Logo NL Q · De ombudsman heeft uiteraard de opdracht om de rechten van de burger te verdedigen...

Hertogsstraat 431000 Brussel

tel. 02 289 27 27 0800 99 962fax 02 289 27 28

[email protected]

www.federaalombudsman.be

jaarverslag 2011de federale O

mbudsm

an

jaarverslag

2011

312206_kaft-NL-FR.indd 2 13/03/12 08:31

312206_kaft-NL-FR.indd 3 13/03/12 08:31

JAARVERSLAG

2011

Verantw. uitg: Guido Schuermans & Catherine De BrueckerHertogsstraat 431000 [email protected]

2012 Vermenigvuldiging van dit verslag of delen ervan is toegestaan mits bronvermelding

Realisatie: Vanden Broele Grafische Groep

Mijnheer de Voorzitter van de Kamer van volksvertegenwoordigersMijnheer de Voorzitter van de commissie voor de VerzoekschriftenDames en heren volksvertegenwoordigers

Wij hebben de eer u het jaarverslag van de federale Ombudsman over 2011 te bezorgen, zoalsvoorgeschreven in artikel 15 van de wet van 22 maart 1995 tot instelling van federale ombudsmannen.

Wij wensen u alvast veel leesgenot en houden ons ter beschikking om het jaarverslag voor te stellen en toete lichten aan de commissie voor de Verzoekschriften en aan de vaste commissies.

Met de meeste hoogachting,de federale ombudsmannen,

Catherine De Bruecker Guido Schuermans

Voorwoord

Dit is het zevende jaarverslag dat wij voorstellen aan de Kamer van volksvertegenwoordigers sindsonze aanstelling op 8 november 2005. Het eerste had betrekking op een werkjaar (2005) dat nogvoor het overgrote deel voor rekening was van onze voorgangers. Dit jaarverslag betreft een werkjaarwaarin ons mandaat van zes jaar verstreek.

Ons mandaat liep inderdaad af op 8 november 2011. Op basis van de wet van 22 maart 1995 blijvenwe onze functie uitoefenen tot het Parlement de volgende ombudsmannen heeft benoemd.

In het jaarverslag 2010 hebben we in grote lijnen de balans opgemaakt van ons mandaat. Deinvalshoek was dubbel : enerzijds zijn we uitgegaan van de acties die we ondernomen hebben omonze missieverklaring om te zetten in de realiteit en anderzijds van de evolutie in de relatie tussen defederale administratie en de burgers. Hieraan hebben wij een aantal uitdagingen voor de federaleoverheid gekoppeld en een aantal perspectieven voor onze instelling.

In 2011 hebben we voornamelijk de lopende projecten verder gezet of afgewerkt. We komen hieropterug in het deel gewijd aan de werking en het beheer van de dienst.

Laten we eerst enkele belangrijke facetten belichten van de missie die we gedurende zes jaar mochtenvervullen. De ombudsman, destijds gezien als een remedie tegen de dreiging van een groeiende klooftussen de burgers en de overheid, heeft bijgedragen tot de bevordering van de dialoog tussen deadministratie en haar ‘klanten’. De ombudsman is niet alleen een drijvende kracht achter deverzoening, maar hij zorgt er ook voor dat partijen in conflict hun verantwoordelijkheid nemen. Hijkomt op voor de rechten, tegen administratieve willekeur. Ten slotte is de federale Ombudsman viazijn voorstellen, aanbevelingen en verslagen een drager van een vorm van burgerparticipatie in hetoverheidsgebeuren.

Een remedie tegen de dreigende kloof tussen burger enoverheid

Sinds ons aantreden is het aantal klachten bijna onophoudend gestegen. Dit jaar stellen we voor heteerst een lichte daling vast.

In zes jaar tijd hebben we meer dan 30 000 klachten en bijna 7 000 verzoeken om informatie oforientatie van burgers ontvangen.

De administratie was zeer luisterbereid en had oren naar onze argumenten want jaar na jaar steeg hetpercentage dossiers met een “herstel” na de tussenkomst van de federale Ombudsman Momenteelgaat het om meer dan 90% van de gegronde klachten.

Deze toename geeft zonder twijfel aan dat de tussenkomst van de federale Ombudsmandoeltreffender is geworden. Zij gaat gepaard met een toenemend aantal gegronde klachten waarvoorwij geen rechtzetting gevraagd hebben aan de administratie. Het gaat hier in de eerste plaats om degevallen waarin de administratie de situatie niet kan rechtzetten (herstel onmogelijk) en er een wijzigingvan de reglementering nodig is. In dat geval richten wij een aanbeveling aan de wetgever.

Daarnaast gaat het ook om situaties waarin een disfunctie heel algemeen is. Dan bestaat het risico dateen individueel herstel, enkel in het voordeel van degenen die zich tot de federale Ombudsmanhebben gericht, overdreven veel middelen zou monopoliseren ten koste van een algemene oplossingvoor het probleem. Daarenboven zou dat ook een ongelijkheid in de hand kunnen werken tenopzichte van al de anderen. We hebben het hier meer bepaald over de klachten waarbij een

administratie systematisch de redelijke termijn schendt als gevolg van een algemenebehandelingsachterstand in die betrokken dienst. Wij moedigen dan structurele oplossingen aan(structurele tussenkomst). De burgers begrijpen deze keuze meestal zeer goed en de administratie voeltzich meer gesteund in haar bezorgdheid om de situatie te verbeteren. Deze benadering blijft evenwelde uitzondering. Normaal gezien bewerkstelligt de federale Ombudsman een individuele rechtzettingvoor de burger die zich tot hem richt en vraagt daarna een structurele oplossing voor alle anderemensen die zich in dezelfde situatie bevinden. De lezer vindt een illustratie van deze manier vanoptreden in deel III van dit verslag onder hoofdstuk 6 ‘Een klacht bij ombudsman kan leiden tot eenoplossing voor velen’.

In de loop der jaren is het optreden van de federale Ombudsman een doeltreffend middel geblekenom een verzuurde relatie tussen de burger en de overheid te herstellen. Hij heeft ook bewezenoplossingen te kunnen voorstellen die voor beide partijen aanvaardbaar zijn. Zo komt hij tegemoet aande bedoeling van de wetgever : een alternatief bieden voor de juridisering van de conflicten en hetvertrouwen van de burger in de administratie herstellen, meer bepaald door het rechtzetten vangevallen van onbehoorlijk bestuur.

Bevorderen van de dialoog

De federale Ombudsman heeft uiteraard aandacht voor de materiele aspecten van het administratiefoptreden (de inhoud van de beslissingen), maar de formele en de procedurele aspecten en ook deklantgerichtheid die de administratie aan de dag legt, zijn minstens even belangrijk : leesbaredocumenten, gebruiksvriendelijke procedures, bereikbare diensten, hoffelijke ambtenaren, een gepastcommunicatiebeleid, enz. Op al die punten hebben we gewerkt aan een verbetering van de relatietussen de administratie en de burgers, met bijzondere aandacht voor de meest kwetsbaren onder hen.

Een drijvende kracht achter de verzoening

De ombudsman heeft uiteraard de opdracht om de rechten van de burger te verdedigen tegen eenonbillijk optreden van de administratie, maar het is even goed de taak van de ombudsman om hetvoor de administratie op te nemen bij onterechte klachten. We leggen een administratieve beslissinguit en verduidelijken waarom die is genomen, we kaderen een individuele beslissing binnen de ruimerecontext van het algemeen belang, we verduidelijken de bedoeling van een reglementering… Hierdoorkan de ombudsman ervoor zorgen dat de burger de administratieve beslissing, die hij aanvankelijk invraag stelde, toch aanvaardt. Zo kan de administratie de legitimiteit van haar optreden herstellen. Dit isde pedagogische en verzoenende kracht die uitgaat van de ombudsman.

Zorgen voor verantwoordelijkheidszin

Men pleegt te zeggen dat bemiddeling ervoor zorgt dat de verantwoordelijkheid voor de uitkomst vanhet geschil bij de partijen zelf wordt gelegd door beide partijen te betrekken bij de zoektocht naar eenakkoord. Een gerechtelijke procedure impliceert de overdracht van die verantwoordelijkheid aan derechter. Bij een welbepaalde soort geschillen stelt de administratie zich nu nog te vaak terughoudendop bij het nemen van haar verantwoordelijkheid en laat ze de oplossing liever over aan het gerecht.

Het gaat om de gevallen waarin de burger een herstel vraagt voor de schade die hij meent te hebbenopgelopen door een handeling van een administratieve overheid of juist als gevolg van het ontbrekendaaraan.

De administratie verschuilt zich achter de wet - ze roept de verjaring in of eist een uitvoerbare titel -en de ombudsman moet zijn tussenkomst dan vaak beeindigen met de vaststelling dat de fout van deadministratie vaststaat maar dat ze weigert de burger hiervoor schadeloos te stellen. In het beste gevalbiedt ze hem haar excuses aan.

Dergelijke houding van de administratie is niet aanvaardbaar wanneer de fout van de administratievaststaat maar de schade niet omvangrijk genoeg is om voor de burger de kost van een gerechtelijkeprocedure te rechtvaardigen. Zo kan een administratie in werkelijkheid immers elkeverantwoordelijkheid van zich afschuiven, een houding die de legitimiteit van de administratie aantasten de burger zijn vertrouwen in de overheid doet verliezen.

Er zijn tal van situaties waarin een foutief handelen van de administratie een rechtsonderhorige nadeelkan berokkenen. Het kan gaan om een verkeerde informatie, een gebrekkige coordinatie, hetoverschrijden van een redelijke termijn…

Dit heeft ons ertoe aangezet om de klachten in verband met deze problematiek te bundelen en eenstructureel onderzoek te starten – projectnaam Indemnita$ - naar de manier waarop de federaleadministraties omgaan met de verzoeken van burgers om herstel van de schade veroorzaakt door eenfout.

Wij gaan na of er wezenlijke verschillen zijn in de manier waarop de administraties met dezeverzoeken omgaan, of deze verschillen te verklaren en te verantwoorden zijn, of een meer uniformebenadering mogelijk en wenselijk is, of de benadering van sommige administraties als ‘best practice’ kangelden.

De studie is van start gegaan in de herfst van 2011 en gebeurt met de medewerking van deadministraties zelf voor het verzamelen van de informatie en het opstellen van mogelijkeaanbevelingen.

Opkomen voor de rechten

Schending van de grondrechten door de overheid is de meest ernstige vorm van onbehoorlijk bestuur.

Sinds 2007 wijdt de federale Ombudsman een hoofdstuk van zijn jaarverslag aan de eerbiediging vande grondrechten door de federale administraties.

Als onafhankelijke instelling belast met het bevorderen van het behoorlijk administratief optreden enmet de bescherming van de burgers tegen administratieve willekeur, draagt de ombudsman bij tot deverankering van de rechtsstaat en de eerbiediging van het rechtvaardigheids- en gelijkheidsbeginsel.

Drager van burgerparticipatie

Via hun klachten geven de burgers aan wat hun noden zijn en wat ze verwachten van het beleid. Deklachten geven veranderingen weer in de maatschappij en haar onderliggende waarden. In de matewaarin de voorstellen en de aanbevelingen van de ombudsman om de administratieve praktijk bij testuren of te hervormen, deze verwachtingen en veranderingen vertalen, kunnen ze een nieuwe vormvan dialoog betekenen tussen de burgers en de overheid.

De gewezen Ombudsman van het Groothertogdom Luxemburg, Marc Fischbach, drukte het zo uit :“In mijn functie probeer ik bij te dragen aan het ontluiken en de groei van een participatieve maatschappijwaarin de burgers bereid zijn om voor hun zaak op te komen en op die manier meer te investeren in depublieke zaak. Voor het democratisch leven van het land, is dit ongetwijfeld de meest opmerkelijkemeerwaarde van de instelling ombudsman.” (vrije vertaling)

Dit aspect van onze missie brengen we in het bijzonder naar voor via onze overkoepelendeaanbevelingen. Hiermee willen wij de wetgever sensibiliseren voor de nieuwe verwachtingen van deburgers ten aanzien van het geheel van de federale administraties, los van de sector waartoe zebehoren.

We willen dit mandaat niet beeindigen zonder al degenen te bedanken zonder wie we er niet zoudenin geslaagd zijn om het merendeel van de conflicten die ons werden voorgelegd op te lossen. Deresultaten die de federale Ombudsman behaalt, zijn het resultaat van teamwerk. We danken al onzemedewerkers voor de kwaliteit van hun dagelijks werk ten dienste van de burgers, dat zij doen mettoewijding, efficientie en volharding. Onze bijzondere dank gaat ook uit naar de ambtenaren van defederale administraties op alle niveaus. Hun medewerking is onontbeerlijk. Ten slotte bedanken wij deKamer van volksvertegenwoordigers, wiens vertrouwen en steun de grondvesten zijn voor de verdereopbouw van het moreel gezag en de versterking van de overtuigingskracht van de instelling.

Catherine De BrueckerGuido Schuermans

I. Werking en beheer 11II. Algemene cijfers 21III. Analyse van de behandelde klachten 37IV. Cijfers per administratie 101V. Aanbevelingen 131Bijlagen 157

I. Werking en beheer

De werking van de dienst

Publicatie van de handelingen van het colloquium ‘Een federaleombudsman voor de 21ste eeuw : verankering doorvernieuwing ?’ en het cahier met de valorisatie van deresultaten

Op 30 november 2010 had in de Kamer van volksvertegenwoordigers het colloquium plaats over deverankering van de federale ombudsman. Begin september 2011 werden de handelingen van hetcolloquium gepubliceerd. In verschillende bijdragen worden zeer concrete denkpistes voor eenhervorming geschetst.

Vanuit de werkzaamheden van 30 november 2010 is een inventaris gemaakt van de voorgesteldehervormingspistes. Deze diende als basis voor het cahier ‘Valorisatie van de resultaten van hetcolloquium van 30 november 2010’. Dat verslag van de professoren Bernard Hubeau (UA) enBernard Blero (ULB) is het resultaat van de samenwerking tussen de Universiteit Antwerpen(UALS-Onderzoeksgroep Overheid en Recht) en de Universite Libre de Bruxelles (Centre de DroitPublic).

Het verslag geeft een synthetisch beeld van de mogelijke hervormingen en van de argumenten terondersteuning ervan. Eerst is nagegaan of een aantal mogelijke elementen tot verankering principieelaanvaardbaar zijn en of er daarvoor al een voldoende draagvlak is. Vervolgens is een ontwerpopgesteld van mogelijke wijzigingen aan de wet van 22 maart 1995 tot instelling van federaleombudsmannen.

De voorstellen tot versterking en verankering zijn uitgewerkt vanuit een externe doelstelling: binnen debeginselen van de Belgische rechtsstaat en vanuit het oogpunt van de burger-gebruiker, zorgen vooreen duidelijke en effectieve tussenkomst, zodat op lange termijn de dienstverlening van de federaleoverheden aan de samenleving kan worden verbeterd.

Het verslag behandelt zes elementen van verankering :- de grondwettelijke verankering van de functie en de instelling van de ombudsman- het beter op elkaar aansluiten van het beroep op de ombudsman en de rechterlijke beroepen- de uitbreiding van het toepassingsgebied naar andere overheden in de federale bevoegdheidssfeer- het initiatiefrecht voor de ombudsman- de versterking van de aanbevelingsbevoegdheid van de ombudsman- de bevoegdheid van de ombudsman om een billijke oplossing voor te stellen.

Hoorzitting in de commissie Volksgezondheid

In oktober 2011 heeft de commissie voor de Volksgezondheid, Leefmilieu en Maatschappelijkehernieuwing de federale ombudsmannen op hun eigen verzoek1 gehoord over het weigeren vanopvang aan minderjarige kinderen in staat van behoefte die illegaal met hun ouders in het landverblijven.2

1 Artikel 15, lid 4, van de Wet tot instelling van federale ombudsmannen bepaalt dat de ombudsmannen te allen tijde door deKamer kunnen gehoord worden, hetzij op hun verzoek, hetzij op verzoek van de Kamer.

2 Hoorzitting met de federale ombudsmannen, Parl. St., Kamer, 2011-2012, nr. 1884/1.


13

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Aanleiding tot dit verzoek was het feit dat Fedasil tot tweemaal toe de aangegane engagementen metbetrekking tot de opvang van deze minderjarigen niet had nageleefd.3

Tussentijds verslag

Op 15 december 2011 bezorgden wij aan de Kamer van volksvertegenwoordigers een tussentijdsverslag gewijd aan het ontbreken van overgangsmaatregelen in de wet van 8 juli 2011 tot wijziging vande Vreemdelingenwet wat betreft de voorwaarden tot gezinshereniging.4

In het najaar van 2011 had de federale Ombudsman als gevolg van het ontbreken van dezeovergangsmaatregelen heel wat klachten ontvangen over de beslissingen van de dienstVreemdelingenzaken (DVZ). Bij gebrek aan overgangsmaatregelen paste de DVZ de nieuwe wet toeop de hangende aanvragen. Op die manier verwierp de DVZ een hele reeks aanvragen met toepassingvan de nieuwe wet.

Wij kwamen tot de conclusie dat de toepassing door de DVZ van de nieuwe wet op aanvrageningediend voor de inwerkingtreding van de wet leidt tot een ongelijke behandeling en tot aantasting vande rechtszekerheid en het gerechtvaardigd vertrouwen.

Het was niet mogelijk om voor deze klachten een geschikte oplossing te bewerkstelligen met deadministratie. Daarom hebben wij met een tussentijds verslag de Kamer op de hoogte gebracht vanonze bevindingen naar aanleiding van het onderzoek van deze klachten en aanbevolen omovergangsmaatregelen in te voegen in de wet van 8 juli 2011.5

Informatiecampagne : de ombudsbus

Laagdrempeligheid en naambekendheid blijven sleutelbegrippen voor een effectieve ombudsdienst.Daar moet jaar in jaar uit aan gewerkt worden.

Met de slagzin “Stopplaats ombudsman, neem de ombudsbus !” heeft de federale Ombudsman samenmet de ombudsman voor de pensioenen in oktober 2011 door Belgie getoerd met een dubbeldekker.

Het team heeft met de ombudsbus de volgende steden aangedaan :- Antwerpen, Brugge, Genk, Gent, Halle, Hasselt, Kortrijk, Leuven, Mechelen, Sint-Niklaas, Turnhout.- Brussel.- Aarlen, Bergen, Charleroi, Doornik, Eupen, Luik, Marche-en-Famenne, Namen, Nijvel en Waver.

3 pp. 40-41.4 Artikel 15, eerste lid, van de Wet tot instelling van federale ombudsmannen biedt de ombudsmannen de mogelijkheid om

tussentijdse verslagen uit te brengen indien zij het nuttig achten.5 pp. 134-135.


14

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De ombudsmannen waren ook zelf aan boord van de bus om vragen van de burgers te beantwoordenen klachten te registreren en overal werden Informatiebrochures en promotieartikelen uitgedeeld aanhet publiek.

Ook al de lokale ombudsmannen hebben in hun stad met volle inzet deelgenomen.

De campagne heeft ruime aandacht gekregen in de lokale en regionale media, zowel in de geschrevenpers als op de radio en televisie.

Ondersteuning bij het uitwerken van de eerste lijn

In 2008 heeft de minister van Ambtenarenzaken de FOD Personeel en Organisatie (P&O) belast methet ontwikkelen van een geharmoniseerd model voor klachtenmanagement bij de federale overheiden ondersteuning gezocht bij de federale Ombudsman. Op slag waren wij enthousiast.

Het bevorderen van een efficiente en effectieve eerstelijnsklachtenbehandeling door de administratiepast immers perfect binnen een van de doelstellingen van onze missieverklaring: de administratieovertuigen van de meerwaarde van een billijk herstel voor een gegronde klacht.

Dit project steunt op de basisgedachte dat de klacht aan de administratie de kans biedt omvooruitgang te boeken. In iedere organisatie gebeuren er fouten, dat is onvermijdelijk. Het komt erechter op aan de middelen te voorzien om die fouten te herstellen en vooral, om uit die fouten lessente trekken voor de toekomst.

Van bij start was de wil aanwezig om het klachtenmanagement in de eerste lijn goed af te stemmen opde interventies van de parlementaire ombudsman in de tweede lijn. Die ingesteldheid sloot aan bij onsstreven naar een efficiente coordinatie in het belang van de burger.

De ontwikkeling van het klachtenmanagement in de eerste lijn is in 2011 in een hogere versnellinggeraakt, zoals blijkt uit het eerste verslag dat het Directoraat-generaal Organisatie- enPersoneelsontwikkeling ons bezorgd heeft.

Wij rekenen er dus op om vanaf volgend jaar de statistieken te kunnen publiceren van het FederaalNetwerk voor Klachtenmanagement en zo het Parlement een globaal zicht te bieden op de klachtenover de federale administratie en hun opvolging.

Wij zijn er trouwens van overtuigd dat de tijd gekomen is om een geharmoniseerdeklachtenbehandeling in de eerste lijn wettelijk te organiseren en doen een overkoepelende aanbevelingin die zin, terug te vinden in deel V.6

6 pp. 133-134.


15

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Verslag van het Federaal Netwerk Klachtenmanagement – Bron: FOD P&O,Directoraat-generaal Organisatie- en Personeelsontwikkeling

Uitbouw eerstelijnsopvang voor klachten : klachtenmanagement binnen de Federale Overheid.

Het proces klachtenmanagement(a) situeert zich binnen de nazorg van het klantenproces.Concreet bestaat het proces van klachtenmanagement uit drie grote stappen. Het onthaal vande klachten, de klachtenbehandeling en de klachtenanalyse en -rapportering.

Nazorg

Klachtenmanagement

• Opvang en onthaal• Nagaan van ontvankelijkheid• Registratie en identificatie• Ontvangstmelding en doorverwijzing

• Analyse van klachten• Rapportage• Leren• Verbeteren• Opvolgen en bijsturen

• Inhoudelijk onderzoek door betrokken dienst• Coördinatie• Terugkoppeling naar klant• Afhandeling

Onthaal van klachten

Klachten-behandeling

Klachten-analyse en

rapportering

Nazorg

De uitbouw van het Federaal Netwerk Klachtenmanagement

Vandaag nemen reeds 45 federale organisaties vrijwillig deel aan dit netwerk. Elk van dezeorganisaties heeft een klachtencoordinator die het centrale aanspreekpunt binnen de organisatieis voor wat betreft klachtenmanagement.

Een gemeenschappelijk logo klachtenmanagement

Om de orientatie naar de eerstelijnsopvang voor klachten te vergemakkelijken is er geopteerdvoor een gemeenschappelijk logo(b) klachtenmanagement.

! ?

Klachten over onzedienstverlening?

! ?

Klachten over onzedienstverlening?

Bedoeling is om meer ruchtbaarheid te geven aan dit logo als de organisaties klaar zijn met deimplementatie van hun klachtenmanagement.

(a) Lijst deelnemende organisaties zie Bijlage 6 bij dit Jaarverslag 2011 van de federale Ombudsman; meer informatie opwww.klantgerichtheid.belgium.be.

(b) Charter voor het gebruik van het ‘klachtenmanagement logo’ op www.klantgerichtheid.belgium.be.


16

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De concrete implementatie van klachtenmanagement op het terrein

Stap per stap wordt er binnen de verschillende organisaties gewerkt aan de implementatie vanklachtenmanagement.

Op dit ogenblik zijn reeds 22 organisaties klaar met de implementatie van deminimumprocedure. Dit wil zeggen dat ze alleszins het klachtenproces hebben ingevoerd, ereen interne sensibilisering heeft plaatsgegrepen en dat het klachtenlogo werd geımplementeerdvolgens de standaarden.

Lijst van organisaties die klaar zijn met de implementatie van de minimumprocedureklachtenmanagement

FOD Personeel en Organisatie POD Maatschappelijke IntegratieArmoedebestrijding en Sociale Economie

Rijksdienst voor Pensioenen

Fedict Federaal agentschap voor de opvang vanasielzoekers

Rijksdienst voor Sociale Verzekeringender Zelfstandigen

FOD Binnenlandse Zaken Fonds voor de Beroepsziekten Rijksdienst voor Ziekte- enInvaliditeitsverzekering

FOD Buitenlandse Zaken, BuitenlandseHandel en Ontwikkelingssamenwerking

Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen Koninklijk Museum voor Midden Afrika

FOD Sociale Zekerheid Hulpkas voor Ziekte- enInvaliditeitsverzekering

Koninklijke Musea voor Schone Kunstenvan Belgie

FOD Mobiliteit en Vervoer Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening Belgisch agentschap voorOntwikkelingssamenwerking

FOD Werkgelegenheid, Arbeid enSociaal Overleg

Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie

POD Duurzame Ontwikkeling Rijksdienst voor Sociale Zekerheid

Naar een gestructureerde rapportering

In overleg met de federale ombudsmannen, werd afgesproken om een gestructureerderapportering van de eerste lijn op het getouw te zetten. De indicatoren ervan zijn inontwikkeling. De FOD P&O organiseert de verzameling van de gegevens. De federaleOmbudsman zal voortaan de statistieken van het netwerk publiceren als bijlage bij zijnjaarverslag.


17

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Het beheer van de instelling

De structuur van de organisatie

De afdeling Frontoffice verzorgt het eerste contact met de burger. Zij onderzoekt de ontvankelijkheidvan de inkomende klachten, behandelt de informatievragen en verwijst de klachten die niet voor defederale Ombudsman bestemd zijn zo mogelijk door naar de juiste instantie. De drie backofficesbehandelen de ontvankelijke klachten die betrekking hebben op hun werkterrein, zoals aangeduid inonderstaand organogram. De afdeling Communicatie ondersteunt en realiseert hetcommunicatiebeleid van de federale ombudsmannen, terwijl de logistieke medewerkers onder meerinstaan voor het HRM en het financieel en materieel beheer.

Federale ombudsmannen

Frontoffice: onthaal, infovragen,ontvankelijkheid

Backoffice 1: Justitie, BinnenlandseZaken, Buitenlandse Zaken

Communicatie: int./ext.communicatie, ICT, documentatie

Logistiek beheer: HRM, financieelen materieel beheer

Backoffice 2: Werk, Soc. Zekerheid,Volksgezondheid, soc. parastatalen,

P&O, ambtenaren, soc. privateorganisaties

Backoffice 3: Financiën, Economie,Mobiliteit, Landsverdediging,

POD’s, parastatalen,private organisaties

Secretariaat ombudsmannen

Directeur Administrateur


18

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Personeelsbezetting en -beleid

Op 1 januari 2012 telde de instelling 51 medewerkers, verdeeld over 4 niveaus, zoals weergegeven inde volgende tabel.

Niveau Taalrol Geslacht Rechtspositie Totaal TotaalN F M V Statutair Contract effectief in

VTE7personeels-

formatie

A 15 16 (a) 16 (a) 15 18 (a) 13 (b) 30 24 (+6)

B 8 8 5 11 8 8 (c) 16 12 (+4)

C 1 1 2 0 0 2 2 2

D (d) 1 2 0 3 0 3 2,5 (2,5 ETP)

Totaal 25 27 23 29 26 26 50,5 38 (+12,5)

(a) waarvan een statutair medewerker in verlof voor opdracht(b) waarvan 6 contractuele attaches, artikel 4 van de personeelsformatie (dringende en tijdelijke behoefte) en een contractuele attache ter

vervanging van een statutair medewerker in verlof voor opdracht(c) waarvan 4 contractuele medewerkers, artikel 4 van de personeelsformatie (dringende en tijdelijke behoefte)(d) schoonmaakpersoneel, gelijkgesteld met niveau D, artikel 4 van de personeelsformatie : 3 medewerkers (2,5 VTE)

In vergelijking met de toestand op 1 januari 2010 nam het globale personeelsbestand met viereenheden toe. Om ons in staat te stellen de kwaliteit van de dienstverlening aan de burger te blijvengaranderen ondanks de aanhoudende toename van nieuwe dossiers (+ 82,3% in vier jaar), kende deKamer van volksvertegenwoordigers ons voor de begroting 2011 de nodige kredieten toe voor deaanwerving van vier voltijdse contractuele medewerkers, twee universitaire dossierbeheerders en tweeadministratieve medewerkers (telkens een Nederlandstalige en een Franstalige).

De procedure voor de externe aanwerving van twee auditeurs-coordinatoren opdrachthouders(één N en één F), die in samenwerking met Selor in 2010 werd opgestart, werd in 2011 afgerond. Eenlaureaat slaagde, maar trad na de oproep niet in dienst, omdat hij intussen een tijdelijke opdrachtvervulde bij een Europese instelling en vroeg om opgenomen te worden in de wervingsreserve.

De instelling doet regelmatig een beroep op het Opleidingsinstituut van de Federale Overheid (OFO).Daarnaast volgen de medewerkers de actualiteit in hun vakgebied via deelname aan studiedagen enandere externe opleidingen.

In het najaar van 2011 werd de overstap naar een nieuwe en meer accurate software voor hettijdsbeheer van de medewerkers intensief voorbereid door de HR-ploeg in samenwerking met onzeinformaticus. De implementatie ervan vanaf begin januari 2012 laat de medewerkers toe hun prestatiesin ‘real-time’ op te volgen, vereenvoudigt sterk de taken van de personeelsdienst en verschaft deleidinggevenden een beheersinstrument voor de werkorganisatie.

Financieel en budgettair beheer

De raming en opvolging van de uitgaven van de federale Ombudsman berust zoals steeds op eenlangetermijnprojectie van de personeelsuitgaven. Daarnaast dienen wij zoals de verschillendedotatie-instellingen bij de Kamer van volksvertegenwoordigers voor onze globale uitgavenbegrotingeen meerjarenraming in, gespreid over drie jaar.

De stijging van de uitgavenbegroting is hoofdzakelijk te wijten aan de toename van depersoneelskosten (zie hoger).

De budgettaire basiscijfers 2010-2012 worden weergegeven in de volgende tabel.

7 Voltijds equivalent.


19

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Rekeningen 2010 Begroting8 2011 Begroting 2012Uitgaven 4 460 598,76 5 113 350,00 5 436 200,00

Financieringdotatie

overgedragen boniandere ontvangsten

4 737 420,824 590 000,00

139 061,898.358,93

5 113 350,004 752 000,00

361 350,00

5 436 200,005 309 000,00

127 000,00

Saldo 276 822,06

De rubriek ‘Rekeningen 2010’ vermeldt voor de uitgaven 2010 het bedrag van de werkelijke uitgaven,de rubrieken ‘Begroting 2011’ en ‘Begroting 2012’ vermelden het bedrag van de door de Kamertoegestane totale uitgavenkredieten. Deze uitgavenkredieten worden gefinancierd door de eigenlijkedotatie (het bedrag jaarlijks opgenomen in de algemene uitgavenbegroting van de federale overheid),het overgedragen boni van vorige jaren en de andere ontvangsten.

Materieel beheer

De versterking van de synergie met de Kamer van volksvertegenwoordigers kenmerkt 2011. Bedoelingis een zuiniger beheer en een meer doeltreffende aanwending van de toegekende middelen.

In dat verband werd een samenwerkingsprotocol afgesloten met de drukkerij van de Kamer om hetdrukwerk van de federale Ombudsman vanaf 2012 te verzorgen.

Overigens verhuist de federale Ombudsman op 1 september 2012 naar het Forumgebouw van hetfederale parlement.

Het nieuw klachtenbeheersysteem, ontwikkeld met een externe firma, zal in het eerste semester van2012 in productie gaan. De nieuwe applicatie moet het mogelijk maken de werkprocessen tijdens devolgende jaren verder te optimaliseren.

Na de virtualisatie van het serverpark was in 2011 de gebruikerskant van onze technische vernieuwingaan de beurt. Het principe van de ‘shared desktop’ werd grondig onderzocht. De keuze voor eendergelijk systeem bleek aanzienlijke voordelen te bieden op het vlak van kostenbesparing, flexibiliteit,beveiliging en beheer. Vooral de inherente mogelijkheden tot thuis- en afstandswerk (bijvoorbeeld tergelegenheid van de permanenties in de provincies) zullen een verhoogde efficientie mogelijk maken.De implementatie werd inmiddels gestart en wordt verder gerealiseerd in 2012.

8 De Rekeningen 2011 zullen door het Rekenhof worden gecontroleerd en afgesloten worden door de Kamer in de loop van2012.


20

JAA

RV

ERSL

AG

2011

II. Algemene cijfers

1. InleidingIn dit deel bieden de algemene statistische gegevens een overzicht van het aantal dossiers, de taal, hetcommunicatiemiddel, de behandelingsstaat, de ontvankelijkheid, de beoordeling en de doorlooptijdvan de dossiers. De cijfergegevens per administratie staan in Deel IV van het jaarverslag.9

Dit jaarverslag betreft het volledige kalenderjaar 2011. De cijfers in dit deel geven de toestand weervan de dossiers op 31 december 2011.

Om een juist inzicht te verschaffen in de instroom van dossiers tijdens het werkjaar 2011 zijn detabellen en grafieken, tenzij uitdrukkelijk anders vermeld, gebaseerd op de nieuwe dossiers van hetwerkjaar. Hierdoor wordt vermeden dat dossiers uit vorige jaren, die nog in behandeling waren in2011, opnieuw in de cijfers worden opgenomen. De dossiers ingediend tijdens de vorige jaren wordennog wel globaal vermeld in de commentaar en expliciet opgenomen in sommige grafieken, zodat perwerkjaar toch de globale werklast wordt geıllustreerd.

Voor de algemene cijfers wordt in de mate van het mogelijke de evolutie vergeleken over de jaren2010 en 2011.

In 2011 is een nieuw criterium voor de evaluatie van het resultaat van het optreden van de federaleOmbudsman toegevoegd : “structurele tussenkomst”. Wij lichten verder in dit deel uitgebreid toe watdit inhoudt en wat de aanleiding voor de invoering ervan was.10

2. Algemene statistieken

2.1. Nieuwe dossiers

Tijdens het werkjaar 2011 ontvingen we 7 682 nieuwe dossiers, waarvan 1 388 informatievragen(tegenover 8 231 nieuwe dossiers in 2010, waarvan 1 267 informatievragen). Tegenover vorig jaar zienwe dus een lichte daling van het aantal nieuwe dossiers (- 9%). Waar de sterke toename van het aantaldossiers in 2010 (+ 28%) grotendeels voor rekening was van de sector “Gezagsdepartementen” is ookde daling in 2011 in die sector en meer bepaald bij de immigratiediensten gesitueerd.11

Het proportioneel aandeel van de informatievragen in 2011 stijgt opnieuw licht in vergelijking met2010 (+ 3%) zodat we weer op het niveau van 2009 komen. Deze stijging van het aantalinformatievragen kan te maken hebben met de informatieactie “Stopplaats Ombudsman, neem deombudsbus !” die we in oktober 2011 hebben gehouden samen met de Ombudsman voor dePensioenen om de federale bemiddeling beter bekend te maken bij het grote publiek. In oktober 2011hebben we trouwens aanzienlijk meer informatievragen geregistreerd dan tijdens de andere maandenvan het jaar.

9 pp. 103-129.10 Zie punt 2.13. Resultaat van het optreden van de federale Ombudsman.11 Zie punt 2.10. Nieuwe ontvankelijke klachten per sector.


23

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Klachten Informatievragen Totaal

Nieuwe dossiers : evolutie 2007 – 2011

2007

4 116

78,3%Totaal: 5 2571 141

21,7%

2008

4 509

82,5%Totaal: 5 466957

17,5%

2009

5 245

81,6%Totaal: 6 4291 184

18,4%

2010

6 964

84,6%Totaal: 8 2311 267

15,4%

2011

6 294

81,9%Totaal: 7 6821 388

18,1%

Naast de klachten en informatievragen krijgt de federale Ombudsman ook veel telefonische vragen ominlichtingen die onmiddellijk beantwoord worden door Frontoffice. In 2011 registreerde Frontoffice zo8 970 telefonische oproepen. Voor 2 786 oproepen hiervan werd geen dossier aangemaakt. Via hetgratis ‘groen’ nummer hebben we 5 107 oproepen ontvangen.

2.2. Nieuwe dossiers per taal

Klachten Nederlands

Infovragen Nederlands

Klachten Frans

Infovragen Frans

Klachten Duits / andere

Infovragen Duits / andere

2010

0,2%1,7%

5,1%

46,7% 36,2%

10,1%

2011

0,3%

Nieuwe dossiers per taal: evolutie 2010 - 2011

37,4%

12,4%

42,0%

5,4%

2,6%


24

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.3. Nieuwe dossiers per communicatiemiddel

In het werkjaar 2011 haalden de elektronische verzoeken (per e-mail of via de webstek van defederale Ombudsman) het opnieuw van de briefwisseling.

In 2011 werd 10,9% van de dossiers per brief ingediend. Als we terugkijken naar 2006, zien we dattoen nog 30,4% van de dossiers per brief werd ingediend. Dit is toch een markante evolutie.

In 2011 bleef het aantal bezoekers in onze kantoren hoog (1 161 tegenover 1 258 in 2010). Diebezoeken hadden ook grotendeels te maken met klachten over de asiel- en immigratiediensten.

E-mail

3 116 dossiers3 195 dossiers

2010: 38,8%

2010: 20,9%

2010: 15,3%

2010: 3,7%

2010: 4,3%

Nieuwe dossiers per communicatiemiddel

2010: 14,8%

Brief

836 dossiers1 216 dossiers

Telefoon


Bezoek


Andere

ombudsdienst

243 dossiers302 dossiers

2010: 2,3%

2011: 40,6%

2011: 22,2%

2011: 15,1%

2011: 3,2%

2011: 4,2%

2011: 10,9%

2011: 4,0%Spreekuren


Fax



25

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.4. Ontvankelijkheid van de nieuwe klachten

Van de 6 294 nieuwe klachten waren er 1 041 onontvankelijk en werden er 180 doorgezonden naareen andere ombudsdienst.

In vergelijking met 2010 bleef de verhouding tussen de ontvankelijke en de niet-ontvankelijke dossiersquasi gelijk. In 2010 lag het percentage onontvankelijke iets hoger, maar dit verschil kan te makenhebben met het feit dat er op 31 december 2011 nog iets meer dossiers waren waarvan deontvankelijkheid in onderzoek was.

Ontvankelijk


Doorzending


Ontvankelijkheid

in onderzoek


2011: 74,1%

2011: 2,9%

2011: 6,5%

Ontvankelijkheid van de nieuwe klachten

Onontvankelijk


2011: 16,5%

2010: 74,5%

2010: 4,0%

2010: 19,5%

2010: 2,0%

2.5. Nieuwe ontvankelijke klachten per taal

Nederlands

Frans

Duits / andere

2010

1,8% 3,2%

56,5% 41,7%

2011

Nieuwe ontvankelijke klachten per taal: evolutie 2010 - 2011

41,9%54,9%


26

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.6. Verdeling onontvankelijke klachten

Deze grafiek vermeldt het aantal klachten per onontvankelijkheidsmotief zoals opgenomen in deorganieke wet12 en het huishoudelijk reglement van de federale Ombudsman. Doorzendingen zijneveneens een categorie van onontvankelijke klachten.

In 2010 was het hoge aantal klachten in de categorie ‘kennelijk ongegrond’ te verklaren door devoorbarige klachten over de regularisatiecampagne in het najaar van 2009. Dit aantal heeft zich in 2011opnieuw genormaliseerd.

Ratione materiae537 klachten

Ontbreken van vooraf ondernomen stappen

390 klachten

Doorzending180 klachten

Duidelijk ongegrond93 klachten

Feiten zijn ouder dan 1 jaar13 klachten

Bevestiging door gebrek aan nieuwe elementen

8 klachten

Verdeling onontvankelijke klachten

2.7. Doorgezonden klachten

Wanneer de klacht een federale, gewestelijke, gemeenschaps- of lokale administratieve overheidbetreft die krachtens een wettelijke regeling over een eigen ombudsman beschikt, wordt de klachthem systematisch en zonder formaliteiten doorgestuurd en als een doorzending in de statistiekengeregistreerd.

De Vlaamse ombudsdienst sprong van de vierde plaats in 2010, naar de eerste plaats in 2011. Sindsbegin 2011 is de Vlaamse administratie immers bevoegd voor de inning van de verkeersbelasting.Daarom heeft de federale Ombudsman in januari 2011 ook alle openstaande dossiers inzakeverkeersbelasting voor verdere behandeling aan de Vlaamse ombudsman overgedragen.

12 pp. 159-162


27

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Bestemmeling van de doorzendingen 2011 %

Vlaamse Ombudsdienst 68 37.8%

Ombudsdienst voor Energie 22 12.2%

Ombudsdienst Pensioenen 18 10.0%

Ombudsdienst voor Telecommunicatie 17 9.4%

Ombudsman Waals Gewest 17 9.4%

Ombudsdienst voor de Postsector 8 4.4%

Ombudsdienst Franse Gemeenschap 8 4.4%

Hoge Raad voor de Justitie 7 3.9%

Lokale ombudsdiensten 5 2.8%

Ombudsman bij de NMBS Groep 5 2.8%

Comite P 4 2.2%

Federale ombudsdienst ‘Rechten van de patient’ 1 0.6%

180

2.8. Stand ontvankelijke klachten op 31 december 2011

Aan het eind van het vorige werkjaar bleven er nog 3 716 ontvankelijke klachten te behandelen(ingediend in 2010 en tijdens de vorige jaren).13 Daarvan werden er 2 200 afgesloten in 2011 enblijven er op 31 december 2011 nog 1 516 te behandelen.

Van de 4 665 ontvankelijke klachten die in 2011 werden ingediend, blijven er nog 2 111 te behandelenop 31 december 2011.

Het totale aantal afgesloten klachten (zonder de opschortingen) steeg : 4 617 in 2011 tegen 3 824 in2010. Desondanks steeg het aantal openstaande ontvankelijke klachten van 3 419 op 31 december2010 naar 3 627 op 31 december 2011. Dit is nog steeds het gevolg van de spectaculaire stijging vanhet aantal klachten in 2010, waarvoor wij het onderzoek in 2011 spijtig genoeg niet helemaal kondenbeeindigen.

Open

Vorige jaren 2011 Totaal

1 516 klachten

2 200 klachten

Stand ontvankelijke klachten op 31.12.2011

Gesloten

2 111 klachten

2 554 klachten

Totaal: 3 627

Totaal: 4 754

Een ontvankelijke klacht is afgesloten wanneer de klager geınformeerd werd over het resultaat van detussenkomst van de Ombudsman (4 617) of wanneer de behandeling ervan werd opgeschort (beroepbij de rechtbank of georganiseerd administratief beroep : 137).

13 In het jaarverslag 2010 hebben we een aantal van 3 419 ontvankelijke openstaande klachten aangehaald. Het verschil met3 716 kunnen we voornamelijk verklaren door een aantal klachten die in 2011 ontvankelijk verklaard zijn, waarvan deontvankelijkheid eind 2010 nog in onderzoek was.


28

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.9. Nieuwe ontvankelijke klachten per administratie :evolutie 2010-2011

De volgende tabellen geven de evolutie 2010-2011 weer van de verdeling van het aantal nieuweontvankelijke klachten over de verschillende administraties. Er wordt een onderscheid gemaakt tussenklachten van de gebruikers van openbare diensten en ambtenarenklachten.

De laatste zijn de klachten ingediend door een ambtenaar tegen zijn (huidige, vorige of toekomstige)administratie en die een ondersteunende staf- of personeelsdienst betreffen of eventueel eenoperationele dienst (vb. een klacht tegen een rechtstreeks hierarchische meerdere). De gegevens inDeel IV van dit jaarverslag over de statistieken per administratie bevatten geen ambtenarenklachtenmeer.

Klachten per administratie (exclusief ambtenarenklachten)2011 2010

Kanselarij van de Eerste Minister 2 2

Personeel en Organisatie 32 31

Informatie- en Communicatietechnologie 0 4

Justitie 52 60

Binnenlandse Zaken 2 105 2 432

Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking 149 184

Landsverdediging 5 1

Financien 1 161 1 232

Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (zonder de sociale parastatalen) 7 14

Sociale Zekerheid (zonder de sociale parastatalen) 239 184

Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu 60 64

Economie, KMO, Middenstand en Energie 41 137

Mobiliteit en Vervoer 279 209

Programmatorische Overheidsdiensten 0 1

Sociale parastatalen 279 320

Parastatalen, overheidsbedrijven en instanties die niet direct verbonden zijn aan een FOD/POD 31 67

Private organisaties belast met een openbare dienstverlening 257 274

Andere 1 15

4 700 5 231

Ambtenarenklachten per administratie2011 2010

Justitie 10 17

Binnenlandse Zaken 7 3

Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking 2 10

Landsverdediging 1 4

Financien 10 19

Sociale Zekerheid (zonder de sociale parastatalen) 1 0

Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu 1 3

Economie, KMO, Middenstand en Energie 1 1

Mobiliteit en Vervoer 0 1

Programmatorische Overheidsdiensten 1 1

Sociale parastatalen 6 2

Parastatalen, overheidsbedrijven en instanties die niet direct verbonden zijn aan een FOD/POD 3 4

43 65

Vermits een klacht betrekking kan hebben op verschillende overheden, is het aantal klachten peradministratie hoger dan het aantal ontvankelijke dossiers (4 700 + 43 = 4 743, voor 4 665ontvankelijke klachten in 2011).


29

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.10. Nieuwe ontvankelijke klachten per sector

Nieuwe ontvankelijke klachten per sector (zonder ambtenarenklachten)

Gezagsdepartementen

Financiën

Sociale sector

Economische sector

Andere

2011

0,4%(23)

52,9%(2 767)

23,6%(1 233)

16,1%(840)

7,0%(368)

2010

0,2%(8)

7,1%(334)

18,0%(847) 49,9%

(2 345)

24,8%(1 166)

In 2011 was er een lichte daling van het aandeel klachten over de “Gezagsdepartementen” waaronderde immigratie- en asieldiensten (- 2% of - 422 klachten), maar deze klachten blijven met 49,9% tochnog zo goed als de helft van de ontvankelijke klachten vertegenwoordigen. Het aandeel van de drieandere sectoren stijgt daardoor licht tot heel licht.

2.11. Evaluatie van de afgesloten klachten

Bij de afsluiting van een dossier duidt de federale Ombudsman aan of de klacht al dan niet gegrond isen dit na toetsing aan de ombudsnormen.

Het onderzoek van een klacht kan leiden tot een van de vier volgende evaluaties :

1. gegrond : een of meerdere ombudsnormen werden niet nagekomen.

2. ongegrond : de ombudsnormen werden nagekomen.

3. gedeeltelijk gegrond :drie situaties zijn mogelijk :- de klacht omvat verschillende even belangrijke grieven, die echter niet alle gegrond zijn. Als uit de

klacht echter blijkt dat er duidelijk één hoofdbekommernis is, dan zal de evaluatie van de klachtgebeuren in functie van deze hoofdbekommernis;

- de gevallen waarbij er een gedeelde verantwoordelijkheid bestaat tussen de verzoeker en deadministratie;

- de klacht waarbij de materiele beginselen werden nagekomen (vb. de klager heeft geen recht opeen toelage waar hij om verzoekt), maar waaruit blijkt dat procedurele beginselen niet werdengerespecteerd (vb. onbehoorlijk onthaal van de verzoeker of foute informatieverstrekking).

4. geen oordeel :vier mogelijkheden worden onderscheiden :- de poging tot bemiddeling : wordt gehanteerd bij klachten die niet onmiddellijk als gegrond of

ongegrond kunnen worden beschouwd (de administratie beschikt over een discretionairebevoegdheid) of waarbij snel een oplossing kan worden bewerkstelligd zonder dat


30

JAA

RV

ERSL

AG

2011

verantwoordelijkheden nader dienen onderzocht te worden;- het gebrek aan antwoord van de verzoeker op een vraag om toelichting van de federale

Ombudsman;- de klacht die zonder voorwerp is geworden: de verzoeker informeert de federale Ombudsman

dat zijn tussenkomst niet verder vereist is of het probleem werd opgelost voordat de federaleOmbudsman zijn onderzoek aanvatte;

- de onmogelijkheid om zich uit te spreken over de gegrondheid van de klacht.

In de volgende grafiek wordt een algemeen beeld geschetst van de evaluatie van de 4 617 tijdens hetwerkjaar 2011 afgesloten klachten (zonder de opschortingen). Ook de ambtenarenklachten zijninbegrepen in deze cijfers.

(Gedeeltelijk) gegrond


Ongegrond


Poging tot bemiddeling


2011: 34,3%

2011: 24,5%

2011: 18,7%

2011: 9,0%

2010: 26,2%

2010: 26,9%

2010: 24,0%

2010: 8,1%

Evaluatie van de afgesloten klachten

Onvoldoende informatie

van de klager


2011: 11,9%

2010: 12,9%

Zonder voorwerp

geworden


2011: 1,6%

2010: 2,0%

Gegrondheid niet te bepalen



31

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.12. Toepassing van de ombudsnormen

Toepassing van de ombudsnormen : redelijke termijn en andere

U vindt hierna een overzicht van de ombudsnormen die werden aangewend bij de beoordeling van de1 583 klachten die in 2011 werden afgesloten met de evaluatie gegrond of gedeeltelijk gegrond.Meerdere ombudsnormen kunnen geschonden zijn in eenzelfde dossier en een schending van denorm efficiente coordinatie gaat meestal samen met de schending van een andere ombudsnorm. Ditverklaart dat het aantal geschonden ombudsnormen (2 051) hoger is dan het aantal klachten datgegrond of gedeeltelijk gegrond was (1 583).

Daar waar we vorig jaar een procentuele daling van het aandeel van de ombudsnorm “redelijketermijn” vaststelden, hebben we in 2011 te maken gekregen met een spectaculaire stijging. Deombudsnorm werd in 2011 maar liefst 1 158 keer of in 56,5% van het aantal onderzochte klachtengeschonden.

Het ruime aandeel van de “redelijke termijn” binnen de gebruikte ombudsnormen was in 2011 voor77,7% (900 van de 1 158 schendingen) te wijten aan de lange behandelingsduur van de aanvragen totregularisatie van verblijf bij de dienst Vreemdelingenzaken (DVZ).

Toepassing van de ombudsnormenOmbudsnorm 2011 %2011 2010 %2010Redelijke termijn 1158 56.5% 480 32.2%

Andere normen 893 43.5% 1013 67.8%

2051 1493

Toepassing van de ombudsnormen : zonder redelijke termijn

Omdat het grote overwicht van de schending van de norm “redelijke termijn” het lezen eninterpreteren van de statistische gegevens er niet overzichtelijker op maakt, was het dit jaar opnieuwnodig om een tabel op te nemen waarin met de ombudsnorm “redelijke termijn” geen rekening isgehouden. Zo komt het relatieve belang van de schending van de veertien overige ombudsnormenonderling beter tot uiting.

Toepassing van de ombudsnormenOmbudsnorm 2011 %2011 2010 %2010Zorgvuldigheid 214 24.0% 217 21.4%

Overeenstemming met de rechtsregels 178 19.9% 215 21.2%

Passieve informatieverstrekking 153 17.1% 148 14.6%

Actieve informatieverstrekking 110 12.3% 129 12.7%

Redelijkheid en evenredigheid 63 7.1% 97 9.6%

Efficiente coordinatie 53 5.9% 57 5.6%

Afdoende toegankelijkheid 47 5.3% 31 3.1%

Afdoende motivering 21 2.4% 36 3.6%

Gelijkheid 17 1.9% 56 5.5%

Rechtszekerheid 14 1.6% 11 1.1%

Vertrouwen 14 1.6% 6 0.6%

Hoffelijkheid 7 0.8% 7 0.7%

Onpartijdigheid 1 0.1% 2 0.2%

Hoorplicht 1 0.1% 1 0.1%

893 1013


32

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.13. Resultaat van het optreden van de federale Ombudsman

De federale Ombudsman gaat na wat het resultaat is van zijn tussenkomst :

a) als de klacht gegrond of gedeeltelijk gegrond is :- herstel- gedeeltelijk herstel- herstel geweigerd- herstel onmogelijk (als het materieel niet (meer) mogelijk is om aan de bestaande situatie te

remedieren)- structurele tussenkomst

De categorie “structurele tussenkomst” is toegevoegd in 2011.

Eind 2010 zag de federale Ombudsman zich genoodzaakt zijn manier van tussenkomst af te stemmenop de moeilijke situatie van de dienst Humanitaire Regularisaties van de dienst Vreemdelingenzaken(DVZ). Behalve wanneer er sprake kon zijn van een mogelijke schending van een grondrecht, had defederale Ombudsman besloten om de grote aantallen klachten over de behandelingstermijn van deaanvragen om verblijf niet langer individueel te bespreken met de DVZ. We wilden enerzijds dewerklast van de dienst niet verzwaren en anderzijds het beginsel van de gelijke behandeling vrijwarentussen degenen die aan aanvraag hadden ingediend.

Al die klachten over de behandelingstermijn van deze aanvragen besloot de federale Ombudsman opte lijsten en periodiek aan de DVZ te bezorgen.

De DVZ brengt ons op de hoogte van de ontvangstdatum van deze aanvragen en van de stand van dedossiers. Zodra de dienst ons laat weten dat er een beslissing is en wanneer deze beslissing meer danacht maanden na de ontvangst van de aanvraag is genomen, zonder dat daarvoor in het dossier eenbijzondere reden was, sluiten we de klacht als gegrond af rekening houdend met het beginsel van deeerbied voor de redelijke termijn. Maar aangezien we de DVZ om geen individuele rechtzetting van desituatie in de dossiers hebben verzocht, hebben wij geopteerd voor een structurele tussenkomst ommaatregelen die allen ten goede komen te ondersteunen.

In 359 dossiers heeft de federale Ombudsman zo de klachten ten aanzien van de DVZ als “gegrondeklacht – structurele tussenkomst” geevalueerd.

b) wanneer de federale Ombudsman een poging tot bemiddeling deed :- geslaagd- niet geslaagd

Voor de dossiers waarin de federale Ombudsman getracht heeft om een rechtzetting of een voordeelvoor de klager te bereiken of waarin hij een poging tot bemiddeling heeft ondernomen, is het resulaatin de overgrote meerderheid van de gevallen positief. Slechts een klein percentage van de dossierseindigt met een weigering tot rechtzetting of een mislukte bemiddeling.

2011

Positief resultaat Geen resulltaat Totaal

1 988 klachten98,2%

Resultaat van het optreden van de federale Ombudsman

2010

37 klachten1,8%

Totaal: 2 025

1 814 klachten96,0%

75 klachten4,0%

Totaal: 1 889


33

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Als we het resultaat van de tussenkomst van de federale Ombudsman bekijken over het geheel van deontvankelijke dossiers, met daarin begrepen de dossiers waarin een herstel onmogelijk was of nietwerd gevraagd (structurele tussenkomst) dan komen we uit op 81,21 % van de dossiers met eenpositief resultaat voor de klager.

De volgende grafiek geeft een meer gedetailleerd overzicht van het resultaat van de tussenkomst vande federale Ombudsman in alle ontvankelijke dossiers: volledig herstel, gedeeltelijk herstel, geweigerdof onmogelijk herstel van de (gedeeltelijk) gegronde klachten. Ook het resultaat van de structureletussenkomst en van de pogingen tot bemiddeling zijn erin opgenomen.

97,8%(846)

(gedeeltelijk) gegrond

poging tot bemiddeling

64,7%(1 583)

67,6%(1070)

1,1%(18)

22,7%(359)

4,0%(64)

4,5%(72)

35,3%(865)

2,2%(19)

herstel

gedeeltelijk herstel

herstel geweigerd

structurele tussenkomst

herstel onmogelijk

geslaagd

niet geslaagd

Resultaat van het optreden van de federale Ombudsman


34

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.14. Behandelingsduur van de afgesloten ontvankelijkeklachten

Hierna volgt een grafiek met – per periode van 30 kalenderdagen – het aantal ontvankelijke klachtendat in 2011 werd afgesloten. Het betreft zowel de nieuwe klachten als die van vorige jaren die nog inbehandeling waren.

30 dagen

60 dagen

90 dagen

120 dagen

150 dagen

180 dagen

210 dagen

240 dagen

270 dagen

300 dagen

330 dagen

360 dagen

390 dagen

420 dagen

450 dagen

480 dagen

510 dagen

540 dagen

570 dagen

600 dagen

630 dagen

660 dagen

690 dagen

720 dagen

Behandelingsduur in kalenderdagen van ontvankelijke klachten afgesloten in 2011

706

413

422

372

361

308

305

220

185

172

144

126

144

119

116

83

64

52

28

36

20

32

17

12

Een klacht wordt pas als afgesloten genoteerd nadat de federale Ombudsman het resultaat van zijntussenkomst heeft gemeld aan de klager.

Uit de gegevens blijkt dat van deze 4 617 klachten, 2 582 (55,9%) werden afgesloten binnen de zesmaanden (tegenover 2 632 klachten of 68,8% in 2010).

Daarnaast werden 1 152 klachten (24,9%) afgesloten binnen een jaar (615 klachten of 16,1% in 2010),578 andere klachten (12,5%) binnen anderhalf jaar (283 klachten of 7,4% in 2010) en ten slotte 145klachten (3%) binnen twee jaar (216 klachten of 5,6% in 2010).

Voor 150 klachten (3,2%) vergde de afhandeling meer dan 720 dagen (78 klachten of 2% in 2010).

Hoewel het absolute aantal dossiers dat in 2011 werd afgesloten steeg met 793, is de gemiddeldebehandelingstermijn in 2011 licht gestegen.


35

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Dit is ongetwijfeld het gevolg van de grote toename van het aantal te behandelen dossiers die in deloop van 2010 werden ingediend waarvan de impact zich op de gemiddelde behandelingstermijn in2011 heeft laten voelen. Niettemin is de federale Ombudsman er toch in geslaagd om 80% van dedossiers binnen het jaar af te handelen.


36

JAA

RV

ERSL

AG

2011

III. Analyse van debehandelde klachten

InleidingIn dit deel van het jaarverslag zijn de klachten die wij in 2011 behandelden, gebundeld op basis van deinhoud van de klacht. Als bijlage voegen wij een overzicht14 toe van de in dit jaarverslag vermeldeadministraties.

De volgende thema’s komen hier aan bod:1. De bescherming van de grondrechten2. Nood aan een meer klantgerichte overheid3. Toepassing van de reglementering en de administratieve procedures4. Overheidscommunicatie5. Klachten van het federaal overheidspersoneel6. Een klacht bij de ombudsman kan leiden tot een oplossing voor velen7. Welke onontvankelijke klachten en vragen om informatie heeft de federale Ombudsman dit jaar

ontvangen?

Het geheel wordt geıllustreerd met uit de ombudspraktijk gekozen voorbeelden.

De namen vermeld in de voorbeelden zijn fictief.

14 pp. 189-191.

III. Analyse van de behandelde klachten

Inleiding

39

JAA

RV

ERSL

AG

2011

1. De bescherming van de grondrechtenNet als elk jaar wijden wij het eerste hoofdstuk van het jaarverslag aan de klachten waarin debescherming van de fundamentele rechten en vrijheden aan bod komt zoals gewaarborgd door deBelgische Grondwet en de internationale verdragen die Belgie binden.

Deze dossiers zijn tekenend voor de manier waarop een bemiddelingsdienst of een ombudsmandagdagelijks tussenkomt ter bescherming van deze rechten en vrijheden. De schending ervan door eenoverheidsdienst is de ergste vorm van onbehoorlijk bestuur.

Ook dit jaar heeft de opvangcrisis en meer in het bijzonder de situatie van kinderen in staat vanbehoefte, die samen met hun ouders illegaal op het grondgebied verblijven, meermaals detussenkomst van de federale Ombudsman vereist.

Een Staat heeft de verplichting om alles in het werk te stellen om het recht van het kind op eengezinsleven met zijn ouders te garanderen. Dit is echter niet altijd de houding die onze diplomatieke enconsulaire posten in het buitenland aannemen.

Ook in penitentiaire instellingen wordt soms onvoldoende rekening gehouden met het hoger belangvan het kind. De federale Ombudsman heeft zich het lot aangetrokken van de kinderen die samen methun gedetineerde ouder in de gevangenis verblijven.

Burgers die zich in een zelfde situatie bevinden, blijken niet altijd op dezelfde manier behandeld teworden door de overheidsdiensten. In 2011 stelde de federale Ombudsman ongerechtvaardigdeverschillen vast bij de behandeling van de aanvragen tot gezinshereniging en ook inzake de fiscalevoordelen voor personen met een handicap.

Ten slotte blijkt uit een aantal individuele dossiers dat een zorgvuldige dossierbehandeling eenessentiele waarborg is tegen administratieve willekeur en tegen een inbreuk op de persoonlijkerechten.

Het hoger belang van het kind

Kinderen in staat van behoefte die met hun ouders illegaal op het grondgebiedverblijven, blijven verstoken van het recht op opvang

Net als de voorgaande jaren kreeg de federaleOmbudsman in 2011 te maken met heel watalarmerende toestanden waarmee de begunstigdenvan de opvangwet en meer in het bijzonder gezinnenmet kinderen in illegaal verblijf, werdengeconfronteerd.

Sinds april 2009 verzekert het Federaal agentschapvoor de opvang van asielzoekers (Fedasil) niet langerde opvang van minderjarigen in staat van behoefte, diesamen met hun ouders illegaal in Belgie verblijven.Fedasil beroept zich bij de weigeringsbeslissingen opde verzadiging van het opvangnetwerk.

Tussen april 2009 en september 2011 heeft Fedasilop die manier opvang geweigerd aan 894 gezinnen inillegaal verblijf. Alles samen gaat het om 3 490 mensen, van wie 2 073 kinderen.

Mevrouw Bizimana, afkomstig uit Burundi, verblijftmet haar zesjarig dochtertje in Belgie. Het statuutvan vluchteling wordt haar geweigerd. Moeder endochter verblijven hier dus illegaal en nu de winternadert staan ze op straat. Via het OCMW dat destaat van behoefte van het kind erkend heeft,vraagt Mevrouw Bizimana aan Fedasil om eenopvangplaats, zoals in de opvangwet is voorzien.Fedasil weigert omdat het opvangnetwerk volzetis. De federale Ombudsman richt een aanbevelingaan Fedasil om dit gezin toch opvang te verlenen.Twee weken later nodigt Fedasil mevrouwBizimana en haar dochtertje uit om zich aan temelden bij de dienst dispatching, waar henuiteindelijk een opvangplaats wordt toegewezen.


1. De bescherming van de grondrechten

40

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Het agentschap heeft zijn illegale praktijk niet stopgezet, ondanks herhaalde veroordelingen doorhoven en rechtbanken, drie aanbevelingen van de federale Ombudsman15 en een tussentijds verslagdat op 25 september 2009 werd bezorgd aan de Kamer van volksvertegenwoordigers.16

Fedasil had zich in juli 2009 enkel geengageerd om een opvangplaats toe te kennen na een individueleaanbeveling van de federale Ombudsman, net zoals na een veroordeling door de arbeidsrechtbank.Een veroordeling door de arbeidsrechtbank gebeurt vaak op straffe van dwangsom. Bij eentussenkomst van de federale Ombudsman wordt een dwangsom vermeden terwijl de effectieveopvang van de betrokken familie toch wordt gewaarborgd. Alles samen werden 37 gezinnen17 inillegaal verblijf opgevangen na een aanbeveling van de federale Ombudsman.

Tot twee maal toe is Fedasil evenwel op dit engagement teruggekomen: een eerste keer in de zomervan 2010 en de tweede keer in juli 2011.

Nochtans was dit engagement op zich al een minimalistisch en ontoereikend antwoord van deoverheid op de vaststelling van machtsoverschrijding, rechtstreekse discriminatie tussen families dierecht hebben op opvang en schending van de kinderrechten van de betrokken minderjarigen die defederale Ombudsman deed in zijn tussentijds verslag van september 2009.

Bovendien worden gezinnen die zich niet tot de rechtbank en evenmin tot de federale Ombudsmanwenden, op straat gezet zonder enige vorm van hulp, hoewel vastgesteld is dat ze niet kunnenvoorzien in de elementaire behoeften van hun kind(eren).

In september 2011 hebben de federale ombudsmannen de Kamer van volksvertegenwoordigers danook gevraagd om gehoord te worden. Deze hoorzitting heeft plaats gevonden op 19 oktober 2011 inde commissie voor de Volksgezondheid, Leefmilieu en Maatschappelijke Hernieuwing.18

Niet alleen is het weigeren van opvang onwettig, de door Fedasil daarvoor gegeven verantwoording –de verzadiging van het netwerk – is ook niet correct. Het onderzoek van de klachten heeft immersaangetoond dat zelfs tijdens een periode waarin er opnieuw opvangplaatsen beschikbaar waren(tussen 6 december 2010 en 26 april 2011) de opvang systematisch werd geweigerd aan families inillegaal verblijf met kinderen in staat van behoefte.

Het gaat dus om een manifeste discriminatie tussen categorieen families die recht hebben op opvangen ook om een bewuste schending van de rechten van het kind.

In naam van het hoger belang van het kind mag de Staat zijn beschermingsplicht tegenover eenminderjarige niet miskennen, ongeacht de situatie waarin zijn ouders zich bevinden. Deze plicht volgtuit de internationale verplichtingen van Belgie, onder meer uit het Internationaal Verdrag inzake deRechten van het Kind.

We kunnen ons ook vragen stellen bij de maatschappelijke impact van het weigeren van opvang aandeze families. Deze families krijgen immers geen enkele begeleiding en komen in de illegaliteit terechtzonder uitzicht op verandering. Sinds maart 2011 hebben Fedasil en de dienst Vreemdelingenzakennochtans een protocolakkoord gesloten op basis waarvan deze families indien ze opgevangen worden,verplicht worden om zich in te schrijven in een specifiek begeleidingstraject dat binnen zes maandeneen oplossing moet bieden : ofwel een regularisatie van hun situatie ofwel een (vrijwillige ofgedwongen) terugkeer naar hun land van herkomst.

15 OA 09/01, OA 09/02 en OA 09/03, Jaarverslag 2009, pp. 166-175.16 Het tussentijds verslag 2009/3 kan ingekeken worden op onze website www.federaalombudsman.be17 Toestand op 31 december 2011.18 Parl. St., Kamer, 2011-2012, 17 november 2011, nr. 1884/001.



41

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Het recht van het kind om samen met zijn ouders een gezinsleven te leiden wordtsoms zwaar op de proef gesteld

Een kind dat geboren wordt uit een Belgische ouder, heeft automatisch de Belgische nationaliteit.Hierop is nochtans een uitzondering: wanneer een kind buiten Belgie geboren wordt uit een Belgischeouder die zelf in het buitenland geboren is, moet die ouder een aangifte doen waarin hij verzoekt omde toekenning van de Belgische nationaliteit aan het kind.

Hoe verloopt die procedure?

Voor het kind vijf jaar wordt, moet zijn Belgische ouder verklaren dat hij verzoekt om de toekenningvan de Belgische nationaliteit aan het kind. Wanneer de ouder in Belgie verblijft, kan deze verklaringworden afgelegd voor de ambtenaar van de burgerlijke stand van zijn gemeente, ook wanneer het kindin het buitenland verblijft.

De ambtenaar van de burgerlijke stand moet er zich natuurlijk van vergewissen dat de verwantschaptussen het kind en de Belgische ouder bewezen is : indien de verwantschap niet vermoed wordt, moetde ouder het kind geldig erkend hebben.

Van zodra het verzoek tot toekenning vande Belgische nationaliteit ingeschreven is inde registers van de burgerlijke stand, wordthet kind Belgisch. Het kan dan, zoals elkeBelg, een paspoort verkrijgen bij zijnnationale overheden.

Indien het kind in het buitenland verblijft,moet het paspoort uitgereikt worden dooreen van de Belgische diplomatieke ofconsulaire posten van de FODBuitenlandse Zaken.

De in Mauritanie geboren Ousmane Diagana verblijft al bijna tienjaar in Belgie. Nu heeft hij de Belgische nationaliteit en hij wil datzijn vier kinderen en zijn vrouw hem in Belgie komen vervoegen.De echtgenote en de twee oudste kinderen krijgen een visum inhet kader van de gezinshereniging van de Belgische ambassade.Voor Saıdou en Emmanuel, de twee jongste kinderen vanrespectievelijk vier en anderhalf jaar oud, legt Ousmane Diaganavoor de ambtenaar van de burgerlijke stand van zijn gemeenteeen verklaring af met het oog op het toekennen van de Belgischenationaliteit. Hij stuurt de akte van de nationaliteitsverklaring naarde Belgische ambassade, zodat ze een Belgisch paspoort kanuitreiken aan beide kinderen. De ambassade weigert echter.

De ambtenaar van de burgerlijke stand heeft zich vergist. Hij heeftde nationaliteitsverklaring geregistreerd terwijl – naar Belgisch

recht – het vaderschap van Ousmane Diagana niet vaststaat voor Saıdou en Emmanuel. De regel uit het BurgerlijkWetboek van het vermoeden van vaderschap van de echtgenoot is gewijzigd : sinds 30 juni 2007 geldt het vermoeden vanvaderschap van de echtgenoot niet meer wanneer het kind geboren is meer dan 300 dagen na de datum van inschrijvingvan beide echtgenoten op verschillende adressen. Hoewel de heer Diagana gehuwd is met hun moeder, zijn Saıdou enEmmanuel niet automatisch zijn kinderen !

De diplomatieke post legt de heer Ousmane Diagana uit dat hij zijn twee jongste kinderen moet gaan erkennen voor deambtenaar van de burgerlijke stand van zijn gemeente, zodat zij de Belgische nationaliteit zouden kunnen krijgen. Zijnechtgenote komt samen met hem en de twee oudste kinderen naar Belgie om haar instemming te kunnen geven met deerkenning. In afwachting heeft ze de twee jongste kinderen, Saıdou en Emmanuel bij kennissen in Dakar achtergelaten, inde veronderstelling dat het maar voor enkele dagen zou zijn… Na de erkenning bevestigt de ambassade dat Saıdou enEmmanuel wel degelijk en nu ook juridisch gezien de kinderen zijn van de heer Diagana. Dat is in orde. Maar nu weigertze opnieuw om hen Belgische paspoorten uit te reiken, omdat de toekenning van de nationaliteit voor de erkenning vanhet vaderschap is gebeurd. De ambtenaar van de burgerlijke stand meent immers dat hij geen nieuwe akte vantoekenning van nationaliteit kan opstellen alvorens de eerste geannuleerd is door de rechtbank van eerste aanleg. Wantzolang die niet geannuleerd is, zijn die kinderen voor hem wel degelijk Belgisch op basis van die akte ! Maar niets aan tedoen. De Directie-generaal Consulaire Zaken te Brussel steunt de ambassade in haar weigeringsbeslissing om de Belgischepaspoorten af te leveren. De twee kinderen hebben geen Mauritaans paspoort en het inkomen van hun vader isonvoldoende om een visum aan te vragen in het kader van de gezinshereniging. De familie zit dus in een doodlopendstraatje…



42

JAA

RV

ERSL

AG

2011

In 2011 deden twee ouderparen een beroep op de federale Ombudsman omdat de diplomatiekepost van de FOD Buitenlandse Zaken weigerde om Belgische paspoorten te bezorgen aan hunkinderen. De diplomatieke post twijfelde aan de geldigheid van de akte van toekenning van deBelgische nationaliteit, opgesteld door de ambtenaar van de burgerlijke stand.

Volgens de FOD Justitie is een akte van toekenning van nationaliteit een akte van de burgerlijke stand.Als er zich onregelmatigheden hebben voorgedaan, moet die akte worden geannuleerd door derechtbank van eerste aanleg, voordat de ambtenaar van de burgerlijke stand een nieuwe akte kanopmaken.

De houding van de FOD Buitenlandse Zaken strookt niet met wat een burger mag verwachten vaneen billijke administratie :

1. Door het afleveren van de paspoorten op te schorten in afwachting van het opmaken van nieuweakten van toekenning van nationaliteit, wetende dat deze juridische procedure maanden, zonietjaren kan duren, weigert de FOD Buitenlandse Zaken de facto om de geldigheid van de beide aktenen de gevolgen die daaruit voortvloeien te erkennen. Dit terwijl het recht om akten te vernietigenexclusief de rechtbank toekomt.

2. De wetgever bepaalt dat de afgifte van paspoorten kan worden opgeschort en niet dat deze moetopgeschort worden in geval van twijfel over de nationaliteit van de aanvrager. De administratiemoet deze discretionaire bevoegdheid oordeelkundig uitoefenen, met respect voor de beginselenvan behoorlijk bestuur en rekening houdend met de verplichtingen die voortvloeien uitinternationale verdragen met betrekking tot fundamentele rechten. In dit geval moet zij rekeninghouden met het hoger belang van het kind en zijn recht om een effectief gezinsleven te leiden metzijn ouders.

De eventuele vergissing van de ambtenaar van de burgerlijke stand kan niet worden toegeschrevenaan de ouders. Zij hebben nooit geprobeerd om de Belgische overheidsdiensten te misleiden.

De FOD Buitenlandse Zaken betwist niet dat de kinderen op dit ogenblik aan de voorwaardenvoldoen om de Belgische nationaliteit te krijgen. De twijfel over hun nationaliteit lijkt, wanneer diewordt afgewogen tegenover het hoger belang van de kinderen om hun ouders en de rest van hetgezin in Belgie te kunnen vervoegen, onvoldoende ernstig om het opschorten van de uitreiking vande paspoorten te rechtvaardigen.

3. De administratie heeft niets gedaan om de kinderen een ander reisdocument uit te reiken, zodat zehun ouders zouden kunnen vervoegen in afwachting van een uitweg uit de juridische impasse.

In de twee hem voorgelegde dossiers heeft de federale Ombudsman aan de FOD BuitenlandseZaken aanbevolen om zonder uitstel Belgische paspoorten af te leveren aan beide kinderen.19

Uiteindelijk hebben de kinderen in een van de twee dossiers voorlopige reisdocumenten ontvangenom bij hun ouders in Belgie te kunnen komen.

In het andere dossier probeert de federale Ombudsman nog een oplossing te vinden samen met deadministratie.

De federale Ombudsman gaat samen met de FOD Justitie ook na welke maatregelen er nodig zijn omdit soort toestanden in de toekomst te vermijden.

19 OA 11/04, p. 144, p. 151, pp. 178-181 en OA 11/05, p. 144, p. 152, pp. 180-181.



43

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De levensomstandigheden van een kind dat samen met zijn moeder in degevangenis zit

In het Belgisch penitentiair regime kan een gedetineerde moeder haar kind tot de leeftijd van drie jaarbij zich houden. In 2011 verbleven een tiental kinderen bij hun moeder in een penitentiaire instelling.Het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen bij de FOD Justitie moet waken over delevensomstandigheden van deze kinderen.

Slechts enkele penitentiaire instellingen beschikken over de nodige infrastructuur om kinderen op tevangen. Soms worden kinderen echter in andere instellingen ondergebracht, die niet op hun nodenafgestemd zijn, als gevolg van een overbrenging van hun moeder.

De behandeling van de gedetineerde moeder heeft uiteraard een rechtstreekse invloed op het levenvan haar kind. Een beslissing die ten aanzien van de moeder wordt genomen moet rekening houdenmet de fundamentele behoeften van het kind. Dat was bijvoorbeeld niet het geval als het kind in hetziekenhuis moet opgenomen worden.

❖ De fundamentele behoeften van het kind vereisen een globaal opvangbeleid voormet hun kind gedetineerde moeders

Een gedetineerde vrouw richtte zich tot de federale Ombudsman met een klacht over delevensomstandigheden van haar kind in de strafinrichting en over de kwaliteit van de aan haar kindverstrekte medische zorgen.

De federale Ombudsman ging naar de gevangenis om er de concrete levensomstandigheden vanmoeder en zoontje te onderzoeken.

Tijdens zijn bezoek stelde de federale Ombudsman een ernstig gebrek aan gespecialiseerdeinfrastructuur vast. Ook het leefregime in de afdeling kon geen garantie bieden voor het welzijn en deontwikkeling van het kind, zoals voorgeschreven door de Europese penitentiaire regels.20

Bovendien waren er ook ernstige tekortkomingen op het vlak van de medische opvolging van het kindbinnen de gevangenis.21

Deze situatie wordt in de hand gewerkt door het gebrek aan algemene omkaderingsnormen voor deopvang van een kind in de gevangenis, zowel inzake uitrusting als inzake leefregels, medisch-socialebegeleiding of opleiding van de gevangenisbewakers.

Slechts twee bepalingen van het koninklijk besluit van 25 mei 1965 houdende algemeen reglement vande strafinrichtingen (AA) zijn gewijd aan het verblijf van het kind bij zijn moeder in detentie.

Artikel 111 stelt als principe dat een gedetineerde haar kind bij zich mag houden zolang het nietzonder haar zorgen kan en artikel 112 bepaalt : “De kinderen, die samen met hun moeder opgenomenworden, mogen bij haar in haar kamer blijven. Zij beschikken er altijd over een afzonderlijke slaapstede. Inde belangrijke inrichtingen worden voorzieningen getroffen om een kinderbewaarplaats met bevoegdpersoneel te organiseren, waar de zuigelingen zullen ondergebracht worden gedurende de tijd dat men hunmoeder niet voor hen laat zorgen.”

Meer is er momenteel niet geregeld. De huishoudelijke reglementen van de penitentiaire instellingenvoorzien zelden in specifieke regels voor gedetineerden, vergezeld van hun kind(eren).

Op dit ogenblik is er dus geen sprake van een globale aanpak.

20 Aanbeveling (2006)2 van het comite van Ministers aan de Lidstaten inzake de Europese penitentiaire voorschriften, regel 36.21 Een dossier is hierover bij de federale Ombudsman nog steeds in onderzoek.



44

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Van zodra de gevangenisadministratie toelaat dat er kinderen bij hun gedetineerde moeder verblijven,moet zij een globaal opvangbeleid voor deze kinderen op punt stellen, met eerbied voor de rechtenen plichten van hun ouders, conform de Grondwet22 en het Internationaal Verdrag inzake de Rechtenvan het Kind.23

Aangezien elke strafinrichting deze opvang momenteel vrij kan organiseren in functie van de bestaandeinfrastructuur en het geldende detentiestelsel, kan de opvang in overeenstemming met debasisbehoeften van het kind niet worden gegarandeerd.

Daarom beveelt de federale Ombudsman het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen aanom bijzondere onderrichtingen op te stellen betreffende het onthaal van kinderen die bij hungedetineerde ouder verblijven, zowel wat de infrastructuurvereisten betreft waaraan de inrichtingmoet voldoen, als wat de levensomstandigheden van het kind in de strafinrichting betreft.24

In de mate dat de bevoegdheden inzake kinderen, gezondheidsbeleid en hulp aan gedetineerden totde deelstaten behoren, zal de FOD Justitie overleg moeten plegen met de bevoegde actoren (vooraldan Kind en Gezin en het Office de la Naissance et de l’Enfance) om deze regels vast te leggen.

In het Masterplan voor de gevangenissen is voorzien dat in de toekomstige instelling te Haren eenspecifieke afdeling ingericht zal worden om gedetineerde moeders met hun kinderen op te vangen.

In afwachting heeft het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen de instellingen aangeduid diegedetineerde moeders met hun kind mogen opvangen. De instelling waarin de klaagster zich bevond,zal geen kinderen meer binnen zijn muren mogen opvangen.

❖ Het gevangenisbestuur dat een bezoek van de moeder aan haar kind in hetziekenhuis niet toestaat, houdt geen rekening met het belang van het kind

Bijzondere humanitaire situaties kunnen een uithaling onder politiebegeleiding rechtvaardigen van eengedetineerde uit de gevangenis om een naaste te bezoeken als die gedetineerde geenuitgaanspermissie kan krijgen.

De beslissing om een uithaling onder begeleiding toe te staan komt toe aan de DirectieDetentiebeheer (DDB), bij het Directoraat-generaal Penitentiaire inrichtingen van de FOD Justitie.Een interne instructie beperkte de mogelijkheden tot twee gevallen : de ernstige ziekte wanneer erlevensgevaar is en het overlijden van een familielid in de eerste graad of echtgenoot (partner).

De DDB beperkte er zich bij de behandeling van deze aanvragen toe na te gaan of het om een van dietwee gevallen ging en hield verder geen rekening met bijzondere omstandigheden die werdeningeroepen.

Zowel de Grondwet25 als het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie26 en ook hetInternationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind27 verplichten de administratie om het hogerbelang van het kind in overweging te nemen bij alle beslissingen die het kind aanbelangen.

22 Artikel 22bis van de Grondwet : “Elk kind heeft recht op eerbiediging van zijn morele, lichamelijke, geestelijke en seksueleintegriteit. (…) Elk kind heeft recht op maatregelen en diensten die zijn ontwikkeling bevorderen. Het belang van het kind is deeerste overweging bij elke beslissing die het kind aangaat. (…)”

23 Artikel 3.2 van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind : “De Staten die partij zijn, verbinden zich ertoe hetkind te verzekeren van de bescherming en de zorg die nodig zijn voor zijn of haar welzijn, rekening houdend met de rechten enplichten van zijn of haar ouders, […], en nemen hiertoe alle passende wettelijke en bestuurlijke maatregelen.”

24 OA 11/09, p. 143, p. 152, pp. 169-172.25 Artikel 22bis van de Grondwet : “Elk kind heeft recht op eerbiediging van zijn morele, lichamelijke, geestelijke en seksuele

integriteit. (…) Elk kind heeft recht op maatregelen en diensten die zijn ontwikkeling bevorderen. Het belang van het kind is deeerste overweging bij elke beslissing die het kind aangaat. (…)”



45

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mensheeft er herhaalde malen op gewezen dat de Stateningevolge artikel 3 van het EVRM de positieveverplichting hebben om de kinderen te beschermenen passende maatregelen te treffen opdat zij geenonmenselijke behandeling zouden ondergaan waarvande autoriteiten kennis hadden of waarvan zij kennismoesten hebben. Deze bescherming moetdoeltreffend zijn.

Door een gedetineerde moeder een bezoek teweigeren aan haar kind dat normaal met haar in degevangenis verblijft, terwijl het op intensieve zorgenligt (en van wie de vader ook in de gevangenis zit)geeft de DDB blijk van een gebrek aan menselijkheiden vergroot de DDB het lijden van het kind. Debeslissing van de administratie kan wordenbestempeld als een onmenselijke of vernederendebehandeling in de zin van artikel 3 van het Verdrag totBescherming van de Rechten van de Mens en deFundamentele Vrijheden.

De administratie kan een reeks gevallen vastleggenwaarin automatisch een uithaling wordt toegestaan.Dit ontslaat de administratie echter niet van eengewetensvol onderzoek van alle verzoeken waarbij zijhaar beoordelingsbevoegdheid ”in concreto” moetuitoefenen zonder terug te grijpen naarstandaardformuleringen. De motieven voor haar beslissing moeten in rechte en in feite aanvaardbaaren redelijk zijn.

Meer in het bijzonder moet de administratie garanderen dat ze het hoger belang van het kind inoverweging neemt bij alle beslissingen die het kind aanbelangen. Dat moet zeker als een gedetineerdemoeder die normaal samen met haar kind in de gevangenis verblijft, een aanvraag om uithaling doetom naar het ziekenbed van haar kind te gaan dat in het ziekenhuis ligt.

De administratieve praktijk van de DDB in deze materie moet veranderen.

De federale Ombudsman heeft het Directoraat-generaal Strafinrichtingen dan ook aanbevolen omzijn interne onderrichting ‘Uithalingen onder begeleiding – humanitaire redenen’ te wijzigen om :- het geval van de ziekenhuisopname van een kind dat bij zijn gedetineerde ouder verblijft, toe te

voegen aan de lijst van situaties die automatisch een humanitaire uithaling rechtvaardigen;- te voorzien dat de aanvragen op grond van redenen die niet opgenomen zijn in deze lijst geval

26 Artikel 24 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie :“1. Kinderen hebben recht op de bescherming en de zorg die nodig zijn voor hun welzijn. Zij mogen vrijelijk hun mening uiten. Aanhun mening in aangelegenheden die hen betreffen wordt passend belanggehecht in overeenstemming met hun leeftijd en rijpheid.2. Bij alle handelingen betreffende kinderen, ongeacht of deze worden verricht door overheidsinstantiesof particuliere instellingen, vormen de belangen van het kind de eerste overweging.18.12.2000 NL Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen C 364/133. Ieder kind heeft er recht op regelmatig persoonlijke betrekkingen en rechtstreekse contacten met zijn beide ouders teonderhouden, tenzij dit tegen zijn belangen indruist.”

27 Artikel 3 van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind : “Bij alle maatregelen betreffende kinderen, ongeachtof deze worden genomen door openbare of particuliere instellingen voor maatschappelijk welzijn of door rechterlijke instanties,bestuurlijke autoriteiten of wetgevende lichamen, vormen de belangen van het kind de eerste overweging.”

Aaron Marlet is twee en een half jaar oud. Sindszijn geboorte woont hij samen met zijn moeder inde gevangenis. Ook zijn vader is gedetineerd. Vierdagen per week gaat Aaron naar een crechebuiten de gevangenis. Op 16 september 2011 enop initiatief van de maatschappelijke verpleegstervan de creche, wordt Aaron met ademnoodopgenomen op de afdeling intensieve zorgen vanhet dichtstbijzijnde ziekenhuis. Zijn moeder voldoetniet aan de wettelijke voorwaarden om eenuitgaanspermissie te krijgen en vraagt meteen eenuithaling onder bewaking voor humanitaireredenen om haar zoontje in het ziekenhuis tebezoeken. De gevangenisdirectie steunt hetverzoek van de moeder en benadrukt dat degezondheidstoestand van het kind niet enkelernstig is, maar ook verontrustend voor zijn oudersen dat Aaron nu zijn mama nodig heeft. Enkeleuren later weigert de DDB de aanvraag omdatvolgens deze administratie: “het voorwerp (…)niet beantwoordt aan de voorwaarden voor deuithaling onder begeleiding voor humanitaireredenen, te weten de ernstige ziekte van eenderde (terminale fase) en het overlijden van eenderde (om het stoffelijk overschot te groeten). Degevangenisdirectie meldt dat Aaron inderdaad nietmeer in levensgevaar is en nog maar enkele dagenin het ziekenhuis zou moeten verblijven.”



46

JAA

RV

ERSL

AG

2011

per geval onderzocht worden;- te waarborgen dat de beslissing tijdig ter kennis wordt gebracht aan de gedetineerde rekening

houdende met de omstandigheden van het concrete geval.28

De administratie heeft zijn instructie in die zin aangepast.

Gelijkheid…

… tussen de kandidaten voor gezinshereniging

Heel wat Belgische burgers en vreemdelingen hebben eind 2011 klacht ingediend bij de federaleOmbudsman over de toepassing door de Dienst Vreemdelingenzaken van de gewijzigde voorwaardenvoor gezinshereniging op hun hangende aanvraag.

De wet van 8 juli 201129, die in werking trad op 22 september 2011, heeft de voorwaarden voor degezinshereniging bepaald in de wet van 15 december 1980 gewijzigd.

De Belgische onderdaan, die een gezinslid wil latenoverkomen, moet voortaan een bepaaldinkomstenniveau aantonen en sommige gezinsleden(de ascendenten) hebben geen recht meer om hemte vervoegen.

De nieuwe wet bevat geen overgangsbepalingen.

Wat moet er dan gebeuren met de lopendeaanvragen die op 22 september 2011 nog nietafgehandeld waren ?

Volgens de gegevens waarover wij beschikken, warener op 22 september 2011 nog meer dan 3 000dossiers gezinshereniging in behandeling. Op al diedossiers past de dienst Vreemdelingenzaken (DVZ)van de FOD Binnenlandse Zaken de nieuwe wet toe.

Deze praktijk leidt echter tot een ongerechtvaardigdeongelijke behandeling van personen die zich indezelfde situatie bevinden.

Twee klachten bij de federale Ombudsman kunnende situatie illustreren.

De ongelijke behandeling is niet gebaseerd op eenobjectief en pertinent criterium, maar op het toeval :de datum waarop de DVZ zijn beslissing neemt, voorof na 22 september 2011.

De toepassing van de nieuwe wet op de dossiers dieingediend zijn voor haar inwerkingtreding schendt ookde rechtszekerheid en het gerechtvaardigd vertrouwen.

28 OA 11/06, p. 143, p. 152, pp. 166-169.29 Wet van 8 juli 2011 tot wijziging van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf,

de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen wat betreft de voorwaarden tot gezinshereniging.

De heer Waalam dient een visumaanvraag voorgezinshereniging met zijn Belgische echtgenote inop het Consulaat-generaal van Belgie teCasablanca in april 2010. Tien maanden later, infebruari 2011, dient mevrouw Boutaıd haarvisumaanvraag om gezinshereniging met haarBelgische echtgenoot in, eveneens op hetConsulaat-generaal van Belgie te Casablanca. Inbeide dossiers vraagt de dienstVreemdelingenzaken (DVZ) het advies van hetparket van de procureur des Konings over degeldigheid van het huwelijk tussen deMarokkaanse en de Belgische onderdaan.In juli 2011 stelt de DVZ vast dat niets deerkenning van het huwelijk van mevrouw Boutaıdin de weg staat en kent haar het visum voorgezinshereniging toe. In oktober 2011 geeft hetparket van de procureur des Konings ook eengunstig advies voor de erkenning van het huwelijkvan de heer Waalam. De dienstVreemdelingenzaken weigert het visum echteromdat de echtgenote van de heer Waalam nietaantoont dat zij voldoende inkomsten heeft om inhaar eigen behoeften en die van haar echtgenootte voorzien, zoals voortaan vereist door de nieuwewet. In beide dossiers werd de aanvraag ingediendvoor 22 september 2011 en in beide dossierswaren de maandelijkse inkomsten van deBelgische echtgenoot lager dan de door de nieuwewet vereiste 1 200 euro.



47

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De aanvrager van een gezinshereniging heeft de gerechtvaardigde verwachting dat zijn dossier wordtbehandeld op basis van de voorwaarden en de procedure die in voege zijn op het ogenblik van hetindienen van de aanvraag.

Op basis van deze vaststellingen heeft de federale Ombudsman op 15 december 2011 een tussentijdsverslag gericht aan de Kamer van volksvertegenwoordigers.30

In dit verslag beveelt de federale Ombudsman aan om de wet van 15 december 1980, zoalsgewijzigd door de wet van 8 juli 2011, aan te passen voor wat de voorwaarden voorgezinshereniging betreft, door het invoegen van overgangsmaatregelen voor alle aanvragen die voor22 september 2011 werden ingediend en waarin op deze datum nog geen eindbeslissing wasgenomen.31

… tussen personen met een handicap

De Verenigde Naties nam op 13 december 2006 het Verdrag inzake de rechten van personen meteen handicap aan. Belgie ratificeerde dit verdrag op 2 juli 2009.

Het doel van dit Verdrag is het volledige genot, op gelijke wijze voor alle personen met een handicapvan alle mensenrechten en fundamentele vrijheden te bevorderen, te beschermen en te waarborgen,en ook de eerbiediging van hun intrinsieke waardigheid te bevorderen.32

Dit Verdrag doet geen afbreuk aan bepalingen die gunstiger zijn voor de uitoefening van de rechtenvan personen met een handicap en die vervat kunnen zijn in de wetgeving van een lidstaat, of in hetinternationale recht dat voor die lidstaat van kracht is.33

Zo bestaan er in het Belgisch fiscaal recht een aantal bepalingen specifiek ten gunste van personen meteen handicap. De FOD Financien moet ze uiteraard voor alle betrokkenen op dezelfde maniertoepassen.

❖ Niet alle BTW-controles betalen de BTW op de aankoop van een voertuig terugna een retroactieve erkenning van een handicap

In uitvoering van artikel 37 van het Wetboek van debelasting over de toegevoegde waarde(BTW-Wetboek) kan een persoon met een handicapbij aankoop van een voertuig vrijstelling van BTWkrijgen.

In het koninklijk besluit nr. 20, van 20 juli 1970, totvaststelling van de tarieven van de belasting over detoegevoegde waarde en tot indeling van de goederenen de diensten bij die tarieven, staat dat de vrijstellinginzake BTW voorafgaand aan de aankoop van hetvoertuig moet gebeuren.

Maar er bestaat een administratieve beslissing van1971 die een afwijking toestaat op de formele voorwaarden in dit koninklijk besluit. Als een beslissing

30 Het tussentijds verslag is beschikbaar op onze website www.federaalombudsman.be31 AA 11/02, pp. 134-135, p. 140.32 Verdrag, artikel 1, eerste lid.33 Verdrag, artikel 4, § 4.

Op 2 juni 2011 ontvangt de heer Ramaekers debeslissing van 13 mei 2005 waarbij zijn handicapwordt erkend met retroactieve kracht tot op 1september 2010. Deze erkenning geeft hem rechtop een vrijstelling van BTW bij de aankoop vaneen voertuig. Op 31 december 2010 heeft deheer Ramaekers een voertuig gekocht en daarop21% BTW betaald. De heer Ramaekers wil deBTW terug. De BTW-controle laat hem weten datdat onmogelijk is. De BTW-vrijstelling moetgevraagd worden voor de aankoop van hetvoertuig, dat staat zo in het koninklijk besluit...



48

JAA

RV

ERSL

AG

2011

tot erkenning van een handicap genomen wordt na de aankoop van een voertuig, maarterugwerkende kracht heeft tot (voor) de datum van aankoop van het voertuig, dan kan de betaaldeBTW worden teruggegeven.

Sommige BTW-administraties pasten deze administratieve beslissing toe. Andere kenden ze niet.

Na de tussenkomst van de federale Ombudsman heeft de FOD Financien alle BTW-controles en hetdoelpubliek via diverse kanalen (internet en informatiebrochure) aan deze administratieve beslissingherinnerd om een gelijke toepassing ervan voor alle belastingplichtigen met een handicap teverzekeren.

❖ Het fiscaal voordeel voor voertuigen bestemd voor het vervoer van een kind meteen handicap wordt niet altijd op dezelfde manier toegepast

Artikel 5 van het Wetboek van de met deinkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen stelt in§ 1, 3°, dat van de verkeersbelasting zijn vrijgesteld :“… de voertuigen als persoonlijk vervoermiddel gebruiktdoor grootoorlogsinvaliden of door gebrekkigen”.

Uit de bovengenoemde wetsbepaling volgt dat ditfiscaal voordeel een strikt persoonlijk recht is datslechts wordt verleend aan de persoon met eenhandicap zelf.

Een omzendbrief van 10 maart 2004 licht deze regeltoe. Zo wordt het fiscaal voordeel ook toegekend alshet voertuig wordt gebruikt voor verplaatsingenzonder de persoon met een handicap. Het voertuigmoet dan wel worden bestuurd door de wettelijkevertegenwoordiger van deze persoon en het moetgaan om het enige voertuig van het gezin.

Twee Brusselse directies Directe Belastingen pastende wetgeving echter strikt toe en hielden geenrekening met deze omzendbrief.

Zodra het Hoofdbestuur een interpretatievebeschikking over de toepassing van de wet heeftgenomen, in het voordeel van de personen met eenhandicap, dan moet ze op gelijke wijze wordentoegepast op iedereen die ervoor in aanmerkingkomt.

De verschillende betrokken diensten werden aandeze omzendbrief herinnerd zodat zij er kunnen optoezien dat de reglementering voor alle betrokkenen op de juiste manier wordt toegepast.

De heer Vandevoorde krijgt vrijstelling van deverkeersbelasting. Zijn dochter van 8 jaar heefteen handicap. In mei 2009 krijgt de heerVandevoorde bij hem thuis een controle en deFOD Financien stelt daarbij vast dat hij hetvoertuig ook gebruikt om naar zijn werk te gaan.De heer Vandevoorde moet de verkeersbelastingvoor aanslagjaar 2009 toch betalen en hij krijgtdaarbovenop een boete. Hij gaat daarmee nietakkoord. In de informatiebrochure over de“Belastingvoordelen voor de auto vangehandicapten” van de FOD Financien, opgesteldop basis van een omzendbrief van 10 maart2004, heeft hij immers gelezen dat het onderbepaalde voorwaarden ook toegelaten is dat hetvoertuig waarmee een minderjarige (of een onderhet statuut van verlengde minderjarigheidgeplaatste) met een handicap wordt vervoerd,wordt gebruikt zonder dat deze persoon zich inhet voertuig bevindt. Die voorwaarden zijn dat hetvoertuig wordt bestuurd door de wettelijkevertegenwoordiger van de persoon met eenhandicap en dat het om het enige voertuig van hetgezin gaat. Aan deze voorwaarden voldoet de heerVandevoorde. Na de tussenkomst van de federaleOmbudsman krijgt de heer Vandevoorde eenbeslissing tot ontheffing en moet hij deverkeersbelasting en de boete niet betalen. Debetrokken fiscale administratie zal in de toekomstde wet toepassen zoals uitgelegd in deomzendbrief.



49

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Een zorgvuldige behandeling van dossiers kan nadelige situatiesvoorkomen

De administratie mag van een verzoeker niet eisen een onmogelijk bewijs televeren

Een vreemdeling die een aanvraag ommachtiging tot verblijf wenst in tedienen, moet over eenidentiteitsbewijs beschikken. Dit kaneen internationaal paspoort, eengelijkwaardig reisdocument of eennationale identiteitskaart zijn.

Bij een aanvraag om machtiging totverblijf moet een kopie van hetidentiteitsdocument wordengevoegd.34 Indien er geenidentiteitsdocument toegevoegd is,verklaart de dienstVreemdelingenzaken (DVZ) van deFOD Binnenlandse Zaken deaanvraag onontvankelijk.

Wat gebeurt er als de aan het dossiertoegevoegde kopie van het paspoortverloren blijkt? Dit voorbeeld toontaan welke ernstige gevolgen dat kanhebben voor de vreemdeling.

De heer Mutombo uit Sierra Leone is in Belgie aangekomen in 2001. Op23 november 2009 dient hij bij zijn gemeente bij aangetekende briefeen aanvraag in tot regularisatie van zijn verblijf op basis van duurzamelokale verankering, zoals de instructie van 19 juli 200935 voorzag. In juni2011 krijgt hij de beslissing van de dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) :zijn aanvraag is onontvankelijk omdat er geen identiteitsdocument wastoegevoegd. De heer Mutombo begrijpt dit niet. Hij is zeker dat hij eenkopie van zijn paspoort uit Sierra Leone heeft toegevoegd. Hij wendt zichtot de federale Ombudsman.

De DVZ bevestigt aan de federale Ombudsman dat zij in hun dossierniet over het identiteitsdocument van de heer Mutombo beschikt. Hetafschrift van het paspoort wordt echter vermeld in de aanvraag waarvande gemeente de ontvangst heeft bevestigd en is opgenomen in de lijstvan documenten in bijlage. Bovendien stelt de federale Ombudsman vastdat het paspoort van de heer Mutombo afgeleverd werd op 26 oktober2009 dus voor hij zijn regularisatieaanvraag heeft ingediend. Alles wijsterop dat het afschrift van het paspoort bij de aanvraag zat, maarverloren is geraakt. Spijtig genoeg heeft de gemeente geen enkele kopievan de aanvraag en de bijlagen bewaard. De DVZ blijft bij zijn beslissing.De regularisatieaanvragen gebaseerd op duurzame verankering moestenabsoluut tussen 15 september en 15 december 2009 worden ingediend.Gezien die periode voorbij is, kan de heer Mutombo zijn aanvraag niethernieuwen. Hij heeft geen uitweg meer…

Het voorleggen van een identiteitsdocument is een ontvankelijkheidsvoorwaarde voor een aanvraaggebaseerd op artikel 9bis van de wet van 15 december 1980. Op het ogenblik van de ontvangst van deaanvraag kijkt de overheid die de aanvraag moet registreren (de gemeente) echter niet na of dezevoorwaarde vervuld is. Dit gebeurt pas later door de overheidsdienst die de aanvraag moetbehandelen (de DVZ). De gemeente waar de aanvrager verblijft, bezorgt de betrokkene eenontvangstmelding voor ze de aanvraag doorstuurt naar de DVZ. De ontvangstmelding vermeldt nietsover de documenten die bij de aanvraag werden gevoegd en niets verplicht de gemeente om er eenkopie van bij te houden.

Wanneer de aanvraag bij de DVZ toekomt, gaat ze eerst naar een dienst die alle ontvangen stukkenscant in een elektronisch dossier. Het is pas als het bevoegde bureau de aanvraag behandelt dat hetnagaat of alle noodzakelijke stukken voor de ontvankelijkheid zijn toegevoegd. Daarvoor baseert dezedienst zich op het dossier zoals het hem wordt voorgelegd.

Indien de DVZ op dat moment vaststelt dat een document in de aanvraag wordt vermeldt en ook inde inventaris van de bijlagen staat, maar niet in het dossier zit, mag de DVZ daar niet onherroepelijk uitbesluiten dat dit document niet bij de aanvraag was gevoegd op het ogenblik van het indienen ervan.

34 Omzendbrief van 21 juni 2007 betreffende de wijzigingen in de reglementering betreffende het verblijf van vreemdelingentengevolge van de inwerkingtreding van de wet van 15 september 2006 (B.S., 4 juli 2007).

35 Hoewel deze instructie geannuleerd werd door de Raad van State, had de voormalige staatssecretaris voor Asiel enMigratiebeleid zich op basis van zijn discretionaire bevoegdheid publiekelijk geengageerd om die criteria toe te passen.



50

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Het is immers niet minder waarschijnlijk dat het document bij de gemeente of de DVZ zelf is verlorengegaan, dan dat de betrokkene is vergeten om het in de omslag te stoppen.

De twijfel over het werkelijk voorleggen van de kopie van een paspoort ter ondersteuning van deaanvraag die enkel is gebaseerd op het feit dat het document niet in het dossier zit van het bureau datde aanvraag behandelt, moet in het voordeel van de betrokkene spelen en niet in zijn nadeel zoals inhet voorbeeld hiernaast. Het beginsel van de zorgvuldige dossierbehandeling vereist dan ook dat deadministratie de betrokkene vraagt om hem een nieuwe kopie van dat document te bezorgen.

De DVZ kan van de betrokkene niet eisen dat hij bewijst dat de kopie van het paspoort effectief in deomslag zat die hij aangetekend naar zijn gemeente heeft gestuurd. Gelet op de behandelingsprocedurevan de aanvraag 9bis bij de gemeente en de DVZ is dat een onmogelijk te leveren bewijs.

Het is kennelijk onredelijk om een aanvraag onontvankelijk verklaren omdat dit bewijs niet kan wordengeleverd terwijl uit alle elementen van het dossier blijkt dat de betrokkene op het ogenblik van hetindienen van de aanvraag wel degelijk in het bezit was van het bewuste document en dat hij er geenenkel belang bij had om het niet voor te leggen.

In het hiervoor aangehaalde individuele dossier heeft de federale Ombudsman de dienstVreemdelingenzaken dan ook aanbevolen om de beslissing waarbij de regularisatieaanvraagonontvankelijk werd verklaard in te trekken en de regularisatieaanvraag ten gronde tebehandelen.36

Het onterecht laattijdig uitreiken van een titel voor onbeperkt verblijf aan eenwerknemer is een ongerechtvaardigde belemmering van de uitoefening van zijnrechten en vrijheden…

De dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) loopt regelmatig vertraging op bij de verlengingsprocedure vantijdelijke verblijfstitels. Zonder geldige verblijfstitel kan een vreemdeling in principe niet blijven werken.Hij is eveneens beperkt in zijn mogelijkheden om te reizen.

Wanneer de DVZ een aanvraag onderzoekt tot verlenging van een tijdelijke verblijfstitel, die gepaardgaat met een vraag om de vermelding ‘tijdelijk verblijf’ op te heffen, dan moet deze dienst zichbovendien proactief opstellen. De DVZ moet dan rekening houden met alle relevante elementen vanhet dossier die de toekenning van een verblijfsvergunning van onbeperkte duur zouden kunnenrechtvaardigen.

Slechts dan is er sprake van een zorgvuldige dossierbehandeling door de administratie.

De Zuid-Afrikaanse mevrouw Keisha Mbeki komt in 2000 aan in Belgie om aan haar doctoraat te werken. Sinds zehaar doctoraat heeft beeindigd werkt ze met opeenvolgende contracten als wetenschappelijk medewerkster vooruniversitaire laboratoria in het kader van een programma voor gesubsidieerd onderzoek. Ze is in het bezit van eentijdelijke verblijfstitel voor zes maanden, die telkens kan verlengd worden. De procedure voor de zesmaandelijkseverlenging van deze verblijfstitel is bijzonder zwaar en belemmert mevrouw Keisha Mbeki in haar werk, omdat zijregelmatig naar het buitenland moet reizen in het kader van haar onderzoek en haar samenwerking met eenZuid-Afrikaanse universiteit. Gedurende verschillende jaren vraagt ze daarom om de vermelding van tijdelijk verblijfweg te laten. In september 2010 laat de DVZ haar weten dat ze als hooggeschoolde werknemer op basis van eenadministratieve praktijk overeengekomen met de gewesten, slechts aanspraak kan maken op een verblijfstitel vanonbeperkte duur na een verblijf van vijf jaar. Volgens de berekeningen van de DVZ kan dat dus pas vanaf 2012.Intussen laat de DVZ opnieuw weten dat er vertraging is bij de verlenging van haar tijdelijke verblijfstitel. MevrouwKeisha Mbeki neemt dus contact op met de federale Ombudsman eind 2010.

36 OA 11/02, p. 144, p. 151, pp. 177-178.



51

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Een zorgvuldig nazicht van alle elementen in haar dossier toont aan dat ze haar eerste arbeidskaart alshooggeschoolde werknemer reeds heeft gekregen in 2005. Sindsdien is ze werkzaam geweest in het kader vanverscheidene soorten onderzoekscontracten en heeft ze reeds de vereiste vijf jaar verblijf als werknemer. Bovendienvoldeed ze reeds bij haar vorige aanvraag aan al de voorwaarden om een machtiging tot onbeperkt verblijf te krijgenop basis van een duurzame lokale verankering. Dit criterium werd destijds door de DVZ gehanteerd om deaanvragen om regularisatie van verblijf te beoordelen. Op basis van deze elementen had de DVZ zich proactiefkunnen opstellen en de uitreiking van de machtiging tot onbeperkt verblijf aan mevrouw Mbeki niet meer moetenuitstellen. Op voorstel van de federale Ombudsman wil de DVZ rekening houden met haar vijf jaar tewerkstelling inBelgie als hooggeschoolde werknemer. Mevrouw Keisha Mbeki krijgt in maart 2011 een verblijfsvergunning vanonbeperkte duur, die haar toelaat haar rechten en vrijheden volledig te genieten.

De grote massa dossiers die op behandeling wachten mag niet verhinderen datmen oog heeft voor het dringende karakter van een aanvraag om machtiging totverblijf voor medische redenen

De dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) heeft een aanzienlijke stock aanvragen om machtiging totverblijf om medische redenen waarin gewacht wordt op een medisch advies.

Gedurende meerdere jaren had de dienst te kampen met een nijpend tekort aan artsen. Er wasnagenoeg geen enkele geneesheer beschikbaar in 2007. In 2008 had de DVZ enkel eenNederlandstalige arts ter beschikking om meer dan 5 000 aanvragen te behandelen.

Deze toestand leidde tot een belangrijke achterstand in de behandeling van de dossiers die door deaanzienlijke toename van dit soort aanvragen de voorbije twee jaar enkel nog groter is geworden.

In dergelijke omstandigheden kan het gebeuren dat men door het enorme aantal te behandelendossiers geen oog heeft voor het dringende karakter van een aanvraag.

Sinds 2006 hamert de federale Ombudsman erop dat de DVZ de nodige maatregelen moet nemenom de niet ernstige en onrechtmatige aanvragen te kunnen onderscheiden van de aanvragen met eenbijzonder dringend karakter en van de meer complexe dossiers.37 De wetgevende maatregelen die hetParlement eind 2011 nam inzake de machtiging tot verblijf om medische redenen zouden de DVZdaarbij moeten helpen. Zij doen echter geen afbreuk aan de eigen verantwoordelijkheid van deadministratie om haar taken efficient te organiseren en veranderen niets aan de impact van dehardnekkige weigering van de administratie om een filtersysteem in te stellen voor de binnenkomendeaanvragen zolang ze die filter niet kon laten gepaard gaan met een onmiddellijke verwerping van deonrechtmatige aanvragen.

Het voorbeeld hieronder illustreert de impact die de niet selectieve werkwijze van de DVZ kanhebben voor de vreemdeling met zware gezondheidsproblemen.

Silvia Najarian kwam in Belgie aan uit Armenie. Op 13 september 2007 dient zij een aanvraag tot verblijf in ommedische redenen. Twee jaar later wacht zij nog steeds op de beslissing van de dienst Vreemdelingenzaken (DVZ).Om een ongekende reden heeft de DVZ aan Silvia Najarian twee verschillende dossiernummers toegekend. Zijvreest dat de documenten die haar gezondheidsproblemen staven in het verkeerde dossier beland zijn.Op verzoek van de federale Ombudsman brengt de DVZ de twee dossiers van Mevrouw Najarian samen in een.Het dossier is echter niet volledig, het advies van de geneesheer over haar gezondheidstoestand ontbreekt nog. Dedienst heeft al meerdere jaren te kampen met een nijpend tekort aan geneesheren. De gezondheidstoestand vanSilvia Najarian verslechtert echter in die mate dat ze in het ziekenhuis moet worden opgenomen. Gezien deomstandigheden en de overdreven lange wachttijd van Mevrouw Najarian vraagt de federale Ombudsman aan deDVZ om haar regularisatieaanvraag zo snel mogelijk te behandelen. Uiteindelijk krijgt Silvia Najarian op 4 november2011 – of vier jaar na het indienen van haar aanvraag – een tijdelijke verblijfsvergunning. Jammer genoeg overlijdt zijdiezelfde dag.

37 OA 06/03, Jaarverslag 2006, p. 171.



52

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Verstoting wordt niet erkend in Belgie. Behalve…

In bepaalde landen heeft de echtgenoot het recht omhet huwelijk eenzijdig te verbreken, zonder dat deechtgenote over datzelfde recht beschikt.

Artikel 57 van het Wetboek van internationaalprivaatrecht (WIPR) omschrijft verstoting als: “Een inhet buitenland opgestelde akte die de wilsverklaringvan de man om het huwelijk te ontbinden vaststelt,zonder dat de vrouw een zelfde recht had.”

In de betekenis zoals hierboven gedefinieerd erkentBelgie de ontbinding van een huwelijk door verstotingniet, omdat die praktijk in strijd is met de rechten vande vrouw en de gelijkheid tussen echtgenoten.

Sommige rechtssystemen kennen echter een anderevorm van verstoting die aan beide echtgenoten hetrecht geeft om eenzijdig het huwelijk te verbreken. Indat geval belet niets de erkenning ervan in hetBelgische recht.

Alvorens de dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) bijde FOD Binnenlandse Zaken weigert een verstotingte erkennen, moet de DVZ nagaan of het wel degelijkgaat om een verstoting in de zin van artikel 57 van hetWIPR. Als beide echtgenoten over gelijke rechten opverstoting beschikken, dan kan de verstoting weldegelijk een huwelijk ontbinden naar Belgisch recht enis er geen beletsel voor een daaropvolgend huwelijk.De nieuw gehuwden kunnen zich beroepen op hunrecht op gezinsleven vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).

De heer Rhaman huwt in maart 2008 metmevrouw Bah, in Pakistan. In december 2008wordt dit huwelijk ontbonden door verstoting,conform het Pakistaanse recht. Later hertrouwt deheer Rhaman. Zijn nieuwe Pakistaanse echtgenotedient een aanvraag in tot gezinshereniging. Dedienst Vreemdelingenzaken (DVZ) weigert echterhet visum af te leveren. De DVZ roept artikel 57van het WIPR in en meent dat de ontbinding vanhet vorige huwelijk niet erkend kan worden inBelgie. Volgens de administratie is de heerRhaman nog steeds getrouwd met mevrouw Bahen is zijn tweede huwelijk dus niet geldig naarBelgisch recht. In 2008 had de heer Rhamannochtans zijn eerste huwelijksakte laten corrigerenin Pakistan op verzoek van de DVZ en had hij erlaten in opnemen dat zijn echtgenote het rechthad om hem te verstoten om zo dit huwelijk tekunnen laten erkennen. Het was bovendienmevrouw Bah die door verstoting een einde hadgemaakt aan het huwelijk. Gezien beideechtgenoten over een gelijk recht op verstotingbeschikten moet de ontbinding van het eerstehuwelijk door Belgie erkend worden ! De federaleOmbudsman stelt aan de DVZ voor om zijnbeslissing te herzien. Ten slotte erkent de dienst degeldigheid van het tweede huwelijk van de heerRhaman en mevrouw Rhaman. Zijn nieuweechtgenote krijgt het visum waarmee ze haar manin Belgie kan vervoegen.



53

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2. Nood aan een meer klantgerichte overheidKlantvriendelijkheid is de voorgaande jaren met de regelmaat van een klok aan bod gekomen in dejaarverslagen van de federale Ombudsman.

Klantgericht zijn, gaat nog een stapje verder. Klantvriendelijk kunnen we zijn als de klant een beroepdoet op ons. Klantgericht zijn we nog voor de klant er is. Heel de dienst wordt dan georganiseerd enbekeken in functie van de klant…

In onze moderne maatschappij worden de burgers vaak de klanten van de overheid genoemd en deklant is koning... Dat er bij de federale overheidsdiensten echter nog heel wat werk aan de winkel islezen wij in de klachten.

De administratie moet problemen trachten te voorkomen in plaats van ze in stand te houden.Overheidsdiensten mogen de verantwoordelijkheid niet op elkaar afschuiven. Een efficientecoordinatie tussen verschillende diensten binnen de overheid is daarbij ook het minste wat magverwacht worden. Soms is het niet voldoende dat een overheidsdienst doet wat hij moet doen binnenzijn bevoegdheid, en slechts dat, om een probleem voor een burger op te lossen. Soms is dat kleinebeetje extra nodig.

Belastingen innen en klantgerichtheid zijn niet onverzoenbaar

De FOD Financien wordt onvermijdelijk geassocieerd met ‘belastingen betalen’ en is dan ookregelmatig de kop van Jut.

Belastingplichtigen vinden doorgaans dat de fiscus zeer streng optreedt bij een laattijdige betaling vande belastingen.

Een belastingplichtige die recht heeft op een belastingteruggave wil op zijn beurt die teruggave geendag later ontvangen dan aangekondigd. En als een belastingteruggave toch te laat betaald wordt, danverwacht hij interesten.

Het Wetboek van de inkomstenbelastingen 199238 regelt de toekenning van moratoire interestenonder bepaalde voorwaarden. Er zijn echter situaties waarvoor deze regeling geen oplossing biedt.

Soms is een fout van de fiscus er de oorzaak van dat de belastingteruggave te laat wordt betaald. Eenklantgerichte houding houdt in dat de fiscus de verantwoordelijkheid voor een fout erkent, maar ookde nadelige gevolgen van deze fout rechtzet.

38 Artikel 418, WIB 92 :Bij terugbetaling van belastingen, voorheffingen, voorafbetalingen, nalatigheidsinterest, belastingverhogingen of administratieveboeten, wordt moratoriuminterest toegekend tegen de wettelijke rentevoet, berekend per kalenderjaar.Die interest wordt per kalendermaand berekend op het bedrag van elke betaling, afgerond op het lagere veelvoud van 10 euro; demaand waarin de betaling is geschied wordt niet medegerekend, doch de maand waarin aan de belastingschuldige het bericht wordtgestuurd dat de terug te betalen som te zijner beschikking stelt, wordt voor een gehele maand geteld.Artikel 419, WIB 92 :Geen moratoriuminterest wordt toegekend :1° wanneer hij geen 5 EUR per maand bedraagt;2° wanneer de terugbetaling voortvloeit uit de kwijtschelding of de vermindering van een boete of een belastingverhoging toegekendals genademaatregel;3° in geval van terugbetaling van het overschot van bedrijfsvoorheffing, roerende voorheffing of voorafbetalingen aan de verkrijger vande inkomsten, uiterlijk op het einde van de tweede maand die volgt op de maand waarin de aanslagtermijn vermeld in artikel 359of in artikel 353 is verstreken;4° in geval van terugbetaling van als roerende voorheffing of als bedrijfsvoorheffing gestorte bedragen aan de in de artikelen 261 en270 bedoelde schuldenaars ervan;5° in geval van terugbetaling van voorafbetalingen, met toepassing van artikel 376, § 4.Wanneer de terugbetaling plaatsheeft na het verstrijken van de in het eerste lid, 3°, vastgestelde termijn, is de moratoriuminterestverschuldigd vanaf de dag volgend op die termijn.


2. Nood aan een meer klantgerichte overheid

54

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De Algemene administratie van de Inning en de Invordering nam reeds in2008 het standpunt in dat schadevergoedende interesten kunnen toegekendworden bij een klaarblijkelijke fout van de belastingadministratie. Dit standpuntwas lange tijd niet voldoende gekend bij de buitendiensten

Aanvankelijk bezorgde de FOD Financien hieroverslechts de nodige informatie aan de gewestelijkedirecteurs. Zodoende was dit standpunt onvoldoendegekend bij de plaatselijke ontvangkantoren en kon erop dit vlak niet echt van een klantgerichte houdinggesproken worden.

Op 4 april 2011 heeft de administratie dan eindelijkeen richtlijn verspreid bij alle diensten van de Inning ende Invordering van de BTW en de directebelastingen : Vergoedende interesten – Schade-vergoedingen – Onevenredige vervolgingskosten –Ontheffing.

In de inleiding van de richtlijn verwijst men naar hetvoorstel van de federale Ombudsman.

Het college van de federale ombudsmannen wenst de aandacht van de administratie te vestigen op denoodzaak :- in het kader van een goed “zorgvuldig beheer” van de dossiers betreffende de laattijdige terugbetaling van

de verschuldigde sommen, de schadevergoedingen in de vorm van een vergoedende interest naaraanleiding van een vertraging in de uitvoering van de terugbetaling te betalen, enerzijds;

- in het kader van goed administratief gedrag de principes van billijkheid, de evenredigheid en het zorgvuldigbeheer te respecteren, en de vervolgingsmachten uit te oefenen met inzicht, anderzijds.

Het eerste punt van deze richtlijn behandelt dus de mogelijkheid tot toekenning vanschadevergoedende interesten.

Het tweede punt gaat over de voortvarendheid van sommige ontvangers bij een gedwongeninvordering van belastingschulden.

Ook hierover krijgt de federaleOmbudsman al jaren klachten, want bij hetbetalen van zijn belastingen is debelastingplichtige niet bereid om onterechteof onevenredige vervolgingskosten tebetalen. Het nauwgezet volgen van debovengenoemde richtlijn zou klachten inverband hiermee moeten voorkomen ofverminderen.

Voor aanslagjaar 2007 moet de heer De Roo 6 624,70 eurobelastingen betalen tegen 31 januari 2008. Hij vraagt aan deontvanger of hij de betaling over 10 maanden mag spreiden. Deontvanger weigert omdat de heer De Roo voor het vorigeaanslagjaar al een afbetalingsplan heeft gekregen, gespreid overvier maanden (dat hij trouwens zeer nauwgezet heeft gevolgd).Om zijn schuld voor aanslagjaar 2007 te kunnen afbetalen gaatde heer De Roo dan maar een lening aan van 5 800 euro. Beginfebruari 2008 vraagt hij of hij de resterende 824,70 euro nog invier keer mag betalen. De ontvanger weigert opnieuw. De heer DeRoo betaalt daarop nog een deel van het openstaande bedrag.

Maar als de ontvanger op 10 april 2008 vaststelt dat er nog 400 euro onbetaald blijft, schakelt hij eengerechtsdeurwaarder in. Hierdoor verhoogt de schuld met het bedrag van de vervolginskosten en loopt opnieuw op tot 550euro. De federale Ombudsman is van oordeel dat de maatregelen die het ontvangkantoor genomen heeft disproportioneelzijn en dringt aan op kwijtschelding van de gerechtsdeurwaarderskosten. De oorspronkelijke weigering om die kosten teannuleren, wordt na bespreking met het Hoofdbestuur herzien. De heer De Roo moet de 150 euro vervolgingskosten nietbetalen.

De heer Van Bauwel heeft recht op eenbelastingteruggave van 1 179,20 euro. Op zijnaanslagbiljet is de betaling aangekondigd voor halfapril 2009. Hij heeft het nummer van zijn nieuwerekening al meermaals doorgegeven, op zijnaangifte en per brief, en toch betaalt de fiscus opde oude rekening. Pas begin juli krijgt de heer VanBauwel de teruggave op zijn rekening gestort..Door een fout van de fiscus heeft de heer VanBauwel drie maanden langer op zijn teruggavemoeten wachten Hij vraagt interesten, maar krijgter geen van zijn plaatselijk ontvangkantoor. Natussenkomst van de federale Ombudsman krijgt hij17,87 euro schadevergoedende interesten voorapril, mei en juni.



55

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Deze richtlijn is zo evident dat ook de Algemene administratie van dePatrimoniumdocumentatie ze zou moeten invoeren voor de ontvang-kantoren der Domeinen en Penale Boeten

Immers, ook de ontvangers der Domeinenen Penale Boeten moeten optreden met denodige billijkheid, evenredigheid enzorgvuldigheid en hun bevoegdheid totvervolging oordeelkundig uitoefenen.

Op 18 april 2008 vordert het ontvangkantoor der Domeinen enPenale Boeten 1 159,39 euro van mevrouw Louisa. Het gaat omeen geldboete vermeerderd met de gerechtskosten waartoe ze isveroordeeld. Op 24 april 2008 vraagt ze per aangetekende briefeen afbetalingsplan. Het ontvangkantoor stuurt haar dossierechter op 10 juni 2008 door naar de gerechtsdeurwaarder,

zonder te reageren op haar aangetekende brief. De gerechtsdeurwaarder kent haar vervolgens een afbetalingplan toe van25 euro per maand. Mevrouw Louisa heeft immers nog andere schulden die het heel moeilijk maken om in een keer1 159,39 euro te betalen. Ze is blij met het afbetalingsplan, maar het doorsturen van haar dossier naar degerechtsdeurwaarder heeft wel 80 euro bijkomende kosten voor gevolg. Een jaar later heeft ze recht op eenbelastingteruggave van 2 690,33 euro. De administratie houdt de volledige openstaande schuld hiervan af, inclusief de 80euro kosten. Mevrouw Louisa vindt dit oneerlijk en vraagt de teruggave van de deurwaarderskosten. Het ontvangkantoorder Domeinen en Penale Boeten wil daar niet op ingaan. De federale Ombudsman is van oordeel dat het ontvangkantooronterecht een gerechtsdeurwaarder ingeschakeld heeft zonder eerst te reageren op de aangetekende aanvraag voor eenafbetalingsplan. Het ontvangkantoor argumenteert dat de aangetekende brief waarschijnlijk verloren is gegaan binnen hetambtsgebouw, omdat op hetzelfde adres ook drie registratiekantoren, het kadaster en het aankoopcomite gevestigd zijn.Dit is volgens de federale Ombudsman geen valabel argument en hij wendt zich tot de gewestelijke directie Registratie. Diegaat akkoord met de visie van de federale Ombudsman en beslist om de gemaakte kosten alsnog terug te betalen.

Een belastingplichtige die een vraag om een afbetalingsplan aangetekend opstuurt, moet daarop een(positief of negatief) antwoord krijgen voordat het dossier naar de gerechtsdeurwaarder wordtdoorgestuurd. Zoniet oefent de ontvanger zijn bevoegdheid tot vervolging niet oordeelkundig uit.

Als een aangetekende brief binnen het ambtsgebouw verloren gaat – bijvoorbeeld omdat erverschillende diensten op eenzelfde adres gevestigd zijn, zoals het ontvangkantoor in de concreteklacht suggereert – dan is er sprake van onzorgvuldigheid, ja zelfs fout. De overheid is hiervoorverantwoordelijk.

Een klantgerichte houding houdt in dat de fiscus de verantwoordelijkheid voor de fout ook erkent ende nadelige gevolgen ervan rechtzet.

De FOD Financien mag de gevolgen van een verhoogde werklast niet afwentelenop de belastingplichtige

Door de invoering van de nieuwe kentekenplaat naar Europees model, verder gemakshalve Europesenummerplaat genoemd, had de directie Inschrijvingen en Homologaties Voertuigen (DIHV) bij deFOD Mobiliteit en Vervoer ernstige vertraging opgelopen bij de schrapping van de oudenummerplaten in de periode einde 2010 - begin 2011.

Bij de voorstelling van ons vorig jaarverslag in maart 2011 was deze problematiek zeer actueel.

We komen er in dit jaarverslag op terug omdat de FOD Financien in deze, na verloop van tijd, zijnaanpak gewijzigd heeft en geevolueerd is van een louter organisatiegerichte naar een meerklantgerichte aanpak.

De verkeersbelasting is bij de FOD Financien volledig geautomatiseerd. Van zodra de houder van eennummerplaat in de gegevensbank opgenomen is, ontvangt hij een uitnodiging tot betaling van deverkeersbelasting voor een jaar. Vervolgens krijgt hij jaarlijks voor het begin van de nieuwe belastbareperiode automatisch een betalingsuitnodiging tot zijn nummerplaat uit de database geschrapt is. De



56

JAA

RV

ERSL

AG

2011

gegevens voor het up-to-date houden van de database (nieuwe nummerplaat, schrapping oudenummerplaat, nieuw voertuig, …) moeten geleverd worden door de DIHV.

Bij dergelijke automatische procedure heeft het niet tijdig en slechts gedeeltelijk bijwerken van dedatabase hoogst onaangename en onaanvaardbare gevolgen voor het publiek. In casu werden wel denieuwe Europese nummerplaten ingevoerd in de database maar werden de oude slechts met (somsbelangrijke) vertraging geschrapt als gevolg van de door de DIHV opgelopen achterstand. Hierdoorkregen heel wat mensen een uitnodiging tot betalen van een jaar verkeersbelasting voor hun Europesenummerplaat en vervolgens een tweede uitnodiging tot betalen van een jaar verkeersbelasting voorhun oude nummerplaat die ze al een tijdje teruggestuurd hadden.39

De FOD Mobiliteit en Vervoer lanceerde op 21 februari 2011 in overleg met de FOD Financien hetvolgende persbericht met een toelichting over de weerslag van de achterstand bij de DIHV op deverkeersbelasting.

In geval de FOD Financien een uitnodiging tot betaling stuurt voor een nummerplaat die werdteruggestuurd aan de DIHV maar waarvan de schrapping nog niet werd meegedeeld aan de FODFinancien, is de titularis gehouden te betalen maar zal door de schrapping met terugwerkende krachthet bedrag van de onverschuldigde belasting voor het voertuig waarvan de nummerplaat werdgeschrapt automatisch worden terugbetaald. De belasting is niet verschuldigd voor de niet verstrekenmaanden van het belastbaar tijdperk.

De FOD Financien stuurde dit persbericht mee als bijlage bij de uitnodiging tot betalen van deverkeersbelasting met de precisering dat de terugbetaling binnen zes maanden zou plaats vinden.

Kortom de betrokkenen moesten een onverschuldigd bedrag van al gauw enkele honderden eurobetalen om dat slechts zes maanden later terug te krijgen.

Wij vroegen de FOD Financien om een oplossing te zoeken die de praktische gevolgen van deinvoering van de Europese nummerplaat (verwerkingsachterstand bij de DIHV) niet afwentelt op deburgers.

Aanvankelijk reageerde de FOD Financien weinig klantgericht op onze interventie. Hij argumenteerdedat de problemen ontstaan waren door de achterstand bij de DIHV en dat de FOD Financien daarniet verantwoordelijk voor was en dus geen herstelmaatregelen moest nemen !

Bij een klantgericht optreden mag het geen verschil maken wiens fout het is, wie aan de basis ligt vanhet falend overheidsoptreden. Een klantgericht optreden moet alles in het werk gesteld worden opdatde burger of de belastingplichtige niet opgezadeld wordt met de nadelige gevolgen van dit falen.

Nadien heeft de FOD Financien toch nog enkele noodmaatregelen genomen:

• de belastingplichtige die kort na elkaar twee uitnodigingen tot betaling van verkeersbelasting krijgt,mag de betaling voor de oude nummerplaat beperken tot het “onbetwistbaar verschuldigdgedeelte”;

• de ontvangers is expliciet aanbevolen om naar aanleiding van deze problematiek behoedzaam op tetreden en bijkomend onderzoek te verrichten bij de vervolging van recent ingekohierde aanslageninzake verkeersbelasting.

39 Wij hebben het hier enkel nog over de belastingplichtigen in het Waalse of het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Sinds begin2011 behoren klachten over de verkeersbelasting in Vlaanderen tot de bevoegdheid van de Vlaamse ombudsman.



57

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Deze maatregelen van de Algemene administratie van de Inning en de Invordering zijn toch een stapvooruit. Blijft de vaststelling dat de belastingplichtige die zelf geen initiatief neemt, met zijnoverschuldigd betaalde verkeersbelasting nog altijd gedurende een zestal maanden een rentelozelening geeft aan de Staat.

Een zware uitgave om het bestaande informaticasysteem aan te passen om een oplossing te biedenvoor dit tijdelijke probleem, vond de FOD Financien onverantwoord.

De wettelijk verplichte samenwerking tussen deDirectie-generaal Personen met een handicap (DGPH) en deFOD Financien verloopt ook niet altijd klantgericht

Om te kunnen beslissen over een aanvraag tottegemoetkoming voor hulp aan bejaarden moet deDGPH het inkomen kennen van de aanvrager en vande persoon met wie hij een huishouden vormt. DeFOD Financien moet op vraag van de DGPH hetonderzoek doen naar die inkomsten en het resultaatervan meedelen aan de DGPH.40

Als een dergelijke samenwerking wettelijk opgelegdwordt, dan mag verwacht worden dat de openbarebesturen op een gecoordineerde manier met elkaarsamenwerken. Als deze samenwerking op een ofander moment – al is het maar in een concreetdossier – minder vlot verloopt, dan mogen we eenproactieve houding verwachten om het dossier voordegene die een tegemoetkoming aanvraagt op telossen.

Dat elke overheidsdienst afzonderlijk zijn werk doet isniet altijd voldoende. Een aanvraag klantgerichtbehandelen houdt in dat een overheidsdienst alles inhet werk stelt opdat de aanvraag effectief behandeldzou worden, zelfs al moet een overheidsdienst daariets meer voor doen dan alleen zijn eigen afgelijndetaak.

40 In artikel 8bis, 1°, van de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen aan personen met een handicap staatdat de Koning bepaalt hoe de aanvragen tot het verkrijgen van de tegemoetkomingen bedoeld in artikel 1 worden behandelden inzonderheid de wijze waarop de openbare besturen tussenbeide komen bij het vaststellen van het inkomen van deaanvrager en van de persoon met wie hij een huishouden vormt.

In februari 2009 vraagt mevrouw Portier eentegemoetkoming aan voor hulp aan bejaarden. Inaugustus 2010 is de wettelijke beslissingstermijnvan zes maanden al lang verstreken en omdat zenog geen nieuws heeft gekregen, contacteert ze defederale Ombudsman. De DGPH laat weten datde medische beslissing die iedere toekenning moetvoorafgaan, al van 17 juli 2009 dateert. Op basisdaarvan heeft mevrouw Portier in principe recht opeen tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden vanmeer dan 5 000 euro. De toekenning laat volgensde DGPH op zich wachten omdat de Algemeneadministratie van de Patrimonium-documentatie van de FOD Financien de inkomstenuit onroerend goed van mevrouw Portier nog altijdniet meegedeeld heeft aan de DGPH. Zonder ditgegeven kan de DGPH niet beslissen over deaanvraag. De DGPH heeft het onderzoek naar deinkomsten aangevraagd op 26 november 2009 enop 29 januari, 18 maart, 28 april en 5 augustus2010 een herinneringsbrief gericht aan de FODFinancien, zonder resultaat. Als de federaleOmbudsman daarna met de FOD Financiencontact opneemt om te zien wat er aan de handis, valt de FOD Financien uit de lucht. Na detussenkomst van de federale Ombudsman doet deFOD Financien onmiddellijk het nodige en op 23augustus krijgt mevrouw Portier de beslissing metde toekenning van de tegemoetkoming voor hulpaan bejaarden. Blijkbaar zou een eenvoudigtelefoontje tussen de DGPH en FOD Financienvoldoende geweest zijn om het probleem op telossen.



58

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De FOD Buitenlandse Zaken en de dienstVreemdelingenzaken (DVZ) bij de FOD Binnenlandse Zakenwachten op elkaars informatie en het dossier blijft liggen

Door een informaticaprobleem liep degegevensuitwisseling tussen de DVZ en de Belgischeambassades mank. De beslissingen die de ambassadesvia elektronische weg van de DVZ ontvingen, warenniet altijd volledig. De ambassade kon in die gevallenslechts een gedeelte van het verzonden bericht zien.In het voorbeeld hiernaast wist de ambassade daaromniet dat zij een bijkomend interview moest afnemen.

Dit technisch probleem gaf aanleiding totverschillende klachten van mensen die een aanvraagtot gezinshereniging hadden ingediend. Debehandeling van hun dossier lag stil en ze wisten nietwaarom.

Wanneer de behandeling van een visumaanvraag langstil ligt, mag men redelijkerwijze verwachten dat deambassade proactief informatie opvraagt bij de DVZ,zeker als de aanvrager komt informeren naar de standvan zaken. Anderzijds mag men redelijkerwijze ookvan de DVZ verwachten dat hij opnieuw contactopneemt met de ambassade als een reactie op eenverzoek om interview te lang uitblijft.

Dat zou klantgericht zijn.

Het informaticaprobleem is intussen opgelost, maarwas veel sneller aan het licht gekomen, hadden de DVZ en de ambassades ook sneller bij elkaargeınformeerd naar de reden voor de lange stilte.

Hoe complex de situatie ook is, de dienst Vreemdelingenzaken(DVZ) bij de FOD Binnenlandse Zaken moet de werking vanzijn eigen diensten zo coordineren dat een vreemdeling nietonnodig in een illegale situatie terecht komt

Soms duurt de behandeling van eenaanvraag om een verblijfstitel zo lang dathet statuut van degene die de aanvraagheeft gedaan, intussen veranderd is. Zijnleven staat immers niet stil.

Mevrouw Memba dient op 15 december 2009 een aanvraag intot regularisatie. Ze is sinds 2001 in Belgie en beroept zich op eenduurzame lokale verankering. Op 12 februari 2010 stuurt degemeente de aanvraag door naar de DVZ. Sinds 2001 heeftmevrouw Memba een tijdelijke verblijfstitel als studente die op 31oktober 2010 zal vervallen. Ze is intussen geen studente meer,

die titel kan dus niet meer verlengd worden. In maart 2010 huwt mevrouw Memba in Belgie met een vreemdeling inregelmatig verblijf en op basis daarvan vraagt ze een gezinshereniging aan. Eind oktober 2010 heeft mevrouw Memba opgeen van beide aanvragen een reactie ontvangen en haar verblijfstitel als studente vervalt. In afwachting van het onderzoekten gronde voor de gezinshereniging heeft mevrouw Memba wel een tijdelijke verblijfstitel gekregen (oranje kaart).

De heer Sinan is een Belg van Tunesische afkomst.Hij huwt in Tunesie en zijn echtgenote dient op26 januari 2010 een visumaanvraag in voorgezinshereniging. Het echtpaar Sinan verneemtlange tijd niets over de stand van het dossier enwanneer de heer Sinan op de Belgische ambassadein Tunis errnaar informeert, krijgt hij geen afdoendeantwoord. Als hij begin januari 2011 nog steedsgeen nieuws heeft, neemt hij contact op met defederale Ombudsman. De DVZ laat de federaleOmbudsman weten dat hij op 2 juni 2010 eenbeslissing tot uitstel heeft genomen en elektronischverstuurd heeft naar de ambassade te Tunis samenmet een verzoek om bijkomend interview. Hetresultaat van het bijkomend interview heeft de DVZnog niet gekregen. Na de interventie verstuurt deDVZ het verzoek om interview opnieuw en op18 januari 2011 wordt het interview afgenomen.Het visum wordt op 28 januari 2011, een jaar nade aanvraag, toegekend. De ambassade had dooreen informaticaprobleem een onvolledig berichtontvangen en enkel gezien dat de DVZ op 2 juni2010 een beslissing tot uitstel had genomen. Hetvervolg van het bericht, namelijk het verzoek ominterview, was niet doorgekomen op de ambassade.De ambassade wachtte begin januari 2011 nogsteeds op verdere instructies van de DVZ.



59

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Mevrouw Memba vreest nu dat ze haar werk zal verliezen omdat ze in deze onzekere verblijfssituatie is terecht gekomen.Bovendien is ze zwanger. Eind oktober 2010 informeert de federale Ombudsman bij de DVZ naar de stand van debehandeling van de aanvraag. De afdeling ’Lang verblijf’ antwoordt dat het dossier prioritair zal worden behandeld, maarlaat een paar uur later weten dat het dossier onder de bevoegdheid valt van de afdeling Gezinshereniging. Die afdelingmoet het dossier in zijn geheel behandelen, zowel de regularisatieaanvraag als de aanvraag gezinshereniging. Maar… halfdecember 2010 laat de afdeling Gezinshereniging aan de federale Ombudsman weten de aanvraag om regularisatie niette kunnen behandelen omdat die dateert van voor de aanvraag om gezinshereniging. De federale Ombudsman vraagt aanhet hoofd van dienst om tussen te komen. Uiteindelijk zal de afdeling Lang Verblijf de aanvraag om regularisatiebehandelen en blijft de aanvraag om gezinshereniging in de afdeling Gezinshereniging. Sinds 9 december 2010 is mevrouwMemba echter zonder verblijfstitel. Haar oranje kaart is vervallen en niet verlengd. De federale Ombudsman vraagt voor dezoveelste keer de dringende behandeling van het dossier. Op 5 januari 2011 geeft de afdeling Gezinshereniging deopdracht aan de gemeente om aan mevrouw Memba opnieuw een tijdelijke verblijfstitel af te leveren in het kader van degezinshereniging. Een week later geeft de afdeling Lang Verblijf de opdracht om een definitieve verblijfstitel af te leveren inantwoord op haar regularisatieaanvraag van december 2009.

Afhankelijk van de reden waarom een verblijfstitel wordt aangevraagd, is een andere afdeling binnen deDVZ bevoegd.

Ook al is het soms niet meteen duidelijk welke afdeling precies bevoegd is voor de behandeling van deaanvraag, een klantgerichte behandeling vertrekt vanuit de situatie van de aanvrager en niet vanuit debevoegdheidsverdeling tussen de verschillende diensten.

Dat iemand in een illegale situatie terecht komt als gevolg van een intern bevoegdheidsconflict isonverantwoord en niet aanvaardbaar.

De FOD Justitie mag niet werkloos toekijken terwijl er eengemeenschappelijk informaticasysteem op poten wordt gezet,maar moet ook, in afwachting van de realisatie van dat systeem,zorgen voor een tijdige behandeling en betaling van de statenvan kosten en erelonen van de gerechtsdeskundigen

De dienst Gerechtskosten valt onder het Directoraat-generaal Rechterlijke Organisatie bij de FODJustitie. Deze dienst controleert en betaalt de kosten die verband houden met de strafrechtelijkeexpertises, de zogenaamde niet-dringende gerechtskosten. Hij controleert en betaalt jaarlijks meer dan60 000 dossiers van ongeveer 5 500 deskundigen. Daar bovenop komen nog de stukken toegezondendoor de griffies met het oog op toekenning van hun provisie.

Bij de voltooiing van zijn opdracht legt degerechtsdeskundige zijn verslag neer en dient hij zijnkostenstaat in bij het parket van het betrokkengerechtelijk arrondissement. Het parket bezorgt dedienst Gerechtskosten vervolgens een lijst met dekostenstaten van de verschillende gerechts-deskundigen.

De behandeling van deze staten van kosten enerelonen van gerechtsdeskundigen neemt somsmeerdere jaren in beslag en de gerechtsdeskundigenkunnen intussen amper informatie krijgen over destand van de behandeling.

Hiervoor zijn verschillende oorzaken.

De heer Walters is gerechtsdeskundige instrafzaken en het parket doet regelmatig beroepop hem. Een aantal van zijn staten van kosten enerelonen blijven echter onbetaald; voor sommigewacht hij al twee jaar op de betaling. Bij de dienstGerechtskosten krijgt hij geen duidelijkheid over destand van zaken. Volgens die dienst moet hij zelfde betrokken parketten contacteren. Als hij datdoet, verwijzen de parketten hem opnieuw doornaar de dienst Gerechtskosten… Wat moet hijdoen ?



60

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Soms behandelen de parketten en andere opdrachtgevers van de expertises de kostenstaten nietonmiddellijk of geven ze de bij hen ingediende kostenstaten slechts met vertraging door aan de dienstGerechtskosten. Ook vragen ze soms bijkomende informatie of een verbetering van de kostenstaat.

De dienst Gerechtskosten slaagt er zelf ook niet in, of toch zeer moeilijk, om te achterhalen welkestaat bij hem in behandeling is en welke niet.

Die mengeling van interne en externe oorzaken neemt niet weg dat de dienst Gerechtskosten moetzorgen voor een efficiente coordinatie met de opdrachtgevers, zodat de gerechtsdeskundigen na hetafgeven van hun kostenstaat de verdere afhandeling ervan kunnen opvolgen.

De federale Ombudsman stelde daarom voor dat de dienst Gerechtskosten in samenspraak met deopdrachtgevers van de gerechtsdeskundigen in strafzaken, een systeem zou uitwerken waarbij deopsteller van een staat van kosten en erelonen een refertenummer krijgt. Op die manier kent hij dedatum van doorzending en het nummer van het dossier bij de dienst Gerechtskosten.

Deze oplossing, die neerkomt op het afgeven van een ontvangstmelding met een nummer waaronderde staat van kosten en ereloon bij de dienst gekend is, is volgens de dienst Gerechtskosten in depraktijk niet te verwezenlijken omdat het om te veel dossiers gaat en de betalingen gebeuren natussenkomst van verschillende actoren (rechtbanken, parketten, FOD Justitie, ...), die elk hun eigenrefertenummers gebruiken. Bovendien is er tussen deze actoren geen elektronische communicatie.

De dienst Gerechtskosten kondigde aan dat in de toekomst de verschillende actoren wel zullenkunnen beschikken over een gemeenschappelijk informatica-instrument (CGAB). Vanaf dan zou inprincipe wel de mogelijkheid bestaan om een enkel refertenummer toe te kennen aan degerechtsdeskundigen en andere dienstverleners. Tot de daadwerkelijke en algehele invoering van ditgemeenschappelijke informaticasysteem kan het gebeuren dat bepaalde staten bij de opdrachtgeversof bij de dienst Gerechtkosten lange tijd onbehandeld blijven en tot dan zal het ook moeilijk blijven omop te sporen waar en hoe het probleem zich dan stelt.

Daarmee kan de federale Ombudsman geen genoegen nemen. Deze houding getuigt niet vanklantgerichtheid.

De federale Ombudsman heeft daarom de FOD Justitie aanbevolen om, in samenspraak met deopdrachtgevers van de gerechtsdeskundigen in strafzaken, onmiddellijk een systeem van efficientecoordinatie uit te werken zodat de tijdige behandeling en betaling van de staten van kosten enerelonen van de gerechtsdeskundigen verzekerd is in afwachting van de uitwerking van eengemeenschappelijk informaticasysteem.41

De FOD Justitie liet weten dat een efficiente coordinatie altijd een doelstelling is van de dienstGerechtskosten. In afwachting van de algehele inwerkingtreding van het nieuwe informaticasysteemCGAB in alle arrondissementen – momenteel zijn er een aantal pilootsites – kan hij echter nietonmiddellijk overgaan tot coordinatie tussen de verschillende actoren. Het grote aantal dossiers en deverscheidenheid in refertenummers vormen hierbij belangrijke obstakels.

Niettemin zal de dienst Gerechtskosten op korte termijn zoeken naar manieren om het optreden vande verschillende actoren te coordineren in afwachting van de veralgemeende toepassing van deCGAB.

41 OA 11/07, p. 143, p. 152, pp. 172-173.



61

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De federale administratie werkt aan een meer klantgerichtecultuur van dienstverlening : het Federaal NetwerkKlachtenmanagement werd opgericht

Het Directoraat-generaal Organisatie- en Personeelsontwikkeling bij de FOD Personeel enOrganisatie ( FOD P&O) heeft de voorbije jaren voor de federale administraties een globaal pakket’klantgerichtheid’ ontwikkeld. Het interne klachtenmanagement komt hierin nadrukkelijk aan bod en ditheeft eerst geleid tot de oprichting, op vrijwillige basis, van interne klachtendiensten bij een aantalfederale administraties en vervolgens tot de oprichting van het Federaal NetwerkKlachtenmanagement. Dit netwerk verenigt de klachtencoordinatoren van de interne klachtendiensten.

De federale Ombudsman heeft dit project van bij de start42 ondersteund, en met goede redenen.

Inderdaad, bij de instelling van federale ombudsmannen in 1995 heeft de wetgever bepaald dat deklager contact moet opnemen met de betrokken overheid teneinde genoegdoening te verkrijgen,alvorens zich tot de ombudsman te wenden. Dit model, intussen vrij algemeen gekend als eerste- entweedelijnsklachtenbehandeling, creeert in eerste instantie een van de beste randvoorwaarden om toteen klachtoplossing binnen de administratie te komen. En klachtoplossing binnen de administratie biedteen overduidelijke meerwaarde. Er bestaat quasi geen betere manier om het vertrouwen van deburger in de overheid te herstellen.

Maar ! De vereiste van dergelijke voorafgaande stappen is slechts zinvol als de burger effectief met zijnklacht bij de administratie terecht kan, met andere woorden als de administratie hier voor openstaaten er correct mee omgaat.

Te veel administraties besteden nog onvoldoende aandacht aan de klachten die ze ontvangen en aaneen passende opvolging ervan. Heel wat klachten bij de federale Ombudsman had de administratie,binnen een cultuur van echte dienstverlening, probleemloos zelf kunnen oplossen in de eerste lijn.

Een klantgerichte cultuur vraagt om een uniek, gestructureerd en geharmoniseerdklachtenbehandelingsmodel voor de gehele federale overheid. Het was dus van eminent belang dat defederale overheid zich toelegde op de ontwikkeling van een geıntegreerd klachtenbehandelingsprocesin de eerste lijn.

Die ontwikkeling staat goed op de rails maar er is nog een lange weg te gaan. De klachtendiensten vanhet netwerk staan nog niet allemaal even ver in het proces dat de FOD P&O hen voorstelt. Hetbasisproces bevat nog geen definitieve en eenduidige performantie-indicatoren voor deklachtenbehandeling. Bepaalde administraties hebben onderscheiden initiatieven ontwikkeld met hetdaaraan verbonden risico op verwarring bij de burger over wat hij nu wel en niet kan verwachten. Ener zijn ten slotte nog altijd administraties die helemaal geen interne klachtendienst hebben.

Facultatieve interne klachtenbehandeling – die dus enkel op vrijwillige basis georganiseerd wordtbinnen een overheidsdienst en geharmoniseerd binnen de federale overheid, maar net zo goed naverloop van tijd weer kan verdwijnen – lijkt niet langer te volstaan om binnen afzienbare tijd (defederale Ombudsman bestaat intussen vijftien jaar) tot een echt geıntegreerde klachtenbehandeling bijde federale overheid te komen.

Daarom beveelt de federale Ombudsman aan om bij de volledige federale overheid eengestructureerd en geharmoniseerd klachtenbehandelingsproces in te voeren door bij alle federaleoverheidsdiensten een interne klachtendienst op te richten volgens eenzelfde standaardmodel.43

42 Zie Deel I, pp. 15-17.43 AA 11/01, pp. 133-134, p. 137.



62

JAA

RV

ERSL

AG

2011

3. Toepassing van de reglementering en deadministratieve procedures

Dat de reglementering toepassen niet altijd evident is, blijkt uit de vele klachten die de federaleOmbudsman daarover ontvangt.

Maar wanneer is er sprake van een verkeerde toepassing ?

De reglementering toepassen is soms interpreteren of invullen. Gebeurt een interpretatie steeds opdezelfde manier ? Is de interpretatie niet te streng ? Een invulling van een bepaald begrip kan ookonderhevig zijn aan maatschappelijke veranderingen.

Wanneer past men de reglementering correct toe ? Als ook alle bijkomende interne richtlijnen wordengevolgd ?

Wordt op de samenloop van reglementering gelet ? Welke reglementering heeft voorrang ?

En moet de reglementering afgestemd worden op de praktijk of de praktijk op de reglementering ?

Uiteraard krijgt de federale Ombudsman jaarlijks te maken met dossiers waarin de reglementeringdoor bepaalde diensten verkeerd wordt toegepast. Soms per vergissing, maar soms ook niet.

De interpretatie van de wetgeving kan het ontstaan of hetverlies van een recht beınvloeden

De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) en de Rijksdienst voorKinderbijslag voor werknemers (RKW) gaven een te strenge interpretatie aande voorwaarden waaraan een vreemdeling moet voldoen om aanspraak te kunnenmaken op uitkeringen

Om aanspraak te kunnen maken op werkloosheidsuitkeringen moet de buitenlandse of staatlozewerkloze voldoen aan de Vreemdelingenwet en de wetgeving die betrekking heeft op detewerkstelling van vreemde arbeidskrachten.44

De vreemdeling die aanspraak wil maken op de gewaarborgde gezinsbijslag moet toegelaten ofgemachtigd zijn in Belgie te verblijven of er zich te vestigen overeenkomstig de bepalingen van deVreemdelingenwet.45

Op basis van de Vreemdelingenwet kan de gemeente slechts een verblijfstitel uitreiken aan eenvreemdeling nadat deze een machtiging tot verblijf heeft gekregen van de DVZ en na het vervullen vaneen aantal bijkomdende formaliteiten. Er verstrijkt dus altijd enige tijd tussen de machtiging tot verblijfen de uitreiking van de verblijfstitel die de machtiging tot verblijf concretiseert.

De RVA, en ook de RKW, weigerden de datum van de machtiging tot onbeperkt verblijf in aanmerkingte nemen voor de vaststelling van de rechten van de vreemdeling. Zij wilden enkel rekening houdenmet de datum van de uitreiking van de verblijfstitel.

44 Koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering, artikelen 43 en 69.45 Wet van 20 juli 1971 tot instelling van gewaarborgde gezinsbijslag, artikel 1, lid 8.


3. Toepassing van de reglementering en de administratieve procedures

63

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Echter, een vreemdeling die moeilijkheden ondervindt bij het vervullen van de formaliteiten om zijnverblijfstitel te verkrijgen, wordt op die manier onterecht uitgesloten vermits de machtiging totonbeperkt verblijf inhoudt dat hij voldoet aan de Vreemdelingenwet.

Het is anderzijds volkomen terecht dat deRVA en de RKW geen uitkeringentoekennen aan vreemdelingen die geenverblijfstitel kunnen voorleggen. Ditbetekent immers dat zij, zelfs al zijn zijgemachtigd tot verblijf in Belgie, het bewijsvan hun identiteit en nationaliteit nog nietop de door de wet voorgeschreven wijzevoorgelegd hebben aan hetgemeentebestuur.

Na de interventie van de federaleOmbudsman stelden de RKW en de RVAhun standpunt bij.

Beide administraties beschouwen nu dedatum van de machtiging tot onbeperktverblijf als aanvangsdatum voor het rechtop uitkeringen, van zodra die machtiginggeconcretiseerd is door een verblijfstitel.

Mevrouw Monseu, van Congolese afkomst, meent dat zij vanafjanuari 2008 recht heeft op werkloosheidsuitkeringen. In januari2009 heeft zij nog geen nieuws over haar aanvraag en ze vraagtde interventie van de federale Ombudsman. Haar dossier bij deRVA blijkt onvolledig. De verblijfstitel die Mevrouw Monseu aan deRVA heeft voorgelegd, is sinds november 2007 vervallen en deRVA wacht tot ze een geldige verblijfstitel voorlegt. Ze is sindsseptember 2008 gemachtigd tot onbeperkt verblijf, maarondervindt moeilijkheden om haar verblijfstitel te verkrijgen omdatde Congolese ambassade haar nog steeds geenidentiteitspapieren heeft bezorgd. In april 2009 krijgt ze eindelijkhaar verblijfstitel en vanaf dan ook haar werkloosheidsuitkering.Ook de gewaarborgde gezinsbijslag die ze bij de RKW heeftaangevraagd krijgt ze pas vanaf april 2009. De RKW meent netals de RVA dat enkel de aanvangsdatum van de verblijfstitel kangelden als aanvangsdatum voor de uitkeringen. De federaleOmbudsman overtuigt de RKW en de RVA ervan dat mevrouwMonseu vanaf de datum van de machtiging tot onbeperkt verblijfvoldoet aan de Vreemdelingenwet en recht heeft op uitkeringen.Uiteindelijk krijgt mevrouw Monseu retroactief vanaf september2008 de uitkeringen toegekend.

Een interpretatie kan ook neerkomen op een toevoeging aan de wet. De manierwaarop de dienst Vreemdelingzaken (DVZ) bij de FOD BinnenlandseZaken de aanvang van verblijf interpreteerde, is daar een voorbeeld van

De minister (of zijn gemachtigde) kan een einde stellen aan het verblijfsrecht van de familieleden vaneen burger van de Europese Unie (EU) die zelf geen EU - burger zijn. Hij kan dit onder meer wanneerzij hier verblijven in de hoedanigheid van familielid van die EU – burger, als deze laatste overlijdt.46

Tot 22 september 2011 kon dat volgens de wet gedurende de eerste twee jaar van hun verblijf.

Volgens de DVZ begon de twee jaar te lopen vanaf de uitreiking van de definitieve verblijfstitel alsfamilielid van een burger van de Europese Unie.

Dit was volgens de federale Ombudsman meer dan een loutere interpretatie, het ging eerder om eentoevoeging aan de tekst.

De toenmalige wetsbepaling specifieerde of definieerde het begrip verblijf niet en legde evenmin eenverband met het verblijfsrecht. In die omstandigheden kan het begrip verblijf enkel gelezen engeınterpreteerd worden in zijn gewone betekenis namelijk het legaal verblijven, zich ophouden, wonen.Het verblijf ving dus aan op het ogenblik dat de vreemdeling aankwam in Belgie met een visumgezinshereniging op basis waarvan hij in Belgie kon verblijven als familielid van een EU - burger enalleszins ten laatste op het ogenblik dat een voorlopige verblijfstitel (attest van immatriculatie) wasuitgereikt.

Na een bespreking aanvaardde de DVZ het standpunt van de federale Ombudsman. De Raad voorVreemdelingenbetwistingen hield er trouwens ook de visie van de federale Ombudsman op na.

46 Vreemdelingenwet, artikel 42quater, § 1, eerste lid, 3°.



64

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Intussen heeft de wet van 8 juli 2011 tot wijzigingvan de Vreemdelingenwet het bewuste artikel42quater gewijzigd. Daarin staat nu dat een eindekan worden gesteld aan het verblijfsrechtgedurende de eerste drie jaar na de erkenning vanhet recht op verblijf.

Deze wetswijziging die de vroegere praktijk van deDVZ in ere wil herstellen, versterkt ons in demening dat de DVZ het oude artikel 42quater nietcorrect interpreteerde.

Op 15 april 2008 komt mevrouw Dassou in Belgie aanmet een visum gezinshereniging en op 28 mei 2008 krijgtze haar voorlopig bewijs van inschrijving als familielid vaneen Belg. Haar Belgische echtgenoot overlijdt op 29september 2009. Op 15 juni 2010 beslist de DVZ dat ereen einde gesteld wordt aan haar verblijf. De DVZ haddeze beslissing moeten nemen binnen een termijn vantwee jaar na de aanvang van het verblijf van mevrouwDassou Omdat de beslissing te laat is genomen, is zeonterecht. Op 27 januari 2011 trekt de DVZ zijnbeslissing van 15 juni in en wordt mevrouw Dassou in haarverblijfsrecht hersteld.

Soms moet een begrip uit de reglementering ingevuld worden

Wat houdt overmacht in voor de Algemene administratie van de Patrimo-niumdocumentatie bij de FOD Financien vroeger en nu ? Hoe de evolutie inde tijd in het voordeel van een belastingplichtinge kan spelen ?

Bij een aankoop van een bescheiden woning wordt een vermindering van registratierechten toegekendonder een dubbele voorwaarde :

- de verkrijger of zijn echtgenoot is ingeschreven in het bevolkingsregister of in hetvreemdelingenregister op het adres van het verkregen onroerend goed binnen een termijn van driejaar te rekenen van de datum van de authentieke akte van verkrijging;

- die inschrijving blijft ten minste drie jaar zonder onderbreking behouden.47

De vermindering blijft evenwel verworven als het niet naleven van die voorwaarden het gevolg is vanovermacht.

Maar wat is overmacht ? Door de jaren heen zijn de samenlevingsvormen in de maatschappijgeevolueerd. De evolutie in de invulling van het begrip overmacht door de administratie van deRegistratie heeft hiermee zeker geen gelijke tred gehouden, integendeel, het ging allemaalschoorvoetend. Maar toch.

In het algemeen aanvaardden de Registratiekantoren het beeindigen van een feitelijk samenwonenvroeger niet als overmacht. Het beeindigen van een huwelijk daarentegen wel.

In 2009 zag de federale Ombudsman voor het eerst dat de beeindiging van een ongehuwdsamenleven als overmacht werd beschouwd bij het niet behouden van de inschrijving in hetbevolkingsregister gedurende 3 jaar. Daarbij werd wel de voorlegging van een bewijs van langdurige enstandvastige relatie gevraagd.

Begin 2011 kregen wij van een ander Registratiekantoor een toelichting bij wat in het algemeen doorde Registratiekantoren als een situatie van overmacht wordt beschouwd.

Wat overmacht betreft worden enkel volgende omstandigheden aanvaard :- natuurlijk overlijden of zelfmoord van een van beide verwervers;- ernstige ziekte of ernstig ongeluk van een van beide verwervers;- significante verplaatsing van de werkplaats uitgaande van de werkgever of verlies van

werkgelegenheid van een van beide verwervers;

47 Wetboek der Registratie-, hypotheek- en griffierechten, artikel 60.



65

JAA

RV

ERSL

AG

2011

- financiele problemen die niet opgezetwerden door de belastingplichtige en nietvan tijdelijke aard zijn;

- verandering in het gezinsleven van deverwerver : echtscheiding, beeindiging vanhet wettelijk of feitelijk samenwonen;

- onteigening voor openbaar nut.

De heer Peeters koopt op 28 november 2001 samen met zijnvriendin een huis. Het is een bescheiden woning en hij betaalt 6%registratierechten in plaats van 12,5%. Een van de voorwaardenom het verlaagde tarief te kunnen behouden, is dat men drie jaaringeschreven blijft op het adres van de nieuw aangekochte woning.De heer Peeters en zijn vriendin gaan in maart 2003 uit elkaar.De vriendin koopt zijn deel van de woning over en de heer Peetersgaat ergens anders wonen. Op 27 mei 2004 krijgt hij van hetRegistratiekantoor bericht dat hij 6,5% bijrechten moet betalen en

een boete. De heer Peeters schrijft op 20 juni 2004 aan het Registratiekantoor dat hij daarmee niet akkoord gaat. Hij legtuit dat de relatie tussen hem en zijn vriendin is stuk gelopen, dat ze niet meer konden samenwonen… Hij tracht op diemanier aan te tonen dat er sprake is van overmacht om het verlaagde tarief van 6% te mogen behouden. Pas op 15september 2005 krijgt hij daarop een reactie. Het verbreken van een relatie wordt niet aanvaard als overmacht. Deaanvullende rechten van 2 179,29 euro en de fiscale boete van 720 euro moet hij betalen voor 4 oktober 2005. De heerPeeters schrijft terug op 1 oktober 2005. Hij haalt nogmaals de reden aan waarom hij niet in het aangekochte goed konblijven wonen. Hij krijgt daarop geen reactie meer tot… 26 oktober 2010 wanneer hem opnieuw de betaling van deaanvullende rechten 2 179,29 euro en de fiscale boete 720 euro wordt gevraagd. De heer Peeters neemt daarop contactop met de federale Ombudsman, in de eerste plaats omdat hij na vijf jaar geen bericht meer van het Registratiekantoorhad verwacht. De verjaring is nog niet ingetreden, maar de federale Ombudsman komt tot het besluit dat een situatie alsdie van de heer Peeters op basis van de huidige invulling van het begrip, wel een situatie van overmacht is. HetRegistratiekantoor neemt de verantwoordelijkheid voor het lange uitblijven van de invordering van de bijrechten op zich,herbekijkt de situatie van de heer Peeters in het licht van de geevolueerde invulling van het begrip overmacht en scheldtdaarom de bijrechten en de boete kwijt.

Wanneer moet de FOD Financien besluiten dat de rechten van de Schatkist inhet gedrang komen ?

In de regel moeten de inkomstenbelastingen betaald worden binnen de twee maanden na detoezending van het aanslagbiljet. Dat volgt uit artikel 413 van het Wetboek van deinkomstenbelastingen 1992 (WIB 92).

Alinea 2 van deze wetsbepaling voegt daaraan toe dat de belastingen en de voorheffingen over hungeheel onverwijld moeten worden vereffend wanneer de rechten van de Schatkist in het gedrangkomen.48

Een circulaire49 verduidelijkt dat indien de rechten van de Schatkist in gevaar zijn, de ontvanger deingekohierde belasting onmiddellijk eisbaar kan stellen. Een dergelijke handeling is een bewust gesteldebestuurlijke daad die een bestaande rechtstoestand (betaling binnen twee maanden na de toezendingvan het aanslagbiljet) wijzigt en derhalve moet worden verantwoord. De dag zelf waarop de ontvangerde belasting onmiddellijk eisbaar stelt, moet hij de belastingschuldige schriftelijk inlichten omtrent zijnbeslissing. De kennisgeving moet uitdrukkelijk de wettelijke grondslag en alle feitelijke elementenvermelden die de ontvanger tot de overtuiging hebben gebracht dat de rechten van de Schatkistdaadwerkelijk in gevaar verkeren. Er wordt opgemerkt dat het ter zake om tastbare elementen moetgaan en niet om louter hypothetische overwegingen.

48 Artikel 413 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (WIB 92) bepaalt :De krachtens artikel 304 ten kohiere gebrachte directe belastingen en onroerende voorheffing zijn opeisbaar op de datum vanuitvoerbaarverklaring van het kohier. Zij moeten betaald worden binnen twee maanden na de toezending van het aanslagbiljet.De belastingen en de voorheffingen moeten over hun geheel onverwijld worden vereffend wanneer de rechten van de Schatkist in hetgedrang komen.Wanneer de belastingschuldige betwist dat de rechten van de Schatkist in gevaar verkeren, wordt er over de betwisting uitspraakgedaan zoals in kort geding, door de beslagrechter van de plaats van het kantoor waar de belasting moet worden geınd.

49 Circulaire nr. Ci.R. 14/438.580 dd. 14.02.1992.



66

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Een ontvanger mag dus niet ondoordachtbesluiten dat de rechten van de Schatkist inhet gedrang zijn. En toch moesten wijvaststellen dat de mogelijkheid om deonverwijlde vereffening van een belasting teeisen soms oneigenlijk en onverantwoordwordt gebruikt.

Mevrouw Petie betaalt haar belastingen voor aanslagjaar 2009 inschijven van 100 euro af aan de gerechtsdeurwaarder. In januari2011 ontvangt ze haar aanslagbiljet voor aanslagjaar 2010.Tegen 24 maart 2011 moet ze meer dan 4 000 euro betalen.Eind februari 2011 ontvangt ze van het Ontvangkantoor echtereen brief waarin staat dat ze die belastingschuld onmiddellijkmoet betalen. De rechten van de Schatkist zijn volgens deontvanger in gevaar omdat er nog een openstaande schuld is vooraanslagjaar 2009 en de afbetalingen daarvoor ruimschoots

onvoldoende zijn. Het Ontvangkantoor meldt dat er bijkomend loonbeslag zal worden gelegd als ze niet snel een zeergroot deel van haar openstaande belastingschuld betaalt. Drie weken later krijgt mevrouw het bericht dat er voor deafbetaling van aanslagjaar 2009 en 2010 loonbeslag is gelegd. Ze roept de hulp in van de federale Ombudsman. HetOntvangkantoor laat aan de federale Ombudsman weten dat het heeft ontdekt dat mevrouw Petie een heel hoognetto-inkomen heeft en dat het eerder afgesproken afbetalingsplan veel te laag is. Maar dat betekent toch niet dat derechten van de Schatkist in gevaar zijn ! Mevrouw Petie neemt daarna opnieuw contact op met het Ontvangkantoor. Hetafbetalingsplan voor aanslagjaar 2009 wordt op 700 euro per maand gebracht. De ontvanger heft het loonbeslag echterniet op. Hij wil nog steeds ook zo snel mogelijk de betaling van de belastingschuld voor aanslagjaar 2010. Mevrouw Petiegaat een lening aan bij haar werkgever om haar belastingschuld zo snel mogelijk te kunnen afbetalen. Om die lening tekunnen afbetalen gaat ze ermee akkoord om overuren en weekendwerk te presteren. De daaropvolgende maanden slaagtze er door een samenloop van omstandigheden ook niet meer in om haar gas- en elektriciteitsrekening te betalen en erwordt voor haar hele gezin een budgetmeter geınstalleerd.

De toepassing van het Handvest van de sociaal verzekerdemeestal in samenloop met een andere reglementering, is vaakhet voorwerp van klachten

Wij halen hieronder vier situaties aan die in 2011 onze tussenkomst noodzakelijk maakten.

De Rijksdienst voor sociale zekerheid van de provinciale en plaatselijkeoverheidsdiensten (RSZPPO) vermeldt geen verjaringstermijnen in de beslissingtot terugvorderen

In augustus 2010 vordert de RSZPPO bij mevrouw De Pre de verhoging van de kinderbijslag terug die zij gekregenheeft voor de periode van april 2007 tot juni 2010. De vader van haar kinderen is immers geen invalide meer sinds2007 en heeft daarom geen recht meer op de verhoging van de kinderbijslag. Mevrouw De Pre moet 2 377,65 euroterugbetalen. Dat staat ook op het vooraf ingevuld overschrijvingsformulier dat bij de beslissing zit. Mevrouw De Prebegrijpt niet waarom ze iets moet terugbetalen. Ze heeft de RSZPPO altijd correct geınformeerd over haar situatie.Ze leeft sinds mei 2005 gescheiden van de vader van haar kinderen en op basis van een gerechtelijke beslissingoefent zij exclusief het ouderlijk gezag uit sinds maart 2008. De federale Ombudsman heeft zijn twijfels bij demanier waarop de administratie hier te werk gaat. In principe moest de RSZPPO ook elektronisch de informatie overhet einde van de invaliditeit van de vader tijdig ontvangen hebben om de verhoging van de kinderbijslag stop tezetten en zou er zeker geen drie jaar mogen voorbijgegaan zijn alvorens het onverschuldigde bedrag terug tevorderen. Er zou sprake kunnen zijn van een vergissing in hoofde van de RSZPPO. En dat betekent dan weer dat erwettelijk gezien maar zou kunnen worden teruggevorderd ten belope van een en niet van drie jaar. De RSZPPOantwoordt onmiddellijk aan de federale Ombudsman dat mevrouw De Pre inderdaad slechts een jaaronverschuldigde bijdragen, zijnde 586,68 euro, moet terugbetalen, in plaats van 2 377,65 euro. De RSZPPO wasinderdaad tijdig, begin 2007, op de hoogte gebracht van het einde van de invaliditeit. Ook erkent de RSZPPO dat inde brief aan mevrouw De Pre het volledige bedrag aan onverschuldigde betalingen is vermeld, zonder bijkomendetoelichting en zonder vermelding van de toepasselijke verjaringstermijn. Dat gebeurt volgens de RSZPPO om interneadministratieve redenen die de federale Ombudsman helemaal niet duidelijk zijn. Ter aanzuivering van de 586,68euro zal de RSZPPO 10% van de toekomstige kinderbijslag inhouden.



67

JAA

RV

ERSL

AG

2011

In de kinderbijslagregeling voor werknemers die de RSZPPO steeds moet toepassen50, kan er geenterugvordering meer gebeuren van onverschuldigde betalingen na verloop van een termijn van driejaar51. Die termijn wordt op een jaar gebracht, indien de onverschuldigde betaling voortvloeit uit eenjuridische of een materiele vergissing van de kinderbijslaginstelling en de per vergissing gecrediteerdepersoon niet wist of niet kon weten dat hij geen of niet langer recht had op de uitgekeerde bijslag,geheel of gedeeltelijk.

Het komt uiteraard voor dat onverschuldigd betaalde bedragen niet of niet volledig kunnenteruggevorderd worden omdat ze geheel of gedeeltelijk verjaard zijn.

Naar aanleiding van de hierna besproken klacht kwam de federale Ombudsman tot de vaststelling datde RSZPPO op zijn beslissingen tot terugvordering het volledige bedrag van de onverschuldigdebetalingen vermeldde, zonder de regels inzake verjaring mee te delen en zonder aan te geven welkgedeelte daarvan was verjaard.

Artikel 15 van de wet van 11 april 1995 tot invoering van het Handvest van de sociaal verzekerdeschrijft nochtans heel precies voor wat de beslissingen tot terugvordering van onverschuldigd betaaldebedragen moeten vermelden :1° de vaststelling dat er onverschuldigde bedragen zijn betaald;2° het totale bedrag van wat onverschuldigd is betaald, alsmede de berekeningswijze ervan;3° de inhoud en de refertes van de bepalingen in strijd waarmee de betalingen zijn gedaan;4° de in aanmerking genomen verjaringstermijn;5° in voorkomend geval, de mogelijkheid voor de instelling van sociale zekerheid om van de terugvordering

van onverschuldigd betaalde bedragen af te zien en de procedure die hiervoor moet worden gevolgd;6° de mogelijkheid om een met redenen omkleed voorstel tot terugbetaling in schijven voor te leggen.

De praktijk van de RSZPPO is niet alleen in strijd met bovengenoemd artikel van het Handvest van desociaal verzekerde, maar ook met de regels van een goed en zorgvuldig bestuur. Aan de beslissing totterugvordering werd bovendien ook nog eens een overschrijvingsformulier toegevoegd met daarophet volledige bedrag van de onverschuldigde betalingen vooraf ingevuld… ook al waren drie vierdenvan dat bedrag verjaard.

De federale Ombudsman heeft erop aangedrongen om deze manier van werken onmiddellijk teveranderen. Hoe kan een sociaal verzekerde immers weten dat hij in werkelijkheid niet volledig moetterugbetalen wat hem gevraagd wordt?

De RSZPPO vermeldt voortaan uitdrukkelijk het wettelijk terug te betalen gedeelte op de notificatievan de terug te vorderen onverschuldigde bedragen. Ook zullen de verjaringstermijnen zoals bepaaldin artikel 120bis van de gecoordineerde wetten erop vermeld worden. Verder zal een werkgroep zichbuigen over de kwaliteit van de brieven waarbij de onverschuldigde bedragen worden betekend entegen eind 2011 zou een nieuw programma om de brieven te generen worden uitgewerkt datsoepeler moet zijn en meer mogelijkheden moet bieden om de inhoud van de brieven aan te passen.

50 In 2010 heeft de federale Ombudsman een aanbeveling gedaan om deze wetgeving in overeenstemming te brengen metartikel 17 van het Handvest van de sociaal verzekerde.

51 Kinderbijslagwet voor werknemers, artikel 120bis.



68

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) kent deinteresten niet altijd toe overeenkomstig het Handvest van de sociaal verzekerde

Inzake de toekenning van interesten op uitkeringenmoeten de instellingen van sociale zekerheid, zoals hetRIZIV er een is, de bepalingen van de wet van 11 april1995 tot invoering van het Handvest van de sociaalverzekerde toepassen, voor zover in geen specifiekeregeling is voorzien.

Daarin staat in artikel 10 dat de instelling binnen eentermijn van vier maanden (in bepaalde gevallenverlengbaar tot acht) moet beslissen, tenzij eenspecifieke wettelijke of reglementaire bepaling eenkortere termijn voorschrijft. Deze beslissingstermijnwordt geschorst zolang de sociaal verzekerde of eenbuitenlandse instelling niet alle nodige informatie heeftbezorgd. Uit artikel 20 van het Handvest van desociaal verzekerde volgt dat de prestaties vanrechtswege interest opbrengen. Indien de beslissingtot toekenning genomen werd met een vertraging diete wijten is aan een instelling van sociale zekerheid, isde interest evenwel verschuldigd vanaf het verstrijkenvan de in artikel 10 bedoelde termijn, dus vanaf hetverstrijken van vier maanden na de ontvangst van hetverzoek of na het feit dat aanleiding geeft tot hetambtshalve onderzoek, en ten vroegste vanaf dedatum waarop de prestatie ingaat.

Het RIZIV mag dus niet – zoals wij in een concreetdossier zagen – de gemeenrechtelijke regelstoepassen en voor de aanvang van de termijn tottoekenning van interesten een ingebrekestelling viaaangetekende brief eisen.

Lex specialis derogat legi generali : een bijzondere wet die een specifieke materie regelt, heft eenalgemene wet op, in zover deze laatste met de bijzondere wet in strijd is.

De toepassing van artikel 17 van Handvest van de sociaal verzekerde door desociale verzekeringsfondsen voor zelfstandigen. De Directie-generaalZelfstandigen bij de FOD Sociale Zekerheid heeft richtlijnen uitgevaardigd

Als een instelling van sociale zekerheid zich vergist bij de toekenning van een uitkering, de sociaalverzekerde niet van de vergissing op de hoogte is en uit de nieuwe berekening blijkt dat de uitkeringlager moet zijn, kan de nieuwe beslissing met de juiste berekening van de uitkering slechts uitwerkinghebben voor de toekomst. Een terugvordering van het teveel uitgekeerde kan in dit geval niet. Datvolgt uit artikel 17 van het Handvest van de sociaal verzekerde.

De toepassing van artikel 17 van het Handvest van de sociaal verzekerde in de kinderbijslagregelingvoor werknemers hebben wij reeds in vorige jaarverslagen uitvoerig besproken.52

52 Jaarverslag 2006, pp. 63-64; Jaarverslag 2010, pp. 49-50.

In 2000 overkomt de heer Visser eenarbeidsongeval terwijl hij tewerkgesteld is inLuxemburg. Hij heeft ook een beroepsloopbaan inBelgie en kan aanspraak maken op gemengdearbeidsongeschiktheidsuitkeringen, een deel uitBelgie en een deel uit Luxemburg. Het ziekenfondsbetaalt hem een voorlopige uitkering in afwachtingvan de toekenning uit Luxemburg. In april 2009laat het RIZIV aan de heer Visser weten deachterstallen vanuit Luxemburg te hebbenontvangen voor de periode van juni 2001 tot 30april 2004. Het RIZIV houdt de voorschotten diehet ziekenfonds betaald heeft hiervan af en betaaltde resterende achterstallen in juni 2009 aan deheer Visser. Wanneer hij verneemt dat het RIZIV infeite reeds sinds oktober 2005 over dit bedragbeschikt, vraagt hij interesten op de uitkeringen diehij in mei 2009 heeft gekregen. Het RIZIV weigertomdat de heer Visser het Rijksinstituut niet ingebreke gesteld heeft. De federale Ombudsmandringt aan op de betaling van intresten op basis vanhet Handvest van de sociaal verzekerde. Het RIZIVwijzigt zijn standpunt en gaat hierop in. Hetverduidelijkt wel dat het pas sinds april 2007 overalle nodige elementen vanuit Luxemburg beschiktom tot uitbetaling over te gaan. Het RIZIV kent deheer Visser interesten toe vanaf 18 augustus 2007of 4 maanden nadat het dossier volledig was. Dit isin overeenstemming met het Handvest. Voor deperiode van 18 augustus 2007 tot 9 juni 2009betekent dat 2 765,50 euro aan interesten voor deheer Visser.



69

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De sociale verzekeringsfondsen voor zelfstandigen passen artikel 17 van het Handvest van de sociaalverzekerde ook niet altijd consequent toe.

Zij maken vaak gebruik van een andere regel diebepaalt dat het Rijksinstituut voor de socialeverzekeringen der zelfstandigen (RSVZ) kan afzien vande terugvordering indien die voortvloeit uit derechtzetting van een vergissing begaan door hetsociaal verzekeringsfonds.53

Maar deze regeling is niet in overeenstemming methet Handvest dat zegt dat de nieuwe beslissing slechtsuitwerking heeft voor de toekomst en waarbij er dusgeen sprake kan zijn van enige terugvordering !

De federale Ombudsman nam contact op metDirectie-generaal Zelfstandigen bij de FOD SocialeZekerheid en vroeg of er instructies bestaan voor desociale verzekeringsfondsen over de toepassing of desamenloop van artikel 7, tweede lid, 4°, van hetkoninklijk besluit van 27 april 1976 tot aanvulling vanhet koninklijk besluit van 8 april 1976 houdenderegeling van de gezinsbijslag ten voordele van dezelfstandigen enerzijds en artikel 17 van de wet van 11april 1995 tot invoering van het Handvest van desociaal verzekerde anderzijds.

In augustus 2011 liet de Directie-generaalZelfstandigen weten dat er in het verleden na devaststellingen tijdens de controles bij de fondsen en inde specifieke dossiers die voor advies aan deDirectie-generaal Zelfstandigen werden voorgelegd,aan de fondsen “ad-hoc richtlijnen” werden gegevenover de te volgen handelwijze bij het terugvorderenvan ten onrechte betaalde uitkeringen (gezinsbijslag,faillissementsuitkering,…). Algemene richtlijnenwerden nog niet verspreid, maar dat zou in detoekomst wel gebeuren.

De Directie-generaal Zelfstandigen bleef onduidelijkover de aard van de “ad-hoc” richtlijnen die werdengegeven, over de inhoud van de nog te verspreiden algemene richtlijnen en over de termijnwaarbinnen dat zou gebeuren.

De federale Ombudsman vroeg toelichting hierover en verduidelijkte alvast zijn standpunt.

Indien de toepassingsvoorwaarden van artikel 17 van het Handvest van de sociaal verzekerde vervuldzijn – dus als er teveel is uitgekeerd als gevolg van een fout van de instelling en de sociaal verzekerdekon hiervan niet op de hoogte zijn – is er geen terugvordering mogelijk. De nieuwe beslissing heeftslechts uitwerking voor de toekomst. De vraag tot eventuele verzaking is dan zelfs niet aan de orde.

53 Artikel 7 van het koninklijk besluit van 27 april 1976 tot aanvulling van het koninklijk besluit van 8 april 1976 houdenderegeling van de gezinsbijslag ten voordele van de zelfstandigen.

De dochter van mevrouw Druyts moet van oktober2009 tot augustus 2010 haar studies hogeronderwijs onderbreken omdat ze kanker heeft eneen intensieve behandeling moet ondergaan. Hetsociaal verzekeringsfonds van mevrouw Druyts,deelt mee dat de kinderbijslag doorbetaald kanworden op voorwaarde dat haar dochter alsstudent ingeschreven blijft en doktersattestenindient. Mevrouw Druyts doet wat gevraagd wordt.In januari 2011 ontvangt ze echter een brief vanhet fonds waarin staat dat ze 909 eurokinderbijslag moet terugbetalen voor de periodevan oktober 2009 tot en met augustus 2010. Hetfonds heeft de kinderbijslag ten onrechte betaald.Voor een kind dat hoger onderwijs volgt, bestaat erenkel recht op kinderbijslag als het kindingeschreven is voor ten minste 27 studiepuntenper academiejaar. En dat was hier niet het geval.Voor kinderen in niet-hoger onderwijs is het welmogelijk om kinderbijslag te betalen op basis vanmedische attesten. Het fonds geeft uitleg aan defederale Ombudsman met verwijzing naar dereglementering over de kinderbijslag voor kinderendie onderwijs volgen en erkent dat er eenvergissing is gebeurd. Het fonds betreurt wat ergebeurd is, maar blijft bij de beslissing om terug tevorderen. Mevrouw Druyts kan volgens het fondswel aan het RSVZ vragen om af te zien van deterugvordering. Op 18 maart 2011 beslist hetRSVZ om afstand te doen van de terugvordering.Voor mevrouw Druyts is het probleem opgelost, zemoet niet terugbetalen. Maar die uitkomst wasniet zeker. Het RSVZ had net zo goed kunnenweigeren. De vraag is of deze “omweg” via ditartikel 7 wel nodig is. Moet het sociaalverzekeringsfonds artikel 17 van het Handvest vande sociaal verzekerde niet gewoon toepassen endus zelf een nieuwe beslissing nemen die pasuitwerking kan hebben in de toekomst?



70

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Slechts indien niet aan alle toepassingsvoorwaarden van artikel 17 is voldaan, kan er eventueel wel eenaanvraag tot verzaking ingediend worden in toepassing van artikel 7, tweede lid, 4°, van het koninklijkbesluit van 27 april 1976 tot aanvulling van het koninklijk besluit van 8 april 1976 houdende regelingvan de gezinsbijslag ten voordele van de zelfstandigen.

De federale Ombudsman drong aan om richtlijnen in die zin aan de sociale verzekeringsfondsen uit tevaardigen.

Op 8 december 2011 heeft de Directie-generaal Zelfstandigen een technische nota gericht aan desociale verzekeringsfondsen die de toepassing van artikel 17 van het Handvest moet verzekeren en diealdus tegemoet komt aan de vraag van de federale Ombudsman.

De Directie-generaal Personen met een handicap (DGPH) bij de FODSociale Zekerheid past een koninklijk besluit toe op een wijze die afwijkt van dewet van 11 april 1995 tot invoering van het Handvest van de sociaal verzekerde

De DGPH beslist over de toekenning van de tegemoetkoming aan personen met een handicap enbetaalt deze tegemoetkoming daarna uit. De DGPH beschikt daarvoor over een termijn van zesmaanden. Gebeurt dat niet binnen deze wettelijk opgelegde termijn, dan zijn interesten verschuldigd.

In § 3 van artikel 13 van het koninklijk besluit van 22mei 2003 – genomen op basis van het Handvest -betreffende de procedure voor de behandeling vande dossiers inzake tegemoetkomingen aan personenmet een handicap staat :

De tegemoetkomingen brengen van rechtswegeverwijlintresten op vanaf hun eisbaarheid maar tenvroegste vanaf het verstrijken van de termijn [van zesmaanden] bedoeld in § 1.

Deze intresten worden tegen de wettelijke voetberekend. Zij hebben betrekking op de maandelijksetermijnen alsmede op de eventuele achterstalligebedragen.

Onder achterstallige bedragen wordt verstaan: debedragen die aan de persoon met een handicapmaandelijks hadden betaald moeten worden na het verstrijken van de termijn [van zes maanden] bedoeldin § 1.

De administratie leidt hieruit af dat interesten enkel moeten betaald worden op de tegemoetkomingendie betrekking hebben op de maanden die volgen op de eerste zes maanden na het indienen van deaanvraag. Maandelijkse achterstallen die betrekking hebben op de eerste zes maanden zouden zovolgens de DGPH nooit recht geven op interesten, ongeacht wanneer de toekenning van dezeachterstallen gebeurt.

Bovengenoemd artikel 13, § 3, van het koninklijk besluit van 22 mei 2003 is dubbelzinnig en voorinterpretatie vatbaar.

De interpretatie die de DGPH eraan geeft, strookt echter niet met de tekst, en evenmin met de geestvan artikel 20 van de wet van 11 april 1995 tot invoering van het Handvest van de sociaal verzekerde.

In oktober 2008 vraagt mevrouw Burges eenherziening aan van haar tegemoetkoming voorpersonen met een handicap. Zij overlijdt tweemaanden later. In september 2009 neemt haarzoon contact op met de federale Ombudsmanomdat de DGPH nog alttijd niet beslist heeft overde aanvraag tot herziening. Hij heeft debegrafeniskosten betaald en heeft daarom rechtop de achterstallen voor november en december2008 als de tegemoetkoming zou verhoogdworden. In januari 2010 neemt de DGPH deadministratieve beslissing met de toekenning vande verhoging en einde maart 2010 ontvangt dezoon de achterstallige verhoging, evenwel zonderinterest, ook al heeft de behandeling van hetdossier meer dan de wettelijk voorziene zesmaanden in beslag genomen.



71

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Op basis van artikel 20 van de wet van 11 april 1995 tot invoering van het Handvest van de sociaalverzekerde brengen de prestaties van rechtswege interest op (…) vanaf hun opeisbaarheid en ten vroegstevanaf de datum voortvloeiend uit artikel 12 (waarin de termijn voor het betalen van de uitkering isvastgelegd).

In de voorbereidende werken lezen we over de toekenning van de interesten : dat principe wil degerechtigde beschermen tegen de traagheid van de administratieve diensten, zodat die aangespoord wordtde eigen werking te verbeteren.54

Het begrip achterstallige bedragen uit artikel van het koninklijk besluit van 22 mei 2003 moetgeınterpreteerd worden in het licht van het Handvest van de sociaal verzekerde. Onder deachterstallige bedragen die recht geven op interesten, moeten bijgevolg alle maandelijkse achterstallenbegrepen worden van zodra de wettelijke behandelingstermijn van zes maanden is verstreken.

De federale Ombudsman heeft daarom aan de Directie-generaal Personen met een handicap deaanbeveling gedaan om verwijlintresten te betalen voor alle bedragen die verschuldigd zijn voor demaanden die het verstrijken van de wettelijke termijn van zes maanden voor de behandeling van deaanvragen om tegemoetkomingen voorafgaan en bij het verstrijken van die termijn niet betaaldzijn.55

De toepassing van de reglementering en de praktijk…

De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) aanvaardde geen aanvragentot tijdskrediet die meer dan drie maanden voor de aanvang van het tijdskredietwerden ingediend. Deze praktijk was onwettig

De koninklijke besluiten die het tijdskrediet en deloopbaanonderbreking regelen, vermelden geentermijn voor het indienen van de aanvraag. Toch legdede RVA in het kader van een ‘gezond administratiefbeheer’ een redelijke termijn op waarbinnen hetaanvraagformulier moet worden ingediend. Zomeende de RVA dat het aanvraagformulier tenvroegste drie maanden voor de aanvang van hettijdskrediet mocht worden bezorgd.

Op de aanvraagformulieren en de infobladen die terbeschikking worden gesteld op de website van deRVA, werd de regel dat de aanvraag ten vroegste driemaanden voor aanvang van tijdskrediet mochtworden ingediend echter nergens vermeld. Deaanvragers van tijdskrediet werden daar op geenenkele manier over geınformeerd.

Aangezien de reglementering betreffende deloopbaanonderbreking of het tijdskrediet nietuitdrukkelijk een termijn voor de indiening van de

54 Parl. St., Kamer, B. Z., 1991-1992, nr. 353/1, p. 7.55 OA 11/08, p. 144, p. 153, pp. 173-175.

De heer Leemans dient in juli 2011 zijn aanvraagom tijdskrediet in. Het tijdskrediet moet ingaanvanaf december 2011. Begin augustus 2011stuurt de RVA zijn aanvraag echter terug met demededeling dat tijdskrediet slechts drie maandenop voorhand mag aangevraagd worden. Hij kanzijn aanvraag opnieuw indienen vanaf september2011. De heer Leemans wist dat niet. Hij vindtnergens informatie terug over dezeindieningstermijn en nu moet hij opnieuw eenaangetekende aanvraag indienen. Hij begrijpttrouwens niet waarom de RVA zijn ingediendeaanvraag niet kan bijhouden en verwerken op hetgepaste moment. De heer Leemans heeft gelijk.De RVA mag de aanvragen niet terugsturen. Dereglementering zegt daar niets over. De RVA heeftde aanvraag zonder registratie teruggestuurd. Deheer Leemans moet zijn aanvraag opnieuwaangetekend indienen. Op vraag van de federaleOmbudsman gaat de RVA over tot deterugbetaling van de kosten voor de tweedeaangetekende brief.



72

JAA

RV

ERSL

AG

2011

aanvraag oplegt, mag de RVA deze specifieke indieningstermijn enkel hanteren op voorwaarde dat deaanvragers van tijdskrediet of loopbaanonderbreking daarvan op de hoogte worden gebracht.

Het vermelden van de termijn op de formulieren kan en mag op die manier bijdragen tot een gezondadministratief beheer. Maar een aanvraag die voor die termijn wordt opgestuurd (en die voor hetoverige volledig in orde is), voldoet aan alle wettelijke en reglementaire bepalingen en mag in geengeval worden afgewezen louter op basis van een administratieve praktijk. Dat blijft onwettig.

De RVA heeft na onze tussenkomst beloofd om de sociaal verzekerden behoorlijk te informeren overde administratief opgelegde indieningstermijn voor de aanvragen tijdskrediet en loopbaanonderbreking.

Sinds begin januari 2012 wordt de indieningstermijn wel degelijk vermeld op de aanvraagformulierenen de website van de RVA. De indieningstermijn is ook uitgebreid : de aanvraag kan voortaan al zesmaanden voor de aanvang van de onderbreking/tijdskrediet worden ingediend.

Doordat de betrokkenen nu wel duidelijk worden geınformeerd over de indieningstermijn diebovendien opgetrokken is van drie maanden tot zes maanden, zal het aantal ‘voortijdige’ aanvragenongetwijfeld spectaculair verminderen. De RVA belooft om in de gevallen waar een aanvraag toch nogte vroeg wordt ingediend ‘een zekere soepelheid’ aan de dag te leggen. De aanvragen zullen voortaanniet meer teruggestuurd worden tenzij er sprake zou zijn van een mogelijk ‘misbruik’.

De reglementering volgt soms de praktijk. Zo heeft de FOD Financien nu eenreglementaire basis56 om de aanslag in de onroerende voorheffing voor eenonverdeelde eigendom slechts aan een enkele mede-eigenaar te sturen.

De belastingschuldige in de onroerende voorheffing is meestal57 de eigenaar. Soms gaat het ommeerdere eigenaars van een onroerend goed in onverdeeldheid.

Artikel 393 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 92 (WIB 92) bepaalt over de belasting dieingekohierd wordt op naam van meerdere personen :

§ 1. De belasting ingekohierd op naam van meerdere personen kan slechts ten laste van elk van henworden ingevorderd voor het gedeelte dat verband houdt met hun eigen inkomsten.Het kohier is uitvoerbaar tegen elk van hen in de mate dat de aanslag te hunnen laste kan wordeningevorderd op grond van het gemeen recht of op grond van de bepalingen van dit Wetboek.§ 2. Het kohier is uitvoerbaar tegen de personen die er niet zijn in opgenomen in de mate zij gehouden zijntot de betaling van de belastingschuld op grond van het gemeen recht of op grond van de bepalingen van ditWetboek.

Artikel 133, §1, van het koninklijk besluit tot uitvoering van het WIB 92 (KB/WIB 92) voegt daaraantoe:

De aanslagen worden op naam van de betrokken belastingschuldigen ten kohiere gebracht.58

De administratieve praktijk inzake de onroerende voorheffing week echter af van de wettelijkevoorschriften.

56 Deze wijziging geldt niet voor de onroerende voorheffing in het Vlaams Gewest.57 Artikel 251 van het WIB 92 bepaalt :

De onroerende voorheffing is verschuldigd door de eigenaar, bezitter, erfpachter, opstalhouder of vruchtgebruiker van de belastbaregoederen, volgens de regels bepaald door de Koning.

58 Hierop wordt alleen een uitzondering gemaakt in geval van overlijden van de belastingschuldige.



73

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De fiscus verstuurde een aanslagbiljet met deinkohiering van de volledige onroerende voorheffingnaar een van de eigenaars. Op het kohier vermelddehij een beperkt aantal mede-eigenaars, meestal slechtseen, gevolgd door de woorden ‘in onverdeeldheid’.De volledige onroerende voorheffing werd bij dezeene eigenaar ingevorderd. Hij kon dan volgens defiscus aan de andere mede-eigenaars de betaling vanhun deel vragen.

De FOD Financien meende dat hij niet koninvorderen bij de andere eigenaars op basis van eenaanslagbiljet dat hun naam niet vermeldde – toestandwaarvoor hij nota bene zelf verantwoordelijk was – endaarom vorderde hij het totaalbedrag in bij de op hetaanslagbiljet vermelde eigenaar.

Nochtans had het Hof van Cassatie59 reeds in dejaren zeventig gesteld dat als de belastingschuldontstaat rechtstreeks ten laste van de mede-eigenaarsvan een onroerend goed, elke mede-eigenaar slechtsgehouden [is] voor een aandeel per hoofd, dat ten namevan elke mede-eigenaar ten kohiere moet wordengebracht, behoudens andersluidende wetsbepalingen.

De rechtbank van eerste aanleg van Brussel heeft ditin een vonnis van 4 september 2009 ook inherinnering gebracht en beslist dat de praktijk van defiscus onwettig was.

De federale Ombudsman vroeg reeds in 2009 enopnieuw in 2010 aan de FOD Financien om voor de invordering van de onroerende voorheffinggebruik te maken van de mogelijkheid die artikel 393, § 1, lid 2, van het WIB 92 biedt. Deze bepalinglaat toe om op verzoek van een enkele onverdeelde eigenaar een exemplaar van het aanslagbiljet aanelk van de mede-eigenaars te sturen met vermelding van hun eigen aandeel in de onroerendevoorheffing.

De FOD Financien hield vol dat het computertechnisch onmogelijk was om het aanslagbiljet uit tesplitsen over de verschillende mede-eigenaars. Daarom heeft hij ervoor gekozen om artikel 133KB/WIB 92 te doen aanvullen met een specifieke regeling voor onroerende goederen die inonverdeeldheid toebehoren aan meerdere eigenaars.

Het koninklijk besluit van 26 september 2011 heeft artikel 133 van het KB/WIB 92 als volgt aangevuld :

§ 3. Als een onroerend goed in onverdeeldheid toebehoort aan meerdere eigenaars, wordt de aanslag in deonroerende voorheffing ten kohiere gebracht op naam van een of meer mede-eigenaars, gevolgd door dewoorden ‘in onverdeeldheid’.

In het Verslag aan de Koning bij het koninklijk besluit van 26 september 2011 staat heel uitdrukkelijk :Deze paragraaf werd ingevoegd om een einde te maken aan de discussie of de ontvanger der directebelastingen op grond van een kohier gevestigd op naam van een persoon, al dan niet vervolgingen kaninstellen ten laste van een andere persoon die niet met naam wordt aangeduid, voor zover deze gehouden istot de betaling van de belastingschuld op grond van een bepaling van het Wetboek van de

59 Cass., 8 september 1970, Arr.Cass., 1971, p. 24 ; Cass., 13 juni 1975, Arr.Cass., 1975, pp. 1090-1096; Cass., 20 oktober 1976,Arr.Cass., 1977, pp. 218-220.

De heer en mevrouw Barrez zijn eigenaar van eenappartement in Laken en mede-eigenaar van degemeenschappelijke parkeerruimte in dekelderverdieping van het appartementsgebouw.Ieder jaar stuurt het Ontvangkantoor hetaanslagbiljet onroerende voorheffing voor dieparkeerruimte aan de heer en mevrouw Barrez –en alleen aan hen – omdat ze op de kadastralelegger als eerste vermeld staan in de alfabetischegerangschikte lijst van mede-eigenaars. Op hetaanslagbiljet staat vermeld ’Barrez-Vermeers inonverdeeldheid’ en het Ontvangkantoot eist vanhet echtpaar de betaling van de volledigeonroerende voorheffing. Volgens hetOntvangkantoor moeten zij de anderemede-eigenaars aanspreken om betaling te krijgenvan ieders aandeel in de onroerende voorheffing.Verschillende mede-eigenaars weigerensystematisch de heer Barrez terug te betalen.Daarom betaalt hij voor aanslagjaar 2006 enkelzijn aandeel, met name 76,06 euro, en dient hijeen bezwaarschrift in voor de rest van de aanslag.Zijn bezwaar wordt afgewezen en in maart 2007wordt een deel van zijn teruggavepersonenbelasting ingehouden om deopenstaande belastingschuld van de onroerendevoorheffing aan te zuiveren. Volgens de ontvangermoet het echtpaar betalen omdat hij niet over eenuitvoerbare titel beschikt ten aanzien van deandere mede-eigenaars ( hun naam staat immersniet op het aanslagbiljet).



74

JAA

RV

ERSL

AG

2011

inkomstenbelastingen 1992 of op grond van het gemeen recht.Artikel 133 KB/WIB 92 tezamen gelezen met de artikelen 251 en 393, § 2, WIB 92 laten aldus toe deaanslagen in de onroerende voorheffing ten laste van de niet in het kohier opgenomen mede-eigenaars inhunnen hoofde in te vorderen.

In december 2011 heeft de FOD Financien een omzendbrief voorbereid om de diensten van deInvordering er met klem op te wijzen dat de onroerende voorheffing slechts kan worden ingevorderdbij elke eigenaar ten belope van zijn aandeel.



75

JAA

RV

ERSL

AG

2011

4. OverheidscommunicatieNaast de kwaliteit van de dienstverlening zijn ook de bereikbaarheid en de kwaliteit van decommunicatie bepalend voor de mate waarin de burger vertrouwen heeft in de administratie entevreden is over haar optreden.

De vele, steeds terugkerende klachten over de moeilijke bereikbaarheid van de overheidsdiensten ofover de kwaliteit van verstrekte informatie tonen aan dat de communicatie een permanente uitdagingis voor de managers van de overheidsdiensten.

Uit de aard van de klachten blijkt ook dat ondanks de grote toename van de elektronischecommunicatie, het rechtstreekse telefonische contact met de overheid zeer belangrijk blijft voor deburger.

Om daaraan tegemoet te komen hebben de overheidsdiensten de afgelopen jaren veel geınvesteerdin telefoontechnologie. Om de vele telefonische oproepen de baas te kunnen, worden de oproepengekanaliseerd via callcenters of cascadesystemen. Met wisselend succes.

Voor de elektronische commumicatie blijft het gelet op de snelle technologische ontwikkelingen, debelangrijkste uitdaging om up to date te blijven. Zowel wat betreft de inhoud van de verspreideinformatie als de gebruiksvriendelijkheid van de aangeboden internettoepassingen.

Per telefoon

De contactcenters en callcenters zijn al enkele jaren aan een opmars bezig, ze zijnde nieuwe toegangspoort tot een toenemend aantal administraties

Bedoeld om de toevloed aan oproepen van burgers te kanaliseren die de administraties met steedsminder middelen moet verwerken, slagen deze centra er nauwelijks in een ’dienst’ te leveren die naamwaardig. Onredelijk lange wachttijden, gemiste oproepen, oneindige keuzemenu’s, onvolledige of nietpertinente informatie: de klachten zijn gekend.

De oplossingen zijn echter niet vanzelfsprekend en alternatieven voor de contact- of callcenters zijnook niet voor de hand liggend. Ze worden beschouwd als een noodzakelijk kwaad en de openbarediensten blijven aftastend zoeken naar de beste formule voor hun contacten met het publiek.

Met dat doel hebben een aantal privebedrijven en organisaties, voornamelijk actief in deconsumentensector, maar ook enkele overheidsdiensten, waaronder Fedict en de FOD Economie,KMO, Middenstand en Energie, het ‘Charter voor klantvriendelijkheid’60 onderschreven. In dit charterformuleren zij een aantal kwaliteitsdoelstellingen voor hun contactpunten met het publiek, of het nugaat om een helpdesk, een contactcenter, een callcenter of om het even welke andere vorm vandienst aan het clienteel.

De ondertekenaars van het Charter dienen er ondermeer voor te zorgen dat men bij telefonischeoproepen binnen de 2,5 minuten iemand aan de lijn krijgt. Indien deze wachttijd niet kan wordengerespecteerd wordt de mogelijkheid geboden om zijn telefonische gegevens mee te delen zodat debetrokkene voor het einde van de volgende werkdag gratis wordt gecontacteerd.

Andere maatregelen bedoeld om de frustratie bij de burgers te verminderen zijn het zo eenvoudigmogelijk houden van het keuzemenu en de beperking van het aantal doorschakelingen tijdenseenzelfde oproep.

60 Beschikbaar op de website van de FOD Economie www.economie.fgov.be


4. Overheidscommunicatie

76

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Een callcenter kan het slachtoffer worden van het succes van zijn eigen groen nummer

De federale Ombudsman ontvangt regelmatig klachten over de werking van het callcenter van deDirectie-generaal Personen met een handicap (DGPH) bij de FOD Sociale Zekerheid. De DGPH gafons in december 2011 een uiteenzetting over de oorzaken hiervan en heeft concrete plannen voor dehervorming van het callcenter.

In 2010 had de DGPH een groen nummer ingevoerd om de bereikbaarheid te vergroten voor haarminder gegoede clienteel.

De invoering van het groene nummer en de communicatie daar rond heeft een massale toename vande telefonische oproepen meegebracht. Het aantal steeg met 60%, zonder dat de personeelsbezettingwerd uitgebreid. Gemiddeld registreerde het callcenter in 2011 167 000 telefonische oproepen permaand voor 23 voltijdse personeelsleden.

Het callcenter is door de invoering van het groene nummer ironisch genoeg voor veel mensen minder,in plaats van beter bereikbaar geworden.

Op allerlei manieren heeft de DGPH geprobeerd deze oproepen te kanaliseren. Tot op vandaagworden er van de 167 000 oproepen per maand echter slechts ongeveer 20 000 effectiefbeantwoord. Klachten over de bereikbaarheid zijn dan het logische gevolg.

Het aantal geregistreerde oproepen omvat ook een aantal oproepen van klanten die terugbellenomdat ze in eerste instantie geen gehoor hebben gekregen. De cijfers geven dan ook een vertekendbeeld van het werkelijke aantal vragen om informatie.

Gelet op de besparingsmaatregelen die aan alle departementen zijn opgelegd, rekent de DGPH nietop een personeelsversterking. Ze zal haar inspanningen richten op de hervorming van haar callcenterteneinde de bereikbaarheid te verbeteren. De hervorming is gepland voor het tweede trimester van2012. Ze zal in grote lijnen bestaan uit een optimaler inzetten van het personeel in periodes waarin erveel telefoons verwacht worden (bijvoorbeeld op uitbetaaldagen), een wijziging van de uren waarophet callcenter bereikbaar is, gecombineerd met een nieuwe manier van contactopname via e-mail…De DGPH zal deze wijzigingen zelf uitvoerig toelichten op het moment dat ze van kracht worden. Wijdelen uiteraard de hoop dat ze het gewenste resultaat zullen opleveren.

Een contactcenter moet steeds correcte informatie geven

Zijn de medewerkers van de contactcenters zelf wel altijd voldoende op de hoogte van de stand vanzaken in een dossier om correcte informatie te kunnen geven ? Een klacht tegen de FODVolksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu toont aan hoe frustrerend het voorde burger kan zijn indien dat niet het geval is.

De informatie die de contactcenters geven,moet betrouwbaar zijn. Een goede internecommunicatie en samenwerking met debackoffice is absoluut noodzakelijk.

Mevrouw Janssens diende in februari 2010 een aanvraag in totregistratie als zorgkundige. Begin mei krijgt zij van de dienstGezondheidszorgberoepen een ontvangstmelding en in juniverneemt zij via het contactcenter dat de eerstvolgende zitting vande erkenningscommissie gepland is op 22 juni. Aangezienmevrouw Janssens in juli nog steeds geen verder bericht heeft

ontvangen, contacteert ze de federale Ombudsman. De dienst Gezondheidszorgberoepen deelt ons mee dat deerkenningscommissie de aanvraag van mevrouw Janssens zal behandelen op de zitting van 21 september. De federaleOmbudsman bezorgt deze informatie aan mevrouw Janssens die op 28 september zelf telefonisch contact opneemt methet contactcenter. Daar wordt haar meegedeeld dat haar dossier niet aan bod kwam op de zitting van september en datde volgende zitting van de erkenningscommissie slechts gepland is op 21 oktober. De federale Ombudsman vraagt dedienst Gezondheidszorgberoepen toelichting bij het gebeurde. Op 4 oktober deelt deze dienst ons via e-mail mee dat deaanvraag van mevrouw Janssens werd goedgekeurd op 21 september maar dat het contactcenter nog niet over dezeinformatie beschikt, wat de foutieve mededeling door het contactcenter verklaart.



77

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De kwaliteit van de externe communicatie over een nieuwe maatregel laat zichonmiddellijk voelen in het aantal telefonische oproepen

Het Contactcenter bij de FOD Financien werd overspoeld door oproepen na de vrijstelling vanaangifteverplichting in 2011 voor een aantal belastingplichtigen.

Voor het aanslagjaar 2011 hadden ongeveer 300 000 personen een brief ontvangen van de fiscuswaarin hen gemeld werd dat zij in het kader van de administratieve vereenvoudiging en gelet op hetbedrag van hun inkomsten, vrijgesteld waren van de fiscale aangifte en ook geen voorstel totvereenvoudigde aangifte zouden ontvangen.

De brief stelde duidelijk dat de belastingplichtige zich niet moest richten tot de plaatselijketaxatiedienst. Wensten de belastingplichtigen toch bijkomende informatie dan nodigde de brief hen uitom zich te wenden tot het Contactcenter.

Tegen alle verwachtingen in werd het Contactcenter hierna overspoeld door oproepen.

Al snel bleek dat de formulering van de eerste paragraaf van de brief vele belastingplichtigen het gevoelgaf dat ze het vorige aanslagjaar hun fiscale aangifte niet correct hadden ingevuld : “uit de gegevensvermeld in uw belastingaangifte 2010 is gebleken dat u geen andere belastbare inkomsten en elementenhebt aangegeven dan …”

De ongeruste belastingplichtigen namen massaal contact op met het Contactcenter van de FODFinancien, dat de toevloed aan oproepen niet had voorzien en ze dan ook niet allemaal konbeantwoorden.

De federale Ombudsman vroeg de FOD Financien om voor het volgende aanslagjaar de leesbaarheidvan de brief te verbeteren en om in de toekomst het Contactcenter tijdelijk te versterken ingeval vangrootschalige verzending van een brief met betrekking tot een nieuwe maatregel waarin aan degeadresseerden voorgesteld wordt om zich met bijkomende vragen te wenden tot het Contactcenter.

De vermelding van de wachttijd is enkel nuttig als die betrouwbaar en aanvaard-baar is

In de mate van het mogelijke moet een telefooncentrale de beller informeren over de vermoedelijkewachttijd. Het Contactcenter van de FOD Financien geeft deze informatie. Maar de mededeling vaneen verkeerde vermoedelijke wachttijd wekt wrevel op.

De organisatie van het Contactcenter bepaalt nietalleen of de meegedeelde wachttijd pertinent is, maarook of die aanvaardbaar is.

De federale Ombudsman onderzocht de manierwaarop het Contactcenter van de FOD Financienomgaat met piekperiodes.

Er moet een onderscheid worden gemaakt tussenvoorzienbare en onvoorzienbare pieken. In geval vanbelangrijke, voorzienbare pieken wordt hetContactcenter in de mate van het mogelijke tijdelijkversterkt met medewerkers van de Algemeneadministratie bevoegd voor de materie waarover devragen verwacht worden.

De FOD Financien wil evenwel niet te veelbijkomende krachten inzetten tijdens de piekperiodes

De heer De Vulder heeft een vraag over hetinvullen van zijn aangifte. Hij belt hetContactcenter van de FOD Financien. Hetantwoordapparaat verzoekt hem om aan de lijn teblijven en er wordt hem een wachttijd van vijfminuten aangekondigd. Vier minuten later krijgt hijeen nieuwe boodschap om even aan de lijn teblijven en deze keer wordt hem een wachttijd van10 minuten aangekondigd. Hij begrijpt er nietsvan. Een medewerker van het Contactcenter diehij nadien aan de lijn krijgt erkent de situatie ennoemt dit het “probleem van de valsehoopwekkers”. De heer De Vulder meldt dit aande federale Ombudsman in de hoop dat hieraaniets wordt gedaan. De FOD Financien bevestigtdat het probleem gekend is en dat de ICT-diensteen oplossing zoekt.



78

JAA

RV

ERSL

AG

2011

die zich regelmatig voordoen net voor het verstrijken van de uiterste datum waarop de burgers(aangifte personenbelasting) of de ondernemingen (BTW- aangifte) aan hun fiscale verplichtingenmoeten voldoen. De FOD Financien vindt immers dat het aan de betrokkenen is om niet altijd tot hetlaatste ogenblik te wachten.

Voor het opvangen van onvoorzienbare pieken beschikt het Contactcenter over een stappenplan metverschillende scenario’s afhankelijk van de duur en de omvang van de piek: het sturen van eenstandaardantwoord, het verspreiden van een persbericht, een vraag om technische expertise of eenpersoneelsversterking.

Terugkerende klachten over de bereikbaarheid van een dienst vragen om eengepaste reactie

De federale Ombudsman ontving kort na elkaar meerdere klachten over de telefonischebereikbaarheid van een welbepaald Centraal Taxatiekantoor (CTK) bij de FOD Financien.

Het probleem van de moeilijke telefonische bereikbaarheid van het algemene oproepnummer van hetCTK werd snel door de verantwoordelijke ambtenaar van de dienst bevestigd.

Door een personeelstekort kon het CTK geen vaste telefonist meer aanduiden voor hetbeantwoorden van de oproepen via het algemene telefoonnummer. Tijdens de piekmomenten kregende bezoekers aan het loket bovendien voorrang op de telefonische oproepen.

Naar aanleiding van de klachten bij de federale Ombudsman werd bij het CTK een nieuwcascadesysteem ingevoerd om zijn bereikbaarheid te verbeteren. Dit systeem werd op 24 maart 2011in werking gesteld. Sindsdien hebben wij over de bereikbaarheid van dit bureau geen klachten meerontvangen.

Via internet

De gegevens van een overheidsdienst vermeld op diens website moeten steedsactueel zijn

Op de website van de FOD Financien zijn de telefoonnummers van alle diensten van de FOD terug tevinden, zowel van de centrale diensten als van de buitendiensten.

Uit een klacht bleek dat het centrale nummer 0257/666 11 van de Algemene administratie van dePatrimoniumdocumentatie dat vermeld werd op de website niet meer in gebruik was.

De informatieambtenaar contacteerde de servicedesk en een paar dagen later was het nummervervangen. Via de website van de FOD Financien zijn nu twee nieuwe nummers beschikbaar voor hetgrote publiek.



79

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Tax-on-Web, de internettoepassing van de FOD Financien voor het indienenvan de belastingaangifte, werkte niet met de meest recente browsers

Verschillende belastingplichtigen hebben in de loopvan de aangifteperiode voor aanslagjaar 2011 defederale Ombudsman gecontacteerd omdatTax-on-web niet compatibel was met de nieuwsteversies van hun browser, meer bepaald FireFox 4.0 enInternet Explorer 9.

Deze Tax-on-web gebruikers moesten eerst eenoudere versie van die browser op hun computerinstalleren voor ze hun aangifte konden indienen.

De informatie op de website die de Tax-on-web applicatie ondersteunt is voor verbetering vatbaar.De FAQ (veelgestelde vragen) vermelden enkel de technische configuraties die compatibel zijn methet systeem. De mogelijkheid om via de helpdesk een handleiding doorgestuurd te krijgen om eenoudere versie van een browser te installeren is omslachtig en werkt ontmoedigend.

Op het ogenblik van het indienen van de klachten had Internet Explorer 9 een marktaandeel van 4,2%en FireFox 4.0 een marktaandeel van 10,1%.

In oktober 2011 liet de ICT-Manager van de FOD Financien ons weten dat de verschillendetoepassingen voor ambtenaren, burgers en ondernemingen toegankelijk waren via de volgendeOperating Systems :- voor het Operating System Windows, Internet Explorer Versie 6 tot Versie 9;- voor het Mac Operating System en het Linux Operating System, FireFox Versie 3.5 tot Versie 7.0.2.

Voortaan is Tax-on-web dus toegankelijk via Internet Explorer 9 en FireFox 4.0.

Omdat de webtechnologie voortdurend evolueert, worden sommige uitgevers van browsers ertoegedreven om jaarlijks verschillende versies van hun interfaces op de markt te brengen. Als de FODFinancien er niet voor zorgt dat Tax-on-web steeds compatibel is met de meest recente browsers, danzouden vele belastingplichtigen de volgende jaren gelijkaardige problemen kunnen ondervinden.

In die context en om zich te kunnen aanpassen aan een zo groot mogelijke waaier van browsers dieop de markt beschikbaar zijn, heeft de FOD Financien onder toezicht van Fedict een strategieontwikkeld die rekening houdt met de gebruiksfrequentie van deze browsers, en ook met deaanwezigheid ervan op de markt qua hoeveelheid en bestaansduur.

De bedoeling van de FOD Financien is om zijn applicaties toegankelijk te maken via de meerderheidvan de browers, gebruikt door het grootste aantal internetgebruikers.

De federale Ombudsman begrijpt de bekommernis om efficientie die aan de basis ligt van diebenadering. Dit belet echter niet dat de administratie ook moet zorgen voor een gepastecommunicatie met en voor ondersteuning van de gebruikers van andere browsers. Wij vroegendaarom aan de FOD Financien om op zijn website in de toekomst duidelijk te vermelden welkerecente browsers niet compatibel zijn met de Tax-on-web applicatie en om op de site een link tecreeren die het mogelijk maakt een andere versie van deze browsers te downloaden die welcompatibel is.

De heer Bosmans probeert zijn aangifte vooraanslagjaar 2011 in te dienen via Tax-on-webmaar dat lukt niet. Op zijn computer werkt hij metde browser Internet Explorer 9. De heer Bosmanslaat aan de federale Ombudsman weten datTax-on-web helemaal niet werkt. Hij is daar zeermisnoegd over en dient zijn aangifte dan maar oppapier in.



80

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De FOD Buitenlandse Zaken moet ervoor zorgen dat de informatie dieverspreid wordt op de websites van de diplomatieke en consulaire postenactueel is

Een verzoeker liet in april 2011 aan de federale Ombudsman weten dat website van de Visumdienst(VFS) die samenwerkt met de Belgische Ambassade te Nigeria verkeerdelijk vermeldde dat bij eenaanvraag gezinshereniging op grond van artikel 10 van de Vreemdelingenwet van 15 december 1980een attest van de gemeente moet worden gevoegd waaruit blijkt dat de persoon die een gezinslidwenst te laten overkomen over voldoende huisvesting beschikt.

Het koninklijk besluit van 8 oktober 1981 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, devestiging en de verwijdering van vreemdelingen legde deze voorwaarde op. Sinds februari 2010 is zeechter niet meer van toepassing omdat de bepaling waarin deze voorwaarde was opgenomen door deRaad van State werd vernietigd.61

Het koninklijk besluit van 26 augustus 2010 tot wijziging van het koninklijk besluit van 8 oktober 1981had inmiddels een nieuwe voorwaarde ingevoerd. Voortaan moet de aanvrager een bewijs bezorgenvan een geregistreerd huurcontact van de woning die hij huurt als hoofdverblijfplaats of van deeigendomstitel van de woning waarin hij woont.

De federale Ombudsman heeft aan de FOD Buitenlandse Zaken gevraagd om de verouderdeinformatie te laten weghalen en de informatie van de website van de visumdienst te Nigeria aan tepassen aan het nieuwe koninklijk besluit. Wat gebeurd is.

De websites van de verschillende diplomatieke en consulaire posten van deFOD Buitenlandse Zaken moeten realistische informatie geven over determijnen voor de uitreiking van de visa

In 2011 bleken verschillende diplomatieke postendoor omstandigheden niet in staat een redelijke ofsoms zelfs de reglementaire termijn62 voor debehandeling van de visumaanvragen te respecteren.

Op het Belgisch Consulaat te Yaounde liep determijn om een afspraak te maken om eenvisumaanvraag in te dienen in juli 2011 op tot driemaanden. Dit was te wijten aan de sterke toenamevan de aanvragen om studentenvisa en aan hetvermoeden van een belangrijk netwerk van “valse”studenten die probeerden toegang te krijgen tot hetEuropese grondgebied.

Op de Ambassade van Bogota bedroeg de termijn om een afspraak te maken voor een visum in juni2011 vier tot vijf weken. Hier was de lange termijn het gevolg van de gelijktijdige uitdiensttreding vande drie meest ervaren ambtenaren, waarvan er een na zijn pensionering niet meer werd vervangen.

Op hetzelfde moment bleek het ook op de Belgische Ambassade te Dakar minstens twee maandente duren vooraleer men een afspraak kon krijgen om een visumaanvraag in te dienen. Deze langetermijn was deels het gevolg van de tijdelijke sluiting van de diplomatieke post te Conakry in Guinee.Een derde van de aanvragen in Dakar kwam op dat ogenblik uit Guinee.

61 Arrest nr. 201375, 26 februari 2010.62 Bij de behandeling van de aanvragen van welbepaalde visa, de visa kort verblijf en de visa gezinshereniging moeten de

diplomatieke posten rekening houden met door de Europese reglementering opgelegde termijnen.

Francoise Mboua uit Kameroen wil aan deuniversiteit te Luik komen studeren. De lessenbeginnen op 19 september 2011. Ze neemt halfjuni 2011 contact op met het Belgisch Consulaatte Yaounde. Ze roept de hulp in van de federaleOmbudsman omdat het Consulaat haar tenvroegste op 20 oktober 2011 een afspraak kangeven om haar visumaanvraag in te dienen. DeFOD Buitenlandse Zaken kan de afspraak vanmevrouw Mboua niet vervroegen zonder anderewachtenden te benadelen.



81

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Op het Consulaat generaal te Casablanca situeerdehet probleem zich bij de termijn voor de behandelingvan de aanvraag zelf. Het Consulaat generaal teCasablanca heeft een van de grootste visa-afdelingen.Na het indienen van de aanvraag was er bijnasystematisch een termijn van twee maanden nodig omde aanvraag te behandelen.

Intussen werden op al deze posten structurelemaatregelen genomen om de termijnen te verkorten.

In de individuele dossiers heeft de tussenkomst van defederale Ombudsman echter geen resultaatopgeleverd. Behalve in geval van een dringendehumanitaire situatie is het immers niet de bedoelingom een dossier van een klager te laten behandelen voor dat van iemand anders die zich in dezelfdesituatie bevindt,. Sommige geplande bezoeken konden bijgevolg niet doorgaan omdat de visa niet tijdigwerden uitgereikt.

Indien de betrokkenen echter tijdig op de hoogte geweest waren van de termijnen die nodig blekenom een visum te verkrijgen, dan hadden zij daarmee rekening kunnen houden en hun aanvraag vroegerkunnen dienen of hun plannen kunnen aanpassen.

Het is daarom noodzakelijk dat elke diplomatieke en consulaire post het publiek informeert over degeldende termijnen.

In het kader hiervan herinneren wij aan onze aanbeveling AA 10/0163 om een performantcommunicatie- en informatiebeleid voor de federale administratie uit te werken door de algemeneprincipes vast te leggen voor hun externe communicatie.

Door een proactieve en preventieve informatiepolitiek had ook in deze dossiers heel wat onbegrip enfrustratie kunnen worden vermeden.

Wij stelden daarom aan de FOD Buitenlandse Zaken voor dat de diplomatieke en consulaire postenhet publiek voortaan systematisch via hun website zouden informeren wanneer er een abnormaleverlenging van de behandelingstermijnen is. Zo kunnen een aantal betrokkenen daar rekening meehouden.

De FOD Buitenlandse Zaken verzekerde ons dat zodra hij weet heeft van een problematischebehandelingstermijn op een diplomatieke en consulaire post, deze post verzocht zal worden hetnodige te doen om het publiek hiervan via zijn website op de hoogte te brengen. Wij betreuren hetweliswaar dat de FOD ervan uitgaat dat een dergelijke maatregel slechts in uitzonderlijkeomstandigheden moet worden genomen. Dit is immers een kwestie van transparantie.

63 Jaarverslag 2010, pp. 131 e.v.

Mevrouw Laga wil haar twee nichtjes van 14 en16 jaar uit Guinee tijdens de grote vakantie van2011 voor twee weken uitnodigen in Belgie. Halfjuni 2011 contacteren de twee meisjes deBelgische Ambassade te Dakar. Mevrouw Lagaverwacht dat ze eind juni een afspraak zullenhebben om de visumaanvraag te kunnen indienen.De ambassade laat weten dat de meisjes eenafspraak hebben om op 2 september 2011 hunaanvraag te komen indienen. Maar dan is de grotevakantie al voorbij. Het blijkt onmogelijk op tijdeen oplossing te vinden.. De twee jonge meisjeskunnen dit jaar hun tante niet bezoeken. Ze zullenhet volgend jaar nog eens moeten proberen.



82

JAA

RV

ERSL

AG

2011

5. De klachten van het overheidspersoneelOok de personeelsleden van de federale overheidsdiensten kunnen bij de federale Ombudsmanterecht met een klacht die verband houdt met hun tewerkstelling door de overheid.

De klachten zijn divers. Ze kunnen bijvoorbeeld gaan over de wedde van de ambtenaar in geval vanziekte, over zijn vergoeding na een arbeidsongeval, over informatie die hij krijgt over eengecertificeerde opleiding.

De federale Ombudman is ook bevoegd om klachten te behandelen over de selectieprocedures en deaanwerving van het overheidspersoneel.

In het kader van de behandeling van deze klachten onderzoekt de federale Ombudsman ondermeerhet optreden en de werking van de personeelsdiensten van de verschillende federale administraties,van de FOD Personeel en Organisatie en van Medex, het Bestuur medische expertise van de FODVolksgezondheid.

De Pensioencommissie mag geen medische beslissingen nemenmet terugwerkende kracht als de reglementering nietuitdrukkelijk in die mogelijkheid voorziet

Een zieke ambtenaar die het kapitaal aan ziektedagen heeft uitgeput waarop hij recht heeft, wordt indisponibiliteit geplaatst. Op vraag van zijn administratie wordt hij onderzocht door dePensioencommissie, een dienst van Medex, het Bestuur medische expertise van de FODVolksgezondheid.

De Pensioencommissie, die bestaat uit eengeneesheer van Medex en een geneesheer die niet inoverheidsverband werkt, onderzoekt dearbeidsongeschiktheid van de ambtenaar en spreektzich desgevallend uit over zijn vroegtijdigepensionering om gezondheidsredenen. De commissiegaat eveneens na of de ziekte van de ambtenaarernstig en langdurig is.

De beslissing van de pensioencommissie heeftbelangrijke gevolgen voor de financiele toestand vande ambtenaar.

Een ambtenaar in disponibiliteit wegens ziekteontvangt een maandelijks wachtgeld dat gelijk is aan60% van zijn laatste activiteitswedde. Indien dePensioencommissie de ziekte evenwel als ernstig enlangdurig erkent, heeft de ambtenaar recht op eenwachtgeld dat gelijk is aan zijn volledige laatsteactiviteitswedde.

Na het eerste onderzoek van de ambtenaar waarbij de Pensioencommissie de ernstige en langdurigeaard van een ziekte erkent, bepaalt ze ook vanaf welke datum die erkenning ingaat. Deze beslissing kanop basis van de reglementering, terugwerkende kracht hebben tot op de eerste dag waarop deambtenaar in disponibiliteit werd gesteld wegens ziekte.

De Pensioencommissie wordt gevraagd om zich uitte spreken over de gezondheidstoestand van deheer Mantoude. Na een eerste onderzoek indecember 2009 meent de Pensioencommissie datde ziekte van de heer Mantoude ernstig enlangdurig is. Midden juli 2010 roept de commissiehem weer op om zijn gezondheidstoestand tecontroleren. Ingevolge dit nieuwe onderzoekverklaart de Pensioencommissie in september2010 dat de heer Mantoude nog steeds zijnfunctie niet kan uitoefenen, maar dat de ziektewaaraan hij lijdt niet langer als ernstig en langdurigkan worden erkend en zulks sedert 1 januari 2010(dit is 14 dagen na de aanvankelijke erkenning).De heer Mantoude heeft geen recht meer op hetwachtgeld dat gelijk is aan zijn laatste wedde.Bovendien moet hij zijn werkgever 40% van hetwachtgeld terugbetalen, dat hij gedurende negenmaanden gekregen heeft.


5. De klachten van het overheidspersoneel

83

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De terugwerkende kracht is enkel voorzien voor de beslissing tot het openen van het recht op eenvolledig wachtgeld.

Wanneer de Pensioencommissie de ambtenaar later opnieuw onderzoekt om na te gaan of hijintussen opnieuw geschikt is om zijn functies uit te oefenen, is er echter geen enkele reglementairebepaling op basis waarvan de Pensioencommissie haar beslissing waarbij ze vaststelt dat de ziekte nietlanger ernstig en langdurig is, met terugwerkende kracht kan nemen.

De Pensioencommissie moet zich er dan ook toe beperken om de medische toestand van deambtenaar te beoordelen zoals hij is op het tijdstip waarop de ambtenaar is opgeroepen voor hetmedisch onderzoek.

Het opzet van de reglementering is om de ambtenaar die aan een ernstige en langdurige ziekte lijdt,een voldoende hoog wachtgeld te betalen om hem de zware kosten te helpen dragen die verbondenzijn aan de behandeling en de gevolgen van zijn ziekte. Het met terugwerkende kracht nemen van eenmedische beslissing waarbij men vaststelt dat een ambtenaar niet meer ernstig en langdurig ziek is, leidttot rechtsonzekerheid, zowel voor de ambtenaar die dan een deel van het gekregen wachtgeld moetterugbetalen, als voor de administratie die een deel van het wachtgeld moet terugvorderen.

De federale Ombudsman beveelt Medex dan ook aan om geen terugwerkende kracht te verlenenaan een medische beslissing die een einde maakt aan de erkenning van een ziekte als ernstig enlangdurig.64

Medex heeft de federale Ombudsman geantwoord het beginsel van niet-retroactiviteit te aanvaardenvoor de beslissing die een einde maakt aan de erkenning van een ziekte als ernstig en langdurig. Dezeerkenning zal voortaan minstens behouden blijven tot de datum van het volgende medisch onderzoek.

Wachten op een schadevergoeding voor een arbeidsongevalvan…1992 !

Of hoe de tussenkomst van de federale Ombudsman nodig was opdat een oud dossier verder zouworden behandeld...

Op 28 oktober 1992 wordt Luc Klaric het slachtoffer van een arbeidsongeval. Hij werkt op dat moment voor hetministerie van Verkeer en Infrastructuur, dat nu de FOD Mobiliteit en Vervoer is geworden. Tweeenhalf jaar laterkrijgt hij een brief van zijn administratie waarin hem het percentage van blijvende arbeidsongeschiktheid wordtmeegedeeld dat de Administratieve Gezondheidsdienst (nu Medex) heeft vastgesteld en het bedrag van deinvaliditeitsrente die hem zal worden uitbetaald. Als hij hiermee akkoord is, moet hij dit document ondertekendterugsturen. Hij doet dit meteen. Wij schrijven 21 april 1995. De jaren gaan voorbij en Luc Klaric krijgt geen nieuwsmeer. In oktober 2009 neemt hij contact op met de federale Ombudsman.Het dossier van Luc Klaric is blijkbaar onvolledig gebleven sinds 1998. Toen had zijn administratie aan deAdministratieve Gezondheidsdienst een aantal documenten gevraagd om het dossier te vervolledigen. Elf jaar lateren op verzoek van de federale Ombudsman stuurt de dienst Personeel en Organisatie van de FOD Mobiliteit enVervoer eindelijk een rappel aan Medex. De dienst Personeel en Organisatie krijgt nog steeds niet al de gevraagdeontbrekende documenten en meent dan ook dat hij het dossier niet verder kan behandelen. Slechts na aandringenvan de federale Ombudsman is de dienst Personeel en Organisatie van de FOD Mobiliteit en Vervoer bereid deprocedure voor het verkrijgen van een invaliditeitsrente bij de Pensioendienst voor de Overheidssector (PDOS) her opte starten aangezien de dienst toch over de belangrijkste documenten daartoe beschikt: de originele erkenning vanhet arbeidsongeval en een ministerieel besluit van 12 mei in 1995 tot vaststelling van de rente.Bijna 20 jaar na zijn arbeidsongeval ontvangt Luc Klaric eindelijk de eerste storting van de jaarlijkse invaliditeitsrentevan 167,64 euro die hem werd toegekend. Hij krijgt ook de achterstallen voor een periode van tien jaar.

64 OA 11/03, p. 143, p. 154, pp. 165-166.


5. De klachten van het federale overheidspersoneel

84

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Hebben de afwezigen altijd ongelijk ? Belangrijke informatieover de beroepsopleiding moet aan ambtenaren wordenmeegedeeld, ook als ze afwezig zijn

Een ambtenaar die slaagt voor de test aan het einde van een gecertificeerde opleiding, georganiseerddoor het Opleidingsinstituut van de Federale Overheid (OFO) van de FOD Personeel enOrganisatie, krijgt een premie voor competentieontwikkeling.

Het bedrag van de premie wordt onder meer berekend in functie van de administratieve situatie en degraad van de ambtenaar en kan een niet onaanzienlijke financiele opsteker zijn.

De premie wordt jaarlijks betaald in de loop van de maand september en wordt toegekend vanaf dedatum van inschrijving voor de gecertificeerde opleiding. De premie wordt dus retroactief toegekend.

Het OFO herziet op regelmatige tijdstippen het aanbod aan gecertificeerde opleidingen. Het kan danook gebeuren dat opleidingen uit het aanbod geschrapt worden. Ambtenaren die op de wachtlijststonden van een opleiding die uit het aanbod verdwijnt, krijgen de kans een andere opleiding te kiezen,met behoud van de aanvankelijke inschrijvingsdatum – de referentiedatum genoemd – voor deberekening van de premie.

De inschrijvingsdatum is met anderewoorden van het allergrootste belang, wantdie bepaalt vanaf wanneer de ambtenaardie slaagt voor de test op het einde van deopleiding, recht heeft op de premie voorcompetentieontwikkeling.

De administratie moet dan ook alleambtenaren – ook zij die tijdelijk afwezigzijn – correct en tijdig inlichten over hetverstrijken van de inschrijvingstermijn vooreen gecertificeerde opleiding.

Wanneer een ambtenaar, die gedurendeeen bepaalde periode niet op kantoor was,pas geınformeerd wordt over de uitersteinschrijvingsdatum voor een opleiding nahet verstrijken ervan, gaat de federaleOmbudsman na of die ambtenaarbenadeeld is door dit gebrek aaninformatie.

Mevrouw Plontin is ambtenaar bij de FOD Financien en wordtgedurende drie maanden in het ziekenhuis opgenomen. Bij haarterugkeer stelt ze vast dat de Stafdienst Personeel en Organisatiede referentiedatum van haar inschrijving voor een gecertificeerdeopleiding op 31 augustus 2005 heeft vastgelegd. Mevrouw Plontinis van mening dat het eigenlijk 31 augustus 2004 moet zijn.Volgens haar werd zij tijdens haar ziekenhuisopname niet ingelichtover de uiterste datum waarvoor ze zich moest inschrijven vooreen gecertificeerde opleiding om recht te hebben op de premievanaf 31 augustus 2004. Volgens de Stafdienst Personeel enOrganisatie van de FOD Financien had Mevrouw Plontin al voorhaar ziekteperiode meermaals de kans gehad om zich voor eengecertificeerde opleiding in te schrijven. Ze heeft bovendien, netals haar collega’s, diverse informatieve nota’s daarover gekregen.De FOD Financien weigert dan ook om de referentiedatum vanhaar inschrijving te wijzigen. De federale Ombudsman analyseertde verschillende mededelingen die tussen 10 augustus 2005 en3 februari 2006 aan het personeel zijn gestuurd. Enkel de notavan 3 februari bepaalt duidelijk de uiterste inschrijvingsdatum omde terugwerkende kracht te kunnen genieten van de premie bijhet slagen voor de test. Mevrouw Plontin, die op dat ogenblik inhet ziekenhuis verbleef, heeft die laatste nota niet gekregen. Naverscheidene negatieve antwoorden van de administratie, verkrijgtde federale Ombudsman ten slotte dat de administratie dereferentiedatum aanpast. De FOD Financien geeft toe datMevrouw Plontin gedurende haar afwezigheid essentieleinformatie gemist heeft.



85

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De toegang tot het selectiedossier bij Selor

Sommige deelnemers aan door Selor georganiseerdetesten wensen bijkomende inlichtingen over hunresultaten. Na de test vragen ze bijvoorbeeld welkede correcte antwoorden waren en/of willen ze eenkopie van hun test.

Selor weigert om deze informatie te geven en om eenkopie van het examen te bezorgen.

De wet van 11 april 1994 betreffende deopenbaarheid van bestuur geeft aan elke burger hetrecht op toegang tot bestuursdocumenten. Dit rechtomvat zowel het recht op inzage in de documentenals de mogelijkheid om er een kopie van te vragen. Deuitzonderingen hierop zijn limitatief opgesomd.

De administratie rechtvaardigt haar weigering om eenkopie te bezorgen of de correcte antwoorden mee tedelen door zich te beroepen op enkele van deuitzonderingen bepaald in de wet van 11 april 1994betreffende de openbaarheid van bestuur : debescherming van een economisch en financieel belangen de auteursrechten. Daarnaast beroept Selor zichop de gelijke behandeling van de deelnemers.

De federale Ombudsman twijfelt aan de rechtmatigheid van de ingeroepen uitzonderingen in hetkader van de selectieproeven.

De bescherming van het economisch en financieel belang

Selor beperkt zich tot het standaard argument dat indien de deelnemers de antwoorden krijgen, detoekomstige kandidaten al gauw de vragen op voorhand zullen kennen. De administratie zou dannieuwe testen moeten opstellen wat zou leiden tot een aanzienlijke meerkost voor de overheid.

Volgens de Raad van State mag de bescherming van het economisch en financieel belang echter nietsystematisch worden ingeroepen om een afschrift te weigeren.65 De administratie moet deuitzonderingen geval per geval motiveren, wat zou inhouden dat Selor de kosten voor de ontwikkelingvan elke nieuwe test concreet zou moeten berekenen voor elke selectie.

Op basis van de rechtspraak is de berekening van de gemiddelde bijkomende kost voor het opmakenvan een nieuwe test niet voldoende om de weigering van de toegang tot het dossier te rechtvaardigen.

65 Arrest nr. 66.860, 18 juni 1997.

Anne Dewitte werkt al 15 jaar in openbare diensten neemt deel aan een door Selor georganiseerdetest met het oog op een toekomstige benoeming.Ze slaagt niet. Na de test wendt zij zich tot Selorom de correcte antwoorden te kennen op degestelde vragen. De administratie weigert die meete delen omdat de test opnieuw gebruikt zalworden bij een volgend examen. De administratieis van mening dat, indien zij de deelnemers deantwoorden zou bezorgen, de toekomstigekandidaten de vragen op voorhand zoudenkennen. Selor zou zich dan verplicht zien omnieuwe testen op te stellen. Selor preciseert ookdat omwille van de bescherming van deauteursrechten hij geen kopie van de test kanbezorgen. Ten slotte beroept Selor zich op degelijkheid tussen de kandidaten : indien mevrouwDewitte de correcte antwoorden zou ontvangenzou dat bij een volgende test haar slaagkansenten opzichte van de andere kandidaten vergroten.Anne Dewitte is echter van mening dat zij zichbeter zou kunnen voorbereiden op hettoekomstige examen indien zij weet welke foutenzij heeft gemaakt.



86

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De auteursrechten

Selor beroept zich op artikel 9 van de reeds vermelde wet van 11 april 1994 :

(…) Een mededeling in afschrift van een auteursrechtelijk beschermd werk is niet toegestaan dan metvoorafgaande toestemming van de maker (…).

Volgens een advies van de Commissie voor de toegang tot (en het hergebruik) vanbestuursdocumenten uit 1996, geldt deze uitzondering niet voor de selectieproeven die door deoverheid worden georganiseerd, behalve indien de auteursrechten bij een derde berusten.

In die mate dat Selor zelf over de auteursrechten van de testen beschikt, omdat Selor ze aangekocht ofzelf ontwikkeld heeft, kan Selor het auteursrecht niet inroepen om te weigeren een kopie van de testte bezorgen.

De gelijkheid tussen de kandidaten

Door toegang te verlenen tot de correcte antwoorden van de herbruikbare tests schendt Selor naareigen zeggen het beginsel van gelijkheid tussen de kandidaten.

Een kandidaat die de test al heeft afgelegd, kan echter sommige vragen onthouden, ook zonder dat hijzijn test achteraf heeft ingezien; ook op die manier kunnen bepaalde vragen dus al de ronde doen bijde (toekomstige) deelnemers. Een kandidaat die dezelfde test opnieuw aflegt is per definitiebevoordeeld in vergelijking met diegenen die het examen voor de eerste keer afleggen, aangezien demeest relevante vragen het vaakst opnieuw gesteld worden en door de deelnemers ook het bestonthouden worden.

De federale Ombudsman twijfelt er dan ook aan of het enkele feit dat er toegang verleend wordt tothun dossier aan diegenen die daar om vragen, leidt tot een eventuele schending van de fundamentelerechten van de andere kandidaten.

De uitzonderingen op de openbaarheid van bestuur zoals bepaald in de wet van 11 april 1994 dienenbovendien strikt te worden geınterpreteerd en ze dienen in elk concreet geval naar behorengemotiveerd te worden.

Na een overleg met Selor in oktober 2011 bleek dat de huidige selecties veelal gericht zijn op hetmeten van competenties en waarbij de kandidaten ondermeer ook worden beoordeeld op basis vande verbanden tussen hun antwoorden. Er bestaat niet langer een correct antwoord per vraag, wat bijde vroegere kennistesten wel het geval was.

Selor weigert een afschrift te bezorgen van de competentietesten, maar zal de kandidaten die datwensen niettemin de kans geven om hun examen in te zien. Bovendien zal Selor zijn beslissingen totweigering van de toegang zorgvuldig motiveren en zal hij zich ook niet meer te pas en te onpasberoepen op de bescherming van de auteursrechten.

Bij de kennistesten, voor zover die nog worden gebruikt, zal de administratie wel degelijk effectief envolledig toegang verlenen tot het selectiedossier en een kopie daarvan bezorgen.

Deze maatregelen vormen ongetwijfeld een nieuwe stap vooruit, op weg naar volledige transparantie.



87

JAA

RV

ERSL

AG

2011

6. Een klacht bij de ombudsman kan leidentot een oplossing voor velen

Als uit een paar klachten blijkt dat er een fout is geslopen ineen fiscaal berekeningsprogramma, moet de FOD Financien opeigen initiatief de fout bij alle betrokkenen rechtzetten

Voor een groot aantal belastingplichtigen die in het buitenland wonen was de berekening van debelasting voor niet-inwoners voor aanslagjaar 2007 verkeerd. Dat was het gevolg van een probleem bijde toepassing van de belastingvermindering voor vervangingsinkomens.

In 2009 liet de controle Belastingen niet-inwoners te Brussel weten dat er een fout zat in hetberekeningsprogramma voor de belasting niet-inwoners. Ze werd rechtgezet voor de daaropvolgendeaanslagjaren.

Voor de belastingplichtigen die een formeelbezwaarschrift bij de gewestelijke directie haddeningediend en ook voor hen die telefonisch ofschriftelijk met de bevoegde controle contact haddenopgenomen, heeft de FOD Financien debelastingberekening voor aanslagjaar 2007 rechtgezet.

De fiscus ging echter niet uit eigen beweging over tothet nazicht van de gevestigde aanslagen 2007 van allemogelijk betrokken belastingplichtigen, terwijl hettechnisch mogelijk was om alle niet-inwoners in kwestie te identificeren Het is nochtans nietondenkbaar dat bepaalde belastingplichtigen de vergissing niet hebben opmerkt.

Als de administratie vaststelt dat ze een fout gemaakt heeft waardoor de belastingplichtige te veelbelastingen moet betalen, dan moet zij het initiatief nemen om die vergissing in alle betrokken dossiersrecht te zetten en moet ze niet wachten op de uitdrukkelijke vraag daartoe van de belastingplichtigezelf.

Na een bespreking met de federale Ombudsman kwam de FOD Financien tegemoet aan zijnnadrukkelijke vraag om de resterende dossiers met een berekeningsfout – voor zover die er zijn -spontaan recht te zetten. De administratie gaat bij wijze van grote uitzondering akkoord om tergelegenheid van de verificatie van de aangiften in de belasting der niet-inwoners voor het aanslagjaar2011 ook na te gaan of voor het aanslagjaar 2007 nog een eventuele niet gesignaleerde fout dient teworden rechtgezet.

De berekeningsfout voor het aanslagjaar 2007 was bij de administratie tijdig genoeg bekend om ze nogte kunnen verbeteren in overeenstemming met het WIB 92.

De verificatie van de aangiften van de belastingplichtigen niet-inwoners voor het aanslagjaar 2011 moetbeeindigd zijn op 30 juni 2012. De bevoegde controledienst zal de federale Ombudsman dan een lijstbezorgen van de geverifieerde belastingplichtigen met de vermelding of hun belastingtoestand voorhet aanslagjaar 2007 reeds een verbetering onderging ingevolge een ingediende vraag tot ontheffingdan wel of een spontane verbetering werd doorgevoerd.

Ook bij de verificatie van de belastingtoestand van de belastingplichtigen niet-inwoners die geenaangifte hebben ingediend zal snel nagekeken worden of de belasting die voor het aanslagjaar 2007werd gevestigd niet aangetast is door de kwestieuze berekeningsfout. De administratie nuanceert hier

De heer De Praeter verblijft sinds zijn pensioneringin Italie. Voor aanslagjaar 2007 moet hij in Belgie1 110,69 euro belastingen betalen. Eenambtenaar bij de controle Belastingen niet-inwoners te Brussel had voor zijn vertrek naar Italiezijn belastingen geraamd op slechts 464 euro. Deheer De Praeter vraagt zich af waarom dat nuplots meer dan het dubbele is.


6. Een klacht bij de ombudsman kan leiden tot een oplossing voor velen

88

JAA

RV

ERSL

AG

2011

als volgt : aangezien het hier veelal zal gaan om belastingplichtigen die zich weinig gelegen laten aan hetnakomen van hun wettelijke verplichtingen zullen de ingezette middelen uiteraard evenredig moetenzijn met het nagestreefde doel en de actuele opdrachten van de administratie. Slechts vergissingen dieonmiddellijk in het oog springen en voor zover de woonplaats van de betrokken belastingplichtige nogbekend is, zullen in die gevallen worden rechtgezet.

Tien klachten bij de federale Ombudsman over het optredenvan de FOD Mobiliteit en Vervoer, een oplossing voor 1 180eigenaars van een voertuig met een LPG-installatie

In de zomer van 2010 heeft de federale Ombudsman een aantal klachten ontvangen van eigenaars vaneen voertuig uitgerust met een LPG-installatie. Allen hadden zich onmiddellijk na de plaatsing ervanaangeboden bij de keuring. Na de keuring bleef hun oorspronkelijk goedkeuringsdocument ongewijzigdbehouden. Idem dito bij de keuring in de volgende jaren, tot zij zich aanboden bij de keuring in 2010.

Bij deze keuring werd hun voertuig gewogen en werd het resultaat van de weging vergeleken met demassawaarden vermeld op het goedkeuringsdocument. Omdat het voertuig met LPG-installatie meerwoog dan zonder was er natuurlijk een afwijking. Het keuringsstation hield het goedkeuringsdocumentin en bezorgde het aan de directie Inschrijvingen & Homologaties Voertuigen bij de FOD Mobiliteiten Vervoer om het aan te passen.

Na betaling van een retributie van 160 euro kregen de eigenaars een aangepastgoedkeuringsdocument toegestuurd.

De aanpassing bestond erin dat op hetgoedkeuringsdocument expliciet werd vermeld dathet voertuig uitgerust was met een LPG-installatie.Daarnaast werden ook de massawaarden en hetaantal plaatsen, dit wil zeggen het aantal personen dateen voertuig wettelijk mag vervoeren, aangepast opbasis van de resultaten van de weging in hetkeuringsstation. De voertuigen verloren hierdoor een,soms zelf twee plaatsen !

Dit alles gebeurde zonder enige wetswijziging. Opvraag van de federale Ombudsman onderzocht deFOD Mobiliteit en Vervoer de situatie en de oorzakenervan in de loop van 2011.

Al de klachten waren gericht tegen keuringsstationsdie onder een en dezelfde erkende ondernemingvoor autokeuring ressorteerden. Die keuringsstationsvoerden de aanpassingsoperatie uit op basis van eenalgemene instructie van hun erkende onderneming.De algemene instructie berustte dan weer op eenverkeerde interpretatie van een antwoord dat dedirectie Inschrijvingen & Homologaties Voertuigen in een concreet dossier aan de betrokken erkendeonderneming voor autokeuring had gegeven.

Keuringsstations mogen nochtans enkel instructies uitvoeren van de dienst ReglementeringVoertuigen van de FOD Mobiliteit en Vervoer. De dienst Reglementering Voertuigen heeft dan ookonmiddellijk de betrokken onderneming voor autokeuring gecontacteerd om de toepassing van deinstructie te doen stopzetten.

In augustus 2008 koopt de heer Snoek eenpersonenauto, laat die uitrusten met een LPG-installatie en gaat naar de keuring. Alles is in orde,zijn individueel goedkeuringsdocument blijftonveranderd. Ook in augustus 2009 is er niets aande hand. In augustus 2010 deelt zijnkeuringsstation mee dat er op zijngoedkeuringsdocument moet staan “benzine +LPG”, in plaats van enkel “benzine”. Zijn voertuigwordt ook opnieuw gewogen. Met deLPG-installatie weegt zijn voertuig natuurlijk meer.Een aantal maanden later krijgt de heer Snoekbericht dat hij 160 euro moet betalen voor deuitreiking van het nieuwe goedkeuringsdocumenten het aantal zitplaatsen van zijn voertuig is van 3+ 1 naar 2 +1 gezakt. De heer Snoek betaalt die160 euro. In maart 2011 verneemt hij via eencollega dat die aanpassing eigenlijk niet nodig was.De heer Snoek krijgt hiervan bevestiging via anderebronnen en wil zijn verloren zitplaats en de 160euro terug !



89

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Dit neemt niet weg dat ongeveer 1 180 burgers66 160 euro hebben betaald voor een onterechteaanpassing van hun goedkeuringsdocument. Slechts een tiental hiervan vond de weg naar de federaleOmbudsman. Dit betekent dat de overgrote meerderheid van de betrokkenen nog steeds tenonrechte met een “nadelig” goedkeuringsdocument (in de betekenis van aantal plaatsen) rondrijdt enhiervoor op de koop toe 160 euro heeft moeten betalen.

Vermits de aanpassing van de goedkeuringsdocumenten nooit had mogen gebeuren, drong een snelle,kosteloze en volledige regularisatie van de situatie zich op, waarbij de burger geen verder ongemakmocht ondervinden en volledig terugbetaald werd.

De federale Ombudsman heeft de FOD Mobiliteit en Vervoer daarom aanbevolen om :- alle onterecht aangepaste goedkeuringsdocumenten terug te roepen;- toelichting te verschaffen bij de vergissing;- de goedkeuringsdocumenten kosteloos aan te passen naar de oorspronkelijke waarden;- de retributie van 160,00 euro terug te betalen aan de burger.67

De FOD Mobiliteit voert de aanbeveling integraal uit.

In de loop van december 2011 was de lijst opgemaakt van de voertuigen waarvoor hetgoedkeuringsdocument onterecht werd aangepast. Slechts voor 360 personen beschikte de dienstBoekhouding over de noodzakelijke gegevens om de terugbetaling uit te voeren. De overige 820personen kregen in de loop van december 2011 een typebrief met het verzoek om de nodigeinformatie te verstrekken die een terugbetaling mogelijk maakt.

Eind januari 2012 gebeurden de eerste betalingen. Nadat alle terugbetalingen zijn uitgevoerd, volgt eentweede operatie waarbij de goedkeuringsattesten zullen worden rechtgezet naar de oorspronkelijkewaarden.

Na een klacht bij de federale Ombudsman past de directieInschrijvingen & Homologaties Voertuigen bij de FODMobiliteit en Vervoer zijn betalingsuitnodigingen aan

Een validatieprocedure is een bijzondere procedure die moet doorlopen worden als men in hetRepertorium voor voertuigen een voertuig wil laten inschrijven dat vanuit een ander Europees land isingevoerd en dat niet over een Europees gelijkvormigheidsattest beschikt. Een validatieaanvraag moetingediend worden bij de FOD Mobiliteit en Vervoer, die nagaat of het voertuig voldoet aan deBelgische normen en technische voorschriften.

Op de betalingsuitnodigingen voor die validatieaanvragen staat niet vermeld voor welk voertuig deFOD Mobiliteit en Vervoer betaling vraagt. Dat kan problemen veroorzaken voor iemand dieverschillende aanvragen (ongeveer) tegelijkertijd indient, een garagist bijvoorbeeld.

66 700 betrokkenen werden geıdentificeerd op het ogenblik van de behandeling van de klacht.67 OA 11/01, p. 143, p. 154, p. 164.



90

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Na onze tussenkomst paste de directieInschrijvingen & Homologaties Voertuigenonmiddellijk de betalingsuitnodigingen aan.Voortaan wordt op deze documentensteeds het chassisnummer van het voertuigvermeld zodat de aanvrager weet voorwelk voertuig hij betaalt.

De heer Bouche dient meerdere validatieaanvragen tot inschrijvingvan een voertuig in bij de FOD Mobiliteit en Vervoer. Hij ontvangttwee betalingsuitnodigingen zonder vermelding van de betrokkenvoertuigen. De heer Bouche stelt zich geen vragen en betaaltgewoon. Een paar dagen later ontvangt hij opnieuw tweeuitnodigingen tot betalen. Nu wil hij toch eerst weten om welkevoertuigen het precies gaat en voor hij betaalt informeert hij zichbij de FOD. Die deelt twee chassisnummers mee van voertuigendie helemaal niet van hem zijn. De heer Bouche betaalt deze keer

uiteraard niet en stelt zich nu ook vragen bij zijn eerste betaling. Achteraf blijkt de medewerker van de FOD Mobiliteit enVervoer zich te hebben vergist en hebben al de betalingsuitnodigingen wel degelijk betrekking op de voertuigen van de heerBouche.

Na een klacht houdt de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening(RVA) voortaan bij elke aanvraag om onderbrekingsuitkeringenrekening met de datum van ‘versturen’ en niet meer met dedatum van ‘toekomen’

Wie in het kader van loopbaanonderbreking(tijdskrediet, ouderschapsverlof) onderbrekings-uitkeringen wil verkrijgen moet die zelf bij de RVAaanvragen.

De reglementering68 zegt dat het recht op uitkeringeningaat de dag aangeduid op de aanvraag, wanneer allenodige documenten, behoorlijk en volledig ingevuld,op het werkloosheidsbureau toekomen binnen determijn van twee maanden. Wanneer de documentenlater toekomen, gaat het recht op uitkeringen slechtsin de dag van de ontvangst ervan.

Anders gezegd, om vanaf het begin van deloopbaanonderbreking recht te hebben oponderbrekingsuitkeringen moet de aanvraag binnentwee maanden na de aanvang van de onderbrekingtoekomen op het werkloosheidsbureau.

Op de aanvraagformulieren die op de website van deRVA te vinden zijn, staat echter dat de aanvraagbinnen twee maanden die volgen op het begin van deloopbaanonderbreking naar het werkloosheidsbureaumoet worden verstuurd.

Wie deze richtlijnen strikt opvolgt en het einde van deze periode afwacht, loopt dus het reele risicozijn aanvraag laattijdig in te dienen en zo twee maanden uitkeringen mis te lopen.

68 Artikel 22 van het koninklijk besluit van 2 januari 1991 betreffende de toekenning van onderbrekingsuitkeringen en artikel 16van het koninklijk besluit van 12 december 2011 tot uitvoering van hoofdstuk IV van de wet van 10 augustus 2001betreffende de verzoening van werkgelegenheid en kwaliteit van het leven betreffende het stelsel van tijdskrediet,loopbaanvermindering en vermindering van de arbeidsprestaties tot een halftijdse betrekking.

Mevrouw Peers heeft ouderschapsverlof vanaf 19april 2010 en stuurt haar aanvraag omtoekenning van onderbrekingsuitkeringenaangetekend op naar de Rijksdienst voorArbeidsvoorziening (RVA). De RVA kent deonderbrekingsuitkeringen toe vanaf 21 juni 2010en niet vanaf 19 april 2010 omdat de aanvraagte laat is ingediend. Zij is niet binnen de tweemaanden na de aanvang van hetouderschapsverlof toegekomen bij de RVA zoalsreglementair vereist. Mevrouw Peers begrijpt erniets van. Op de aanvraagformulieren staat dat deaanvraag binnen twee maanden na aanvang vanhet ouderschapsverlof moeten worden opgestuurd.Zij heeft die richtlijnen correct opgevolgd en deaanvraagformulieren aangetekend verzonden op18 juni 2010. Mevrouw Peers vindt de beslissingvan de RVA onterecht. Na tussenkomst van defederale Ombudsman ziet de RVA in dat mevrouwPeers niet kan gestraft worden omdat zij heeftvertrouwd op de informatie op de formulieren. Zijkrijgt alsnog de onderbrekingsuitkeringentoegekend vanaf 19 april 2010.



91

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Na een klacht daarover bij de federale Ombudsman besliste de RVA om voortaan alle aanvragen diebinnen twee maanden na de aanvang van de loopbaanonderbreking of het ouderschapsverlof wordenopgestuurd, als tijdig ingediende aanvragen te beschouwen ook al komen ze pas bij de RVA toe na detwee maanden.

Die werkwijze komt uiteraard ten goede van degene die de aanvraag om onderbrekingsuitkeringenindient, maar is niet in overeenstemming met de tekst van het koninklijk besluit. Omwille van derechtszekerheid moeten de administratieve praktijk en de reglementering met elkaar inovereenstemming worden gebracht.

Daarom beveelt de federale Ombudsman aan om de reglementering betreffende de toekenning vanonderbrekingsuitkeringen aan te passen in die zin dat het recht op uitkeringen ingaat op de dagaangeduid op de aanvraag, wanneer alle nodige documenten behoorlijk en volledig ingevuld aan hetwerkloosheidsbureau zijn verstuurd binnen de termijn van twee maanden, die ingaat de dag na dedag aangeduid in de aanvraag. Worden de documenten behoorlijk en volledig ingevuld verstuurd nadie termijn, dan gaat het recht op uitkeringen slechts in de dag van het versturen ervan.69

De dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) en de dienst Rijksregisterbij de FOD Binnenlandse Zaken en ook de dienst Voogdij bij deFOD Justitie moeten samen een oplossing vinden : iemand kan niettegelijk minderjarig en meerderjarig zijn

Een vreemdeling zonder geldige identiteitsdocumenten moet bij zijn eerste contact met de overheidzelf zijn leeftijd opgeven. Elke niet-begeleide minderjarige vreemdeling (NBMV) krijgt dan een voogdtoegewezen via de dienst Voogdij van de FOD Justitie. Bij twijfel over de minderjarigheid kan de dienstVoogdij een medisch leeftijdsonderzoek doen uitvoeren met het oog op de vaststelling van de leeftijd.

Een voormalig voogd van een niet-begeleide minderjarige vreemdeling wees de federale Ombudsmanop de administratieve problemen die zijn vroegere pupil heeft. De leeftijd die vastgesteld werd na hetleeftijdsonderzoek maakte van hem een meerderjarige. Op zijn verblijstitel staat nochtans degeboortedatum die hij zelf heeft opgegeven. Op basis hier van is hij dus minderjarig.

Voor de toepassing van de Vreemdelingenwet houdt de DVZ rekening met de leeftijd die na hetmedisch onderzoek is vastgesteld. Wie door de leeftijdsvaststelling meerderjarig wordt heeft geenrecht op de extra bescherming die de Belgische wetgeving aan minderjarigen biedt. Bij afwijzing van zijnasielaanvraag of zijn aanvraag tot subsidiaire bescherming, krijgt hij als meerderjarige het bevel om hetgrondgebied te verlaten.

De problemen beginnen als hij wel een verblijfstitel krijgt.

Die verblijfstitel, uitgereikt door de gemeente, vermeldt de geboortedatum die de vreemdeling opgafbij zijn aankomst in Belgie en identificeert hem officeel als minderjarig.

Het laten voortbestaan van deze tegenstrijdigheid is ontoelaatbaar in een rechtsstaat. Als de Belgischeoverheid rechtsgeldig vaststelt dat iemand meerderjarig is en hem bijgevolg terecht uitsluit van debescherming voor niet-begeleide minderjarige vreemdelingen dan moet die overheid er zorg voordragen, ja borg voor staan, dat diezelfde persoon ook al zijn rechten als meerderjarige kan uitoefenen.

69 AA 11/03, pp. 135-136, p. 142.



92

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Sowieso veroorzaakt deze onaanvaardbare en ongeoorloofde dubbelzinnigheid en tegenstrijdigheidtalloze praktische en administratieve problemen in allerlei domeinen (onderwijs, werk, socialezekerheid, huisvesting, onbekwaamheid volgens burgerlijk recht maar geen wettelijkvertegenwoordiger, …).

Zo kan een minderjarige zich niet alleen aansluiten bij de mutualiteit, zelf geen bankrekening openen.Wat met zijn huisvesting, schoolplicht, mogelijkheid tot werken, enz. ?

De DVZ antwoordde de federale Ombudsman dat hij niet kan tussenkomen bij de gemeente om opde verblijfstitel de geboortedatum te doen vermelden die gediend heeft als basis voor de afhandelingvan het dossier en dat de identiteitsgegevens opgenomen in de bestanden van het Rijksregister enkelkunnen gewijzigd worden op basis van officiele stukken die de identiteit aantonen. Die bezit depersoon in kwestie niet. Hij heeft de Somalische nationaliteit en officiele stukken of erkende(gelegaliseerde) documenten bemachtigen in Somalie, is op zijn zachtst gezegd niet eenvoudig.

Deze ene klacht toont aan dat een oplossing nodig is voor alle andere niet-begeleide minderjarigevreemdelingen die zich in deze situatie bevinden of erin kunnen terechtkomen. De betrokkenadministraties, de DVZ, het Rijksregister en de dienst Voogdij, erkennen het probleem. Ze werkten totvoor kort echter geen gepaste oplossing uit.

De federale Ombudsman is blijven aandringen om op korte termijn een definitieve algemene oplossingvoor dit probleem uit te werken.

De DVZ heeft dan een dienstnota opgesteld die voor de diensten van de Directie Asiel de te volgenwerkwijze bepaalt in geval van beslissing van de dienst Voogdij die een NBMV meerderjarig verklaart.Deze nota is van toepassing vanaf 1 oktober 2011 en biedt een oplossing, voor de meeste gevallen,met name voor de meerderjarig verklaarde vreemdeling die asiel of subsidiaire beschermingaangevraagd heeft. Van zodra de dienst Voogdij zijn beslissing meedeelt wijzigt de DVZ degeboortedatum in het wachtregister. Als hij een verblijfstitel krijgt, vermeldt die de gewijzigdegeboortedatum.

De federale Ombudsman heeft de drie administraties nog eens samengebracht om een oplossing tebewerkstelligen voor alle situaties die zich in de praktijk kunnen voordoen.

Er is in principe overeengekomen dat de FOD Binnenlandse Zaken (DVZ en dienst Rijksregister)rekening houdt met de beslissing van de FOD Justitie, dienst Voogdij, die de geboortedatum van deex-niet begeleide minderjarige vreemdeling wijzigt (via individueel ministerieel besluit). De dienstRijksregister zal aan de gemeenten nieuwe instructies geven en nagaan hoe de wijziging in de praktijk inde registers dient ingevoerd te worden.

Van zodra dit akkoord definitef bevestigd wordt, zijn ook de resterende gevallen opgelost (geenasielaanvraag of aanvraag subsidiaire bescherming).



93

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Een laattijdige interventie van de hulpdiensten ingevolge eenverkeerde lokalisatie van het adres, verplicht de FODBinnenlandse Zaken en de FOD Volksgezondheid tot overlegom de betrouwbaarheid van het localisatieproces bij deinterventies te vergroten

De hulpdiensten maken gebruik van een GPS (globalpositioning system) om zich te begeven naar de plaatsvan interventie die hen door de oproepcentralewordt doorgegeven. Sommige adressen kan een GPSom een of andere reden echter moeilijk lokaliseren.Zo kunnen zich bijvoorbeeld lokalisatieproblemenvoordoen wanneer een straat door verschillendegemeenten loopt. Soms zijn de betrokkenen – opbasis van eerdere ervaringen – daarvan op de hoogte,maar soms ook niet.

Uit de hiernaast vermelde klacht bleek dat hetGPS-gebruik door de hulpdiensten aan optimalisatietoe was en dat de hele keten voor het lokaliseren vaneen interventieplaats moest versterkt worden.

Wij vroegen de FOD Binnenlandse Zaken om eenoplossing te vinden waardoor het concrete incidentdat ons was voorgelegd zich niet opnieuw zouvoordoen. Bovendien vroegen we de FOD om na te gaan in welke mate zich gelijkaardige problemenzouden kunnen voordoen bij het vinden van andere adressen.

De FOD Binnenlandse Zaken analyseerde de situatie in overleg met de FOD Volksgezondheid dieverantwoordelijk is voor organisatie van de dringende medische hulpverlening.

Zodoende kwamen drie kritieke aandachtspunten aan het licht die vervolgens besproken werdentijdens een overlegvergadering met de twee FOD’s.

(1) het gebrek aan correcte huisnummers in de cartografie van de meldkamers en de GPS

Bij een noodoproep zijn de straat en de gemeente met zekerheid door het hulpcentrum 100/112gekend. Dit is echter niet altijd het geval voor het huisnummer. Er wordt twee keer per jaar eenupdate gedaan van de cartografie van de Hulpcentra 100/112. Voor de huisnummers maakt deleverancier van de cartografie gebruik van een zo goed mogelijke benadering. Die stemt jammergenoeg niet altijd overeen met de werkelijkheid.

Na de opmerkingen van de federale Ombudsman heeft de FOD Binnenlandse Zaken twee nieuwedatabanken met huisnummers aangekocht, een voor de Vlaamse en een voor de Waalse meldkamer.

Bovendien heeft de FOD Binnenlandse Zaken uitdrukkelijk gevraagd aan de leverancier van decartografie van het oproepcenter bevoegd voor het adres van de klaagster die zich tot de federaleOmbudsman wendde, om de verkeerde aanduiding van haar straat te verbeteren.

(2) het kaartgebruik in de wagens en het optimaliseren van het GPS-gebruik

De regelgeving en de richtlijnen voor de ambulances, MUG’s (Medische Urgentie Groepen) en PITs(Paramedische Interventie Teams) vallen onder de bevoegdheid van de FOD Volksgezondheid. DeGPS in de voertuigen steunt meestal op een kaart die niet volledig overeenkomt met de kaart diegebruikt wordt in het hulpcentrum 100/112.

De moeder van mevrouw De Bruyne krijgt eenhartaanval. Mevrouw De Bruyne belt in paniek dehulpdiensten. Ze geeft haar adres door,Ninoofsebaan 10 in gemeente X. Ze weet dat hetadres niet gemakkelijk via GPS te vinden is en wileen routebeschrijving doorgeven. De 100-centraleverzekert haar dat het in orde is : de gemeente,straatnaam en huisnummer zijn genoteerd, datvolstaat. Een routebeschrijving wordt nietdoorgegeven aan de hulpdiensten. Maar waarmevrouw De Bruyne bang voor was, gebeurt. Dehulpdiensten vinden het adres niet. De GPS heefthen naar de Ninoofsesteenweg 10 inbuurgemeente Y geleid. Mevrouw De Bruyne rijdtde hulpdiensten tegemoet en leidt hen naar hetjuiste adres. De toegediende hulp kan niet meervoorkomen dat de moeder van mevrouw DeBruyne korte tijd later overlijdt.



94

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Een omzendbrief van 2006 bepaalt dat gedetailleerde routekaarten van de streek verplicht aanwezigmoeten zijn in elke ziekenwagen. Op de meeste routekaarten staan echter geen huisnummers.

Er loopt momenteel een pilootproject om na te gaan of de installatie in de voertuigen van een GPS dieautomatisch de gegevens van de interventieplaats doorkrijgt via het hulpcentrum 100/112 deinterventie kan optimaliseren.

(3) de begeleiding van de hulpdiensten vanuit de meldkamer

Als de operator van het hulpcentrum ervan op de hoogte wordt gebracht dat het adres waar hetincident zich voordoet moeilijk te vinden is, wordt dit normaal aan de hulpdiensten gemeld. Dezeprocedure zal evenwel geoptimaliseerd worden.

De administratie werkt ook aan een manier om in de toekomst de voertuigen vanuit de hulpcentravisueel te volgen op de kaart en de ambulanciers of brandweermensen via de radio bijkomendeinstructies te geven wanneer het adres onduidelijk is of wanneer het voertuig te ver rijdt.

Op technisch vlak wordt gewerkt aan nieuwe functionaliteiten zoals het verschijnen van een specialewaarschuwing op het scherm van de operator bij een interventie op probleemadressen.

Ook is een update voorzien van de Computer Aided Dispatch (CAD) : een nieuwe indicatie zalautomatisch op het scherm van de operatoren verschijnen bij alle wegen die over twee gemeentenlopen. Dat zijn immers vaak probleemadressen.

Bovendien werden richtlijnen opgesteld om de werknemers bij de hulpcentra 100/112 ertoe aan tezetten melding te maken van inconsistenties in het kaartmateriaal van :- straatnaam-gemeentenaam combinaties waarvan de CAD zegt dat ze ongeldig zijn maar waarvan de

juistheid wel wordt bevestigd door de oproeper,- straatnummer-straatnaam combinaties die, ook ongeldig worden bevonden door het CAD maar die

toch ook worden bevestigd door de oproeper.

Een globale aanpak van het probleem is in elk geval nodig om dramatische problemen in de toekomstte voorkomen.

Uit een klacht blijkt dat de FOD Financien de procedure uitartikel 396 van het WIB 92 oneigenlijk toepast. De federaleOmbudsman wil niet dat dit nog gebeurt en doet eenaanbeveling

Uit artikel 251 en 254 van het WIB 92 volgt dat de onroerende voorheffing (OV) is verschuldigd doordegene die de eigenaar, bezitter, erfpachter, opstalhouder of vruchtgebruiker is van een belastbaargoed op 1 januari van het aanslagjaar.

Als een onroerend goed op het eind van een jaar verandert van eigenaar en de gegevens van denieuwe eigenaar op 1 januari daaropvolgend nog niet zijn aangepast in de kadastrale legger dan is hetnog de oude eigenaar die dat jaar het aanslagbiljet in de onroerende voorheffing ontvangt.

Artikel 395 WIB 92 voorziet wel in de mogelijkheid voor de vorige eigenaar om zich te bevrijden vande betaling van de onroerende voorheffing als hij aan de FOD Financien de eigendomsoverdrachtbewijst, en de identiteit en het volledige adres van de nieuwe eigenaar bezorgt. In dat geval kan deadministratie op basis van artikel 396 WIB 92 de onroerende voorheffing invorderen bij de nieuweeigenaar.



95

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De fiscus heeft bovendien de mogelijkheidom de aanslag in de onroerendevoorheffing opnieuw te vestigen op naamvan de nieuwe eigenaar binnen dewettelijke aanslagtermijn van drie jaarwanneer hij kennis krijgt van de wijziging inde kadastrale legger.

De heer Peeters en de heer Frederickx kopen in december 2001samen een appartement van een vennootschap naar Nederlandsrecht. Op 28 oktober 2002 stuurt het Ontvangkantoor hetaanslagbiljet voor de onroerende voorheffing nog naar devennootschap omdat de kadastrale legger op dat moment nogsteeds de vennootschap als eigenaar van het appartementvermeldt. Deze aanslag is gevestigd binnen de wettelijkeaanslagtermijn. Op 4 december 2002 dient de vennootschap eenbezwaarschrift in tegen de aanslag bij de

bevoegde Gewestelijk Directeur. Zij legt echter geen bewijs voor van de eigendomsoverdracht van het appartement engeeft in het bezwaarschrift evenmin het volledige adres door van de kopers. Het bezwaarschrift blijft tot mei 2008 teronderzoek op de dienst van de Gewestelijk Directeur. Daarna stuurt de Directie het dossier terug naar het Ontvangkantoormet de vraag om de onroerende voorheffing voor 2002 in te vorderen bij de heren Peeters en Frederickx in toepassing vanartikel 396 WIB 92. Op 23 juni 2009 stuurt het Ontvangkantoor aan beide heren een nieuw exemplaar van hetaanslagbiljet dat oorspronkelijk aan de Nederlandse vennootschap was gestuurd en verzoekt hen, in toepassing van artikel396 van het WIB 92 te betalen voor 23 augustus 2009. De heren Peeters en Frederickx zijn van mening dat de FODFinancien deze onroerende voorheffing zeven jaar na het aanslagjaar bij hen niet meer kan opeisen. Ze roepen deverjaringstermijn van vijf jaar in voor de invordering van deze belasting. De FOD Financien meent daarentegen dat deverjaring niet is ingetreden. Ten aanzien van de Nederlandse vennootschap is de verjaring opgeschort door hetbezwaarschrift, waarop de Directeur nog steeds geen beslissing heeft genomen. Wat de verjaring ten aanzien van denieuwe eigenaars betreft, is de verjaringstermijn pas aangevangen op 23 augustus 2009, de vervaldatum voor de betalingin toepassing van artikel 396 van het WIB 92.De federale Ombudsman heeft echter vastgesteld dat de administratie de procedure toepast zonder dat de wettelijketoepassingsvoorwaarden vervuld zijn. De FOD Financien mag hiertoe immers niet op eigen houtje beslissen. Het is enkel deoude eigenaar die deze procedure kan in gang zetten door het bewijs van de eigendomsoverdracht van het appartementen het volledige adres van de kopers door te geven. Aangezien de Nederlandse vennootschap dat niet heeft gedaan magde fiscus op basis van de procedure in artikel 396 van het WIB 92 de onroerende voorheffing voor aanslagjaar 2002 nietinvorderen bij de heren Peeters en Frederickx. Dat is uiteraard een spijtige zaak omdat de administratie ook de wettelijkeaanslagtermijn heeft laten verstrijken op basis waarvan hij binnen drie jaar vanaf 1 januari van het aanslagjaar de aanslaghad kunnen vestigen op naam van de nieuwe eigenaars. Deze nalatigheid kan geen excuus zijn om de regels te omzeilen.De fiscus wil zich daar niet bij neerleggen.70

Artikel 395 van het WIB 92 bepaalt :Zolang een eigendom in de stukken van het kadaster niet is overgeschreven, zijn de vroegere eigenaar of zijnerfgenamen, tenzij zij bewijzen dat de belastbare goederen op een andere eigenaar zijn overgegaan en datzij de identiteit en het volledige adres van de nieuwe eigenaar laten kennen, aansprakelijk voor de betalingvan de onroerende voorheffing, behoudens hun verhaal op de nieuwe eigenaar.

Artikel 396 van het WIB 92 voegt daaraan toe :Ingeval van overlegging van het in artikel 395 bedoelde bewijsstuk, mag de invordering van de onroerendevoorheffing, ingekohierd op naam van de vroegere eigenaar van een onroerend goed dat van titularis isveranderd, krachtens hetzelfde kohier worden voortgezet ten laste van de werkelijke schuldenaar van debelasting. De belastingschuldige ontvangt een nieuw exemplaar van het aanslagbiljet met de vermelding dathet krachtens deze bepaling werd uitgereikt.

De tekst van beide wetsbepalingen is duidelijk en laat geen ruimte voor interpretatie. Deze bepalingenhouden verplichtingen in voor de belastingplichtige, maar ook voor de fiscus. Zolang de vorige eigenaarde in artikel 395 van het WIB 92 voorgeschreven informatie niet aan de fiscus heeft bezorgd, blijft hijverantwoordelijk voor de betaling van de onroerende voorheffing voor het aanslagjaar waarvoor op

70 Omwille van de transparantie wijzen wij erop dat dit dossier in ons vorig jaarverslag 2010 (p. 82) ten onrechte als opgelost isvoorgesteld. Wij schreven toen dat de administratie had toegezegd om niet verder te vervolgen op basis van artikel 396 WIB92 en dat de kopers ontheven zouden worden van de onroerende voorheffing. Dit is uiteindelijk niet gebeurd. Inmiddelsgingen de kopers, na een nieuwe herinnering door de Ontvanger ermee akkoord de onroerende voorheffing te betalen omzo kwijtschelding te krijgen van de invorderingskosten en de nalatigheidsinteresten.



96

JAA

RV

ERSL

AG

2011

1 januari ervan de eigendom nog op zijn naam stond in de documenten van het kadaster. De fiscus,van zijn kant, mag niet eenzijdig beslissen om van de procedure voorzien in artikel 396 van het WIB 92gebruik te maken. De fiscus moet hiervoor de stappen van de vorige eigenaar afwachten. Zoniet is detoepassing van dit artikel onwettig.

In de concrete aan de federale Ombudsman voorgelegde klacht had de fiscus niet alleen eenzijdigbeslist om van de procedure voorzien in artikel 396 van het WIB 92 gebruik te maken, maar had hijbovendien ook zeven jaar gewacht om de nieuwe eigenaar aan te spreken !

Door deze handelswijze maakt de administratie zich niet enkel schuldig aan een oneigenlijke toepassingvan de procedure, maar schendt ze ook de rechtszekerheid, de redelijke termijn en de zorgvuldigheid.

De concrete klacht heeft aangetoond, dat de administratie de procedure in de artikelen 395 en 396van het WIB 92 heeft ingeroepen zonder de toepassingsvoorwaarden te respecteren.

De federale Ombudsman heeft de Algemene administratie van de Inning en de Invordering bij deFOD Financien daarom aanbevolen :1) om de wettelijke toepassingsvoorwaarden ter uitvoering van de procedure voorzien in de

artikelen 395 en 396 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 om de onroerendevoorheffing te innen, strikt na te leven;

2) om, als zij de procedure voorzien in artikel 396 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen1992 toepast op de nieuwe eigenaar, dit te doen binnen een redelijke termijn.71

De FOD Financien heeft bevestigd zich volledig bij deze bekommernis van de federale Ombudsmanaan te sluiten en zal erop toezien dat de procedure voorzien in artikel 396 WIB 92 ten aanzien van denieuwe eigenaar voortaan binnen een redelijke termijn opgestart zal worden en ten laatste binnen vijfjaar volgend op de betekening van het oorspronkelijke aanslagbiljet.

De FOD zal hierover een instructie versturen aan de diensten van de onroerende voorheffing.

71 OA, 11/10, p. 144, p. 146, pp. 175-176.



97

JAA

RV

ERSL

AG

2011

7. Welke onontvankelijke klachten en vragenom informatie heeft de federale Ombudsman

dit jaar ontvangen?Elk jaar registreert de federale Ombudsman een duizendtal vragen om informatie en om orientatie vanburgers die hun weg binnen de administratie niet zelfstandig weten te vinden.

Daarnaast ontvangen we ook een 500-tal klachten die niet vallen binnen de bevoegdheid van defederale Ombudsman of een andere ombudsdienst. Ze zijn wel een indicatie van de zaken waarvan deburger wakker ligt.

Waar vindt de burger zijn informatie?

Voor wie toegang heeft tot het internet en er voldoende mee overweg kan, blijft www.belgium.be hetbelangrijkste algemene informatiekanaal van de federale overheid waarop de informatie thematischgegroepeerd is. Voor meer gedetailleerde informatie moet de burger de websites van de verschillendeoverheidsdiensten raadplegen.

Een harmonisering van de presentatie, de minimuminhoud en de verwachte gebruiksvriendelijkheidvan de websites van de verschillende administraties zou een onmiskenbare vooruitgang betekenen.Het zou zeker bijzonder nuttig zou zijn mocht de website van elke federale overheidsdienst op eengoed zichtbare plek, bij voorbeeld op de homepage, de algemene contactgegevens van de dienstvermelden.

De directie Externe Communicatie van de Kanselarij van de Eerste Minister heeft ons verzekerd dathet harmoniseren van het informatieaanbod van de federale overheid, vanuit de kwaliteitsvereisten,een van haar prioriteiten is.

Een belangrijk aandachtspunt blijft het verschil in het informatieaanbod voor de burger die zijn wegweet te vinden binnen de informatiemaatschappij en dat voor de burger die deze vaardigheden mist. Ineen aantal schriftelijke informatievragen aan de federale Ombudsman vermeldden de burgersuitdrukkelijk dat ze geen andere mogelijkheid zagen om aan de gevraagde informatie te komen.

Reeds meerdere jaren wijst de federale Ombudsman op de nood aan een federaal informatiepunt,waar burgers een pertinent antwoord krijgen op hun telefonische of schriftelijke vragen of wordendoorverwezen naar de juiste instantie. In 2007 hebben wij uitdrukkelijk aanbevolen om een centraalinformatiepunt uit te bouwen dat basisinformatie verstrekt en ook doeltreffend orienteert endoorverwijst. De installatie van een (gratis) infolijn van de federale overheid leek daartoe het meestgeschikt.72

De algemene beleidsnota van 21 december 2011 inzake Ambtenarenzaken komt aan deze vraagtegemoet. De regering zal een gecentraliseerde federale infolijn creeren.73

Vorig jaar hebben we aanbevolen dat de federale overheid een performant communicatie- eninformatiebeleid zou uitwerken en algemene principes zou vastleggen waarop de externecommunicatie van de verschillende federale administratieve overheden moet gebaseerd zijn.74

72 Jaarverslag 2007, pp. 116-117.73 Parl. St., Kamer, 2011-2012, nr. 1964/13.74 AA 10/01, Jaarverslag 2010, p. 13, pp. 131-132, p. 145.


7. Welke onontvankelijke klachten en vragen om informatie heeft de federale Ombudsman dit jaarontvangen?

98

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Het COMMnetkern bij de Kanselarij van de Eerste Minister heeft snel gereageerd en heeft onsuitgenodigd om verder te komen verduidelijken welke vaststellingen precies tot deze aanbevelinghebben geleid en van gedachten te wisselen over de concrete uitwerking ervan.

Consumentenrechten, de werking van het gerecht en schulden

Zoals de afgelopen jaren steeds het geval was, maakten consumentenklachten, klachten over dewerking van het gerecht in de ruime zin en klachten over schulden opnieuw het leeuwendeel uit vande klachten waar we ons onbevoegd voor verklaarden.

We wijzen deze mensen waar mogelijk met hun klacht of probleem door naar de juiste dienst.

In 2011 hadden we een vergadering met de Hoge Raad voor de Justitie om de samenwerking tussenzijn en onze diensten te verbeteren.


7. Welke onontvankelijke klachten en vragen om informatie heeft de federale Ombudsman dit jaarontvangen?

99

JAA

RV

ERSL

AG

2011

IV. Cijfers peradministratie

1. InleidingIn dit deel wordt achtereenvolgens aandacht besteed aan de federale overheidsdiensten (FOD’s) ende programmatorische overheidsdiensten (POD’s), met inbegrip van de wetenschappelijke instellingen,evenals de federale parastatale instellingen, en ten slotte, de priveorganisaties belast met een openbaredienstverlening. De cijfers in dit deel geven de toestand weer van de dossiers op 31 december 2011.

Met uitzondering van de sociale parastatalen en van sommige parastatalen en overheidsbedrijvenzonder rechtstreekse band met een van de overheidsdiensten, worden de parastatalen behandeldsamen met de FOD die het toezicht erover uitoefent, ook al maken deze instellingen er als zodaniggeen deel van uit.

Enkel de klachten tegen de operationele diensten van de overheden worden hier vermeld. Voor deklachten van ambtenaren tegen hun eigen administratie over de toepassing van hun statuut verwijzenwe naar Deel II (Algemene cijfers).75

In de statistieken van dit deel IV zijn enkel de klachten weergegeven die ontvankelijk zijn. Voor verdereinformatie over de klachten waarvoor op 31 december 2011 nog een onderzoek naar deontvankelijkheid liep, verwijzen we naar Deel II (Algemene cijfers).

Ook een minister of staatssecretaris moet in welbepaalde omstandigheden als een administratieveoverheid in de zin van artikel 14 van de gecoordineerde wetten op de Raad van State wordenbeschouwd en dus is de federale Ombudsman, op het zuiver administratieve vlak, ook bevoegd omzijn of haar optreden te beoordelen naar aanleiding van een klacht. Dit is de reden waarom in dit deelbij de analyse van de klachten van bepaalde overheidsdiensten de categorie ‘minister(s)’ of‘staatssecretaris(sen)’eveneens voorkomt.

De cijfers geven per administratie het aantal behandelde klachten weer, datum van voorlegging enbehandelingsstatus (in behandeling, afgesloten of opgeschort), de evaluaties van de afgesloten klachtenmet de betreffende ombudsnorm (voor de evaluaties ‘gegrond’ en ‘gedeeltelijk gegrond’), het resultaatvan de ondernomen pogingen tot bemiddeling en de verdeling naar taal van de nieuwe klachten.

75 pp. 23-26.

IV. Cijfers per administratie

103

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2. Statistieken

2.1. FOD Kanselarij van de Eerste Minister

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

FOD Kanselarij van deEerste Minister Kl

acht

en<

2011

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Kanselarij van de Eerste Minister 1 1 1 1 0 1 0

Stafdienst Informatie- enCommunicatietechnologie (ICT)

2 2 0 1 0 1 2 0

TOTAAL 1 2 3 1 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 1 3 0 0

Taal Aantal 2011Nederlands 2

Frans 0

Duits/andere 0

TOTAAL 2

Ombudsnormen Aantal 2011Redelijke termijn 1

TOTAAL 1


104

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Nederlands

17 klachten

Totaal: 32 klachten

Frans

15 klachten

Duits/andere

0 klachten

2.2. FOD Personeel en Organisatie

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

FOD Personeel enOrganisatie Kl

acht

en<

2011

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Directoraal-generaal InterneCommunicatie en Kennismanagement

1 1 0 0 1 1 0

Directoraat-generaal Human Resourcesen Loopbaan

1 1 0 0 0 1

SELOR 13 20 33 3 1 1 5 7 3 3 2 4 1 22 2 9

Opleidingsinstituut van de FederaleOverheid (OFO)

1 9 10 0 6 1 1 1 8 2

Andere 1 1 0 0 0 1 0

TOTAAL 14 32 46 3 0 1 1 5 13 4 0 4 2 6 1 31 3 12

Nieuwe ontvankelijke klachten per taal

Ombudsnormen Aantal 2011Overeenstemming met rechtsregels 2

Rechtszekerheid 1

Vertrouwen 1

Redelijke termijn 3

Passieve informatieverstrekking 2

TOTAAL 9


105

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.3. FOD Informatie- en Communicatietechnologie (Fedict)

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

FOD Informatie- enCommunicatietechnologie(Fedict) Kl

acht

en<

2011

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Stafdienst Informatie en Communicatietechnologie (ICT)

1 1 0 1 1 1 0

Andere 2 2 0 0 0 2

TOTAAL 3 0 3 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 2


106

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.4. FOD Justitie

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

FOD Justitie Klac

hten

<20

11

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Belgisch Staatsblad 2 1 3 0 0 1 1 2

Directoraat-generaal RechterlijkeOrganisatie

2 4 6 1 1 0 1 5

Directoraat-generaal Wetgeving,Fundamentele Rechten en Vrijheden

8 7 15 2 2 0 1 3 1 11

Directoraat-generaal PenitentiaireInrichtingen

63 36 99 5 3 8 8 1 1 10 7 34 65

Justitiehuizen 1 1 2 1 1 0 1 1

Centrale Toezichtsraad voor hetGevangeniswezen

1 1 1 1 0 1 0

Andere 5 3 8 1 1 1 1 2 6

TOTAAL 82 52 134 11 0 0 3 14 8 2 0 2 11 8 0 43 1 90


Nederlands

29 klachten

Totaal: 52 klachten

Frans

22 klachten

Duits/andere

1 klacht

Ombudsnormen Aantal 2011Overeenstemming met rechtsregels 7

Gelijkheid 1

Redelijkheid en evenredigheid 2

Vertrouwen 1

Redelijke termijn 6

Zorgvuldigheid 3

Efficiente coordinatie 3

Afdoende motivering 1

Actieve informatieverstrekking 1


TOTAAL 28


107

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.5. FOD Binnenlandse Zaken

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

FOD BinnenlandseZaken Kl

acht

en<

2011

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Stru

ctur

ele

tuss

enko

mst

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Algemene directie Civiele Veiligheid 3 2 5 3 1 4 0 4 1

Algemene directie Instellingen enBevolking

38 32 70 7 6 13 10 5 5 3 2 33 2 35

Algemene directie Veiligheids- enPreventiebeleid

14 2 16 11 11 0 11 5

Algemene directie Crisiscentrum 1 2 3 0 1 0 1 2

Algemene directie Vreemdelingenzaken 2119 2059 4178 551 52 7 27 359 996 313 210 6 216 202 233 2 1962 61 2155

Commissariaat-generaal voor deVluchtelingen en de Staatlozen (CGVS)

6 5 11 0 1 1 1 1 1 4 3 4

Andere 3 3 6 0 1 0 1 5

TOTAAL 2184 2105 4289 572 59 7 27 359 1024 326 216 6 222 206 236 2 2016 66 2207


Nederlands

394 klachten

Totaal: 2 105 klachten

Frans

1 579 klachten

Duits/andere

132 klachten


108

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Redelijke termijn 900

Overeenstemming met rechtsregels 94

Zorgvuldigheid 50



Efficiënte coördinatie 26


Afdoende toegankelijkheid 13

Gelijkheid 13


Vertrouwen 4

Rechtszekerheid 3

Totaal: 1214

Ombudsnormen

900

94

5049

3326


109

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Nederlands

49 klachten

Totaal: 149 klachten

Frans

97 klachten

Duits/andere

3 klachten

2.6. FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel enOntwikkelingssamenwerking

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

FOD BuitenlandseZaken, BuitenlandseHandel enOntwikkelings-samenwerking Kl

acht

en<

2011

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Directie Veiligheid 1 1 0 1 0 1 0

Directie-generaal Bilaterale Zaken 1 1 0 1 0 1 0

Directie-generaal Consulaire Zaken 167 146 313 53 2 4 18 77 28 22 22 4 20 1 152 1 160

Directie-generaalOntwikkelingssamenwerking

2 1 3 0 0 1 1 2

Andere 1 1 2 1 1 0 1 1

TOTAAL 171 149 320 54 2 4 18 78 30 22 0 22 5 20 1 156 1 163



110

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Ombudsnormen

46

28

19

10

9

8

Zorgvuldigheid 46








Rechtszekerheid 1

Vertrouwen 1

Totaal: 124

1 11 1


111

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.7. Ministerie van Landsverdediging

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

Ministerie vanLandsverdediging Kl

acht

en<

2011

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Koninklijk Museum van het Leger en vande Krijgsgeschiedenis (KML)

1 1 0 0 0 1

Algemene directie Human Resources(DG HR)

2 2 0 1 1 1 2 0

Algemene directie Budget en Financien(DG BudFin)

1 1 1 1 0 1 0

Andere 1 1 0 1 1 1 0

TOTAAL 0 5 5 1 0 0 0 1 1 2 0 2 0 0 0 4 0 1


Frans 1

Duits/andere 0

TOTAAL 5

Ombudsnormen Aantal 2011Passieve informatieverstrekking 1

TOTAAL 1


112

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.8. FOD Financien

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

FOD Financien Klac

hten

<20

11

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Algemeen Secretariaat 1 1 0 1 0 1 0

Algemene administratie van de Fiscaliteit 196 481 677 88 2 5 95 221 98 98 37 46 14 511 15 151

Algemene administratie van de Inning ende Invordering

137 374 511 76 1 1 1 79 140 96 2 98 43 31 10 401 4 106

Algemene administratie van de Douaneen Accijnzen

16 20 36 5 1 6 3 4 4 4 3 20 16

Algemene administratie van dePatrimoniumdocumentatie

51 162 213 21 21 63 39 39 9 14 4 150 1 62

Algemene Administratie van deThesaurie

61 108 169 26 1 27 22 73 73 5 10 5 142 27

Contactcenter 1 10 11 1 1 1 3 3 1 1 7 4

Fiscale Bemiddelingsdienst 1 1 0 0 0 1

Andere 5 5 0 1 0 2 3 2

TOTAAL 463 1161 1624 216 4 1 8 229 452 313 2 315 100 105 34 1235 20 369


Nederlands

628 klachten

Totaal: 1 161 klachten

Frans

523 klachten

Duits/andere

10 klachten


113

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Ombudsnormen


Zorgvuldigheid 59








Rechtszekerheid 6

Vertrouwen 3

Hoffelijkheid 3

Gelijkheid 1

Onpartijdigheid 1

Hoorplicht 1

Totaal: 315

97

5956

30

23

139

7 6 633

111


114

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.9. FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

FOD Werkgelegenheid,Arbeid en SociaalOverleg Kl

acht

en<

2011

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Algemene directie Toezicht op deSociale Wetten

4 5 9 2 2 1 1 1 1 5 4

Algemene directie Toezicht op hetWelzijn op het Werk

2 1 3 1 1 0 1 2 1

Algemene directie Werkgelegenheid enArbeidsmarkt

1 1 0 0 0 1

Andere 1 1 0 0 0 1

TOTAAL 7 7 14 3 0 0 0 3 0 1 0 1 1 1 1 7 0 7


Frans

Duits/andere

TOTAAL 7

Ombudsnormen Aantal 2011Redelijke termijn 3


TOTAAL 4


115

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.10. FOD Sociale Zekerheid

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

FOD Sociale Zekerheid Klac

hten

<20

11

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Directie-generaal Sociaal Beleid 2 2 4 0 1 0 1 2 2

Directie-generaal Personen met eenhandicap

141 232 373 54 2 56 35 70 70 4 13 1 179 19 175

Directie-generaal Zelfstandigen 4 5 9 1 1 1 2 2 4 5

Directie-generaal Oorlogsslachtoffers 3 3 0 1 1 1 2

Directie-generaal Sociale Inspectie 2 2 2 2 0 2 0

Andere 1 1 0 0 0 1

TOTAAL 153 239 392 57 0 0 2 59 37 73 0 73 5 13 1 188 19 185


Nederlands

163 klachten


Frans

75 klachten

Duits/andere

1 klacht


116

JAA

RV

ERSL

AG

2011

16

16

13

12

1011

Ombudsnormen


Zorgvuldigheid 16





Hoffelijkheid 1

Totaal: 69


117

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.11. FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketenen Leefmilieu

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

FOD Volksgezondheid,Veiligheid van deVoedselketen enLeefmilieu Kl

acht

en<

2011

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

ICT 1 1 0 0 0 1

Directoraat-generaal OrganisatieGezondheidsvoorzieningen

2 2 0 1 1 1 2 0

Directoraat-generaalBasisgezondheidszorg en Crisisbeheer

56 48 104 30 3 33 9 5 5 4 10 61 1 42

Directoraat-generaal Dier, Plant enVoeding

3 2 5 1 1 1 0 1 3 2

Directoraat-generaal Leefmilieu 1 1 1 1 0 1 0

MEDEX 13 9 22 2 1 3 2 3 3 2 3 13 1 8

Andere 1 1 0 0 1 1 0

TOTAAL 76 60 136 34 3 0 1 38 13 9 0 9 7 14 0 81 2 53


Nederlands

46 klachten

Totaal: 60 klachten

Frans

13 klachten

Duits/andere

1 klacht


118

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Ombudsnormen

28

3

3

9




Zorgvuldigheid 3


Totaal: 44

1


119

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.12. FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

FOD Economie, KMO,Middenstand en Energie Kl

acht

en<

2011

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Stafdienst Budget en Beheerscontrole 1 1 0 0 0 1

Stafdienst Informatie en Communicatietechnologie (ICT)

1 3 4 1 1 0 1 3

Directie-generaal Energie 38 16 54 27 27 8 12 12 2 2 51 3

Directie-generaal Regulering enOrganisatie van de Markten

2 1 3 1 1 2 2 3 0

Directie-generaal Economisch Potentieel 1 1 0 0 0 1

Directie-generaal Statistiek enEconomische informatie

1 4 5 0 2 0 1 1 4 1

Directie-generaal Kwaliteit en Veiligheid 3 3 0 1 1 1 2

Directie-generaal Controle enBemiddeling

3 7 10 1 1 5 1 1 7 3

Directie-generaal KMO-beleid 3 3 1 1 1 0 1 3 0

Andere 1 4 5 0 1 1 1 1 3 2

TOTAAL 48 41 89 31 0 0 0 31 17 17 0 17 1 5 2 73 0 16


Nederlands

28 klachten

Totaal: 41 klachten

Frans

12 klachten

Duits/andere

1 klacht


120

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Ombudsnormen

24

13

6

9

11Redelijke termijn 24



Zorgvuldigheid 6

Rechtszekerheid 3


Gelijkheid 1


Totaal: 59

23


121

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.13. FOD Mobiliteit en Vervoer

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

FOD Mobiliteit enVervoer Kl

acht

en<

2011

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Stafdienst Budget- en Beheerscontrole 1 1 0 0 0 1

Stafdienst Informatie- enCommunicatietechnologie (ICT)

5 5 0 0 0 5

Belgisch Instituut voor deVerkeersveiligheid (BIVV)

3 6 9 0 2 1 1 3 2 8 1

Directie-generaal Mobiliteit enVerkeersveiligheid

5 18 23 3 1 4 5 2 2 2 2 15 8

Directie Inschrijvingen & HomologatiesVoertuigen

89 242 331 48 3 51 69 70 70 15 33 12 250 81

Directie-generaal Vervoer te Land 1 1 0 1 1 1 0

Directie-generaal Maritiem Vervoer 1 1 2 1 1 0 1 2 0

Directie-generaal Luchtvaart 1 2 3 0 1 0 1 2 1

Andere 1 3 4 0 4 0 4

TOTAAL 100 279 379 52 4 0 0 56 81 74 0 74 20 36 15 282 0 97


Nederlands

234 klachten


Frans

45 klachten

Duits/andere

0 klachten


122

JAA

RV

ERSL

AG

2011



Zorgvuldigheid 12



Hoffelijkheid 3

Totaal: 84

Ombudsnormen

35

17

12

12

53


123

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.14. De Programmatorische overheidsdiensten

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

POD Wetenschapsbeleid Klac

hten

<20

11

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Stafdienst Personeel en Organisatie 1 1 0 1 1 1 0

Koninklijke Musea voor Kunst enGeschiedenis

1 1 0 1 0 1 0

TOTAAL 2 0 2 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 1


124

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.15. De sociale parastatalen

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

De sociale parastatalen Klac

hten

<20

11

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Onb

epaa

ldre

sulta

at

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Fonds voor Arbeidsongevallen (FAO) 9 4 13 0 1 0 1 1 3 10

Fonds voor de Beroepsziekten (FBZ) 5 3 8 3 3 1 1 4 4

Hulpkas voor Ziekte- enInvaliditeitsverzekering (HZIV)

1 1 2 0 0 0 2

Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie (RJV) 1 1 2 0 1 0 1 1

Rijksinstituut voor Ziekte- enInvaliditeitsverzekering (RIZIV)

21 9 30 3 3 6 3 3 3 1 16 1 13

Rijksdienst voor Kinderbijslag voorWerknemers (RKW)

31 60 91 4 1 5 6 18 18 3 5 1 38 1 52

Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) 11 7 18 1 1 2 3 3 3 3 12 1 5

Rijksdienst voor Sociale Zekerheid vande Provinciale en PlaatselijkeOverheidsdiensten (RSZPPO)

16 9 25 2 2 2 6 6 4 1 15 10

Dienst voor de Overzeese SocialeZekerheid (DOSZ)

2 2 0 0 0 2

Hulp- en Voorzorgkas voorZeevarenden (HVKZ)

2 2 0 0 0 2

Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening(RVA)

101 160 261 8 8 64 38 4 42 22 35 4 175 13 73

Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen(HVW)

15 12 27 2 2 4 5 5 3 4 18 9

Rijksinstituut voor de SocialeVerzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ)

16 12 28 1 1 4 2 2 2 9 19

TOTAAL 231 278 509 24 0 0 1 0 25 90 76 4 80 32 54 10 291 16 202


125

JAA

RV

ERSL

AG

2011


Nederlands

181 klachten


Frans

95 klachten

Duits/andere

2 klachten

Ombudsnormen

8

6

4

3

2

2

2


Zorgvuldigheid 6

Redelijke termijn 4




Vertrouwen 2



Totaal: 29

1 1


126

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Nederlands

20 klachten

Totaal: 32 klachten

Frans

12 klachten

Duits/andere

0 klachten

2.16. Parastatalen, overheidsbedrijven en instanties die nietdirect verbonden zijn aan een FOD/POD

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

Parastatalen,overheidsbedrijven eninstanties die niet directverbonden zijn aan eenFOD/POD Kl

acht

en<

2011

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

alNationale Bank 2 2 0 2 0 2 0

Participatiefonds 1 3 4 1 1 2 0 3 1

Commissie voor het Bank-, Financie- enAssurantiewezen

1 1 1 1 0 1 0

Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwenen Mannen

1 1 0 0 0 1

Fedasil 17 20 37 5 5 4 14 1 2 2 2 6 1 26 11

Federaal Agentschap voorGeneesmiddelen enGezondheidsproducten (FAGG)

2 1 3 1 1 1 1 2 1

Federaal Agentschap voor de Veiligheidvan de Voedselketen (FAVV)

2 4 6 0 1 2 2 3 1 2

Nationaal Instituut voorOorlogsinvaliden, Oudstrijders enOorlogsslachtoffers (NIOOO)

1 1 1 1 0 1 0

Andere 1 1 2 0 1 0 1 1

TOTAAL 25 32 57 9 0 5 4 18 7 5 0 5 2 6 1 39 1 17

Nieuwe ontvankelijke klachten per taal Ombudsnormen Aantal 2011Overeenstemming met rechtsregels 14

Gelijkheid 1


Redelijke termijn 2




TOTAAL 21


127

JAA

RV

ERSL

AG

2011

2.17. Private organisaties belast met een openbaredienstverlening

Kla

chte

nin

onde

rzoe

ktij

dens

2011

Afg

eslo

ten

klac

hten

tijde

ns20

11

Opg

esch

orte

klac

hten

tijde

ns20

11

Sald

okl

acht

enin

onde

rzoe

kna

2011

Geg

rond

Ong

egro

nd

Pogi

ngto

tbe

mid

delin

g

Onv

oldo

ende

info

rmat

ieva

nde

klag

er

Zon

der

voor

wer

pge

wor

den

Gee

noo

rdee

l

Tota

al

Private organisatiesbelast met een openbaredienstverlening Kl

acht

en<

2011

Klac

hten

2011

Tota

al

Her

stel

Ged

eelte

lijkhe

rste

l

Her

stel

gew

eige

rd

Her

stel

onm

ogel

ijk

Tota

al

Ges

laagd

Nie

tges

laagd

Tota

al

Sociale Verzekeringsfondsen 58 59 117 4 4 18 21 21 6 12 61 56

Ondernemingsloketten 1 1 0 0 1 1 0

Rijexamencentra 2 5 7 2 2 2 1 1 1 6 1

Keuringsstation 2 8 10 0 2 3 3 1 1 7 3

CIMIRe 1 1 0 1 1 1 0

Vakbonden (in functie vanuitbetalingsinstelling inzake werkloosheid)

34 35 69 2 2 13 8 8 6 9 3 41 28

Kinderbijslagfondsen 45 49 94 4 4 12 15 15 3 10 1 45 1 48

Ziekenfondsen 53 66 119 4 4 18 18 1 19 4 9 2 56 5 58

Uitgiftebedrijven dienstencheques 17 27 44 5 5 8 7 7 1 3 1 25 19

Fondsen voor Bestaanszekerheid 6 1 7 1 1 2 2 3 4

Andere 8 6 14 1 1 1 1 1 2 1 6 8

TOTAAL 226 257 483 23 0 0 0 23 74 77 1 78 23 45 9 252 6 225


Nederlands

150 klachten


Frans

105 klachten

Duits/andere

2 klachten


128

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Ombudsnormen

11

6

5

3

2

21

Zorgvuldigheid 11



Redelijke termijn 3


Vertrouwen 2


Totaal: 30


129

JAA

RV

ERSL

AG

2011

V. Aanbevelingen

1. InleidingAanbevelingen doen op basis van de vaststellingen gedaan naar aanleiding van de behandeling vanklachten over de werking van de federale administratieve overheden, is een van de opdrachten dieuitdrukkelijk aan de federale ombudsmannen worden toevertrouwd door artikel 1, 3°, van de wet van22 maart 1995 tot instelling van federale ombudsmannen76 (hierna ‘de Wet’).

Er zijn twee soorten aanbevelingen.

a) De aanbevelingen aan het Parlement (AA)77 : artikel 15, eerste lid, van de Wet bepaalt dat hetjaarverslag over hun activiteiten en de eventuele tussentijdse verslagen die de ombudsmannenrichten aan de Kamer van volksvertegenwoordigers, de aanbevelingen bevatten die zij nuttig achtenen de eventuele moeilijkheden vermelden waarmee zij bij de uitoefening van hun ambt wordengeconfronteerd.

b) De aanbevelingen aan de administratie (OA)78 : op basis van artikel 14, derde lid, van de Wet,kunnen de federale ombudsmannen in het kader van de behandeling van klachten, aan deadministratieve overheid elke aanbeveling richten die zij nuttig achten.

2. Aanbevelingen aan het Parlement

Overkoepelende aanbeveling 2011

AA 11/01 : bij de volledige federale overheid een gestructureerd en geharmoniseerd klachtenbe-handelingsproces invoeren door bij alle federale overheidsdiensten een interne klachtendienst opte richten volgens eenzelfde standaardmodel.

Het Directoraat-generaal Organisatie- en Personeelsontwikkeling bij de FOD Personeel en Organisatie(FOD P&O) heeft de voorbije jaren voor de federale administraties een globaal pakket’klantgerichtheid’ ontwikkeld. Het interne klachtenmanagement komt hierin nadrukkelijk aan bod en ditheeft eerst geleid tot de oprichting, op vrijwillige basis, van interne klachtendiensten bij een aantalfederale administraties en vervolgens tot de oprichting van het Federaal NetwerkKlachtenmanagement. Dit netwerk verenigt de klachtencoordinatoren van de interne klachtendiensten.

De federale Ombudsman heeft dit project van bij de start79 ondersteund, en met goede redenen.

Bij de instelling van de federale ombudsmannen in 1995 heeft de wetgever bepaald dat de klagercontact moet opnemen met de betrokken overheid teneinde genoegdoening te verkrijgen, alvorenszich tot de ombudsman te wenden.80 Dit model, intussen vrij algemeen gekend als eerste- entweedelijnsklachtenbehandeling, creeert in eerste instantie een van de beste randvoorwaarden om toteen klachtoplossing binnen de administratie te komen. Een klachtoplossing binnen de administratiebiedt een overduidelijke meerwaarde. Er bestaat quasi geen betere manier om het vertrouwen van deburger in de overheid te herstellen.

76 pp. 159-162.77 Tot nu toe algemene aanbevelingen genoemd.78 Tot nu toe officiele aanbevelingen genoemd.79 Zie Deel I, pp. 15-17.80 Wet van 22 maart 1995 tot instelling van federale ombudsmannen, artikel 9, lid 2, 2°.

V. Aanbevelingen

133

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Maar ! De vereiste van dergelijke voorafgaande stappen is slechts zinvol als de burger effectief met zijnklacht bij de administratie terecht kan, met andere woorden als de administratie hier voor openstaaten correct mee omgaat.

Te veel administraties besteden nog onvoldoende aandacht aan de klachten die ze ontvangen en aaneen passende opvolging ervan. Heel wat klachten bij de federale Ombudsman had de administratie,binnen een cultuur van echte dienstverlening, probleemloos zelf kunnen oplossen in de eerste lijn.

Een klantgerichte cultuur vraagt om een uniek, gestructureerd en geharmoniseerdklachtenbehandelingsmodel voor de gehele federale overheid. Het was dus van eminent belang dat defederale overheid zich toelegde op de ontwikkeling van een geıntegreerd klachtenbehandelingsprocesin de eerste lijn.

Die ontwikkeling staat goed op de rails maar er is nog een lange weg te gaan. De klachtendiensten vanhet netwerk staan nog niet allemaal even ver in het proces dat de FOD P&O hen voorstelt. Hetbasisproces bevat nog geen definitieve en eenduidige performantie-indicatoren voor deklachtenbehandeling. Bepaalde administraties hebben onderscheiden initiatieven ontwikkeld met hetdaaraan verbonden risico op verwarring bij de burger over wat hij nu wel en niet kan verwachten. Ener zijn tenslotte nog altijd administraties die helemaal geen interne klachtendienst hebben.

Facultatieve interne klachtenbehandeling – die dus enkel op vrijwillige basis georganiseerd wordtbinnen een overheidsdienst en geharmoniseerd binnen de federale overheid, maar net zo goed naverloop van tijd weer kan verdwijnen – lijkt niet langer te volstaan om binnen afzienbare tijd tot eenecht geıntegreerde klachtenbehandeling in de eerste lijn bij de federale overheid te komen, terwijl detweede lijn (de federale Ombudsman) intussen vijftien jaar bestaat.

Thematische aanbevelingen 2011

AA 11/02 : de wet van 15 december 1980, zoals gewijzigd door de wet van 8 juli 2011, aanpassenvoor wat de voorwaarden voor gezinshereniging betreft, door het invoegen van overgangsmaatre-gelen voor alle aanvragen die voor 22 september 2011 werden ingediend en waarin op dezedatum nog geen eindbeslissing was genomen.

Heel wat Belgische burgers en vreemdelingen hebben eind 2011 klacht ingediend bij de federaleOmbudsman over de toepassing door de Dienst Vreemdelingenzaken van de gewijzigde voorwaardenvoor gezinshereniging op hun hangende aanvraag.

De wet van 8 juli 2011, die in werking trad op 22 september 2011, wijzigt de wet van 15 december1980.81

De nieuwe wet voegt voorwaarden toe inzake gezinshereniging en schaft mogelijkheden vangezinshereniging af. Zo moet de Belgische onderdaan voortaan een bepaald inkomstenniveauaantonen en sommige van zijn gezinsleden (ouders en grootouders) worden uitgesloten van het rechtom hem te vervoegen.

De nieuwe wet bevat echter geen overgangsbepalingen.

Wat moet er dan gebeuren met de aanvragen die op 22 september 2011 nog niet afgehandeldwaren ?

81 Wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering vanvreemdelingen.

V. Aanbevelingen

134

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Volgens de gegevens waarover wij beschikken, waren er op 22 september 2011 nog meer dan 3 000dossiers gezinshereniging in behandeling. Op al die dossiers past de dienst Vreemdelingenzaken (DVZ)van de FOD Binnenlandse Zaken de nieuwe wet toe.

Deze praktijk leidt echter tot een ongelijke behandeling van de burgers.

In de huidige omstandigheden berust de ongelijke behandeling niet op een objectief criterium, maar ophet toeval, namelijk het ogenblik waarop de DVZ zijn beslissing neemt, voor of na 22 september 2011.

Bij gebrek aan overgangsbepalingen schendt de toepassing van de nieuwe wet door de administratiede rechtszekerheid en het gerechtvaardigd vertrouwen.

De aanvrager van gezinshereniging heeft de gerechtvaardigde verwachting dat zijn dossier wordtbehandeld op basis van de voorwaarden en de procedure die in voege zijn op het ogenblik van hetindienen van de aanvraag.

Met deze toestand voor ogen heeft de federale Ombudsman een tussentijds verslag gericht aan deKamer van volksvertegenwoordigers op 15 december 2011.82

AA 11/03 : de reglementering betreffende de toekenning van onderbrekingsuitkeringen aanpassenin die zin dat het recht op uitkeringen ingaat op de dag aangeduid op de aanvraag, wanneer allenodige documenten behoorlijk en volledig ingevuld aan het werkloosheidsbureau zijn verstuurdbinnen de termijn van twee maanden, die ingaat de dag na de dag aangeduid in de aanvraag.Worden de documenten behoorlijk en volledig ingevuld verstuurd na die termijn, dan gaat hetrecht op uitkeringen slechts in de dag van het versturen ervan.

Wanneer de sociaal verzekerde in het kader van loopbaanonderbreking (tijdskrediet,ouderschapsverlof) onderbrekingsuitkeringen wenst te verkrijgen, dan dient hij die via het formulierC61 bij de RVA aan te vragen. De reglementering schrijft voor dat de aanvraag uiterlijk binnen determijn van twee maanden die start op de dag na de dag waarop de loopbaanonderbreking aanvangt,volledig en correct ingevuld, op het werkloosheidsbureau moet zijn toegekomen. Wanneer hetaanvraagformulier na het verstrijken van deze termijn, volledig en correct ingevuld, op hetwerkloosheidsbureau toekomt, worden de onderbrekingsuitkeringen pas toegekend vanaf de dagwaarop de aanvraagformulieren door de RVA werden ontvangen.83

De federale Ombudsman stelde vast dat de informatie die de RVA daarover verspreidt niet inovereenstemming is met de reglementering. Op de aanvraagformulieren C61 wordt vermeld dat dezeaangetekend en binnen een termijn van twee maanden moeten worden verstuurd naar hetwerkloosheidsbureau. Dit betekent dat een sociaal verzekerde die deze richtlijnen strikt opvolgt, tochhet risico loopt zijn aanvraag tot onderbrekingsuitkeringen laattijdig in te dienen. Wanneer de sociaalverzekerde het aanvraagformulier C61 net binnen de twee maanden na de aanvang van deonderbreking opstuurt en dus de instructies vermeld op het aanvraagformulier strikt naleeft, kan hetzijn dat zijn formulier buiten die termijn van twee maanden op het werkloosheidsbureau toekomt.Volgens de reglementering dient de aanvraag als laattijdig te worden beschouwd en kunnen er pasonderbrekingsuitkeringen worden toegekend vanaf de dag dat het formulier op hetwerkloosheidsbureau toekwam.

82 Het tussentijds verslag is beschikbaar op onze website www.federaalombudsman.be83 Artikel 22 van het koninklijk besluit van 2 januari 1991 betreffende de toekenning van onderbrekingsuitkeringen en artikel 16

van het koninklijk besluit van 12 december 2011 tot uitvoering van hoofdstuk IV van de wet van 10 augustus 2001betreffende de verzoening van werkgelegenheid en kwaliteit van het leven betreffende het stelsel van tijdskrediet,loopbaanvermindering en vermindering van de arbeidsprestaties tot een halftijdse betrekking.

V. Aanbevelingen

135

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De federale Ombudsman heeft de RVA op dit probleem gewezen en in eerste instantie gevraagd deinformatie op de aanvraagformulieren in overeenstemming te brengen met de reglementering. Naaraanleiding van de tussenkomst van de federale Ombudsman besliste de RVA om voortaan alleaanvragen die binnen twee maanden na de aanvang van de loopbaanonderbreking ofouderschapsverlof worden opgestuurd, als tijdig ingediende aanvragen te beschouwen, ook al komenze pas bij de RVA toe na het verstrijken van de termijn van twee maanden. Alle aanvragen zullenworden beoordeeld in functie van de datum van verzending en niet in functie van de datum vanontvangst op het werkloosheidsbureau. Dit standpunt van de RVA komt ten goede van degene die deaanvraag om onderbrekingsuitkeringen indient.

Het probleem is echter dat de RVA daarmee ingaat tegen de reglementaire bepalingen. Omwille vande rechtszekerheid moeten de administratieve praktijk en de reglementering met elkaar inovereenstemming worden gebracht.

Indien de RVA vasthoudt aan zijn administratieve praktijk om rekening te houden met de datum vanverzending van de aanvraag, moeten artikel 22 van het koninklijk besluit van 2 januari 1991 betreffendede toekenning van onderbrekingsuitkeringen en artikel 16 van het koninklijk besluit van 12 december2011 tot uitvoering van hoofdstuk IV van de wet van 10 augustus 2001 betreffende de verzoening vanwerkgelegenheid en kwaliteit van het leven betreffende het stelsel van tijdskrediet,loopbaanvermindering en vermindering van de arbeidsprestaties tot een halftijdse betrekking in die zinworden aangepast dat het recht op uitkeringen ingaat op de dag aangeduid op de aanvraag omuitkeringen, wanneer de aanvraagformulieren, volledig en correct ingevuld, binnen een termijn van 2maanden die start op de dag na de dag aangeduid in de aanvraag, naar het werkloosheidsbureauworden verstuurd. Wanneer de documenten behoorlijk en volledig ingevuld verstuurd worden na dietermijn, gaat het recht op uitkeringen slechts in de dag van het versturen ervan.

V. Aanbevelingen

136

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Overzicht van de hangende aanbevelingen aan het Parlement

AA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ngC

omm

issie

Ver

zoek

schr

iften

Ove

rko

epel

ende

aanb

evel

inge

n

97/1

1Be

twist

ing

tuss

enbe

stur

enov

erw

iebe

paal

deko

sten

die

onbe

twist

baar

vers

chul

digd

zijn

,ten

last

eza

lnem

en.

Ove

rkoe

pele

ndH

ange

ndA

anbe

velin

gdi

eac

tuee

lblijf

ten

die

stre

ktto

tee

nvl

otte

rebe

hand

elin

gva

naa

nvra

gen

tot

verg

oedi

ngva

nko

sten

wan

neer

mee

rder

ead

min

istra

tieve

over

hede

nhi

erto

ege

houd

enku

nnen

zijn

maa

rdi

ete

nlas

tene

min

gec

hter

naar

elka

ardo

orsc

huiv

enzo

dat

een

rege

ling

opzi

chla

atw

acht

enof

zelfs

uitb

lijft.

06/0

1A

anal

lefe

dera

lead

min

istra

tieve

over

hede

nde

verp

licht

ing

ople

ggen

,doo

ree

naa

nvul

ling

van

dew

etva

n11

april

1994

betr

effe

nde

deop

enba

arhe

idva

nbe

stuu

r,om

dete

rmijn

mee

tede

len

waa

rbin

nen

een

besli

ssin

gza

lgen

omen

wor

den.

Ove

rkoe

pele

ndH

ange

ndD

ein

2011

ontv

ange

nkl

acht

enbe

vest

igen

opni

euw

het

nut

van

ende

nood

aan

deze

maa

treg

el.

26ap

ril20

07

07/0

1Ee

nce

ntra

alin

form

atie

punt

uitb

ouw

enda

tba

sisin

form

atie

vers

trek

ten

ook

doel

tref

fend

orie

ntee

rten

door

verw

ijst.

Dit

info

rmat

iepu

ntka

nde

vorm

aann

emen

van

een

(gra

tis)

info

lijnva

nde

fede

rale

over

heid

.

Ove

rkoe

pele

ndH

ange

ndD

eal

gem

ene

bele

idsn

ota’

sva

n21

dece

mbe

r20

11va

nde

staa

tsse

cret

aris

voor

Am

bten

aren

zake

nen

Mod

erni

serin

gva

nde

Ope

nbar

eD

iens

ten

verm

eldt

“De

rege

ring

zale

enge

cent

ralis

eerd

efe

dera

lein

folijn

cree

ren”

84.

24no

vem

ber

2008

09/0

1A

dequ

ate

bege

leid

ende

maa

treg

elen

voor

zien

voor

alle

adm

inist

ratie

vepr

oced

ures

die

steu

nen

opde

nieu

we

com

mun

icat

iete

chno

logi

een,

ter

beho

udva

nee

nge

lijke

beha

ndel

ing

van

alle

gebr

uike

rs.

Ove

rkoe

pele

ndH

ange

ndH

etvo

orw

erp

van

deze

aanb

evel

ing

wor

dtui

tdru

kkel

ijkin

over

weg

ing

geno

men

inde

alge

men

ebe

leid

snot

ava

n12

janu

ari2

012

van

dem

inist

erva

nFi

nanc

ien.

85

13ju

li20

11

10/0

1Ee

npe

rform

ant

com

mun

icat

ie-

enin

form

atie

bele

idvo

orde

fede

rale

adm

inist

ratie

uitw

erke

ndo

orde

alge

men

epr

inci

pes

vast

tele

ggen

waa

rop

deex

tern

eco

mm

unic

atie

van

deve

rsch

illend

efe

dera

lead

min

istra

tieve

over

hede

nm

oet

geba

seer

dzi

jn.

Ove

rkoe

pele

ndH

ange

ndD

eC

OM

Mne

tker

nhe

eft

deze

aanb

evel

ing

inbe

hand

elin

gge

nom

en.

13ju

li20

11

11/0

1Bi

jde

volle

dige

fede

rale

over

heid

een

gest

ruct

uree

rden

geha

rmon

iseer

dkl

acht

enbe

hand

elin

gspr

oces

invo

eren

door

bija

llefe

dera

leov

erhe

idsd

iens

ten

een

inte

rne

klac

hten

dien

stop

teric

hten

volg

ens

eenz

elfd

est

anda

ardm

odel

.

Ove

rkoe

pele

ndN

ieuw

Zie

pp.1

5-17

;p.6

2;pp

.133

-134

.

84

Parl.

St.,

Kam

er,2

011-

2012

,nr.

1964

/013

,p.4

.85

Parl.

St.,

Kam

er,2

011-

2012

,nr.

1964

/030

,p.8

.

V. Aanbevelingen

137

JAA

RV

ERSL

AG

2011

AA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ngC

omm

issie

Ver

zoek

schr

iften

Aan

beve

linge

nbe

tref

fend

ede

FO

DF

inan

cien

02/0

3D

efis

cale

wer

kloo

shei

dsva

l.FO

DFi

nanc

ien

Han

gend

Aan

beve

ling

wer

dop

17no

vem

ber

2010

inde

com

miss

ieFi

nanc

ien

enBe

grot

ing

voor

gest

eld.

06/0

7V

rijst

ellin

gva

nve

rkee

rsbe

last

ing

opce

rem

onie

wag

ens

:de

woo

rden

‘terg

eleg

enhe

idva

npl

echt

ighe

den’

schr

appe

nin

artik

el15

,§2,

2°,v

anhe

tko

nink

lijkbe

sluit

van

8ju

li19

70.

FOD

Fina

ncie

nH

ange

ndA

anbe

velin

gw

erd

op17

nove

mbe

r20

10in

deco

mm

issie

Fina

ncie

nen

Begr

otin

gvo

orge

stel

d.26

april

2007

07/0

2A

rtik

el36

6va

nhe

tW

etbo

ekva

nin

kom

sten

bela

stin

gen

92he

rform

uler

enzo

dat

een

bezw

aars

chrif

tin

gedi

end

bije

endi

enst

betr

okke

nbi

jde

vest

igin

gof

invo

rder

ing

van

debe

last

ing

die

debe

last

ingp

licht

ige

inzi

jnbe

zwaa

rsch

rift

betw

ist,o

okal

sge

ldig

inge

dien

dka

nw

orde

nbe

scho

uwd

enam

btsh

alve

door

gest

uurd

kan

wor

den

aan

debe

voeg

dedi

rect

eur

der

bela

stin

gen.

FOD

Fina

ncie

nH

ange

ndA

anbe

velin

gw

erd

op17

nove

mbe

r20

10in

deco

mm

issie

Fina

ncie

nen

Begr

otin

gvo

orge

stel

d.W

etsv

oors

telv

an2

febr

uari

2011

tot

wijz

igin

gva

nhe

tW

etbo

ekva

nde

inko

mst

enbe

last

inge

n19

92w

athe

tin

dien

enva

nee

nbe

zwaa

rsch

rift

betr

eft.8

6

24no

vem

ber

2008

07/0

3A

rtik

el37

1va

nhe

tW

etva

nin

kom

sten

bela

stin

gen

92aa

nvul

len

zoda

tde

verz

endi

ngsd

atum

van

het

bezw

aars

chrif

tge

ldt

als

datu

mva

nin

dien

ing.

FOD

Fina

ncie

nH

ange

ndA

anbe

velin

gw

erd

op17

nove

mbe

r20

10in

deco

mm

issie

Fina

ncie

nen

Begr

otin

gvo

orge

stel

d.24

nove

mbe

r20

08

07/0

4A

rtik

el37

5va

nhe

tW

etbo

ekva

nin

kom

sten

bela

stin

gen

92aa

npas

sen

zoda

tde

dire

cteu

rde

rbe

last

inge

non

dubb

elzi

nnig

dem

ogel

ijkhe

idhe

eft

omee

nbe

sliss

ing

opee

nbe

zwaa

rsch

rift

inte

trek

ken.

FOD

Fina

ncie

nH

ange

ndW

etsv

oors

telv

an9

augu

stus

2010

tot

wijz

igin

gva

nar

tikel

375

van

het

Wet

boek

opde

inko

mst

enbe

last

inge

n87.

Aan

beve

ling

wer

dop

17no

vem

ber

2010

inde

com

miss

ieFi

nanc

ien

enBe

grot

ing

voor

gest

eld.

24no

vem

ber

2008

Aan

beve

linge

nbe

tref

fend

ede

FO

D’s

Just

itie

,Bin

nenl

ands

eZ

aken

(BiZ

a)en

Bui

tenl

ands

eZ

aken

(BuZ

a)

03/0

1Be

hand

elin

gste

rmijn

van

dein

Belg

iein

gedi

ende

doss

iers

voor

gele

gdaa

nde

dien

stV

reem

delin

genz

aken

.

FOD

BiZ

aH

ange

ndIn

haar

alge

men

ebe

leid

snot

ava

n20

dece

mbe

r20

11he

eft

dest

aats

scec

reta

risvo

orA

siele

nM

igra

tieaa

ngek

ondi

gdda

tde

adm

inist

ratie

alle

sin

het

wer

kza

lste

llen

omvo

orde

hum

anita

ireve

rblijf

saan

vrag

enbi

nnen

deze

sm

aand

enee

nbe

sliss

ing

tene

men

.88(z

ieoo

kO

A06

/03

en06

/04

aan

dedi

enst

Vre

emde

linge

nzak

en).

06/0

8D

eno

dige

maa

treg

elen

nem

endi

ew

aarb

orge

nda

tde

gede

tinee

rde

daad

wer

kelijk

deka

nskr

ijgt

omzi

jnre

clas

serin

gvo

orte

bere

iden

.Dit

houd

tin

dat

defe

dera

leSt

aat

effic

ient

een

doel

tref

fend

esa

men

wer

king

sakk

oord

enm

etde

Gem

eens

chap

pen

en/o

fGew

este

ndi

ent

afte

sluite

n.

FOD

Just

itie

Han

gend

Dez

eaa

nbev

elin

gis

zond

erve

rder

gevo

lgge

blev

en.

26ap

ril20

07

86

Parl.

St.,

Kam

er,2

010-

2011

,nr.

1161

/001

.87

Parl.

St.,

Kam

er,2

010-

2011

,nr.

0060

/001

.88

Parl.

St.,

Kam

er,2

010-

2011

,nr.

1964

/009

,p.6

.

V. Aanbevelingen

138

JAA

RV

ERSL

AG

2011

AA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ngC

omm

issie

Ver

zoek

schr

iften

08/0

2D

eno

dige

maa

treg

elen

tref

fen

omde

tege

nstr

ijdig

heid

opte

heffe

ndi

evo

ortv

loei

tui

tde

geza

men

lijke

toep

assin

gva

nde

wet

van

15de

cem

ber

1980

betr

effe

nde

deto

egan

gto

the

tgr

ondg

ebie

d,he

tve

rblijf

,de

vest

igin

gen

deve

rwijd

erin

gva

nvr

eem

delin

gen

enva

nar

tikel

31va

nhe

tW

etbo

ekva

nin

tern

atio

naal

priv

aatr

echt

.

FOD

BiZ

aFO

DJu

stiti

eH

ange

ndD

eal

gem

ene

bele

idsn

ota

van

20de

cem

ber

2011

inza

kede

herv

orm

ing

van

asie

len

mig

ratie

verm

eldt

dat

een

cent

raal

regi

ster

zal

wor

den

aang

eleg

dva

nbu

itenl

ands

eak

ten

die

door

deov

erhe

ider

kend

enge

wei

gerd

wor

den

opgr

ond

van

het

wet

boek

van

inte

rnat

iona

lpriv

aatr

echt

.89Bo

vend

ien

staa

tde

aanb

evel

ing

opde

agen

dava

nde

wer

kgro

ep‘B

uite

nlan

dse

akte

n’va

nde

Die

nst

Adm

inist

ratie

veV

eree

nvou

digi

ng.

29ap

ril20

09

08/0

3Ri

chtli

jnen

uitv

aard

igen

die

een

unifo

rme

toep

assin

gva

nar

tikel

31va

nhe

tW

etbo

ekva

nin

tern

atio

naal

priv

aatr

echt

gara

nder

en,z

odat

tege

nstr

ijdig

ebe

sliss

inge

nw

orde

nve

rmed

enbi

jde

erke

nnin

gva

nee

nak

teva

nde

burg

erlijk

est

and

ende

form

ele

mot

iver

ing

wor

dtve

rzek

erd

van

debe

sliss

inge

nto

tw

eige

ring

van

een

verm

eldi

ngop

deka

ntva

nee

nak

teva

nde

burg

erlijk

est

and,

van

over

schr

ijvin

gin

een

regi

ster

van

debu

rger

lijke

stan

dof

van

insc

hrijv

ing,

opba

sisva

ndi

eak

te,i

nhe

tbe

volk

ings

-,vr

eem

delin

gen-

ofw

acht

regi

ster

.

FOD

Just

itie

Han

gend

De

aanb

evel

ing

staa

top

deag

enda

van

dew

erkg

roep

‘Bui

tenl

ands

eak

ten’

van

deD

iens

tA

dmin

istra

tieve

Ver

eenv

oudi

ging

.29

april

2009

10/0

2Ee

non

afha

nkel

ijken

doel

tref

fend

toez

icht

opde

geva

ngen

issen

ende

ande

refe

dera

lepl

aats

enva

nvr

ijhei

dsbe

rovi

ngw

aarb

orge

n.

FOD

Just

itie

Han

gend

Naa

raa

nlei

ding

van

het

‘uni

vers

eelp

erio

diek

onde

rzoe

k’(U

nive

rsal

perio

dic

revi

ew(U

PR))

geor

gani

seer

din

mei

2011

,hee

ftBe

lgie

deaa

nbev

elin

gaa

nvaa

rdom

het

facu

ltatie

fpro

toco

lbij

het

verd

rag

tege

nfo

lterin

g(O

PCA

T)te

ratif

icer

enen

omee

nna

tiona

alpr

even

tiem

echa

nism

eop

teric

hten

bela

stm

etde

cont

role

van

dege

vang

eniss

en.90

13ju

li20

11

10/0

3D

ebe

palin

gen

van

deBa

sisw

etva

n12

janu

ari2

005

betr

effe

nde

het

geva

ngen

iswez

enen

dere

chts

posit

ieva

nde

gede

tinee

rden

(Bas

iswet

)w

aarv

oor

geen

uitv

oerin

gsm

aatr

egel

enno

dig

zijn

onm

idde

llijk

inw

erki

ngla

ten

tred

enen

opko

rte

term

ijnde

koni

nklijk

ebe

sluite

nne

men

die

dean

dere

luik

enva

nde

Basis

wet

uitv

oere

n.

FOD

Just

itie

Ged

eelte

lijkin

gew

illigd

Ver

schi

llend

eho

ofds

tukk

enva

nde

basis

wet

van

12ja

nuar

i200

5m

eer

bepa

ald

over

dele

vens

voor

waa

rden

inde

geva

ngen

isen

deco

ntac

ten

met

debu

itenw

erel

dzi

jnin

wer

king

getr

eden

op1

sept

embe

r20

11do

orhe

tko

nink

lijkbe

sluit

van

8ap

ril20

11ge

publ

icee

rdop

21ap

ril20

11in

het

Belg

isch

Staa

tsbl

ad.S

omm

ige

luik

enva

nde

basis

wet

moe

ten

nog

uitg

evoe

rdw

orde

n,m

eer

bepa

ald

dere

clas

serin

gva

nde

vero

orde

elde

ende

beha

ndel

ing

van

dekl

acht

enva

nde

gede

tinee

rde.

13ju

li20

11

89

Parl.

St.,

Kam

er,2

010-

2011

,nr.

1964

/009

,p.7

.90

Men

senr

echt

enra

adva

nde

Ver

enig

deN

atie

s,Ve

rsla

gva

nde

Wer

kgro

epov

erhe

tUni

vers

eelp

erio

diek

onde

rzoe

k.Be

lgie

,A/H

RC/1

8/3.

V. Aanbevelingen

139

JAA

RV

ERSL

AG

2011

AA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ngC

omm

issie

Ver

zoek

schr

iften

10/0

4D

eno

dige

aanp

assin

gen

door

voer

enin

het

Kies

wet

boek

zoda

too

kin

het

geva

lvan

verv

roeg

deve

rkie

zing

envo

orhe

tfe

dera

alPa

rlem

ent

dest

emm

ing

van

deBe

lgen

die

inhe

tbu

itenl

and

verb

lijven

prob

leem

loos

kan

verlo

pen.

FOD

BiZ

aen FO

DBu

Za

Han

gend

Het

rege

erak

koor

dvo

orzi

etda

tde

stem

proc

edur

evo

orde

Belg

enin

het

buite

nlan

dvo

orde

fede

rale

wet

geve

nde

verk

iezi

ngen

opze

erko

rte

term

ijnza

lwor

den

gew

ijzig

d,aa

nslu

itend

bijh

etee

rste

luik

van

dein

stitu

tione

lehe

rvor

min

g.O

pba

sisva

nob

ject

iecr

iteria

zald

eba

ndbe

paal

dw

orde

ntu

ssen

deki

ezer

sin

het

buite

nlan

den

dege

mee

nte

waa

rinzi

jzic

hm

ogen

insc

hrijv

enen

dein

schr

ijvin

gen

opde

kies

lijste

nzu

llen

perm

anen

tw

orde

n.H

ierd

oor

zulle

nde

burg

ers

hun

stem

rech

tm

akke

lijker

kunn

enui

toef

enen

inge

valv

anve

rvro

egde

verk

iezi

ngen

.D

em

inist

erva

nBu

itenl

ands

eZ

aken

isbe

last

met

deze

herv

orm

ing,

sam

enm

etde

staa

tsse

cret

ariss

envo

orde

Inst

itutio

nele

Her

vorm

inge

n.91

13ju

li20

11

10/0

5O

nmid

dellij

kee

nju

ridisc

heba

sisin

voer

envo

orde

afgi

fteva

nde

atte

sten

geen

huw

elijk

sbel

etse

laan

deBe

lgen

die

inhe

tbu

itenl

and

wen

sen

tehu

wen

.

FOD

BuZ

aH

ange

ndD

eD

irect

ie-g

ener

aalC

onsu

laire

Zak

enis

bela

stm

ethe

top

stel

len

van

een

wet

sont

wer

pov

erde

prob

lem

atie

k.M

omen

teel

wor

dtde

huid

ige

omze

ndbr

iefh

erzi

enom

deop

drac

htva

nde

dipl

omat

ieke

enco

nsul

aire

post

enin

deze

mat

erie

teve

rdui

delijk

enin

afw

acht

ing

een

wet

telijk

eba

sis.

13ju

li20

11

11/0

2D

ew

etva

n15

dece

mbe

r19

80,z

oals

gew

ijzig

ddo

orde

wet

van

8ju

li20

11,a

anpa

ssen

voor

wat

devo

orw

aard

envo

orge

zins

here

nigi

ngbe

tref

t,do

orhe

tin

voeg

enva

nov

erga

ngsm

aatr

egel

envo

oral

leaa

nvra

gen

die

voor

22se

ptem

ber

2011

wer

den

inge

dien

den

waa

rinop

deze

datu

mno

gge

enei

ndbe

sliss

ing

was

geno

men

.

FOD

BiZ

aN

ieuw

Dez

eaa

nbev

elin

ghe

eft

het

voor

wer

pui

tgem

aakt

van

een

trim

este

rieel

vers

lag

aan

deKa

mer

van

volk

sver

tege

nwoo

rdig

ers

op15

dece

mbe

r20

11.Z

iepp

.47-

48;p

p.13

4-13

5.

Aan

beve

linge

nbe

tref

fend

ede

ande

refe

dera

lead

min

istr

atie

veo

verh

eden

06/0

2A

rtik

el24

,§2,

van

het

koni

nklijk

beslu

itva

n22

mei

2003

betr

effe

nde

depr

oced

ure

voor

debe

hand

elin

gva

nde

doss

iers

inza

kete

gem

oetk

omin

gen

aan

pers

onen

met

een

hand

icap

dat

bepa

alt

dat

deso

ciaa

lver

zeke

rde

erm

eeak

koor

dga

atda

ter

teru

ggev

orde

rdka

nw

orde

nvi

ade

bank

inst

ellin

gin

over

eens

tem

min

gbr

enge

nm

etde

wet

van

27fe

brua

ri19

87be

tref

fend

ede

tege

moe

tkom

inge

naa

npe

rson

enm

etee

nha

ndic

apdi

ein

artik

el16

,§2,

dem

odal

iteite

nva

stle

gtw

aara

anbe

sliss

inge

nto

tte

rugv

orde

ring

van

onve

rsch

uldi

gdbe

taal

debe

drag

enm

oete

nvo

ldoe

n.

FOD

Soci

ale

Zek

erhe

idH

ange

ndD

eze

aanb

evel

ing

iszo

nder

verd

erge

volg

gebl

even

.26

april

2007

06/0

3Ee

nw

ette

lijke

basis

geve

naa

nde

mog

elijk

heid

voor

deze

lfsta

ndig

enom

onda

nks

deve

rjarin

gto

chno

gaa

nvul

lend

eso

cial

ebi

jdra

gen

tebe

tale

nen

depr

oced

ure

hier

voor

vast

legg

en.

FOD

Soci

ale

Zek

erhe

idH

ange

ndD

ead

min

istra

tieha

dtw

eeon

twer

pen

van

koni

nklijk

beslu

itva

n20

07,

voor

gele

gdaa

nde

min

ister

bevo

egd

voor

Zel

fsta

ndig

enin

april

2010

.D

oor

depe

riode

van

lope

nde

zake

nhe

eft

dit

proj

ect

stilg

eleg

en.H

etza

lopn

ieuw

aan

dem

inist

ervo

orge

legd

wor

den.

26ap

ril20

07

91

Parl.

St.,

Kam

er,2

010-

2011

,nr.

1964

/010

,p.1

4en

nr.1

964/

016,

p.8.

V. Aanbevelingen

140

JAA

RV

ERSL

AG

2011

AA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ngC

omm

issie

Ver

zoek

schr

iften

06/0

4In

dew

etva

n3

juli

2005

betr

effe

nde

dere

chte

nva

nvr

ijwilli

gers

voor

zien

inde

mog

elijk

heid

voor

arbe

idso

nges

chik

team

bten

aren

enar

beid

song

esch

ikte

zelfs

tand

igen

omvr

ijwilli

gers

wer

kte

verr

icht

en.

FOD

Soci

ale

Zek

erhe

idG

edee

ltelijk

inge

willi

gdA

lsge

volg

van

een

koni

nklijk

beslu

itva

n29

juni

2007

ishe

tvo

orar

beid

song

esch

ikte

zelfs

tand

igen

mog

elijk

omvr

ijwilli

gers

wer

kte

verr

icht

en.V

oor

arbe

idso

nges

chik

team

bten

aren

wor

dtno

gon

derz

ocht

opw

elke

man

ier

hen

deze

mog

elijk

heid

zou

kunn

enw

orde

nge

bode

n.In

2009

wer

dee

non

twer

pva

nko

nink

lijkbe

sluit

opge

stel

dop

basis

waa

rvan

Med

exvo

orw

atde

ambt

enar

enbe

tref

t,zo

uw

orde

nbe

last

met

deop

drac

htto

ever

trou

wd

aan

dead

vise

rend

ege

nees

here

nzo

als

bepa

ald

inar

tikel

15va

nde

wet

van

3ju

li20

05.D

iton

twer

phe

eft

echt

erno

gni

etto

tee

nko

nink

lijkbe

sluit

gele

id.H

etdo

ssie

rw

asge

blok

keer

dtij

dens

dere

gerin

gva

nlo

pend

eza

ken

maa

rw

erd

begi

n20

12do

orde

adm

inist

ratie

opni

euw

aan

debe

voeg

dem

inist

ervo

orge

legd

.

26ap

ril20

07

09/0

2D

edi

scrim

inat

ietu

ssen

wer

kloz

enw

egw

erke

ndi

eer

inbe

staa

tda

tee

nw

erkl

oze

wie

nslo

ontr

ekke

nde

part

ner

slech

tsee

nbe

perk

tin

kom

enhe

eft,

ambt

shal

vebe

scho

uwd

wor

dtal

ssa

men

won

end

met

gezi

nsla

st,t

erw

ijlde

wer

kloz

ew

iens

part

ner

zelfs

tand

ige

is,be

scho

uwd

wor

dtal

ssa

men

won

end

zond

erge

zins

last

,ong

each

tde

(eve

ntue

elbe

perk

te)

omva

ngva

nhe

tin

kom

enva

nde

zelfs

tand

ige

part

ner.

Van

afhe

ttw

eede

jaar

wer

kloo

shei

dle

idt

dit

onde

rsch

eid

tot

een

aanz

ienl

ijkve

rsch

ilin

het

bedr

agva

nde

uitk

erin

gen

waa

rop

dew

erkl

oze

rech

the

eft.

Rijk

sdie

nst

voor

Arb

eids

bem

idde

ling

Gew

eige

rdO

p1

dece

mbe

r20

10w

erd

een

voor

stel

van

reso

lutie

inge

dien

dom

deze

disc

rimin

atie

weg

tew

erke

ndo

orde

wer

kloo

shei

dsre

glem

ente

ring

indi

ezi

naa

nte

pass

en.92

De

toen

mal

ige

min

ister

van

Wer

khe

eft

inap

ril20

11aa

nhe

tBe

heer

scom

iteva

nde

RVA

een

advi

esge

vraa

gdov

erde

oppo

rtun

iteit

omde

regl

emen

terin

gte

wijz

igin

gen

teha

rmon

isere

nm

etbe

trek

king

tot

deui

tker

ing

van

wer

kloz

enw

aarv

ande

part

ner

een

bero

epsin

kom

enhe

eft.

Nu

wor

dter

een

onde

rsch

eid

gem

aakt

naar

gela

ngde

part

ner

loon

trek

kend

eof

zelfs

tand

ige

is.H

etBe

heer

scom

iteva

nde

RVA

heef

top

19m

ei20

11ee

nne

gatie

fadv

ies

gege

ven.

Op

basis

van

dat

advi

eshe

eft

dehu

idig

em

inist

erva

nW

erk

op14

febr

uari

2012

aan

defe

dera

leO

mbu

dsm

anla

ten

wet

enda

the

ton

mog

elijk

was

omaa

nde

aanb

evel

ing

een

guns

tigge

volg

tege

ven.

13ju

li20

11

10/0

6D

eki

nder

bijsl

agw

etge

ving

teru

gin

over

eens

tem

min

gbr

enge

nm

etar

tikel

17va

nhe

tH

andv

est

van

deso

ciaa

lver

zeke

rde

enzo

een

eind

est

elle

naa

nde

door

het

Gro

ndw

ette

lijkH

ofva

stge

stel

dedi

scrim

inat

ietu

ssen

soci

aalv

erze

kerd

endi

eer

inbe

staa

tda

tde

kind

erbi

jslag

inst

ellin

gen

voor

wer

knem

ers

gedu

rend

eee

nja

arde

kind

erbi

jslag

kunn

ente

rugv

orde

ren

die

onte

rech

tis

beta

ald

door

een

aan

hen

toe

tesc

hrijv

enve

rgiss

ing

terw

ijlhe

tH

andv

est

derg

elijk

ete

rugv

orde

ring

inde

zelfd

eom

stan

digh

eden

onm

ogel

ijkm

aakt

voor

dean

dere

inst

ellin

gen

van

soci

ale

zeke

rhei

d.

Rijk

sdie

nst

voor

Kind

erbi

jslag

voor

Wer

knem

ers

Han

gend

De

adm

inist

ratie

deel

dem

eeda

tzi

jop

18ok

tobe

r20

11bi

jde

min

ister

van

Soci

ale

Zak

enee

nvo

orst

elin

dien

deom

deki

nder

bijsl

agw

etge

ving

inov

eree

nste

mm

ing

tebr

enge

nm

ethe

tar

rest

van

het

Gro

ndw

ette

lijkH

of.

13ju

li20

11

92

Parl.

St.,

Kam

er,2

010-

2011

,nr.

0753

/001

.

V. Aanbevelingen

141

JAA

RV

ERSL

AG

2011

AA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ngC

omm

issie

Ver

zoek

schr

iften

10/0

7D

ere

glem

ente

ring

betr

effe

nde

dete

gem

oetk

omin

gen

aan

pers

onen

met

een

hand

icap

aanp

asse

nin

die

zin

dat

deve

rhog

ing

van

dete

gem

oetk

omin

gen

die

het

gevo

lgis

van

een

ambt

shal

vem

edisc

hehe

rzie

ning

,ing

aat

vana

fde

eers

teda

gva

nde

maa

nddi

evo

lgt

opde

datu

mva

nhe

rzie

ning

.

FOD

Soci

ale

Zek

erhe

idH

ange

ndD

ead

min

istra

tiehe

eft

in20

11bi

jde

toen

mal

ige

staa

tsse

cret

aris

bela

stm

etPe

rson

enm

etee

nha

ndic

apee

nvo

orst

elin

gedi

end

omde

regl

emen

terin

gaa

nte

pass

enin

dezi

nva

nde

aanb

evel

ing.

Als

antw

oord

opee

npa

rlem

enta

irevr

aag9

3,a

ntw

oord

dede

staa

tsse

cret

aris

dat

hije

rer

nstig

aan

dach

tom

snel

een

initi

atie

ftot

aanp

assin

gva

nde

regl

emen

terin

gte

nem

en.

10/0

8D

eric

htlijn

2005

/36/

EGvo

lledi

gom

zett

enin

Belg

isch

rech

ten

met

nam

evo

orde

beoe

fena

ars

van

dese

ctor

ale

gezo

ndhe

idsz

orgb

eroe

pen

(art

sm

etee

nba

sisop

leid

ing,

med

isch

spec

ialis

t,ve

rant

woo

rdel

ijkal

gem

een

ziek

enve

rple

ger,

beoe

fena

arde

rta

ndhe

elku

nde,

gesp

ecia

lisee

rdbe

oefe

naar

der

tand

heel

kund

eve

rlosk

undi

ge,

apot

heke

r)he

ton

mog

elijk

mak

enom

deaa

nvra

agto

ter

kenn

ing

van

debe

roep

skw

alifi

catie

zond

erm

eer

afte

wijz

endo

orde

com

pens

eren

dem

aatr

egel

ente

voor

zien

,voo

rges

chre

ven

door

artik

el14

van

deric

htlijn

.

FOD

Vol

ksge

zond

heid

,V

eilig

heid

van

deV

oeds

elke

ten

enLe

efm

ilieu

Han

gend

De

adm

inist

ratie

heef

tm

ethe

too

gop

deco

rrec

teom

zett

ing

van

deric

htlijn

2005

/36/

EGee

non

twer

pva

nw

etop

gest

eld

tot

aanp

assin

gva

nde

wet

van

12fe

brua

ri20

08to

tin

stel

ling

van

een

nieu

wal

gem

een

kade

rvo

orde

erke

nnin

gva

nde

EG-b

eroe

pskw

alifi

catie

s,al

sook

een

ontw

erp

tot

aanp

assin

gva

nhe

tko

nink

lijkbe

sluit

nr.7

8be

tref

fend

ede

uito

efen

ing

van

dege

zond

heid

sber

oepe

n.Be

gin

2012

lage

nbe

ide

ontw

erpe

nte

rad

vies

voor

aan

dem

inist

erva

nBe

grot

ing.

13ju

li20

11

11/0

3D

ere

glem

ente

ring

betr

effe

nde

deto

eken

ning

van

onde

rbre

king

suitk

erin

gen

aanp

asse

nin

die

zin

dat

het

rech

top

uitk

erin

gen

inga

atop

deda

gaa

nged

uid

opde

aanv

raag

,wan

neer

alle

nodi

gedo

cum

ente

nbe

hoor

lijken

volle

dig

inge

vuld

aan

het

wer

kloo

shei

dsbu

reau

zijn

vers

tuur

dbi

nnen

dete

rmijn

van

twee

maa

nden

,die

inga

atde

dag

nade

dag

aang

edui

din

deaa

nvra

ag.W

orde

nde

docu

men

ten

beho

orlijk

envo

lledi

gin

gevu

ldve

rstu

urd

nadi

ete

rmijn

,dan

gaat

het

rech

top

uitk

erin

gen

slech

tsin

deda

gva

nhe

tve

rstu

ren

erva

n.

Rijk

sdie

nst

voor

Arb

eids

bem

idde

ling

Nie

uwZ

iepp

.91-

92;p

p.13

5-13

6.

93

Vra

agnr

.380

1va

nm

evro

uwV

aler

ieD

eBu

eva

n27

april

2011

,“D

ehe

rzie

ning

van

dete

gem

oetk

omin

gen

aan

pers

onen

met

een

hand

icap

”,In

t.Ve

rsl.,

Kam

er,2

010-

2011

,53

CO

M20

2,pp

.19

e.v.

V. Aanbevelingen

142

JAA

RV

ERSL

AG

2011

3. In 2011 aan de administratie gerichteaanbevelingen94

Thematische aanbevelingen

FOD Mobiliteit en Vervoer

OA 11/01 - De federale Ombudsman beveelt de FOD Mobiliteit en Vervoer aan om de volgendemaatregelen te nemen in verband met de onterechte aanpassing van goedkeuringsdocumenten voorvoertuigen die uitgerust zijn met een LPG-installatie en die beschikken over een individuelegoedkeuring :- alle onterecht aangepaste goedkeuringsdocumenten terugroepen;- toelichting verschaffen bij de vergissing;- de goedkeuringsdocumenten kosteloos aanpassen naar de oorspronkelijke waarden;- de retributie van 160,00 euro terugbetalen aan de burger.

FOD Volksgezondheid - Medex

OA 11/03 - De federale Ombudsman beveelt Medex aan om geen terugwerkende kracht te verlenenaan een medische beslissing die een einde maakt aan de erkenning van een ziekte als ernstig enlangdurig.

FOD Justitie - Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen

OA 11/06 - De federale Ombudsman beveelt het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen aanom zijn interne onderrichting “Uithalingen onder begeleiding – humanitaire redenen” te wijzigen om :- het geval van de ziekenhuisopname van een kind dat bij zijn gedetineerde ouder verblijft, toe te

voegen aan de lijst van situaties die automatisch een humanitaire uithaling rechtvaardigen;- te voorzien dat de aanvragen op grond van redenen die niet opgenomen zijn in deze lijst geval per

geval onderzocht worden;- te waarborgen dat de beslissing tijdig ter kennis wordt gebracht aan de gedetineerde rekening

houdende met de omstandigheden van het concrete geval.

OA 11/09 - De federale Ombudsman beveelt het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen aanom bijzondere onderrichtingen op te stellen betreffende het onthaal van kinderen die bij hungedetineerde ouder verblijven, zowel wat de infrastructuurvereisten betreft waaraan de inrichtingmoet voldoen, als wat de levensomstandigheden van het kind in de strafinrichting betreft.

FOD Justitie

OA 11/07 - De federale Ombudsman beveelt de FOD Justitie aan om, in samenspraak met deopdrachtgevers van de gerechtsdeskundigen in strafzaken, onmiddellijk een systeem van efficientecoordinatie uit te werken zodat de tijdige behandeling en betaling van de staten van kosten enerelonen van de gerechtsdeskundigen verzekerd is in afwachting van de uitwerking van eengemeenschappelijk informaticasysteem.

94 Voor de volledige tekst van de aanbevelingen, zie Bijlage 3, pp. 164-181.

V. Aanbevelingen

143

JAA

RV

ERSL

AG

2011

FOD Sociale Zekerheid - Directie-generaal Personen met een handicap

OA 11/08 - De federale Ombudsman beveelt de DG Personen met een handicap aan omverwijlintresten te betalen voor alle bedragen die verschuldigd zijn voor de maanden die het verstrijkenvan de wettelijke termijn van zes maanden voor de behandeling van de aanvragen omtegemoetkomingen voorafgaan en bij het verstrijken van die termijn niet betaald zijn.

FOD Financien - Algemene administratie van de Inning en de Invordering

OA 11/10 - De federale Ombudsman beveelt de Algemene administratie van de Inning en deInvordering bij de FOD Financien aan :

1) om de wettelijke toepassingsvoorwaarden ter uitvoering van de procedure voorzien in de artikelen395 en 396 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 om de onroerende voorheffingte innen, strikt na te leven;

2) om, als zij de procedure voorzien in artikel 396 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen1992 toepast op de nieuwe eigenaar, dit te doen binnen een redelijke termijn.

Aanbevelingen in een individueel dossier95

FOD Binnenlandse Zaken - Dienst Vreemdelingenzaken

OA 11/02 - De federale Ombudsman beveelt de dienst Vreemdelingenzaken aan om zijn beslissingvan 14 februari 2011 in te trekken, waarbij de regularisatieaanvraag ingediend door de heer Mutomboonontvankelijk werd verklaard.

FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking

OA 11/04 - De federale Ombudsman beveelt aan om zonder uitstel Belgische paspoorten af te gevenaan de kinderen Saıdou en Emmanuel.

OA 11/05 - De federale Ombudsman beveelt aan om zonder uitstel Belgische paspoorten af te gevenaan de kinderen Mark en James.

95 De namen en voornamen in de hiernavolgende aanbevelingen zijn fictief.

V. Aanbevelingen

144

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Opvolging van de aanbevelingen aan de administratie2006-2011

OA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ngA

anbe

velin

gen

aan

deF

OD

Fin

anci

en

06/1

1G

este

rkt

door

dere

chts

praa

ken

dere

cent

ew

etsw

ijzig

ing

richt

tede

fede

rale

Om

buds

man

deof

ficie

leaa

nbev

elin

gaa

nde

FOD

Fina

ncie

nom

het

gew

ijzig

dest

andp

unt

inza

kear

tikel

169

WIB

92ke

nbaa

rte

mak

enaa

nal

lelo

kale

bela

stin

gdie

nste

n.O

pdi

em

anie

rw

ordt

dege

lijke

beha

ndel

ing

van

alle

bela

stin

gplic

htig

enge

waa

rbor

gden

wor

dtde

heer

send

ere

chts

onze

kerh

eid

weg

geno

men

.W

anne

eree

nbe

last

ingp

licht

ige

geen

enke

lvoo

rdee

lha

alt

uit

een

schu

ldsa

ldov

erze

kerin

g,ka

nhi

jook

niet

bela

stw

orde

nop

het

fictie

vein

kom

enva

nhe

tui

tgek

eerd

eka

pita

al.

FOD

Fina

ncie

nIn

gew

illigd

Adm

inist

ratie

veci

rcul

aire

van

14fe

brua

ri20

07–

Ci.R

H.2

41/5

80.9

19.

08/0

4D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

taa

nom

debe

zwaa

rsch

rifte

nte

gen

deva

stst

ellin

gva

nhe

tka

dast

raal

inko

men

tebe

hand

elen

binn

ende

rede

lijke

term

ijnvo

orzi

enin

artik

el4

van

het

Cha

rter

voor

een

klan

tvrie

ndel

ijke

over

heid

,met

nam

e4

maa

nden

tot

8m

aand

enen

,in

voor

kom

end

geva

l,te

verle

ngen

met

dete

rmijn

die

debe

trok

kene

nodi

gha

dom

dedo

orde

dien

sten

van

het

Kada

ster

gevr

aagd

ein

form

atie

teve

rsch

affe

n,di

eno

dig

isom

een

besli

ssin

gte

nem

en.

FOD

Fina

ncie

nIn

gew

illigd

Als

antw

oord

opee

npa

rlem

enta

irevr

aag9

6,a

ntw

oord

dede

min

ister

van

Fina

ncie

nda

tsin

ds1

juni

2009

inhe

tra

amva

nhe

tpl

anva

naa

npak

BRU

-CEL

LS,d

ehe

rgro

eper

ing

van

debu

itend

iens

ten

van

Brus

sel-

Hoo

fdst

adee

npo

ol‘G

esch

illen’

omva

tdi

esp

ecifi

ekbe

last

ism

etde

beha

ndel

ing

van

het

adm

inist

ratie

fcon

tent

ieux

.Dez

ehe

rstr

uctu

rerin

ghi

eld

inda

tee

naa

ntal

pers

onee

lsled

enw

erde

naa

nged

uid

omui

tslu

itend

debe

zwaa

rsch

rifte

nte

gen

het

bedr

agva

nhe

tka

dast

raal

inko

men

tebe

hand

elen

.Sin

dsdi

enw

orde

nal

leni

euw

inge

dien

debe

zwaa

rsch

rifte

naf

geha

ndel

dbi

nnen

dete

rmijn

envo

orop

gest

eld

door

defe

dera

leO

mbu

dsm

an(4

a8

maa

nden

).

08/0

5O

pdat

deFO

DFi

nanc

ien

inal

lelo

pend

edo

ssie

rszi

jnin

form

atie

plic

htzo

uku

nnen

nako

men

ende

gelijk

ebe

hand

elin

gva

nde

bela

stin

gplic

htig

enzo

uku

nnen

verz

eker

en,b

evee

ltde

fede

rale

Om

buds

man

aan

omvo

orde

Kada

ster

dire

ctie

sw

aar

desit

uatie

zorg

wek

kend

is,ee

npl

anm

etde

adlin

esin

tevo

eren

voor

het

inha

len

van

deac

hter

stan

dbi

jde

beha

ndel

ing

van

debe

zwaa

rsch

rifte

nov

erde

vast

stel

ling

van

het

kada

stra

alin

kom

en.

FOD

Fina

ncie

nIn

gew

illigd

Als

antw

oord

opee

npa

rlem

enta

irevr

aag,

antw

oord

dede

min

ister

van

Fina

ncie

nda

tde

voor

rang

gege

ven

aan

debe

hand

elin

gva

nde

bew

aars

chrif

ten

tege

nhe

tbe

drag

van

het

kada

stra

alin

kom

enle

idde

tot

een

dalin

gva

n51

,5%

van

deno

gte

beha

ndel

enbe

zwar

en.G

ezie

nde

bijz

onde

resit

uatie

van

dege

wes

telijk

edi

rect

ieva

nhe

tKa

dast

erte

Brus

seld

ient

deze

wer

kwijz

eni

ette

wor

den

getr

ansp

onee

rdna

arde

over

ige

gew

este

lijke

dire

ctie

sva

nhe

tka

dast

er.

08/0

6D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

taa

nom

deaa

nvra

gen

omve

rmin

derin

gva

nde

onro

eren

devo

orhe

ffing

teon

derz

oeke

nbi

nnen

dere

delijk

ete

rmijn

voor

zien

inar

tikel

4va

nhe

tC

hart

ervo

oree

nkl

antv

riend

elijk

eov

erhe

id,m

etna

me

4m

aand

ento

t8

maa

nden

,in

voor

kom

end

geva

lte

verle

ngen

met

dete

rmijn

die

debe

trok

kene

nodi

gha

dom

dedo

orde

dien

sten

van

deO

nroe

rend

eV

oorh

effin

gge

vraa

gde

info

rmat

iete

vers

chaf

fen,

die

nodi

gis

omee

nbe

sliss

ing

tene

men

.

FOD

Fina

ncie

nH

ange

ndEi

nd20

10ha

dde

adm

inist

ratie

verd

uide

lijkt

dat

het

onm

ogel

ijkw

asom

debe

zwaa

rsch

rifte

nin

verb

and

hier

mee

binn

enee

nte

rmijn

van

4a

8m

aand

ente

beha

ndel

en.W

anne

erde

wet

gevi

ngvo

orsc

hrijf

tom

tew

acht

ento

the

tve

rstr

ijken

van

debe

last

bare

perio

de,w

ordt

debe

last

ingp

licht

ige

hier

over

geın

form

eerd

.In

dean

dere

geva

llen

wen

ste

dead

min

istra

tieee

nna

uwer

esa

men

wer

king

met

het

Kada

ster

omde

beha

ndel

ings

term

ijnte

verk

orte

n.Ei

nd20

11w

erd

erbi

nnen

deFO

DFi

nanc

ien

wer

kgro

epop

geric

htw

aarb

ijde

regi

o’s

ook

deel

nam

en,o

mte

over

weg

enw

elke

maa

treg

elen

getr

offe

nku

nnen

wor

den

omde

acht

erst

and

inde

beha

ndel

ing

van

bezw

aars

chrif

ten

weg

tew

erke

nen

inde

toek

omst

teve

rmijd

en.

96

Vra

agnr

.110

van

dehe

erX

avie

rBa

esel

enva

n17

dece

mbe

r20

09,‘

Kada

stra

alin

kom

en–

Term

ijnvo

orde

beha

ndel

ing

van

deaa

nvra

gen’

,Vr.

enAn

tw.,

Kam

er,2

009-

2010

,nr.

92,p

p.48

e.v.

V. Aanbevelingen

145

JAA

RV

ERSL

AG

2011

OA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ng08

/07

De

fede

rale

Om

buds

man

beve

elt

aan

dat

deFO

DFi

nanc

ien

voor

deG

ewes

telijk

eD

irect

ies

der

Dire

cte

Bela

stin

gen

waa

rde

situa

tiezo

rgw

ekke

ndis,

een

plan

zou

uitw

erke

nm

etde

adlin

esvo

orhe

tin

hale

nva

nde

acht

erst

and

bijd

ebe

hand

elin

gva

nde

bezw

aars

chrif

ten

over

deve

rmin

derin

gva

nde

onro

eren

devo

orhe

ffing

.

FOD

Fina

ncie

nH

ange

ndD

eA

lgem

ene

adm

inist

ratie

van

deFi

scal

iteit

had

eind

2010

nog

geen

plan

opge

stel

dvo

orhe

tw

egw

erke

nva

nde

bezw

aara

chte

rsta

ndbi

jde

gew

este

lijke

dire

ctie

sde

rD

irect

eBe

last

inge

n.H

etaa

ntal

hang

ende

bezw

aren

ophe

tei

nde

2010

stee

g(5

117

4ha

ngen

debe

zwar

enei

nd20

10te

gen

5052

4ei

nd20

09).

Rece

nte

gesc

hille

nkr

ijgen

prio

ritei

t.H

etbe

here

nva

nde

stoc

kva

nou

dere

bezw

aren

gebe

urde

infu

nctie

van

debe

schi

kbaa

rhei

dva

nel

kege

wes

telijk

ege

schi

llend

iens

t.Ei

nd20

11w

erd

erbi

nnen

deFO

DFi

nanc

ien

wer

kgro

epop

geric

htw

aarb

ijde

regi

o’s

ook

deel

nam

en,o

mte

over

weg

enw

elke

maa

treg

elen

getr

offe

nku

nnen

wor

den

omde

acht

erst

and

inde

beha

ndel

ing

van

bezw

aars

chrif

ten

weg

tew

erke

nen

inde

toek

omst

teve

rmijd

en.

09/0

6D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

tde

Fede

rale

Ove

rhei

dsdi

enst

Fina

ncie

naa

nom

devo

lgen

dem

aatr

egel

ente

nem

enin

verb

and

met

debe

last

ingt

erug

gave

ndi

eni

etvo

lgen

sde

stan

daar

dpro

cedu

reve

rlope

n(s

peci

ale

geva

llen)

:-

debe

last

ingt

erug

gave

vers

nelle

ndo

oree

nef

ficie

nte

coor

dina

tietu

ssen

debe

trok

ken

dien

sten

;-

debe

last

ingp

licht

ige

bete

rin

form

eren

over

deev

olut

ieva

nzi

jndo

ssie

r,in

elke

fase

van

depr

oced

ure

enin

het

bijz

onde

rov

erde

beta

lings

datu

m;

-hi

ervo

oree

nco

ntac

tper

soon

aand

uide

n;-

opko

rte

term

ijnde

gevo

lgde

proc

edur

evo

orde

zebe

last

ingt

erug

gave

nkr

itisc

hdo

orlic

hten

.

FOD

Fina

ncie

nH

ange

ndD

eO

ntva

ngka

ntor

enbe

schi

kken

sinds

okto

ber

2010

over

enke

lebi

jkom

ende

dage

nom

dete

rugb

etal

inge

nte

beha

ndel

en.

De

Alg

emen

ead

min

istra

tieva

nde

Thes

aurie

was

van

plan

een

auto

mat

isch

antw

oord

appa

raat

IVR

(Inte

ract

ive

voic

emai

lres

pons

e)aa

nte

scha

ffen.

De

Adm

inist

ratie

van

deTh

esau

rieza

lzijn

web

site

aanp

asse

n.H

etpr

ojec

tST

IMER

zald

em

odul

e‘te

rugg

aven

’in

het

best

ege

vali

n20

12aa

nvat

ten.

09/0

7D

ebe

last

inga

dmin

istra

tiem

oet

defe

itelijk

gesc

heid

enbe

last

ingp

licht

igen

die

apar

tee

nbe

last

inga

angi

ftein

dien

en,u

itnod

igen

omde

bew

ijzen

van

het

tijds

tipva

nhu

nfe

itelijk

esc

heid

ing

aan

dead

min

istra

tievo

orte

legg

en,v

oora

leer

deap

arte

aang

iftes

wor

den

sam

enge

voeg

dto

tee

nge

zam

enlijk

eaa

nsla

g.

FOD

Fina

ncie

nH

ange

ndD

efis

cale

adm

inist

ratie

mee

ntda

tde

verz

endi

ngva

nee

nbe

richt

van

wijz

igin

g(a

rtik

el34

6W

IB92

)aa

nde

bela

stin

gplic

htig

endi

efe

itelijk

gesc

heid

enzi

jnen

dit

voor

het

sam

envo

egen

van

hun

aang

iftes

,onn

odig

isen

een

grot

ere

wer

klas

tte

nge

volg

heef

t.D

eze

mot

iver

ing

over

tuig

tde

fede

rale

Om

buds

man

niet

.

11/1

0D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

tde

Alg

emen

ead

min

istra

tieva

nde

Inni

ngen

deIn

vord

erin

gbi

jde

FOD

Fina

ncie

naa

n:

1)om

dew

ette

lijke

toep

assin

gsvo

orw

aard

ente

rui

tvoe

ring

van

depr

oced

ure

voor

zien

inde

artik

elen

395

en39

6va

nhe

tW

etbo

ekva

nde

inko

mst

enbe

last

inge

n19

92om

deon

roer

ende

voor

heffi

ngte

inne

n,st

rikt

nate

leve

n;2)

als

zijd

epr

oced

ure

voor

zien

inar

tikel

396

van

het

Wet

boek

van

dein

kom

sten

bela

stin

gen

1992

toep

ast

opde

nieu

we

eige

naar

,dit

tedo

enbi

nnen

een

rede

lijke

term

ijn.

FOD

Fina

ncie

nA

lgem

ene

adm

inist

ratie

van

deIn

ning

ende

Invo

rder

ing

Inge

willi

gdZ

iepp

.95-

97;p

.144

;pp.

175-

176.

V. Aanbevelingen

146

JAA

RV

ERSL

AG

2011

OA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ngA

anbe

velin

gen

aan

deF

OD

’sJu

stit

ie,B

inne

nlan

dse

Zak

en(B

iZa)

enB

uite

nlan

dse

Zak

en(B

uZa)

06/0

1D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

taa

nom

een

ontv

angs

tbew

ijsaf

tege

ven

bije

lke

aanv

raag

tot

mac

htig

ing

van

verb

lijf.

FOD

BiZ

adi

enst

Vre

emde

linge

nzak

en

Inge

willi

gdV

oor

wat

deaa

nvra

gen

omm

acht

igin

gto

tve

rblijf

opgr

ond

van

artik

el9b

isva

nde

Vre

emde

linge

nwet

betr

eft,

bepa

alt

deom

zend

brie

fvan

21ju

ni20

07be

tref

fend

ede

wijz

igin

gen

inde

regl

emen

terin

gbe

tref

fend

ehe

tve

rblijf

van

vree

mde

linge

nda

the

tge

mee

nteb

estu

uraa

nde

vree

mde

ling

een

ontv

angs

tmel

ding

van

zijn

aanv

raag

(bijla

ge3)

afle

vert

,na

cont

role

van

zijn

verb

lijfpl

aats

.D

eaa

nvra

gen

omm

edisc

here

dene

nov

eree

nkom

stig

artik

el9t

erva

nde

Vre

emde

linge

nwet

wor

den

onm

idde

llijk

per

aang

etek

end

schr

ijven

bijd

edi

enst

Vre

emde

linge

nzak

enin

gedi

end.

06/0

2In

afw

acht

ing

van

deef

fect

ieve

inw

erki

ngtr

edin

gva

nar

tikel

4,de

rde

lid,v

anhe

tC

hart

ervo

oree

nkl

antv

riend

elijk

eov

erhe

id,b

evee

ltde

fede

rale

Om

buds

man

aan

dedi

enst

Vre

emde

linge

nzak

enaa

nom

,op

vraa

gva

nde

gebr

uike

rs,d

ete

rmijn

aan

tedu

iden

waa

rbin

nen

een

besli

ssin

gov

eree

naa

nvra

agto

tm

acht

igin

gva

nve

rblijf

kan

verw

acht

wor

den.

FOD

BiZ

adi

enst

Vre

emde

linge

nzak

en

Gew

eige

rdD

edi

enst

Vre

emde

linge

nzak

envo

ert

aan

dat

inge

volg

een

erzi

jds

het

groo

taa

ntal

regu

laris

atie

aanv

rage

nen

ande

rzijd

sde

inge

wik

keld

heid

van

deze

doss

iers

,de

Hel

pdes

kni

etin

staa

tis

omin

form

atie

tege

ven

over

debe

hand

elin

gste

rmijn

.

06/0

3D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

taa

nom

deaa

nvra

gen

tot

het

verk

rijge

nva

nee

nve

rblijf

smac

htig

ing

tebe

hand

elen

binn

ende

rede

lijke

term

ijn,z

oals

voor

zien

inar

tikel

4va

nhe

tC

hart

ervo

oree

nkl

antv

riend

elijk

eov

erhe

id,m

etna

me

4m

aand

ento

t8

maa

nden

en,i

nvo

orko

men

dge

val,

teve

rleng

enm

etde

term

ijndi

ede

betr

okke

neof

een

ande

reov

erhe

idno

dig

had

omde

door

dedi

enst

Vre

emde

linge

nzak

enge

vraa

gde

info

rmat

ie,d

ieno

dig

isom

een

besli

ssin

gte

nem

en,t

eve

rsch

affe

n.

FOD

BiZ

adi

enst

Vre

emde

linge

nzak

en

Han

gend

Het

aant

alha

ngen

depr

oced

ures

bijd

edi

enst

Hum

anita

ireRe

gula

risat

ies

(DH

R)op

31ok

tobe

r20

11be

droe

g29

758,

waa

rvan

451

aanv

rage

nop

basis

van

het

toen

mal

igar

tikel

9,lid

3va

nde

wet

van

15de

cem

ber

1980

,18

557

aanv

rage

nop

basis

van

artik

el9b

isen

1075

0aa

nvra

gen

opba

sisva

nar

tikel

9ter

(med

ische

rede

nen)

.In

detie

nee

rste

maa

nden

van

2010

,hee

ftde

DH

Rbi

jna

2400

0be

sliss

inge

nge

nom

en.H

etaa

ntal

tebe

hand

elen

doss

iers

verm

inde

rde

met

mee

rda

n10

000

inve

rgel

ijkin

gm

ethe

tvo

orga

ande

jaar

!De

alge

men

ebe

leid

snot

ava

n20

dece

mbe

r20

11to

the

rvor

min

gva

nas

iele

nm

igra

tiebe

paal

tda

tde

adm

inist

ratie

alle

sin

het

wer

kza

lste

llen

omvo

orta

anbi

nnen

deze

sm

aand

enee

nbe

sliss

ing

tene

men

.

06/0

4O

mzi

jnin

form

atie

plic

htin

alle

lope

nde

doss

iers

teku

nnen

nako

men

,bev

eelt

defe

dera

leO

mbu

dsm

anaa

nda

tde

dien

stV

reem

delin

genz

aken

een

plan

met

dead

lines

aann

eem

tvo

orhe

tin

hale

nva

nde

acht

erst

and

van

het

Bure

auA

rtik

el9,

lid3

-hu

man

itair.

FOD

BiZ

adi

enst

Vre

emde

linge

nzak

en

Han

gend

Inm

aart

2006

had

dedi

enst

Hum

anita

ireRe

gula

risat

ies

nog

een

tebe

hand

elen

sald

ova

n25

448

aanv

rage

nom

mac

htig

ing

tot

verb

lijf.I

nno

vem

ber

2008

was

dit

aant

alto

t15

500

geda

ald.

Dit

cijfe

ris

in20

09en

2010

cons

tant

gest

egen

omin

mei

2010

een

hoog

tepu

ntte

bere

iken

van

4567

3aa

nvra

gen.

Op

1ste

okto

ber

2010

,war

ener

4165

4aa

nvra

gen

hang

ende

.Dez

eto

enam

ew

asgr

oten

deel

ste

wijt

enaa

nde

publ

icat

ie,i

nm

aart

enju

li20

09,v

ande

nieu

we

inst

ruct

ies

betr

effe

nde

desit

uatie

sdi

eaa

nlei

ding

kond

enge

ven

tot

deto

eken

ning

van

een

mac

htig

ing

tot

verb

lijfvo

orhu

man

itaire

rede

nen.

Op

1ok

tobe

r20

10w

aren

4165

4aa

nvra

gen

nog

inbe

hand

elin

g.Ei

ndok

tobe

rw

aren

het

erno

g30

000.

Ged

uren

dehe

tla

atst

eja

aris

het

aant

alte

beha

ndel

endo

ssie

rsve

rmin

derd

met

1000

0.Ei

nde

2010

kree

gde

dien

stV

reem

delin

genz

aken

25pe

rson

eelsl

eden

bij,

waa

rvan

5ge

nees

here

n.

V. Aanbevelingen

147

JAA

RV

ERSL

AG

2011

OA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ng06

/05

De

fede

rale

Om

buds

man

beve

elt

aan

omal

leno

dige

maa

treg

elen

tetr

effe

nom

tega

rand

eren

dat

dedi

enst

Vre

emde

linge

nzak

enee

nbe

sliss

ing

neem

tov

erde

vraa

gto

tve

rleng

ing

ofve

rnie

uwin

gva

nee

ntij

delijk

eve

rblijf

stite

lvoo

rhe

tve

rstr

ijken

van

deve

rval

datu

m.

FOD

BiZ

adi

enst

Vre

emde

linge

nzak

en

Ged

eelte

lijkin

gew

illigd

Art

ikel

33va

nhe

tko

nink

lijkbe

sluit

van

8ok

tobe

r19

81be

tref

fend

ede

toeg

ang

tot

het

gron

dgeb

ied,

het

verb

lijf,d

eve

stig

ing

enve

rwijd

erin

gva

nV

reem

delin

gen

wer

dge

wijz

igd

door

een

koni

nklijk

beslu

itva

n27

april

2007

omde

vree

mde

linge

nte

verp

licht

enhu

naa

nvra

agom

hern

ieuw

ing

ofve

rleng

ing

van

hun

verb

lijfst

itele

erde

rin

tedi

enen

,met

nam

etu

ssen

de45

ste

ende

30st

eda

gvo

orde

verv

alda

tum

van

hun

verb

lijfsv

ergu

nnin

g.Si

ndsd

ien

stel

tde

fede

rale

Om

buds

man

geen

stru

ctur

ele

vert

ragi

ngen

mee

rva

stbi

jde

verle

ngin

gva

nde

verb

lijfsv

ergu

nnin

gen.

De

vert

ragi

ngen

die

afen

toe

nog

wor

den

vast

gest

eld

zijn

mee

stal

tew

ijten

aan

spec

ifiek

eom

stan

digh

eden

(vak

antie

perio

des,

verg

issin

gen

inde

door

verz

endi

ngdo

orde

gem

eent

e,ve

rgiss

inge

nin

het

code

ren

door

dedi

enst

Vre

emde

linge

nzak

en,e

nz.).

Het

bela

ngrij

kste

nog

rest

eren

depr

oble

emis

verb

onde

nm

ethe

tfe

itda

tde

fout

vaak

pas

wor

dtva

stge

stel

dop

het

mom

ent

dat

deve

rgun

ning

verv

alt,

wan

neer

debe

trok

ken

pers

oon

zich

onge

rust

maa

ktov

erhe

tui

tblijv

enva

nee

nbe

sliss

ing.

Hij

isda

nni

etin

staa

tom

tebe

wijz

enof

enw

anne

erhi

jzic

hhe

eft

aang

ebod

enbi

jde

gem

eent

een

met

wel

kedo

cum

ente

n.D

edi

enst

Vre

emde

linge

nzak

enza

lde

logi

stie

kein

span

ning

enve

rder

zett

enm

aar,

weg

ens

deko

stpr

ijs,i

she

tui

tges

lote

nom

opko

rte

term

ijnee

nne

twer

kte

cree

ren

voor

elek

tron

ische

gege

vens

uitw

issel

ing

met

dege

mee

nteb

estu

ren

omhe

tris

ico

opve

rgiss

inge

nte

bepe

rken

ende

beha

ndel

ing

van

deaa

nvra

gen

tebe

spoe

dige

n.

06/0

6D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

taa

nda

tde

dien

stV

reem

delin

genz

aken

,voo

rale

eree

nbe

velo

mhe

tgr

ondg

ebie

dte

verla

ten

tebe

teke

nen,

deha

ngen

deaa

nvra

agom

mac

htig

ing

tot

verb

lijfbe

hand

elt.

FOD

BiZ

adi

enst

Vre

emde

linge

nzak

en

Ged

eelte

lijkin

gew

illigd

De

dien

stV

reem

delin

genz

aken

bete

kent

geen

beve

lm

eer

omhe

tgr

ondg

ebie

dte

verla

ten

naaf

loop

van

deas

ielp

roce

dure

indi

ende

vree

mde

ling

voor

deaf

wijz

ing

van

zijn

asie

laan

vraa

gee

naa

nvra

aghe

eft

inge

dien

d:

-vo

orm

edisc

here

dene

n,op

gron

dva

nar

tikel

9ter

van

deV

reem

delin

genw

et;

-om

mac

htig

ing

tot

verb

lijfvo

orhu

man

itaire

rede

nen

opba

sisva

nar

tikel

9bis

endi

ege

gron

dis

ofw

elop

deon

rede

lijkla

nge

beha

ndel

ings

term

ijnva

nzi

jnas

ielp

roce

dure

ofop

een

aant

astin

gva

nar

tikel

en3

of8

EVRM

.In

deze

twee

geva

llen

onde

rzoe

ktde

dien

stV

reem

delin

genz

aken

deaa

nvra

agom

mac

htig

ing

tot

verb

lijfvo

oral

eer

hiji

nvo

orko

men

dge

val,

een

beve

lom

het

gron

dgeb

ied

teve

rlate

n,be

teke

nt.

06/0

7D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

taa

nom

een

tijde

lijke

verb

lijfst

itela

fte

geve

naa

nde

staa

tloze

n,di

ew

acht

enop

een

besli

ssin

gov

erhu

naa

nvra

agom

mac

htig

ing

tot

verb

lijf.

FOD

BiZ

adi

enst

Vre

emde

linge

nzak

en

Ged

eelte

lijkin

gew

illigd

De

dien

stV

reem

delin

genz

aken

onde

rzoe

ktvo

orta

ande

ontv

anke

lijkhe

idva

nde

aanv

rage

nom

mac

htig

ing

tot

verb

lijfva

nde

staa

tloze

nge

valp

erge

val.

Indi

enee

nre

gula

risat

ieni

etm

ogel

ijkis

opba

sisva

nee

nan

der

crite

rium

,ond

erzo

ekt

dedi

enst

Vre

emde

linge

nzak

ende

conc

rete

onm

ogel

ijkhe

idto

tte

rugk

eer

naar

een

ande

rla

ndin

het

licht

van

artik

el3

EVRM

.97H

etre

geer

akko

ord

van

18m

aart

2008

voor

zag

bove

ndie

nin

dein

richt

ing

van

een

toek

enni

ngsp

roce

dure

van

het

stat

uut

van

staa

tloze

door

het

Com

miss

aria

atge

nera

alvo

orde

vluc

htel

inge

nen

dest

aatlo

zen

die

verg

ezel

dga

atva

nee

ntij

delijk

verb

lijfsr

echt

gedu

rend

ehe

ton

derz

oek

van

deaa

nvra

ag.

97

Vra

agva

nm

evro

uwN

atha

lieM

uylle

van

9ok

tobe

r20

09,«

Toek

enni

ngva

nee

nle

eflo

onaa

nst

aatlo

zen

»,Vr

.en

Antw

.,Ka

mer

,200

9-20

10,n

r83

,p.2

82.

V. Aanbevelingen

148

JAA

RV

ERSL

AG

2011

OA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ng06

/08

De

fede

rale

Om

buds

man

beve

elt

aan

omde

besli

ssin

gva

nde

FOD

Binn

enla

ndse

Zak

en,w

aarin

een

gesc

hilb

esle

cht

wor

dtov

erm

oeilij

khed

enen

/of

betw

istin

gen

betr

effe

nde

debe

palin

gva

nde

hoof

dver

blijf

plaa

ts,t

ela

ten

teru

gwer

ken

tot

opde

datu

mva

nde

aanv

raag

tot

insc

hrijv

ing

inhe

tbe

volk

ings

regi

ster

ofto

tee

nda

tum

zodi

cht

mog

elijk

bijd

eda

tum

van

deef

fect

ieve

betr

ekki

ngva

nde

won

ing.

FOD

BiZ

aIn

stel

linge

nen

Bevo

lkin

g

Inge

willi

gdEe

nin

tern

eno

tava

n30

augu

stus

2007

defin

ieer

tde

geva

llen

waa

rinee

nbe

sliss

ing

van

deFO

DBi

nnen

land

seza

ken

over

een

betw

istin

gov

erde

bepa

ling

van

deho

ofdv

erbl

ijfpl

aats

teru

gwer

kend

ekr

acht

mag

hebb

en.

Wan

neer

debe

twist

ing

gaat

over

een

schr

appi

ngva

nam

btsw

ege,

heef

tde

besli

ssin

gte

rugw

erke

nde

krac

htop

voor

waa

rde

dat

uit

het

onde

rzoe

kbl

ijkt

dat

debe

trok

kene

wer

kelijk

zijn

hoof

dver

blijf

plaa

tsha

dop

het

adre

sw

aar

hijb

ewee

rde

teve

rblijv

en.

Wan

neer

debe

twist

ing

een

wei

gerin

gva

nin

schr

ijvin

gbe

trof

,kan

dein

schr

ijvin

gm

ette

rugw

erke

nde

krac

htge

beur

enop

deda

tum

van

deef

fect

ieve

betr

ekki

ngva

nde

nieu

we

won

ing

opvo

orw

aard

eda

tde

betr

okke

nein

staa

tis

deze

datu

mte

bew

ijzen

aan

deha

ndva

nvo

ldoe

nde

bew

ijskr

acht

ige

stuk

ken

ofge

geve

ns.

06/0

9D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

taa

nom

tijde

nsde

over

gang

sfas

eva

nde

gew

one

iden

titei

tska

arte

nna

arde

elek

tron

ische

iden

titei

tska

arte

n,zo

lang

erge

enui

tdru

kkel

ijke

jurid

ische

basis

is,ge

enid

entit

eits

kaar

ten

die

nog

geld

igzi

jnte

annu

lere

nom

deen

kele

rede

nda

tde

titul

aris

geen

gevo

lghe

eft

gege

ven

aan

deop

roep

omde

iden

titei

tska

art

voor

het

vers

trijk

enva

nde

geld

ighe

idsd

uur

tela

ten

verv

ange

n.

FOD

BiZ

aIn

stel

linge

nen

Bevo

lkin

g

Inge

willi

gdH

etko

nink

lijkbe

sluit

van

18ja

nuar

i200

8to

tw

ijzig

ing

van

het

koni

nklijk

beslu

itva

n25

maa

rt20

03ho

uden

deov

erga

ngsm

aatr

egel

enin

verb

and

met

deel

ektr

onisc

heid

entit

eits

kaar

t(B

.S.,

28fe

brua

ri20

08)

bepa

alt

inw

elke

geva

llen

een

iden

titei

tska

art

gean

nule

erd

mag

wor

den.

Dit

koni

nklijk

beslu

itvo

ert

dus

een

wet

telijk

eba

sisin

voor

dean

nule

ring

van

debe

staa

nde

iden

titei

tska

arte

n.

08/0

1A

ande

gem

eent

ebes

ture

nde

nodi

gein

stru

ctie

ste

geve

nvo

orde

verle

ngin

g-

auto

mat

isch

enco

nfor

mde

rond

zend

brie

fvan

21ju

ni20

07-

van

deat

test

enva

nim

mat

ricul

atie

van

deho

nger

stak

ers

inde

Koni

ngss

traa

ten

inV

orst

,in

afw

acht

ing

van

een

gem

otiv

eerd

ebe

sliss

ing

van

deD

VZ

over

hun

aanv

rage

nom

mac

htig

ing

tot

verb

lijfom

med

ische

rede

nen.

FOD

BiZ

adi

enst

Vre

emde

linge

nzak

en

Gew

eige

rdD

edi

enst

Vre

emde

linge

nzak

enhe

eft

aan

defe

dera

leO

mbu

dsm

anm

eege

deel

dda

tde

min

ister

van

Mig

ratie

-en

Asie

lbel

eid

deze

aanb

evel

ing

wei

gerd

ete

volg

en.

08/0

2Er

over

tew

aken

dat

deaa

nvra

gen

omm

acht

igin

gto

tve

rblijf

van

vree

mde

linge

n,in

het

alge

mee

nen

onge

acht

deom

stan

digh

eden

,beh

ande

ldw

orde

nm

etee

rbie

digi

ngva

nde

lega

litei

t.

FOD

BiZ

adi

enst

Vre

emde

linge

nzak

en

Inge

willi

gdV

anaf

num

oet

elke

vree

mde

ling

die

een

mac

htig

ing

tot

verb

lijfw

ilkr

ijgen

opba

sisva

nm

edisc

here

dene

n,ze

lfsin

dien

dit

inhe

tka

der

van

een

hong

erst

akin

gis,

een

aanv

raag

9ter

indi

enen

omee

nim

mat

ricul

atie

atte

stte

kunn

enkr

ijgen

als

deaa

nvra

agw

ordt

toeg

eken

d.

08/0

3D

ere

chts

onze

kerh

eid

tere

duce

ren

door

deric

htlijn

endi

ege

volg

dw

orde

ndo

orde

DV

Zbi

jde

beha

ndel

ing

van

dere

gula

risat

ieaa

nvra

gen

omhu

man

itaire

rede

nen

teve

rdui

delijk

en,b

ijvo

orke

urdo

orm

idde

lvan

een

open

baar

gem

aakt

ero

ndze

ndbr

iefd

iere

gelm

atig

aang

epas

tw

ordt

van

zodr

aer

nieu

we

toep

assin

gsm

odal

iteite

nzo

uden

zijn

uitg

ewer

ktof

dead

min

istra

tieve

prak

tijk

zou

zijn

gew

ijzig

d.D

eze

aanb

evel

ing

ligt

inhe

tve

rleng

deva

nde

alge

men

eaa

nbev

elin

gA

A01

/01,

die

een

grot

ere

tran

spar

antie

enee

ngr

oter

ere

chts

zeke

rhei

dbe

oogd

ein

deto

epas

sing

van

dew

etva

n15

dece

mbe

r19

80do

orde

DV

Z.

FOD

BiZ

adi

enst

Vre

emde

linge

nzak

en

Ged

eelte

lijkin

gew

illigd

De

inst

ruct

ies

van

29m

aart

en19

juli

2009

aan

dedi

enst

Vre

emde

linge

nzak

enpr

ecise

ren

desit

uatie

sdi

eee

nm

acht

igin

gto

tve

rblijf

omw

illeva

nhu

man

itaire

rede

nen

vera

ntw

oord

en.D

edi

enst

Vre

emde

linge

nzak

enhe

eft

deze

inst

ruct

ies

opzi

jnw

ebst

ekbe

kend

gem

aakt

.Na

dean

nula

tieva

nde

inst

ruct

ies

van

19ju

li20

09do

orde

Raad

van

Stat

e,w

erde

nde

zeec

hter

van

dew

ebst

ekge

haal

d.D

ehu

idig

eric

htlijn

enva

nde

staa

tsse

cret

aris

voor

Mig

ratie

-en

Asie

lbel

eid

zijn

niet

open

baar

.

V. Aanbevelingen

149

JAA

RV

ERSL

AG

2011

OA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ng08

/08

De

fede

rale

Om

buds

man

beve

elt

dedi

enst

Vre

emde

linge

nzak

enaa

nom

,bij

debe

hand

elin

gva

nee

naa

nvra

agom

mac

htig

ing

tot

verb

lijfge

gron

dop

artik

el9b

isof

opgr

ond

van

het

oude

artik

el9,

derd

elid

,van

dew

etva

n15

dece

mbe

r19

80,i

nged

iend

door

een

vree

mde

oude

rva

nee

nBe

lgisc

hki

ndhe

ton

derz

oek

van

deui

tzon

derli

jke

omst

andi

ghed

enve

reist

door

deze

artik

elen

,te

bepe

rken

tot

het

best

aan

van

een

band

tuss

ende

vree

mde

oude

ren

zijn

Belg

isch

kind

enaf

tezi

enva

nhe

tei

sen

van

een

bew

ijsva

nhe

tbe

staa

nva

naf

fect

ieve

en/o

ffin

anci

ele/

mat

erie

leba

nden

tuss

enhe

tBe

lgisc

hki

ndva

nde

aanv

rage

rva

nre

gula

risat

ieen

deBe

lgisc

heou

der

van

dit

kind

stop

teze

tten

.

FOD

BiZ

adi

enst

Vre

emde

linge

nzak

en

Inge

willi

gdD

ein

stru

ctie

sva

n29

maa

rt20

09aa

nde

dien

stV

reem

delin

genz

aken

inve

rban

dm

etde

toep

assin

gva

nhe

tou

dear

tikel

9,al

inea

3en

het

artik

el9b

isva

nde

wet

van

15de

cem

ber

1980

voor

zien

voor

taan

dat

een

oude

rva

nee

nBe

lgisc

hki

ndm

etw

iede

zeee

nre

ele

enef

fect

ieve

fam

iliale

band

onde

rhou

dt,z

ich

inee

ndr

inge

nde

hum

anita

iresit

uatie

bevi

ndt

die

het

rech

top

een

verb

lijfst

itelv

eran

twoo

rdt.

De

dien

stV

reem

delin

genz

aken

dien

tdu

sde

band

die

het

kind

onde

rhou

dtm

etzi

jnBe

lgisc

heou

der

niet

mee

rte

onde

rzoe

ken.

98

09/0

4D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

taa

nom

geen

kiez

ers

die

opde

Belg

ische

kiez

ersli

jstst

aan

van

deze

kiez

ersli

jstte

doen

schr

appe

n,en

kele

nal

leen

omda

tzi

jook

opee

nki

ezer

slijst

van

een

lidst

aat

van

deEU

voor

kom

en,m

ogel

ijkhe

iddi

eni

etvo

orzi

enis

door

deBe

lgisc

heki

esw

etge

ving

.

FOD

BiZ

aIn

stel

linge

nen

Bevo

lkin

gIn

gew

illigd

Inm

aart

2010

heef

tde

min

ister

van

Binn

enla

ndse

Zak

enaa

nde

fede

rale

Om

buds

man

gem

eld

dat

zijd

eaa

nbev

elin

gvo

lgt.

Indi

en,b

ijvo

lgen

deve

rkie

zing

en,o

pnie

uwzo

ubl

ijken

dat

Belg

ische

kiez

ers

ook

opbu

itenl

ands

elijs

ten

staa

n,zu

llen

deze

pers

onen

alle

szin

sde

elne

men

aan

deve

rkie

zing

enva

nde

Gem

eens

chap

s-en

Gew

estp

arle

men

ten.

Bove

ndie

nzu

llen

zesle

chts

kunn

enw

orde

nui

tges

lote

nva

nde

Euro

pese

verk

iezi

ngen

wan

neer

met

stuk

ken

wor

dtaa

nget

oond

dat

zehu

nst

emal

uitg

ebra

cht

hebb

enin

een

ande

relid

staa

t.In

dien

dit

slech

tsna

deve

rkie

zing

enaa

nget

oond

wor

dt,k

unne

nde

zepe

rson

enve

rvol

gdw

orde

nvo

orhe

tui

tbre

ngen

van

een

dubb

ele

stem

.

09/0

5D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

taa

nom

dece

lafd

elin

gin

deSt

rafin

richt

ing

teM

erks

plas

buite

nge

brui

kte

stel

len

omda

tde

zeon

gesc

hikt

isom

erge

detin

eerd

enin

onde

rte

bren

gen.

FOD

Just

itie

Peni

tent

iaire

Inric

htin

gen

Ged

eelte

lijkin

gew

illigd

Het

Dire

ctor

aat-

gene

raal

Peni

tent

iaire

Inric

htin

gen

heef

tin

stru

ctie

sge

geve

nom

zosn

elm

ogel

ijkop

elke

verd

iepi

ngva

nde

cela

fdel

ing

twee

celle

nom

tebo

uwen

tot

toile

t-en

douc

heru

imte

s,di

edo

oree

naa

npas

sing

van

het

regi

me

van

dece

lafd

elin

gov

erda

gto

egan

kelijk

zijn

.zijn

.De

Regi

ede

rG

ebou

wen

isbe

last

met

deui

tvoe

ring

van

deze

wer

ken.

09/0

8D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

taa

nde

onon

tvan

kelijk

heid

sbes

lissin

gva

n28

janu

ari2

009

over

deaa

nvra

agom

mac

htig

ing

tot

verb

lijfin

gedi

end

op18

maa

rt20

08do

orm

evro

uwBu

ku99

inte

trek

ken

ende

zeaa

nvra

agte

gron

dete

beha

ndel

en.

FOD

BiZ

adi

enst

Vre

emde

linge

nzak

en

Inge

willi

gdM

evro

uwBu

kuhe

eft

een

tijde

lijke

verb

lijfst

itelg

ekre

gen

weg

ens

van

deer

nst

van

haar

gezo

ndhe

idsp

robl

emen

.

98

Dez

ein

stru

ctie

svo

rmen

even

eens

een

oplo

ssin

gin

het

geva

lvan

debu

rger

sva

nEq

uato

riaal

Gui

nee

waa

rvan

het

kind

deBe

lgisc

hena

tiona

litei

the

eft

verw

orve

ndo

orde

toep

assin

gva

nar

tikel

10,

eers

teal

inea

,van

hetW

etbo

ekva

nde

Belg

ische

natio

nalit

eite

nw

aarv

ande

aanv

raag

omm

acht

igin

gto

tver

blijf

onon

tvan

kelijk

was

verk

laar

d(c

fr.Ja

arve

rsla

g20

04,p

.42)

.De

Min

ister

van

Mig

ratie

-en

Asie

lbel

eid

heef

tbe

vest

igd

inde

com

miss

ieva

nBi

nnen

land

seZ

aken

van

deKa

mer

van

6m

ei20

09da

tde

inst

ruct

ies

van

29m

aart

2009

even

eens

deze

mog

elijk

heid

voor

ogen

hadd

en.

Vra

agnr

.124

74va

nm

evro

uwKa

rine

Lalie

uxva

n6

mei

2009

,“D

efa

milie

sbe

staa

nde

uit

Braz

iliaan

seou

ders

enBe

lgisc

heki

nder

en”,

Int.

Vers

l.,Ka

mer

,200

8-20

09,5

2C

OM

547.

99

Fict

ieve

naam

.

V. Aanbevelingen

150

JAA

RV

ERSL

AG

2011

OA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ng10

/01

De

fede

rale

Om

buds

man

beve

elt

depe

nite

ntia

iread

min

istra

tieaa

nom

:-

tew

aken

over

tena

levi

ngva

nde

bepa

linge

nva

nhe

tko

nink

lijkbe

sluit

van

21m

ei19

65ho

uden

deal

gem

een

regl

emen

tva

nde

stra

finric

htin

gen

(AR)

die

dem

aatr

egel

enov

erde

inm

engi

ngin

dere

chte

nva

nde

gede

tinee

rden

omka

dere

n,zo

lang

debe

palin

gen

van

deba

sisw

etbe

tref

fend

ehe

tge

vang

enisw

ezen

ende

rech

tspo

sitie

van

dege

detin

eerd

enva

n12

janu

ari

2005

(bas

iswet

)di

ede

zebe

palin

gen

van

het

AR

dien

ente

verv

ange

n,no

gni

etin

wer

king

zijn

getr

eden

;-

deal

gem

ene

begi

nsel

enva

nde

basis

wet

,die

alva

nkr

acht

zijn

,en

deho

gere

norm

endi

ede

adm

inist

ratie

dien

tna

tele

ven,

tein

tegr

eren

inde

toep

assin

gva

nhe

tA

R.

FOD

Just

itie

Peni

tent

iaire

Inric

htin

gen

Ged

eelte

lijkin

gew

illigd

Een

koni

nklijk

beslu

itva

n8

april

2011

heef

tve

rsch

illend

ebe

palin

gen

van

het

AR

opge

heve

n.Ee

nko

nink

lijkbe

sluit

van

deze

lfde

dag

heef

tui

tvoe

ring

gege

ven

aan

vers

chille

nde

bepa

linge

nva

nde

basis

wet

van

12ja

nuar

i200

5,di

ein

wer

king

trad

enop

1se

ptem

ber

2011

.

10/0

6D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

tde

FOD

Just

itie

aan

om:

1.vo

orde

toep

assin

gva

nar

tikel

3,3°

,van

het

koni

nklijk

beslu

itva

n25

okto

ber

2005

100

geen

extr

avo

orw

aard

enop

tele

ggen

enzo

doen

dede

pres

tatie

sdi

ede

aalm

oeze

nier

sin

het

kade

rva

nhu

nde

eltij

dse

tew

erks

tellin

ghe

bben

gele

verd

,min

sten

spr

ora

ta(n

aar

verh

oudi

ngto

tee

nvo

ltijd

sete

wer

kste

lling)

inaa

nmer

king

tene

men

bijd

ebe

reke

ning

van

dean

cien

nite

itm

ethe

too

gop

deva

stst

ellin

gva

nhu

nba

sisja

arw

edde

wan

neer

ze,a

anslu

itend

ophu

nde

eltij

dse

tew

erks

tellin

g,vo

ltijd

sw

orde

naa

nges

teld

;2.

depe

rson

eelsd

ossie

rsva

nde

volti

jdse

aalm

oeze

nier

sdi

eee

rder

deel

tijds

epr

esta

ties

leve

rden

,te

herz

ien.

FOD

Just

itie

Han

gend

Begi

n20

11de

elde

deFO

DJu

stiti

em

eeda

thi

jaan

deIn

spec

tieva

nFi

nanc

ien

voor

gest

eld

heef

tde

aanb

evel

ing

uit

tevo

eren

inde

doss

iers

van

debe

trok

ken

aalm

oeze

nier

s.

11/0

2D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

tde

dien

stV

reem

delin

genz

aken

aan

omzi

jnbe

sliss

ing

van

14fe

brua

ri20

11in

tetr

ekke

n,w

aarb

ijde

regu

laris

atie

aanv

raag

inge

dien

ddo

orde

heer

Mut

ombo

101

onon

tvan

kelijk

wer

dve

rkla

ard.

FOD

BiZ

adi

enst

Vre

emde

linge

nzak

enH

ange

ndV

oor

dit

doss

ier

zijn

we

indi

scus

siem

etde

staa

tsse

cret

aris

voor

Asie

len

Mig

ratie

,M

aats

chap

pelijk

eIn

tegr

atie

enA

rmoe

debe

strij

ding

.Z

iepp

.50-

51;p

.144

;pp.

177-

178.

11/0

4D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

taa

nom

zond

erui

tste

lBel

gisc

hepa

spoo

rten

afte

geve

naa

nde

kind

eren

Saıd

ouen

Emm

anue

l102.

FOD

BuZ

aIn

gew

illigd

De

kind

eren

hebb

envo

orlo

pige

reisd

ocum

ente

non

tvan

gen

omhu

nou

ders

inBe

lgie

teve

rvoe

gen.

Zie

pp.4

2-43

;p.1

44;p

p.17

8-18

1.

100

Koni

nklijk

beslu

itho

uden

deva

stst

ellin

gva

nhe

tka

der

van

deaa

lmoe

zeni

ers

ende

islam

cons

ulen

ten

van

deer

kend

eer

edie

nste

nen

van

dem

oree

lcon

sule

nten

van

deC

entr

ale

Vrij

zinn

ige

Raad

der

niet

conf

essio

nele

leve

nsbe

scho

uwin

gbi

jde

Stra

finric

htin

gen,

zom

ede

tot

vast

stel

ling

van

hun

wed

desc

hale

n.101

Fict

ieve

naam

.102

Fict

ieve

nam

en.

V. Aanbevelingen

151

JAA

RV

ERSL

AG

2011

OA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ng11

/05

De

fede

rale

Om

buds

man

beve

elt

aan

omzo

nder

uits

telB

elgi

sche

pasp

oort

enaf

tege

ven

aan

deki

nder

enM

ark

enJa

mes

103.

FOD

BuZ

aH

ange

ndZ

iepp

.42-

43;p

.144

;pp.

180-

181.

11/0

6D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

the

tD

irect

oraa

t-ge

nera

alPe

nite

ntia

ireIn

richt

inge

naa

nom

zijn

inte

rne

onde

rric

htin

g‘U

ithal

inge

non

der

bege

leid

ing

–hu

man

itaire

rede

nen’

tew

ijzig

enom

:-

het

geva

lvan

dezi

eken

huiso

pnam

eva

nee

nki

ndda

tbi

jzijn

gede

tinee

rde

oude

rve

rblijf

t,to

ete

voeg

enaa

nde

lijst

van

situa

ties

die

auto

mat

isch

een

hum

anita

ireui

thal

ing

rech

tvaa

rdig

en;

-te

voor

zien

dat

deaa

nvra

gen

opgr

ond

van

rede

nen

die

niet

opge

nom

enzi

jnin

deze

lijst

geva

lper

geva

lon

derz

ocht

wor

den;

-te

waa

rbor

gen

dat

debe

sliss

ing

tijdi

gte

rke

nnis

wor

dtge

brac

htaa

nde

gede

tinee

rde

reke

ning

houd

ende

met

deom

stan

digh

eden

van

het

conc

rete

geva

l.

FOD

Just

itie

Peni

tent

iaire

Inric

htin

gen

Inge

willi

gdH

etD

irect

oraa

t-ge

nera

alPe

nite

ntia

ireIn

richt

inge

nhe

eft

zijn

inst

ruct

iege

wijz

igd.

Zie

pp.4

5-47

;p.1

43;p

p.16

6-16

9.

11/0

7D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

tde

FOD

Just

itie

aan

om,i

nsa

men

spra

akm

etde

opdr

acht

geve

rsva

nde

gere

chts

desk

undi

gen

inst

rafz

aken

,onm

idde

llijk

een

syst

eem

van

effic

ient

eco

ordi

natie

uit

tew

erke

nzo

dat

detij

dige

beha

ndel

ing

enbe

talin

gva

nde

stat

enva

nko

sten

ener

elon

enva

nde

gere

chts

desk

undi

gen

verz

eker

dis

inaf

wac

htin

gva

nde

uitw

erki

ngva

nee

nge

mee

nsch

appe

lijkin

form

atic

asys

teem

.

FOD

Just

itie

Han

gend

Zie

pp.6

0-61

;p.1

43;p

p.17

2-17

3.

11/0

9D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

the

tD

irect

oraa

t-ge

nera

alPe

nite

ntia

ireIn

richt

inge

naa

nom

bijz

onde

reon

derr

icht

inge

nop

test

elle

nbe

tref

fend

ehe

ton

thaa

lvan

kind

eren

die

bijh

unge

detin

eerd

eou

der

verb

lijven

,zow

elw

atde

infra

stru

ctuu

rver

eist

enbe

tref

tw

aara

ande

inric

htin

gm

oet

vold

oen,

als

wat

dele

vens

omst

andi

ghed

enva

nhe

tki

ndin

dest

rafin

richt

ing

betr

eft.

FOD

Just

itie

Peni

tent

iaire

Inric

htin

gen

Ged

eelte

lijkin

gew

illigd

Het

Dire

ctor

aat-

gene

raal

Peni

tent

iaire

Inric

htin

gen

heef

tde

inric

htin

gen

aang

edui

ddi

ege

schi

ktzi

jnom

moe

ders

met

hun

kind

eren

opte

vang

en.

Zie

pp.4

4-45

;p.1

43;p

p.16

9-17

2.

103

Fict

ieve

nam

en.

V. Aanbevelingen

152

JAA

RV

ERSL

AG

2011

OA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ngA

anbe

velin

gen

aan

deF

OD

So

cial

eZ

eker

heid

ende

soci

ale

para

stat

alen

06/1

0O

mde

gelijk

ebe

hand

elin

gva

nal

lere

chth

ebbe

nden

tew

aarb

orge

nen

omte

verm

ijden

dat

ziji

nbe

paal

dege

valle

nbi

jkom

ende

stap

pen

moe

ten

zett

en,b

evee

ltde

Fede

rale

ombu

dsm

anaa

nom

ambt

shal

veen

dus

zond

erda

thi

erom

uitd

rukk

elijk

moe

tw

orde

nge

vraa

gd,v

erw

ijlint

rest

ente

stor

ten

wan

neer

een

rech

terli

jke

uits

praa

kde

besli

ssin

gov

erhe

tre

cht

opte

gem

oetk

omin

gen

aan

pers

onen

met

een

hand

icap

herv

orm

t.

FOD

Soci

ale

Zek

erhe

idD

irect

ie-g

ener

aalP

erso

nen

met

een

hand

icap

Inge

willi

gdD

est

aats

secr

etar

isva

nhe

tG

ezin

ende

Pers

onen

met

een

Han

dica

p,he

eft

mid

den

2007

aan

deD

GPH

inst

ruct

iege

geve

nom

deaa

nbev

elin

gto

ete

pass

en.

07/0

1D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

tde

RSZ

aan,

inve

rban

dm

etde

toep

assin

gva

nde

spec

ifiek

esa

nctie

voor

deC

O2-

bijd

rage

,om

bija

nalo

gie

deal

gem

ene

rege

ling

aang

aand

ede

vrijs

tellin

gof

verm

inde

ring

van

debu

rger

lijke

sanc

ties

toe

tepa

ssen

en,i

nhe

tbi

jzon

der,

dear

tikel

en54

tere

n55

van

het

koni

nklijk

beslu

itva

n28

nove

mbe

r19

69vo

orde

(man

data

risse

nva

n)w

erkg

ever

sdi

ear

gum

ente

nin

roep

endi

eee

nla

attij

dige

aang

ifte

(ofb

etal

ing)

van

deC

O2-

bijd

rage

rech

tvaa

rdig

enof

uitle

ggen

.

Rijk

sdie

nst

voor

Soci

ale

Zek

erhe

idIn

gew

illigd

De

RSZ

verk

laar

dezi

chak

koor

dom

deaa

nbev

elin

gto

ete

pass

enin

afw

acht

ing

van

een

verd

uide

lijkin

gva

nde

wet

teks

t.O

nder

devo

orw

aard

enzo

als

bepa

ald

inar

tikel

55va

nhe

tko

nink

lijkbe

sluit

van

28no

vem

ber

1969

isvo

orta

anoo

kvo

orde

spec

ifiek

esa

nctie

voor

deC

O2-

bijd

rage

devr

ijste

lling

ofve

rmin

derin

gm

ogel

ijk.

07/0

2D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

taa

nom

artik

el17

van

dew

etva

n11

april

1995

tot

invo

erin

gva

nhe

tH

andv

est

van

deso

ciaa

lver

zeke

rde

toe

tepa

ssen

opni

euw

ebe

sliss

inge

n(in

dezi

nva

nar

tikel

17)

inza

keki

nder

bijsl

agdi

eda

tere

nva

nvo

or1

okto

ber

2006

endi

eto

tge

volg

hebb

enda

the

tre

cht

opde

pres

tatie

klei

ner

was

dan

het

aanv

anke

lijkto

egek

ende

rech

t.

Rijk

sdie

nst

voor

Kind

erbi

jslag

voor

Wer

knem

ers

Inge

willi

gdD

eRK

Wis

inno

vem

ber

2008

opde

aanb

evel

ing

inge

gaan

ende

betr

okke

nen

doss

iers

wer

den

gere

gula

risee

rd

10/0

5D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

tde

Dire

ctie

-gen

eraa

lPer

sone

nm

etee

nha

ndic

apaa

nom

:-

pers

onen

met

een

hand

icap

bete

rte

info

rmer

enov

erde

gevo

lgen

van

een

ambt

shal

vem

edisc

hehe

rzie

ning

(de

nieu

we

tege

moe

tkom

ing

wor

dtsle

chts

toeg

eken

dvo

orde

toek

omst

ook

alw

erd

deve

rerg

erin

gva

nde

med

ische

toes

tand

retr

oact

ief

vast

gest

eld

);-

debe

hand

elin

gva

ndi

tso

ort

doss

iers

teop

timal

isere

nom

teve

rmijd

enda

tde

pers

oon

met

een

hand

icap

tege

moe

tkom

inge

nm

isloo

pt.

FOD

Soci

ale

Zek

erhe

idD

irect

ie-g

ener

aalP

erso

nen

met

een

hand

icap

Han

gend

Begi

n20

11de

elde

deD

GPH

mee

dat

zijd

em

ogel

ijkhe

den

van

deco

ncre

teui

tvoe

ring

van

deaa

nbev

elin

gon

derz

ocht

.

11/0

8D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

tde

DG

Pers

onen

met

een

hand

icap

aan

omve

rwijli

ntre

sten

tebe

tale

nvo

oral

lebe

drag

endi

eve

rsch

uldi

gdzi

jnvo

orde

maa

nden

die

het

vers

trijk

enva

nde

wet

telijk

ete

rmijn

van

zes

maa

nden

voor

debe

hand

elin

gva

nde

aanv

rage

nom

tege

moe

tkom

inge

nvo

oraf

gaan

enbi

jhe

tve

rstr

ijken

van

die

term

ijnni

etbe

taal

dzi

jn.

FOD

Soci

ale

Zek

erhe

idD

irect

ie-g

ener

aalP

erso

nen

met

een

hand

icap

Han

gend

Zie

pp.7

1-72

;p.1

44;p

p.17

3-17

5.

V. Aanbevelingen

153

JAA

RV

ERSL

AG

2011

OA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ngA

anbe

velin

gen

aan

deF

OD

Vo

lksg

ezo

ndhe

id,V

eilig

heid

van

deV

oed

selk

eten

enL

eefm

ilieu

10/0

3D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

tde

FOD

Vol

ksge

zond

heid

aan

om:

1.aa

nde

beoe

fena

arva

nee

nni

et-

sect

oraa

lge

zond

heid

szor

gber

oep,

die

met

toep

assin

gva

nde

Euro

pese

richt

lijn20

05/3

6/EG

deer

kenn

ing

vraa

gtva

nzi

jnbe

roep

skw

alifi

catie

verk

rege

nin

een

ande

rla

ndva

nde

Euro

pese

Uni

een

die

wez

enlijk

vers

chilt

van

dein

Belg

ievo

orde

toel

atin

gto

tof

deui

toef

enin

gva

nhe

tge

regl

emen

teer

dege

zond

heid

szor

gber

oep

vere

iste

ople

idin

g,de

mog

elijk

heid

tebi

eden

omaa

nte

tone

nda

thi

jde

ontb

reke

nde

kenn

isen

vaar

digh

eid

heef

tve

rwor

ven,

door

mid

delv

anee

npr

oeve

van

bero

epsb

ekw

aam

heid

ofst

age

(′com

pens

eren

dem

aatr

egel

en’)

enzi

jner

kenn

ings

aanv

raag

niet

lang

erzo

nder

mee

rte

wei

gere

nm

aar

tela

ten

afha

ngen

van

het

vold

oen

aan

devo

orge

stel

deco

mpe

nser

ende

maa

treg

elen

;2.

binn

ende

regl

emen

tair

vast

gest

elde

term

ijn(h

etzi

jdr

ie,h

etzi

jvie

rm

aand

en)

tebe

sliss

enov

erde

aanv

rage

nto

ter

kenn

ing

van

dein

een

ande

reEu

rope

selid

staa

tbe

haal

debe

roep

skw

alifi

catie

tot

uito

efen

ing

van

een

gere

glem

ente

erd

gezo

ndhe

idsz

orgb

eroe

p.

FOD

Vol

ksge

zond

heid

Ged

eelte

lijkin

gew

illigd

1.D

ead

min

istra

tielic

htto

eda

tvo

orta

anco

mpe

nser

ende

maa

treg

elen

wor

den

voor

gest

eld

wan

neer

dead

vise

rend

eer

kenn

ings

com

miss

ieda

tno

dig

acht

.2.

De

adm

inist

ratie

leve

rtin

span

ning

enom

deaa

nvra

gen

tot

erke

nnin

gte

beha

ndel

enbi

nnen

dere

glem

enta

irva

stge

stel

dete

rmijn

,maa

rda

tlu

ktno

gni

etin

alle

doss

iers

.

11/0

3D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

tM

edex

aan

omge

ente

rugw

erke

nde

krac

htte

verle

nen

aan

een

med

ische

besli

ssin

gdi

eee

nei

nde

maa

ktaa

nde

erke

nnin

gva

nee

nzi

ekte

als

erns

tigen

lang

durig

.

FOD

Vol

ksge

zond

heid

Med

exIn

gew

illigd

Med

exhe

eft

defe

dera

leO

mbu

dsm

ange

antw

oord

het

begi

nsel

van

niet

-re

troa

ctiv

iteit

teaa

nvaa

rden

voor

debe

sliss

ing

die

een

eind

em

aakt

aan

deer

kenn

ing

van

een

ziek

teal

ser

nstig

enla

ngdu

rigD

eze

erke

nnin

gza

lvoo

rtaa

nm

inst

ens

beho

uden

blijv

ento

tde

datu

mva

nhe

tvo

lgen

dem

edisc

hon

derz

oek.

Zie

pp.8

3-84

;p.1

43;p

p.16

5-16

6.

Aan

beve

ling

aan

deF

OD

Mo

bilit

eit

enV

ervo

er

11/0

1D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

tde

FOD

Mob

ilitei

ten

Ver

voer

aan

omde

volg

ende

maa

treg

elen

tene

men

inve

rban

dm

etde

onte

rech

teaa

npas

sing

van

goed

keur

ings

docu

men

ten

voor

voer

tuig

endi

eui

tger

ust

zijn

met

een

LPG

-inst

alla

tieen

die

besc

hikk

enov

eree

nin

divi

duel

ego

edke

urin

g:

-al

leon

tere

cht

aang

epas

tego

edke

urin

gsdo

cum

ente

nte

rugr

oepe

n;-

toel

icht

ing

vers

chaf

fen

bijd

eve

rgiss

ing;

-de

goed

keur

ings

docu

men

ten

kost

eloo

saa

npas

sen

naar

deoo

rspr

onke

lijke

waa

rden

;-

dere

trib

utie

van

160,

00eu

rote

rugb

etal

enaa

nde

burg

er.

FOD

Mob

ilitei

ten

Ver

voer

Inge

willi

gdD

eid

entif

icat

ieen

dete

rugb

etal

ing

van

debe

trok

kene

nis

bezi

g.Z

iepp

.89-

90;p

.143

;p.

164.

V. Aanbevelingen

154

JAA

RV

ERSL

AG

2011

OA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ngA

anbe

velin

gen

aan

dean

dere

fede

rale

adm

inis

trat

ieve

ove

rhed

en

07/0

3D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

taa

nom

,in

afw

acht

ing

van

een

even

tuel

eaa

npas

sing

van

artik

el20

,§1

van

het

koni

nklijk

beslu

itva

n8

maa

rt20

01,d

eka

ndid

aten

die

war

enin

gesc

hrev

envo

oree

nta

alpr

oef,

niet

uit

teslu

iten

van

deel

nam

eaa

nla

tere

taal

proe

ven

gedu

rend

eee

nte

rmijn

van

een

jaar

,w

anne

erzi

jSel

orvo

oraf

gaan

dve

rwitt

igde

nva

nhu

naf

wez

ighe

idop

deta

alpr

oefz

onde

ren

ige

bijk

omen

dem

otiv

erin

gac

hter

af.B

ijkom

end

beve

elt

defe

dera

leO

mbu

dsm

anaa

nom

deui

tslu

iting

van

deel

nam

eaa

nta

alpr

oeve

nge

dure

nde

een

jaar

onge

daan

tem

aken

die

wer

dop

gele

gdaa

nka

ndid

aten

die

Selo

rvo

oraf

gaan

dha

dden

verw

ittig

dva

nhu

nni

et-d

eeln

ame

maa

rhu

naf

wez

ighe

idac

hter

afni

etha

dden

gem

otiv

eerd

.

Selo

rIn

gew

illigd

Selo

rhe

eft

in20

07zi

jnpr

aktij

kaa

ngep

ast:

-ka

ndid

aten

die

Selo

rte

nla

atst

ede

dag

voor

deta

alte

stw

aarv

oor

zijw

erde

nui

tgen

odig

d,he

bben

verw

ittig

dvi

ae-

mai

l,br

iefo

ffax

wor

den

niet

lang

ervo

oree

nja

arui

tges

lote

n;-

kand

idat

endi

eSe

lor

niet

hebb

enve

rwitt

igd,

maa

rdi

ebi

nnen

vijf

wer

kdag

enna

deda

gva

nhe

tex

amen

dere

den

van

hun

afw

ezig

heid

door

mid

delv

anee

nge

mot

ivee

rde

brie

fof

atte

stm

eede

len,

wor

den

even

min

voor

een

jaar

uitg

eslo

ten.

09/0

1D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

tFe

dasil

aan

onm

idde

llijk

een

eind

ete

mak

enaa

nzi

jnhu

idig

epr

aktij

kdi

eer

inbe

staa

top

vang

tew

eige

ren

aan

min

derja

rigen

inst

aat

van

beho

efte

die

illega

alm

ethu

nou

ders

ophe

tgr

ondg

ebie

dve

rblijv

en.

Feda

silH

ange

ndO

p24

sept

embe

r20

09ha

dde

fede

rale

Om

buds

man

hier

over

een

tuss

entij

dsve

rsla

gbe

zorg

daa

nde

Kam

erva

nvo

lksv

erte

genw

oord

iger

s.O

okin

2011

blee

fFed

asil

syst

emat

isch

wei

gere

nom

opva

ngte

verle

nen

aan

min

derja

rige

kind

eren

inst

aat

van

beho

efte

die

sam

enm

ethu

nfa

milie

illega

alop

het

gron

dgeb

ied

verb

lijven

.In

2011

heef

tFe

dasil

in11

indi

vidu

ele

doss

iers

niet

tem

inge

volg

gege

ven

aan

deaa

nbev

elin

gva

nde

fede

rale

Om

buds

man

en7

fam

ilies

hebb

enzo

een

opva

ngpl

aats

gekr

egen

inee

nce

ntru

m.

Op

19ok

tobe

r20

11w

erde

nde

fede

rale

ombu

dsm

anne

nop

hun

verz

oek

over

deze

prob

lem

atie

kge

hoor

ddo

orde

com

miss

ievo

orde

Vol

ksge

zond

heid

,Lee

fmilie

uen

Maa

tsch

appe

lijke

hern

ieuw

ing.

104

09/0

2D

eBe

lgisc

heSt

aat

moe

tal

lebe

guns

tigde

nva

nde

opva

ngw

et,z

onde

rdi

scrim

inat

ie,t

eal

len

tijde

enin

alle

omst

andi

ghed

enee

nop

vang

verz

eker

endi

ein

over

eens

tem

min

gis

met

degr

ondr

echt

enen

dem

ense

lijke

waa

rdig

heid

.Aan

gezi

enhe

top

vang

netw

erk

mom

ente

elve

rzad

igd

is,m

oete

non

mid

dellij

kde

nodi

gem

aatr

egel

enge

nom

enw

orde

n–

vold

oend

em

ense

nen

mat

erie

lem

idde

len

vrijm

aken

ofee

nad

equa

tew

ette

lijke

voor

zien

ing

tref

fen

–op

dat

Feda

silte

alle

ntij

dezi

jnop

drac

htto

top

vang

corr

ect

zou

kunn

enui

tvoe

ren

voor

alle

begu

nstig

den

van

deop

vang

wet

.In

afw

acht

ing

dat

Staa

tsse

cret

aris

voor

Maa

tsch

appe

lijke

Inte

grat

ieen

Arm

oede

best

rijdi

ng

Han

gend

De

alge

men

ebe

leid

snot

ava

n20

dece

mbe

r20

11ov

erde

herv

orm

ing

van

asie

len

mig

ratie

beve

stig

tda

tfa

milie

sm

etm

inde

rjarig

eki

nder

enzo

nder

wet

tige

verb

lijfst

itelo

pba

sisva

nhe

tko

nink

lijkbe

sluit

van

24ju

ni20

04re

cht

hebb

enop

opva

ngin

deco

llect

ieve

opva

ngst

ruct

uren

van

Feda

sil.G

edur

ende

hun

verb

lijfin

dece

ntra

wor

dtaa

nde

zege

zinn

enee

ntr

ajec

tbeg

elei

ding

aang

ebod

en.H

ettr

ajec

tw

ordt

behe

erd

door

Feda

silin

sam

enw

erki

ngm

etde

dien

stV

reem

delin

genz

aken

.De

nota

voor

ziet

bove

ndie

nin

een

reek

sm

aatr

egel

enom

uit

deop

vang

crisi

ste

gera

ken

waa

rond

erde

verm

inde

ring

van

deve

rblijf

sduu

rin

het

opva

ngne

twer

k,ee

ntij

delijk

eve

rhog

ing

van

deop

vang

capa

cite

it,m

etna

me

via

een

mat

erie

elsp

reid

ings

plan

(inpr

inci

pevr

ijwilli

g,m

aar

als

erni

etvo

ldoe

nde

opva

ngpl

aats

enzi

jn,d

anka

ner

over

gega

anw

orde

nto

tee

nve

rplic

htm

ater

ieel

spre

idin

gspl

an)

enee

nte

rguk

eerb

egel

eidi

ng.10

5

104

Parl.

St.,

Kam

er,2

011-

2012

,nr.

1884

/1.

105

Parl.

St.,

Kam

er,2

011-

2012

,nr.

1964

/030

,p.8

.

V. Aanbevelingen

155

JAA

RV

ERSL

AG

2011

OA

Bena

min

gO

nder

wer

pSt

atus

Opv

olgi

ngde

zem

aatr

egel

enhe

tver

wac

hte

effe

ctso

rter

en,k

ande

Staa

tzic

hni

etve

rsch

uile

nac

hter

deve

rzad

igin

gva

nhe

top

vang

netw

erk

ombe

paal

debe

guns

tigde

nde

opva

ngte

ontz

egge

n.D

eSt

aatm

oete

rvo

orin

staa

nda

t,w

anne

erer

spra

keis

van

bijzo

nder

eom

stan

digh

eden

,he

twet

telijk

afw

ijken

dm

echa

nism

eda

tvoo

ras

iela

anvr

ager

svo

orzie

nis

inde

opva

ngw

ette

nvo

lleef

fect

sort

eert

,en

dito

mte

gara

nder

enda

telk

ebe

guns

tigde

van

deop

vang

debi

jstan

dkr

ijgtd

ieno

dig

isom

inzij

nfu

ndam

ente

lebe

hoef

ten

teku

nnen

voor

zien.

09/0

3D

efe

dera

leSt

aat

moe

taa

nal

lepe

rson

endi

ere

cht

hebb

enop

mat

erie

leop

vang

onm

idde

llijk

een

huisv

estin

gaa

nbie

den

die

toel

aat

omin

hun

fund

amen

tele

beho

efte

nte

voor

zien

.De

vere

isten

van

dew

et,d

efu

ndam

ente

lere

chte

nen

het

beho

orlijk

best

uur,

verp

licht

ende

fede

rale

over

hede

ner

toe

doel

tref

fend

sam

ente

wer

ken

omda

tdo

elte

bere

iken

.

Eers

tem

inist

erbe

last

met

deco

ordi

natie

van

het

mig

ratie

-en

asie

lbel

eid

enst

aats

secr

etar

isvo

orM

aats

chap

pelijk

eIn

tegr

atie

enA

rmoe

debe

strij

ding

Han

gend

In20

11on

tvin

gen

431

4pe

rson

enee

n‘b

eslis

sing

van

niet

-toe

wijz

ing’

.De

alge

men

ebe

leid

snot

ava

n20

dece

mbe

r20

11ov

erde

herv

orm

ing

van

asie

len

mig

ratie

heef

tal

sdo

elaa

nal

lebe

guns

tigde

nva

nop

vang

een

kwal

iteits

volle

bege

leid

ing

enop

vang

tebi

eden

.106

10/0

2H

etko

nink

lijkbe

sluit

van

8ok

tobe

r19

81be

tref

fend

ede

toeg

ang

tot

het

gron

dgeb

ied,

het

verb

lijf,d

eve

stig

ing

ende

verw

ijder

ing

van

vree

mde

linge

nw

ijzig

enzo

dat

een

spec

ifiek

mod

elvo

oree

nbe

sliss

ing

inza

kede

verw

ijder

ing

van

burg

ers

van

deU

nie

wor

dtui

tgew

erkt

enve

rmed

enw

ordt

dat,

per

verg

issin

g,aa

nee

nbu

rger

van

deU

nie

niet

alle

enhe

tbe

vel

gege

ven

wor

dtom

het

Belg

isch

gron

dgeb

ied

teve

rlate

nm

aar

ook

het

gron

dgeb

ied

van

dean

dere

Sche

ngen

land

en.

Staa

tsec

reta

risvo

orM

igra

tie-

enas

ielb

elei

dH

ange

ndD

eze

aanb

evel

ing

iszo

nder

verd

erge

volg

gebl

even

.

10/0

4D

efe

dera

leO

mbu

dsm

anbe

veel

tSe

lor

aan

om:

1.zo

als

regl

emen

tair

voor

zien

inhe

tst

atuu

tva

nhe

trij

kspe

rson

eel,

inhe

tbe

richt

waa

rmee

het

deve

rgel

ijken

dese

lect

ies

beke

ndm

aakt

inhe

tBe

lgisc

hSt

aats

blad

,des

geva

llend

zow

elde

duur

als

deom

vang

van

dere

serv

eva

nde

gesla

agde

nte

verm

elde

nen

erov

erte

wak

enda

tal

leaa

nkon

digi

ngen

van

een

sele

ctie

opde

web

site

van

Selo

rge

lijklu

iden

dzi

jnm

ethe

tbe

richt

dat

vers

chee

nin

het

Belg

isch

Staa

tsbl

ad;

2.de

duur

ende

omva

ngva

nde

rese

rve

nadi

enni

etm

eer

tew

ijzig

en;

3.de

nodi

gem

aatr

egel

ente

tref

fen

omal

lege

slaag

dede

elne

mer

s(d

eze

die

een

resu

ltaat

van

12op

20of

mee

rbe

haal

den)

aan

dese

lect

ieA

NG

0986

3/

AFG

0986

3op

tene

men

inde

rese

rve

van

dege

slaag

den

die

twee

jaar

geld

igbl

ijft.

Selo

rIn

gew

illigd

Selo

rhe

eft

detw

eeee

rste

luik

enva

non

zeaa

nbev

elin

gge

volg

d:

-bi

jhet

aank

ondi

gen

van

een

verg

elijk

ende

sele

ctie

zalv

oort

aan

zow

elde

omva

ngal

sde

geld

ighe

idsd

uur

van

dew

ervi

ngsr

eser

vew

orde

nge

prec

iseer

d;en

deze

info

rmat

ieza

lop

iden

tieke

wijz

ew

orde

nbe

kend

gem

aakt

inhe

tBe

lgisc

hSt

aats

blad

enop

dew

ebsit

eva

nSe

lor

-er

zulle

nge

enw

ijzig

inge

nof

toev

oegi

ngen

aan

die

beric

hten

mee

rw

orde

naa

ngeb

rach

t.W

atbe

tref

the

tde

rde

onde

rdee

lble

ekhe

tju

ridisc

hon

mog

elijk

een

lijst

van

gesla

agde

nte

wijz

igen

die

reed

sm

eer

dan

zest

igda

gen

eerd

ergo

edge

keur

dw

erd

bijp

roce

sve

rbaa

lond

erte

kend

door

deaf

geva

ardi

gdbe

stuu

rder

van

Selo

r.

106

Parl.

St.,

Kam

er,2

011-

2012

,nr.

1964

/008

,p.5

.

V. Aanbevelingen

156

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Bijlagen

Bijlage 1 – Wet van 22 maart 1995 tot instelling van federaleombudsmannen107

HOOFDSTUK I. - De federale ombudsmannen.

Art. 1. Er zijn twee federale ombudsmannen, de ene Nederlandstalig, de andere Franstalig, die als taak hebben :1) klachten te onderzoeken over de werking van de federale administratieve overheden;2) op verzoek van de Kamer van volksvertegenwoordigers onderzoek in te stellen naar de werking van defederale administratieve diensten die ze aanwijst;3) op basis van de bevindingen gedaan bij de uitvoering van de opdrachten bedoeld in 1° en 2°, aanbevelingen tedoen en verslag uit te brengen overeenkomstig de artikelen 14, derde lid, en 15, 1e lid.

De ombudsmannen oefenen hun taken uit ten aanzien van de federale administratieve overheden zoals bedoeldin artikel 14 van de gecoordineerde wetten op de Raad van State, met uitzondering van de administratieveoverheden die door een bijzondere wettelijke bepaling met een eigen ombudsman zijn begiftigd.

Indien het ambt van ombudsman door een vrouw wordt bekleed, wordt deze aangeduid als ombudsvrouw.

De ombudsmannen treden op als college.

Art. 2. De bepalingen van de wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken, gecoordineerd op 18 juli1966, zijn van toepassing op de ombudsmannen en het personeel dat hun bijstaat. Zij worden beschouwd alsdiensten waarvan de werkkring het ganse land bestrijkt.

Art. 3. De ombudsmannen worden, na een openbare oproep tot kandidaatstelling, benoemd door de Kamervan volksvertegenwoordigers voor een mandaat van zes jaar. Bij het verstrijken van elk mandaat wordt eenopenbare oproep tot kandidaatstelling gedaan teneinde het college van federale ombudsmannen te hernieuwen.Het mandaat van ombudsman mag voor eenzelfde kandidaat evenwel slechts eenmaal worden hernieuwd.Wanneer het mandaat van ombudsman niet hernieuwd wordt, blijft de ombudsman zijn functie uitoefenen tot ereen opvolger is benoemd.

Om tot ombudsman te worden benoemd, moet men :1) Belg zijn;2) van onberispelijk gedrag zijn en de burgerlijke en politieke rechten genieten;3) houder zijn van een diploma dat bij de Rijksbesturen toegang geeft tot een ambt van niveau 1;4) het bewijs leveren van een voldoende kennis van de andere landstalen, volgens de nadere regels bepaald doorde Kamer van volksvertegenwoordigers;5) ten minste vijf jaar nuttige beroepservaring hebben, hetzij op juridisch, administratief of sociaal gebied, hetzijop een ander gebied dat dienstig is voor de uitoefening van het ambt.

Eenzelfde persoon mag niet meer dan twee, al dan niet opeenvolgende, mandaten van ombudsman uitoefenen.

Art. 4. Alvorens in functie te treden, leggen de ombudsmannen in handen van de voorzitter van de Kamer vanvolksvertegenwoordigers de volgende eed af : ″Ik zweer getrouwheid aan de Koning, gehoorzaamheid aan deGrondwet en aan de wetten van het Belgische volk.″

Art. 5. Tijdens de duur van hun mandaat kunnen de ombudsmannen geen van de volgende ambten, functies ofmandaten uitoefenen :1) het ambt van magistraat, notaris of gerechtsdeurwaarder;2) het beroep van advocaat;3) de functie van bedienaar van een erkende eredienst of een betrekking als afgevaardigde van een door de weterkende organisatie die morele diensten verleent op basis van een niet- confessionele levensbeschouwing;4) een bij verkiezing verleend openbaar mandaat;5) een bezoldigde betrekking in de openbare diensten bedoeld in artikel 1, tweede lid.

De ombudsmannen mogen geen openbaar ambt of enige andere functie vervullen waardoor de waardigheid ofde uitoefening van hun ambt in het gedrang kan komen.

107 Gewijzigd bij wet van 11 februari 2004, B.S., 29 maart 2004 en bij wet van 23 mei 2007, B.S., 20 juni 2007.

Bijlagen

1 – Wet van 22 maart 1995 tot instelling van federale ombudsmannen

159

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Voor de toepassing van dit artikel worden gelijkgesteld met een bij verkiezing verleend openbaar mandaat : hetambt van buiten de gemeenteraad benoemde burgemeester, een mandaat van bestuurder in een instelling vanopenbaar nut en een ambt van regeringscommissaris, met inbegrip van het ambt van gouverneur,adjunct-gouverneur of vice-gouverneur.

De houder van een bij verkiezing verleend openbaar mandaat die zijn benoeming tot ombudsman aanvaardt,wordt van rechtswege ontheven van zijn door verkiezing verkregen mandaat.

De artikelen 1, 6, 7, 10, 11 en 12 van de wet van 18 september 1986 tot instelling van het politiek verlof voor depersoneelsleden van de overheidsdiensten zijn, in voorkomend geval, van overeenkomstige toepassing op deombudsmannen.

Art. 6. De Kamer van volksvertegenwoordigers kan een einde maken aan het ambt van de ombudsmannen :1) op hun verzoek;2) wanneer zij de leeftijd van 65 jaar bereiken;3) wanneer hun gezondheidstoestand de uitoefening van het ambt ernstig in gevaar brengt.

De Kamer van volksvertegenwoordigers kan de ombudsmannen afzetten :1) wanneer zij een van de ambten, functies of mandaten vermeld in artikel 5, eerste en derde lid, uitoefenen;2) om ernstige redenen.

Art. 7. Binnen de grenzen van hun bevoegdheid, ontvangen de ombudsmannen van geen enkele overheidinstructies.

Zij kunnen niet van hun ambt worden ontheven wegens daden die zij stellen in het raam van hunambtsvervulling.

HOOFDSTUK II. - De klachten.

Art. 8. Iedere belanghebbende kan schriftelijk of mondeling bij de ombudsmannen een klacht indienen metbetrekking tot de handelingen of de werking van de administratieve overheden.

De belanghebbende moet vooraf contact zoeken met die overheden teneinde genoegdoening te verkrijgen.

Art. 9. De ombudsmannen kunnen weigeren een klacht te behandelen wanneer :1) de identiteit van de klager niet gekend is;2) de klacht betrekking heeft op feiten die zich meer dan een jaar voor het indienen van de klacht hebbenvoorgedaan.

De ombudsmannen weigeren een klacht te behandelen wanneer :1) de klacht kennelijk ongegrond is;2) de klager kennelijk ten aanzien van de betrokken administratieve overheid geen enkele poging ondernam omgenoegdoening te verkrijgen;3) de klacht in wezen dezelfde is als een eerder door de ombudsmannen afgewezen klacht en ze geen nieuwefeiten bevatten.

Wanneer de klacht een federale, gewestelijke, gemeenschaps- of andere administratieve overheid betreft diekrachtens een wettelijke regeling over een eigen ombudsman beschikt, sturen de ombudsmannen de klachtonverwijld naar deze laatste door.

Art. 10. De ombudsmannen delen de klager onverwijld hun beslissing mee om de klacht al dan niet tebehandelen of ze aan een andere ombudsman door te zenden. De weigering om een klacht te behandelenwordt gemotiveerd.

De ombudsmannen stellen de administratieve overheid in kennis van de klacht die zij voornemens zijn teonderzoeken.

Art. 11. De ombudsmannen kunnen ambtenaren of diensten waaraan zij in het kader van hun opdracht vragenrichten, een dwingende termijn opleggen voor het beantwoorden van deze vragen.

Zij mogen tevens ter plaatse alle vaststellingen doen en zich alle bescheiden of inlichtingen doen meedelen die zijnodig achten en alle betrokken personen horen.

De personen die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van geheimen die hun zijn toevertrouwd,worden van hun plicht tot geheimhouding ontheven in het raam van het door de ombudsmannen ingesteldeonderzoek.

Bijlagen


160

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De ombudsmannen kunnen zich door deskundigen laten bijstaan.

Art. 12. Indien de ombudsmannen in de uitoefening van hun ambt een feit vaststellen dat een misdaad of eenwanbedrijf kan opleveren, stellen zij overeenkomstig artikel 29 van het Wetboek van Strafvordering de procureurdes Konings ervan in kennis.

Indien zij in de uitoefening van hun ambt een feit vaststellen dat een tuchtvergrijp kan opleveren, verwittigen zijdaarvan de bevoegde administratieve overheid.

Art. 13. Het onderzoek van een klacht wordt opgeschort wanneer omtrent de feiten een beroep bij derechtbank of een georganiseerd administratief beroep wordt ingesteld. De administratieve overheid stelt deombudsmannen in kennis van het ingestelde beroep.

In dat geval brengen de ombudsmannen de klager onverwijld op de hoogte van de opschorting van debehandeling van zijn klacht.

De indiening en het onderzoek van een klacht schorsen noch stuiten de termijnen voor het instellen vanberoepen bij de rechtbank of van georganiseerde administratieve beroepen.

Art. 14. De klager wordt geregeld geınformeerd over het gevolg dat aan zijn klacht wordt gegeven.

De ombudsmannen trachten de standpunten van de klager en de betrokken diensten te verzoenen.

Zij kunnen elke aanbeveling die zij nuttig achten richten tot de administratieve overheid. In dat geval brengen zijde verantwoordelijke minister ervan op de hoogte.

HOOFDSTUK III. - De verslagen van de ombudsmannen.

Art. 15. Elk jaar en uiterlijk op 31 maart richten de ombudsmannen een verslag over hun activiteiten tot deKamer van volksvertegenwoordigers. Zij kunnen bovendien driemaandelijkse tussentijdse verslagen uitbrengen,indien zij het nuttig achten. Deze verslagen bevatten de aanbevelingen die de ombudsmannen nodig achten envermelden de eventuele moeilijkheden die zij ondervinden bij de uitoefening van hun ambt.

De identiteit van de klager en van de personeelsleden van de administratieve overheden mag niet wordenvermeld in deze verslagen.

De verslagen worden openbaar gemaakt door de Kamer van volksvertegenwoordigers.

De ombudsmannen kunnen te allen tijde door de Kamer worden gehoord, hetzij op hun verzoek, hetzij opverzoek van de Kamer.

HOOFDSTUK IV. - Diverse bepalingen.

Art. 16. Artikel 458 van het Strafwetboek is van toepassing op de ombudsmannen en hun personeelsleden.

Art. 17. De ombudsmannen stellen een huishoudelijk reglement vast.

Dit huishoudelijk reglement wordt goedgekeurd door de Kamer van volksvertegenwoordigers.

Na het advies van de ombudsmannen te hebben ingewonnen, kan de Kamer van volksvertegenwoordigers hethuishoudelijk reglement wijzigen. Het advies wordt geacht gunstig te zijn, indien het niet is uitgebracht binnen 60dagen na het verzoek.

Art. 18. Onverminderd de bevoegdheid van de Kamer van volksvertegenwoordigers om – bijgestaan door hetRekenhof – de gedetailleerde begrotingsvoorstellen van de federale ombudsmannen te onderzoeken en hunbegroting goed te keuren alsook de uitvoering ervan te controleren en de gedetailleerde rekeningen te verifierenen goed te keuren, worden de kredieten voor deze begroting uitgetrokken als dotatie op de algemeneuitgavenbegroting van het Rijk.

De federale ombudsmannen hanteren voor hun begrotingen en rekeningen een schema dat vergelijkbaar is methet schema van de begroting en rekeningen van de Kamer van volksvertegenwoordigers.

De dienst van de ombudsmannen geniet portvrijdom voor de dienstbriefwisseling.

Art. 19. Onverminderd de delegaties die de ombudsmannen elkaar bij een collegiale beslissing verlenen,benoemen, ontslaan en leiden zij de personeelsleden die hen bijstaan in de uitoefening van hun ambt.

De Kamer van volksvertegenwoordigers stelt op voorstel van de ombudsmannen het statuut en de formatie vanhet personeel vast.

Bijlagen


161

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Zij kan dit statuut en deze formatie wijzigen, na het advies van de federale ombudsmannen te hebbeningewonnen. Het advies wordt geacht gunstig te zijn, indien het niet is uitgebracht binnen 60 dagen na hetverzoek.

Art. 20. De ombudsmannen genieten hetzelfde statuut als de raadsheren van het Rekenhof. De wedderegelingvan de raadsheren van het Rekenhof, vervat in de wet van 21 maart 1964 betreffende de wedden van de ledenvan het Rekenhof, zoals gewijzigd bij de wetten van 14 maart 1975 en 5 augustus 1992, is van toepassing op deombudsmannen.

Het rustpensioen van de ombudsmannen wordt berekend op basis van de gemiddelde wedde der laatste vijfjaren, vastgesteld overeenkomstig de regeling inzake rustpensioenen ten laste van de Staat en op de voet vaneen dertigste per jaar dienst als ombudsman, voor zover zij hun ambt in de voormelde hoedanigheid gedurendeten minste twaalf jaar hebben uitgeoefend.

De diensten van een ombudsman die niet onder de regeling van het voorgaande lid vallen en in aanmerkingkomen bij de berekening van een rustpensioen ten laste van de Staat, worden aangerekend volgens de wettentot bepaling van de rustpensioenen in verband met die diensten.

De ombudsman van wie bevonden is dat hij wegens ziekte of gebrekkigheid niet meer in staat is zijn ambt tevervullen, maar de leeftijd van 65 jaar niet bereikt heeft, kan op pensioen worden gesteld, ongeacht zijn leeftijd.

Het rustpensioen van de ombudsmannen mag niet hoger zijn dan negen tiende van de gemiddelde wedde derlaatste vijf jaren.

Behalve in de gevallen van artikel 6, eerste lid, 1° en 2°, en tweede lid, en in geval van het vierde lid van dit artikel,geniet de ombudsman aan wiens mandaat een einde komt, een uittredingsvergoeding naar rato van een maandwedde per jaar uitgeoefend mandaat.

Bijlagen


162

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Bijlage 2 – Charter voor een klantvriendelijke overheid108

1. Elke overheidsdienst die in rechtstreeks contact staat met haar gebruikers zal ervoor zorgen dat haardiensten toegankelijker worden. In het bijzonder zal ze minstens een keer per week een avondopening voorhaar gebruikers organiseren en/of zal ze aan haar gebruikers een elektronische dienstverlening (24 uur op 24uur) aanbieden die het contact met de burgers en de ondernemingen vergemakkelijkt.

2. Elke overheidsdienst moet minstens tussen 9 en 12u en tussen 13 en 17u telefonisch vlot bereikbaar zijn opeen algemeen nummer. Dit algemeen nummer wordt gepubliceerd via meerdere kanalen. Bij afwezigheidwordt de telefoon doorgeschakeld naar een aanwezige collega of naar een antwoordapparaat.

3. Elke overheidsdienst stuurt binnen de 5 dagen na het ontvangen van een vraag om inlichtingen van eenburger, een onderneming of een vereniging een ontvangstmelding, als de vraag niet kan worden beantwoordbinnen de 2 weken. De vraag beantwoordt ze in principe binnen de maand te gronde.

4. Elke overheidsdienst stuurt binnen de 15 dagen na het ontvangen van een aanvraag van een burger, eenonderneming of een vereniging een ontvangstmelding, tenzij de aanvraag kan worden afgehandeld binneneen termijn van drie weken.De aanvraag behandelt ze binnen een redelijke termijn. Deze termijn mag in principe een maximumtermijnvan vier maanden niet overschrijden.Voor ingewikkelde dossiers streeft de dienst naar de behandelingstermijn van maximum acht maanden. Indergelijke gevallen moet na vier maanden een voorlopig antwoord worden gegeven, dat tevens debehandelingstermijn preciseert.

5. Elke overheidsdienst die een (aan)vraag van een burger, een onderneming of een vereniging ontvangt dieeigenlijk niet voor haar is bestemd, stuurt deze door naar de correcte overheidsdienst en brengt de burger,onderneming of vereniging hiervan op de hoogte.

6. Elke overheidsdienst laat communicatie toe met de burgers of de ondernemingen via verschillende kanalenwaaronder e-mail, brief, telefoon en fax. Elke communicatie van de overheid bevat de naam, dehoedanigheid, het telefoonnummer en het e-mailadres van de behandelende ambtenaar.

7. Voor zover de wettelijke bepalingen elektronische communicatie toelaten, kunnen de burger, ondernemingof vereniging niet verplicht worden een aanvraag op papier in te dienen als dit ook elektronisch kan.

8. Elke overheid beschikt over een website met informatie over de dienstverlening. Deze website wordt opregelmatige basis geactualiseerd.

9. Elke overheidsdienst beantwoordt e-mail met e-mail en brieven met brieven, tenzij de gegevens van dienaard zijn dat een elektronische communicatie niet wenselijk is. Aangetekende zendingen worden enkelgebruikt indien dit echt noodzakelijk is of wanneer dit wettelijk zo is bepaald.

10. Elke overheidsdienst waarbij burgers of ondernemingen betalingen moeten verrichten, voorziet hiertoemoderne betaalmiddelen waaronder overschrijvingen. Voor betalingen aan het loket wordt gestreefd naarelektronische betaalvormen.

11. Elke overheidsdienst centraliseert de verplichtingen die aan ondernemingen worden opgelegd zoveel alsmogelijk bij de unieke ondernemingsloketten.

12. Elke overheidsdienst maakt maximaal gebruik van de gegevens die al bij andere overheidsdienstenbeschikbaar zijn.

13. Elke overheidsdienst zal de kwaliteit van de geleverde dienstverlening regelmatig evalueren. Zij makenhiervoor gebruik zowel van interne meetinstrumenten als van tevredenheidsenquetes

108 www.kafka.be

Bijlagen

2 – Charter voor een klantvriendelijke overheid

163

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Bijlage 3 - In 2011 aan de administratie gerichte aanbevelingen

Thematische aanbevelingen

FOD Mobiliteit en Vervoer

OA 11/01 - De federale Ombudsman beveelt de FOD Mobiliteit en Vervoer aan om de volgendemaatregelen te nemen in verband met de onterechte aanpassing van goedkeuringsdocumenten voorvoertuigen die uitgerust zijn met een LPG-installatie en die beschikken over een individuele goedkeuring :- alle onterecht aangepaste goedkeuringsdocumenten terugroepen;- toelichting verschaffen bij de vergissing;- de goedkeuringsdocumenten kosteloos aanpassen naar de oorspronkelijke waarden;- de retributie van 160,00 euro terugbetalen aan de burger.

Uiteenzetting

In de zomer van 2010 ontving de federale Ombudsman klachten van eigenaars van een voertuig met eenindividuele goedkeuring dat nadien werd uitgerust met een LPG-installatie. Wanneer zij zich aanboden bij eenkeuringsstation van een welbepaalde erkende onderneming voor autokeuring, werd het voertuig gewogen en hetresultaat van de weging vergeleken met de massawaarden vermeld op het goedkeuringsdocument.

Indien een afwijking werd vastgesteld, werd het goedkeuringsdocument door het keuringsstation ingehouden enbezorgd aan de dienst Homologaties van de FOD Mobiliteit en Vervoer, die vervolgens na betaling van eenretributie van 160,00 euro een aangepast goedkeuringsdocument opstelde en naar verzoeker opstuurde.

De aanpassing bestond eruit dat op het goedkeuringsdocument expliciet werd vermeld dat het voertuig eenLPG-installatie bevatte. Tevens werden de massawaarden en het aantal zitplaatsen (het aantal personen dat eenvoertuig wettelijk mag vervoeren) aangepast op basis van de resultaten van de weging in het keuringsstation.

Op ons verzoek heeft de dienst Homologaties een onderzoek gevoerd. Hieruit is gebleken dat deaanpassingsoperatie berustte op een verkeerde interpretatie van een antwoord dat de dienst Homologaties hadverstrekt in een concreet dossier aan het keuringsorganisme.

Op basis van dit antwoord had het keuringsorganisme een algemene instructie opgesteld en ter uitvoeringverspreid naar al haar keuringsstations. Keuringsstations mogen nochtans enkel instructies uitvoeren die wordenuitgevaardigd door de dienst Reglementering Voertuigen van de FOD Mobiliteit en Vervoer.

Toen de feiten aan het licht kwamen, heeft de dienst Reglementering Voertuigen het keuringsorganismeopgedragen om zijn praktijk te stoppen. Sindsdien ontving de dienst Homologaties geen enkele vraag meer totaanpassing van een goedkeuringsdocument naar aanleiding van de installatie van een LPG-tank.

Dit neemt niet weg dat ongeveer 700 burgers 160,00 euro betaalden om hun goedkeuringsdocument onnodigte laten aanpassen. Slechts een tiental hiervan vond de weg naar de federale Ombudsman. Dit betekent dat deovergrote meerderheid van de betrokkenen nog steeds ten onrechte met een “nadelig” goedkeuringsdocument(in de betekenis van aantal zitplaatsen) rondrijdt en hiervoor 160,00 euro heeft moeten betalen.

Vermits de aanpassing van de goedkeuringsdocumenten nooit had mogen gebeuren, dringt een snelle, kostelozeen volledige regularisatie van de situatie zich op, waarbij de burger geen verder ongemak mag ondervinden envolledig terugbetaald wordt.

Deze koestert immers de gerechtvaardigde verwachting dat de overheid (i.c. de FOD Mobiliteit en Vervoer)verantwoordelijk is voor, en nauwgezet toeziet op, de correcte naleving van instructies die hij zelf uitvaardigt aande keuringsorganismen, en passend optreedt wanneer zich onregelmatigheden voordoen door het gebrek teherstellen.

Bijlagen

3 - In 2011 aan de administratie gerichte aanbevelingen

164

JAA

RV

ERSL

AG

2011

FOD Volksgezondheid

OA 11/03 - De federale Ombudsman beveelt Medex aan om geen terugwerkende kracht te verlenen aan eenmedische beslissing die een einde maakt aan de erkenning van een ziekte als ernstig en langdurig.

De feiten

1. Een ambtenaar van de FOD Financien lijdt sedert verschillende jaren aan een ziekte die als ernstig en langdurigis erkend door de Pensioencommissie die hem regelmatig heeft opgeroepen.

Eind april 2008 bevestigde de commissie nogmaals dat het om een ernstige en langdurige ziekte ging. Toen decommissie hem een jaar later opnieuw onderzocht, besliste deze in juni 2009 dat de ambtenaar sedert 31 mei2008 niet langer leed aan een ziekte die als ernstig en langdurig beschouwd moest worden. De FOD Financienvorderde van zijn personeelslid het deel van het wachtgeld terug dat uitsteeg boven de 60% van zijn laatsteactiviteitswedde.

2. De Pensioencommissie moest zich uitspreken over de medische toestand van een personeelslid van de ‘Officede la Naissance et de l’Enfance’ (instelling van openbaar nut die afhangt van de Franse Gemeenschap). Toen decommissie hem de eerste keer had opgeroepen in december 2009, besliste ze dat de ziekte als ernstig enlangdurig moest worden erkend109. Nadat de commissie hem midden juli 2010 opnieuw had opgeroepen,besliste zij dat de ambtenaar nog steeds zijn functie niet kon uitoefenen, maar dat de ziekte waaraan hij leed nietlanger als ernstig en langdurig kon worden erkend en zulks sedert 1 januari 2010 (dit is 14 dagen na deaanvankelijke erkenning). De ‘Office de la Naissance et de l’Enfance’ vorderde vervolgens van zijn personeelslidhet deel van het wachtgeld terug dat uitsteeg boven de 60% van zijn laatste activiteitswedde.

Uiteenzetting

De Pensioencommissie is een dienst bij Medex. Wanneer deze commissie een ambtenaar die in disponibiliteit is,onderzoekt in het kader van zijn ongeschiktheid om zijn functie uit te oefenen en van zijn eventuele toelating tothet vervroegd pensioen wegens gezondheidsredenen, beslist zij eveneens of de ambtenaar lijdt aan een ernstigeen langdurige ziekte. Deze beslissing heeft gevolgen voor de geldelijke situatie van de ambtenaar.

Voor de rijksambtenaren wordt deze problematiek geregeld in de artikelen 57 en 58 van het koninklijk besluitvan 19 november 1998 betreffende de verloven en afwezigheden toegestaan aan de personeelsleden van derijksbesturen110.

Artikel 57 bepaalt dat de ambtenaar die in disponibiliteit wegens ziekte is (het betreft de ambtenaar die zijnkapitaal aan ziektedagen heeft uitgeput) een wachtgeld ontvangt dat gelijk is aan 60% van zijn laatsteactiviteitswedde. Artikel 58 bepaalt dat, in afwijking van artikel 57, de ambtenaar die in disponibiliteit wegensziekte is, een maandelijks wachtgeld ontvangt dat gelijk is aan het bedrag van zijn laatste activiteitswedde indiende Pensioencommissie de ziekte (waaraan hij lijdt) als een ernstige en langdurige ziekte erkent.

In de twee boven genoemde dossiers stelt zich de vraag rond de terugwerkende kracht van de beslissing van dePensioencommissie over het ernstig en langdurig karakter van een ziekte.

In toepassing van het boven genoemd artikel 58 moet de Pensioencommissie, wanneer ze de ziekte als ernstig enlangdurig erkent, zich uitspreken over de aanvangsdatum van het recht op behoud van de volledige (100%)laatste activiteitswedde. De Commissie zal dus bepalen vanaf welke datum de ziekte waaraan de ambtenaar lijdt,beschouwd kan worden als ernstig en langdurig. De beslissing die de Commissie neemt bij het eerste onderzoekvan de ambtenaar kan dus op grond van de reglementering terugwerkende kracht hebben tot op het tijdstipwaarop de ambtenaar in disponibiliteit wegens ziekte werd gesteld.

109 Artikelen 67 en 68 van het Besluit van de Regering van de Franse Gemeenschap van 2 juni 2004 (betreffende de verloven enafwezigheden van de personeelsleden van de Diensten van de Regering van de Franse Gemeenschap, de Hoge Raad voor deAudiovisuele Sector en de instellingen van openbaar nut die onder het Comite van Sector XVII ressorteren (vrije vertaling)stellen voor de personeelsleden van de Franse Gemeenschap een vergelijkbare regeling in als deze van de artikelen 57 en 58van het koninklijk besluit van 19 november.

110 Artikel 57 : “ De ambtenaar die in disponibiliteit wegens ziekte is ontvangt een wachtgeld dat gelijk is aan 60 % van zijn laatsteactiviteitswedde. (…)”Artikel 58 : “In afwijking van artikel 57, ontvangt de ambtenaar die in disponibiliteit wegens ziekte is een maandelijks wachtgeld datgelijk is aan het bedrag van zijn laatste activiteitswedde indien de ziekte waaraan hij lijdt door het Bestuur van de medischeexpertise als een ernstige en langdurige ziekte wordt erkend. De arts van het Bestuur van de medische expertise bepaalt deaanvangsdatum van het recht.”

Bijlagen


165

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Daarentegen voorziet geen enkele reglementaire bepaling erin dat de Pensioencommissie - wanneer zij deambtenaar later, na hem daarvoor op regelmatige tijdstippen te hebben opgeroepen, opnieuw onderzoekt in hetkader van zijn (on)geschiktheid om zijn functies uit te oefenen - met terugwerkende kracht een einde kan stellenaan het recht om de laatste activiteitswedde aan 100%. te behouden door de erkenning van de ziekte als ernstigen langdurig met retroactieve kracht in te trekken. De Pensioencommissie moet zich er dan ook toe beperkenom de medische toestand van de ambtenaar te beoordelen zoals deze is op het tijdstip waarop deze laatste zichdient aan te bieden voor het medisch onderzoek.

Het opzet van genoemd artikel 58 is een administratie toe te laten om zijn personeelslid, dat lijdt aan ziekte dieals ernstig en langdurig is erkend, maandelijks een wachtgeld te betalen dat hoog genoeg is om het hoofd tebieden aan de hoge verzorgingskosten en de gevolgen van zijn ziekte. Aanvaarden dat een medische beslissingmet terugwerkende kracht een einde kan stellen aan de erkenning van de ziekte als langdurig en ernstig, leidt totrechtsonzekerheid, zowel voor de betrokken ambtenaar (die het risico loopt om aan het einde van eenziekteperiode een deel van het ontvangen wachtgeld te moeten terugbetalen) als voor zijn administratie (die eendeel van het reeds gestorte wachtgeld van zijn personeelslid zou moeten terugvorderen).

Besluit

Medex kan aan een medische beslissing enkel terugwerkende kracht verlenen wanneer in die mogelijkheiduitdrukkelijk in de reglementering is voorzien. Dit is enkel het geval voor de beslissingen die het recht op eenvolledig wachtgeld openen. A contrario is het niet toegestaan om andere beslissingen met betrekking tot het rechten met name de beslissing die een einde aan het recht stelt, met terugwerkende kracht te nemen.

Met het oog op de rechtszekerheid hebben administratieve beslissingen overigens in principe geenterugwerkende kracht.

De federale Ombudsman beveelt Medex aan om, wanneer het een einde maakt aan de erkenning van een ziekteals ernstig en langdurig, geen terugwerkende kracht te verlenen aan die medische beslissing (die het recht op eenvolledig wachtgeld eveneens met terugwerkende kracht zou beınvloeden) aangezien in de reglementering nietuitdrukkelijk in deze mogelijkheid voorzien is.

FOD Justitie - Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen

OA 11/06 - De federale Ombudsman beveelt het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen aan om zijninterne onderrichting “Uithalingen onder begeleiding – humanitaire redenen” te wijzigen om :- het geval van de ziekenhuisopname van een kind dat bij zijn gedetineerde ouder verblijft, toe te voegen aande lijst van situaties die automatisch een humanitaire uithaling rechtvaardigen;- te voorzien dat de aanvragen op grond van redenen die niet opgenomen zijn in deze lijst geval per gevalonderzocht worden;- te waarborgen dat de beslissing tijdig ter kennis wordt gebracht aan de gedetineerde rekening houdendemet de omstandigheden van het concrete geval.

De feiten

In december 2008 wordt Aaron111 geboren tijdens de detentie van zijn moeder. Het kind verblijft sindsdien bijzijn moeder in de gevangenis en gaat 4 dagen per week naar een kinderdagverblijf buiten de gevangenis. Zijnvader is ook opgesloten.

Op 11 juli 2011 wordt het kind in het ziekenhuis opgenomen wegens ademhalingsproblemen.

De moeder van het kind vroeg daarop een uitgaansvergunning aan, of als die geweigerd wordt, een uithalingonder begeleiding voor humanitaire redenen, om haar zoon te bezoeken.

Op 14 juli 2011 verstrekt de gevangenisdirectie een negatief advies over de aanvraag tot uitgaansvergunningmaar zij adviseert gunstig over de humanitaire uithaling.

111 Fictieve naam

Bijlagen


166

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De Directie Detentiebeheer van de FOD Justitie verwerpt op 15 juli 2011 de aanvraag van een humanitaireuithaling omdat “het voorwerp (…) valt niet onder de gevallen voorzien voor de uithaling onder begeleiding voorhumanitaire redenen, te weten de ernstige ziekte van een derde (terminale fase) en het overlijden van een derde (omhet stoffelijk overschot te groeten). De gevangenisdirectie meldt dat het kind niet meer in levensgevaar is en hij nogmaar enkele dagen in het ziekenhuis zou moeten verblijven.”

Op 16 september 2011 wordt het kind, op initiatief van de maatschappelijk verpleegster van hetkinderdagverblijf, met spoed naar het ziekenhuis gebracht en opgenomen op de afdeling intensieve zorgen metademhalingsproblemen.

Zijn moeder vraagt dezelfde dag een uithaling om humanitaire redenen om haar zoon in het ziekenhuis tebezoeken.

De gevangenisdirectie maakt de aanvraag onmiddellijk over aan de Directie Detentiebeheer en geeft aan dat zijde aanvraag van de moeder steunt gelet op haar bijzondere situatie en deze van het kind. De gevangenisdirectiestipt de volgende punten aan :- het kind is vanaf zijn geboorte opgegroeid bij zijn moeder in de gevangenis en zijn vader is ook gedetineerd.

Het kind kan dus geen bezoek van zijn naaste verwanten krijgen;- omdat haar kind op 17 december 2011 drie jaar wordt en zij zich voorbereidt op het vertrek van haar zoon, is

het een erg moeilijke periode voor de moeder;- de gezondheidstoestand van het kind is ernstig en zorgwekkend voor zijn beide ouders. De vraag van de

moeder is volstrekt wettig;- het is niet mogelijk om een uitgaansvergunning aan de moeder te toe kennen gelet op haar wettelijke situatie.

De humanitaire uithaling is de enige mogelijkheid om haar zoon te bezoeken;- het kind heeft nood aan de aanwezigheid van zijn moeder.

Enkele uren later meldt de Directie Detentiebeheer aan de gevangenisdirectie het volgende : “de aanvraag totuithaling onder begeleiding om humanitaire redenen kan niet toegekend worden als de levensverwachting van debetrokkene waaraan men een bezoek wil brengen niet als in gevaar wordt beoordeeld.”

Uiteenzetting

Een interne onderrichting van de Directie Detentiebeheer beperkt de mogelijkheden van uithaling omhumanitaire redenen tot twee gevallen : “Ernstige ziekte (wanneer de levensverwachting in gevaar is) en hetoverlijden van verwanten in de eerste graad (of andere personen voor zover die de ouders hebben vervangen),echtgenoten (partners)”.

Het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen deelt mee dat in de administratieve praktijk het kader voor dehumanitaire uithalingen opzettelijk werd beperkt en dat de beslissingen van 15 juli en 16 september 2011 inovereenstemming zijn met de onderrichting daar de gezondheidstoestand van het kind niet “onrustwekkend”was.

De federale Ombudsman stelt vast dat deze praktijk strijdig is met de volgende ombudsnormen :

A. De overeenstemming met de rechtsregels

Zowel de Grondwet112 als het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie113 en het InternationaalVerdrag van de rechten van het kind114 verplichten de administratie om het hoger belang van het kind inaanmerking te nemen bij hun handelen. Dit is in deze beslissingen overduidelijk niet gebeurd.

112 Artikel 22 bis van de Grondwet : “Elk kind heeft recht op eerbiediging van zijn morele, lichamelijke, geestelijke en seksueleintegriteit. (…) Elk kind heeft recht op maatregelen en diensten die zijn ontwikkeling bevorderen. Het belang van het kind is deeerste overweging bij elke beslissing die het kind aangaat. (…)”.

113 Artikel 24 van het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie : “1. Kinderen hebben recht op de bescherming en dezorg die nodig zijn voor hun welzijn. Zij mogen vrijelijk hun mening uiten. Aan hun mening in aangelegenheden die hen betreffenwordt passend belang gehecht in overeenstemming met hun leeftijd en rijpheid.2. Bij alle handelingen betreffende kinderen, ongeacht of deze worden verricht door overheidsinstantiesof particuliere instellingen, vormen de belangen van het kind de eerste overweging.3. Ieder kind heeft er recht op regelmatig persoonlijke betrekkingen en rechtstreekse contacten metzijn beide ouders te onderhouden, tenzij dit tegen zijn belangen indruist”.

114 Artikel 3 van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind : “ Bij alle maatregelen betreffende kinderen, ongeacht of deze wordengenomen door openbare of particuliere instellingen voor maatschappelijk welzijn of door rechterlijke instanties, bestuurlijkeautoriteiten of wetgevende lichamen, vormen de belangen van het kind de eerste overweging.”.

Bijlagen


167

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De motivering van de twee beslissingen en de inhoud van de administratieve onderrichting tonen aan dat depenitentiaire administratie op geen enkel ogenblik het belang van het kind in aanmerking neemt bij het beslissenover de aanvraag.

De federale Ombudsman is trouwens van oordeel dat de beslissing van 16 september 2011, zowel ten aanzienvan het kind als van de moeder, ook een onmenselijke en vernederende behandeling kan uitmaken in de zin vanartikel 3 van het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden(EVRM). De beslissing betrof immers een kind dat vanaf zijn geboorte met zijn moeder in de gevangenis leeft,waarvan beide ouders gedetineerd zijn, dat slechts 2 jaar en een half oud is en dat door derden naar despoeddienst van een ziekenhuis werd gebracht en uiteindelijk met ademhalingproblemen is opgenomen op deafdeling intensieve zorgen van dit ziekenhuis.

Het Europees Hof voor Rechten van de Mens heeft er immers al herhaalde malen op gewezen dat de Stateningevolge artikel 3 van het EVRM de positieve verplichting hebben om de kinderen te beschermen en passendemaatregelen te treffen opdat zij geen onmenselijke behandeling zouden ondergaan waarvan de autoriteitenkennis hadden of waarvan zij kennis moesten hebben. Deze bescherming moet doeltreffend zijn.

Volgens de gedachtegang van het Hof moet men rekening houden met de leeftijd van het kind en zijn graad vanzelfstandigheid, met de algemene context waarin het kind zich bevindt, en met het lijden dat hij ondervindt ofwaarvan men redelijkerwijs kan veronderstellen dat hij zal ondervinden door het optreden van de openbareoverheid115.

De maatschappelijk verpleegster van het kinderdagverblijf waar het kind naar toe gaat heeft de federaleOmbudsman gemeld dat zij en het medisch personeel van het ziekenhuis hebben vastgesteld dat het kind tijdenszijn opname in het ziekenhuis het psychologisch erg moeilijk had door de scheiding van zijn moeder. Zijn ontslaguit het ziekenhuis op 19 september 2011 zou trouwens versneld zijn door zijn “snelle psychologischeachteruitgang”.

De Directie Detentiebeheer heeft blijk gegeven van een gebrek aan menselijkheid door het bezoek van demoeder aan haar zoon te weigeren die zich op de afdeling intensieve zorgen bevond (en waarvan de vader ookopgesloten is) en dit ondanks de elementen meegedeeld door de gevangenisdirectie. Zij heeft het lijden van hetkind zodanig vergroot dat haar optreden de drempel bereikt heeft, die vereist is om als onmenselijke behandelingbeschouwd te worden.

De administratie diende ook de gevolgen van een eventuele weigering ten aanzien van de moeder, in deomstandigheden beschreven door de gevangenisdirectie, in overweging te nemen in functie van artikel 3 van hetEVRM .

B. Afdoende motivering

De praktijk van de administratie leidt tot beslissingen die niet afdoende gemotiveerd zijn rekening houdend metde elementen van de aanvraag en dit bovenop de aantasting van de verschillende vermelde normen door debeslissingen van 15 juli en 16 september 2011.

Het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen erkent dat de motivering van de beslissingen van 15 juli en 16september 2011 niet afdoende was en dat de administratie in het voorliggende geval had kunnen afwijken vanhaar gebruikelijke handelswijze.

De administratieve onderrichting is echter zo opgesteld dat de toekenning van een humanitaire uithaling beperktis tot twee situaties zonder dat er een uitzondering mogelijk is.

Al is het opstellen van een lijst van gevallen die per definitie een humanitair karakter hebben wenselijk om debehandeling van de aanvragen door de administratie te vereenvoudigen, dan nog is het onmogelijk om eenexhaustieve lijst op te stellen van situaties met een humanitair karakter.

De administratie beschikt over een beoordelingsbevoegdheid die zij ”in concreto” moet uitoefenen zonder terugte grijpen naar standaardformuleringen zodat de motieven van haar beslissing in rechte en in feite aanvaardbaaren redelijk zijn116.

115 Arrest Muskhadzhiyeva en andere t. Belgie, nr. 41.442/07, 19 januari 2010, § 55 tot 63. Zie ook arrest Mubilanzila Mayeka t.Belgie, nr. 13.178/03, 12 oktober 2006, §51 tot 59.

116 Jaarverslag 2009, p. 14.

Bijlagen


168

JAA

RV

ERSL

AG

2011

C. De redelijke termijn

De redelijke termijn wordt voor elk concreet geval beoordeeld : in functie van het spoedeisende karakter van devraag, van haar complexiteit en van de mogelijk negatieve gevolgen die een laattijdig antwoord kan hebben voorde burger.117

Op vrijdag 15 juli is de beslissing genomen over de aanvraag tot een humanitaire uithaling van de moeder omhaar zoon te bezoeken, die in het ziekenhuis was opgenomen op maandag 11 juli. De federale Ombudsmanheeft geen enkele aanduiding over de oorzaak van deze vertraging. Hij stelt wel vast dat de onderrichting over dehumanitaire uithaling geen instructies over de behandelingstermijn bevat.

Het beslissingsproces moet zo georganiseerd worden dat de beslissing binnen een nuttige termijn wordt bekendgemaakt rekening houdende met het onderwerp van de aanvraag. Het humanitaire karakter van de situaties opzich vereist dat de aanvraag zo snel als mogelijk wordt behandeld.

Besluit

De federale Ombudsman stelt vast dat de administratieve praktijk inzake de uithalingen onder begeleiding moethervormd worden. Deze hervorming moet waarborgen dat het hoger belang van het kind in aanmerking wordtgenomen, in alle situaties die op hem betrekking hebben, dat elke aanvraag daadwerkelijk wordt onderzocht ookdeze die niet onder de vooraf opgestelde lijst van humanitaire redenen zou vallen, voorzien in de onderrichting,en dat de aanvraag behandeld wordt binnen een redelijke termijn.

De federale Ombudsman beveelt daarom het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen aan om zijnonderrichting “Uithalingen onder begeleiding – humanitaire redenen” te wijzigen om :- het geval van de ziekenhuisopname van een kind dat bij zijn gedetineerde ouder verblijft, toe te voegen aan de

lijst van situaties die automatisch een humanitaire uithaling rechtvaardigen;- te voorzien dat de aanvragen op grond van redenen die niet opgenomen zijn in deze lijst geval per geval

onderzocht worden;- te waarborgen dat de beslissing tijdig ter kennis wordt gebracht aan de gedetineerde rekening houdende met

de omstandigheden van het concrete geval.

OA 11/09 - De federale Ombudsman beveelt het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen aan ombijzondere onderrichtingen op te stellen betreffende het onthaal van kinderen die bij hun gedetineerde ouderverblijven, zowel wat de infrastructuurvereisten betreft waaraan de inrichting moet voldoen, als wat delevensomstandigheden van het kind in de strafinrichting betreft.

De feiten

Volgens de huidige penitentiaire regelgeving mogen kinderen tot de leeftijd van drie jaar bij hun gedetineerdemoeder verblijven.

Mevrouw X wendde zich tot de federale Ombudsman met een klacht over de levensomstandigheden van haarkind in de strafinrichting en over de kwaliteit van de aan haar kind verstrekte medische zorgen. Het kind, op datogenblik twee en een half jaar oud, verbleef sinds de geboorte bij zijn moeder in de gevangenis. Zijn vader is ookopgesloten.

Moeder en kind werden sinds de geboorte meermaals overgeplaatst, voornamelijk omwille van het gedrag vande moeder dat aanleiding gaf tot disciplinaire maatregelen Slechts enkele van de strafinstellingen waar zijverbleven waren aangepast aan de opvang van kinderen. Dat is zeker niet het geval voor de gevangenis waarMevrouw X en haar kind op dit ogenblik verblijven.

Wat de leefregels betreft, stelt het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen dat er op het niveau van destrafinrichting, afhankelijk van haar infrastructuur, specifieke leefregels zijn voorzien voor gedetineerden wienskind bij hen verblijft : open-deur-systeem, een veelvuldiger toegang tot de binnenplaats of tot de wandeling, eenbijzondere toegang tot de keuken of tot een aantal producten voor kindermaaltijden, … In een ruimer verbandverzekert het Directoraat-generaal dat “zo een kind is gehuisvest in een strafinrichting, het een bijzondere aandacht

117 Jaarverslag 2009, p. 14.

Bijlagen


169

JAA

RV

ERSL

AG

2011

krijgt en dat interne aanpassingen worden uitgevoerd om zijn verblijf aangenamer te maken, zoals : aangepastmateriaal, open-deur-systeem, vergemakkelijkte mobiliteit, afspraken met een lokaal kinderdagverblijf voor dagopvang,bezoeken van Kind & Gezin (medico-sociale werker en arts), opvolging van de moeder en het kind door de geneesheervan de inrichting …”

De federale Ombudsman heeft de gevangenis bezocht waar deze moeder en haar kind verblijven om hundaadwerkelijke levensomstandigheden te onderzoeken.

De vrouwenafdeling werkt er met een gesloten systeem. Dit houdt in dat de gedetineerden in hun celopgesloten zijn, behalve wanneer zij zich naar een activiteit begeven. Wanneer het kind niet bij zijn moeder is, isde moeder onderworpen aan hetzelfde regime als de andere gedetineerden.

Het kind gaat vier dagen per week naar een plaatselijk kinderdagverblijf. Wanneer het bij zijn moeder is wordthaar regime aangepast.

Voorzieningen

Alle cellen in de afdeling hebben een standaardoppervlakte van 8m2. Twee aangrenzende cellen (die niet metelkaar in verbinding staan) werden toegewezen aan de gedetineerde en haar kind. Een kinderhekje in de gangzorgt voor beveiligde loopruimte voor het kind wanneer de twee celdeuren open staan.

Omdat de cellen niet met elkaar in verbinding staan, dient een cel als leef- en slaapruimte (cel van de moeder alshet kind buitenshuis is) en de andere als bergen speelruimte.

De cel die gebruikt wordt als leef- en slaapruimte is te klein voor het ter beschikking gestelde kinderbed. Demoeder zag zich daarom genoodzaakt om het te demonteren. Enkel de matras wordt als slaapplaats gebruikt enoverdag onder het bed van de moeder geschoven.

Er is een kinderstoel en –tafel voor de maaltijden.

De cel is uitgerust met een wasbak met koud water. De gedetineerde heeft verder toegang met haar zoon tothet afdelingssanitair dat zich op een lagere verdieping bevindt. Daar is een badkamer met bad voor privegebruik.

In de tweede cel is er speelgoed aangepast aan de leeftijd van het kind. Dit gedetineerde heeft dit zelfaangekocht, met tussenkomst van de zorgkas van de gedetineerden van de strafinrichting.

De moeder heeft keukenuitrusting ter beschikking om maaltijden voor haar kind in de cel klaar te maken. Inbeginsel staat de strafinrichting in voor de maaltijden van het kind. In het onderhavige geval verstrekt de inrichtingalleen brood en melk voor het kind. De moeder dient de andere benodigdheden aan te kopen in de kantine.118

Leefregels

De cellen van de moeder en het kind zijn gesloten van 19.00 u tot 08.00 u. Overdag zijn zij open, behalve tijdensde bedeling van de maaltijden tussen 12.00 u en 14.00 u en telkenmale (een) gedetineerde(n) de gang moet(en)gebruiken waar hun cellen zich bevinden. Dit gebeurt meermaals per dag (verplaatsing van en naar de werkplaats,leslokaal, binnenplaats, …).

De gedetineerde heeft met haar kind individueel toegang tot de binnenplaats als er penitentiaire personeelbeschikbaar is. Zij maakt geen gebruik van deze mogelijkheid om het alleen-zijn te vermijden. Zij klaagt nochtansover de gevaren die haar kind loopt (gewelddadigheden, drugs, …) wanneer zij zich samen met de anderegedetineerden naar de binnenplaats begeven. Zij mag de binnenplaats niet verlaten op eenvoudig verzoek omdater penitentiair personeel beschikbaar moet zijn om terug naar de cel te gaan.

Het kind gaat vier dagen per week naar een lokaal kinderdagverblijf met vrijwilligershulp van het Rode Kruis. Hetkan er een keer per week op pediatrisch doktersbezoek. De rest van de tijd wordt het opgevolgd door degeneesheer van de gevangenis. De medische begeleiding in de gevangenis vertoonde ernstige tekortkomingen, indie zin dat de voorschriften van de kinderarts niet altijd werden uitgevoerd.119

118 De gedetineerde verklaarde dat zij maandelijks 78,00 euro kinderbijslag ontvangt. Wanneer haar zoon niet bij haar is werkt zijin het atelier. Het bedrag van de verloning van de gedetineerden is vastgesteld bij ministerieel besluit van 1 oktober 2004 enbedraagt tussen 0,62 euro en 0,79 euro per uur.

119 Een onderzoek hiernaar is lopend bij de federale Ombudsman.

Bijlagen


170

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Er is geen regeling voorzien om het kind op te vangen wanneer de moeder de inrichting dient te verlaten. Haargezondheidstoestand vereist nochtans (een) ziekenhuisopname(n). In dat geval dient het kind toevertrouwd teworden aan een derde, wat in overleg met de moeder dient te gebeuren die het ouderlijk gezag over het kindbehoudt. Echter, een verplaatsing naar een ziekenhuis wordt om veiligheidsredenen in principe niet voorafgemeld aan een gedetineerde. De gedetineerde weigerde hierom al meermaals een ziekenhuisopname.

Enkele malen per week wordt de vader van het kind, die in dezelfde strafinrichting verblijft, via Relaisparents-enfants in de mogelijkheid gesteld om zijn kind te bezoeken, al dan niet in het bijzijn van de moeder.

De beeindiging van het verblijf van het kind, op zijn derde verjaardag, wordt voorbereid door het Comite dienstBijzondere Jeugdzorg.

De stand van de reglementering

De enige normen betreffende de opsluiting van een ouder met kind zijn de artikelen 111 en 112 van hetkoninklijk besluit van 25 mei 1965, houdende algemeen reglement van de strafinrichtingen, die betrekkinghebben op de Opsluiting van vrouwen met hun kinderen.

Artikel 111 stelt het principe in dat een gedetineerde het kind bij zich mag houden dat haar zorgen niet kanontberen.

Artikel 112 bepaalt : “De kinderen, die samen met hun moeder opgenomen worden, mogen bij haar in haar kamerblijven. Zij beschikken er altijd over een afzonderlijke slaapstede.

In de belangrijke inrichtingen worden voorzieningen getroffen om een kinderbewaarplaats met bevoegdpersoneel te organiseren, waar de zuigelingen zullen ondergebracht worden gedurende de tijd dat men hunmoeder niet voor hen laat zorgen.”

Artikel 15, §2 van de basiswet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van degedetineerden bepaalt “(…) de Koning wijst gevangenissen of afdelingen van gevangenissen aan die specifiekbestemd zijn voor de onderbrenging van (…) 3° gedetineerden die in de gevangenis worden opgenomen samen methun kind van minder dan drie jaar;”. Deze wetsbepaling is nog niet in werking getreden.

Het bestuur van de strafinrichtingen laat in de praktijk kinderen toe tot de leeftijd van drie jaar.

Volgens de Europese penitentiaire regels120, dient “een bijzondere infrastructuur voorbehouden te worden om hetwelzijn van jonge kinderen te beschermen.”

Uiteenzetting

Op dit ogenblik bestaat er geen penitentiaire infrastructuur voor de opvang van gedetineerden samen met hunkinderen. Aanpassingen werden zeer disparaat uitgevoerd, waardoor de materiele levensomstandigheden voorkinderen sterk verschillen van de ene gevangenis tot de andere.

Enkel Brugge en Lantin hebben een nursery-ruimte, voorbehouden aan gedetineerden met kind. In Berkendaal iser geen nursery, maar twee cellen zijn er voorbehouden en aangepast voor de opvang van kinderen. In deandere strafinrichtingen met een vrouwenafdeling is niets voorzien voor de opvang van kinderen.

Het Masterplan voor de gevangenissen voorziet de inrichting van een bijzondere afdeling voor de gedetineerdenmet een kind in de toekomstige gevangenis te Haren maar deze wordt slechts eind 2016 in gebruik genomen.

Niet alleen ontbreekt er een aangepaste infrastructuur voor deze opvang. Ook bestaat er slechts een poverereglementering en ontbreken er algemene omkaderingsnormen, zowel wat de uitrusting betreft als delevensomstandigheden, de medisch-sociale begeleiding en de vorming van de penitentiaire beambten.Daarenboven voorziet het huishoudelijk reglement van de gevangenissen zelden bijzondere regels voorgedetineerden met kind(eren).

Kortom, er bestaat op dit ogenblik geen globale aanpak van de huisvesting van een ouder met kind door hetbestuur voor de strafinrichtingen.

120 Aanbeveling (2006)2 van de Ministerraad aan de Lidstaten betreffende de Europese penitentiaire regels, regel 36.

Bijlagen


171

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Nu de huisvesting van kinderen met hun gedetineerde ouder toegelaten wordt, moet het bestuur voor destrafinrichtingen een dergelijke algemene aanpak ontwikkelen voor de tenlasteneming van deze kinderen, dietegemoetkomt aan hun welzijn en hun ontwikkeling en dit met eerbiediging van de rechten en plichten van hunouders, overeenkomstig de Grondwet121 en het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind122.

De huidige situatie waarin elke strafinrichting dit onthaal vrij kan organiseren in functie van de bestaandeinfrastructuur en het geldende detentiestelsel biedt geen garantie voor een onthaal dat in overeenstemming ismet de basisbehoeften van het kind.

Daarom beveelt de federale Ombudsman het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen aan om eenbijzondere onderrichting in te voeren die minimumnormen vastlegt voor de omkadering van de met hungedetineerde ouder gehuisveste kinderen, geldend voor alle strafinrichtingen waar zij kunnen opgevangenworden. Deze normen houden rekening met het hoger belang van het kind voor alle maatregelen waarbij hetkind betrokken is, rechtstreeks of onrechtstreeks.

Voor zover het welzijn van de kinderen, de bevordering van de gezondheid en de hulp aan gedetineerdenbevoegdheden zijn van de gemeenschappen en de gewesten, dient de FOD Justitie overleg te plegen met debevoegde actoren (in het bijzonder Kind & Gezin en het ONE) om deze normen op te stellen.

De federale Ombudsman verzoekt de FOD Justitie om hem een gemotiveerd antwoord te geven, binnen dedrie maanden, over het gevolg dat hij zal geven aan de aanbeveling en hem regelmatig op de hoogte te houdenvan de uitvoering ervan.

FOD Justitie

OA 11/07 - De federale Ombudsman beveelt de FOD Justitie aan om, in samenspraak met deopdrachtgevers van de gerechtsdeskundigen in strafzaken, onmiddellijk een systeem van efficientecoordinatie uit te werken zodat de tijdige behandeling en betaling van de staten van kosten en erelonen vande gerechtsdeskundigen verzekerd is in afwachting van de uitwerking van een gemeenschappelijkinformaticasysteem.

De feiten

De dienst Gerechtskosten ressorteert onder het Directoraat-generaal Rechterlijke organisatie bij de FOD Justitie.Hij controleert en betaalt de kosten die verband houden met de strafrechtelijke expertises, de zogenaamdeniet-dringende gerechtskosten.

Een gerechtsdeskundige in strafzaken contacteerde de federale Ombudsman over het niet ontvangen van debetaling van verschillende staten van kosten en erelonen die hij had opgesteld naar aanleiding van opdrachten diehem toevertrouwd waren in strafzaken, onder meer door verscheidene parketten.

De gerechtsdeskundige had verschillende malen naar de dienst Gerechtskosten getelefoneerd maar hij verkreeggeen betaling en ook geen duidelijkheid over de stand van de behandeling van zijn ereloonstaten.

Het antwoord van de dienst Gerechtskosten was dat hij zelf de betrokken parketten moest contacteren. Dezeparketten verwezen hem echter opnieuw door naar de dienst Gerechtskosten.

Op vraag van de federale Ombudsman nam de dienst Gerechtskosten zelf contact op met de betrokkenparketten of andere opdrachtgevers om na te gaan of en wanneer deze staten aan de dienst Gerechtskosten zijnovergemaakt.

Na tussenkomst werden de verschillende staten afgehandeld en als ze gerechtvaardigd waren ook uitbetaald.

De behandeling van de staten van kosten en erelonen van de gerechtsdeskundige had lange tijd in beslaggenomen (soms zelfs meerdere jaren), onder meer omdat de opdrachtgevers de staten niet onmiddellijkbehandelden en soms ook bijkomende informatie of een verbetering vroegen.

121 Artikel 22 bis, al. 2 van de Grondwet: “(…) Elk kind heeft recht op maatregelen en diensten die zijn ontwikkeling bevorderen.(…)”

122 Artikel 3.2. van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind: “De Staten die partij zijn, verbinden zich ertoe hetkind te verzekeren van de bescherming en de zorg die nodig zijn voor zijn of haar welzijn, rekening houdend met de rechten enplichten van zijn of haar ouders (…) en nemen hiertoe alle passende wettelijke en bestuurlijke maatregelen.”

Bijlagen


172

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Uiteenzetting

Meer algemeen moet gesteld worden dat de dienst Gerechtskosten zelf niet of nauwelijks kan achterhalen welkestaat bij hem in behandeling is en welke niet.

Bij de voltooiing van zijn opdracht legt de gerechtsdeskundige zijn verslag neer en dient hij zijn kostenstaat in bijhet parket van het betrokken gerechtelijk arrondissement. Het parket bezorgt de dienst Gerechtskostenvervolgens een lijst met de onkostenstaten van verschillende gerechtsdeskundigen. Het probleem is voornamelijkhet ontbreken van uniformiteit. Een dossier kan meerdere refertenummers kennen waaronder dit van het parket(nummer van het aanvankelijk proces-verbaal), een nummer van de onderzoeksrechter, een nummer van eennavolgend proces-verbaal, enz…

De federale Ombudsman stelde voor om, in samenspraak met de opdrachtgevers van de gerechtsdeskundigen instrafzaken, een systeem uit te werken waarbij de opsteller van een staat van kosten en erelonen eenrefertenummer verkrijgt, zodat hij informatie verkrijgt over de datum van doorzending en het nummer van hetdossier bij de dienst Gerechtskosten.

De dienst Gerechtskosten controleert en betaalt jaarlijks meer dan 60.000 dossiers van ongeveer 5.500deskundigen. Daar bovenop komen nog de stukken toegezonden door de griffies met het oog op toekenningvan hun provisie. Volgens de dienst Gerechtskosten is het afgeven van een ontvangstmelding met eenrefertenummer, waaronder de staat van kosten en ereloon bij de dienst gekend is, in de praktijk niet teverwezenlijken. De betalingen gebeuren door verschillende actoren (rechtbanken, parketten, FOD Justitie, ...) ener is tussen deze actoren geen elektronische communicatie. Door de overgang naar een algemeen elektronischboekhoudsysteem zouden de dienstverleners in de toekomst een refertenummer moeten verkrijgen. Ditprogramma is op dit ogenblik alleen beschikbaar in enkele pilootarrondissementen en zal geleidelijk uitgebreidworden naar alle arrondissementen (griffies en parketten).

In afwachting van het veralgemeend in gebruik nemen van het bovenvermelde algemeen boekhoudings- eninformaticasysteem, moet de dienst Gerechtskosten al zorgen voor een efficiente coordinatie met deopdrachtgevers.

Het kan niet dat, in afwachting van de daadwerkelijke en algehele invoering van het gemeenschappelijkeinformaticasysteem, staten van kosten en erelonen lange tijd onbehandeld blijven bij de opdrachtgevers en/of bijde dienst Gerechtkosten terwijl het moeilijk is om op te sporen waar en hoe het probleem zich stelt.

De federale Ombudsman beveelt de FOD Justitie dan ook aan om, in samenspraak met de opdrachtgevers vande gerechtsdeskundigen in strafzaken, onmiddellijk een systeem van efficiente coordinatie uit te werken zodat detijdige behandeling en betaling van de staten van kosten en erelonen van de gerechtsdeskundigen verzekerd is inafwachting van de uitwerking van een gemeenschappelijk informaticasysteem.

FOD Sociale Zekerheid – Directie-general Personen met een handicap

OA 11/08 - De federale Ombudsman beveelt de DG Personen met een handicap aan om verwijlintresten tebetalen voor alle bedragen die verschuldigd zijn voor de maanden die het verstrijken van de wettelijketermijn van zes maanden voor de behandeling van de aanvragen om tegemoetkomingen voorafgaan en bij hetverstrijken van die termijn niet betaald zijn.

Feiten

Een persoon met een handicap had twee maanden voor haar overlijden (op 29 december 2008) een aanvraagingediend tot herziening van haar tegemoetkoming. Haar zoon nam contact op met de federale ombudsmanomdat de DG Personen met een handicap in september 2009 nog altijd geen beslissing had genomen over deaanvraag van wijlen zijn moeder. Hij had de begrafeniskosten voor zijn moeder betaald en kon aanspraak makenop tegemoetkomingen voor de maanden november en december 2008. De DG Personen met een handicapkende in januari 2010 een hogere tegemoetkoming toe. Eind maart 2010 ontving de zoon de achterstalligebedragen voor de twee maanden volgend op de aanvraag.

De DG Personen met een handicap betaalde echter geen verwijlinteresten op deze bedragen.

De administratie verwijst naar artikel 13, § 3 van het koninklijk besluit van 22 mei 2003 betreffende de procedurevoor de behandeling van de dossiers inzake tegemoetkomingen aan personen met een handicap. In deinterpretatie die de administratie geeft aan dit artikel zouden er, ongeacht de behandelingsduur van de aanvraag,

Bijlagen


173

JAA

RV

ERSL

AG

2011

nooit interesten verschuldigd zijn voor de tegemoetkomingen die betrekking hebben op de zes maanden dievolgen op het indienen van de aanvraag.

Uiteenzetting

De DG Personen met een handicap heeft als hoofdopdracht om te beslissen over de aanvragen tottegemoetkomingen aan personen met een handicap en de toegekende tegemoetkomingen vervolgens tebetalen. Hiertoe beschikt de administratie over een wettelijke termijn van zes maanden. Wanneer de wettelijketermijn is overschreden, zijn interesten verschuldigd.

Artikel 13, § 3 van het koninklijk besluit van 22 mei 2003 betreffende de procedure voor de behandeling van dedossiers inzake tegemoetkomingen aan personen met een handicap bepaalt :

“ De tegemoetkomingen brengen van rechtswege verwijlintresten op vanaf hun eisbaarheid maar ten vroegste vanafhet verstrijken van de termijn bedoeld in § 1.123

Deze intresten worden tegen de wettelijke voet berekend. Zij hebben betrekking op de maandelijkse termijnenalsmede op de eventuele achterstallige bedragen.

Onder achterstallige bedragen wordt verstaan : de bedragen die aan de persoon met een handicap maandelijkshadden betaald moeten worden na het verstrijken van de termijn (…) bedoeld in § 1. “

In het hierboven uiteengezette dossier stelt zich de vraag welke de maandelijkse tegemoetkomingen zijn waaropde intresten moeten worden berekend wanneer de administratie de wettelijke termijn van zes maanden nietnaleeft.

De huidige tekst van het artikel 13, § 3 van het koninklijk besluit van 22 mei 2003 is dubbelzinnig en voorverschillende interpretaties vatbaar.

Volgens een eerste interpretatie, lijkt het uitgesloten dat intresten verschuldigd zijn voor bedragen die haddenmoeten zijn betaald voor de eerste zes maanden na het indienen van de aanvraag, zelfs indien debehandelingsduur meer dan zes maanden bedraagt. De DG Personen met een handicap volgt totnogtoe dezeinterpretatie en verwijst naar de administratieve praktijk die zij in de loop der tijd heeft opgebouwd en naar dedefinitie van achterstallige bedragen.

De federale Ombudsman is evenwel van oordeel dat deze interpretatie niet overeenstemt met de geest (1) enevenmin met de tekst (2) van de wet van 11 april 1995 tot invoering van het Handvest van de sociaalverzekerde. De federale Ombudsman meent dat een andere interpretatie van artikel 13, § 3 mogelijk is (3).

(1) De voorbereidende werken van de boven genoemde wet van 11 april 1995 laten er geen twijfel overbestaan dat het de wil van de wetgever is om interesten toe te kennen om de gerechtigde te beschermen tegende traagheid van de administratieve diensten zodat die aangespoord worden de eigen werking te verbeteren.124

Geen interesten toekennen voor de eerste zes maanden van de laattijdig betaalde tegemoetkomingen, zoals deDG Personen met een handicap doet, druist in tegen de wil van de wetgever en zet de administratie er niet toeaan om haar werking te verbeteren.

(2) Volgens artikel 20 van het Handvest van de sociaal verzekerde, brengen de prestaties van rechtswege interestop vanaf hun opeisbaarheid en ten vroegste vanaf de datum voorvloeiend uit artikel 12 (in dit artikel is de termijnbepaald voor betaling van de prestaties). Deze bepaling betekent geenszins dat het begrip ‘achterstalligebedragen’ (die intresten opleveren) mag worden beperkt tot de prestaties die betrekking hebben op de periodena afloop van de behandelingstermijn. Dergelijke interpretatie druist immers in tegen het begrip ‘achterstalligebedragen’ zelf.

(3) Het begrip ‘achterstallige bedragen’, zoals gedefinieerd in boven genoemd artikel 13, § 3, moet zo wordengeınterpreteerd dat het alle maandelijks verschuldigde bedragen omvat, waaronder ook deze van de eerste zesmaanden, wanneer de betaling ervan wordt uitgevoerd na het verstrijken van de wettelijke termijn van zesmaanden. Deze interpretatie is de enige die strookt met de geest en de tekst van het Handvest van de sociaalverzekerde.

123 Deze termijn is momenteel 6 maand.124 Parl. St., Kamer, B.Z., 1991-1992, nr. 353/1, p. 7.

Bijlagen


174

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Besluit

De DG Personen met een handicap mag aan artikel 13, § 3 van het koninklijk besluit van 22 mei 2003 geeninterpretatie geven die indruist tegen de geest en de tekst van het Handvest van de sociaal verzekerde.

De federale Ombudsman beveelt de DG Personen met een handicap dan ook aan om artikel 13, § 3 van hetkoninklijk besluit van 22 mei 2003 te interpreteren in overeenstemming met het Handvest en bijgevolg eveneensde maandelijkse achterstallen van de periode voorafgaand aan het verstrijken van de wettelijkebehandelingstermijn (zes maanden) te beschouwen als achterstallige bedragen die intresten kunnen opbrengen.

FOD Financien - Algemene administratie van de Inning en de Invordering

OA 11/10 - De federale Ombudsman beveelt de Algemene administratie van de Inning en de Invordering bijde FOD Financien aan :1) om de wettelijke toepassingsvoorwaarden ter uitvoering van de procedure voorzien in de artikelen 395

en 396 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 om de onroerende voorheffing te innen,strikt na te leven;

2) als zij de procedure voorzien in artikel 396 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 toepastop de nieuwe eigenaar, dit te doen binnen een redelijke termijn.

De feiten

Twee verzoekers contacteerden de federale Ombudsman over de onroerende voorheffing van 2002 die hetontvangkantoor der directe belastingen bij hen opeiste in hun hoedanigheid van mede-eigenaar van eenappartement.

De betrokkenen kochten het appartement in december 2001 van een vennootschap naar Nederlands recht.

Op 28 oktober 2002 stuurt het Ontvangkantoor het aanslagbiljet voor de onroerende voorheffing nog naar devennootschap omdat de kadastrale legger op dat moment nog steeds de vennootschap als eigenaar van hetappartement vermeldt. De aanslag wordt gevestigd binnen de wettelijke aanslagtermijn.

Op 4 december 2002 dient de Nederlandse vennootschap een bezwaarschrift in tegen de onroerendevoorheffing bij de bevoegde Gewestelijk directeur. Het bezwaarschrift van de vennootschap bevat geen bewijsvan eigendomsoverdracht van het appartement en evenmin het volledige adres van de kopers.

Het dossier blijft tot mei 2008 ter onderzoek op de dienst van de Gewestelijk directeur. Daarna, zonder eenbeslissing te hebben genomen over het bezwaarschrift, stuurt de Directie het dossier terug naar hetOntvangkantoor met de vraag om de onroerende voorheffing voor 2002 bij de kopers van het appartement inte vorderen in toepassing van artikel 396 WIB 92 omdat de termijn van drie jaar om de onroerende voorheffingopnieuw te heffen bij de nieuwe eigenaren, verstreken was (artikel 354 WIB 92).

Op 23 juni 2009 stuurt het Ontvangkantoor aan de nieuwe eigenaars een nieuw exemplaar van het aanslagbiljetdat oorspronkelijk aan de Nederlandse vennootschap was gestuurd, met de melding dat dit in toepassing vanartikel 396 WIB 92 gebeurt.

De eigenaars zijn van mening dat de FOD Financien de onroerende voorheffing zeven jaar na het aanslagjaar nietmeer bij hen kan opeisen omdat artikel 443bis WIB 92 bepaalt dat de onroerende voorheffing verjaart doorverloop van vijf jaren vanaf de datum waarop ze dient betaald te zijn krachtens artikel 413 WIB 92.

De FOD Financien meent dat de verjaring niet is ingetreden ten aanzien van de Nederlandse vennootschap,omdat zij een bezwaar heeft ingediend en de verjaring ten aanzien van de vennootschap daardoor wordtopgeschort (artikel 443ter WIB 92). Wat de verjaring ten aanzien van de nieuwe eigenaars betreft, houdt deFOD vol dat de verjaringstermijn pas begon te lopen op 23 augustus 2009 (het einde van de tweede maandvolgend op de kennisgeving van het aanslagbiljet), en dit in toepassing van artikel 396 WIB 92.

Uiteenzetting

Artikel 254 WIB 92 bepaalt dat de onroerende voorheffing verschuldigd is door wie op 1ste januari van hetaanslagjaar eigenaar, bezitter, erfpachter, opstalhouder of vruchtgebruiker van het onroerend goed is.

Bijlagen


175

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Als een onroerend goed op het eind van een jaar verandert van eigenaar en de gegevens van de nieuwe eigenaarop 1ste januari daaropvolgend nog niet zijn opgenomen in de kadastrale legger, zijn er twee procedures mogelijkom de betaling van de onroerende voorheffing te vragen aan de echte eigenaar van het goed op 1ste januari.

Artikel 354 WIB 92 laat de FOD Financien toe om de onroerende voorheffing te innen bij de nieuwe eigenaarop basis van een kohier gevestigd op zijn naam. Hij moet echter handelen binnen een termijn van drie jaar vanaf1ste januari van het jaar waarnaar het aanslagjaar wordt genoemd waarvoor de belasting is verschuldigd. De FODzal de onroerende voorheffing ontheffen in hoofde van de vorige eigenaar.

Anderzijds voorziet artikel 395 WIB 92 dat de vroegere eigenaar zich kan bevrijden van de betaling van deonroerende voorheffing waarvoor hij verantwoordelijk is tot de eigendomsoverdracht wordt opgenomen in dekadasterdocumenten, als hij aan de FOD Financien de eigendomsoverdracht bewijst, samen met de identiteit enhet volledige adres van de nieuwe eigenaar.

Artikel 396 WIB 92 bepaalt dat als de vroegere eigenaar voormelde bewijsstukken voorlegt, de administratie deinvordering van de onroerende voorheffing kan voortzetten ten laste van de nieuwe eigenaar als werkelijkeschuldenaar van de belasting. Hij ontvangt dan een nieuw exemplaar van het aanslagbiljet dat aan de vroegereeigenaar was afgeleverd, met de vermelding dat het krachtens artikel 396 WIB 92 werd uitgereikt.

De tekst van de artikelen 395 en 396 WIB 92 is duidelijk en laat geen ruimte voor vergissingen of interpretaties.Vooraleer art. 396 WIB 92 wordt toegepast, moet de vroegere eigenaar het dubbele bewijs voorgeschrevendoor artikel 395 WIB 92 aanvoeren.

Omdat het over uitzonderingsbepalingen gaat, moeten zij strikt worden geınterpreteerd en nageleefd. Zijhouden zowel de belastingplichtigen als voor de fiscus verplichtingen in. De administratie mag niet eenzijdigbeslissen om van de procedure voorzien in artikel 396 WIB 92 gebruik te maken. De FOD Financien mag dezeprocedure niet gebruiken om te verdoezelen dat de onroerende voorheffing niet geınd werd bij de nieuweeigenaar binnen de termijn van drie jaar.

De vorige eigenaar blijft volledig gehouden tot de betaling van de onroerende voorheffing en de administratiemag geen beroep doen op de procedure in artikel 396 WIB 92, zolang deze de in artikel 395 WIB 92voorgeschreven informatie niet aan de fiscus heeft bezorgd.

De rechtsleer en de rechtspraak bevestigen deze analyse125.

Aangezien de Nederlandse vennootschap in casu geen gebruik had gemaakt van artikel 395 WIB 92 en devereiste bewijzen niet aan de FOD Financien had bezorgd, waren de wettelijke voorwaarden voor de toepassingvan artikel 396 WIB 92 niet vervuld. Daardoor kon de FOD Financien zich niet op art. 396 beroepen om deonroerende voorheffing in te vorderen bij de nieuwe eigenaars. De lopende invorderingsprocedure die steunt opart. 396 WIB 92, druist in tegen de rechtsregels.

Op basis van wat voorafgaat, dient de vraag over de verjaring niet te worden onderzocht.

Anderzijds stelt de federale Ombudsman in ondergeschikte orde vast dat zelfs indien aan detoepassingsvoorwaarden voor artikel 396 WIB 92 was voldaan, quod non, de FOD Financien door pas na zevenjaar de invordering van de onroerende voorheffing op 23 juni 2009 op te starten, ook de ombudsnormenrechtszekerheid, redelijke termijn en zorgvuldigheid heeft geschonden, evenals het algemene rechtsprincipe op basiswaarvan niemand uit zijn eigen nalatigheid een rechtsvordering of rechtsmiddel kan doen ontstaan.

De federale Ombudsman bracht de FOD Financien ervan op de hoogte.

Het aangehaalde dossier toont aan dat de FOD Financien van de koper niet eiste dat hem alle door artikel 395WIB 92 vereiste bewijzen werden geleverd voordat de FOD artikel 396 WIB 92 toepaste. Daarom beveelt defederale Ombudsman de FOD Financien aan om de wettelijke voorwaarden ter uitvoering van de procedurevoorzien in artikelen 395 en 396 van het WIB 92 om de onroerende voorheffing te innen, strikt toe te passen.

De federale Ombudsman beveelt bovendien aan dat de FOD Financien voortaan de procedure voorzien inartikel 396 WIB 92 binnen een redelijke termijn toepast.

125 Gent, 21 december 1999, F.J.F., 2000, p. 440; Cass., 2 december 1999, T.F.R., 2000, nr. 190, pp. 990-992; Cass., 14 maart2002, J.L.M.B., 2002/38, pp. 1659-1660; E. en M. Van Brustem, “Reflexions a propos de l’enrolement et du recouvrement duprecompte immobilier”, noot onder Cass., 14 mars 2002, J.L.M.B., 2002/38, pp. 1661-1665; K. Gheysen, « Onroerendevoorheffing bij overdracht van onroerende goederen », T.F.R., 2000, nr. 190, pp. 992-995, noot onder Cass., 2 december1999.

Bijlagen


176

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Aanbevelingen in een individueel dossier126

FOD Binnenlandse Zaken - Dienst Vreemdelingenzaken

OA 11/02 - De federale Ombudsman beveelt de dienst Vreemdelingenzaken aan om zijn beslissing van 14februari 2011 in te trekken, waarbij de regularisatieaanvraag ingediend door de heer Mutomboonontvankelijk werd verklaard.

De feiten

De heer Mutombo kwam op 1 juni 2001 als asielzoeker naar Belgie. Op 23 november 2009 diende hij eenregularisatieaanvraag in, gesteund op artikel 9bis van de wet van 15 december 1980, verwijzend naar punt 2.8.Avan de ministeriele omzendbrief van 19 juli 2009.

Op 14 februari 2011 verklaarde de dienst Vreemdelingenzaken de aanvraag onontvankelijk omdat deze “nietvergezeld ging van een kopie van een vereist identiteitsdocument, namelijk (een kopie van) het internationaal erkendpaspoort of een gelijkgestelde reistitel, noch van een kopie van de nationale identiteitskaart, noch van een geldigemotivering die een vrijstelling toelaat van deze voorwaarde op grond van artikel 9bis, §1 van de wet van 15.12.1980,gewijzigd door art. 4 van de wet van 15.09.2006”. De dienst Vreemdelingenzaken benadrukte dat “betrokkeneverklaart een kopie van zijn nationaal paspoort bij zijn aanvraag te voegen (…)”, maar stelt vast dat “geen enkelidentiteitsdocument (of kopie ervan) bij de bedoelde aanvraag is gevoegd”. De beslissing wordt op 6 juni 2011 aande heer Mutombo betekend.

Op 20 juni 2011 vraagt de heer Mutombo de federale Ombudsman om een tussenkomst betreffende debeslissing die hem werd betekend. Hij houdt staande dat hij een kopie van zijn Sierra Leonees paspoort bij zijnregularisatieaanvraag voegde. Hij benadrukt dat de aanvraag duidelijk vermeldt dat het paspoort werd bijgevoegd.Hij bezorgt ons een kopie van zijn paspoort, afgeleverd op 26 oktober 2009.

De federale Ombudsman stelt vast dat het paspoort werd uitgereikt voor de indiening van deregularisatieaanvraag van 23 november 2009, dat het staat vermeld in de aanvraag en dat het opgenomen is in deinventaris van de als bijlage gevoegde documenten waarvan het gemeentebestuur de ontvangst meldde.

De federale Ombudsman brengt dit dossier in juli 2011 onder de aandacht van de dienst Vreemdelingenzaken.

De dienst Vreemdelingenzaken antwoordt dat “de inventaris van de bijlagen bij de aanvraag 9bis inderdaad eenkopie van [het] paspoort vermeldt”; dat “evenwel, bij het nazicht van de bijlagen, de aanvraag enkel dehuurovereenkomst en de bijlagen 26 en 26bis bevat”. De dienst Vreemdelingenzaken stelt dat het contact opnammet het gemeentebestuur “dat, jammer genoeg, niets bewaarde van de initiele aanvraag”. Hij besluit dat zijnbeslissing wordt gehandhaafd, “gezien niets aantoont dat het paspoort werd gevoegd bij de regularisatieaanvraag opbasis van art. 9bis”.

Op 19 oktober 2011 bezorgt de federale Ombudsman een kopie van het paspoort van de heer Mutombo aande dienst Vreemdelingenzaken.

Uiteenzetting

De federale Ombudsman stelt vast dat de beslissing van de dienst Vreemdelingenzaken dd. 14 februari 2011duidelijk onredelijk is. Enerzijds staat het document vermeld in de regularisatieaanvraag zelf en is het opgenomenin de inventaris van de bijgevoegde documenten. Anderzijds is betrokkene wel degelijk houder van een SierraLeonees paspoort dat hem op

26 oktober 2009 werd uitgereikt, voor de indiening van zijn regularisatieaanvraag op 23 november 2009. Hieruitkan redelijkerwijze worden afgeleid dat het paspoort bij de aanvraag was gevoegd en dat het zoek raakte.

Het ontbreken van dit document in het dossier van de dienst Vreemdelingenzaken heeft bij de dienstVreemdelingenzaken twijfel doen rijzen over het feit of een kopie van het paspoort weldegelijk bij de aanvraaggevoegd was. De aanvrager had het voordeel van de twijfel moeten krijgen en een verzoek van de dienstVreemdelingenzaken aan betrokkene om hem opnieuw een kopie van dit paspoort te bezorgen zou een blijk vanbehoorlijk bestuur geweest zijn.

126 De namen en voornamen in de hiernavolgende aanbevelingen zijn fictief.

Bijlagen


177

JAA

RV

ERSL

AG

2011

De aanvraag van betrokkene steunt op het criterium van de lokale verankering, zoals beschreven in punt 2.8.Avan de ministeriele instructie van 19 juli 2009. Alhoewel deze instructie intussen werd vernietigd door de Raadvan State, heeft de staatssecretaris voor Migratie- en Asielbeleid er zich publiekelijk toe verbonden om binnenzijn discretionaire bevoegdheid de criteria beschreven in de instructie te blijven toepassen. Het criterium 2.8.Akon alleen worden ingeroepen tussen 15 september en 15 december 2009. Gezien deze periode intussenverstreken is, vormt de beslissing van 14 februari 2011 een moeilijk te herstellen nadeel voor de betrokkene.

De federale Ombudsman beveelt de dienst Vreemdelingenzaken aldus aan om de beslissing van 14 februari 2011in te trekken, waarbij de door de heer Mutombo op 23 november 2009 ingediende aanvraag om machtiging totverblijf onontvankelijk werd verklaard en de aanvraag ten gronde te behandelen.


OA 11/04 - De federale Ombudsman beveelt aan om zonder uitstel Belgische paspoorten af te geven aan dekinderen Saıdou en Emmanuel.

De feiten

De heer Diagana is in Belgie aangekomen in 2002 en heeft toen verklaard dat hij op 30 december 1993 gehuwdwas met mevrouw Senou, van Mauritaanse nationaliteit. Hij verkreeg het statuut van vluchteling, en vervolgensde Belgische nationaliteit.

Gezien Belgie geen diplomatieke vertegenwoordiging heeft in Mauritanie, hebben zijn echtgenote en zijn vier uithet huwelijk geboren kinderen zich in maart 2011 aangeboden in de Ambassade van Belgie te Dakar om daar denodige stappen te zetten om de heer Diagana in Belgie te vervoegen.

In september 2011 reikte de Ambassade van Belgie te Dakar een visum voor gezinshereniging uit aan deechtgenote en de oudste twee kinderen.

Voor de jongste twee kinderen, Saıdou en Emmanuel (geboren op 13 augustus 2007 en op 10 juli 2010), heeftde heer Diagana een verklaring tot toekenning van de Belgische nationaliteit afgelegd op basis van artikel 8 vanhet Wetboek van de Belgische nationaliteit. De ambtenaar van de burgerlijke stand van zijn gemeente heeftdaarvoor de akte opgemaakt op 2 maart 2011. In april 2011 werden deze akten voorgelegd op de Ambassadevan Belgie te Dakar met het oog op de aflevering van de Belgische paspoorten aan de beide kinderen.

De diplomatieke post heeft geweigerd om Belgische paspoorten af te leveren, met als argument dat hetvaderschap van de heer Diagana niet geldig was aangetoond naar Belgisch recht op het moment waarop hij deverklaring tot toekenning van de nationaliteit heeft afgelegd. Immers, voor kinderen geboren na 30 juni 2007,vervalt het vermoeden van vaderschap van de echtgenoot zoals beschreven in artikel 315 B.W. wanneer het kindgeboren is meer dan 300 dagen na de datum van inschrijving van beide echtgenoten op verschillende adressen(artikel 316bis B.W.). Terwijl de vaderlijke afstamming van de oudste kinderen, geboren voor 30 juni 2007,vaststaat op basis van het huwelijk van hun ouders, gaat dit niet op voor Saıdou en Emmanuel. De ambtenaar vande burgerlijke stand heeft dus een vergissing begaan in de toepassing van het Belgisch recht, door de verklaringtot toekenning van de Belgische nationaliteit aan de beide kinderen in te schrijven op basis van het vermoedenvan vaderschap van de heer Diagana.

De diplomatieke post heeft de heer Diagana uitgelegd dat hij zijn kinderen diende te erkennen opdat zeaanspraak zouden kunnen maken op de Belgische nationaliteit. De post zou ook aan zijn echtgenotegesuggereerd hebben om zich naar Belgie te begeven om in te stemmen met de erkenning van de kinderen, dievervolgens hun ouders snel zouden kunnen vervoegen op basis van een correct vastgestelde vaderschapsband.Zij is aangekomen in Belgie op 30 september 2011 samen met de oudste twee kinderen. Saıdou en Emmanuelhad ze toevertrouwd aan een van haar kennissen te Dakar, in de veronderstelling dat dit slechts voor enkeledagen zou zijn.

Op 5 oktober 2011 heeft de heer Diagana Saıdou en Emmanuel erkend voor de ambtenaar van burgerlijkestand, waarna hij de akten van erkenning heeft overgemaakt aan de diplomatieke post te Dakar, zodat deBelgische paspoorten hun konden worden afgeleverd. De ambassade blijft echter weigeren om de paspoorten afte leveren, omdat de akten van toekenning van de nationaliteit voorafgaan aan de erkenningsakten. Deambtenaar van burgerlijke stand van zijn kant meent dat hij geen nieuwe akten tot toekenning van de Belgischenationaliteit kan opmaken, zolang de eerste akten tot toekenning niet zijn geannuleerd door de Rechtbank vanEerste Aanleg.

Bijlagen


178

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Saıdou en Emmanuel, respectievelijk 4 jaar en anderhalf, zitten dus vast in Dakar. Naast het feit dat zijn kinderengeen Mauritaans paspoort hebben, is het inkomen van de heer Diagana onvoldoende om voor hen een visumaan te vragen op basis van het nieuwe artikel 40ter van de wet van 15 december 1980 met betrekking tot hetrecht op gezinshereniging dat in werking getreden is op 22 september 2011.

Uiteenzetting

De FOD Buitenlandse Zaken is het ermee eens dat het hem niet toekomt om de geldigheid aan te vechten vaneen akte tot toekenning van nationaliteit, opgemaakt door een Belgische ambtenaar van de burgerlijke stand. Hijis daarentegen van mening dat het hem is toegestaan om er niet onmiddellijke gevolgen aan te verbinden, vanzodra hij constateert dat ze werd opgemaakt op basis van een afstammingsband die niet gelidg aangetoond zouzijn.

In dergelijk geval maakt de FOD Buitenlandse Zaken het dossier over aan de FOD Justitie voor advies. Als deFOD Justitie van oordeel is dat de akte onregelmatig tot stand is gekomen, zal hij het dossier overmaken aan hetparket dat de vernietiging van de akte kan vragen via de rechtbank.

De FOD Buitenlandse Zaken meent dat hij in afwachting hiervan de afgifte van de Belgische paspoorten aan dekinderen moet opschorten, overeenkomstig artikel 7 van de wet van 14 augustus 1974 betreffende de afgifte vanpaspoorten. Deze bepaling stelt dat “in geval van twijfel omtrent de identiteit of nationaliteit van de aanvrager, kande afgifte van het paspoort […]opgeschort worden totdat de aanvrager of de overheid zijn identiteit of zijn Belgischenationaliteit hebben vastgesteld op grond van bewijskrachtige stukken of getuigenissen.”

De FOD Justitie werd gevraagd zich uit te spreken over de waarde van een eventueel onregelmatige akte vanverklaring van toekenning van nationaliteit en heeft onderstreept dat de akten van toekenning van nationaliteitakten zijn van de burgerlijke stand. Wanneer een dergelijke akte werd opgemaakt terwijl de verondersteldeafstammingsband niet rechtsgeldig werd vastgesteld, moet deze vernietigd zijn door de Rechtbank van EersteAanleg voor er een nieuwe akte kan worden opgemaakt. De federale Ombudsman onderzoekt momenteel metde FOD Justitie welke maatregelen zouden moeten genomen worden om dergelijke situaties te vermijden.

Onafhankelijk van het resultaat van deze analyse, blijkt dat in dit geval de houding van de FOD BuitenlandseZaken niet in overeenstemming is met hetgeen de burger mag verwachten van een billijke administratie.

1. Door de aflevering van de paspoorten op te schorten in afwachting van het opmaken van nieuwe akten vantoekenning van nationaliteit, wetende dat de juridische procedure om dit te bekomen maanden, zoniet jaren zalduren, weigert de FOD Buitenlandse Zaken de facto om de geldigheid van de beide akten en de gevolgen diedaaruit voortvloeien te erkennen. Het recht om akten te vernietigen behoort echter exclusief de rechtbank toe.Er is op dit moment niets dat erop wijst dat de rechtbank deze akten wel degelijk zal vernietigen. De erkenningheeft een declaratief karakter : Bijgevolg mag worden gesteld dat er sinds de geboorte een afstammingsbandheeft bestaan tussen de kinderen en hun vader.

2. Artikel 7 van de wet van 14 augustus 1974 bepaalt dat de afgifte van paspoorten kan worden opgeschort enniet dat deze moet opgeschort worden in het geval er twijfel is over de nationaliteit van de aanvrager. Deadministratie moet deze discretionaire bevoegdheid oordeelkundig uitoefenen, met respect voor de beginselenvan behoorlijk bestuur en rekening houdend met de verplichtingen die voortvloeien uit internationale verdragenmet betrekking tot fundamentele rechten. In dit geval moet zij rekening houden met het hoger belang van hetkind en diens recht om een effectief gezinsleven te leiden met zijn ouders.

De vergissing die begaan werd door de ambtenaar van de burgerlijke stand kan niet verweten worden aan deklagers die op geen enkel moment geprobeerd hebben om de Belgische autoriteiten te misleiden. De FODBuitenlandse Zaken betwist niet dat de kinderen momenteel de voorwaarden vervullen die vereist zijn door hetWetboek van de Belgische nationaliteit om hen de Belgische nationaliteit toe te kennen. Enkel het feit dat deomstreden akten nog bestaan verhindert dat er nieuwe, regelmatige akten worden opgemaakt. De twijfel overde Belgische nationaliteit van de kinderen lijkt dus niet voldoende ernstig in vergelijking met het hoger belang vande kinderen om een paspoort te krijgen waarmee zij hun ouders en de rest van het gezin in Belgie kunnenvervoegen.

3. In dit stadium heeft de FOD Buitenlandse Zaken geen enkel gevolg gegeven aan het voorstel van de federaleOmbudsman dat de diplomatieke post overlegt met de dienst Vreemdelingenzaken om na te gaan of een anderreisdocument zou kunnen worden uitgereikt aan de kinderen, zodat ze hun ouders zouden kunnen vervoegen in

Bijlagen


179

JAA

RV

ERSL

AG

2011

afwachting van de regularisatie van de akten van toekenning van hun nationaliteit. De post schiet dus ook tekortin zijn opdracht om bijstand te verlenen aan een Belgisch onderdaan, wiens kinderen al sinds meerdere wekenalleen vastzitten in het buitenland.

De federale Ombudsman beveelt de FOD Buitenlandse Zaken dan ook aan om zonder uitstel Belgischepaspoorten af te leveren aan Saıdou en Emmanuel.


OA 11/05 - De federale Ombudsman beveelt aan om zonder uitstel Belgische paspoorten af te geven aan dekinderen Mark en James.

De feiten

De kinderen Mark en James zijn geboren op 15 oktober 2009 in Zuid-Afrika, uit de relatie tussen hun moeder ende heer Habana, een Belgisch onderdaan. Hij is niet gehuwd met de moeder en erkent de kinderen vrijwillig. Op7 oktober 2010 legt hij een verklaring van toekenning van nationaliteit af voor de ambtenaar van de burgerlijkestand van zijn gemeente die hiertoe de akte opmaakt op basis van artikel 8 van het Wetboek van de Belgischenationaliteit. Hij verzoekt het Consulaat-generaal van Belgie te Johannesburg vervolgens om Belgischepaspoorten af te leveren aan de tweeling. De diplomatieke post weigert om de paspoorten uit te reiken, met alsargument dat de akten waarin de kinderen werden erkend niet geldig zouden zijn naar Belgisch recht, omdat detoestemming van de moeder ontbreekt.

Op 27 juni 2011 laat de vader een nieuwe erkenningsakte opstellen door de ambtenaar van de burgerlijke standvan zijn gemeente, op basis van een notariele akte, opgemaakt in Zuid-Afrika, waarin de moeder haartoestemming geeft voor de erkenning. De ambtenaar van de burgerlijke stand maakt op 28 juli 2011 tweenieuwe akten van toekenning van de Belgische nationaliteit op voor Mark en James. Het Consulaat-generaal vanBelgie te Johannesburg weigert echter opnieuw om Belgische paspoorten af te geven, omdat de nieuwe aktenvan erkenning ook niet zouden beantwoorden aan artikel 329bis, § 2 B.W. Volgens het Consulaat-generaal,bevestigt de Zuid-Afrikaanse notariele akte niet op een duidelijke, precieze en niet voor interpretatie vatbaremanier dat de moeder haar toestemming geeft voor de erkenning van haar kinderen door de vader. In de akteverklaart de moeder dat de heer Habana de biologische vader is van Mark en James, en dat deze zijn naammogen dragen. De ambtenaar van de burgerlijke stand is echter van mening dat de toestemming van de moedervoldoende blijkt uit de Zuid-Afrikaanse notariele akte en dat het bijgevolg niet nodig is om een derde akte vanerkenning op te maken.

Uiteenzetting

De FOD Buitenlandse Zaken is het ermee eens dat het hem niet toekomt om de geldigheid aan te vechten vaneen akte van toekenning van nationaliteit, opgemaakt door een Belgische ambtenaar van de burgerlijke stand. Hijis daarentegen van mening dat het hem is toegestaan om er niet onmiddellijk gevolgen aan te verbinden, vanzodra hij constateert dat ze werd opgemaakt op basis van een afstammingsband die niet geldig aangetoond zouzijn.

In dergelijk geval maakt de FOD Buitenlandse Zaken het dossier over aan de FOD Justitie voor advies. Als deFOD Justitie van oordeel is dat de akte onregelmatig tot stand is gekomen, zal hij het dossier overmaken aan hetparket dat de vernietiging van de akte kan vragen via de rechtbank.

De FOD Buitenlandse Zaken meent dat hij in afwachting hiervan de afgifte van de Belgische paspoorten aan dekinderen moet opschorten, overeenkomstig artikel 7 van de wet van 14 augustus 1974 betreffende de afgifte vanpaspoorten. Deze bepaling stelt dat “in geval van twijfel omtrent de identiteit of nationaliteit van de aanvrager, kande afgifte van het paspoort […]opgeschort worden totdat de aanvrager of de overheid zijn identiteit of zijn Belgischenationaliteit hebben vastgesteld op grond van bewijskrachtige stukken of getuigenissen.”

De FOD Justitie werd gevraagd om zich uit te spreken over de waarde van een eventueel onregelmatige aktevan verklaring van toekenning van nationaliteit en heeft onderstreept dat de akten van toekenning vannationaliteit akten zijn van de burgerlijke stand. Wanneer een dergelijke akte werd opgemaakt terwijl deveronderstelde afstammingsband niet rechtsgeldig werd vastgesteld, moet deze vernietigd zijn door deRechtbank van Eerste Aanleg voor er een nieuwe akte kan worden opgemaakt. In dit geval heeft de ambtenaarvan burgerlijke stand aanvaard om nieuwe akten op te maken ter vervanging van de eerste betwiste akten,

Bijlagen


180

JAA

RV

ERSL

AG

2011

rekening houdend met de manifeste vergissing bij het opmaken van de initiele erkenningsakten. Hij weigert ditechter een tweede keer te doen. De federale Ombudsman onderzoekt momenteel met de FOD Justitie welkemaatregelen zouden moeten genomen worden om dergelijke situaties te vermijden.

Onafhankelijk van het resultaat van deze analyse, blijkt dat in dit geval de houding van de FOD BuitenlandseZaken niet in overeenstemming is met hetgeen de burger mag verwachten van een billijke administratie.

1. Door de aflevering van de paspoorten op te schorten in afwachting van het opmaken van nieuwe akten vantoekenning van nationaliteit, wetende dat de juridische procedure om dit te bekomen maanden, zoniet jaren zalduren, weigert de FOD Buitenlandse Zaken de facto om de geldigheid van de beide akten en de gevolgen diedaaruit voortvloeien te erkennen. De bevoegdheid om akten te vernietigen behoort echter exclusief derechtbank. Er is op dit moment niets dat erop wijst dat de rechtbank deze akten wel degelijk zal vernietigen.

2. Artikel 7 van de wet van 14 augustus 1974 bepaalt dat de afgifte van paspoorten kan worden opgeschort enniet dat deze moet opgeschort worden in het geval er twijfel is over de nationaliteit van de aanvrager. Deadministratie moet deze discretionaire bevoegdheid oordeelkundig uitoefenen, met respect voor de beginselenvan behoorlijk bestuur en rekening houden met de verplichtingen die voortvloeien uit internationale verdragenmet betrekking tot fundamentele rechten. In dit geval moet zij rekening houden met het hoger belang van hetkind en diens recht om een effectief gezinsleven te leiden met zijn ouders.

De eventuele vergissingen die begaan werden door de ambtenaar van de burgerlijke stand in de opeenvolgendeakten kunnen niet worden verweten aan de klagers die op geen enkel moment geprobeerd hebben om deBelgische autoriteiten te misleiden.

Voor wat de tweede akte van erkenning betreft, was de ambtenaar van de burgerlijke stand van ordeel dat detoestemming van de moeder voldoende blijkt uit haar verklaringen die werden opgenomen in deZuid-Afrikaanse notariele akte.

Niet alleen houdt de FOD Buitenlandse Zaken er een betwistbare lezing van de verklaringen van de moeder vande kinderen op na, ook is het niet te verantwoorden dat hij zijn interpretatie van de geldigheid van detoestemming van de moeder in de plaats stelt van die van de ambtenaar van de burgerlijke stand, en op basisdaarvan weigert de gevolgen te erkennen die voortvloeien uit deze Belgische akte van burgerlijke stand vanvaderlijke erkenning, zolang deze niet werd vernietigd door een rechtbank.

Het opstellen van nieuwe akten van erkenning en van nieuwe akten van toekenning van de Belgische nationaliteitdoor de ambtenaar van de burgerlijke stand om zijn initiele vergissing ongedaan te maken, zal voor een moeilijkjuridisch debat zorgen over de rechtsgeldigheid van de verschillende opeenvolgende akten. De rechtbank zal zichhierover moeten uitspreken.

In het licht van het hoger belang van de kinderen om hen vader te kunnen vervoegen in Belgie volstaat de twijfeldie hierdoor veroorzaakt wordt over hun nationaliteit niet om de afgifte van de paspoorten voor deze kinderenuit te stellen tot er een eind komt aan de juridische procedures.

De federale Ombudsman beveelt de FOD Buitenlandse Zaken dan ook aan om zonder uitstel Belgischepaspoorten af te leveren aan de kinderen Mark en James.

Bijlagen


181

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Bijlage 4 - Externe contacten van de federale Ombudsman in2011

11 januari 2011 Werkvergadering bij de Algemene administratie van de Inning en de Invordering, FODFinancien (Brussel)

13 januari 2011 Vergadering met het College van Leidend ambtenaren van parastatale instellingen(Brussel)

26 januari 2011 Werkvergadering bij het DG Wetgeving en Fundamentele Rechten en Vrijheden vande FOD Justitie (Brussel)

28 januari 2011 Raad van Bestuur van het Permanent Overleg Ombudslieden (POOL) (Brussel)4 februari 2011 Werkvergadering bij de Algemene administratie van de Thesaurie van de FOD

Financien (Brussel)7 februari 2011 Werkbezoek van een uitgeverij over de rol van de ombudsdienst in haar publicaties

(Brussel)10 februari 2011 Werkvergadering met de Verenigde Advies- en Onderzoekscommissie van de Hoge

Raad voor de Justitie (Brussel)15 februari 2011 Werkvergadering bij Medex (Brussel)16 februari 2011 Installatie van de Voorzitter van het Grondwettelijk Hof (Brussel)18 februari 2011 Werkvergadering bij het DG Basisgezondheidszorg en Crisisbeheer van FOD

Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (Brussel)1 maart 2011 Congres 20 jaar ombudsdienst in ’t stad, vriend of vijand ? (Antwerpen)4 maart 2011 Vraaggesprek met correspondent van Radio Latvia (Public Radio Broadcasting

Company) (Brussel)18 maart 2011 Seminarie Is the Lisbon Treaty delivering for citizens ? georganiseerd door de Europese

Ombudsman (Brussel)22 maart 2011 Werkvergadering bij het DG Basisgezondheidszorg en Crisisbeheer van de FOD

Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (Brussel)29 maart 2011 Officiele overhandiging van het jaarverslag 2010 aan de Kamervoorzitter (Brussel)1 april 2011 Raad van Bestuur en discussielunch van het Permanent Overleg Ombudslieden

(POOL) (Brussel)5 april 2011 Bezoek van de Parliamentary Military Commissioner van Bosnie- Herzegovina (Brussel)7 april 2011 Academische zitting voor de uitreiking eredoctoraten Universiteit Antwerpen

(Antwerpen)12 april 2011 Werkvergadering bij de DG Consulaire Zaken van de FOD Buitenlandse Zaken

(Brussel)13 april 2011 Werkvergadering bij de Algemene directie Vreemdelingenzaken, FOD Binnenlandse

Zaken (Brussel)13 april 2011 Voorstelling jaarverslag 2010 van de Ombudsdienst Pensioenen (Brussel)15 april 2011 Werkvergadering met de directie van het Penitentiair Complex Brugge (Brugge)26 april 2011 Werkvergadering met de staatssecretaris voor Sociale Zaken bevoegd voor Personen

met een handicap (Brussel)27 april 2011 Werkvergadering met de Voorzitter van de FOD Financien (Brussel)5 mei 2011 Voorstelling van het jaarverslag 2010 van de Ombudsman van de Verzekeringen

(Brussel)6 mei 2011 Voorstelling van het jaarverslag 2010 van de Ombudsdienst voor Energie (Brussel)10 mei 2011 Hoorzitting in de commissie voor de Comptabiliteit van de Kamer van

volksvertegenwoordigers (Brussel)14 mei 2011 Raad van Bestuur van het Europees Ombudsman Instituut (Innsbruck)17 mei 2011 Voorstelling van het jaarverslag 2010 van de Ombudsman voor de treinreizigers

(Brussel)25 mei 2011 Voorstelling van het jaarverslag 2010 van de Ombudsdienst van de Franse

Gemeenschap (Brussel)25 mei 2011 Vraaggesprek op RTBF (radio) over de belastingaangifte (Brussel)30 mei 2011 Werkvergadering met de Algemene administratie van de Fiscaliteit van de FOD

Financien (Brussel)

Bijlagen

4 - Externe contacten van de federale Ombudsman in 2011

182

JAA

RV

ERSL

AG

2011

31 mei 2011 Werkvergadering met het kabinet van de minister van Ambtenarenzaken enOverheidsbedrijven (Brussel)

31 mei 2011 Werkvergadering met het Netwerk klachtenmanagement bij de FOD Personeel &Organisatie (Brussel)

1 juni 2011 Werkvergadering met de Kanselarij van de Eerste minister (Brussel)8 juni 2011 Werkbezoek van de Ombudsman van Burundi (Brussel)9 juni 2011 Voorstelling van het jaarverslag 2010 van de Bemiddelingsdienst Banken - Krediet –

Beleggingen (Brussel)21 juni 2011 Raad van Bestuur van het Permanent Overleg Ombudslieden (POOL) (Brussel)22 juni 2011 Hoorzitting in de commissie voor de Financien en de Begroting van de Kamer van

volksvertegenwoordigers (Brussel)22 juni 2011 Werkvergadering met Transparency International over project NIS (Brussel)29 juni 2011 Voorstelling jaarverslag 2010 van de Vlaamse ombudsdienst (Brussel)30 juni 2011 Werkvergadering met de Ombudsdienst voor de Pensioenen (Brussel)13 juli 2011 Voorstelling van het Jaarverslag 2009 en 2010 van de federale Ombudsman in de

commissie voor de Verzoekschriften van de Kamer van volksvertegenwoordigers(Brussel)

14 juli 2011 Bijeenkomst van COMMnetKern bij de FOD Personeel & organisatie (Brussel)15 juli 2011 Werkvergadering bij Fedasil (Brussel)3 augustus 2011 Werkvergadering met het DG Mobiliteit en Verkeersveiligheid van de FOD Mobiliteit

en Vervoer (Brussel)13-14 september 2011 Seminarie OPCAT and Ombudsman (Warschau)19 september 2011 Raad van Bestuur van het Permanent Overleg Ombudslieden (POOL) (Brussel)21-22 september 2011 Rondetafelconferentie van de nationale structuren van de mensenrechten van de

lidstaten van de Raad van Europa (Madrid)22-24 september 2011 Raad van Bestuur en Algemene Vergadering van het Europees Ombudsman Instituut

(Novi Sad)23 september 2011 Colloquium Het sociale handvest van de Raad van Europa : 50 jaar en daarna ? (Parijs)29 september 2011 Werkvergadering met de minister van Justitie (Brussel)30 september 2011 Werkvergadering met het kabinet van de minister van Ontwikkelingssamenwerking,

belast met Europese Zaken (Brussel)3-8 oktober 2011 Promotoer Wallonie en Brussel Le mediateur roule pour vous ! (Aarlen, Bergen, Brussel,

Charleroi, Eupen, Luik, Marche-en-Famenne, Namen, Nivelles, Waver)10-15 oktober 2011 Promotietour Vlaanderen en Brussel Stopplaats Ombudsman, neem de ombudsbus !

(Antwerpen, Brugge, Brussel, Genk, Gent, Halle, Hasselt, Kortrijk, Leuven, Mechelen,Sint-Niklaas, Turnhout)

17 oktober 2011 Werkvergadering met het Belgisch Ontwikkelingsagentschap (Brussel)19 oktober 2011 Hoorzitting in de commissie voor de Volksgezondheid, het Leefmilieu en de

Maatschappelijke Hernieuwing van de Kamer van volksvertegenwoordigers (Brussel)20-22 oktober 2011 8ste Nationaal Seminarie van het Europees Netwerk van Ombudsmannen Law Politics

and Ombudsmen in the Lisbon era (Kopenhagen)25 oktober 2011 Werkvergadering met de dienst Humanitaire Regularisaties van de dienst

Vreemdelingenzaken van de FOD Binnenlandse Zaken (Brussel)25 oktober 2011 Werkvergadering met Selor, FOD Personeel & Organisatie (Brussel)2 november 2011 Gastspreker programma Parole donnee aux mediateurs van het departement

communicatie van de UCL (Louvain-la-Neuve)7 november 2011 Werkvergadering bij de algemene directie van de dienst Vreemdelingenzaken van de

FOD Binnenlandse Zaken (Brussel)8 november 2011 Werkvergadering bij het DG Personen met een handicap van de FOD Sociale

Zekerheid (Brussel)10 november 2011 Werkvergadering met het kabinet van de vice-eerste minister en minister van

Buitenlandse Zaken en Institutionele Hervormingen (Brussel)16-18 november 2011 7de Congres van het Association des Ombudsmans et Mediateurs de la Francophonie

Les specificites de l’institution du Mediateur/Ombudsman (Luxemburg)22 november 2011 Werkvergadering met de directie van de Dienst Gezondheidszorg van de

Gevangenissen van de FOD Justitie (Brussel)

Bijlagen


183

JAA

RV

ERSL

AG

2011

22 november 2011 Toelichting bij de rekeningen 2010 en de begrotingsvoorstellen 2011-2012 van defederale Ombudsman in de commissie voor de Comptabiliteit van de Kamer vanvolksvertegenwoordigers (Brussel)

23 november 2011 Werkbezoek aan de gevangenis van Bergen (Bergen)25 november 2011 Werkvergadering met de Directie van de gevangenis van Bergen (Brussel)28 november 2011 Gastspreker voor het vak Contentieux administratif van de Faculteit Rechten van de

ULB (Brussel)7 december 2011 Conferentie van Amnesty International De oprichting van een Nationaal Instituut voor de

Rechten van de Mens in Belgie (Senaat)15 december 2011 Werkvergadering met het DG Materieel en Nieuwe Technologieen van de FOD

Binnenlandse Zaken en het DG Basisgezondheidszorg en Crisisbeheer van de FODVolksgezondheid (Brussel)

15 december 2011 Gastspreker debat Femmes au top dans la Belgique federale georganiseerd door Felink,FOD Personeel & Organisatie (Brussel)

16 december 2011 Algemene Vergadering en discussielunch van het Permanent Overleg Ombudslieden(POOL) (Brussel)

19 december 2011 Werkvergadering bij het DG Penitentiaire Inrichtingen van de FOD Justitie (Brussel)21 december 2011 Werkvergadering met de Fiscale Bemiddelingsdienst van de FOD Financien (Brussel)22 december 2011 Werkvergadering met de dienst Voogdij van de FOD Justitie en de dienst

Vreemdelingenzaken en het Rijksregister van de FOD Binnenlandse Zaken (Brussel)

Bijlagen


184

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Bijlage 5 - Parlementaire vragen – Wetsontwerpen enWetsvoorstellenWe vermelden in punt A enkel de (schriftelijke en mondelinge) parlementaire vragen en antwoorden en devragen om uitleg die in 2011 gesteld of gepubliceerd werden en uitdrukkelijk verwijzen naar de federaleOmbudsman of naar zijn jaarverslagen. Zeer veel andere vragen betreffende de materies behandeld in eerderejaarverslagen werden tijdens het afgelopen werkjaar gesteld, zonder dat een rechtstreeks verband met defederale Ombudsman of de jaarverslagen kon worden gelegd.

In punt B worden enkel wetsvoorstellen en -ontwerpen opgenomen die verband houden met een algemeneaanbeveling van de federale Ombudsman of met de wet tot instelling van federale ombudsmannen.

De hierna geciteerde vragen en teksten komen uit de publicaties van de Kamer van volksvertegenwoordigers127

en de Senaat128. Om een zo volledig mogelijk overzicht te garanderen, worden de parlementsleden uitgenodigdhun vragen en voorstellen in verband met de jaarverslagen systematisch mee te delen aan de federaleOmbudsman.

A. Parlementaire vragen waarin wordt verwezen naar de federale Ombudsmanen/of zijn jaarverslagen

Eerste minister

Schriftelijke vraag nr. 5-4075 van de heer Frank Boogaerts van 23 december 2011, “Een federale infolijn”, Senaat,2011-2012.

Schriftelijke vraag nr. 5-4076 van de heer Frank Boogaerts van 23 december 2011, “De nood aan eencommunicatie- en informatiebeleid”, Senaat, 2011-2012.

Vice-eerste minister en minister van Financien en Institutionele Hervormingen

Schriftelijke vraag nr. 5-2062 van de heer Bert Anciaux van 12 april 2011, “Verkeersboetes – Foute betalingen –Oorzaken en gevolgen – Maatregelen”, Senaat, 2010-2011.

Schriftelijke vraag nr. 5-2091 van de heer Frank Boogaerts van 13 april 2011, “Belastingplichtigen – Foutebankrekeningnummers – Lange termijnen voor rechtzetting – Maatregelen”, Senaat, 2010-2011.

Schriftelijke vraag nr. 5-2140 van de heer Bert Anciaux van 20 april 2011, “Dienst voor Alimentatievorderingen(DAVO) – Gebrekkige dienstverlening”, Senaat, 2010-2011.

Vraag om uitleg nr. 5-781 van de heer Frank Boogaerts van 27 april 2011, “De kostprijs voor kadastraleuitreksels”, Handelingen, Senaat, 2010-2011, nr. 5-63 COM, pp. 28 e.v.

Vraag om uitleg nr. 5-782 van de heer Frank Boogaerts van 27 april 2011, “Het aantal klachten ontvangen overde FOD Financien door de federale Ombudsman”, Handelingen, Senaat, 2010- 2011, nr. 5-63 COM, pp. 30 e.v.

Vraag om nr. 5-902 van mevrouw Fabienne Winckel van 8 juni 2011, “De verduidelijking en verantwoording vanhet toekennen van moratoriumintresten aan belastingplichtigen”, Handelingen, Senaat, 2010-2011, nr. 5-77 COM,pp. 13 e.v.

Mondelinge vraag nr. 5-308 van mevrouw Fatiha Saıdi van 24 november 2011, “De Dienst voorAlimentatievorderingen”, Handelingen, Senaat, 2011-2012, nr. 5-36, pp. 8 e.v.

Vice-eerste minister en minister van Buitenlandse Zaken en Institutionele Hervormingen

Vraag nr. 221 van mevrouw Annick Ponthier van 7 april 2011, “Kieswetboek – Stemming van de Belgen die inhet buitenland verblijven”, Vr. en Antw., Kamer, 2010-2011, nr. 28, pp. 136 e.v.

127 www.dekamer.be128 www.senaat.be

Bijlagen

5 - Parlementaire vragen – Wetsontwerpen en Wetsvoorstellen

185

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Vraag nr. 309 van de heer Peter Logghe van 15 juli 2011, “De wettelijke discriminatie van vrouwen bij hetafsluiten van een huwelijk op een Belgische ambassade”, Vr. en Antw., Kamer, 2010-2011, nr. 40, pp. 85 e.v.

Vice-eerste minister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast metMaatschappelijke Integratie

Vraag nr. 4532 van mevrouw Reinilde Van Moer van 12 juli 2011, “De klachten bij de federale ombudsdienst inverband met Medex”, Int. Versl., Kamer, 2010-2011, 53 COM 291, pp. 4 e.v.

Minister van Ambtenarenzaken en Overheidsbedrijven

Mondelinge vraag nr. 5-92 van de heer Bert Anciaux van 31 maart 2011, “Het negatieve rapport van de federaleombudsmannen”, Handelingen, Senaat, 2010-2011, nr. 5-19, pp. 30 e.v.

Vraag om uitleg nr. 5-1214 van de heer Frank Boogaerts van 29 november 2011, “De behandeltermijnen van deoverheidsdiensten”, Handelingen, Senaat, 2011-2012, nr. 5-107 COM, pp. 4 e.v.

Minister van Justitie

Vraag nr. 3733 van de heer Laurent Devin van 5 april 2011, “Dubbel betaalde verkeersboetes”, Int. Versl., Kamer,2010-2011, 53 COM 190, pp. 23 e.v.

Vraag nr. 3803 van mevrouw Valerie De Bue van 5 april 2011, “De commissies van toezicht bij strafinrichtingen”,Int. Versl., Kamer, 2010-2011, 53 COM 190, pp. 25 e.v.

Vraag nr. 686 van mevrouw Sophie De Wit van 20 oktober 2011, “Het gebrek aan efficiente controleorganenvoor de gevangenissen”, Vr. en Antw., Kamer, 2011-2012, nr. 48, pp. 248 e.v.

Schriftelijke vraag nr. 5-4648 van de heer Bert Anciaux van 28 december 2011, “Gevangenissen – Commissiesvan toezicht – Activiteiten”, Senaat, 2011-2012.

Minister van Binnenlandse Zaken

Schriftelijke vraag nr. 5-1390 van de heer Bert Anciaux van 18 februari 2011, “Verkeersboetes – Foute betalingen– Invoeren van het refertenummer bij homebanking”, Senaat, 2010-2011.

Vraag nr. 3792 van mevrouw Myriam Delacroix-Rolin van 5 april 2011, “De aanbevelingen van de federaleombudsman met betrekking tot de stemming van de Belgen die in het buitenland verblijven”, Int. Versl., Kamer,2010-2011, 53 COM 188, pp. 3 e.v.

Vraag nr. 3845 van de heer Damien Thiery van 5 april 2011, “De aanbevelingen van de federale ombudsman inhet jaarverslag 2010 betreffende de deelname van de Belgen in het buitenland aan vervroegde verkiezingen voorde federale wetgevende kamers”, Int. Versl., Kamer, 2010- 2011, 53 COM 188, pp. 3 e.v.

Vraag om uitleg nr. 5-1003 van de heer Gerard Deprez van 21 juni 2011, “De deelname van Belgen die in hetbuitenland verblijven aan vervroegde federale parlementsverkiezingen”, Handelingen, Senaat, 2010-2011, nr. 5-83COM, pp. 4 e.v.

Staatssecretaris voor Begroting, Migratie- en asielbeleid, Gezinsbeleid en FederaleCulturele Instellingen

Vraag om uitleg nr. 5-415 van de heer Bert Anciaux van 15 februari 2011, “Het rapport van hetmensenrechtencomite van de Verenigde Naties over het gebruik van geweld bij het uitwijzen van asielzoekers”,Handelingen, Senaat, 2010-2011, nr. 5-36 COM, pp. 9 e.v.

Vraag nr. 2935 van de heer Rachid Madrane van 22 februari 2011, “De incidenten van zondag 20 februari in hetcentrum 127bis en de detentieomstandigheden in het centrum”, Int. Versl., Kamer, 2010-2011, 53 COM 140, pp.27 e.v.

Vraag nr. 3620 van mevrouw Zoe Genot van 6 april 2011, “De brand in het gesloten centrum 127bis”, Int. Versl.,Kamer, 2010-2011, 53 COM 192, pp. 8 e.v.

Bijlagen


186

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Vraag om uitleg nr. 5-737 van de heer Bert Anciaux van 5 juli 2011, “De uiterst negatieve beoordeling door defederale ombudsmannen van de Dienst Vreemdelingenzaken”, Handelingen, Senaat, 2010-2011, nr. 5-87 COM,pp. 5 e.v.

Vraag nr. 154 van de heer Peter Logghe van 9 augustus 2011, “Asielcentra – Gebruik van laptops”, Vr. en Antw.,Kamer, 2010-2011, nr. 46, pp. 100 e.v.

Vraag nr. 155 van de heer Peter Logghe van 9 augustus 2011, “Asielcentra – Ter beschikking stellen van gsm’s”,Vr. en Antw., Kamer, 2010-2011, nr. 46, pp. 101 e.v.

Staatssecretaris voor Sociale zaken, belast met Personen met een handicap

Vraag nr. 3801 van mevrouw Valerie De Bue van 27 april 2011, “De herziening van de tegemoetkomingen aanpersonen met een handicap”, Int. Versl., Kamer, 2010-2011, 53 COM 202, pp. 19 e.v.

B. Voorontwerpen van wet, wetsontwerpen en -voorstellen en andereparlementaire documenten die verband houden met een algemene aanbevelingof de wet tot instelling van federale ombudsmannen of waarin de federaleOmbudsman vernoemd wordt

Wetsvoorstel tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 wat het indienen van eenbezwaarschrift betreft, Parl. St., Kamer, 2010-2011, 2 februari 2011, nr. 1161/001.

Wetsontwerp houdende diverse bepalingen (art. 77 tot 85), Parl. St., Kamer, 2010-2011, 2 maart 2011, nr.1208/008.

Voorstel van resolutie teneinde de strijd tegen de digitale kloof op te voeren, Parl. St., Kamer, 2010-2011, 16maart 2011, nr. 1299/001.

Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, devestiging en de verwijdering van vreemdelingen teneinde een verbod in te stellen op het opsluiten vanminderjarigen in gesloten centra, Parl. St., Senaat, 2010-2011, 5 mei 2011, nr. 5 – 1012/1.

Hoorzitting over het Jaarverslag 2010 Migratie van het centrum voor gelijkheid van kansen en racismebestrijding,Parl. St., Kamer, 2010-2011, 1 juli 2011, nr. 1651/001.

Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, devestiging en de verwijdering van vreemdelingen teneinde het vasthouden van kinderen in gesloten centra teverbieden, Parl. St., Senaat, 2010-2011, 7 oktober 2011, nr. 5 – 1250/1.

Wetsontwerp tot wijziging van artikel 6, § 6, van de wet van 19 juli 1991 betreffende de bevolkingsregisters, deidentiteitskaarten, de vreemdelingenkaarten en de verblijfsdocumenten en tot wijziging van de wet van 8augustus 1983 tot regeling van een Rijksregister van de natuurlijke personen, Amendementen, Parl. St., Kamer,2011-2012, 12 oktober 2011, nr. 1627/002.

Hoorzitting met de federale ombudsmannen, Artikel 15, vierde lid, van de wet van 22 maart 1995 tot instellingvan federale ombudsmannen, Behoeftige minderjarigen die illegaal met hun ouders op het Belgisch grondgebiedverblijven, Parl. St., Kamer, 2011-2012, 17 november 2011, nr. 1884/001.

Jaarverslag 2009-2010 van de federale Ombudsman, Parl. St., Kamer 2011-2012, 6 december 2011, nr. 1937/001.

Bijlagen


187

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Bijlage 6 - Bron: FOD P&O, Directoraat-generaal Organisatie-en Personeelsontwikkeling – Lijst van organisaties die eenklachtencoordinator hebben en deel uitmaken van het FederaalNetwerk Klachtenmanagement

FOD Kanselarij van de Eersteminister

POD Duurzame Ontwikkeling Fonds voor de Beroepsziekten Koninklijk Museum voor MiddenAfrika

FOD Personeel en Organisatie POD Wetenschapsbeleid Hulpkas voorWerkloosheidsuitkeringen

Koninklijke Musea voor SchoneKunsten van Belgie

Fedict POD Maatschappelijke IntegratieArmoedebestrijding en SocialeEconomie

Hulpkas voor Ziekte- enInvaliditeitsverzekering

Koninklijk Instituut voor hetKunstpatrimonium

FOD Begroting enBeheerscontrole

Regie der Gebouwen Rijksdienst voorArbeidsvoorziening

FOD Financien Federaal Planbureau Rijksdienst voor JaarlijkseVakantie

Raad voorVreemdelingenbetwistingen

FOD Binnenlandse Zaken Federaal agentschap voor deopvang van asielzoekers

Rijksdienst voor SocialeZekerheid

Belgisch agentschap voorontwikkelingssamenwerking

FOD Justitie Federaal Agentschap voor deVeiligheid van de Voedselketen

Rijksdienst voor Pensioenen Paleis voor Schone KunstenBelgie

FOD Buitenlandse Zaken,Buitenlandse Handel enOntwikkelingssamenwerki ng

Pensioendienst voor deoverheidssector

Rijksdienst voor SocialeVerzekeringen der Zelfstandigen

SMALS_MVM

FOD Volksgezondheid,Veiligheid van de Voedselketenen Leefmilieu

Belgisch Interventie enrestitutiebureau

Rijksinstituut voor Ziekte- enInvaliditeitsverzekering

Federale Politie

FOD Sociale Zekerheid Nationaal Orkest van Belgie Nationaal Instituut voorCriminalistiek en Criminologie

FOD Mobiliteit en Vervoer Federaal Kenniscentrum voor deGezondheidszorg

FOD Werkgelegenheid, Arbeiden Sociaal Overleg

Instituut voor de Gelijkheid vanVrouwen en Mannen

FOD Economie, KMO,Middenstand en Energie

Ministerie van Landsverdediging Nationale Loterij

Bijlagen

6 - Lijst van organisaties die een klachtencoordinator hebben en deel uitmaken van het FederaalNetwerk Klachtenmanagement

188

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Bijlage 7 – Index van de vermelde administraties

FOD Kanselarij van de Eerste minister : pp. 29; 98, 99, 104, 183, 188Directie Externe Communicatie : p. 98Kanselarij van de Eerste Minister : p. 104Stafdienst Informatie- en Communicatietechnologie (ICT) : pp. 104, 106, 120, 122

FOD Personeel en Organisatie : pp. 15, 17, 62, 83, 85, 105, 133, 183, 184, 188Directoraat-generaal Interne Communicatie en Kennismanagement : p. 105Directoraat-generaal Human Resources en Loopbaan : p. 105Directoraat-generaal Organisatie- en Personeelsontwikkeling : pp. 15, 16, 62, 118, 133, 188Opleidingsinstituut van de Federale Overheid (OFO) : pp. 19, 85, 105Selectiebureau van de Federale Overheid (Selor) : pp. 19, 86, 87, 105, 155, 156, 183

FOD Informatie- en Communicatietechnologie (Fedict) : pp. 17, 76, 80, 106, 188Stafdienst Informatie- en Communicatietechnologie : pp. 104, 106, 120, 122

FOD Justitie : pp. 43, 44, 45, 60, 61, 92, 93, 107, 138, 139, 143, 150-152, 166, 167, 172, 173, 179-184,188

Belgisch Staatsblad : pp. 107, 139, 156Directoraat-generaal Justitiehuizen : p. 107Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen : pp. 44, 45, 107, 143, 150, 152, 166-169, 172Directoraat-generaal Rechterlijke Organisatie : pp. 60, 107, 172Directoraat-generaal Wetgeving, Fundamentele Rechten en Vrijheden : pp. 107Centrale Toezichtsraad voor het Gevangeniswezen : p. 107

FOD Binnenlandse Zaken : pp. 17, 47, 50, 53, 59, 64, 92-94, 108, 135, 144, 149, 177, 182-184, 188Algemene directie Instellingen en Bevolking : p. 108Algemene directie van de Civiele Veiligheid : p. 108Algemene directie Veiligheids- en Preventiebeleid : p. 108Algemene directie Vreemdelingenzaken : pp. 108, 182Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) : p. 108Directie-generaal Crisiscentrum : p. 108Minister van Binnenlandse Zaken : pp. 150, 186Rijksregister : pp. 92, 93, 184, 186

FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking : pp. 17, 42, 43, 49,81, 82, 110, 144, 178-182, 188

Directie-generaal Bilaterale zaken : p. 110Directie-generaal Consulaire Zaken : pp. 42, 110, 120, 140Directie-generaal Ontwikkelingssamenwerking : p. 110Directie Veiligheid : p. 110

Ministerie van Landsverdediging : pp. 112, 188Algemene directie Budget en Financien (DG BudFin) : p. 112Algemene directie Human Resources : p. 112Koninklijk Museum van het Leger en van de Krijgsgeschiedenis (KML) : p. 112

FOD Financien : pp. 48, 49, 54-58, 65, 66, 73-75, 79, 80, 85, 88, 95-97, 113, 138, 144-146, 165, 175,176, 182, 184, 185, 188

Algemeen secretariaat : p. 113Algemene administratie van de Douane en Accijnzen : p. 113Algemene administratie van de Fiscaliteit : pp. 113, 146, 182Algemene administratie van de Inning en de Invordering : pp. 55, 58, 97, 113, 144, 146, 175, 182Algemene administratie van de Patrimoniumdocumentatie : pp. 56, 58, 65, 79, 113

Bijlagen

7 – Index van de vermelde administraties

189

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Algemene administratie van de Thesaurie : pp. 113, 146, 182Centraal Taxatiekantoor (CTK) : p. 79Contactcenter : pp. 76-79, 113Fiscale Bemiddelingsdienst : pp. 113, 184

FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg : pp. 17, 115, 188Algemene directie Toezicht op de Sociale Wetten : p. 115Algemene directie Toezicht op het Welzijn op het Werk : p. 115Algemene directie Werkgelegenheid en Arbeidsmarkt : p. 115

FOD Sociale Zekerheid : pp. 17, 69-71, 77, 116, 140-142, 144, 153, 173, 183, 188Directie-generaal Oorlogsslachtoffers : p. 116Directie-generaal Personen met een handicap (DGPH) : pp. 58, 71, 72, 77, 116, 144, 153Directie-generaal Sociaal Beleid : p. 116Directie-generaal Sociale Inspectie : p. 116Directie-generaal Zelfstandigen : pp. 69-71, 116

FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu : pp. 77, 83, 94, 118, 142, 143,154, 165, 182, 184, 188

Directoraat-generaal Basisgezondheidszorg en Crisisbeheer : p. 118Directoraat-generaal Dier, Plant en Voeding : p. 118Directoraat-generaal Leefmilieu : p. 118Directoraat-generaal Organisatie Gezondheidsvoorzieningen : p. 118ICT : pp. 78, 80, 104, 106, 118, 120, 122Medex : pp. 83, 84, 118, 141, 143, 154, 165, 166, 182, 186

FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie : pp. 76, 120, 188Directie-generaal Controle en Bemiddeling : p. 120Directie-generaal Economisch Potentieel : p. 120Directie-generaal Energie : p. 120Directie-generaal KMO-beleid : p. 120Directie-generaal Kwaliteit en Veiligheid : p. 120Directie-generaal Regulering en Organisatie van de Markten : p. 120Directie-generaal Statistiek en Economische Informatie : p. 120Stafdienst Budget en Beheerscontrole : pp. 120, 122Stafdienst Informatie- en Communicatietechnologie (ICT) : pp. 104, 106, 120, 122

FOD Mobiliteit en Vervoer : pp. 17, 56, 57, 84, 89-91, 122, 143, 154, 164, 183, 188Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) : p. 122Directie Inschrijvingen en Homologaties Voertuigen : pp. 56, 89-91, 122Directie-generaal Luchtvaart : p. 122Directie-generaal Maritiem Vervoer : p. 122Directie-generaal Mobiliteit en Verkeersveiligheid : p. 122Directie-generaal Vervoer te Land : p. 122Stafdienst Budget- en Beheerscontrole : pp. 120, 122Stafdienst Informatie- en Communicatietechnologie (ICT) : pp. 104, 106, 120, 122

POD Wetenschapsbeleid : pp. 124, 188Stafdienst Personeel en Organisatie : pp. 85, 124Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis : p. 124

Sociale Parastatalen : pp. 29, 103, 125, 153Dienst voor de Overzeese Sociale Zekerheid (DOSZ) : p. 125Fonds voor Arbeidsongevallen (FAO) : p. 125Fonds voor Beroepsziekten (FBZ) : p. 125

Bijlagen


190

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Hulp- en Voorzorgkas voor Zeevarenden (HVKZ) : p. 125Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen (HVW) : pp. 17, 125, 188Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (HZIV) : pp. 17, 125, 188Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) : pp. 17, 63, 72, 91, 125, 141, 142, 188Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie (RJV) : pp. 17, 125, 188Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers (RKW) : pp. 63, 125, 141, 153Rijksdienst voor Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) : pp. 17, 188Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) : pp. 17, 125, 153, 188Rijksdienst voor Sociale Zekerheid van de Provinciale en Plaatselijke Overheidsdiensten (RSZPPO) :

pp. 67, 125Rijksdienst voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) : pp. 17, 69, 125

Parastatalen, overheidsbedrijven en instanties die niet direct verbonden zijn aan een FOD/POD :pp. 29, 127

Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen : p. 127Fedasil : pp. 14, 40, 41, 127, 155, 183Federaal Agentschap Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten : p. 127Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) : pp. 127, 188Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen : pp. 127, 188Nationaal Instituut voor Oorlogsinvaliden, Oudstrijders en Oorlogsslachtoffers (NIOOO) : p. 127Nationale Bank : p. 127Participatiefonds : p. 127

Private organisaties belast met een openbare dienstverlening : pp. 29, 128CIMIRe : p. 128Fondsen voor Bestaanszekerheid : p. 128Keuringsstations : pp. 89, 128, 164Kinderbijslagfondsen : p. 128Ondernemingsloketten : pp. 128, 163Rijexamencentra : p. 128Sociale Verzekeringsfondsen : pp. 69-71, 128Uitgiftebedrijven dienstencheques : p. 128Vakbonden (in functie van uitbetalingsinstelling inzake werkloosheid) : p. 128Ziekenfondsen : pp. 69, 128

Bijlagen


191

JAA

RV

ERSL

AG

2011

InhoudstafelVoorwoord ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 5

I. Werking en beheer ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 11

De werking van de dienst ...................................................................................................................................................................................................................................................... 13

Het beheer van de instelling ............................................................................................................................................................................................................................................ 18

II. Algemene cijfers ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 21

1. Inleiding ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 23

2. Algemene statistieken .......................................................................................................................................................................................................................................................... 23

III. Analyse van de behandelde klachten ........................................................................................................................................................................................................................... 37

Inleiding .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 39

1. De bescherming van de grondrechten ........................................................................................................................................................................................ 40

2. Nood aan een meer klantgerichte overheid .................................................................................................................................................................. 54

3. Toepassing van de reglementering en de administratieve procedures ............................................................. 63

4. Overheidscommunicatie ............................................................................................................................................................................................................................................... 76

5. De klachten van het overheidspersoneel .............................................................................................................................................................................. 83

6. Een klacht bij de ombudsman kan leiden tot een oplossing voor velen ....................................................... 887. Welke onontvankelijke klachten en vragen om informatie heeft de federaleOmbudsman dit jaar ontvangen? ........................................................................................................................................................................................................................... 98

IV. Cijfers per administratie ........................................................................................................................................................................................................................................................................... 101

1. Inleiding ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 103

2. Statistieken ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 104

V. Aanbevelingen ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 131

1. Inleiding ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 133

2. Aanbevelingen aan het Parlement .......................................................................................................................................................................................................... 133

3. In 2011 aan de administratie gerichte aanbevelingen ................................................................................................................................ 143

Bijlagen ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 157

Bijlage 1 – Wet van 22 maart 1995 tot instelling van federale ombudsmannen ................................... 159

Bijlage 2 – Charter voor een klantvriendelijke overheid ................................................................................................................................. 163

Bijlage 3 - In 2011 aan de administratie gerichte aanbevelingen .................................................................................................. 164

Bijlage 4 - Externe contacten van de federale Ombudsman in 2011 .............................................................................. 182

Bijlage 5 - Parlementaire vragen – Wetsontwerpen en Wetsvoorstellen ............................................................. 185Bijlage 6 - Lijst van organisaties die een klachtencoordinator hebben en deel uitmakenvan het Federaal Netwerk Klachtenmanagement .......................................................................................................................................................... 188

Bijlage 7 – Index van de vermelde administraties .............................................................................................................................................................. 189

192

JAA

RV

ERSL

AG

2011

Bezorgd om het milieu, heeft de federale Ombudsman gekozen voor chloorvrij papier.

312206_kaft-NL-FR.indd 3 13/03/12 08:31

Hertogsstraat 431000 Brussel

tel. 02 289 27 27 0800 99 962fax 02 289 27 28

[email protected]

www.federaalombudsman.be

jaarverslag 2011de federale O

mbudsm

an

jaarverslag

2011

312206_kaft-NL-FR.indd 2 13/03/12 08:31

Logo NL Q · De ombudsman heeft uiteraard de opdracht om de rechten van de burger te verdedigen...

Documents

Transcript of Logo NL Q · De ombudsman heeft uiteraard de opdracht om de rechten van de burger te verdedigen...