Provinciale Hogeschool Limburg Academiejaar 2006-2007Departement LerarenopleidingElfde-Liniestraat 263500 HASSELT

Informatie over de didactische beginsituatie Datum: 19 /10/06Naam: Wim Govaerts Leraar: Dhr. Schaeken W.Beginsituatie: 3de jaar technisch onderwijs Bronnen: Ontdek Geschiedenis School: Technisch instituut Heilig Hart HasseltUur: 3de en 4de uur.Lokaal: A104 en A103

Didactisch materiaalBordKaarten (Bijlagen 1, 2 en 3)

Te noteren in de schoolagenda“Karel de Grote sticht een nieuw Keizerrijk” HB p. 8-9 WB p.8-9

DOELSTELLINGEN OP VLAK VAN

Kennis

K1: De leerlingen kunnen de verschillende redenen van de uitbreiding van het Frankische Rijk opnoemenK2: De leerlingen kunnen het verband uitleggen tussen Karel de Grote en de latere eenmakingspolitiek in Europa.K3: De leerlingen kunnen uitleggen waarom Karel de Grote door de paus tot keizer werd gekroond.K4: De leerlingen kunnen het bestuursysteem van Karel de Grote uitleggen.K5: De leerlingen kunnen zeggen waarom de gouwvorsten door Karel de Grote en door koningsboden werden gecontroleerd.

Vaardigheden

V1: De leerlingen kunnen met behulp van kaart de veroveringen, de marken en de

Wim Govaerts

1“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

invloedssferen van Karel de Grote benoemen en aanduiden.V2: De leerlingen kunnen met behulp van kaart het rijk van Karel de Grote vergelijken met de kaart van de Europese Unie wat betreft de staten die geheel, gedeeltelijk of helemaal niet binnen Karels’ Rijk gelegen waren.V3: De leerlingen kunnen met behulp van het schema blz. 9 het bestuur van het Frankische Rijk uitleggen en verklaren.

Affectieve doelen.

A1: De leerlingen tonen belangstelling voor de overblijfselen uit het verleden en voor actuele samenleving.

Wim Govaerts

2“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

T

10’

Doelstellingen

Didactische Principes

Lesverloop DidactischMateriaal

Werkblaadjes

Bijlagen 1 en 2

Probleemstelling

Leraar <Voorstelling>

Nemen jullie allemaal jullie werkblaadjes p8 en leest iemand mij eens het tekstje bovenaan tot en met … vijfentwintig leden.

Ik heb hier een blinde kaart van de huidige Europese unie met zijn 25 lidstaten. Zouden jullie mij kunnen helpen en deze vervolledigen? Jullie mogen hier per twee aan werken. Jullie krijgen hier 5 minuten voor.Daarna wordt klassikaal de blinde kaart opgelost. Hierna deelt de leraar de kaart met de oplossing uit. (Bijlage 1 en 2)

Hebben jullie enig idee waar de idee Europa van vandaan komt?Wel, we gaan het deze les hebben over Karel de Grote, diegene die de vader van Europa wordt genoemd. Weet iemand waarom hij zo wordt genoemd?Hoe denken jullie dat zo een rijk wordt bestuurd?Op deze twee vragen gaan we deze les een antwoord op proberen te vinden.

Leerling

Een willekeurige leerling leest de tekst.

Leerlingen vervolledigen de kaart van de Europese unie per twee.

Leerlingen houden de oplossingskaart op de bank om deze later in de les te gebruiken.

Leerlingen antwoorden

Neen.

Weten we niet.

Wim Govaerts 3“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

15’

Jullie mogen deze twee vragen al noteren in het kadertje onder het woord probleemstelling. “Waarom mogen we Karel de Grote de vader van Europa noemen en op welke manier werd zijn rijk bestuurd?”

Fase 1: Karel de Grote verovert en missioneert.

Lees nu allemaal eens in stilte de tekst “Karel de Grote verovert en missioneert” p.8 in jullie handboek en stel jezelf na het lezen eens de vraag waarom Karel de Grote zo gebrand was dat iedereen Christen werd. Jullie krijgen hiervoor 5 minuten.

Kan iemand mij eens vertellen waarom dat godsdienst zo belangrijk was. Waarom moest iedereen Christen zijn in het rijk van Karel de Grote?

Waarom kroon de paus Karel keizer en niet Karel zelf?

Neem nu allemaal jullie werkblaadjes p8 Los per twee vraag 1 tot en met 7 op, vraag 6 is niet meer van toepassing en daar mogen jullie een nulletje voor schrijven. Jullie mogen gerust de tekst en de kaarten gebruiken bij deze opgaven. Ik ga hier nu ook een extra kaart uitdelen over de veroveringen van Karel

Leerlingen noteren de vraag.

De leerlingen lezen de tekst.

Het zorgt voor eenheid tussen de bevolking. Daardoor is er minder kans op conflicten.

Omdat hij ten dienste staat van de Christelijke kerk.

De leerlingen lossen per twee de vragen op.

Werkblaadjes

Handboek

WerkblaadjesHandboekKaarten (Bijlagen 1 en 2)

Wim Govaerts 4“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

15’

de Grote, deze kun je heel goed gebruiken bij het studeren en deze opdrachten (Bijlage 3). Ondertussen loop ik rond in de klas en diegene die eventuele vragen hebben moeten hun vinger opsteken. Jullie krijgen hier 10 minuten voor. (ondertussen zet de leraar het schema p.8 in de werkblaadjes oningevuld op het bord.)De vragen worden klassikaal verbeterd.

Fase 2: Hoe kan een enorm rijk bestuurd worden?

Lees nu, in stilte, puntje 2 p.8-9 in jullie handboeken. Probeer ook een antwoord te vinden op volgende vraag: Hoe controleerde Karel de Grote zijn ondergeschikten? Neem ook het kaartje van de veroveringen van Karel de Grote erbij. (Bijlage 3) Hierop zie dan ook waar de meest belangrijke palts of keizerlijke paleizen waren.

Wat zijn zendgraven?

Wat is het voordeel van een geestelijke aan het hoofd van een stuk land?

Waarom hadden markgraven meer militaire rechten dan andere lokale bestuurders?

Hijzelf reed rond en hij had ook de missi dominici of zendgraven die de lokale bestuurders controleerden.

Geestelijke of mensen van adel die benoemt waren door Karel de Grote om de graven te controleren

Dat er geen zonen vanuit hem voortkomen zodat het land erna terug naar de kroon gaat.

Omdat deze markgraven in de grensgebieden het voor het zeggen hadden. Zij moesten tijdig kunnen reageren op een aanval van buitenaf.

HandboekKaart (bijlage 3)

Wim Govaerts 5“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

10’

Kan iemand mij het verschil uitleggen tussen een gouwgraaf en een markgraaf?

Neem nu allemaal jullie werkblaadjes op p.9. Probeer nu het schema tot boven Verdun op te lossen aan de hand van de tekst en het schema onder puntje 4 op p.9 in jullie handboeken. Jullie werken per 2 hieraan en krijgen hiervoor 5 minuten. Ik zal weer door de klas lopen als er vragen zijn. Vul alles voorlopig in met potlood. Zo kun je als je iets fout hebt het makkelijk uitgommen en een proper schema overhouden.Dit schema wordt klassikaal verbeterd in samenwerking met het schema op het bord. Ook de uitleg van het structuurschema wordt hier aangevuld.

Fase 3: Verbrokkeling van het Karolingische Rijk.

Lees nu allemaal in stilte de tekst onder puntje 3 op p.9 in jullie handboeken. Vergeet ook niet naar de kaartjes te kijken op p. 17. Probeer een antwoord te vinden op de vraag: “Hoe komt het dat het Karolingische rijk verbrokkelde?”

Probeer nu aan de hand van de tekst en de

Een gouwgraaf bestuurde in het binnenland terwijl een markgraaf in de grensgebieden actief was. Deze hadden ook meer volmachten dan een gouwgraaf.

Leerlingen werken per twee aan de opdrachten. Ze hanteren hierbij de verschillende bronnen.

De zonen van Lodewijk de Vrome verdeelde het rijk onder hen zoals vastgelegd in het verdrag van Verdun. Door de verdere verdelingen onder de zonen van deze drie en zo nog voor generaties voort, verbrokkelde het zo machtige rijk van Karel de Grote.

WerkblaadjesHandboek

Handboek

HandboekWerkblaadjes

Wim Govaerts 6“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

5’

kaartjes p.17 de rest van het schema aan te vullen jullie krijgen hier een paar minuten voor. Jullie mogen per twee werken.Daarna wordt het schema klassikaal verbeterd en de uitleg verder aan gevuld.

Synthesefase.

Waarom noemt Karel de Grote nu eigenlijk Karel de Grote?Wat deed Karel de Grote om voor eenheid te zorgen in zijn rijk?Waarvoor dienden de zendgraven in zijn rijk weer?Wat gebeurde er door het verdrag van Verdun?Welke drie delen en aan wie horen ze toe?

De leerling maken het schema verder af.

Omdat hij een groot rijk onder zich had gebracht.Iedereen moest Christen zijn anders werd je veroordeeld tot de dood.Om de gouwgraven en de markgraven te controleren.Het rijk van Lodewijk de Vrome werd gesplitst in drie.West-Frankenland van Karel de Kale, Lotharingen van Lotharius en Oost-Frankenland van Lodewijk de Duitser.

Wim Govaerts 7“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

Bordschema

Agenda: “Karel de Grote sticht een nieuw Keizerrijk” HB p. 8-9 WB p.8-9

Karel de Grote sticht een nieuw Keizerrijk.

I. Karel de Grote verovert en missioneert.

Vraag bij de tekst: Waarom Christendom? Zorgt voor eenheid in het rijk.

II. Hoe kan een enorm rijk bestuurd worden?

Vraag bij de tekst: Hoe controleerde Karel de Grote zijn ondergeschikten?

Zendgraven. Wereldlijk of geestelijk.Schema van de werkblaadjes

III. Verbrokkeling van het Karolingische Rijk.

Vraag bij de tekst: Hoe komt het dat het Karolingische rijk verbrokkelde?

Werd verdeeld onder de zonen volgens erfrecht.Verder aanvulling van het schema van de werkblaadjes.

Schema van de werkblaadjes

Wim Govaerts“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

8

Bijlagen.

Bijlage 1

Wim Govaerts“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

9

Bijlage 2

Wim Govaerts“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

10

Bijlage 3

Wim Govaerts“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

11

Handboek p.8

Wim Govaerts“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

12

Handboek p.9

Wim Govaerts“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

13

Werkblaadjes p.8

Wim Govaerts“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

14

Werkblaadjes p.9

Wim Govaerts“Karel de Grote sticht een nieuw wereldrijk”

15