageDe tenj kepot, geronne bloodMien lief is blauw gesjlage.

Sjtampende seldaotesjoonDe celdeur geit weer aopeEin lamp sjient rech in mien gezich(Ich) bèn meug mer maog neet sjlaope't Sjrieëve van de offeceerdrunk door tot in mien nerveMien knak zeen allemaol getèldOch God, laot mich toch sjterve...

Ich lik hie in ein duuster celIn voeligheid en sjpènneGein daagleech en gein sjtraotgeluidWie lang zit ich al bènne?Mie lief dat razelt van de koortsonger mien paerdedaekeHöb gein bezei van oer en tiedvan maondje of van waeke.

Ich weit dat ich vaal höb gezagTe hel soms protesteerdeTaege milletair gewelddat burgers molesteerdeD'r is gein rech en regel hieom vrieheid te besjermeEn wae zal zich, noe ich hie zitNog euver mich ontferme?

1998. 10 december. Veur de manifestatie veur de minsjerechte

194

7 n

Leedjes euver thoes, 't dorp en vastelaovend

Herman Veugelers

195

Doeveleefde

Bie Nikla op 't doevehokWo mènnig good duufke zitDao haet zich èns get aafgesjpeeldDat maaks te neet aldaag mit't Is ein leefdesdramaVan 'n doeve vriejerieDie zich dao haet aafgesjpeeldTasje 'ne haore en ein zie.

Tralalalala, tralalalala, tralalalala, tralalalala

D'n haore dae heet Koeëbus't Zieke heisjde GreetZe gónge nao d'n awwe vraogeMer dae lobbes dae wou neet:"Wat wilt geer toch al trouwe,"zag daen awwe sjwans,"Geer zeet nog noeëits in Daks gewaesen nog noeëits in Orleans."

"Dan trouw ich mit ein anger"zag Koeëb taege die aw zmokEn wie d'r èns nao Frankriek vloogtoen kaom d'r neet mieë trokHae lendje op 'ne Franse sjlaagbie ein leuke zieen wie d'r vroog of d'r roste maogdetoen zag die zie: "Oui."

Koeëbes zag: "Bonsoir Madame,Parlez vous d'n awwen topJe suis amoureux beaucoupVan miene sjtart tot aan miene kop."En zieke begoos te lacheen waor hieëlemaol neet bleuwant wie hae h.ör ein muulke goofToen zag ze: "Merci monsieur."

196

Ze zeen toen mer same

nao 't gemeintehoes gegaonen zagte dao: "oui, oui", en waore gans voldaon

Mer de leefde haet neet lang gedoerd

want nao veer waeke krek

Toen is ze 'm d'r van door gegange

mit 'ne Franse sjek

Koeëb dae vónj 't versjrikkelik

en dach: "Wat noe gedaon?"

Hae haet zich toen mer opgepak

en is nao Nikla trok gegaon

Mer de doeve waore nuujsjieërig

en repe: "Koeëb vertèl!"

Mer dit zag Koeëb allein nog mer:

"Ich wil noeëits gein mademoiselle."

1953. maart. (muziek Frits Rademacher / 't Huikske)Mien ieëstedelf gemaak leedje

197

De sjötte

Wat is dat veur ein laeve, getróm en ein getoetOch luuj kom toch èns kieke, de sjötte trèkke oetZe gaon weer exercere, van lènks, rechs, lènksómkieërDaonao dan haet me doosj en drunk me ein ton beer.

Waat dao kump aangetaffeld, löp sjeif zo es te zuusDie kómme gans van Beeg aaf, dat is 't Heilig KruusEn Sjang dae cómmendant is löp sjuin euver de baanWant hae haet van al die dröpkes ein flink sjtök in zien vaan.

D'n ieëste pries krig Obbich, 't sjtong in de gezètVeur de bèste houding, bie Sjaak aan 't befètEn sjmörges op 't werk is Graat altied te laatmer zunjes bie de sjötte is hae op tied paraat.

Sjtoer en vol ambitie, löp die van LömmerichJan löp get oet de pas, omdat hae sjtief is van de jichEn Max dae bie zien vruike, noeëits èns get zègke kanLöp bie de sjötterie veurop es bieleman.

Daoveur geit Illekaove, ze weite 't allangZe zeen mit exercere, veur geine duvel bangPeer veult zich generaal es d'r in de houding sjteitOfsjoon 'r door de waek, achter de meskar geit.

Dao hbs te Nattenhaove, die höbbe weer gooj zinDie haet d'n ieëste pries mit de sjoeënste keunegin.En Thei mit ziene knevel,dae de bèste sjötter isSjut jederaovend raak, mer zunjes sjut d'r mis.

Kiek Pit sjniiórt nao d'n dokter gehaos mit flinke vaartEn mörge nao d'n dokter veur drie daag ziekekaartZo löp hie jeder zunjig hawf Limburg sjtoer d'r bieEn jederein is gruetsj op zien eige sjötterie.

1965. 1 november. Ter naogedachteni.s aan Ome Thei geliger, de sjoonstesjot van oosfemilie.

198

De koe van Meulenberg

Boer Meulenberg, die had een koe, had een koe, had een koeZij werd ziek en hij wist niet hoe, Meulenberg zijn koeTroelala, troelala Meulenberg zijn koe ja, j

Hij ging toen naar meneer PastoorIk zal er goed voor bidden hoor, zei mijnheer Pastoor

De veearts sprak: "Die koe gaat dood,Ze zit tot haar strot vol lood. Die koe gaat zeker dood."

Meulenberg sprak: "Dat is kras,ik geef haar toch alleen maar gras, 't is werkelijk te kras."

Bij de haven ligt een berg.Het is looderts, dat is erg. Pas op dus voor die berg

De westenwind, die brengt dat hierDaaraan lijdt dat arme dier, door die rommel hier

Op een dag heeft zij gebraaktDe slager heeft haar afgemaakt, omdat ze had gebraakt

Een volkstuinhouder riep toen"Hey, 't zit verdomme op mijn prei. Op mijn sla en prei."

Hij sprak toen boos: "Ik neem de penen schrijf eens naar het IVN, Ja ik neem de pen."

Het IVN sprak: `t Is niet fijnmaar dat is niet ons terrein. Maar het is niet fijn

Troelala, troelala, een blunder als een koe ja, ja,

1983. 24 september. Naar aanleiding van de provinciale IVN-dag teBorn

199

Vastelaovend in Limburg

's Aoves om ein oer of ach krup Limburg veur de buusMe lèk zich in de luie sjtool en pik de twieëde pruus't Is weer vastelaovend-tied en Mainz mit vaól gekwaakDat brunk os gans professioneel zien ingeblik vermaakMer is de show gedaon... dan wil v'r sjlaope gaon

Kóm achter d'n televisie oet!Zet zelf ein maske op!Kóm achter d'n televisie oet!En sjmink dan diene kop!Loup zelf toch in d'n optoch mitLach mit dae domme praotWant echte vastelaovend sjpasdae vunjs te oppe sjtraot

Me kik en sjtaart nao bloeëte bein, nao sekt en flauwe kwatsjnao butereedners achterein en duitsje kladderdatsjEn euveral dao aagt me nao wat Mainz os presenteertDe eige vastelaovesgeist in Limburg dae krepeertEs dat zoeë door blif gao dan is 't gauw gedaon

Mer Lömmerich dat blif zich zelf, mit lol en sjaele kalDat geit neet op zien tieëne sjtaon veur import carnavalHie vènj ich bie ein potje beer get dazel op ein krikEn zèngend mit mien eige vrunj, de vastelaovend trokWent ich laat heives gaon dan bèn ich ech voldaon

1972. 28 december

200

De ballade van Lömmerich

Ich wil noe veur uch zènge

Mit bravour en blie gezich

De ballade van os dörpke

De ballade van Lömmerich

Hie is gein Moulin Rouge

en gein machtig vergezich

Mer allein hie kèn ich zènge

de ballade van Lömmerich

Weer höbbe hie ein sjportpark

En ein trimbaan ouch allich

En ouch sjotte die merchere

Op de ballade van Lömmerich

Ein kestieël ómrènk door water

Wo de sjnook zien vösjke krig

Dao neuriet noe de vesjer

De ballade van Lömmerich

Oze bosj zo sjoon gelaege

Ei paradies veur dich en mich

Dao fluite doezend veugelDe ballade van Lömmerich

Kump miene nónk of tante

Hie op bezeuk mit naef en nich

Dan heurt me de fanfare

En de ballade van Lömmerich

Gank doe mer röstig zjwerve

nao ei landj van vi l gewich

noeëits zals te nog vergaete

De ballade van Lömmerich

Al bèn ich gans versjlete

En kromp gans van de jich

Dan heurs te mich nog kume

De ballade van Lömmerich

201

En is d'n lied gekómme

Dat ich sjtaon veur 't godsgerich

Dan lieër ich ze dao baove

De ballade van Lömmerich

1976. 11 januari

202

Baerke

Langs de Maas bie Nattenhaoveop 'ne kawwe wèntj ernachDao is klein Baerke naaks gebaoreZien moder haw 'm al verwachZien vader haw mit sjlam en neutjeses kaoleboer ein hóngerloeënEn wie ze Baerke gónge duipekreeg hae zien zjwarte henj neet sjoeën.

En de köster leet de klokke veur d'n duip van Baerke sjlaonjederein keek nao d'n taore wat de klok 'm leet verstjaonAan de klanke kènt me huere of ze klaag of dat ze zunkLoester mer nao wat de klok zaet of me leid soms, of gelök haetWat 't laeve noe weer brunk.

Baer vroot wie eine sjurendaeserEn greujde op wie eine koeëlEn ieër de mam 't richtig door hawzoot hae al op de groeëte sjoeëlEn op de ambachsjoeël in Zitterdsjreef t'r sjrifte vol mit sjtraofKreeg nao twieë jaor gein diplomaal haw hae dat de pap belaof

En de köster leet de klokke, verwietend zjwaor veur Baerke sjlaonjederein keek nao d'n taore wat de klok 'm leet versjtaonAan de klanke kan men huere of ze klaag af dat ze zunkLoester mer nao wat de klok zaet of me leid soms, of gelök haetWat 't laeve noe weer brunk.

Baer droog noe same mit zien vaderop ziene nak de kaolezekHae waor zo sjterk wie eine oerosHaw ouch aan vrouwluuj gein gebrekTotdat hae Treeske lieërde kènneEin good figuur, ein hart van goudToen is hae nao eine goje sjarrelop 't vreugjaor mit zienTrees getrouwd

203

En de köster leet de klokke veur 't gelök van Baerke sjlaonJ ederein keek nao d'n taore wat de klok 'm leet versjtaonAan de klanke kènt me huere of ze klaag of dat ze zunkLoester met nao wat de klok zaet of me leid sóms, of gelök haetWat 't laeve noe weer brunk .

Baer waor waal èns meug gedrageaan die zjwaore zjwarte zekDan droog d'r mit eine vlook de kaolewie 'ne waerskop oppe nakZo woort d'r awd, gries en versjleteEn op 'n kawwe wèntj ernachis Baerke sjtil en braaf gesjtorveMe haet 'm nao de kirk gebrach.

En de köster leet de klokke veur d'n doeëd van Baerke sjlaoniederein keek nao d'n taore wat de klok 'm leet versjtaonAan de klanke kènt me huere of ze klaag of dat ze zunkLoester mer nao wat de klok zaet of me leid sóms, of gelök haetWat 't laeve noe weer brunk.

1978. 5 augustus

204

Kal dien moorstaal

Moder lieër dien kèndj weer kallein de taal van ziene gróndjDe rieke kleur van taal en teikebilt geveul en hart gezóndj't Limburgs mos te neet verzjwiegeOos klanke zeen de zeletolkWae dit kènt veule zal begriepede taal, dat is 't ganse volk

Wae huert hie bie die sjieke burgersdie kalle in de sjtandaardtaalzich sjamend veur die platte klankezo lomp en graof en zo banaal??of höbs te dien kènj ertaal vergaeteWie-s te nog hongs aan moders sjolk?Dan höbs te ouch dien kaer verlaorewant de taal is 't ganse volk

Oos klanke zeen wie zuver waterof donker wie de vaesje lössWo mit-s te sumpel hie kans tonewie werm-s te ouch van bènne bèsRomantisch kèn v'r leedjes zèngemer ouch zo sjerp wie eine dolkOuch in os zènge kans te huerede taal is hie 't ganse volk.

1978. 5 augustus. Bie ieëwfieës van Pieter Ecrevisse

205

Bie os op 't dorp

Toereloere lala, toereloere lala. Lalala toereloere, toereloere lala.

Wae mich haet bekeke, dae vreug zich dèk aafWo kump toch daen duvelse zènger vanaafIch wil uch vertèlle, precies wie dat ziten nao jeder sjtökske zènk geer mit mich mit.

Ich woon op ein dörpke neet wiet hie vanaafDao laeve de luuj nog tevreje en braafDe welt is krankzinnig veuroet blieve gaonmer bie os is d'n tied ummer sjtil blieve sjtaon

De sjoester bie os, dae versjteit good zien vakHae lap alle sjoon van d'n tup tot d'n hakHae maak ouch nog sjtevels van veur sjpits of sjtómpmer zelf löp hae róndj mit ein gaat in de klomp.

De sjlechter dao naeve dae neume v'r MaxDae is hieël beroemd om zien woosj en gehaksEn haet d'r te min soms, dan dreejt 'r ochermtot sjlot nog de hóndj en de kat in d'n derm

Bekènd in de sjtreek is ouch sjmaerkanes KoeëbEs sjroeëpsjteuker maak hae de lekkerste sjroeëpHae reurt in de kaetel en zeef ziene brieEn is 't get sjlap, deit 'r fluitkieës d'rbie.

Mit doosj of mit honger gaon weer nao RenéVan veur haet d'r fritkraom, van achter kefeeHae maak zelf krokette en broewt ouch 't beerDao zup zich 't dorp mit de kirmes aan neer

En Manus, dat is ozzen dörpstummermanMit hamer en pitstang tuint hae wat d'r kanHae tummert van alles, egaal wat 't isAl huit d'r mit vrieje de plank waal èns mis.

206

De sjnieder, dae maak dich 't sjoeënste kestuumDat ummer waal pas, want hae maak 't hieël ruumEn zits te daonao soms get èng in 't pakDan zet hae get draan van 'ne aerpelszak

Bie Tinus de bekker is altied get loosDae bak waal beheurlik, mer haet ummer doosjWant zup d'r zich soms ein flink sjtök in zien laajSjmaert hae gein sjpies, mer greun zeip oppe vlaaj

Bie Fien oppe winkel is alles te koupMer al lik doorein in d'n hook op 'ne houpWant wilst get koupe, vuntj Fien meistal niks't Zout lik versjtruit tösje toebak en wiks

Peer dae maak körfkes van witse en reetEn wie d'r det deit, dat vertelt d'r dich neetHae vlech zelfs manje hieël sjtevig en lichDao kèns te in pómpe, die zeen waterdich.

Weer höbbe bie os ouch ein aw SjötterieDao löp Ome Toon es de bèste d'r bieEn mit vogelsjete is hae gaar neet mausSjut d'r naeve de vogel dan raak d'r ein gaus

Tant Trui op 't heukske is ózze vedetIn 't sjelle van aerpel haet zie 't brevetWae haör wilt versjlaon soms, dae krig 't vreks zjwaorMit ein sjel van drie maeter haet zie 't record

Ich zeen uch al dènke, dat is gaar neet waorDae zènger, dae luug dat is zuver en klaorToch doot geer mich onrech, waat ich neet verdeenGaot zelf mer èns kieke, dan kènt g'r 't zeen.

1978. 7 augustus. (muziek vrij naar een Iers volksliedje van The KerrjRecruit)

207

Laevesgank van Pieter Ecrevisse

Hof noe 't glaas, op dae jong van de MaasDae zag en dae sjreef wie 't isDrènk diene drank, oet resjpek en oet dankop Pieter, genaamd EcrevisseEine kael oet ein sjtök, mit viiöl pech en geliken mènnigein vónj bie hiiöm baatHae haw Limburg gaer en bleef Obbichtenaer.in dènke, in waord en in daad

Es Hugenote deep verachveur Lodewijk oetgewekeIs zien familie jaore haerin Obbich neer gesjtrekeZien pap kaom dao tereches pachter op de meuleHae fabriceerde dao papiermit maore en mit beuleEn op die baek is ouch die plekwo Pieter is gebaore.Dao haet dae sjnaak per ongelukdrie vingere verlaore.

Pieter gong nao Bor nao sjoeëlMeister Frans waor eine tèjjeHae heel de kènjer in 't gareelleet ziene knoppel zjwèjjeMer nao die laeger-ransel-sjaolzoch Pieter de klassiekeHae vónj bie de pesjtoer in Beegde Romeine en de GriekeHae kaom in Leuve toen terechen sjlaagde dao Cum LaudeVeur kirkelik-en burgerrechveur hae in Zitterd trouwde

208

Mer mit die sjeiding noord en zuidhaet hae zich neet versjtangeHae is van Zitterds bènnesjtadnao Eeklo haer gegangeHae sjprook es Vlaanders-Sjtatelidmit sjtols zien Vlaamse klankeEeklo haet aan dae juristversjrikkelik vi l te danke.Hae besjreef 't Meilief van GelaenEn d'n elendj en ellendeVan Bokkerijers - duvelssjpeldie goddeloze bende.

Mer in zien beuk wou Pieter noeëitzien Limburgs landj verzjwiegeHae heel van heuvels, bosj en baekkoos] d'r neet genóg van kriegeHae wees os op de riekdóm hievan greun en helder water't Wónj er van de Maasvalleihaw hae al in de gaterZo haet dae Pieter Ecrevisseveur ieër en rech gesjtrejeKoppig, vroom en rech door zieëoet eikehout gesjneje

1979. 2 maart. Ein fieésballade bie gelaegenheid van de 100 ste sjterf-daag van de egroeëte Obbichtenaer. Mit dank aan IV. Sangers, opgedra-ge aan Harrie Op den Kamp, de groeëtste Ecrevisse-kenner vanWest-Europa

209

Verkleie

Kóm gank dich versereMaak alles èns bóntjVandaag zeen de gekke weer wiesDoog alles èns angesjZet de welt oppe kopWant 't laeve is toch al zoeë gries.

Zet de vaere van de pauwhaanVandaag op diene bèste hoodDoog dich rèng in naas en oereVan 't puurste klatergoudDraag wie eine commissarisDe jas vol blank-gepotsde knuipOf klei dich wie dae grieze rechterDae sjtreng in ziene toga luip.

Wae wilt de pij van eine monnikDe kruun gesjaore róndj en kaalWae wilt de sjtraepe en de sjterreVan dae sjtoere generaalPak dich de kroeën mer van de keizer

Of d'n dokter ziene jasDe ketting van de burgemeisterEs die dich drie daag baeter pas

Draag de mijter van de bisjopOf ein sjiek notaris-vesEn mit de mantjel van de leefdeBedèks te sjtiekem dan de resOf dènks te dat 't deftig galaDich vandaag vi l baeter sjteitOf bès te lever wit-gepleisterdEn dreugs te gaer 't boete-kleid

1982. 16 januari

210

Vrouwluujgimmesjtiek

Nao de gymzaal, nao de gymzaal, nao de gymzaal moos te gaonwant dao zuus te, jeder aovend de vrouwluuj in hun humme sjtaonZe gaon dan buige, sjprènge, sjporte en zich in de rènge sjtorteMit gegiechel en gebazel mit gelach en vaal gewazelJao 't is ein groeët kabaal in ozze gym-gym-gym-gymzaal.

Weer höbbe eine gymzaaltot laering en vermaakDao waere hieël deskundigde dames sjlank gemaakDe ein veult zich te magerde anger corpulentZodat dus jeder aovendoos zjwaak gesjlach dao rentWant is 't werk gedaondan zuus te ze weer gaon

Truuj hunk aan de rèngeof de rekke aan de wandjof zit ein oer te kumeop ein benkske aan de kantjDèk lik 't veur merakelzo sjtief soms es ein plankMer 't zaet dan taege Harieich waer zo gaer weer sjlanken Harie kromp van sjpitdae zunk mit Truke mit

1979. 4 mei

211

Thei de fitsrenner

Dit is 't verhaol van Thei van Harie RitseDae fitse-renner woont, omdat 'r heel van LiesZou hae es nummer ein, euver d'n eindsjtraep flitseKreeg hae van Lies ein muulke, es d'n ieëste pries.

Hae dach: "Dat mot ich winne, ich wil d'n ieërepriesWant kom ich 't ieëste bènne dan krieg ich ein muulke van Lies."

Thei kaom vlot aan sjtart, mit herrie en gerammelOp 'ne berosde fits, gevónje in de sjuurHae dach: "Die kar is awd, mer toch besjlis neet gammel"En wie 't sjtartsjot veel laog hae al op 't sjtuur

Hae gong vol vuur aan kop, want hae wou alles waogeHae heel 't jederein, beheurlik op die niiödMer in de teende runj, is d'r oet de boch gevlaogeEn mit 'ne helle sjlaag, loog Theike in de giiöt

Louis aan de micro, dae sjtong zich meug te kalleHae brulde door 't dorp, wae 't helste fitse koosjInèns reep hae versjrik: "Ozen Thei is oetgevalleZiene fits dae brook in twieë, zodat hae sjtoppe moosj."

Ein hawf oer nao de runj, kaom Thei pas aangeloupeGein vel mieë op de kniök, zien vuur waor oetgeblusAn d'n tapkas veel d'r neer en leet de heerkraan loupeHae dach vol leid aan Lies en zoop zich Lazerus

En dit is de moraal, wo-s te altied aan mos dènkeEs te van ein maedje hils, mer neet durfs d'r haer te gaonLoup ieës nao 't café, gank dich get mood in drenkeEn sjnap dich dan dat kèndj en laot dee fits mer sjtaon.

Dan zuls te altied winne, dan krigs te d'n ieëste pries.Dan bès te altied binne, dan krigs te dien muulke van Lies

1979. 5 mei

212

De meermin van de Maas

Ich bèn de meermin van de Maas van Beeg tot en mit Nattenhaove

Al is ze get voel sóms helaasEs ich duuk kom ich ummer nog baove

Ich bèn de meermin van de Maas, in Obbich wil ich ummer blieve

Want ros en gelik venj ich ummer hie trok

Zolang hie nog water zal drieve

Zeen ich de keu 's zomers vraete

van 't frisj en sapige graas

Dan kèn ich de welt waal vergaete

es ich lik op d'n diek van de Maas

De zon sjtruit royaal zien kristalle

op de golve die ummer mer gaon

En ich heur zach ein köppelke kalle

in 't sjpaarzame leech van de maon

En is dan d'n herfst aangebraoke

de buim en de sjtruuk waere kaal

En höb ich de blajer geraoke

vuurt 't leech van de zon al get vaal

Dan wil ich hie ummer toch blieve

op d'n diek in dat nevelig gries

Want 't is mit gein pen te besjrievedit rastig en sjtil paradies

Is 's winters d'n diek wit bevraore

en bevruus mich d'n damp in de naas

Dan veul ich mich toch neet verlaore

al is 't dan sjtil oppe Maas

En heur ich de krawwe dan klage

op d'n Elleba hoeëg in de buim

Dan is ónger wolke die jage

de Maas eine hemelse druim

Mer is dan 't veurjaor gekómme

en 't zunke verwermt weer d'n diek

En bleuje weer doezende blómme

dan veul ich mich dankbaar en riek

213

Want zoeë aan de Maas hie te laevedat is ein gesjenk oet ein HandjDie dat mar allein haet gegaeveaan de minsj oet 't Obbichse lendj

1980. September Ein romantische aubade aan Obbich bie gelegenheidvan 't elf jaorig jubileum van de vastelaovesvereiniging.

214

De aw sjoeël

Mit versjlete houte klómpe en ein opgelapde brookknawwelend op de potloeëd, gans achter in d'n hookzit ich te kume op de sómme, veer riekes in ein oer't Is ummer weer 't zelfde, dat vervaelt toch op d'n doer

Och sjeulke, och sjeulke, in Obbich in die sjtraotOch sjeulke, och sjeulke, wat haw ich 't dèk kaod.

Veur hoeëg en aope rame bleujt wit de paereboumIn 't tupke zunk ein liester, al zeen ich ze mer koumen oetgelaote doeve, piepe klepperend hun baannao de sjlaag van Geel of Jantje, weer op 't Hètje aan.

't Klökske in de taore, klink mager ellef maolDe klank is wie bie Tinus, de hamersjlaeg op sjtaolNoe nog ein uurke zjweite, dan is 't leid veurbieVandaag toch is 't goonsdig, vanmiddig höb ich vrie.

Twieë mosje make ruzie, om ein keusjke oppe gróndjBie Wilmke krieët de krielhaan, wied weg blaf eine hóndjEin bel klink oppe Kempe, in domme regelmaotDe petrolskar van Fer Sjrieje, lok vrouwluuj oppe sjtraot.

Ich dènk al aan de middig, de sjoeënste van de waekIch gaon de Sjteinekoel in, mesjien waal nao de baekIch vang mich eine vuurman, of eine roeëdergasDe klok zaet: "Vief minute, dan maogs te oet de klas"

Dan is 't twellef oere, de meister baejt noe veurGesjtómmel in lokale, dan iöpent hae de deurWie oetgelaote rènjer, rent jederein drop los't Is weer goonsdigmiddig, en Obbich is van os.

1981. 2l juni

215

't Dorp

Wo in 't brook door doezend veugelEin serenade wurt gebrachEn d'n ulesjrieëw leet weiteDat 't tied wurt veur de nachWo 't kepelke sjteit te druimeVan dae lang vervlaoge tiedEn 't keul en zuver waterSjtruimt van bron tot in de Riet

Dao is de sjoeënste plek op aardeDao sjtong jaore haer mien weegDao is de sjtraot wo ich toen sjpeeldeDao zaog ich 't laevesleechnoeëit zal ich die plek vergaetetösje Elleba en sjloesSjtilkes tösje greun verlaoreWant dao sjtong mien awwershoes

Wo drapeau en sjöttevaandelKlank en kleur in 't laeve brunkEn de nachtegaal blif fluiteEs de zon in 't weste zunkWo dae awwe grieze taoreSjtóm en sjtil te wachte sjteitWo de luuj al ieëwe laeveSame deilend leef en leid

Me vuntj dao neet de sjteile bergeDao is gein zae en ouch gein sjtrandjMer me kènt d'r röstig laeveIn dat Gods gezaegend landjBèn ich awd gries en versjleteKromp van remetiek en jichBlief ich tot de lètste aojemDènke aan dat dorp van mich

1981. 7 november

216

Lömmerich

Wo in de bosj door doezend veugelein serenade wurt gebrachEn d'n ulesjrieëw leet weitedat 't tied wurt veur de nachWo dat kirkske sjteit te druimeaan 't water van de wiertWo men ummer vastelaovenden ouch nog sint Merte viert

Dao is de sjoeënste plek op aardewo veur al mènnig is gezjwichDat is dat landj door God gegaevedat is mien dörpke Lömmerich

Wo sjötterie en de fanfareklank en kleur in 't laeve brunkEn de nachtegaal blif fluitees de zon in 't weste zunkWo dae awwe grieze taoresjtóm en sjtil te wachte sjteitKlop al ieëwe lank 't laevedeilt me same leef en leid

Want de sjoeënste plek op aardeDe bèste plek veur dich en michBlif dat landj, door God gegaeveblif mien dörpke Lömmerich

Weer höbbe geine EifeltaoreGein zee, geine dune en gein sjtrandjMer weer kènne rastig laevein 't Lömmerichse landjBèn ich awd gries en versjleteKrómp van remetiek en jichBlief ich tot de lètste aojemDènke aan dat dorp van mich

1981. 7 november

217

Ein nuuj gezich

Ich hob mich gesjpich, op ein nuuj gezichMiene sjpegel haet zich gistere beklaag.Ich wil gaer èns droet, mit ein anger sjnoetWant dae awwe kop dae lik mich oppe maag.Dus de wange frisj gesjmink, en ein naas die lekker blinkIch höb mich gesjpich op ein nuuj gezichWant zo'n bakkes kèns te kriege op vandaag

Es ich jeder margeWeer in de sjpegel kiekDan zeen ich dat ich ummerWeer op mien eige liekIch vènj 't hieël vervaelendom zoeë veur gek te sjtaonDus höb ich mer besjlaotenao de beauty-farm te gaon.

Merie haet las van sjproeteEn wilt ein anger velEn Harie is gaer punkerDe haore vol mit gelEn May zit vol mit rumpelsDe wange zónger kleurEn ich zit mit ein wipnaasDie sjteit get wied nao veur

En kump de vastelaovendDan maak ich mich èns knapIch verf mich dan de haoreGaon bóntjgesjmink op sjtapEn wae mich zoeë zuut loupeDae zaet dan taege mich:Ich zaog mit vastelaovendNog noeëit zoeë sjoeën gezich.

1988. Keube-Vastelaovessjlager 1989, nao ein idee van Wil Leurs.

218

Ninge Nang

Weer zaoge 'm loupe, bie os door 't dörpgebaoge mit rierende henjEn es hae get wou goof hae sjnokkend geluiden klapperde wildj mit zien tenj.Ich beurde ze zègke: "Das eine van Beeg"Mer nemes vertelde os mieëDus plaogde v'r h.óm en repe 'm naoWant kènjer zeen hel soms en vrieë.

Ninge Nang, Ninge NangWo kumps te vanaaf en wat geis te doon?Ninge Nang, Ninge NangWo geis te weer haer op dien te groeëte sjoon?

Hae holp op de meule, dao droog 'r de zekZjwaor laste die waor d'r gewendHae loof bie de toere de melktuite aafAan de nummers haet hae ze gekèndLaeze of sjrieve haw hae noeëit gelieërdmer zien herses die waore gezóndjUmmer gedeenstig leep hae zónger klachin zien waereld van sjtilte zo róndj .

Woort emes begrave of haw 'ne fieës

dan waor Ninge Nang ummer daoEn kirmes in Obbich, in Buchte of BorHae leep ze vas allemaol nao.Kreeg soms ein segrèt of ein glaas limmenaadZien ouge die sjitterde blieVeur de res moos d'r waal achteraaf blieve sjtaonHae hong d'r allein mer get bie.

In 't kefee in 't dörp hunk in eine hookzien foto mit lies aan de moerEn aan 't buffèt huer ich soms 't verhaolVan zien laeve zo einzaam en zoer:Wat is de zin van dat laeve gewaes?Wat haet hae dao zelf van verwach?Zien lot leet os koud, haet hae dat geveuld?Wat haet hae van os hie gedach?

219

1989. 13 augustus. Nao ein ge.rjprek aan de tapkas van kefee Aurora inBeeg, mit twieë Beegtenaere. Ninge Nang is noe twin jig jaor doeëd. Ternaogedachtenis aan Sefke Mostert (9-11-1909 / 24-11-1969. Haepoort aangereje door eine auto in Beeg en lik dao ouch begrave.

220

De bóntje sjtorm

't Is vastelaovend, en bóntj is de sjtormDe massa is raozend, de herrie enorm't Is vastelaovend, in 't landj van de MaasMit woosj in de voes en mit beer in 't glaas

Wae zuut nog problemeWae is nog normaalDae lestige klagerIs alles egaalDae krakende awweVergit noe zien kwaolDae meuge van angesjHilt noe drie daag paol

Dae kael mit die haoreWaor gister nog kaalDat sjieke mevruikeLöp noe veur sjendaalDe zökke vol gaterLöp zie euver sjtraotEn hult mit de zjwabberGeveerlik de maot

D'n hood van de omaDe jas angesj omDe rok van mie moderDe kaetel es tromDe moel vol mit kleureDe sjoon viöl te groeëtZo dans ich de sambaMit Pietje d'n Doeëd.

221

Sjmakelik aete

Neet alles wat veuroetgank hètis daoróm ouch gezóndjDe kos van vreuger jaore haerwaor good veur maag en móndj .

Wölleboeëne good gesjtoofdie zeen zoeë lekker mausDe aerpele op sjmaak gebrachmit botermilkssausErtesop mit verkespoeëtKerboet mit krammenaajSjnatsele mit moermoosen dan nog iöftevlaaj

Gebakke woos mit kappesmoosEn bokeskook mit sjpekKluntjeswék mit paeresjroeëpDien doeme aafgelekZoetzuur bie gebakke knienOf rópkes in 't zoerRiefkook mit ei sjtökske kieëswo ich zoeë good van boer

Riestepap sjtief en besjtruitmit sokker en kenieëlHuitvleisj sjtevig in aziendat geit dich door dien zieëlEin boterham mit fluitekieësof mit gedreugde sjènkWo ich mich dan nog óngerwielein pötje beer bie drènk

D'n tied dae geit te vlot veuroetZoeë dreig dus 't gevaordat weer hie haos vergaete zeenwie lekker 't toen waor.

1986. 12 januari. Veur de heemkundevereniging

222

Antocha Antonina

Wo de zon wurt gewaerd door d'n eulenteuldao is ónger risje hieël vochtig en keulein graaf zoeë wie-s te dat dèkker waal zuusGet onkroed, ein blóm, geine naam op 't kruusDao liek ze begrave door nemes gekènd't Verhaol is allein bie aw luuj nog bekènd vanAntocha Antonina

Verdreve oet Pole zónger taofel of bedDoor geweld of door hónger? Geine miensj dae 't wètAan de Roer in Westfale waor de elendj veurbiedao vong de pap werk in de sjtaolindustrieMèr zie koosj neet wènne aan die kaolzjwarte sjtaden dèk haet ze heimwieë nao Pole gehadAntocha Antonina

Op zekere daag zaog ze Wullem dao sjtaonen naegel mit krach in de daaklatte sjlaon'ne Kael wie 'ne eik, mer oet e vraem lendjHae sjreef de naam Limburg veur h.ör in 't zendjHae sjprook van de Maas woeë zien dörpke aan laogwoeë zie, dat van hiiór, oeëit in Pole, in zaogAntocha Antonina

Ze pakde de pungel, gong mit nao dat lendjwo hae van vertèlde en sjreef in 't zendjZe haet van hun taal in 't begin niks gesjnapZe kreeg dao drie zeuns sjus zoeë sjterk wie d'r papZe pakde content wat 't laeve haör brachen aaf en toe haet ze aan Pole gedachAntocha Antonina

Ze laefde hieël braaf en vertroewde op godme weer kreeg ze sjlaeg, wéér kieërde 't lotDe taering sjloog toe, 't gezin waor in noeëdHein zjwejde de zaes, drie zeuns gónge doeëdToen greep hae de man, zie haw gein verwaerZoeë gong ze veer kieër nao d'r doeëdsakker haerAntocha Antonina

223

In 't hoes van d'n erme zaot zie noe in rouwde doeëdsprentjes -veer op ein riej - op de sjouwZe baede en oot 't genadebroeëden wachde gelaote en meug op d'n doeëdZe zaot op de bank es de aovendzon sjeenen dach weer aan Pole dat ze noeëit mieë zou zeenAntocha Antonina

Wo de zon wurt gewaerd door d'n eulenteuldao lik ze begrave, in de sjeem is 't keulEin graaf zoeë wie-s te dat dèkker waal zuusverlaote, get onkroed, ein verwaerd houte kruusMeh guejt dao de zon laat op dat graaf nog ein sjtraoldan zunk soms ein liester nog èns dat verhaol vanAntocha Antonina

1987. 75 augustus. Opgedrage aan jo Smits dae mich 't verhaol haet ver-teld. Antocha Antonina Janus sjtorfin 1946. Ze brach tosje juli 1937 enaugustus 1938 hdör Zeuns en hdöre man Willem Hendrix nao de kirk-haof. Dit isgebeurd in Obbich.

224

De reub

Dit is een ode aan 't gewas, dat zuver in os lendjsjap pasEin plant besjeie in de gróndj, vol laeveskrach en hieël gezóndjZe greujt zoeëwaal op klei es zendj, de zieël van mien gebaortelendjDe reub.'t Is geine aerpel 't is gein moer, ze sjmaak neet zeut mer ouch neet zoer't Is gein asperges sjmaal en dun, gein rammenas en ouch gein un't Is gein redies, gein sokkerkroeët, mer waal de redder in de noeëdDe reub.

Doe witte wuiles in de gróndjDoe reubesjpek veur miene móndjGoddank dat ich dich lieërde kènneWent ich d'n hemel oeëit verdeenDan haop ich dat dao reube zeenzoeëdat ich baeter dao zal wènne

Dat blanke lief, dae paarse kop, mit frisj greun blajer baove dropVol vitamine en vol saap, nog sjmakeliker dan koeëlraapWo jeder ko hie euveral, nao s j nakde oppe wèntj ers j talDe reub.Dae prengel wo ich gaer nao greep, wannieër ich door de veljer leepEn zoeë mer midde op d'n daag, d'n honger veulde in de maagDan waor de boek al gauw weer vol, mit knaatsje aan dae witte knolDe reub.

Wannieër dae zawwel-raege vilt en de natuur gans is versjtildWannieër-s te veuls aan kou en mis, dat 't naojaor weer gekómme isDan zeuk ich hie vergaefs helaas, op al die veljer langs de MaasDe reub.De ergernis sjleit op mien gal, want mais dae zuus te euveral't Liek hie de subtrope waal, de veljer ligke veur sjendaalnoe die lang sjtele- wie me zaet-, os eige voor verdreve haetDe reub.

1988. 1 november

225

Krómbroeëd rape

't Volk zit klagend in 't heite zandjZe höbbe niks te drènke en te aeteen nurges zeen ze 't belaofde landjZe veule zich bedraoge en vergaeteMer Mozes haet vertroewe en blif haopeHae gluif vas in de redding oet de noeëdEn dan inèns sjiióre de wolke aopeen oet d'n hemel raegent dan 't broeëd.

Noe griep en graaj en pak dat broeëdDat neervilt oet de lóchKóm braek 't mer en deil 't oetweer höbbe broeëd genógKom braek 't mer en deil 't oetweer höbbe broeëd genóg.

Viefdoezend luuj mit honger in 't liefViefdoezend luuj die toch neet heives willeEn broeëjer zeen d'r mer ein sjtok of viefTe min om al dae honger mit te sjtilleMer Jezus dae begint dat broeëd te braeketerwiel d'r ein gebed van zaegen zaetEn veur dat hae 't maer zal euversjtaekeIs geine minsj dae dao nog honger haet.

Hawfvaste trèkke kènj er jeder jDe sjtad oet langs de Kolleberg nao baoveDe bekker mit 't krómbroeëd sjteit al klaorDe breudjes die nog ruke nao d'n aoveRoyaal wurt al dat krómbroeëd weggegaeveEn wae dao sjteit te kieke dae versjteitde vingerwiezèng; dat 't in 't laeveneet óm 't höbbe, mer 't deile geit.

1988. december

226

Maskers

't Ganse jaor dreug jederein ein masker op zien sjnoetWae ummer gans zich zelf wilt zeen, dae bilt dat gaar neet oetDe winkelaer knik hael belaefMer de pelis kik kaodD'n ambtenaar zet sjtempelkesPesjtoer guf Wieze raodDe conducteur dae gaetjes knipdeit dat mit plichsbesefDe rechter wies dich op de wetin toog en witte bef

De welt is ein kemediesjpel, de ganse buun sjteit volDe welt is eine poppekas en jeder sjpeelt zien rol

Wannieër 't vastelaovend is dan knelt os dat kersjetAlles wurt dan ómgedrieëjd, me lach mit norm en wetDe bankeer wurt baedelaerZien vrouw ein not awd viefDe moeëdekeuning löp vandaagmit prölle aan zien liefDe werkeloze sjprunk op sjtraotnoe es minister róndjEn tilt de werkgelaegenheidin drie daag van de gróndj

Mer esjlegoonsdig doon v'r weer de sjmink van 't gezichEn sjtappe op die karresel van dagelikse plichJan sjteit aan 't sjakelbordBedeent zien knupkes weerDe baas zak mit 'ne depe zuchop ziene zaetel neerDe juffrouw sjteit weer veur de klasDe kènjer zeen weer kleinEn Carla sjleit de kassa aanbie Vroom of Albert Heyn

De vraog die mich mit carnaval mer door de kop blif gaonIs of de minsj hie oppe welt zónger masker kènt besjtaon?

1986. Vastelaovend, Vrangendael

227

De boeiekeuning

Ich laef wie ich laefen trek mit de wèndjMien kar volgelajezónger vrouw, zónger kèndjGein plek óm te woneIch laef oppe sjtraotD'n hóndj aan de kettingMiene reiskammeraod.

Vrie wie 'ne vogel dae drif oppe wèndjZoeë wil ich zjwerve, kóntent wie ei kèndj.

Ich beur waal de sjpot endae kal dae-s te deis:"Dae praopere vetzakis sumpel van geis."Mer doe lieës mich gewaeremaaks wieër gein bezjwaorZoeëne sjtinkende sjörgeris ein sjtökske decor.

Ich höb nog ein vraog:Ich begriep neet woveurdoe mich neet wils vergaeteIs dat ego-getreur?Ómdat ich aan mien laeve- is 't dat wat dich truk? -dae zin höb gegaeveWo 't dich aan ontbruk?

Vrie wie 'ne vogel dae drif oppe wèndjZoeë wil ich zjwerve, kóntent wie ei kèndjVrie wie 'ne vogel hoeëg in de lóchTot ich zal sjterve, dat is mich genóg.

1985. 29 september. Ein hómmaasj aan janije Lemmens

228

De reubevraeter

Öpke, döpke, reubesöpkeöpke, döpke, knol.

De reubevraeter is weer dao6m wieze raod te gaevePitsj dich get of duut dich getof sjuts te soms d'r naeve,Pak geine poejer of ein pilen doog neet aan de TienVeur jedere gek is reubesjpekde bèste millesien

Es 't naojaor kómme geitEn 't veldj vol reube sjteitVerjaag andrenalinemit ein reub vol vitamineAet diene boek mer vol mit:Öpke, döpke, reubesöpkeöpke, döpke, reubesöpkeöpke, döpke, reubesöpkeöpke, döpke, knol.

Mit vastelaovend sjteit 'r daoóm dich te advisereAet reubemoos en reubekookgank drie daag rentenereEn dans mer dazel door de weltDat deit dien lief gein sjaajDoe blifs gezóndj van kop tot kóntjmit vaesje reubevlaaj.

1996. November. Veur Robert

229

't Mooswief

Sjmörges al vreug is redouw in de boetWant dan deit Pierre mich de aerpel al oetPlok mich de erte, sjnit 't roeëdmoosen dan geit d'n hanjel loosIch sjtaon oppe mert of sjoeëj langs de deurHawt uch de lekkerste greunte dan veurMit volle körf gaon ich aan de sjlaagen ich noop de gansen daag:

Wae wilt tomate of aubergineOf soms rabarber vol vitamineIch höb lekker sjproete en dikke kappesDe sjoeënste unne en vette paorWae wilt redieskes, of vaesje kroeëteGank nurges angesj, laot dich neit kloeëteNoe kiek mien moere en sjorseneremien rammenasse en broccoli

Ich höb dikke boeëne, veur in de sopLekker sjlaaj veur ein kwartje de kropIn miene körf zit de dikste koeëlraapEn goudrenette vol mit saap

refr (daarna herhaalt koor het refr, terwijl het mooswief zingt)

Koup bie mich get frisje sjlaajWitlof, blomkeul en sjpinaajKoup bie mich get frisje sjlaajWitlof, blomkeul en sjpinaaj

1982. 11 mei. Parodie op 't wennende leedje van 't Eurovisie songfestival`Ei bischen Frieden'

230

Mama hymne

Mama, dat is prachtigMama, dat is goodMama, dat is machtigDat kietelt dich 't bloodMama is woos en vaal plezeeren proemevlaaj en vate beerjao. Mama geuf dich mood

Sjteis te soms te pitteEn huits te langs de pinEn zuus 't neet mieë zitteHbs te de vot soms inGluif dan opnuuts wat Mama zaetGank mit ein dröpke in retraitDan krieg weer alles zin

Prebeer noe mer te laevewie in d'n hoondersjtal't Is numme soms en gaeveGekrieëj en weinig kalDan sjteis te kort bie de natuurEn deis te aan Mama-cultuuraan sjpas en carnaval

Mama, dat is prachtigMama deit dich goodVeuls te dich neersjlachtigGeuf Mama nuje moodVeuls te dich soms kaduuk en kleinBrunk Mama dich weer op de beinEn kriebelt weer dien blood

1977. 17 december. (melodie: Lilt' Marleen) Dees 'Mama hymne' isgecomponeerd door de sjtichters van deel waereldómvattende cultuur, biegelaegenheid van het huwelik van Inie en Eduard

231

De loge

Ein paar klómpe en ein paar klómpe zeen twieë paar klómpe

twieë paar klómpe en ein paar klómpe zeen drie paar klómpe.

Weer kómme oet de orde van de vriemetselaere

En haope ouch nog èns aannummer te waere.

Weer höbbe oeëit nog getummerd aan Salómons tempel

Dae dreug inderdaad nog de "H t D" sjtempel.

Weer zètte keziene en verboewe de keuke

mer vandaag kómme v'r hie de groeëtmeister bezeuke

De groeëtmeister is vandaag jao vieftig gewore

Dus make v'r tied om èns good te awhore.

De groeëtmeister is bie de knaal oeëit gebaore

Mer drunk aan de Maas noe aldaag awwe klaore

Mit kalk en mit zend] haet hae os sjpies lieëre make

Óm daonao in 't kefee eine goje te krake.

Hae sjpruk ummer wies, haet verstendj van zien sjpulle

mer nao vief glazer beer dan begint er te lullenao ach glazer beer haet 'r niks mieë te misse

nao tieën glazer beer mot 'r hoeëg neudig pisse.

Mer haet 'r d'n druk van zien blaos laote wieke

Begint 'r ouch weer klaor oet zien ouge te kieke

Hae zjwaejt dan vol iever mit hamer en troffel

Mer hae zit bie Ireen toes waal ónger de pantoffel.

Mer Ireen kreeg kómpassie mit dae prengel, ocherme

en maakde 'm soepel in 't bad van de Therme

Dao is t'r toen bloeët in de sauna gegange

me haet 'm bewónjerd, wat dae dao haw bange.

Al tèlt oze groeëtmeister dan noe vieftig jaore

Me zuut dat nog koum aan zien rumpels en haore.

Want hae haet toch nog ummer door die thermische fratse

Hael krachtige kute en sjtevige batse.

232

Ach, laot v'r dus haope dat hae lang nog zal laeveOm os oppe tied nog ein fieëske te gaeve.De koste van zoeë get kènne hiöm gaar niks vrekkeWant de middesjtendj kènt dat van de belasting aaftrekke.

Geer zeet, oze groeëtmeister dae vilt zelje mer taegeDus gaeve weer h.öm noe de heilzame zaege.

1991. 18 mei. (de groeëtmeister wurt royaal mit de kaaias besjprinkeld.)Huldigingsritueel veur Maan Derix, de groeëtmeister van de vriemetse-laers, bie kiene vieftigste ve jaordaag, voltrókke door Tien Loge. Regie-aanwie^èng: De loge kump plechtig bènne en sjtelt zich in eine hawvekrènk op róndj de Groeëtmeister ongerwiel.Zèngend. Jederskieër nao datde solist veer verte haet ge^ónge wurt dit refrein herhaold door de Loge,róndj de groeëtmeister wenjelend en buigend. Ein glaa.r beer in de hendjgeuf nog mae cachet aan de plechtigheid (nao ein idee van Harrie op denKamp)

233

In 't awd kefee

In 't awd kefee aan de Maas, achter d'n diek get versjaole't Sjoemende beer in 't glaas, vertelt me zich ummer verhaoleZe vreigele tot 's aoves laat en zitte zich flink in de haorWant weinige weite de klaepel en feitemer ein dènk is zeker en waor...

Dit is de plaats wo Willem van OranjeZien leger te voot door 't water leet gaonDit is de plaats wo d'r Alva oet SpanjeToen deep in de nach in zien humme leet sjtaon.

In 't awd kefee aan d'n diek, bie jokere, tappe, pandoereHaet jederein ummer geliek. Gesjtechel dat oere kènt doereEn ouch op de krik aan d'n teek dao zeen de verhaole gekleurdDoe maogs se neet sjtuere maar waal kèns te huereWat hie aan de Maas is gebeurd (want)...

In 't awd kefee 's aoves laat, dao sjteit de deur wagewied aopeGeine droppel lomp nog oet 't vaat want Til sjik ze allemaal sjlaopeZe zeen 't weer allemaal eins, gruetsj op hun dorp en contentWant hie is verdorie os ganse historieBie jedere sjtamgas bekènd (want)...

234

Petrol

Petrol!Zo klonk 't vreuger door de sjtraotePetrol!Zeve sjtuvers veur ein blaekPetrol!Veur de pries mos te 't neet laoteWant dien lamp en kachel brentveur mer viefendertig centgegarandeerd de ganse waek

Van wiedeweg nog huerdes te 'm al bellemit zien sjipperspatsj gans vèttig van petrol't Mager paerd trok zónger inspiratieDe gammel kar mit vate aafgelaje volen alle moders kaome dan nao boetemit ein kenke of ein tuit of mit ein flesjdie hae hun plechtig mit d'n trechter voldeveur 't sjtaoke van de kachel veur de wesj.

Op ein plank dao sjtóng 't groeët gesjilderd't is petrol van "Companie de Automaat"Hae leep sjtaotig langs de kar wie eine keuningzich bewus van zien gewich en zie formaatEn kaom dan eine mit de tuit aan loupetrok t'r aan d'n teugel en reep: "Ju!"En koosj 't paerdje door de zjwaore las neet sjtoppewoort t'r kaod en reep: "Blief sjtaon krak, nondedju!"

Ich zeen 'm nog de Borderwaeg aafkómme't kerke piepde en sjtónk oere in de wèndjZiene hangsjnor ummer glummend van d'n aolieSjus zo kènde 'm in Obbich jeder kèndjWant aaf en toe dan goof t'r dich ein beukskeVan Peter Olie en zien vrundje Pijpje DropDie belaefde dan op rijm hun avontureen 't Esso-merk in kleur sjtóng achterop

1993. 7 maart. Ter herinnering aan Fer Sjrieje en ter naogedachteni.r aanEde Staal (melodie: Ede Staal)

235

8.

Leedjes euver zingaeving, misère en wierouk

Herman Veugelers

237

Ich zèng

Ich zèng mien melodiejeveur zoere en veur bliejemit gooj en gein gooj zinveur gekke en veur wiezeveur awwe en veur griezeen veur de luuj dao tösje in

Ich zèng van al die zakedie 't laeve laevend makevan 't enj en 't beginvan blie en bange oereveur burgers en veur boereen de luuj dao tösje in

Ich zèng van duustre machtevan sjlaopeloze nachtevan de vlinder en de sjpinveur vreug luuj en veur lateveur neuchtere en zateen veur de luuj dao tösje in

Ich zèng mie ganse laeveeuver heibel en vergaevevan de haan en van de hinVeur wae ich kèn verbliej een wae mich neet kènt liejeen veur de luuj dao tösje in.

1966. 18 september. Vrij naarjules de Corte

238

Miserère

Dit is de ballade van pesjtoer,oet de parochie Sint IsedoerLoester èns nao zien verhaolPesjtoer dae sjtorf aan ein laeverkwaolEn huer noe wie 't h . m vergongwie hae veur d'n hemel sjtongPieëtrus zag: "Kóm bènne Hieërbrevere hoof geer hie neet mieër"

Slevenhieër reep toen pesjtoerbie zich op 't hoofkentoerHae zag toen: "Miene goje manpak dich ein segaar en vertèl mich danwie 't mit 't laeve op de aarde sjteit,wie 't mit de gooj en de kaoj luuj geit."Pesjtoer zag verlaege: "Levenhieër,de luuj die gluive geine bliksem mieër."

Roeëzekrans baeje dat vuntj me dwaasDe bisjop is neet mieër baasV'r höbbe 'ne pastorale raadEn kepliiöns höbbe lak aan 't celibaat.En höb g'r Hieër dan neet gemirk't gregoriaans is oet de kirkDuvele en èngele, levenhieëren wiewater zeen allang neet mieër.

Me baejt en zunk en zaet mer raakDe satan beduvelt eur ganse zaakNao 't lof dao geit geine hóndj mieë haerKyrieleis dat kènt nemes mieërVan hemel hel en vagevuurraak geine minsj mieër euversjtuurHeilige en aaflaote, levenhieërEn wiewater zeen al lang neet mieër.

239

Mer d'n Hieër zag: "Jong dat kump waal goodverlees estebleef neet diene moodIch höb dat al dèkker mitgemaakWant lomp de zaak ein bitje sjpaakdan baejt 't godsvolk weer in koerdat 't mich tuut aan jeder oer"Sjik diene geis toch LevenhieërWeer weite 't zelf ouch neet mieër. Ame...Ame.

1968. 12 mei. Moederdag. Vindplaats CD Hemel & Aerd

240

Ich bèn de Hieër van 't fieës

De vrunj van Johannes en braaf Farizeeërsdie vasde heel vroom hunne daagToen gónge de luuj èns nao Jezus get vraogedat laog hun allang oppe maag:"Kiek Hieër," zo zag me "die luuj toch èns vasteen die twellef van dich doon dat neet!""Dat is," lachde Jezus en sjödde zien haore,"ei vraog, mer veur mich eine weit"

Wèt g'r dan neet das te neet kèns gaon vastees de Hieër van 't fieës d'r nog isMe kènt j wien neet in aw zek bewarewant die gaon dan sjiiöre besjlis't Is baeter daoróm das te 't vaste nog lieësWant ich bèn de Hieër, ich bèn de Hieër,Jao, ich bèn de Hieër van 't fieës.

Wèts te dan neet mieë wie toen dao in Kanamie moder mich aankeek en zag:"De gashieër vertwiefeld en in alle sjtaotevreug hulp en zeuk sjteun bie dien krachWant jeder haet doos en d'r is niks te drènkeEn fieës zónger wien vilt toch zjwaor."Me volde de kroek mit 't zuverste waterDe wien sjtruimde fonkelend klaor

Ouch toen is gebleke das te neet mos gaon vastees de Hieër van 't fieës d'r nog isMe kènt jonge wien neet in aw zek bewarewant die gaon dan sjiiöre besljis't Is baeter daoróm das te 't vaste nog lieësWant ich bèn de Hieër, ich bèn de HieërJao, ich bèn de Hieër van 't fieës.

241

En kaom ich èns langs bie Maria en MarthaDan woort dat gevierd, me waor olieOf waor d'r 't fieës van d'n ougs of de braojerDan vóntj g'r mich ouch weer d'rbieEn woort d'r gedans op, 't fieës van 't louveres de droeve weer waore geplökDan dronk ich de wien en höb mit gezóngeoet dank dat d'n ougs waor gelök

Ouch toen is gebleke das te neet mos gaon vastees de Hieër van ' t fieës d'r nog isMe kènt jonge wien neet in aw zek bewarewant die gaon dan sjiióre besljis't Is baeter daoróm das te 't vaste nog lieësWant ich bèn de Hieër, ich bèn de HieërJao, ich bèn de Hieër van 't fieës.

En veur miene doeëd toch kaom ouch Magdalenaze wesjde mit traone mien veutEn dreugde ze aaf mit hater lang zjwarte haorede balsem rook kosbaar en zeutIch huer ze nog zègke: "Wat geit dat neet koste?"Mer ich zag: "Laot zo get neet nao,want zolang ich d'r bèn is 't tied óm te vierewant zolang is 't laeve nog dao.

Ouch toen is gebleke das te neet mos gaon vastees de Hieër van 't fieës d'r nog isMe kènt jonge wien neet in aw zek bewarewant die gaon dan sji re besljis't Is baeter daoróm das te 't vaste nog lieësWant ich bèn de Hieër, ich bèn de Hieërjao, ich bèn de Hieër van 't fieës.

1976. februari. Marcus. 2, 18 - 22. Veur Wiel Meertens, Fons Kurrisen LambaerArts

242

De goddelike nar

Wie dèk neet haet me mich vertèld

wie Jezus is gewaesToch sjöd ich waal èns miene kop

es ich de biebel laes

Hae vuntj wat ich nog duuster zeen

hael dudelik en klaor

Wat klein en zjwaak is en te lich

dat weug veur Hiiöm hieël zjwaor

Zo zèt Hae alles op de kop, maak alles in de war

Hae rammelt aan mien zekerheid, dae goddelike nar

Hae riet op eine aezel es ieër- en huldebliek

Hae zèt de farizejers dèk veur jederein te kiek

Hae lachde op de sabbat

mit de wette in de beuk

Bie d'n tollenaar Zacheus

dao geit 'r op bezeuk

Es broelofsgaste haolt d 'r zich de zjwervers van de sjtraot

Dat sjlechte vrouwmesj bie de pot vergeuf 'r alle kaod

De blènje en de kröppele

verbliet 'r mit ein wonderMer preesters en notabele

die geuf 'r op d'n donder

Mit 't goudsjtök van de rieke is Hae lang nog neet kóntent

Mer die arme widvrouw wurt bedank veur hiöre offercent

De verlaore weggeloupe zoon

wurt alles weer vergaeve

De maordenaer op Golgotha

geuf 'r 't ieëwig laeve

En diöres krig d'r oppe kop es ziene keuningskroeën

't Kruushout roew en ongesjaaf is ziene keuningstroeën

De rieke zet d'r veur 't blok

om ermood te verkeze

Want winne kins te pas bie Hiiöm

door alles te verleze

1979. 28 januari243

Loup èns effe in de zon

Hei dao mit dat sjtrak gezich

te bang om get te drènke

Bès te ummer vroom en braaf

of soms ein wit gepleisterd graaf

Wat mot ich van dich dènke?

Kóm loup èns effe in de zon

Laot jeder in zien waeze

Dan zuls te gauw van alle zörg

en piekere genaeze.

Kiek dae sóm'bre iezegrim

Wie zjwaor zien sjouwers hange

De ouge dof en flets van kleur

wo dene al die zörge veur?

Wie bleik zeen toch dien wange.

Kóm loup èns effe in de zon

Laot jeder in zien waeze

Dan zuls te gauw van alle zörgen piekere genaeze.

Want waor d'r bie de Judde fieës

sjtóng Jezus neet d'r naeve

Hae zaog, es urges broelof waor,

in dans en drènke gein gevaor

want fieëste dat is laeve.

Dus loup èns effe in de zon

Laot jeder in zien waeze

Dan zuls te gauw van alle zörg

en piekere genaeze.

1979. 30 januari

244

Sjpegel aan de moer

Sjpegel, sjpegel aan de moer

kom tuin mich mien gezichZèk mich welke kleur ich höb

allei, noe sjpegel mich

Sjpegel, sjpegel aan de moer

vertèl mich waat ich bèn

al is 't ouch get vrang en zoer

Kóm zèk mich wae ich bèn

Ich zit hie zunjes in de kirk

en pries en dank d'n Hieër

Ich duuj in de collectebus

twieëvieftig en soms mieë

Me zuut good wie royaal ich bèn

en waat ich höb gedaon

Al hulp 't geine bliksem mieë

es mien lètste oere sjlaon

Hieël vroom en mit gebaoge kop

bekèn ich elk vergriep

mer nemes wèt wie ich de kat

nog in d'n duuster kniep

Mien credo, zèk ich euvertuugzo fier es ich mer kan

Mer door de waek ónger 't werk

gluif ich weer niks d'rvan

Ich laes mit sjtols 't biebelwaord

dat 't davert door de kirk

Mer dat ich zelf d'r niks van sjnap

haet geine oeëit gemirk

Mien klanke klinke sjlum en wies

of went ich alles kèn

Gelökkig dat hie nemes zuut

wie ónneuzel dat ich bèn.

1981. 8 februari

245

Sacerdos in aeternum

Pesjtoer te zeen in neugeteen ein en tachtig

Dat vilt besjlis nog lang neet altied mit

't Wurt mich aaf en toe soms ech te machtig

es ich weer èns mit dat lestig godsvolk zit

D'n eine wilt gaer alles mer behawwe

en vuntj mich dan ouch gauw te progressief

D'n angere zuut niks mee in dat awwe

en sjultj mich oet veer aarts-conservatief

Toch wil ich gaer 't Waord van Vrede brènge

veur jederein ein sjtökske mood en haop

En same dan de Lof des Hieëre zènge

mit oug ouch veur 't weggeloupe sjaop

Ich dènk zo dèk: "Wo zal ich euver praeke

Wat sjpruk de luuj toch op vandaag nog aan

Ich zit mien harses dan al weer te braeke

Ich reep d'n Heilge Geis hael vurig aan"

En sunjes zit weer iederein te wachte

es ich onzeker op de praekejtool sjtaon

Dan dènk ich: "God ich bèn ech neet bie machteom 't vuur van haop vanmörge los te sjlaon

En al laot ich miene wanhaop toch neet blieke

Ich vraog dan toch wo aan ich dat verdeen

Ich mirk waal aan de luuj wie dat ze kieke

Dat hun gedachte urges anges zeen

Bezeuk ich dan de sjtervende of kranke

En bèn geraak door al dae angs en leid

Dan bèn ich neet in sjtaot óm God te danke

Ómdat ich zelf gein waord van treuste weit

't Is te viöl wat ich dèk mot begriepe

Begriepe jao, mer dan waal gans allein

Ich veul d'n twiefel óm mien hart dan kniepe

Ouch mien geluif is dan dèk viiöl te klein

Mer is dan alweer ein kèndj gebaore

En gaef ich dat 't water van d'n duip

Dan sjtriek ich 't èns sjtil euver de haore

En geit d'n twiefel ouch weer op de luip

246

Sóms heur ich waal 't kritische gemómpelWant ich bèn van jederein ein sjtök bezitMer ich zeuk vergaefs dèk sjteun van eine kómpelEs ich zelf te lang èns in d'n duuster zitVergaef 't mich, ich wil mich neet beklageIch wil ouch neet das dich mich zielig vunsjDe las vilt meistal ech nog waal te drageMer ich bèn tensjlotte ouch mer eine minsjPesjtoer te zeen in neugeteen eire en tachtigDat vilt besjlis nog lang neet altied mitMer aaf en toe dan vènj ich 't toch machtiges ich fieëstend mit 't Godsvolk same zit

1981. Bie 't ijlvere 1breesterfieé:s van Wiel Meerstens, pesjtoer teVrangendael

247

Begrafenis

Noe dien oer hie haet gesjlagealles aafgeloupe is't Keule graaf al lik te wachteop dien eikehoute kis,Vilt gein zinnig waord te zègkejeder mot 't leudje lègkeOs res de begrafenis

Ich kèn mien henj tot voeste makeMachteloos bie alle pienWat veur zin haw toch dit laevevan sjófte ónger in de mienTe erm óm hie get te verseremer te riek om te krepereEin glaas goodkoupe zoere wien

't Plechtig waord wilt kammeflere't Sjriene van dit zinloos leidEn verzjwig in alle talewo om 't in dit laeve geit:Maore, kume, renne, dravedien kn . k veur groeëte hieëre sjaveein boterham gekoch mit zjweit.

't Zaet mich niks es 't koer daobaove't Requiem aeternam zunkNog minder zaet dae krans mit blomedae me óm dien doeëdskis hunkIch venj gein antjwaord in mien baejed'n doeëd haet geine zin of reajees d'r os neet same brunk.

1984. 10 juli

248

Genesis 12-1

Abraham lomp langs de Maasmit al zien sj iöp en geiteZeuk nao frisj en baeter graasde zon, die deit 'm zjweiteHae wèt neet wat dao achter likwo nevels traog verwej j eMer bènne in 'm gruit de haopdat hae 't oeëit zal vènje

't Gluivig vuur, dat in 'm brenthaet 'm die krach gegaevete vechte veur gerechtigheiden veur ein baeter laeveZo haet 'r dan op zeek're daagzien vaste plek verlaoteOp zeuk nao lendj zónger gewelden zónger potentaote

De waeg is lank, zien henj zeen sjraolverwaerd door zon en raegeLangzaam wurt 'r awd en griesdèk zit 'm alles taegeMer 's aoves röstend in zien tentzich sjoeverend in zien dèkkeveult hae die hendj weer, die 'm hulpom marge wieër te trèkke

Zoeë zjwerve noe nog jeder daagmiljoeëne langs de sjtraoteOetgeknepe, zónger hulpmer neet van God verlaoteDe treus dae vuntj me óngereindoor lot en leid verbónjeEn haope op 't zelfde landjdat Abraham haet gevónj e.

1984. 25 december. Opgedrage aan Sjaak Mesters

249

De biech

Menieër pesjtoer gaef mich de zaege, ich wil biechte veur d'n Hieër.Ich höb gelaoge en bedraoge en gevlook en nog v.öl mieër.Wie ich les mien vrouw koosj helpehöb ich dat toch neet gedaon.En ich höb zovaól gedrónkedat ich koum allein koosj sjtaon.Mer de ergste van de faeldersdie ich hie heb oetgesjtald(ich höb) in de kerk neet ómgekeke,neet gelache en gekald.

Menieër pesjtoer geer mót begriepe ouch mien vleisj is nogal zjwaak.Kuis te laeve is veur mich haos ein onminsjelike taak.Wie ich die sjieke pol zaog loupehöb ich doorgefantaseerden taege 't veursjrif van sint Paulussjtevig in mien hart "begeerd".Mer de ergste van de faeldersdie ich hie höb oetgesjtald:In de kirk neet ómgekekeneet gelache en gekald.

Menieër pesjtoer wil mich vergaeve wat ich noe weer höb gemaak.Ich höb weer te hel gereje waor weer lestig op de zaak.want ich baorde de collegamit kritiek good in de gróndj.Maakde ruzie mit de bureóm 't kakke van d'n hóndj .Mer de ergste van de faeldersdie ich hie höb oetgesjtald:In de kirk neet ómgekekeneet gelache en gekald.

250

Gaef mich noe de penetentie en de zaege, hieër pesjtoer,veur wat ich hie gebiech höb zo in sjtilte aan dien oer.Van die missjlaeg in mien laevehöb ich wurkelik viiöl sjpiet.En de Hieër hie baove sjölt mich mesjien al mien foute kwiet,Ich prebeer 't kaod te waere,mit die sjtreke maak ich halt.en in de kirk wurt weer gelacheomgekeke en gekald.

251

Emmaus

De waeg waor lank 't waor vreug nog in de marge

't Waord kaom traog 't dènke ging te gauw,

Mer op d'n doer wie v'r al efkes lepe

bleeks doe degeen toch dae ich neudig haw.

Os kalle waor ieës wikke nog en waege,

de wiiiörd nog zeukend zónger vuur of glans,

Mer in dien ouge, handjgebaar en knikke

zaog ich, bie dich kreeg ich ein echte kans.

Sóms gleujde 't hart en waor ich werm van bènne

es doe leets zeen, dat ich 't zelfde dach,

Ich kreeg dan mood opnuuj weer te beginne

wie-s doe dat waord zags wo op ich haw gewach.

En noe ich hie bèn om mit dich 't broeëd te braeke

terwiel v'r same róndj de taofel sjtaon

Kèn ich de krach weer vènj e in dit teike

om same ouch dat lètste sjtök te gaon.

252

Num mich neet kaolik

Ich zèng mit drie akkaorde, Hieër, mer eine kieër per jaor

Veur dich ein sumpel leedje, Hieër, bie naeve dien altaor.

Geer zult 't waal begriepe Hieër, geer sjnap d'r alles van

Geer wèt toch dat ich, Levenhieër, neet orgel sjpele kan.

En Gregoriaans klink plechtig, Hieër, zelfs hemels, zoeë me wilt,

Mer 't zaet zo weinig, Levenhieër, van wat mich bezig hilt.

Ich prakkezeer dèk, Levenhieër, de zorg van eiken daag,

D'n druk van werk en laeve, Hieër, duut mich soms oppe maag.

En jeder aovend zeen ich Hieër, de toestandj in de welt.

Veur ermood zeen gein cente, Hieër, d'r is honger en geweld.

Dao euver wil ich zènge, Hieër, dat höb ger waal gemirk

Mer zónne teks zeuk ich vergaefs in 't zangbook van de kirk.

En orgelsjpel, zo mein ich Hieër, dat pas dao gaar neet bie.

Ich zèng vandaag dus, Levenhieër, mien eige melodie.

't Is jao vastelaovend, Hieër, dan mirk me dat zo neet

Wae ergert zich nog, Levenhieër, aan zónne kleine sjeet.

Dus zaegen ouch dit leedje, Hieër, get onbelaef en vrie

De vastelaovond, Levenhieër, is weer mien alibi.

Die luuj in Roeëme sjnap ich, Hieër. 'n Gitaar klink ordinair't Is de klank van ermood, Hieër, geer huert dae waal èns gaer.

1988. Vastelaovend

253

Piëta

Wie zuus te oet nao drie en dertig jaoreich vraog mich aaf wo aan ich dat verdeenWoróm das dich dien laeve hbs verlaoreWoróm de luuj zo valsj en hatend zeen.

Miene leve jong, wie liks te hie versjlagedoe bès te zjwaor, te groeët veur miene sjoeëtVan 't eine hout nao 't angere gedragevanoet dae voorbak nao de marteldoeëd

Weer liks te in deuk, wie op dae ieëste margeDat sjtevig lief, zo koud noe en gewóndjIch zou zo gaer nog veur dich wille zörgeMer 't is gedaon, zaet diene sjtille móndj

Ich zal veurgood noe mer dien ouge sjloetewo 't vuur van rech en leefde oeëit oet sjeenSjlaop noe mer zach in 't keule graaf dao boeteen es te opsjteis dan zal 't Paosje zeen.

1989. l9 februari. Vrie nao Jac. Schreurs (1893)

254

Golgotha

Hamersjlaeg op Golgothatwieëdoezend jaor gelejeDie klinke noe nog euveralwo elendj vuurt geleje.

Ich bèn neet baeter dan de luujdie diene kruusdoeëd vrogeIch bèn neet baeter dan de luujdie naegel in dich sjloge.

Want ich toch höb es kasteleinde veurdeur toegesjmeteWie ze dich in Bethlehemtoen nurges bènne lete.

En ouch dao in Gethsemaneheel ich gein ouge aopeWie-s dich in zjweit en doeëdsangs laogsHöb ich dao ligke sjlaope.

Hamersjlaeg op Golgothatwieëdoezend jaor gelejeDie klinke noe nog euveralwo elendj vuurt gelej e.

1989. Vrie nao J.Ee/ehout (1900) en J. v. Tienhoven (1923)

255

Geiseling

De geiselsjmik góng door de lóchen sjloog mit eine haolop Jezus ziene bloeëte röken toen nog vieërtig maol.

De beul dae ranselde mer doorde luuj die hawwe sjpasMer Hae, de rök doorploeg en roeëddroog zjwiegend deze las.

Dan maakde ze de touwe losen sjtampde in z'n zie't Volk dat sjrieëwde toen vol haatlaot Barrabas mer vrie!

En Jezus is toen weggeveurden ich sjtaon hie versjlageNeet sjnappend wat Hae mich hie zageuver pien en leid verdrage.

Vrie nao Jan. H de Groot 1901)

256

Lijdensmeditatie

Preester:'t Is duuster en de welt is sjtilGeine vogel dae nog zènge wilAl wach op wat geit gebeuredan davere de dondersjlaegEn wèndj worrelt sjtaof op van de waegde gróndj begint te sji re

Volk:En mit traone sjtong de moder naeve 't kruus van hiöre jongZie allein haet toen geweite wie hae dao te lieje hong

Preester:'n Flikkerende bliksemsjtraolverleech inèns dae martelpaolWo hae aan hunk te sjterve't Gans lief zit vol blood en sjtaofIs éin wonj en eine raofvol sjtrieëme en vol kerve

Volk:En mit traone sjtong de moder naeve 't kruus van hiióre jongZie allein haet toen geweite wie hae dao te lieje hong

Preester:Onger dae kruusbalk dao sjtaon ichen kiek nao dat beblood gezichIs dat noe eine keuning?Gebooste hout is ziene troeënEn diöre ziene keuningskroeënen Golgotha zien weuning

Volk:En mit traone sjtong de moder naeve 't kruus van h . re jongZie allein haet toen geweite wie hae dao te lieje hong

257

Preester:Dan door dae sjtormwèndj klink hieël zach'ne Depe zuch: 't Is Volbrach!De kop vilt zjwaor beziejeEn in zien ouge sjtar en groeëtwiek dan 't laeve veur d'n doeëddae ein enj maak aan dat lieje

Volk:En mit traone sjtong de moder naeve 't kruus van hiiöre jongZie allein haet toen geweite wie hae dao te lieje hong

Preester:Dan zeen ich in die duuster kou-D'n hamer nog in miene klauw-die ouge zónger vónkeEn dan die naegel van sjerp sjtaolrech door zien henj, vas in dae paolWae höb ich vasgeklónke?

Volk:En mit traone sjtong de moder naeve 't kruus van hiiöre jongZie allein haet toen geweite wie hae dao te lieje hong

Preester:Ich sjtaar mit zjweit op mien gezichnao dat sjmaerig werk van mich.Nao dat lief dao gans verreteGod vergaef mich wat ich höb gedaonLaot mich toch neet allein hie sjtaonIch höb 't neet gewete.

Volk:En mit traone sjtong de moder naeve 't kruus van hiióre jongZie allein haet toen geweite wie hae dao te lieje hong

258

Preester:Jezus mit mien hart vol sjpietvraog ich sjelj mien sjöldj toch kwietwil 't mich toch vergaeveRex dae servus hie wou zeenIch vraog dich wat ich neet verdeengaef mich dien ieëwig laeve

Volk:'t Is de moder die 't lieje van hiör kèndj 't bèste veultEs 't door 't bitter laeve versjlage is en aafgebeuld.

259

Ein sumpel littenie

Leve Hieër dao baove, och vergaef mich miene zank

Dae waal mesjien get vraemp is, mer dae euverlöp van dank

Omdat 't vastelaovend is bèn ich vandaag zo vrie

Ich wil eur aandach vraoge veur mien sumpel littenie

Domfine, exaudi nos

Gezaegend is de bekker dae mit sjlaagroum en glazuur

De kook veur mich verseerd haet, mit ein reuske en feguur

Gezaegend ouch de kok dae zien gerechte sjoeën garneert

Womit hae toch zien gaste en eur sjepping, Hieër, waardeert

Domfine, exaudi nos

Gezaegend is de sjilder dae allein mer veur de sjpas

get kleur geuf aan 't laeve mit pinzel of de kwas

Gezaegend is de sjnieder dae mit artistieke hendj

zien sjtöfkes wós te ploje en versere mit get kèntj

Domfine, exaudi nos

Gezaegend is de oma die 't kiendje oppe sjoeët

vertelde van kabouters en 't laeve en de doeëdGezaegend is de dichter dae mich ritmisch haet verteld

dat 't laeve ouch nog zin haet hie es ich bèn oetgetèld

Domirae, exaudi nos

Gezaegend ouch pesjtoer dae mit biebel en mit kaes

vertelde van d'n hemel wo d'r zelf noeëits is gewaes.

Gezaegend is de sjpeelman dae veur mich eira leedje zunk

Gezaegend is de bóntje clown dae mich aan 't lache brunk

Domfine, exaudi nos

Levenhieër, vergaef mich, dat ich uch hie höb gesjteurd

Mer ich dank uch, Hieër dao baove, dat ger mich höbt aangeheurd

Want 't laeve is onminsjelik, allein mer sjlaafse sjleur

Zónger fraanjele en triöte, zónger clown en zónger kleur. Amen

1991. Vastelaovend Vrangedael

260

Oliefbóngerd

Waak mit mich en baej mit michHawt estebleef dien ouge aopeMien zieël is dreuvig tot d'n doeëdBlief wakker noe en gank neet sjlaope

Ich gaon 't allerlètste gaeveWaak mit mich en baej mit michWoróm kèns doe neet wakker blieve?Mien laeve höb ich veil veur dich

D'n angszjweit sjteit op mien gezichDoe sjleeps en hbs niks in de gateWaak mit mich en baej mit michZe zeen op waeg al die mich hate

Ich höb dich in mien hart gesjlaoteal mien leefde is veur dichWoróm bès doe dan nog aan 't sjlaopeWaak mit mich en baej mit mich

Waak mit mich en baej mit michIch venj niks mieër óm op te haopeIch gaon sjterve noe, allein veur dichen dich liks rastig bie te sjlaope

1991. Goje vriedig

261

Pieëtrus

't Waor zo sjoeën begonnePalmzunjig bie de paortIch zong mit hun hosannaen dach nog neet aan maord

En donderdigdenaovendbrook hae mit mich 't broeëdMer Judas arransjeerdeveur zilver zienen doeëd

En vriedigs waor d'r einzaamverlaote zelfs van GodIch bèn hel weggeloupeCalvarie waor zien lot

Mer zunjes haet Mariamich sjmörgesvreug bekèndDat zie sjus in d'n tuinmande Rabbi haw herkènd

1991. 20 maart. Dèn/eend aan de goof waek nao de euverwaeging "Gij.Z t van Mij "Jesaja 43.1 van pastor Melanie Broos

262

Laevesmeug

Es te neet mieër baeje kènsAllein aan leid kèns dènke't Laeve sjmaak nao zoete wienDae koum nog vilt te drènke

Doe veuls dich machteloos en kleinD'n aovend vilt, doe bès allein

Es te God neet vènje kènsDien hart is wie bevraoreómdas te diene leefste minsjveur ummer hbs verlaore

Doe veuls dich machteloos en kleinD'n aovend vilt, doe bès allein

Es te weer mit piep besefsDat niks mieër vilt te kezeVraog 's Levenhieër dan aan 't kruusDat Hae dich lieërt verleze

Ouch hae waor machteloos en kleinvan God verlaote, gans allein

1992. 17 april Goje vriedig in de Baenje

263

Verlaote

"Aan 't kruus mit h .óm!" roop ich vandaagWo 't gister nog "hosanna" waorWae zaet wat ich neet huere wildao bèn ich meistal gauw mit klaor

Wae druime wilt van 't paradiesen sjaop mit lieëw zuut samegaonDae lègke v'r 't zjwiege opomdat v'r zoget neet versjtaon

Want 't laeve is allein mer haatEn ermood, honger, pien en kaodDe doeëje in 't mieneveldjEn kènjer sjtervend langs de sjtraot

Dat houte kruus op Golgothade middigzon die neet mieër sjeenzeen 't bewies tot op vandaagdat weer van God verlaote zeen

"Aan 't kruus mit hiöm!" roop ich vandaagWo 't gister nog "hosanna" waorWae zaet wat ich neet huere wildao bèn ich meistal gauw mit klaor

1993. Gooj waek

264

Vriedigmiddig

Gisteraovend wós t'r al

dat ziene tied gekómme waor

Hae wesjde jederein de veut

al maakde Pieëtrus ouch bezjwaor:

"Kom noe, Jezus, estebleef

Wae is hie meister, wae de knech!"

Hae keek Pieëtrus hieël lang aan

en wees dae hitskop toen terech:

"Geer höb -Rabbi- mich geneump

ich tuin uch dat ich dat verdeen

Want 'Hieër en Meister' bès te pas

es te vrundj en knech wils zeen!"

Mer pas noe d'r aan 't kruus

zien lètste wi rd os haet gezag

begriepe v'r wat hae es knech

mit os gedaon haet gisternach

1993. Gooj waek

265

Oorlog

Engelen vochten om de macht en Kaïn vermoordde Abel

David doodde Goliath en Petrus trok zijn sabel

Jezus zei: "Geen wapens vriend,

een mens gebruikt zijn rede."

Nu hangt hij stervend aan het kruis

Geweld in plaats van vrede.

Kinderen spelen hun Wild West met boog en katapulten

Henk komt thuis met een blauw oog, ontvelde knie en bulten

Zijn vader roept: "Verdomde aap,

je gaat niet meer naar buiten

Die catapult gaat in het vuur

straks sneuvelen mijn ruiten."

De vrome monnik Berthold Schwartz heeft buskruit uitgevonden

Kanonnen spuwen weldra vuur uit honderdduizend monden

En Oppenheimer rekent uit

Hoe duizenden te vellen

In Nagasaki leeft geen mens

Die dit kan navertellen.

De duivel in zijn witte jas staat in zijn pot te roeren

Moderne wapenindustrie draait hier op volle toeren

Je ziet hem trots uit zijn retort

de nieuwste kernbom halen

De kassa rinkelt als muziek

wie dood wil moet betalen.

De legerstaf zit voor het scherm exact te regisseren

Hoe hun raketten mijlen ver het doel gaan ruïneren

Hier horen ze die doodsschreeuw niet

Ze zien dat kind niet vallen

Oorlog is computerspel

en doden zijn getallen.

266

En ergens schrijft een generaal over zijn oorlogsdagenEn hoe hij dapper overwon, de vijand heeft verslagenEn dat de mensheid, dank zij hemnu niets meer hoeft te vrezenMaar er zijn geen mensen meerom zijn memoires te lezen.

1994. 1 oktober

267

Pilatus

Ich zeen 't aan zien ougedae man haet niks gedaonZe sjrieëve mer get leugesich zal 'm laote gaonMer ze dreige mit de keizerze jage mich op s j tang't Is middig noe op Gabbataich twiefel en bèn bang.

Brèng water, sjlaaf, dat ich mien henj kèn wesjeBrèng water, sjlaaf, tot hie bie miene troeënIch zal mich distansjereMien önsjöldj demonstrereMer wesj dat water mie geweite sjoeën?

Ich wil 'm nog waal ruleveur ruiver BarabbasMer krieg ich die fanatedaomit nog in de pas?Mien vrouw zaet: "Laot 'm loupe"mer ich sjtaon ónger druk't Volk dreig weer mit RoeëmeIch trèk mien henj dus trok.

Hae zag nog: "Ich bèn keuningmer neet hie van dees weltMien mach besjteit oet leefdeen neet oet bot geweld."Noe kèn ich neet mieë sjlaopemien ros die is veurbieMien dènke zit gevangenoeëit veul ich mich nog vrie.

1996. St.Joep. Goje vriedig in De Baenje

268

Via dolorosa

Hae haet zien kruus gedragedae ganse waeg nao GolgothaGegeiseld en gesjlageVia dolorosa

Luuj die zeen aan 't zjwerveGevluch veur haat en choleraen langs de waeg aan 't sjterveVia dolorosa

Dwaze moders wachtein Latiens AmerikaAl mieër dan doezend nachteVia dolorosa

Hae maog neet vrie mieër sjpraekePolisie heel ein razziaMe martelt hiöm al waekeVia dolorosa

't Bieës is van de teugelurges wiet in AfrikaEin kèndj vermaord door keugelVia dolorosa

Henjel wurt gedrevemit maedjes door de maffiaWo zeen ze toch gebleve?Via dolorosa

Zónger verzèt of klageDae ganse waeg nao Golgothahet hae os kruus gedrageVia dolorosa.

1997 Goje vriedig in de Baenje

269

Oma

In de sjemer van de aovendneet mieë hieëlemaol ter beinZit Oma sjtil te prakkezereOma veult zich erg alleinTösje wake, tösje druimeKump 't allemaol weer trokWie hel en waers waor dèk 't laeveEn wie braekbaar 't gelik.

Hieër, zèk mich toch woróm de zonZo zelje veur mich sjeenHieër, laot, es ich wanhaopig bèntoch nog ein leechske zeen!

Ze woonde drie en vieftig jaorein dat huuske in die sjtraotDeilde wat d'r waor aan ermooddeilde good en deilde kaodZeve kènjer vonje leefdeein veur ein op hii re sjoeëtDaonao zeen ze oetgevlaogewant klein kènj er waere groeët

Toen dae aovend in novemberOpa waor al lang verkouwdleet ze weer de dokter kómmeOpa haw 't zo benauwdIn hii r erm is hae gesjtórvebliekbaar óm dat God dat wiltDat kènt Oma neet begriepees de lange aovend vilt.

1998. Goje vriedig in de Baenje

270

Bergrede

Hae reep 't destieds van dae bergen róndjóm zaote luuj:

Es geer doot wie ich 't zèk

dan wurt dees welt wie nuuj

Gaef de minsj dae hónger haet

zien daag'liks sjtökske broeëd

en deil bezit en euverdaod

mit eine erme kloeët.

't Geit ummer óm gerechtigheid

haet hae dao toen gezag

't Geit óm 't verlaore sjaop

en óm leechske van de haop

in 't duuster van de nach.

En traone zeen d'r ouch genóg

dus sjloet dien ouge neet

veur wae hie vasgeloupe is

in wanhaop en verdreet

En wae hie oetgesjlaote wurt

óm ermood of óm kleur

Wae vluch en óngerdaak hie neuk

dae i pens te dien deur.

En laot neet toe dat eine minsj

bekladderd wurt mit sjliek

Kóm op veur wae vermale wurt

door lasterend publiek

Höb aandach veur de bragkelaer

kroppel, krank of awd

dan bès dich dae vrede brunk

dan bès te leech en zout.

1998. 24 apri. VeurFrans Vroemen (soclaalaalmoe.Zenier) bie Tien ju-bileum/ aafsjeid van 't FNV

271

Mien ketste vraog

Es ich neet mieër baeje kèn

Allein aan leid kèn dènke

't Laeve sjmaak nao zoere wien

Dae koum nog vilt te drènke

Veul ich mich oetgelaef en klein

D'n aovend vilt, ich bèn allein

Noe ich God neet vènje kèn

Mien hart is wie bevraore

Chaos mich onzeker maak

Mien richpuntj höb verlaore

Veul ich mich oetgelaef en klein

D'n aovend vilt ich bèn allein

Noe ich dan mit pien besef

Dat niks mieër vilt te keze

Vraog ich dae vèsjer aan 't kruus

Dat Hae mich lieërt verleze

Ouch Hae waor oetgelaef en klein

Van God verlaote gans allein

1993. 77 oktober. Vandaag hoerde ich dat Jo Meijers doeëd is.(Jo Meijers was wel^ijnswerker en activist)

272

9 n

Leedjes oet de Mistero Buffo van Dario Fo

De Vlaams-Nederlandse tekst van Wannes Van der Velde (B) werddoor Herman Veugelers bewerkt en in het dialect vertaald in februari enmaart 1989 (oorspronkelijk Italiaans)

273

De leëste op de waereld

D'n ieëste op de waereld waor oze levenhieër

twieë, de zon en de maon

mer d'n ieëste op de waereld waor oze levenhieër

Drie, drie keuninge, de zon en de maon

mer d'n ieëste op de waereld waor oze levenhieër

Veer, veer evangeliste, drie keuninge, de zon en de maon

mer d'n ieëste op de waereld waor oze levenhieër

Vief, vief kruuswonj van d'n hieër, veer evangeliste

drie keuninge, de zon en de maon

mer d'n ieëste op de waereld waor oze levenhieër

Zes, zes hanekrieëje in Galilea, vief kruuswonj van d'n hieër

veer evangeliste, drie keuninge, de zon en de maon

274

D'aarde

D'aarde huerde oet tuien weegd'n ieëste sjrieëw dae ich hie deegWeer kroepe nao boeteop de gebraoke roeteZónger zökke, zónger sjoonen de baas haet niks te doonhaet niks te doonhaet niks te doon.

(Parlando:)

Saer weer zeen gebaore op de veljersjófte v'r mer door en zjweite water en bloodMer os verdeens geit gans in de tesje vanwae d'r niks veur hoof te doon.Ieës eine houp gemorks óm op de welt te kómmeIn os kènjerjaore zaoge v'r zjwart van d'n hongerEn wie v'r groeëter waore kaom d'n aorlogEn dan waor d'r weer hongerEn jederein waor krank en veulde zich elenjig en miserabelEn noe, noe v'r awd en versjlete zeen, noe kump d'n doeëden dan motte v'r ouch nog nao de hel.

275

Doe, leveke, doe

Doe, leveke, doeAlle kiendjes sjiaopeDoog dien uigskes toeDruim noe mer van ein laevewo fetsoenlikke bazede pap rechtvaerdig loeën gaeve

De vlag ómhoeëg, hoeëgDe witte vlag, hoeëgDe witte vlag, hoeëgTeike van vree, vrede

Sjlaop, vlaegelke, sjlaop, mit miene zaegeDe moder is neet bie, ze kump dich taegeZe is óngerwaeg nao de bron van sint JupkeZe geit water haole in h . r töpkeAan ein bron mit klaor en zuver waterMer ze mót betale aan de pater

De vlag ómhoeëg, hoeëgDe zjwarte vlag, hoeëgDe zjwarte vlag, hoeëgTeike van rouw, rouw

Leveke sjlaop, leveke sjlaopSjlaop, vlaegelke, sjlaop es ein gravinDien moder is de keuneginDien vader is 'ne rieke graofKeunegin van de aarde is dien moderDe graof van 't veurjaor is die vaderDe vlag ómhoeëg, hoeëgDe vuurraoj vlag, hoeëgDe vuurraoj vlag, hoeëgTeike van blood, blood

276

Sjmdrgesvreug

Sjmörgesvreug laot v'r de henj bewaege't Is tied dan veur te ploge en aegewant zoeë krieg v'r 't broeëddat v'r aan os kènjer gaevezoeëdat ze ummer zulle weitezoeë is noe 't laeve.

Kóm op droeveplökkers!Sjtaot dao neet te zanike en klageEs 't aan de maedjes laogzou de wingerd blómme drage.

Goje mood, geer plukkers van de droeveSjtaot dao neet nao dat vrouwevolk te lonkeEs 't zou ligke aan die fladderende doeveZou de wingerd gans vol blómme sjtaon te pronkeZoogs te de heuvels

Op de bevröchte veljerSjoffel, sjöp en 't saap van sjpiereSjoffel, hak en reekwant gekrieëejd haet d'n haan.

Mattijs reup op TeresaMattijs reup op TeresaDe klei zal 't zaod bewareWae greuf mot blieve graveWae rent mót blieve draveWae sjturf zal waere begrave.

Wae geit mit kaore mèj j eWae geit mit aan 't werkWae geit mit kaore mèj j eSjliep dan de zich blank en sjerp.

Want dao gaon weer mit zjwèjje't Kaore is riep en mót aafWant dao gaon weer mit zjwèjjeWanne sjtrak kaore van kaaf.

277

In de peiler

Ich wirk deep in de peilergein daagleech kèn ich zeen't Is haos neet te gluivewieviiöl dat ich verdeenTe min nog veur ein zemelbroeëd te koupe

Wat kèn ich uch vertèllevan zjweit dae ich dao leetMien hart dat van misèremich in de borskas sjpleetIch bèn kepot, mien zieël is gans vervlaoge

Ich kèn d'n daag vervlokedat ich dat gaat in gongWo geine minsj kènt laevede sjtaof brent in mien longVeur kapitaal en wins bèn ich gebraoke

278

Waeverie

Hie zit ich in de waeverie

totdat vanaovend miene vriejer mich kump haole

Totdat 'r mich kump haole

Hie zit ich in de waeverie

totdat vanaovend miene vriejer mich kump haole

Dae mit mich heives zal gaon.

Hae geit mit nao mien kamer haer

Hae lèk mich in mien bed

Óm van zeute kook te druime

van zeute kook te druime

Hae geit mit nao mien kamer haer

Hae lèk mich in mien bed

óm van zeute kook te druime

en om te vriej e mit mich.

En sjtrak zal de bel gaon klinke

jao, dan is 't genóg veur vandaag

mer ich maog mich neet vergisse

mer ich maog mich neet vergisse

En sjtrak zal de bel gaon klinke

jao. dan is 't genóg veur vandaag

mer ich maog mich neet vergissewant dan dreig miene baas mit ontsjlaag.

Hey, jonges zeuk geer leefde

dan sjlaon geine raod in de wèndj

Kóm hie mer nao de waeverie

es geer os knap genóg vèntj

Let mer neet op die wange

wo haos gein kleur mieër op zit

't Kump van dae heite kaetel en zjwaam

dat brunk os werk mit zich mit.

279

Wo bleefs te gistere

Wo bleefs te gisterenaovend mie kèndj

mie junkske zoeë ieërlik en leef

Wo bleefs te gisterenaovend?

'ch Moos wirke toch tot deep in de nach

och moder, wie krank veul ich mich

Door zjwavel en salpeter

krieg ich zoeë bleik gezich

Wat höbs te mótte doon mie kèndj

mie junkske zoeë ieërlik en leef

Wat höbs te mótte make?

Vergif en gaas en vieze sjtank

och moder wie krank veul ich mich

Door zjwavel en salpeter

krieg ich zoeë bleik gezich

't Vergif kreeg dich te pakke,mie kèndj

mie junkske zoeë ieërlik en leef't Vergif kreeg dich te pakke

Dan maak ich gauw mien testament

och moder wie krank veul ich mich

Door zjwavel en salpeter

krieg ich zoeë bleik gezich

Wat zulle dien vrunj dan erve mie kèndj

mie junkske zoeë ieërlik en leef

Wat zulle die dan erve?

De waeg om nao de febrik haer te gaon

och moder wie krank veul ich mich

Door zjwavel en salpeter

kreeg ich dat bleik gezich

280

Merieke 2

Ich vraog Merieke, mie leef Merieke

'n hieël klein guns, och ich hoof neet mieër;

Wat ich zoeë gaer èns van dich zou wille

is mit dich sjlaope, veur eine kieër

Kóm dan vanaovend om ellef oere

es mie moder aan 't druime geit

Kóm dan vanaovend om ellef oere

kom es de maon aan d'n hemel sjteit

En wie 't elf oer haw gesjlage

toen waor dae flinke jong present

Hae klopde sjtillekes op de deur en hae zag

"doog aope veur diene vent"

`ch Höb bloeëte veut en allein mien humme

en ich bèn bang dat de pap mich sjleit

Kóm morgenaovend om ellef oere

kom es de maon aan d'n hemel sjteit

Kóm morgenaovend óm ellef oere

kom es de maon aan d'n hemel sjteit

281

De mei

De mei dat is de keuning

van alle jaorgetieje

Dae kump os hart bevrieje

van duuster wèntjerkaw

De dauw lik op de roeëze

esof ze parels drènke

En helder baekskes blinke

in lichte zonnesjien.

Ich brèng de groete, onsjöldig maedje

Want wae mich sjtuurde, kènt zónger dich neet laeve

Hae tuut dich zoeë gaer, doe sjoeën roeëzeblaedje

En ich verzeuk dich, dien hart aan haam te gaeve.

Och huer zien leefde, die ich vertaal

Doe höbs zien groete

en wae hae is, dat wèts te waal.

Wie leef brunk toch de lèntjehie alles weer tot laeve

Dat os weer haop zal gaeve

op 't aardse paradies

282

Doe wils gaon?

Moder:Allei, sjoeën aangedaon, mien dochterWoróm hie tied sjtaon te rèkke?Doe wils veur ummer gaonVeurgood os hoes oet trèkke.

't Hoes van dien vadergeis te noe verlaote't Hoes van de leefdesjteit langs vraemde sjtraote.Woróm zeen ich gein traoneNoe-s te os ein hendj kumps gaeve?

Dochter:Vandaag geis te verlezeein sjtökske van dien laeve.

283

Zuver goud

Door zevenhonderd kettinge van zuver goudis noe os laeveslien aaneingebónjeZe zeen zo vasgeknuipdie kettinge van gouddat geine van os bei nog los kènt kómmeZo sjtevig is de knoup, de knoup van zuver goud,dat enkel nog de doeëd hi m los kènt make.

Mer wo zeen de witte lakes't opgemaak huweliksbèd?

Kóm bie mich sjlaopeKóm in mie laeveDoe miene manKom in mien bèd mit frisje lakes.

De blajer valle en zjwart zeen de wolkeMer al dien sjoeënheid zal noeëit mieër vergaon.Doe bès de Maas die 't water deit kolkeDoe bès de zon die dao baove blif sjtaon.

284

Hie is de mei

Noe kómme v'r weer same

en danse in de rie

En gaef os mer 'ne sjtuver

en nog get wien d'r bie

Hie is de mei

Hie is de mei.

De mei is weer in 't landj

en kiek mer oet de vinster

dao is de mei geplant

Hie is de mei

Hie is de mei.

Bazin gaef os de sjleutel

De sjleutel van 't vaat

De sjleutel van de kelder

Dan drènke weer os zaat

Hie is de mei

Hie is de mei.

(Parlando:)

Drènk,drènk,drènk bèste vrunj

Drènk tot-s te d'r zaat van bèsEn wach neet tot marge... santé, santé!

285

Laot os danse

Laot os danse, laot os danseWae kènt danse haet gooj kanseWae daomit os hart kènt sjtaelezal zich later neet vervaeleEin twieë driewieviiöl jungskes zeen d'rbieEin twieë driewieviiöl jungskes zeen d'rbie

Dao zeen d'r veer, dat zeen mer dunneLeve God, wat zeen dat unneEn nog veer die zich sjenerelank en sjmaal wie sjorsenereEin twieë driewieviiöl jungskes zeen d'rbieEin twieë driewieviiöl jungskes zeen d'rbieLang laeve de broed!Lang laeve de broed!

286

Aorlog en leid

Luuj huer nao wat geer neet kènt weiteIch vertèl uch van aorlog en leidEn wae mit hart en zien zieël nao mich loestertdae kènt de waorheid en wet dan besjeit

Weer gónge mit vieftieën in de rienoe zeen d'r nog mer vieërtieën bieZeve sjpele de marsjmeziekZeve blaoze ta pim, ta poem, ta pim..

De seldaot dae mot gaon sjlachtemot in modder euvernachteEine sjeut oet de kenonPaaf, boem, paafWeg is weer ein batteljon.

Es te sjneuvels bès te ei liekUmmer erm en noeëit neet riekGeine aorlog geuf dich broeëddao regeert allein d'n doeëd.

jao op d'n aorlog mos te waal sjpiejeWant dae brunk elenj en waanzin in 't landjSjlach en dae maord en leet doezende liejeveur ei sjtök gróndj jao zoeë klein wie ein handj.

Glummende bajonetteKenonne, kepotmaekerieÓm ein sjtök gróndj te bezetteRiskeers te dien prie.

Ein grenaat die kènt ontploffesjerve zitte in dien liefEn dan liks te te kreperesoms wel einen daag of vief

In de loupgraaf mos te kroepewie ein sjpin die geit verzoepe't Laeve is hel wie eine sjteinwant wae sjneuvelt is allein.

287

Keugel die vraete zich vol aan 't laeveDrenke os blood op en wille nog mieërLoupgraver kènne de vrede neet gaeveZjwieg mich van aorlog, medaaljes en ieër

Pieëlvlakte mit dien dennewo 't blood van seldaote bevroorWae zal die name nog kènnevan wae dao verloor.

Es te sjturfs bès te allein

288

Overloon

Dao zeen seldaote oet Overloon vertrókkeZe zeen wie bieëste nao 't front gedreveZe zeen wie bieëste nao 't front gedreveDe zinloze sjiachbank van al die jeug.

't Waor in de wèntjer, 't ies lang op de baekeEn bei mien veut zeen toen gans bevraoreEn bei mien veut zeen toen gans bevraoreMe haet mich verveurt nao 't hospitaal

Laot os sjranse, same dansetirelolere, tirelolaLaot os sjranse, same dansetirelolere, tirelola

Mien veut die haet me mich dao toen aafgenómmeTwieë houte krökke höb ich gekregeTwieë houte krökke höb ich gekregeEn bèn rechsómkieër toen nao hoes gesjteurd

Me haet mich ouch nog ein sjtaatspensjoen gegaevevan ein paar cente, te min om van te laeveMer nemes wou mich te aete gaevewie ich moos krepere toen zónger broeëd

`ch Moos es zjwerver toen wieër gaon door 't laeveKómpassie haet me mich koum hie wille gaeveEn van de baze woveur ich höb gevochtekreeg ich geine cent wie ich dao óm vroog

289

Klaagleed

Och jong maedjes noe huer nao mien klageloester nao 't verhaol van mien sjmartIch wil alles nao waorheid vertêlledan vermindert de pien in mien hart.

Saer d'n daag dat de doeëd mich beraof haetvan mien leefde, de blom van mien jeugVan de trouw dae d'r mich vas belaof haetwaor allein zeen, mien pienlikske deug.

't Waor mit Paosje dat weer zouwe trouwemer 't lot sjloog dae druim gans in gruusHae waor sjus drie en dertig geworewie hae dao is vermaord aan 't kruus.

290

Zoon, laeve en zieël

Zoon, laeve en zieëlIch blief allein, zónger mie kèndjWat mot ich doop, zónger mie kèndjIch blief allein, zónger mie kèndjIch blief allein, zónger mie kèndjIch blief allein, zónger mie kèndj

Want d'n doeëdzaog ich kómmeHaet dit kèndjmich aafgenómmeZoon dae ichhöb maoge drageIn dien graafwil ich vergaon.

Ooh valsjen doeëd, valsjen doeëd, valsjen doeëdOh wat e leid, wat e leid, wat e leidHie in dien graaf, in dien graaf, in dien graafwil ich vergaon

291

D'n daag van 't aordeil

D'n daag van 't aordeilvan 't Gaodsgerich van allemaolZulle ouch engele hoeëg in d'n hemelvan angs sjtaon trille

Bie 't lètste aordeilkrig good en kaodzien eige loeën.

De keuning van de ieëwigheiddae kleit zich in os sjterflikheidKump dan ómlieëg oet zien paradiesen op dae hoeëge rechtersjtoolaordeilt hae in rechtvaerdigheid.

Wèts doe dat nog wie v'r maogde kezeDoe goofs dien sjtum aan de machspertiejeEn doe dachs neet aan d'n daag van mörgeen aan de zörge van 't wirkend volk

Op 't werk bès te gesjtorveDao veels te van de sjteigerVerpletterd op de bloodbesjpatte keieDiene kop dae laog te blojeÓnger zeildook van de baasDae dich vermaordeZoeë höbbe ze dich weggegoeëjdVeur hun waors te mer voelfis zónger waerdeZe zègke waal: "Zoeë is 't laeve."Dan vraog ich hun: 't Laeve, mer van wae?

't Laeve, in naam van wae?'t Laeve, veur 't heil van wae?

Gemekkelik wie bazedie alles kènne reigelemer zègke: "Weer zeen toch same veur God geliek"De God dae van hun saort isDae ich noeëit accepteerde en noeëit verieërde

292

D'n daag van 't lètste aordeilZal Christus krank zeen en neet kómmewant anges zal hae sjpiejeop al wae sjlaaf wou blieveen noeëit 't waord `verzet' wou sjrieve

Sjtaot op geer wirkers, maak los die kettingVerbraek die boejeVerbraek die boejeSjtaot op geer wirkers, maak los die kettingVerbraek die boeje en win de sjtried.

Wach lever neet op Sint Joristotdat dae dich kump bevriejeWach mer neet op Sint Marcustotdat hae zelf geit helpeWae in de koel moos sjterveOnger de sjtein krepeerdeWae in dae duustere peilerZien laeveskrach versjpeeldeSjlachoffers in febriekeDie dao door zoer en zjwavelEn loeëd hun laeve leteEn op 't sjtort gesjmete.

293

Zank van de bannelinge

Omdat v'r os verwaere

bie elendj en misere

Zeen weer door alle hieëre

veurgood geteikend

Weer zeen thoes op de ganse waereld

Veer zeen vrie en genóg gesard

Want in os same klop ein rebellehart.

Mer èns kómme v'r trok

Weer bannelinge.

3m de valsj gezonge welvaartszank

baeter te zènge.

294

los

Titelregister en discografie

Alfabetisch titelregister (niet in de bundel opgenomen is: *)

295

Aan dae onbekende 47Aafraekening 1 34Aafraekening 2 58Adam 22Adieu 53Addio, addio amore 85Advent 37Amnesty International 187Antocha Antonina 223Aorlog en leid 287Arbeid Adelt 94Baerke 203Bajesmaf 51Ballade van de einzame pesjtoer 112Begrafenis 248Bergrede 271Bie os op 't dorp 206Balkes 50C'était Paris 24Dao is mien landj 116D'aarde 275De aw sjoeël 215De ballade van Lömmerich 201De biech 250De boeiekeuning 228De bontje sjtorm 221De circulaire 177De cramignon 189De flat 98De flikker 124De gezèt 155De gifwolk 191De goddelike nar 243De Graethei 140De ieëste op de waereld 274De kaolekoel 103De koe van Meulenberg 199De lange sjich 60De lètste sjich 84De lètste vogelversjrikker 160De liestrèkker 101De loge 232De marskraemer 136De meermin van de Maas 213

296

De mei 282De nar 118D'n daag van 't aordeil 292D'n druim 129D'n tied van bukke is veurbie 66De projectontwikkelaer 99De reub 225De reubevraeter 229De sjtier 173De sjotte 198De tamtamklopper 147De tros is los 119De verlaore zoon 33De veersjtök 76De vrouw 48De wachkamer 70De zin 26Doe, leveke, doe 276Doeveleefde 196Doe wils gaon? 283Ein awd vertèlselke 105Ein nuuj gezich 218Ein sumpel littenie 260Emmaus 252En de vrouw? 69Erme Thei 29Es de wèndj zich dreejt 72Es aw sjure brenne 44Geiseling 256Geis te mit? 150Genesis 12-1 249Goede morgen 152God, woróm? 57Golgotha 255Good veur de sjlam (Sjtudere) 68Hie is de mei 285Hieëre, bedank 62Hoeëg water 169Ich bèn de Hieër van 't fieës 241Ich gaon 166Ich sjp r 't weer 151Ich sjpeelde veur dich 52Ich wil gaer blieve 40Ich zèng 238

297

In de peiler 278In 't awd kefee 234In 't begin 127Integratie 123Jezus in Limburg 92Kal dien moorstaal 205Kaolesjlaaf 87Kefee 132Kirmes in 't dorp 63Klaagleed 290Kleine Peter 110Krómbroeëd rape 226Laeve 36Laevesgank van Pieter Ecrevisse 208Laevesmeug 263Laot os danse 286Laudatio ad Josephinam 42Leve de voetbalsport 182Lewie 71Lichtensjtein Tango 164Lijdensmeditatie 257Loeëndaag 83Lofzank op de leefde 28Lömmerich 217Loup èns effe in de zon 244Mama hymne 231Marteling 194Maskers 227Merieke 1 23Merieke 2 281Mien lètste vraog 272Milieuprojek 171Miserère 239Modern times 145Nao de sjich 65Ninge Nang 219Nölke Sjmeets 107Norme 175Num mich neet kaolik 253Nuuj j aorsleedj e 154Och leve Commissaris 138Oma 270Oktoeëber wienmaondj 27Oliefbóngerd 261

298

Oorlog 266Op daagsjich 59Overloon 289Petrol 235Playback 162Piëta 254Pieëtrus 262Pilatus 268Planne 82Sacerdos in aeternum 246Seldaotekirkhaof 168Sjmakelik aete 222Sjmörgesvreug 277Sjpegel aan de moer 245Sjtómme kal 81Sjtop de neutronenbom 120Sjtop de R73 143Sjtróntj 163Slogans 78't Dorp 216Teresina 31't Gouwe Haenke 80't Laeve is ein sjpel 39't Miengaas 86't Mooswief 230't Mörgelandj 74Toesje 180Toerisme 193't Verlaore paradies 38Thei de fitsrenner 212Tuug 1412408 56Vandaag 41Vastelaovend in Limburg 200Verkezèngstoesjpraok 114Verkleie 210Verleze 46Verlaote 264Veuroetgank 192Via dolorosa 269Vreugjaor op 't hètje 61Vriedigmiddig 265Vrouweklacht 184Vrouwluujgimmesjtiek 211

299

Waeverie 279Wae wèt nog wie 't waor? 134Wat is de zin? 149

Welteröste leef Limburg 90

Wie doet mee? 183Wie voel os Limburg is 186

Winnetou 179Wo bleefs te gistere 280

Wo mien moder 91

Woveur? Daoveur! 144Zank van de bannelinge 294

Ze braeke mer aaf 96

Zoon, laeve en zieël 291

Zuver goud 284

300

Discografie

Behalve deze drie geluidsdragers bestaat er ook nog een cassette die in eigen

beheer werd gemaakt en de vele ROZ-opnamen die de lp Saneringsroute en

de cd Hemel & Aerd niet haalden. Artistiek, programmatisch en (produc-

tie)technisch werden deze geluidsdragers mogelijk door de bijdragen van (in

alfabetische volgorde): Pierre Beckers, Pieter Beek, Han Berghs, Ger Ber-

tholet, A. Beijer, Jules Dister, Peter Geuijen, Poele (Paulus) van Hees,

George Janssen, Hans van Lith, Floor Minnaert, L.Mommers, Rob Nypels,

Hans Op de Coul, Jos Prop, Teun Ramaekers, Appie Sleijpen, Jo Smeets,

Frans Somers, Erwin Veugelers, Hans Vrolijks, Peter Wolters en Jos van

Wunnik. De studios waren: DIGI-sound, Marlstone Studio, ROZ (L1) stu-

dio en Telstar Studio.

EP. ROZ Herman Veugelers ROZ 250479

1. D'n druim

2. D'n draak (Ein awd vertèlselke)

LP. Saneringsroute TAR 14975 TL 1980

1. Wo mien moder

2. De kaole-koel

3. Ballade van de einzame pesjtoer

4. Nölke Sjmeets wilt renner waere

5. Arbeid adelt

6. De flat

7. Jezus in Limburg

LP. Gape taege eine bakoave Starlet 10186 1982

1. D'n druim

2. Tuug

3. Graethei

4. Och leve Commissaris

5. Ein awd vertèlselke

6. De marskramer

7. Café

8. Welteröste

LP. Es de wèndj zich dreejt LTS 251085

1. God waoróm?

2. Aafraekening

3. Op daagsjich

4. De lange sjich

5. Vreugjaor op 't hetje

6. Haere bedank

301

7. Kirmes in 't dorp

8. Nao de sjich

9. De Lied van bukke is veurbie

10. Good veur de sjlam

11. En de vrouw?

12. De wachkamer

13. Lewie

14. Es de wèndj zich dreejt

15. 't Mörgelandj

Cassette. Hemel & Aerd 1991 DIGI Sound

1. De Nar

2. Ninge Nang

3. Erme Thei

4. Toesje

5. Sjtróntj

6. Ein sumpel littenie

7. Antocha Antonina

8. Woveur?

9. Winnetou

10. De reub

11. Teresina

12. Ich gaon

13. Verleze

14. Adieu

CD. Hemel & Aerd 2002 LI - Limbo Music

1. Wo mien moder

2. Ballade van de einzame pesjtoer

3. Ein awd vertèlselke

4. Antocha Antonina

5. Arbeid adelt

6. De knarie

7. D'n druim

8. Norme

9. De kaole-koel

10. Seldaotekirkhaof

11. Teresina

12. Graethei

13. Es aw sjure brenne

14. Nölke Sjmeets

15. Verleze

16. Welteröste

17. Adieu

18. Ninge Nang

302

Stichting LiLiLi

www. uitgeveri jtic. nl

NELTERDBTE LEEF LIMCVEUGELERB OCRTHOLET87990794074f1N520 / /0009

£17,90

Herman Veugelers (1937) uit Obbicht werdbekend met zijn protestliederen in dejaren zeventig van de vorige eeuw. Maarzijn creatieve werk omvatte veel meer:toneel, revue en zelfs een roman. Zijnsterkste punt bleven de liedteksten. Zoschreef hij liefdesliedjes. carnavalslled-jes. gelegenheldslledjes. natuurliedjes,levensliederen, religieuze liederen enzelfs volksliedjes. En natuurlijk politiekgetinte en maatschappelijk betrokkeneliederen, die nu verbazen vanwege hunactualiteit. Soms schreef hij in het Neder-lands, meestal in de taal van zijn omge-ving. het Obbichts.

Deze bloemlezing omvat bijna 200 teks-

ten. GeHarriegraflscleen insvan dea2000 0'