Cochrane Onderwerp

Programma‟s voor levensvaardigheden voor mensen met schizofrenie

Achtergrond

Mensen met schizofrenie hebben vaak moeite met de zelfzorg en het

functioneren in het dagelijks leven. Programma‟s voor levensvaardigheden

zijn één interventie om mensen te helpen gedurende het rehabilitatieproces.

Deze programma‟s omvatten vaak training in budgetbeheer, huishouden,

zelfzorg en aanverwante vaardigheden, met het doel om mensen zo

onafhankelijk mogelijk te laten functioneren zodat ze zo veel mogelijk in

de maatschappij kunnen blijven en een betere kwaliteit van leven hebben.

Doelen

Het evalueren van effecten van vaardigheidstrainingen voor mensen met

schizofrenie, vergeleken met andere soortgelijke therapieën of

gebruikelijke zorg (care as usual) voor mensen met schizofrenie.

Selectiewijze en aantal onderzoeken

De auteurs selecteerden vier gerandomiseerde effectiviteitonderzoeken met

in totaal 318 deelnemers.

Resultaten

Uit de gerandomiseerde onderzoeken kwamen weinig resultaatgegevens.

De meeste studies waren te beperkt om er mogelijke positieve effecten van

programma‟s voor levensvaardigheden in te ontdekken. Er waren geen

opvallende verbeteringen op het gebied van levensvaardigheden bij mensen

met schizofrenie na het volgen van een dergelijk programma, vergeleken

met mensen die de gebruikelijke zorg kregen. Op het gebied van de

PANNS en HAM-D ( depressiescore) en levenskwaliteit was ook geen

duidelijk verschil gemeten. Momenteel zijn er geen gerandomiseerde

onderzoeken die bewijzen dat programma‟s voor levensvaardigheden het

welzijn van mensen met schizofrenie verbeteren, maar ze bewijzen ook niet

dat het tegendeel waar is. Er vindt dus ook geen verslechtering plaats.

Conclusie

Momenteel is er geen bewijs dat programma‟s voor levensvaardigheden het

welzijn van mensen met schizofrenie verbeteren, maar ook niet dat het

tegendeel waar is. Grotere gerandomiseerde onderzoeken zijn nodig om uit

te zoeken of programma‟s voor levensvaardigheden het leven van mensen

met schizofrenie verbeteren.

Cochrane-auteurs

Tungpunkom P, Nicol M. Life skills programmes for chronic mental

illnesses.

PPP-auteur: Anneke Berghuis

Andere literatuur

- Multidisciplinaire Richtlijn Schizofrenie

- „Handboek rehabilitatie voor zorg en welzijn‟ Uitg.Coutinho, Bussum

2008, red. Lies Korevaar en Jos Dröes

- www.kenniscentrumrehabilitatie.nl

Nawoord:

Het gebeurt nogal eens dat er (te) lang gekeken wordt wat mensen met

schizofrenie niet of niet meer kunnen. Daarna wordt dan geprobeerd die

problemen te verhelpen met een cursus en is het nog afwachten wat het

effect daarvan is.

Voor sommige mensen is een vorm van begeleiding in de praktijk misschien

wel een goede oplossing, zoals bijv. ook bij „Veur Mekander‟ ( Bureau voor

vriendschap en contacten voor mensen met een psychiatrische achtergrond)

in de provincie Groningen gebeurt. Mensen, met psychiatrische achtergrond,

leveren hier als vrijwilliger actief een bijdrage aan de gezelligheid van de

avond, terwijl ze er zelf van meegenieten.

Andere mensen zijn misschien gebaat bij een eenvoudige oplossing thuis,

zoals bijv. het hebben van de “Keuzewijzer bij psychische beperkingen:

Kiezen voor ondersteuning”. In dit praktische boekje, met ringband, vind je

allerlei onderwerpen over Wonen, Gezond leven, Contacten, Werk, Vrije

tijd etc. met op de linkerpagina de deelonderwerpen met de mogelijke

problemen en op de rechterpagina heel overzichtelijk wat er aan te doen is

en wie daarbij kan helpen. Uitg: Vilans, Utrecht www.vilans.nl

De Cochrane over „Programma‟s voor levensvaardigheden‟ geeft mij een

beetje „mosterd-na-de-maaltijd-gevoel‟. Mijns inziens zou vanaf het begin

meer gefocust moeten worden op het behóuden van contacten met bijv.

familieleden en vrienden, zodat mensen met schizofrenie niet buiten de

maatschappij komen te staan.

A.v.d. Krieke

In de meeste onderzoeken wordt gemeten op een mogelijke afname van

psychopathologie. Het is de vraag of dat de juiste meetwijze is. De

interventie is gericht op vaardigheden en niet op de ziekte. Kortom: van

leren fietsen word je niet beter, maar wel vaardiger.

Overigens blijkt de score op levenskwaliteit in een van de onderzoeken ook

niet te verbeteren, terwijl dat een maatstaf is waar verbetering wel viel te

verwachten. Vaardigheden verbreden immers iemands mogelijkheden.

Redactie