LESVOORBEREIDINGSFORMULIER | TAAK 2

VAK/ACTIVITEIT: MUVO LESONDERWERP: beeld: mysterieuze dieren

DATUM: TIJDSTIP: 75 min.BEGINSITUATIE: Beginsituatie van de kinderen in verband met het lesonderwerp:

- De lln. hebben tijdens vorige beeldlessen al ervaring kunnen opdoen rond het werken met texturen en vormen. In deze les zullen de lln. beide bouwstenen moeten combineren om tot een resultaat te komen.

- De lln. hebben al een aantal keer samengewerkt en hebben geleerd om op een positieve manier feedback te geven zonder de ander (negatief) te bekritiseren.

Andere lesspecifieke beginsituatiekenmerken:- De lln. moeten zich veilig voelen. De lkt. versterkt dit gevoel door hen er nog eens op te wijzen dat er geen foute antwoorden bestaan.- Aanwezigheid van het materiaal- Klasopstelling: de lln. zitten in groepjes van 4. De banken staan in een carré.- Tijdens de inleidende fase zitten de lln. in een kring op de grond.- De leerlingen kennen de afspraken die gelden tijdens de lessen MUVO:

o Er mag gebabbeld en gelachen worden maar dit zonder de juf en/of de rest van de klas ermee te storen.o Er zijn geen goede/foute antwoorden.o Als iets niet lukt of je voelt je niet goed bij een opdracht, kom dat dan even aan de juf vertellen. Zij zal je helpen om er toch een leuke les van te

maken.o We helpen elkaar en vertellen elkaar op een positieve en vriendelijke manier wat we van de ideeën van de ander vinden.o Ik heb respect voor het materiaal dat ik gebruik. Ik zet het materiaal weer op z’n plaats als ik klaar ben.

1

Naam student: Anouk Van Schoor

Stageklas: 4e/5e lj Aantal lln.: 16

Datum nazicht:Nagekeken door:aanpassen - herwerkengoedgekeurd

handtekening

LEERPLANDOELEN

VVKBaO-LP- 1999- Muzische opvoeding: beeldopvoeding1) De leerlingen kunnen inhouden, beeldaspecten, technieken en materialen achterhalen in beelden.

Dat houdt in dat kinderen:o het verband verwoorden tussen materialen en de indrukken die ze veroorzaken (3.4),

2) De leerlingen kunnen inhouden, beeldaspecten, technieken en materialen achterhalen in beelden.Dat houdt in dat kinderen:

o reflecteren over eigen beelden (3.9).3) De leerlingen kunnen beeldende middelen (beeldaspecten - materiaal/technieken) exploreren en ermee experimenteren.

Dat houdt in dat kinderen:o de mogelijkheden van materialen en technieken leren kennen (5.3).

4) De leerlingen kunnen de mogelijkheden van de beeldtaal gericht leren hanteren.Dat houdt in dat kinderen:

o allerlei materialen en technieken kiezen volgens bepaalde doelen (6.3).5) De leerlingen kunnen strategieën aanwenden bij het creëren.

Dat houdt in dat kinderen:o specifieke materialen en technieken aanwenden om bepaalde beeldaspecten (bijvoorbeeld stekelige structuur) te realiseren (8.5).

6) De leerlingen kunnen strategieën aanwenden bij het creëren.Dat houdt in dat kinderen:

o met anderen van gedachten wisselen over hun realisatie (8.13).7) De leerlingen kunnen het beeldaspect 'vorm' ervaren en toepassen.

Dat houdt in dat kinderen:o Een vorm zodanig versieren dat het karakter ervan wordt versterkt (12.5).

8) De leerlingen kunnen het beeldaspect 'textuur' ervaren en toepassen.Dat houdt in dat kinderen:

o De begrippen hard, zacht, ruw, glad, harig, stekelig, blinkend... illustreren (15.1).9) De leerlingen kunnen vrij experimenteren met materiaal, kunnen met dat materiaal gericht experimenteren of kunnen het gericht verkennen (17).

VVKBaO-V-2013-Dossier werken aan ‘leren leren’ op school1) De leerlingen kunnen, eventueel onder begeleiding, hun eigen leerproces controleren en bijsturen (5.2).2) De leerlingen kunnen een oordeel geven over een kunstzinnige expressie (6.5).

LESDOELEN:De leerlingen kunnen de eigenschappen van verschillende materialen beschrijven.De leerlingen kunnen een verband zoeken tussen de eigenschappen van een materiaal en een lichaamsdeel (van een dier).De leerlingen kunnen op basis van de vorm van een voorwerp een fantasiedier ontwerpen.De leerlingen kunnen een verband leggen tussen de textuur van een lichaamsdeel en de eigenschap(pen) van een materiaal.

2

LEERINHOUD

Beschrijving van de eigenschappen van de materialen- Wol: zacht, bolletje of lange vorm, spiraal- Klei: zacht, kneedbaar/’vervormbaar’, glibberig- Takje met ijzerdraad: hard, ribbelig- Dennentakjes: stekelig, glad over de lengte, smal aan de ene kant en wijd uitlopend aan de andere kant- Kurk: eerder glad met oneffenheden, sommige zijn breder aan 1 kant- Kroonkurk: scherp/stekelig, glad oppervlak- Tandenstoker: stekelig, glad over de lengte met kleine nerfjes- Ruw lint: ruw aan de binnenkant, buitenste randen zijn glad/zacht, opgerold of lang uitgerekt- Krantenpapier: zacht, aan de buitenkant scherp, een propje, strook of breed en groot oppervlak- Paperclip: koud, hard, ‘vervormbaar’, gekruld of uitgerekt- Leer: ribbelig, zacht, warm- Veertjes: licht, zacht, hard stukje in het midden, smal aan de ene kant en wijd uitlopend naar de andere kant

Bouwstenen- Vorm(soort): de beschrijving van de vorm van de verschillende materialen kan gebeuren op basis van de wijze van ontstaan (frommel- en/of ,

vouwvorm,… ) of verschijningsvorm (ronde vorm, open-gesloten,… ).- Textuur: de structuur (hoe ruw materiaal aanvoelt) en factuur (hoe bewerkt materiaal aanvoelt) van het oppervlak van de materialen.

3

TIMING LESDOELEN AANPAK(ONDERWIJSACTIVITEITEN EN ORGANISATIE)

LEERACTIVITEITEN(INTERNE EN EXTERNE LEERACTIVITEITEN)

Voortaak:

De lkt. heeft op voorhand met de lln. een gesprek gehad over voorwerpen die de lln. zouden kunnen meebrengen. De lkt. had zo de kans om de lln. verder te laten denken dan de typische, voor de hand liggende voorwerpen.Nadat de lkt. meer dan 16 voorwerpen op het bord had genoteerd, heeft ze de lln. de opdracht gegeven om te kijken of ze 1 of meerdere voorwerpen thuis hadden.Ze mochten deze voorwerpen meenemen naar de klas. Wanneer de juf merkt dat meerdere lln. eenzelfde voorwerp hebben meegenomen, gaf ze de opdracht om op zoek te gaan naar een ander voorwerp dat op bord staat.Deze ingreep is nodig om voor voldoende variatie in de voorwerpen te zorgen.

De leerlingen hebben enkele dagen geleden een voortaak gekregen. Ze moesten thuis op zoek gaan naar een voorwerp dat ze niet meer nodig hebben. De grootte van de voorwerpen maakt niet uit, ze mogen echter niet te zwaar zijn.

10 min. FASE 1 : INLEIDING: ONTDEKKEN VAN EIGENSCHAPPEN VAN VERSCHILLENDE MATERIALENDe leerlingen kunnen de eigenschappen van verschillende materialen beschrijven.

De lkt. zit met de lln. in een kring.

Ik heb hier een koffer en in die koffer zitten allemaal leuke dingetjes, voorwerpjes. Jullie mogen zo dadelijk eens aan deze voorwerpen voelen MAAR zonder te kijken. Ik heb voor elke ll. een sjaaltje. Help elkaar even om het aan te doen en goed voor je ogen te houden. Ik help jullie ook wel even.

De lkt. helpt de lln. met het blinddoeken.

Ze legt voor elke ll. een voorwerp en vraagt de lln. om voorzichtig aan het voorwerp voor hen te voelen. Na een tijdje vraagt ze om het voorwerp door te geven aan de linkerbuur. In totaal gebeurt dit 3 keer.(noot: de lkt. zorgt ervoor dat er afwisseling zit in de eigenschappen van de 3 voorwerpen die worden doorgegeven. Er zullen dus nooit 2 stekelige dingen naast elkaar in de kring liggen.)De lkt. stelt volgende vragen:

- Wat voel je?

De lln. zitten in een kring.

De lln. luisteren naar de lkt.

De lln. blinddoeken elkaar met behulp van een sjaaltje.

De lln. rapen voorzichtig het voorwerp op dat voor hen ligt. Ze voelen goed aan het voorwerp en trachten het voorwerp te omschrijven. Ze proberen ook al na te denken over waar het voorwerp hen aan doet denken, wat ze ermee zouden kunnen doen,…Ze geven het voorwerp door aan hun linkerbuur.

4

- Hoe voelt het voorwerp aan? Stekelig, glibberig, ruw,… ?- Waar denk je aan als je dit voorwerp vast hebt?- … ?

Als je goed gevoeld hebt mag je het voorwerp weer voor je op de grond leggen. Ik haal ze eerst allemaal op en steek ze weer in de koffer. Jullie houden je sjaaltje nog even aan.

De lkt. vraagt enkele lln. om te vertellen wat ze gevoeld hebben, waar hen dat aan deed denken, …Wie denkt er dat hij/zij dat voorwerp dat … juist heeft beschreven ook heeft gevoeld? Wie heeft er iets gelijkaardig gevoeld? Waarom denk je dat? Aan wat deed het jou denken?

De lkt. kan de volgende begeleidingsvragen stellen indien het gesprek moeizaam verloopt:

- Is het voorwerp ruw, glibberig, hard, …?- Is het voorwerp scherp, lang, …?- Waar zou je het voorwerp voor kunnen gebruiken? Kan je

er mee knutselen?- Welk voorwerp is soepel, voelt zacht aan, ...- Waar zou je dit voorwerp in kunnen veranderen?

De lln. leggen hun voorwerp voorzichtig neer.Ze houden hun blinddoek nog even aan en wachten tot de lkt. alle voorwerpen weer in de koffer heeft gelegd.

Enkele lln. vertellen wat ze gevoeld hebben. Ze vertellen waar ze aan dachten bij het voelen en waarom.Lln. die denken hetzelfde voorwerp te hebben gevoeld of iets gelijkaardig mogen dit vertellen en beschrijven.

10 min. FASE 2A : VERKENNING: RA RA WELK DIER HEB IK GEMAAKT?De leerlingen kunnen een verband zoeken tussen de eigenschappen van een materiaal en een lichaamsdeel (van een dier).

De lkt. verdeelt de voorwerpen uit de koffer zodat elke groep (per 4) over verschillende materialen beschikt (wol, kroonkurken, kurken, paperclips, lint, stukje leer, ….).Deze voorwerpen werden in de vorige fase besproken. De lln. hebben ontdekt dat elk voorwerp één of meerdere eigenschappen heeft.

De lkt. geeft aan elke ll. een wit blad papier.Ze vraagt de lln. om de voorwerpen op tafel goed te bekijken en te voelen.

Ik zou graag hebben dat jullie een schets maken van een dier aan de hand van de voorwerpen die voor jullie liggen. Elk voorwerp gebruik je dan voor een ander lichaamsdeel.

De lln. gaan per 4 zitten.Ze bekijken de voorwerpen die op hun tafel worden gelegd.

De lln. krijgen een wit blad papier.

De lln. luisteren naar de lkt.

5

De lkt. geeft een voorbeeld: Als er wol op je tafel ligt kan je dat gebruiken als het haar of de vacht van je dier. Maar het zou ook een teennagel kunnen zijn. Ze doet dit voor op een wit blad en schetst een verzonnen dier met de eigenschappen van de voorwerpen die op tafel liggen.(noot: ze gebruikt voorwerpen van verschillende tafels zodat geen enkele lln. haar volledig kan na-apen.)

Probeer zo origineel mogelijk te zijn en maak er een knotsgek dier van zoals een olifantenhoofd op een giraffenlijf. Je moet niet alle voorwerpen gebruiken die op je tafel liggen en je moet je dier enkel schetsen. Het moet dus niet perfect zijn.Als je het even niet meer weet mag je raad vragen aan je buur. Misschien heeft hij/zij nog wel een leuk idee.Werk goed door want jullie hebben maar enkele minuten tijd.

Verbreding:- Bespreek je werk met je buren. Verklaar waarom je deze

materialen hebt gebruikt.

- Maak een nieuwe tekening waarin je jouw materialen verwerkt, maar ditmaal tover je de gebruikte materialen om tot iets anders. (3x)

De lln. kijken naar het voorbeeld dat de lkt. geeft.

De lln. bestuderen de voorwerpen en denken na over de eigenschappen. Ze trachten de eigenschappen om te zetten in lichaamsdelen voor hun fantasiedier.

40 min. FASE 2B : KERN/VERDIEPING: MIJN SAMENGESTELD KUNSTWERKIdeeën opdoenWe hebben net geleerd dat we heel leuke dingen kunnen doen met de eigenschappen van verschillende voorwerpen.Je kan ook heel wat leuke dingen maken met deze verschillende voorwerpen. Er zijn heel wat kunstenaars die dat doen. Kijk maar eens naar dit kunstwerk.

De lkt. laat een kunstwerk (op foto) zien aan de lln.

Wat zien jullie? Zien jullie nog andere voorwerpen? Waarom zou de kunstenaar die voorwerpen daarvoor gebruikt hebben?

De lln. luisteren naar de lkt.

De lln. kijken naar het kunstwerk op de foto.

Ik zie een hertenkop en 2 valse benen. De voorste benen zijn 2 krukken. Ik zie….De krukken zijn geen echte benen maar we gebruiken ze wel

6

De leerlingen kunnen op basis van de vorm van een voorwerp een fantasiedier ontwerpen.

De leerlingen kunnen een verband leggen tussen de textuur van een lichaamsdeel en de eigenschap(pen) van een materiaal.

Ik heb hier nog een aantal voorbeelden.Kijk eens even in groepjes van 4 naar het kunstwerk en probeer eens te ontdekken welke materialen/voorwerpen de kunstenaar heeft gebruikt.

De lkt. houdt een korte klassikale bespreking van de kunstwerken. Ze laat de lln. in gesprek gaan over de verschillende kunstwerken en laat hen zo ideeën krijgen voor de volgende opdracht.

Aan de slagZoals de kunstenaars die we net hebben gezien, gaan ook wij het voorwerp dat we hebben meegebracht omtoveren tot een echt kunstwerk. We maken er een fantasiedier van.

De lkt. toont de lln. een houten lepel.

Als ik deze lepel zie dan denk ik aan een giraffennek maar ook aan een schildpad die zijn hoofd omhoog duwt om goed rond zich heen te kunnen kijken.Hebben jullie nog andere ideeën?Wow, dat vind ik heel leuk. Knap gezien.Goed ik ga voor het idee van de dinosaurus. Ik heb hier weer dezelfde materialen liggen als daarnet. Ik denk dat het hoofd van mijn dinosaurus heel zacht aanvoelt. Ik ga het kopje insmeren met klei. Als dat hard wordt, voelt dat lekker zacht aan. Zijn lange nek is dan weer wat ruwer met uitsteeksel. Ik kleef op zijn nek een aantal kroonkurken met de scherpe randjes naar boven toe.Nu moet ik nog zijn poten maken. Hoe zou ik dat kunnen doen?Iemand een idee?Ik zou inderdaad de ijzerdraad kunnen gebruiken maar ik weet niet of het sterk genoeg gaat zijn. Toch knap gevonden.Heeft iemand anders nog een idee?Ja, dat lijkt me ook wel goed. Als je krantenpapier en plakband gebruikt kan je poten maken. Goed gezien!

om mee te wandelen./…

De lln. kijken per 4 naar een kunstwerk. Ze vertellen aan elkaar wat ze zien en waarom de kunstenaar die voorwerpen gebruikt zou hebben.

De lln. vertellen klassikaal wat ze gevonden hebben en geven andere ideeën, suggesties of aanvullingen.

De lln. luisteren naar de lkt.

De lln. kijken naar de houten lepel.

Een dinosaurus

De lln. luisteren en kijken naar het voorbeeld dat de lkt. geeft.

Met de ijzerdraad en die oprollen tot poten.

We kunnen rolletjes maken van krantenpapier en plakband.

7

Nu is het aan jullie. Ik herhaal nog even kort de stappen die je moet nemen:

- Bedenk een dier dat bij jouw voorwerp past.- Deel jouw idee of ideeën met de andere lln. Verklaar ook

waarom je voor dit dier kiest.- Vraag de anderen in welk dier zij jouw voorwerp zouden

veranderen.- Als iedereen aan de beurt is geweest, kies je iets uit je 4

of meer besproken keuzes of je mag nog een ander dier kiezen.

- Vertel tegen niemand wat je wil maken. Dan kan iedereen achteraf raden welk dier je hebt gemaakt.

- Probeer zo origineel mogelijk te zijn.- Denk per lichaamsdeel aan hoe het zou aanvoelen.- Kies het materiaal dat daar het beste hij past.- Doe dit voor elk lichaamsdeel tot je dier klaar is.

De lkt. kan volgende begeleidingsvragen stellen of tips geven bij het maken van keuzes:

- Kijk naar de vorm van je voorwerp. Wat valt er op?- Hou je voorwerp in verschillende posities, dan krijg je

meer ideeën.- Denk aan de wereld, eigenschappen, activiteiten, ... van

je dier, misschien helpt dat wel.- …

De lkt. kan volgende begeleidingsvragen stellen of tips geven bij het zoeken van geschikte materialen:

- Schrijf op een kladblaadje welke elementen jouw nieuw dier nodig heeft.

- Hoe voelt dit lichaamsdeel aan? Hoe ziet dat eruit? Welk voorwerp zou je hier dan best voor kunnen gebruiken?

- Wat heb je nodig om beide voorwerpen aan mekaar vast te maken?

- … ?

De lln. luisteren naar de lkt. die de opdracht herhaalt.

De lln. bedenken 1 of meerdere dieren bij hun voorwerp.Ze bespreken de ideeën met de andere lln. uit de groep.

Elke ll. kiest uit de suggesties 1 dier zonder dit te vertellen.

De lln. knutselen hun fantasiedier door bij elk lichaamsdeel na te denken over de textuur/eigenschappen ervan. Ze gaan op zoek naar materiaal met dezelfde eigenschappen.

8

15 min. FASE 3 : VERWERKING: MYSTERIEUZE DIERENIk zie dat jullie allemaal heel erg knappe dingen hebben gemaakt.Het is heel leuk om te zien dat jullie er goed hebben over nagedacht en daardoor originele dieren hebben kunnen maken. Super!

Ik wil nu dat je nadenkt over een leuke, bijzondere naam voor je dier.Jullie krijgen van mij een naamkaartje waar je de naam van je dier mag op schrijven.Als je daarmee klaar bent zet je je dier en zijn naamkaartje mooi op je bank naast de dieren van je buren. Zo krijgen we mini-dierentuintjes.

De lkt. gaat samen met de lln. rond de banken staan en bespreekt de dieren die ze zien.

- Wie heeft dit knappe dier gemaakt?- Welk voorwerp heeft hij/zij gebruikt denken jullie?- Uit welke materialen bestaat het dier?- Hoe ben je op het idee gekomen ?- Zou je er nog iets aan willen veranderen of toevoegen ?- Heeft iemand anders nog ideeën om het volgende keer

nog beter te kunnen doen?- … ?

De lkt. waakt er over dat de feedback die de lln. en zijzelf geven positief en correct is. Ze zorgt ervoor dat er bij elk dier een applausje gegeven wordt.

- Zeer leuk gevonden.- Dit voorwerp had je ook kunnen gebruiken.- Heel origineel- ...

We hebben alle dieren gezien en wat zijn ze knap he. Eigenlijk hebben we nu een hele grote dierentuin vol fantasiedieren. Het zou leuk zijn als we nog een naam zouden vinden voor de dieren-tuin. Bedenk per 4 eens een leuke naam. De lkt. kiest samen met de hele klas de leukste naam voor de zoo.

De lln. luisteren naar de lkt.

De lln. bedenken een leuke en passende naam voor hun dier.

De lln. noteren de naam op het naamkaartje.

De lln. plaatsen het kaartje voor hun dier.

De lln. kijken naar elk dier en bespreken het. Ze vertellen wat ze ervan vinden en hoe ze denken dat het gemaakt werd en waarom.

De lln. bedenken per 4 een leuke naam voor de dierentuin.Ze kiezen uiteindelijk klassikaal de leukste naam.

9

DIDACTISCH MATERIAAL:- 1 voorwerp per leerling- materiaal: wol, kurken, kroonkurken, paperclips, lint, krantenpapier, een stukje leer, klei, veertjes, dennentakjes, tandenstokers, takje met ijzerdraad, slijpsel- materiaal: schaar, lijm, plakband- voor elk groepje kladbladen, schrijfgerief, naamkaartje- een houten lepel- foto’s van kunstwerken- sjaaltjes

OVERZICHT VAN DE BIJLAGEN:1) Foto’s uitgewerkt voorbeeld2) foto’s kunstwerken (assemblage)3) foto’s materialen

10

1) foto’s uitgewerkt voorbeeld

2) Foto’s kunstwerken

11

Ernst Kamphuis ‘Clowntje’

Het is een reliekkastje gemaakt van spulletjes die hij vond bij het grofvuil.

Geert Vanhoovels

3) Foto’s materialen

12

Panamarenko ‘Eendebek-kleine Magnus vlieger’

Dit kunstwerk is gemaakt van hout, plexiglas, metaal en rubber.

Bob Rizzo ‘Far off the Chisholm Trail (for Devils)’

Dit grote kunstwerk bestaat uit cement, klei, hout, kralen, wastekening, bladgoud, porseleinen wielen, verf,…

13

wol paperclipLapje leer

kroonkurken

klei

kurken

(ruw) lint

krantenpapier

veertjes

dennentakjes

tandenstokers

Takje met ijzerdraad

slijpsel