Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie...

28
Tri-Cities ATCT / Chinook TRACON Pasco, Washington

Transcript of Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie...

Page 1: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Lokale financiën

Budget 2015

De lokale financiën in 10 thema’s

Geert Gielens – Chief economist

Arnaud Dessoy – Research Public finance & Social profit

Anne-Leen Erauw - Research Public finance

1

Page 2: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Vroeger (tot 2014) : 3 tot 4 trimestriële publicaties

(Gemeenten & provincies, OCMW & PZ, Lokale overheids-

bedrijven,….)

Nieuw bij onze studies “Lokale financiën”

2

“Thema- analyses”

• Electronisch

• 10-15 blz

• Specifieke topics:

overheidsinvesteringen

ESR 2010, pensioenen,

fiscaliteit,…..

• +/- 6 nummers per jaar

“Analysenota’s”

• Drukwerk

• +/- 30 blz

• Analyse op basis van

boekhoudkundige cijfers

• 2 nummers per jaar :

Budget (juni) en Rekening

(november)

vanaf

2015

Page 3: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Eerste nummers van 2015

Nieuwe thema-analyes

3

Page 4: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Nieuwe analyse van de lokale besturen op basis van de meest recente budgetten

Totale “Lokale besturen” =

Gemeenten + provincies + OCMW + politiezones

Focus op de recente evolutie : Budget 2015 (t.o.v. 2014)

Verschillen in boekhoudkundige verwerking en representativiteit van de steekproef

Bronnen - methodologie

4

Vlaanderen Wallonië Brussel

Boekhouding BBC (behalve PZ) NGB NGB

Page 5: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Bronnen - methodologie

Presentatie van de grote tendensen op basis van cijfers beschikbaar op 1 juni 2015

Volledige studie (publicatie) beschikbaar tegen half juli

on line : www.belfius.be/onzestudies

Aan de hand van 10 thema’s die de verschillende invalshoeken bekijken voor de lokale besturen (personeelskost, belastingen, investeringen, schuld, evenwicht, …)

5

Page 6: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Thema’s / Vragen? Lokale besturen : budget 2015

1. Impact van de economische omgeving op de lokale financiën?

2. Het financiële gewicht vd lokale besturen (Nationaal + 3 regio’s)

3. De problematiek van de sociale bijstand OCMW

4. De veiligheidsproblematiek politiezones + hervorming van de hulpverleningszones

5. De investeringen van de lokale besturen

6. De personeelskosten + de pensioenhervorming

7. De toelagen & subsidies van de andere overheden

8. De belastingen

9. Zijn de budgetten 2015 in evenwicht ?

Verschil met de ESR-normen ?

10. Belangrijkste financiële uitdagingen ?

Macro-

economische

omgeving

Missie –

diensten

Middelen

Evenwicht &

houdbaarheid

Page 7: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Vraag 1 :

Impact van de economische

omgeving op de lokale financiën ?

7

Page 8: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Impact van de economische omgeving op de lokale financiën

Factoren

Inflatie Groei Rente

Uitgaven 91% Max 25% Max 3%

Ontvangsten Max 38% 10%-18% 1%

Page 9: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Vooruitzichten

2015

Inflatie 0,2%

Groei 1,3%

Werkloosheid 8,5%

Rente KT

LT

-0,01%

1,4%

Impact van de economische omgeving op de lokale financiën

Page 10: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

-100

0

100

200

300

400

500

600

700

800

2014 2015 2016 2017 2018 2019

Mio €

Evolutie van de AFM voor de gemeenten

volgens verschillende scenario’s

Sterkere

inflatie en

zwakke groei

Inflatie minder

sterk

Impact van de economische omgeving op de lokale financiën

(voorbeeld voor Vlaamse gemeenten)

Page 11: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Economische context is globaal neutraal

Geen sterk groeiverhaal

Maar lage rente en inflatie

Globale saneringscontext voor de overheidsfinanciën

Budgettair stabiliteitspact geldt voor alle overheidsgeledingen

Demografische druk

Vergrijzing van de bevolking

Demografische druk (vooral in grote steden die een sterke

internationale immigratie ondervinden)

Impact van de economische omgeving op de lokale financiën

Page 12: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Vraag 2 :

Het financiële gewicht vd lokale besturen

12

Page 13: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Opm: verschil met de ESR-perimeter (S1313) intercommunales, regies, gemeentelijke VZW’s, …

Financieel gewicht – nationaal

589 10 589 195 Aantal best.

62% 7% 22% 9% % Totale uitg.

77% 7% 14% 3% % Invest.uitg.

Kencijfer: 32,1 miljard aan uitgaven in het budget 2015*

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

Gemeenten Provincies OCMW Politiezones

Investeringen

Exploitatie

81%

19%

Exploitatie

Investeringen

Personeel 47%

Werking 18%

Overdrachten 26%

Financiële uitgaven

9%

Page 14: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Financieel gewicht – Wallonië

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

Communes Provinces CPAS Zones de police

Extraordinaire

Ordinaire

Kencijfer: 10,5 miljard aan uitgaven in budget 2015

83%

17%

Ordinaire

Extraordinaire

Personeel 49%

Werking 14%

Overdrach-ten 28%

Schulduit-gaven

9% 262 5 262 72 Aantal best.

61% 11% 20% 9% % Totale uitg.

83% 8% 7% 2% % Invest.uitg.

Page 15: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Financieel gewicht – Brussel

84%

16%

Ordinaire

Extraordinaire

Kencijfer: 4,5 miljard aan uitgaven in budget 2015

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

Communes CPAS Zones depolice

Extraordinaire

Ordinaire

19 19 6 Aantal best.

60% 27% 13% % Totale uitg.

74% 22% 4% % Invest.uitg. Personeel 47%

Werking 10%

Overdrach-ten 36%

Schulduit-gaven

7%

Page 16: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Financieel gewicht – Vlaanderen

Kencijfer: 18,2 miljard aan uitgaven in budget 2015

308 308 117 5 158 Aantal best.

60% 21% 8% 6% 6% % Totale uitg.

69% 14% 3% 6% 8% % Invest.uitg.

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

10.000

11.000

12.000

Investeringsuitgaven

Exploitatie-uitgaven

79,4%

20,6%

Exploitatie-uitgaven

Investeringsuitgaven

Werking 24,5%

Personeel 49,5%

Toegestane werkings-subsidies

22,9%

Financiële uitgaven*

3,0%

* Zonder kapitaalaflossingen van leningen

Page 17: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Thema 3 :

De lokale besturen en de sociale bijstand

17

Page 18: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

De lokale besturen en de sociale bijstand

Actoren / kencijfers (2015) :

OCMW: 7,1 miljard totale uitgaven (88% exploit. / 12% investeringen)

Gemeenten: werkingsbijdrage voor exploitatietekort 1,7 miljard

In EUR/inwoner Vlaanderen Wallonië Brussel

Totale uitgaven 608 585 1.066

• Leefloon (RMI) 39 148 278

• Overige steun 43 94 186

• Ouderenzorg (incl.

WZC) 180* 145 151

Kosten nemen toe in huidige economische context en

rekening houdend met de vergrijzing van de bevolking

* Indicatief volgens beleidsvelden in BBC

Page 19: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

27%

3%

42%

28%

Exploitatie-ontvangsten OCMW

Gemeentetoelage

Fondsen

Subsidies

Werking

Financiële opbrengst

De lokale besturen en de sociale bijstand

Evolutiefactoren:

toelagen voor OCMW ?

Evolutie van aantal begunstigden RMI en sociale bijstand (vooral in de grote steden)

Meer opdrachten voor OCMW’s :

Nieuwe sociale dienstverlening

Beperking werkloosheidsuitkering

Financiering rusthuizen

Opvangcapaciteit verhogen (vergrijzing)

Aanpassen aan nieuwe normen

Verhoogde “pensioenbijdrage” voor vastbenoemd personeel

Page 20: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

De lokale besturen en de sociale bijstand

Evolutie van de gemeentetoelage voor het OCMW ?

2015

in EUR / Inw.

Δ 2014-

2015

Δ 2013-

2014

Δ 2007-

2012

Vlaanderen 149 +1,0% +8,2% +4,5 %

Wallonie 127 +1,1% +2,1% +4,0 %

Brussel 271 +4,7% +4,7% +5,6 %

• 2007-2014 : sterke groei (4 à 5%) in de drie regio’s

• 2015 : stabilisatie van de toelage (+/-1%) behalve voor de

Brusselse gemeenten

Page 21: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Thema 4 :

De lokale besturen en de veiligheid

(politie en brandweer)

21

Page 22: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

De lokale besturen en de veiligheid

Actoren / kencijfers (2015) :

Politiezones: 3 miljard totale uitgaven (94% exploit. / 6% investering)

Gemeenten: toelage voor exploitatietekort 1,8 miljard

Hulpverleningszones: (nieuw opgericht)–nog geen cijfers beschikbaar

Politiezones

Federale toelagen

33%

Gemeente-toelagen

62%

Overige subsidies

4% Prestaties 1%

Financiële opbrengsten

0%

Gewone ontvangsten

Personeel

86%

Werking 11%

Over-drachten

1%

Finan-ciële

uitgaven 2%

Gewone uitgaven

Page 23: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

De lokale besturen en de veiligheid

Evolutie van de gemeentetoelage aan de politiezone?

2015 In EUR / Inw.

Δ 2014-

2015

Δ 2013-

2014

Vlaanderen 147 +3,2% +3,0%

Wallonië 135 +7,0% +3,0%

Brussel 303 +3,4% +4,3%

• Grote verschillen in toelage per gemeente (hoger in stedelijke centra -

cf. Brussel)

• Groei blijft hoger dan gemiddeld voor de uitgaven (vooral in Wallonië)

• Belangrijke impact vd pensioenhervorming ( 95% personeel is

vastbenoemd!)

Page 24: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Hervorming van de hulpverleningszones

Sinds 1 januari 2015, overstap van integrale gemeentedienst naar

organisatie per zone (34 zones)

NB : sommige zones zullen pas 100% operationeel zijn in de loop vh jaar

Organisatie / afspraken voor overdracht (materiaal, gebouwen,

personeel,…) +/- vergelijkbaar met politiezones

Boekhoudkundige impact voor de gemeenten

De lokale besturen en de veiligheid

Uitgaven Ontvangsten

• Personeel

• Werking

• Overdracht

• Schuld

• Prestaties

• Overdracht

• Financiële

Uitgaven Ontvangsten

• Overdracht

= Toelage

aan de

hulpverle-

ningszone

Na hervorming Voor hervorming

Page 25: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

De lokale besturen en de veiligheid

Evolutie van de nettolasten (Uitg.-Ontv.) voor brandweer (in EUR/ Inw.)

2015 In EUR /

Inw.

Δ 2014-

2015

Vlaanderen 50 +1,5%

Wallonië 58 +0,4%

Brussel - -

• Financiering gemeenten = 530 mio EUR, d.i. 90% / federaal = 10%

• Belangrijke verschillen tussen gemeenten evenwicht herstellen

+/- progressief ( verdeelsleutel op basis van de bevolking)

• Brussel : Regionale bevoegdheid (DBDMH)

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

Nettolasten / inw.

53 EUR / Inw.

Page 26: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Vraag 5 :

Kunnen de lokale besturen blijven

investeren ?

26

Page 27: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Kunnen de lokale besturen blijven investeren ?

Kencijfers :

Investeringsvolume (budget 2015) = +/-6 miljard EUR, 520 EUR per inw.

Groot verschil tussen budgetraming en effectieve realisatie

+/- 40% vd totale overheidsinvesteringen

Belangrijkste investeringsvelden: wegen, stedenbouw, administratieve

gebouwen, scholen, sport & cultuur

Gemeenten domineren de investeringen (> 75%)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Gemeenten Provincies OCMW Politiezones

2014

2015

-4,2%

-3,8% -7,6%

-15,4%

Iets zwakker volume

investeringsprojecten (-5,7%)

maar met regionale

verschillen

Page 28: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Evolutie van de investeringen 2014-2015 (Vlaanderen)

3.734

2.834

3.362

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

2014 2015 Budget 2015

Kunnen de lokale besturen blijven investeren ?

• Budget 2015 is hoger

dan voorzien in

oorspronkelijke

meerjarenplan

• Na ongerealiseerde

investeringspiek in 2014

bij opstart BBC

• Hypothese: realistischer

spreiden van

investeringstransacties

over de jaren Oorspronkelijke meerjarenplan

Page 29: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

0

100

200

300

400

500

600

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Prévisions (budgets)

Engagements(comptes)

Evolutie vd investeringen sinds 2010

Waalse gemeenten

Brusselse gemeenten

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600

1.800

2.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Prévisions (budgets)

Engagements (comptes)

Kunnen de lokale besturen blijven investeren ?

+/- 500 miljoen

investeringen

voorzien sinds 2011

Lichte opvering in

2015 na de sterke

daling van 2013 en

2014

Page 30: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Evolutiefactoren voor de lokale overheidsinvesteringen

Cyclisch effect terugval tijdens eerste jaar van de bestuursperiode normaal

Autofinancieringsmarge / financiële gezondheid / context van onzekerheid investeringen = budgettaire aanpassingsvariabele

Budgettaire stabiliteitspact (ESR-normen) impact nieuwe budgetnormen (evenwichtsvoorwaarden / investeringsbaken (max. bedrag per inwoner)

Demografische druk blijft aanhouden in Brussel regionaal plan om de lokale investeringen te ondersteunen om de demografische evolutie op te vangen

Problemen bij onderinvestering

Negatieve impact op economische groei en lokale aantrekkingskracht

Depreciatie van het patrimonium opbouw van een “verborgen schuld”

Kunnen de lokale besturen blijven investeren ?

Page 31: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Vraag 6 :

Zijn de personeelskosten onder controle ?

Wat is de impact

van de pensioenhervorming ?

31

Page 32: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Zijn de personeelskosten onder controle ?

Kencijfers:

Personeel : 11,9 miljard EUR of

1 084 EUR per inwoner

Aantal VTE : 220 591 VTE

(DIBISS – juni 2014)

45 % vastbenoemd personeel

-0,9% in aantal VTE (-1 947 VTE)

tussen 06/2013 en 06/2014

45,0%

19,5%

35,5%

Spreiding van personeel vd lokale besturen volgens statuut

Vastbenoemden

Gesubsidieerde contractuelen

Overige contractuelen

32

Bron: DIBISS

Aandeel personeelsuitgaven (% Exploit.uitg.)

34%

56% 53%

86%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Gemeenten Provincies OCMW Politiezones

Page 33: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Zijn de personeelskosten onder controle ?

Evolutie 2015 ?

EUR / Inw. % Exploit.uitg Δ 2014-2015

Vlaanderen 963 43,7% +0,9%

Wallonië 1 148 48,1% +1,7%

Brussel 1 542 47,2% +3,3%

Vlaanderen Wallonië Brussel

Gemeenten -2,2% +1,2% +1,7%

Provincies -4,0% -0,5% -

OCMW -1,9% -3,2% +0,5%

Politiezones -0,5% +0,8% +3,2%

Totaal -1,9% -0,2% +1,6%

Bron : DIBISS

Evolutie van aantal VTE (juni 2013 – juni 2014)

Page 34: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Zijn de personeelskosten onder controle ?

Opnieuw tragere groei van de personeelsuitgaven in 2015 :

• Lage inflatie laatste overschrijding van de spilindex in november 2012 /

volgende overschrijding verwacht in december 2014 (Federaal Planbureau)

toename van +2% voor het budget 2015 uiteindelijk geen loonsverhoging in

2015 en 2016 (afvlakking index)

• Aantal VTE neemt af in sommige gemeenten ( - 1.947 ETP tussen juni 2013

en juni 2014)

• Relatief matige impact in 2015 van de pensioenhervorming (vastbenoemden)

+ sterke toename verwacht van de responsabiliseringsbijdrage (2015-2016)

Page 35: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Thema 7 :

De toelagen & subsidies van de andere

overheden (regionaal / federaal)

35

Page 36: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

De toelagen & subsidies van de andere overheden

(regionaal / federaal)

Kencijfers:

Subsidies & toelagen = middelen ter beschikking gesteld door de subsidiërende overheden (regionaal & federaal) voor de financiering van de lokale besturen

= 13,3 miljard EUR, of 1 295 EUR per inwoner

= +/- 50 % van de exploitatie-ontvangsten – variabel % volgens type lokaal bestuur

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

Gemeenten Provincies OCMW politiezones

Gemeentetoelage

Werkingssubsidies

Fondsen-Toelagen

in miljoen

EUR

Page 37: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

De toelagen & subsidies van de andere overheden

(regionaal / federaal)

Algemeen Aan belangrijke financiële ondersteuning van de

gewesten wordt niet gemorreld

Erg verschillend van andere landen (Italië, Frankrijk,

Spanje, UK,….) volgens OESO, gemiddeld -2,1% sinds

2009

Vlaanderen

& Wallonië

Gemeentefonds behoudt groei > inflatieniveau

Provinciefonds in Vlaanderen geschrapt

Brussels

Hoofdstede

-lijk

Gewest

Gewestelijke steun voor gemeenten in financiële

moeilijkheden (30 mio EUR per jaar sinds 2007)

1ste effect vd herfinanciering (6de Staatshervorming)

Federaal Meer “gespannen” financiële relatie, minder stabiel,

rond financiering van de sociale bijstand (OCMW) en de

veiligheid (politiezones, hulpverleningszones)

Page 38: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Thema 8:

De lokale belastingen

(gemeenten & provincies)

Page 39: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

De lokale belastingen (gemeenten & provincies)

Kencijfers:

Belastingen = 9,6 miljard EUR of 865 EUR per inwoner

Fiscaal bevoegd: gemeente & provincies

> 50% vd exploitatie-ontvangsten

2 categorieën: aanvullende belast. (84%) / lokale belast. (16%)

EUR / Inw. 752 113

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

Gemeenten Provincies

Lokale belastingen

Overige aanvul.bel.

Aanvul. OnroerendeVH

Aanvul. Personenbel.

Page 40: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

De lokale belastingen (gemeenten & provincies)

Evolutie 2015 :

Duidelijke vertraging: quasi-stabiel tov 2014 voor totale belastingen

Terugval voor aanvullende Personenbelasting en lokale belastingen

(na sterke groei voorbije jaren)

Alleen de aanvullende Onroerende voorheffing blijft aangroeien

Gemiddelde jaarlijkse groei Δ 2014-

2015

Δ 2013-

2014

Δ 2007-

2012

Aanvullende

personenbelasting

-2,1% + 5,2 % +4,2 %

Onroerende voorhef. +2,2% + 5,4 % +3,6 %

Lokale belastingen -0,8% +11,7 % +2,8 %

Totaal +0,3% + 6,6 % +3,8 %

Page 41: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

De lokale belastingen (gemeenten & provincies)

Evolutie vd aanslagvoeten ?

* Regionale aanslagvoet van 2,5% in Vlaanderen

** BRU : opcentiemen agglomeratie niet inbegrepen

Aanslag-

voet

2013 2014 2015

Vlaanderen* 1356 1393 1397

Wallonië 2516 2539 2550

Brussel** 2771 2798 n.b.

Onroerende voorheffing

• Aanslagvoeten van aanvullende

belastingen zijn globaal stabiel in

2015

• Lichte stijging door het optrekken

van aanslagvoeten door enkele

gemeenten

* BRU : 1% agglomeratietaks

niet inbegrepen

Aanslag-

voet

2013 2014 2015

Vlaanderen 7,21% 7,27% 7,28%

Wallonië 7,71% 7,79% 7,82%

Brussel* 6,65% 6,61% 6,57%

Aanvul. Personenbelasting

Page 42: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

De lokale belastingen (gemeenten & provincies)

Lokale belastingen ?

126 EUR / inw.

Grote verschillen tussen

gemeenten

Meest toegenomen belasting :

Parkeerplaatsen

Huisvuilbelasting (werkelijke kostprijs)

Tweede verblijven

EUR /

inw.

2015 2014 2013

Vlaanderen 101 -3,0% +15,0% + 12,0%

Wallonië 138 +1,4% +7,5% + 5,3%

Brussel 221 -2,8% +4,1% + 8,7%

+8,2 %

80

85

90

95

100

105

110

115

120

125

130

135

140

200720082009201020112012201320142015

+11,7 %

-1,5%

Page 43: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Vraag 9 :

Behouden lokale besturen

het evenwicht in de budgetten?

43

Page 44: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Beleids- en beheerscyclus (BBC)

Meerjarenplan 2014-2019 in BBC Prioritaire beleidsdomeinen en andere + doelstellingen

Financiële nota volgt de cijfers op

Saldo voor exploitatie, investeringen et financiering samen

Exploitatie

Investeringen

Andere (leningopname en

schuldaflossing)

Autofinancieringsmarge

Budgettair resultaat boekjaar + Gecum.resultaat - Bestemde gelden

Vlaamse gemeenten BBC

44

Behouden lokale besturen het evenwicht in de budgetten?

Page 45: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Behouden lokale besturen het evenwicht in de budgetten?

Financieel draagvlak exploitatie >= Netto periodieke leningsuitgaven

Lokale besturen in Vlaanderen (BBC)

45

Dubbel evenwichtscriterium: Jaarlijks: resultaat op kasbasis >= 0 (OK)

Structureel evenwicht op einde plan : autofinancieringsmarge >= 0

113,9 72,4 164,5

94,4 113,9 131,5 231,6

0,0

200,0

400,0

600,0

800,0

1.000,0

1.200,0

1.400,0

1.600,0

2014 2015 B2015 2016 2017 2018 2019

FINANCIEEL DRAAGVLAK NETTO PERIODIEKE LENINGSUITGAVEN AUTOFINANCIERINGSMARGE

Gemeenten en OCMW’s

Page 46: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Financieel draagvlak exploitatie >= Netto periodieke leningsuitgaven

Vlaamse gemeenten BBC

46

Dubbel evenwichtscriterium: Jaarlijks: resultaat op kasbasis >= 0 (OK voor alle gemeenten)

Structureel evenwicht op einde plan : autofinancieringsmarge >= 0

107,6 60,3 152,6

80,4 96,1 110,4 204,1

0,0

200,0

400,0

600,0

800,0

1.000,0

1.200,0

1.400,0

2014 2015 B2015 2016 2017 2018 2019

FINANCIEEL DRAAGVLAK NETTO PERIODIEKE LENINGSUITGAVEN AUTOFINANCIERINGSMARGE

Behouden lokale besturen het evenwicht in de budgetten?

Page 47: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Begrippen:

Verrichtingen gewone dienst

Onderscheid eigen dienstjaar / algemeen totaal

Sterke verschillen budget / rekening

Ander concept voor evenwicht volgens BBC en ESR 95

Omvat

kapitaalaflossing

van leningen !

47

Behouden lokale besturen het evenwicht in de budgetten?

Page 48: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Waalse lokale besturen B 2015 In Mio

EUR

In % gew.

ontvangsten

Eigen dj. +41 0,5%

Alg.totaal +376 4,1%

In miljoen EUR

Behouden lokale besturen het evenwicht in de budgetten?

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

350

400

Gemeenten Provincies OCMW Politiezones

2015

Saldo Eigen dj.

Saldo Alg.totaal

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2014 2015

Saldo Eigen dj.

Saldo Alg.totaal

Page 49: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Saldi verbeteren in 2015

Waalse gemeenten B 2015 In Mio

EUR

In % gew.

ontvangsten

Eigen dj. +57 1,2 %

Alg.totaal +356 6,7 %

-0,3% -0,1% -0,2%

0,6% 1,2%

7,0% 7,4%

5,2%

6,2% 6,7%

-3%

0%

3%

5%

8%

10%

2011 2012 2013 2014 2015

Saldi (in % vd ontvangsten)

Eigen dj Alg. totaal

% Gemeenten met tekort (eigen dienstjaar)

Saldo Eigen dienstjaar : overschot

vergroot maar meer impact van:

Verplicht budget in evenwicht voor

eigen dienstjaar

Speciaal krediet voor niet-vastgelegd

budget (35 mio EUR)

Aanrekenen van

responsabiliseringsbijdrage voor

pensioenen op vorige dienstjaren

+/- 25 mio EUR)

Saldo Alg. totaal: beter overschot

sinds 2012

2012 2013 2014 2015

34% 37% 14% +/- 1%

Behouden lokale besturen het evenwicht in de budgetten?

Page 50: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Brusselse lokale besturen B 2015 In Mio

EUR

In % gew.

ontvangsten

Eigen dj. - 9 0,2%

Alg.totaal + 70 1,8%

In miljoen EUR

Behouden lokale besturen het evenwicht in de budgetten?

-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

Gemeenten OCMW politiezones

Saldo eigen dienstjaar

Saldo algemeen totaal

-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2014 2015

Saldo eigen dj

Saldo alg. totaal

Page 51: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Evolutie in 2015?

Brusselse gemeenten

B 2015 In Mio

EUR

In % gew.

ontvangsten

Eigen dj. -12,6 -0,6%

Alg.totaal +66 +2,8 %

0,2% 0,2%

-0,1%

0,0%

-0,4%

-1,3%

-0,5% -0,6%

1,2%

4,8% 4,7% 5,2%

5,7%

4,5%

2,6% 2,6%

-3%

0%

3%

5%

8%

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Saldi (in % vd ontvangsten)

Eigen dj. Alg.totaal

2012 2013 2014 2015

63% 47% 63% 37%

Saldo Eigen dj.: stabilisatie

van het tekort

Relatief beperkt (0,6%

gew.ontvangsten)

Contrast : 7 gemeenten

met tekort / 12 gemeenten

met overschot

Saldo Alg. totaal: stabiel

maar afname van meer dan

50% tov 2012

Zwak niveau vd reserves

Behouden lokale besturen het evenwicht in de budgetten?

% Gemeenten met tekort (eigen dienstjaar)

Page 52: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Vraag 10 :

Welke belangrijke financiële

uitdagingen op komst de drie

volgende jaren ?

52

Page 53: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Algemene tendensen

Exploitatie-uitgaven goed onder controle (personeel, werking,

financiële uitgaven)

Sterkere evolutie van de overdrachtuitgaven voor sociale bijstand

en veiligheid

De lokale besturen zien hun belastingontvangsten eroderen

Nog steeds geen heropleving van de lokale investeringen sinds het

begin van de bestuursperiode (maar dynamiek verschilt volgens

het gewest)

Globaal behoud van de budgetsaldi / AFM

Samenvatting – Budget 2015

Page 54: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

4 onontkoombare financiële uitdagingen

1. De verwachte toename van de pensioenlasten

2. De start van de hulpverleningszones

3. De investeringscapaciteit in het kader van het stabiliteitspact

(ESR-normen)

4. De demografische uitdaging (vergrijzing en uitbreiding van de

grote steden)

Welke belangrijke financiële uitdagingen ?

Page 55: Lokale financiën · 2019. 3. 5. · Budget 2015 De lokale financiën in 10 thema’s ... Evolutie van de AFM voor de gemeenten volgens verschillende scenario’s Sterkere inflatie

Lokale financiën

Budget 2015

De lokale financiën in 10 thema’s

Geert Gielens – Chief economist

Arnaud Dessoy – Research Public finance & Social profit

Anne-Leen Erauw - Research Public finance

55