Leiderschapsvaardigheden in hightech voor...

www.eskills-scale.eu

Leiderschapsvaardigheden in hightech voor Europa»

Disclaimer

Noch de Europese Commissie, noch enige persoon die haar vertegenwoordigt, is verantwoordelijk voor het eventuele gebruik van de volgende informatie. De standpunten zijn die van de auteurs en mogen niet worden beschouwd als een officieel standpunt van de Europese Commissie. Niets in deze brochure is een impliciete of expliciete garantie van welke aard dan ook. Resultaten mogen uitsluitend worden gebruikt als richtlijnen die deel uitmaken van een algemene strategie.

© Europese Gemeenschappen, 2017. Reproductie is toegestaan als de bron wordt vermeld.

«2»

Impressum

Deze brochure is ontwikkeld door empirica Gesellschaft für Kommunikations- und Technologieforschung mbH namens de Europese Commissie, DG GROEI - Interne Markt, Industrie, Ondernemerschap en Midden- en Kleinbedrijf. Dit is een publicatie van het Europese initiatief inzake e-leadership onder de dienstenovereenkomst ‘Leiderschapsvaardigheden voor digitale en sleuteltechnologieën’ (www.eskills-scale.eu).

Redacteuren

Redacteuren: Werner B. Korte, Tobias Hüsing, Eriona Dashja, empirica GmbHDesign & lay-out: www.mediadesign-bonn.de


VoorafDigitale technologieën en sleuteltechnologieën (hierna ook wel

afgekort tot ST's) genereren nieuwe marktkansen en zorgen voor

nieuwe en soms revolutionaire businessmodellen. Om deze

technologieën ten volle te kunnen benutten, hebben bedrijven

ongeacht hun omvang in alle branches werknemers met

hightechvaardigheden nodig, zeker ook op managementniveau.

Er is over het algemeen veel vraag naar deze vaardigheden en

het huidige aanbod vanuit onderwijsen opleidingsinstellingen

voldoet niet.

Het bevorderen van leiderschapsvaardigheden in hightech en het

creëren van een grote talentpool vereist coherente en

consistente inspanningen op verschillende beleidsgebieden. Het

vereist ook een actieve bijdrage van verschillende

belanghebbenden en schaalbare publiek-private

samenwerkingsverbanden. Om dat mogelijk te maken is een

beter inzicht in de kenmerken en de omvang van de uitdaging, en

in de bijbehorende oplossingen noodzakelijk.

Dit document bevat een overzicht van de huidige stand van

leiderschapsvaardigheden in hightech in Europa en concrete

actievoorstellen om een EU-agenda te implementeren op

Europees niveau en binnen haar lidstaten. Deze voorstellen zijn

gebaseerd op de resultaten van een consultatie waarin experts

hun ervaringen en visies inzake leiderschapsvaardigheden in

hightech voor 2020 en later hebben uitgewisseld.

«3»

Er moeten serieuze inspanningen worden geleverd om de

Europese talentpool te vergroten en om de lacunes,

discrepanties en tekorten met betrekking tot de vaardigheden te

verminderen. Dat vereist een wijziging in het denkkader van

politici en belanghebbenden en vooral de erkenning dat

levenslang leren en bijscholen cruciaal zijn voor het succes van

Europa. Het betekent ook dat de onderwijsen

opleidingssystemen van de verschillende landen zich daaraan

moeten aanpassen.

Er moeten meer investeringen komen in

leiderschapsvaardigheden in hightech, waarbij mensen centraal

staan. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid van de publieke

en private sector om hiervan een inclusief proces te maken.

Zonder inzet van de belanghebbende partijen op regionaal,

nationaal en Europees niveau zullen wij niet kunnen voldoen aan

de vraag naar hightechvaardigheden in Europa.

Nu is het moment om gezamenlijk actie te ondernemen!

Slawomir TokarskiDirector

Innovation and Advanced ManufacturingDG Interne Markt, Industrie, Ondernemerschap en Midden- en

KleinbedrijfEuropese Commissie


«4»


De impact van hightech op vaardigheden en banen in Europa

De recente, snelle ontwikkelingen in het toepassen van

automatisering in niet-routinematige werkzaamheden, en de

uitbreiding daarvan - in combinatie met artificiële intelligentie

- in machine learning en mobiele robotica, hebben geleid tot een

toename in complexere taken die moeten worden uitgevoerd.

Dit zal de komende decennia gevolgen hebben voor banen en de

vereiste vaardigheden in Europa. Naar schatting kan 54 procent

van de huidige banen in de Europa worden geautomatiseerd,

waaronder ook veel banen voor laag en middelhoog opgeleiden

in productie, bouw, transport en logistiek. De gevolgen van deze

trends worden algemeen erkend door bedrijven: in de Global

Survey van McKinsey in 2016 nam het belang van automatisering

en verbetering van de bedrijfsprocessen voor de vierde keer op rij

toe1. Meer dan de helft van de respondenten noemen dit nu als

hun drie belangrijkste prioriteiten voor hun organisatie.

Tegelijkertijd zien wij de opkomst van compleet nieuwe

beroepen die een aanzienlijke verandering van het pakket van

vereiste vaardigheden met zich meebrengen. Hightech, zoals

geavanceerde fabricagetechnologie, samen met stijgende

loonkosten in derde landen (bijvoorbeeld China) biedt nieuwe

kansen in Europa op het gebied van banengroei. Mogelijk kan

hierdoor productie terugkeren naar ontwikkelde landen. In een

enquête2 door de Boston Consulting Group bij Amerikaanse

fabrikanten in 2016 stelde 37% van de deelnemers met een

jaaromzet van meer dan $ 1 miljard dat ze van plan waren of

actief overwogen om hun productievestigingen van China naar

Amerika te verhuizen. Van de zeer grote bedrijven met een

jaaromzet van meer dan $ 10 miljard was 48% een ‘terugkeerder’.

Het terughalen van activiteiten wordt door veel experts

beschouwd als een mogelijke bron van nieuwe banen,

voornamelijk in zwaar getroffen branches zoals fabricage, die

voorheen als eerste in aanmerking kwamen voor overplaatsing

naar andere, goedkopere landen.

Ontwrichting door nieuwe technologische, industriële en zakelijke trends

Nieuwe trends in informatietechnologie (IT) en

sleuteltechnologieën (ST’s: micro- en nano-elektronica,

nanotechnologie, fotonica, industriële biotechnologie,

geavanceerde materialen en geavanceerde fabricagetechnieken)

geven innovatie een krachtige impuls. Door het transformerende

effect daarvan op de economie en de maatschappij in de

komende jaren zal de vraag naar nieuwe vaardigheden en vooral

naar leiderschapsvaardigheden in hightech aanzienlijk

toenemen.

Die vraag zal afhangen van de verschillende technologische

trends en soorten vaardigheden, maar volgens experts zullen big

data, het internet van dingen en de combinatie van cognitieve

systemen en robotica waarschijnlijk de meest ontwrichtende

effecten hebben en de grootste vraag creëren. Bijna 70% van de

bevraagde experts in ons onderzoek is van mening dat de grotere

vraag binnen Europa zal leiden tot een tekort aan personeel met

de vereiste vaardigheden. Maar vooral de combinatie van

digitale en sleuteltechnologieën zal in toenemende mate een

belangrijke behoefte aan multidisciplinaire vaardigheden

teweegbrengen. Dat is momenteel minder zichtbaar dan voor

digitale vaardigheden, maar cruciaal voor de industriële

modernisering op lange termijn.

«5»

In 2020 zal 65% van onze huidige banen veranderd zijn als gevolg van technologische ontwikkelingen. Het is belangrijk dat iedereen de juiste vaardigheden ontwikkelt om te kunnen blijven concurreren in de digitale economie. Vooral Europese industriële leiders moeten de technische, zakelijke en strategische leiderschapsvaardigheden verwerven om digitale innovatie in gang te zetten en te realiseren.

Saskia Van UffelenCEO Ericsson BeLux, Digital Champion België

1. Economic Conditions Snapshot, december 2016: McKinsey Global Survey results, december 2016: http://www.mckinsey.com/business-functions/strategy-and-corporate-finance/our-insights/economic-conditions- snapshot-december-2016-mckinsey-global-survey-results 2. Boston Consulting Group: Transformation: Delivering and sustaining breakthrough performance, 2016: http://media-publications.bcg.com/transformation-ebook/BCG-Transformation-Nov-2016.pdf


Klachten over het tekort aan mensen met bepaalde

vaardigheden leiden niet automatisch tot grotere

werkgelegenheid, zelfs niet als mensen met de betreffende

vaardigheden op de arbeidsmarkt verschijnen. Er zijn talloze

discrepanties tussen vraag en aanbod door onrealistische

verwachtingen, een verkeerde timing of door geografische

factoren. Het aanbod in Europa is niet altijd beschikbaar op de

plaats van vraag. De behoefte aan hightechvaardigheden zal tot

uitdrukking komen in een behoefte aan nieuwe opleidingen en

certificeringen voor het huidige personeel en management en

tot het ontstaan van nieuwe, extra banen.

De innovatieve aard en technologieprofielen van deze trends, en

dan vooral van big data, het IoT (internet of things ofwel internet

van dingen), geavanceerde fabricagetechnologieën en andere

sleuteltechnologieën, zullen waarschijnlijk resulteren in een

vraag naar echt nieuwe vaardigheden en, waar bedrijfsinkomsten

toenemen, ook in nieuwe banen.

Het belang van leiderschapsvaardigheden in hightech

De vereiste vaardigheden voor een geslaagde technologische

innovatie zijn cruciaal voor de ontwikkeling van concurrentie- en

innovatievermogen van Europa. De moderne economie hangt af

van individuen die nieuwe businessmodellen kunnen bedenken

en die kansen grijpen om waarde te creëren door de nieuwe

technologieën zo goed mogelijk toe te passen.

Met het T-vormige diagram en het driehoekige diagram

waarmee leiderschapsvaardigheden overzichtelijk worden

weergegeven kunnen wij de op de toekomst voorbereide

professionals beschrijven: innovators met aanpassingsvermogen,

het vereiste hightech-talent en met leiderschapsvaardigheden.

T-vormig diagram voor professionals 3

«6»

De belangrijkste kenmerken van de vierde industriële revolutie zoals wij die nu meemaken zijn een ongekende snelheid en een ruime verspreiding die de regels van handel en traditionele waardeketens zullen veranderen. Wij hebben nieuwe hightechleiders nodig die dit begrijpen en die in staat zijn om de nieuwe kansen te grijpen.

Maria Laura FornaciSenior Consultant Fondazione ISTUD

3. Aangepast op basis van de volgende bron: T Summit 2016: http://tsummit.org/t

GRENSOVERSCHRIJDENDE COMPETENTIESTeamwork, communicatie, perspectief, netwerken, kritisch denken,

algemeen inzicht, projectmanagement enz.

MEERDERE DISCIPLINESInzicht & communicatie

MEERDERE SYSTEMENInzicht & communicatie

GESPECIALISEERDIN TEN MINSTE

1 DISCIPLINEAnalytisch

denken& problemen

oplossen

GESPECIALISEERDIN TEN MINSTE

1 SYSTEEMAnalytisch

denken& problemen

oplossen

IK


Driehoekig diagram voor leiderschapsvaardigheden

in hightech

Ze etaleren:

>> Strategisch leiderschap: ze kunnen een interdisciplinaire

groep van werknemers leiden en invloed uitoefenen op

belanghebbenden over functionele en geografische grenzen

heen.

>> Commercieel inzicht: ze kunnen bedrijfs- en

operationele modellen vernieuwen en voor meerwaarde

zorgen in organisaties.

>> Gedegen kennis van hightech: ze kunnen veranderingen

voorzien en stimuleren om de bedrijfsprestaties te verbeteren

door innovatiekansen in hightechtrends te benutten.

Getroffen maatregelen

Sinds de mededeling over “E-vaardigheden voor de

eenentwintigste eeuw” (2007) heeft de Europese Commissie

geholpen om digitale vaardigheden te verbeteren en een grotere

talentpool van IT-professionals te creëren, opdat de EU kan

blijven innoveren en concurreren op de wereldwijde markt. In

2012 heeft de Europese Commissie de ‘Europese strategie voor

sleuteltechnologieën – een brug naar groei en banen’ 4

geïmplementeerd, een strategie om de ontwikkeling van ST’s in

Europa te bevorderen. Verschillende lidstaten en vooral

Duitsland5, Frankrijk6 en Italië7 hebben grote nationale

initiatieven ontplooid.

In de mededeling van de Europese Commissie ‘Voor een

heropleving van de Europese industrie’8 (2014) werd benadrukt

dat digitale technologieën essentieel zijn om de productiviteit te

verhogen door businessmodellen opnieuw te definiëren en

nieuwe producten en diensten te creëren. Via het Strategic Policy

Forum on Digital Entrepreneurship9 (in 2014 door de Europese

Commissie opgericht) werden verschillende rapporten

gepubliceerd, zoals ‘Accelerating the digital transformation of

European industry and enterprises’ (maart 2016) en ‘Upskilling

European industry: New operational tools wanted’ (juli 2016).

«7»

De leidinggevenden van vandaag moeten zich een weg banen in een complexe en snel veranderende omgeving. Leiderschapsvaardigheden in hightech betekent in staat zijn om de risico’s en kansen voor mensen, organisaties en de hele maatschappij als gevolg van innovaties te identificeren.

Nicolas SchmitMinister van Arbeid, Werkgelegenheid en de Sociale en Solidaire Economie, Luxemburg

4. https://ec.europa.eu/growth/industry/key-enabling-technologies/european-strategy_en5. http://www.hightech-strategie.de/de/The-new-High-Tech-Strategy-390.php6. http://www.economie.gouv.fr/files/files/PDF/pk_industry-of-future.pdf7. http://www.fabbricadelfuturo-fdf.it/?lang=en8. https://ec.europa.eu/growth/industry/policy/renaissance_en9. http://ec.europa.eu/growth/sectors/digital-economy/entrepreneurship/strategic-policy-forum_en

Strategischleiderschap

Commercieelinzicht

Gedegen kennis van hightech


Experts zijn goed bekend met deze activiteiten en erkennen

deze. In 2016 bevestigde een enquête van empirica onder

experts dat zij deze analyses en initiatieven beschouwen als

bijzonder relevant voor het aangaan van de uitdagingen van de

digitale revolutie en industriële modernisering. Dit geldt ook

voor het tot stand brengen van de talentpools die nodig zijn om

de mogelijkheden van de nieuwe technologische ontwikkelingen

en trends te creëren.

Nu is het tijd om activiteiten die te maken hebben met

vaardigheden in digitale en sleuteltechnologieën bij elkaar te

brengen in een compleet programma gericht op

hightechvaardigheden. De recentste ontwikkelingen op dit

gebied tonen aan dat multidisciplinaire vaardigheden cruciaal

zijn voor de industriële modernisering, de competitiviteit en dus

ook voor het creëren en behouden van banen in de EU.

Europa heeft per jaar 50.000 extraleidinggevenden in hightech nodig

Voor de hightech-economie zijn multidisciplinaire

leiderschapsvaardigheden waarmee nieuwe digitale en

sleuteltechnologieën kunnen worden benut van cruciaal belang

voor bedrijven als zij willen uitmunten in hun specifieke

activiteiten.

Wij schatten dat in 2015 600.000 leidinggevenden actief waren

met een portfolio „Digitaal, zakelijk en strategische expertise“

dat zich met het hierboven genoemde T-vormige diagram laat

beschrijven. Wat ST’s betreft schatten wij het totale aantal

leidinggevenden in hightech in 2015 op 200.000. Met het oog op

de definiëring van de doelgroep die door het beleid moet worden

bereikt en bevorderd schatten wij dus dat er in totaal 800.000

leidinggevenden in hightech zijn in de EU28.

Wij hebben verschillende scenario’s ontwikkeld en bij een

conservatief groeiscenario verwachten wij dat elk jaar gemiddeld

43.000 nieuwe leidinggevenden nodig zijn op het gebied van

digitale technologieën en 7.000 op het gebied van ST’s.

Dat betekent dat bij een dergelijk scenario Europa tot 2025 per

jaar ongeveer 50.000 of een totaal van 450.000 extra

leidinggevenden in hightech moet voortbrengen door de juiste

opleidingsmogelijkheden ter beschikking te stellen en de

vereiste werken managementervaring aan te bieden. Als

Europa er niet in slaagt om voor dit aanbod van leidinggevenden

te zorgen, is er een aanzienlijk risico dat kansen voor innovatie

worden gemist en de concurrentie daarvan profiteert.

Leidinggevenden dienen op alle niveaus innovatie te stimuleren

De groep van leidinggevenden in hightech is zeer divers en

bestaat uit personen die op verschillende bedrijfsniveaus kunnen

worden gevonden. Behalve het topkader (met o.m. CEO’s, CTO’s,

CIO’s enz.) van bedrijven is er ook het middenkader, een bredere

laag van leidinggevenden op middelhoog niveau. Het zijn de

managers van bedrijfsafdelingen, departementen, projectteams

en andere subgroepen.

«8»

De ontwikkeling van digitalisering is niet een tijdperk van veranderingen, maar de verandering van een tijdperk. Daarom moeten mensen hun talent, vaardigheden en houding aanpassen aan de nieuwe manier van denken, interpreteren, handelen en interageren met dit nieuwe ecosysteem, als ze competitief willen blijven en willen overleven in de nieuwe professionele omgeving.

Nacho de Pinedo CEO van ISDI - Institute for Internet Development

10. Harvard Business School (2013) “Danger in the middle: Why midlevel managers aren’t ready to lead” Harvard Business publishing; beschikbaar op: http://www.harvardbusiness.org/sites/default/files/PDF/17807_ CL_MiddleManagers_White_Paper_March2013.pdf 11. Alexander S. (2016) “Key to Sustainable Success: Developing Middle Managers”, gepubliceerd op Everwise op 20 mei 2016, beschikbaar op: https://www.geteverwise.com/talent-development/key-to-sustainable- success-developing-middle-managers/12. Ibid.


Leidinggevenden in het middenkader zijn sleutelfiguren voor de

uitvoering van de bedrijfsstrategie en een continue

organisatorische transformatie. Het zijn vaak visionairs en de

drijvende kracht achter innovatie dankzij hun motivatie,

capaciteiten en grote potentieel.

Hoewel het belang van leidinggevenden in het middenkader

groeit, voldoen hun vaardigheden vaak niet aan de eisen van de

markt10. Voor organisaties die met succes willen concurreren is

er een duidelijke behoefte om voldoende middelen te investeren

in de ontwikkeling van hun middenkader11. Een goede

ontwikkeling van leiderschap is gebaseerd op een mix van op

ervaring gebaseerde opleiding in de praktijk, coaching, feedback

en formele opleiding. Met goede praktijkprogramma’s wordt het

leerproces zo veel mogelijk afgestemd op de dagelijkse

activiteiten van de leidinggevende12.

De meeste organisaties hebben geen ontwikkelingsprogramma’s

voor het middenkader. Mogelijkheden om hun ontwikkeling te

bevorderen zijn: een coach zoeken, zelf mentor worden voor

andere medewerkers, zichzelf bewust maken van de eigen

talenten en verbeteringsmogelijkheden, kansen zoeken waarbij

mensen gedwongen worden zich buiten hun comfortzone te

begeven en tijd vrij maken om "out of the box", onorthodox, te

denken. Steun op Europees niveau om een inventarisatie te

maken van alle relevante beschikbare initiatieven op dit gebied

en/of om een blauwdruk voor een ontwikkelingsprogramma voor

het middenkader in hightech te creëren, zou door

belanghebbenden op prijs worden gesteld.

Behoefte aan een nieuwe generatie van leidinggevenden

De multidisciplinaire en snel evoluerende aard van ST’s en hun

bijzonder competitieve en moeilijk voorspelbare marktomgeving

vraagt om een nieuwe generatie van leidinggevenden, vooral in

ST’s, die wezenlijk nieuwe markten kunnen detecteren, creëren

en bedienen. Dat heeft directe gevolgen voor de vereiste

vaardigheden van deze leidinggevenden. Hieronder behandelen

we enkele van de belangrijkste vaardigheden waarover de nieuwe

generatie van leidinggevenden in ST’s dient te beschikken:

>> De capaciteit om te leren leren, met vooral de capaciteit om

constant kennis te absorberen en bij te werken en om kennis

uit te breiden met nieuwe inzichten.

>> Alertheid ofwel de capaciteit om constant op de hoogte te

blijven van interne en externe (economische, sociale,

culturele, politieke, technologische enz.) ontwikkelingen, om

oog te hebben voor de nieuwste trends en om daar snel op te

reageren.

>> Aanpassingsvermogen en dat impliceert open staan voor

veranderingen (positief of negatief) en voor aanzienlijke

verscheidenheid op de werkplek, het vermogen om

verandering te accepteren, zich erop voor te bereiden

en ermee om te gaan.

>> Continu experimenteren en het vermogen om verder te

gaan na te hebben geleerd van fouten, waarbij het

risico dat er fouten worden gemaakt wordt geaccepteerd en

deze fouten als waardevolle leerervaring worden gezien en

bij voorkeur in een voordeel worden omgezet.

>> Multidisciplinaire en integratievaardigheden,

met de capaciteit om verschillende domeinen te gebruiken

en te integreren in oplossingen voor complexe problemen en

dat op een collectief niveau (bijv. in teamwerk).

Integratievaardigheden gaan samen met design-denken,

onconventioneel denken en het vermogen om complexe

problemen op te lossen.

«9»

Er is onvoldoende aandacht voor het heropleiden van mensen in zeer kapitaalintensieve omgevingen. Een praktische training met dure uitrusting vormt een enorme uitdaging. Voor dergelijke omgevingen moeten nieuwe opleidingsmethoden worden ontwikkeld.

Rudy Lauwereins Vicevoorzitter, IMEC (R&D-organisatie die microchiptechnologie combineert met expertise in software en ICT)


Leiderschapsvaardigheden in hightech in één oogopslag

Aangezien een directe meting van het voorkomen van

leiderschapsvaardigheden in hightech momenteel niet mogelijk

is op basis van officiële statistieken en beroepen, hebben wij een

experimenteel Europees scorebord ontworpen aan de hand van

beschikbare data die bruikbaar zijn om vooruitgang op het

gebied van deze leiderschapsvaardigheden te controleren.

In de eerste versie van dit scorebord kijken we - voorlopig - alleen

naar de digitale categorie van vaardigheden in leiding geven in

digitale hightech, ofwel e-leadership. Wij hebben geen

vergelijkbaar scorebord ontwikkeld voor elk van de zes

sleuteltechnologieën, omdat dat veel tijd en middelen zou

vereisen, en dit ook volledig buiten het bestek van onze opdracht

zou vallen.

Het omvat domeinen zoals:

>> e-leadership-onderwijs,

>> deel van de beroepsbevolking met e-leadership-potentieel

>> structurele variabelen waardoor mogelijkheden van

e-leadership kunnen worden benut en

>> beleid of andere factoren die e-leadership mogelijk maken

Het scorebord is gebaseerd op 24 indicatoren uit primaire en

secundaire bronnen. Hiermee kunnen de ‘prestaties’ van

EU-lidstaten worden vergeleken en de sterke punten en zwakke

punten van e-leadership-ecosystemen worden geïdentificeerd.

Deze elementen kunnen worden gebruikt bij discussies over het

beleid op nationaal en Europees niveau.

Met het scorebord worden de factoren gemeten die de vraag

naar en het aanbod van e-leadershipvaardigheden in elk land

waarschijnlijk zullen beïnvloeden en zo biedt dit inzicht in de

prestaties binnen afzonderlijke e-leadership-domeinen.

«10»

E-leadershipprestaties per indicator


Bron: empirica 2017

Initiatieven beleid & belanghebbenden – vaardigheden

voor digitaal ondernemerschap

Initiatieven beleid & belanghebbenden – onderwijs en opleiding in e-leadership

Initiatieven beleid & belanghebbenden – vaardigheden ICT-specialisten

Status van cluster- ontwikkeling

Effect van ICT op nieuwediensten en producten

Capaciteit voor innovatie

Absorptie van technologie op bedrijfsniveau

Beschikbaarheid van nieuwste technologieën

Bedrijven die gebruikmaken van sociale netwerken

Bedrijven die gebruikmaken van RFID

Bedrijven die ICT-specialisten in dienst hebben

Bedrijven in branches met veel ICT

Opleidingsprogramma’s op master-/managementniveau met een mix van ICT

& business

Programma’s voor e-leadershipkandidaten

Werkgelegenheid in ICT-sector

Sterk groeiende bedrijven in branches met veel ICT

Sterk groeiende bedrijven in ICT-branche

Afgestudeerden bedrijfskunde

Afgestudeerden ICT

ICT- kernmedewerkers

ICT-managers, architecten en analisten

Lijn- managers

Kwaliteit van management- scholen

Bedrijfsopleiding voor ICT-/IT-specialisten

EU DE (2016) DE (2015)

Het kan worden gebruikt door beleidsmakers en door de

industrie, het hoger onderwijs en managementopleidingen om

bedreigingen tegen te gaan en nieuwe kansrijke trajecten voor te

stellen.

Benchmarkingindex voor leiderschap in hightech

De experimentele index is een combinatie van de verschillende

dimensies van het e-leadership-scorebord die er toe dient het

beleid van de EU-lidstaten op dat gebied te vergelijken. De index

combineert indicatoren over het bedrijfs- en beleidsklimaat,

infrastructuur en gevolgen hiervan voor e-leadership. De

lidstaten worden onderverdeeld in vier prestatiegroepen:

>> (Groep 4) Ierland, Nederland, Finland, VK, Zweden, België en

Denemarken zijn koplopers met een prestatie die meer dan

20% hoger is dan het EU-gemiddelde

>> (Groep 3) De prestaties van Luxemburg, Malta, Oostenrijk,

Duitsland, Frankrijk, Slovenië en Estland liggen minder dan

20% boven of dichtbij het EU-gemiddelde

>> (Groep 2) Spanje, Litouwen, Tsjechië, Letland, Hongarije,

Portugal en Polen presteren minder dan 20% onder het

EU-gemiddelde

>> (Groep 1) Cyprus, De prestaties van Kroatië, Slowakije,

Bulgarije, Italië, Griekenland en Roemenië liggen meer dan

20% onder het EU-gemiddelde

«11»

Kaart van Europa voor e-leadershipindex (kwartielen)

Rang in Europese centra van uitmuntendheid in ICT “ICT-expertisecentra zijn”, IRC (2014)

Rang 1-3Rang 4-11Rang 12-34

Bron: empirica 2017

IE

NLFI

UKSEBEDKLUMTATDEFR

SIEE

EUESLTCZLV

HU

PTPLCYHRSKBG

IT

GRRO 2.9

3.2

3.63.8

3.93.9

3.94.04.04.1

4.34.34.3

4.34.95.15.1

5.3

5.55.7

5.75.8

6.06.26.2

6.46.76.7

6.9

Groep 1: meer dan 20% onder het EU-gemiddelde Groep 3: minder dan 20% boven het EU-gemiddelde

Groep 2: minder dan 20% onder het EU-gemiddelde Groep 4: meer dan 20% boven het EU-gemiddelde

Helsinki

Londen

Stockholm

AmsterdamEindhoven

Leuven

Parijs Darmstadt

KarlsruheMünchen


Ierland presteerde in 2016 het beste, op de voet gevolgd door

Nederland en Finland. De groepsindeling blijft in het algemeen

hetzelfde als in 2015. Alleen Kroatië is gedaald naar groep 1,

terwijl Portugal en Polen naar groep 2 gegaan zijn.

Best practices voor leiderschapsvaardigheden in hightech

Naarmate het onderwijs in vaardigheden voor leiderschap in

hightech zich ontwikkelt, zijn er verschillende opleidings-

programma’s en -initiatieven ontstaan met een aantal

gemeenschappelijke best practices.

In dit deel identificeren wij deze best practices voor relevante

aspecten van leiderschapsvaardigheden in hightech op grond

van onze analyse van programma’s en initiatieven. Het betreft

onder meer voorbeelden van

>> nieuwe onderwijsen opleidingsprogramma’s en -platforms

>> partnerprogramma’s met meerdere belanghebbenden

voor excellence en mentoring,

>> initiatieven voor het afstemmen van onderwijs

in geavanceerde fabricage- en andere innovatieve

technologieën op de behoeften van de industrie

>> een geavanceerde infrastructuur voor opleiding in

geavanceerde fabricagetechnologieën, opgezet en geleid

door de industrie

>> opleidingen en accelerators voor ondernemerschap

en start-ups

VOORBEELD BEST PRACTICE

IMEC INTERNATIONAL – België: door de fusie van imec en

iMinds ontstond een mondiaal toonaangevend

onderzoekscentrum voor hightech dat de digitale economie

voortstuwt

Imec doet toponderzoek naar nano-elektronica en levert

technologieoplossingen voor de industrie. Het hoofdkantoor

bevindt zich in Leuven en er zijn vestigingen in België, Nederland,

Taiwan, VS, China, India en Japan. Er werken ongeveer 2.500

onderzoekers, waarvan zo’n 800 eigen in-huis onderzoekers en

gastonderzoekers.

Imec is al meer dan 30 jaar wereldleider op het gebied van

nano-elektronica en heeft nieuwe toepassingen ontwikkeld in

slimme systemen voor het internet of things (IoT, het internet van

dingen), het "internet of health" (internet van gezondsheid(szorg))

en het "internet of power" (internet van stroomvoorziening).

«12»

Bij AGFA hebben wij behoefte aan managers die onze innovatie in goede banen leiden. Gedurende verschillende decennia hebben wij geïnvesteerd in de digitale transformatie van onze activiteiten in de grafische industrie en gezondheidszorg. Hoewel wij mondiaal opereren en innovatief zijn, blijft het moeilijk om medewerkers met de juiste managementopleiding te vinden. Dit initiatief komt net op tijd om een nieuwe generatie van leiders af te leveren die in staat zijn om geld te verdienen met hun nieuwe IT-vaardigheden.

Freddy Van den Wyngaert CIO, Agfa ICS


Het heeft een uitgebreid netwerk opgebouwd in Vlaanderen en

ver daarbuiten en heeft nuttige spin-offs opgeleverd.

De activiteiten van iMinds omvatten onderzoeksdomeinen zoals

het IoT, digitale privacy en beveiliging en het omzetten van ruwe

data in kennis. Het bedrijf staat alom bekend om haar software-

expertise en de activiteiten op het gebied van ondernemerschap

in Vlaanderen behoren tot de top.

iMinds is in Vlaanderen het centrum voor digitaal onderzoek en

ondernemerschap met ongeveer 1.000 onderzoekers aan vijf

Vlaamse universiteiten, die strategisch en toegepast onderzoek

doen naar onder meer media, gezondheid, smart city’s en

fabricage. Samen met zijn onderzoekspartners – bedrijven,

overheden en non-profitorganisaties – vertaalt iMinds digitale

knowhow in concrete producten en diensten. Daarnaast helpt

iMinds onderzoekers en (beginnende) ondernemers om hun

ideeën met succes op de markt te brengen.

Eind 2016 zijn het onderzoekscentrum voor nano-elektronica

imec en het centrum voor digitaal onderzoek en incubatie iMinds

gefuseerd tot een R&D-hub voor hightech. De nieuwe entiteit,

onder de naam imec, is een hightechonderzoekscentrum van

wereldklasse voor de digitale economie. Hierin wordt langdurig

leiderschap op het gebied van microchiptechnologie

gecombineerd met een zeer grondige kennis van software en IT.

http://www2.imec.be/


Software Campus – Duitsland: een innovatief

programma voor uitmuntendheid in leiderschap in hightech

Software Campus is een uniek samenwerkingsverband tussen de

overheid, het onderwijs en de industrie om jonge onderzoekers te

helpen om hightech-leider te worden. Elke deelnemer werkt aan

een academisch project dat door Software Campus wordt

gefinancierd. Na hun selectie krijgen de kandidaten een beurs van

het ministerie van Onderwijs en Onderzoek. Daarnaast krijgen ze

ook leiderschapstraining van hoge kwaliteit van de deelnemende

partners uit de industrie. Daarvoor werken ze samen met een

partnerbedrijf, waar ze worden begeleid door een ervaren

manager en een bijdrage leveren door hun onderzoek.

Software Campus is ontstaan uit het idee om een nieuwe

generatie van leidinggevenden met een geavanceerde IT-

achtergrond op te leiden, omdat de leiders van de toekomst niet

alleen economisch (en technisch) onderlegd moeten zijn maar

ook over uitstekende IT-vaardigheden en -kennis dienen te

beschikken.

In totaal 19 belanghebbenden, waaronder universiteiten,

onderzoeksinstellingen en bedrijven dragen bij aan dit

samenwerkingsverband. Tot de partners uit de industrie behoren

grote bedrijven zoals Deutsche Post DHL, Siemens en SAP. Het

was een belangrijke prioriteit om bedrijven uit verschillende

economische sectoren bij het project te betrekken en om een

platform voor precompetitieve werkzaamheden te ontwikkelen.

http://www.softwarecampus.de/en/home/

«13»

Doortastende hightechondernemers zijn belangrijk voor de digitaliserende economie. Er is echter meer dan doortastendheid nodig voor leiderschap op het werk: men dient de leiderschapsvaardigheden in hightech van de medewerkers te versterken, om een voedingsbodem te creëren voor geslaagde innovaties in de toekomst.

Roger De KeersmaeckerExecutive Advisor, IMEC



PROMPT – Zweden: professionele masteropleiding

in softwareontwikkeling

Met het programma voor hoger onderwijs PROMPT wordt

beoogd de instroom van software-experts in de industrie te

verzekeren en het industriële concurrentievermogen te

verbeteren door middel van gratis universitaire cursussen op

maat voor ingenieurs en ontwikkelaars.

PROMPT is gelanceerd als nationaal onderwijsinitiatief in

samenwerking met verschillende academische partners en een

aantal belangrijke Zweedse industriële bedrijven en organisaties.

Samen ontwikkelen deze partijen academische cursussen op

hoog niveau en specifiek voor ingenieurs en

softwareontwikkelaars. Het doel is om de beschikbaarheid van

talenten met geavanceerde softwarevaardigheden en

vernieuwingsdrang te waarborgen voor de industrie.

De cursussen op masterniveau worden ontwikkeld voor

werknemers die studie en werk willen combineren. Ze worden

opgesteld in samenwerking met de bedrijven die mensen met de

betreffende competenties nodig hebben en het onderwijs is

aangepast aan professionals die naast het werk willen studeren.

De cursussen zijn een combinatie van conventionele studies met

leren op afstand via het internet en onderwijs in de deelnemende

bedrijven.

Het doel van het project is enerzijds het upgraden van

vaardigheden om de competitiviteit in de industrie aanzienlijk te

verbeteren en anderzijds het bevorderen van de ontwikkeling

van innovaties op basis van software. De deelnemende bedrijven

krijgen een voorsprong bij de integratie van nieuw onderzoek op

het gebied van hun activiteiten.

PROMPT is een open initiatief waar bedrijven en instellingen

voor hoger onderwijs altijd welkom zijn. Het PROMPT-project

wordt gefinancierd door het programma ‘Expertise for

Innovation’ van de Zweedse Knowledge Foundation en door de

deelnemende instellingen voor hoger onderwijs en bedrijven.

http://www.promptedu.se/


IT-Universiteit van Kopenhagen, Denemarken

De IT-Universiteit van Kopenhagen is een internationaal

georiënteerde onafhankelijke universiteit die in 1999 in

Kopenhagen werd opgericht. Deze jongste universiteit van

Denemarken bestaat uit één faculteit met een multidisciplinaire

benadering en telt ongeveer 2.000 studenten. De IT University

wil internationaal erkend en bijzonder relevant onderzoek en

onderwijs leveren. De missie is dan ook helpen om Denemarken

te laten excelleren in het creëren van waarde met IT.

De IT-Universiteit van Kopenhagen biedt 3 BSc-programma's,

4 MSc-programma’s, een uitgebreid PhD-programma,

professionele masteropleidingen en een diplomaprogramma

met onder meer interdisciplinaire studies in exacte

wetenschappen, menswetenschappen, design en business. De

studenten hebben zeer verschillende achtergronden en

nationaliteiten, waardoor nieuwe perspectieven en benaderingen

worden geboden. De ondernemerszin van zowel de universiteit

als de studenten is goed ontwikkeld, zoals blijkt uit de lijst van

ongeveer 50 nieuwe bedrijfjes die door ITU-studenten zijn

opgericht.

In de verschillende programma’s van IT-Universiteit van

Kopenhagen komen onderwerpen aan de orde die cruciaal zijn

voor innovatie en het creëren van waarde met behulp van IT. De

benadering is multidisciplinair en er wordt veel nadruk gelegd op

software en data-analyse in onderzoek en onderwijs.

http://en.itu.dk/

«14»

Het PROMPT-initiatief is gebaseerd op onderzoek in een samenwerkingsverband tussen de academische wereld en de industrie. Onderzoekers worden gemotiveerd doordat ze op een nieuwe manier met hun onderzoekspartners kunnen werken – door professionals op te leiden – en in ruil daarvoor krijgen ze informatie over de uitdagingen en werkwijzen in de industrie.

Malin RosqvistProjectmanager voor het PROMPT-project, School of Innovation, Design & Engineering, Mälardalen University



DiTex – Spanje: Digital Talent Executive Program

Het DiTex-programma (Digital Talent Executive Program) is

bedoeld voor HR-managers, talentmanagers,

managementspecialisten en opleidings- en

ontwikkelingsmanagers die de digitale agenda van het bedrijf en

talenttransformatie beheren. Het doel is om kennis van digitale

activiteiten over te dragen om de talenttransformatie van het

bedrijf vanuit HR te begeleiden, digitaal talent te beheren en

vertrouwd te raken met digitale hulpmiddelen om nieuwe KPI’s

van HR te beheren. Het programma bestaat uit 8 modules die op

de campus worden gedoceerd, en combineert theorie met de

ontwikkeling van een kernproject. De ISDI-docenten zijn erkende

professionals in digitaal werken en experts in het domein waarin

ze lesgeven.

DiTex is waarschijnlijk een van de weinige programma’s in zijn

soort. Het is zeer markt-/industriegericht en wordt aangeboden

door een nieuwe aanbieder van gespecialiseerde opleidingen in

digitaal werken en digitale transformatie. Het is bedoeld voor

managers en de cursussen worden niet door academici en

professoren, maar door professionals en specialisten uit de

praktijk gegeven. Het programma kan snel aan de

marktbehoeften worden aangepast.

http://www.isdi.education/ditex

«15»

Digitale innovatie is een belangrijke factor geworden voor economische groei, maar veel vooraanstaande bedrijven slagen er niet in om hun toppositie als innovator te behouden. Ze hebben professionals nodig die de digitale vaardigheden van hun teams bijsturen en bevorderen, zodat ze vruchtbare en winstgevende ideeën ontwikkelen.

Silvia LealIT Programmes Academic Director, IE Business School



Festo Didactic ‘Transfer Factory’ – Duitsland: onderzoeks- en

opleidingsplatform

Digitalisering in geavanceerde fabricage vereist dat werknemers

de structuur en programmering van digitale installatienetwerken

doorgronden. Dergelijke vaardigheden worden het best

aangeleerd in een levensechte gecontroleerde omgeving, iets

waar onderwijsinstellingen en bedrijven doorgaans niet over

beschikken. Het opleidings- en onderzoeksplatform CP Factory

– een met particuliere middelen gefinancierd initiatief van Festo

Didactic – gaat deze uitdaging aan door instellingen voor hoger

onderwijs en bedrijven toegang te bieden tot de technologie en

toepassingen van Industrie 4.0.

De basis van het opleidingsplatform is de MPS® Transfer Factory.

Het platform demonstreert de productie van de toekomst in een

lokaal gecontroleerd intelligent netwerk. Het werd ontwikkeld

voor flexibele training in een breed spectrum van technologieën

en onderwerpen. Het betreft onder meer installatienetwerken,

PLC-programmering, aandrijftechnologie, sensortechnologie,

veiligheidstechnologie, robotica, assemblage en

waardestroomanalyse en -optimalisatie.

Festo Didactic biedt ook individuele opleidingen in verband met

de MPS® Transfer Factory, bijv. over communicatie, robotica,

simulatie, beeldverwerking, PLC-programmering, veldbus,

RFID-technologie, installatiesimulatie en problemen oplossen.

Het is een van de weinige met particuliere middelen

gefinancierde opleidingsinitiatieven voor digitalisering in

geavanceerde fabricage en als zodanig uniek in de wereld. De

hypermoderne opleidingsfaciliteiten zijn ook uniek in Europa.

www.festo-didactic.com


UK Futures Programme – VK: vaardigheden voor

innovatie in fabricage

Het UK Futures Programme is een reeks opleidingsprogramma’s

die bedoeld zijn voor specifieke nieuwe of hardnekkige problemen

die samenhangen met de ontwikkeling van werknemers.

In de prijsvraagronde ‘Skills for innovation in manufacturing’

werden belanghebbenden uit het bedrijfsleven en de academische

wereld uitgenodigd om voorstellen te doen voor projecten

betreffende de ontwikkeling van vaardigheden om het

innovatieproces te beheren en om innovatieve producten en

diensten voor commerciële doeleinden te benutten.

Bij elk goedgekeurd project wordt de ontwikkeling van

vaardigheden in de eigen werkomgeving getest en dat resulteert in

een reeks opleidingsprogramma’s om de specifieke behoeften aan

vaardigheden in die werkomgeving aan te pakken. UKCES

investeert maximaal £ 150.000 per project.

Het initiatief is uniek in zijn soort: nergens in Europa werd iets

vergelijkbaars gedaan waarbij de focus lag op de ontwikkeling van

vaardigheden om het innovatieproces te beheren en innovatieve

producten en diensten te benutten in geavanceerde fabricage.

Organisaties die goedgekeurde voorstellen hebben ingediend, zijn

onder meer een belangrijke Britse fabrikant, een

werkgeversorganisatie en Britse universiteiten. De projecten

worden uitgevoerd in Belfast, Cardiff, Glasgow, Swansea en

Lancaster.

https://www.gov.uk/government/organisations/uk-commission-

for-employment-and-skills

«16»

Zonder Onderwijs 4.0 wordt het niets met Industrie 4.0. De digitale industrie hangt af van de digitale vaardigheden en de expertise van de werknemers. De digitale transformatie hangt dus af van de juiste opleiding en training.

Marius RiegerChef onderwijsbeleid bij ZVEI - Zentralverband Elektrotechnik- und Elektronikindustrie e.V.



Startup Estonia

Eind 2011 startte de Estse overheid met Startup Estonia, een

programma voor de bevordering van start-ups in snelgroeiende

branches met een belangrijke rol voor IT. Startup Estonia is een

initiatief dat start-ups in digitaal ondernemerschap steunt door

lokale studenten en onderzoekers te helpen bij de ontwikkeling

van stimulansen voor bedrijven op het gebied van IT. Startup

Estonia verzamelt mentors van over de hele wereld om hun

kennis te delen met lokale ondernemers. Daarnaast worden

workshops, open lezingen en netwerkevenementen

georganiseerd om samenwerking en uitwisseling van wederzijds

tot voordeel strekkende informatie te bevorderen.

Het initiatief is bedoeld om de spelers op de markt (bijv.

financiering van de opkomst van nieuwe accelerators) beter in

staat te stellen om start-ups opleidingen aan te bieden in plaats

van directe steun (subsidies).

Het initiatief is sinds 2014 nauw verbonden met

financieringsinstellingen. Het programma wordt sinds 2016

beheerd door Foundation KredEx. Voorheen was het

management in handen van het Estonian Development Fund,

dat in 2014 de verantwoordelijkheid overnam van Enterprise

Estonia. Naar verwachting zal er in 2020 geen behoefte meer zijn

aan Startup Estonia en zal de markt dan zelf startupprojecten

creëren.

http://www.startupestonia.ee

«17»

Innovatie steunt op talent. Commercieel succesvolle innovatie vereist talent en leiderschap dat in het teken staat van het digitale tijdperk: het vermogen om virtuele en multiculturele teams te leiden en te inspireren, de capaciteit om zich aan te passen aan veranderende omgevingen en de bereidheid om nieuwe manieren van zakendoen te gebruiken. Het werk van de Europese Commissie in verband met e-leadership en leiderschapsvaardigheden in hightech is van kritiek belang voor alle overheden, bedrijven, organisaties en individuen die technologische innovaties in kansen proberen om te zetten.

Bruno LanvinExecutive Director for Global Indices, INSEAD, lid van de Raad van Bestuur van ICANN en GovTech

Het is hoog tijd voor de industrie en overheden om dualistisch denken over onderwijs en ontwikkeling van tactische vaardigheden te promoten als een factor in zakelijk succes. Organisaties die de noodzaak van digitale vaardigheden negeren zullen door de digitalisering van de economie het onderspit delven.

Christian PagelHead of Information Technology Management/CIO, ThyssenKrupp Industrial Solutions


Voorstel voor een Europese agendavoor leiderschapsvaardigheden in hightech

Onze aanbevelingen zijn bedoeld om er voor te zorgen dat

Europa in de toekomst een voldoende grote talentpool van

hightechleiders heeft. Ze zijn het resultaat van ons overleg met

experts tijdens workshops, enquêtes en gesprekken.

Meer dan 700 experts werden bij de enquêtes en gesprekken

betrokken. Ongeveer 100 ervan toonden belangstelling om bij te

dragen aan de ontwikkeling van de agenda en ongeveer 50

deden concrete voorstellen.

De aanbevelingen en acties hier bieden een antwoord op de

uitdagingen en kansen van Europa om leiderschapsvaardigheden

in hightech te ontwikkelen, het onderwijs en de opleiding te

stroomlijnen en talent te stimuleren volgens zes strategische

prioriteiten:

De aanbevelingen bieden een routekaart voor actie op alle

niveaus in Europa, voor de industrie, de academische wereld,

de overheid met alle andere lokale belanghebbenden en de

instellingen van de Europese Unie. Ze worden hieronder

weergegeven op een tijdlijn met de belangrijkste acties.

«18»


Geavanceerde fabricage

Micro- & nano-

elektronica

Industriële biotechnologie

Geavanceerdematerialen

Fotonica Nano-techno-logieën

Oude IT-systemen

Cloudcomputing

Bigdata-analyse

Internet van dingen

LEIDERSCHAPS-VAARDIGHEDEN

IN HIGHTECHMobiel Sociale

media

Monitoring,benchmarking en

forecasting (Bewaking, ijking en voorspelling)

Platforms met digitale diensten voor

loopbaanondersteuning enz.

Industrie, onderwijsen opleiding

Betere coördinatieen financiering

Nationale strategieën voor digitale en

hightechvaardigheden

Promotie en bewustmaking

Definities, classificaties

Scorebord en index

Meting, voorspelling

Best practices van wereldklasse

Eén locatie voor monitoring/bewaking

Universiteit voor LLL, nieuwe samenwerkingsverbanden & spelers

Snelle aanpassing van programma’s

Europese software- universiteiten

Bevordering van mobiliteit

Ecosystemen creëren

Certificering van arbeidskrachten

Multidisciplinariteit in cursusprogramma’s

Niet-technische cursussen

Vaardigheden van de docent/professor

Reverse mentoring (ouderen leren van jongeren)

Randvoorwaarden creëren

Door overheid gestuurde publieke bevordering en verwerving van innovatie

Vouchersystemen en belastingvoordelen

Europees programma voor kwaliteitssprong

Beleidsdoelstellingen

Nationale adviesraden voor deskundige beleidsontwikkeling

Ecosysteem van digitale diensten • Diagnose • Zelfevaluatie • Loopbaanontwikkeling

Europese promotie • Samenwerkingsverband met verschillende belanghebbenden • Bewustmakingscampagne • Rolmodellen en succesverhalen

Strategische prioriteit 1 – Monitoring, benchmarking en forecasting (Bewaking, ijking en voorspelling)

1.1 Definities, segmenteringen en classificaties voor

leiderschapsvaardigheden in hightech voor de economie

Trends in de technologie, industrie en het bedrijfsleven dwingen

tot grondige wijzigingen in de vaardigheden van werknemers:

in steeds meer beroepen worden nieuwe vaardigheden vereist.

Binnen de industrie en bedrijven over de hele wereld is er een

groeiende vraag naar hoogopgeleide professionals en leiders,

mensen die in staat zijn om de digitale innovatie en

transformatie van industrieën te sturen en om die eerste,

hachelijke periode (de ‘vallei des doods’) voor start-ups in digitale

en sleuteltechnologieën te overleven.

De opkomst van compleet nieuwe beroepen zal gepaard gaan

met aanzienlijke wijzigingen in de vereiste vaardigheden, terwijl

sommige beroepen worden bedreigd door automatisering. De

huidige definities en classificaties van beroepen zullen sterk

veranderen.

«19»

Aanbevolen actie 1.1 Werk intensief samen met groepen van

belanghebbenden om de definities, segmenteringen en

classificaties van leiderschapsvaardigheden in hightech verder

aan te scherpen

Werk intensief samen met groepen belanghebbenden om de

definities en maatstaven voor leiderschapsvaardigheden in

hightech met inbegrip van vaardigheden in digitale en

sleuteltechnologieën aan te scherpen. Specificeer en herdefinieer

de IT-functies en -beroepen in het licht van ontwikkelingen en

trends in de technologie, industrie en het bedrijfsleven.

Hetzelfde geldt voor de vaardigheden van medewerkers en

leiders in sleuteltechnologieën met de nieuwe functies die

worden gecreëerd.

Werk classificatie- en competentiekaders uit zoals ISCO, ESCO

en e-CF en ontwikkel Europese professionele profielen binnen de

relevante CEN Workshop on ICT Skills.

1.2 Scorebord en index en nieuwe methoden

voor metingen en kwantificering

Vanwege het gebrek aan officiële statistieken over de vraag naar

leiderschapsvaardigheden in hightech, worden momenteel in het

kader van een recent initiatief van de Europese Commissie

realtime-methoden ontwikkeld op basis van vacaturegegevens

en bigdata-analyses.

De kwantificering van het arbeidspotentieel van hightechleiders

en de meting van vraag en aanbod heeft met vergelijkbare

uitdagingen te kampen, zeker ook omdat mensen met

leiderschapsvaardigheden in hightech geen beroepscategorie

vormen en het samengaan van vaardigheden van verschillende

achtergronden niet in statistieken is vastgelegd. Er zijn nieuwe

methodologieën en meetmethoden nodig.

Met een gunstig politiek en zakelijk klimaat, een florerend digitaal en hightech-ecosysteem op Europees niveau en dat van de lidstaten, grotere investeringen in innovatie en medewerkers die over leiderschapsvaardigheden in innovatie en over relevante digitale vaardigheden beschikken, heeft Europa een sterk potentieel om leider te worden in de wereldwijde economie en om goederen en diensten met een meerwaarde te produceren om mondiaal goede zaken te doen.

Werner B. KorteDirecteur, empirica GmbH


«20»

Aanbevolen actie 1.2 Werk regelmatig het scorebord en de

index voor leiderschap in hightech bij

Het scorebord moet meer omvatten dan alleen maar 'digitaal' en

progressief worden aangevuld met sleuteltechnologieën, vooral

voor die gebieden waarop Europa uitblinkt zoals fotonica,

nano-elektronica en robotica. Ontwikkel overeenkomstige

scoreborden en een index voor Europa en daarbuiten, waarbij de

relevante belanghebbenden worden betrokken en de resultaten

regelmatig worden gerapporteerd. Deze activiteiten moeten

voortbouwen op en een uitbreiding vormen van de huidige

initiatieven met onder meer die van de Europese Commissie in

verband met de Digital Economy & Society Index (DESI).

Aanbevolen actie 1.3 Ontwikkel krachtige methoden voor

de meting en kwantificering van de vraag en het aanbod

van professionals en voor de prognose van

leiderschapsvaardigheden in hightech

Ontwikkel krachtige en betrouwbare methoden, indicatoren en

algoritmen voor het complete spectrum van

leiderschapsvaardigheden in hightech en stel prognoses op met

betrekking tot het arbeidspotentieel, vraag en aanbod met

inbegrip en op basis van vacaturegegevens . Zorg voor

betrouwbare schattingen en gegevens per categorie en

functiegroep, onderverdeeld volgens het niveau en de aard van

de vaardigheden, opdat een gedetailleerde analyse en

identificatie van structurele wijzigingen in het arbeidspotentieel

kan worden uitgevoerd. >>

EuroCIO heeft een aantal van zijn cursussen herzien, om beter te voldoen aan de behoeften van de industrie. Alle cursussen zijn nu korter – enkele zijn van negen tot drie modules teruggebracht – en ze nemen meestal slechts één semester in beslag, zodat ze beter passen in veranderingsprogramma’s in bedrijven

Jean-Marc GuiolHR Operations en EuroCIO - European CIO Association

Wij raden aan om eerder ‘clusters van competenties’ dan

‘beroepen’ te gebruiken en om toekomstgerichte methoden te

ontwikkelen om ‘sets of bundels van competenties en

vaardigheden’ te definiëren. Deel de resultaten mee aan

HR-afdelingen in bedrijven en gebruik ze in onderwijs en

opleidingen voor hogere niveaus, managementniveaus en

beroepsopleidingsniveaus. Presenteer de resultaten indien

mogelijk uitgesplitst en onderverdeeld in geslacht. Probeer

samen te werken met de online vacaturegegevensmarkt.

1.3 Wederzijds leren van wereldwijde best practices

De identificatie van best practices bevordert leren van ervaring

en biedt methoden die nuttig kunnen zijn om strategieën en

programma’s te ontwikkelen, te verfijnen en te evalueren.

Aanbevolen actie 1.4 Ontwikkel een online platform met best

practices om van elkaar te leren

Ontwikkel en update regelmatig een online platform met best

practices voor leiderschapsvaardigheden in hightech en

talentontwikkeling, zodat men van elkaar kan leren. Het moet

worden gekoppeld aan beloften zoals die van de

belanghebbenden aan de Digital Skills and Jobs Coalition, die in

2016 werd gelanceerd.

Zorg voor een wijde verspreiding binnen de Europese industrie,

onder sociale partners, onderwijsen opleidingsinstellingen en

relevante beleidsmakers in de EU-lidstaten. Het moet zich ook

richten tot relevante verenigingen die het bij hun leden

promoten en meer algemeen tot beleidsbepalers in bedrijven en

organisaties.

Zorg verder voor een nauwe samenwerking met de Europese

instellingen en hun communicatiekanalen en publicaties zoals

‘Skills Panorama’ van CEDEFOP en ‘Statistics in Focus’ van

Eurostat.

14. http://eskills-lead.eu; e-Leadership Skills for SMEs: European Guidelines and Quality Labels for new Curricula Fostering e-Leadership Skills: http://eskills-guide.eu


1.4 Eén Europese locatie voor het volgen

en beoordelen van hightechtalent

Gegevens over digitale geletterdheid, e-vaardigheden,

e-leadership en ST-vaardigheden zijn reeds beschikbaar op basis

van werk van de afgelopen tien jaar, vooral betreffende de

Europese en nationale cijfers en prognoses betreffende vraag en

aanbod. De gegevens over leiderschapsvaardigheden in hightech

waarvoor wij initiële kwantificaties en schattingen hebben

gegeven, moeten worden toegevoegd en alles moet publiek

toegankelijk worden gemaakt.

Eén locatie voor deze informatie kan mogelijkheden bieden voor

analyses voor lange periodes, monitoring en benchmarking en zo

belanghebbenden en beleidsmakers een goede basis geven voor

hun beslissingen.

«21»

De KNVI, de Koninklijke Nederlandse Vereniging van Informatieprofessionals, steunt de initiatieven van de Europese Commissie betreffende e-leadership waarin het belang van inzicht in IT op alle niveaus als sleutelelement voor een duurzame economische groei in Europa wordt aangetoond.

Klaas BrongersAdviesraad, KNVI

15. Digital Skills and Jobs Coalition: https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/digital-skills-jobs-coalition

Aanbevolen actie 1.5 Implementeer een monitoring-

mechanisme voor hightechtalent

Zorg voor een regelmatige update van de gegevens over de

ontwikkeling van het arbeidspotentieel in hightech en de cijfers

voor vraag en aanbod op het gebied van vaardigheden in digitale

en sleuteltechnologieën en vooral ook van

leiderschapsvaardigheden in hightech. Maak geregeld prognoses

voor de EU en de afzonderlijke lidstaten. Implementeer en

beheer een monitoringmechanisme als één locatie voor

dergelijke gegevens, om beleidsvorming op basis van feiten te

bevorderen. Het is raadzaam om beproefde en geteste

methoden te gebruiken voor de ontwikkeling en regelmatige

data-updates, zoals de methoden die worden gebruikt om de

Digital Economy & Society Index (DESI) continu bij te werken.

Strategische prioriteit 2 – Industrie, onderwijs en opleiding

2.1 Universiteiten voor levenslang leren,

nieuwe samenwerkingsverbanden en spelers

Met het huidige tempo van innovaties en de kortstondigheid van

trends is snelheid belangrijk. Onderwijs moet vlug kunnen

reageren op marktbehoeften. Opleidings- en

trainingsprogramma’s moeten op maat worden ontwikkeld en

mogen niet te tijdrovend zijn voor de doelgroepen van

managers. Zo heeft EuroCIO zijn opleidingsprogramma voor

managers verkort op verzoek van de deelnemers.

Universiteiten en business schools moeten hun curriculum ook

aanpassen, anders raken ze hun marktaandeel kwijt aan private

instellingen. ISDI in Madrid of de cursussen van de New Bulgarian

University kunnen als voorbeeld worden genoemd. Certificaties

van de industrie voor IT-leveranciers kunnen evolueren tot

opleidings- en certificatieprogramma’s voor leiderschap in

innovatie.


Diversiteit moet deel uitmaken van alle acties in ‘Industrie,

onderwijs en opleiding’. Leiderschap in hightech leent zich voor

het creëren van functies voor vrouwen in de industrie: de focus

ligt immers niet alleen op technologie en dat schrikt vrouwen

minder af.

Medewerkers op het gebied van human resources en diensten

voor loopbaanbegeleiding moeten zich aanpassen aan de

mondiale aard van de arbeidsmarkt en de vraag naar horizontale

vaardigheden. Nieuwe spelers in het onderwijs, zoals ‘Ecole 42’

in Frankrijk, zorgen voor een meerwaarde in de huidige

systemen. Het uitbreiden van het aanbod voor opleiding in

digitale technologie met niet-traditionele curricula kan helpen

om te voldoen aan de onvervulde vraag. Strikt gefocuste, kortere

programma’s, vooral bij opleidingen op afstand, bieden

interessante modellen voor universiteiten en business schools.

«22»

De snelheid waarmee nieuwe kennis over digitale vaardigheden en e-leadership tot ontwikkeling komt vereist onderwijssystemen die de inhoud van de cursussen actueel en relevant houden en die onderzoeksresultaten vergelijken met de behoeften in de industrie. Zowel onderzoekers als experts uit de industrie moeten een rol spelen in de samenwerkingsmethoden voor de ontwikkeling van cursussen en die cursussen moeten elektronisch en flexibel zijn, opdat studies kunnen worden gecombineerd met werk.

Olle VogelProgramme Coordinator, KK Stiftelsen (Knowledge Foundation), Stockholm

Aanbevolen actie 2.1 Het omvormen van universiteiten

en business schools tot instellingen voor levenslang leren, het

creëren van (industriële) samenwerkingsverbanden en de

opkomst van nieuwe spelers

Technische universiteiten en business schools moeten actiever

zijn in de ontwikkeling van talent voor de industrie door de

curricula en programma’s beter af te stemmen op de opkomende

vereisten met betrekking tot vaardigheden en door erkenning te

krijgen als leverancier van opleidingen voor professionals en

managers in de industrie. Voor het MKB moet de verbetering van

curricula worden gebaseerd op een soepele methode van

toenemende innovatie. Het traditionele watervalmodel van

loopbanen strookt niet met de snelle wijzigingen in vereiste

vaardigheden in de bedrijfswereld van nu.

Vernieuwende universiteiten en business schools zijn begonnen

met het aanbieden van een mix van praktische, technische en

strategiegebonden cursussen die voldoen aan de behoeften van

kleine en middelgrote bedrijven. Gerichte opleidingen voor

leiderschap in hightech die op geschikte momenten kunnen

worden gevolgd - als hapklare brokken - kunnen helpen om de

toekomstige hightechleiders te vormen en de softwarebranche

in de lidstaten uit te bouwen.

Aanbevolen actie 2.2 Richtlijnen voor een snelle aanpassing

en ontwikkeling van opleidingsprogramma’s

Het Europese Comité voor Normalisatie CEN moet de ontwikkeling

van gestandaardiseerde tools en richtlijnen voor een snelle

ontwikkeling en aanpassing van programma’s voor

leiderschapsvaardigheden in hightech ondersteunen. Men kan zich

daarvoor baseren op ervaring uit bijvoorbeeld de aanpak met de

‘curriculumprofielen’ die werd gebruikt voor een door de industrie

geleide ontwikkeling van vaardighedencurricula in e-leadership,

met inbegrip van snelle ‘lichtgewicht’ certificering of badges, om

de aanvaarding door leveranciers van opleidingen en industriële

klanten te verhogen. Een nieuw initiatief van de Europese

Commissie dat focust op richtlijnen voor curriculumontwikkeling

voor ST-vaardigheden zal later in 2017 van start gaan.


«23»

2.2 'Europese software-universiteiten' voor onderwijs,

opleiding en onderzoek betreffende innovatie op basis van

software

Digitale transformatie vereist leiderschap en grote vaardigheden

in zowel software als nieuwe businessmodellen en slimme

ecosystemen voor industriële specialisatie. In een bekend artikel

uit 2011, getiteld ‘Why Software Is Eating the World’,

waarschuwde Marc Andreessen dat elk bedrijf een

softwarebedrijf moet worden.

Hoewel softwareplatformbedrijven de prototypes zijn van de

zakelijke omgeving van de (digitale) toekomst, bieden de

traditionele universiteitsstructuren weinig ruimte voor de

benodigde nieuwe benaderingen in onderwijs, opleiding en

onderzoek betreffende software. Software moet een belangrijke

prioriteit worden in Europa.

Er is een agressievere bevordering nodig van innovatie op basis

van software samen met zakelijke methoden voor het opstarten

en ontwikkelen van een bedrijf, zodat besluitvormers de

groeiende fundamentele rol van software en andere opkomende

technologieën in innovatie en zakelijk succes herkennen.

Momenteel zijn er simpelweg onvoldoende professionals met de

vereiste leiderschapsvaardigheden en de bijbehorende multi-

disciplinaire opleiding.

Het cruciale aspect van snelheid bij implementatie kan niet

worden gerealiseerd met de oude principes voor

softwareontwikkeling en deze moeten daarom worden

vervangen door nieuwe en vluggere prototyping en productie

met een parallelle en incrementele verdere ontwikkeling van de

software. Verschillende experts hebben benadrukt dat software

moet worden beschouwd als een nieuwe grondstof voor het

creëren van industrieën en bedrijven en dat wij dit in Europa

moeten begrijpen. Universiteiten en business schools moeten

hun methoden voor lesgeven en opleiden wijzigen en meer open

staan voor interactief leren met klanten en leveranciers. Met het

oog op een beter reactievermogen en de overschakeling van het

‘gebruiken’ van software op ‘het creëren’ daarvan is er een grote

behoefte aan een nauwer contact en betere samenwerking

tussen onderzoek, ontwerp en productie in Europa en ook aan

een Europese strategische ‘softwareagenda’.

Aanbevolen actie 2.3 'Europese software-

universiteiten' en programma’s voor onderwijs,

opleiding en onderzoek betreffende innovatie op basis

van software

Zorg voor een 'software-universiteit' in elk Europees land, naar

het voorbeeld van de IT University Copenhagen (ITU).

Bevorder de ontwikkeling en implementatie van samenwerking

tussen de industrie en universiteiten, zoals PROMPT

(Professional Master in Software Development) in Zweden. Dat

project is bedoeld om de aanvoer van arbeidskrachten met

innovatiedrang en de vereiste softwarecompetenties naar de

industrie te verhogen via een onderwijsen opleidingsaanbod op

maat dat samen met de bedrijven wordt ontwikkeld die behoefte

hebben aan medewerkers met zulke competenties.

Zowel software als hardware is belangrijk voor de Europese

economie en de combinatie ervan is cruciaal om toepassingen te

ontwikkelen. Overheden moeten stimulansen bieden aan

instellingen die veel hooggekwalificeerde studenten aantrekken

voor multidisciplinaire programma’s die in samenwerking met de

industrie worden ontwikkeld en software- en technische

vaardigheden combineren met commerciële vaardigheden en

digitaal leiderschap. Een goed voorbeeld hiervan is het

programma ‘Expertise for Innovation’ van Swedish Knowledge

Foundation (dat PROMPT voor een deel financiert).

Geavanceerde fabrikanten moeten stapsgewijs te werk gaan in digitalisering, dat meer een evolutie is dan een revolutie. Eén aspect in deze transformatie is het investeren in de hybride set van vaardigheden, waarin IT, data-analyse en productietechnologieën worden gecombineerd.

Emir DemircanManager EU Public Affairs bij CECIMO


Aanbevolen actie 2.4 Bevorder verschillende types van

mobiliteit binnen en buiten geavanceerde technologieën

Met mobiliteitsplannen kan worden voorzien in de behoeften

van (toekomstige) hightechleiders aan een brede werkervaring

waarin technische, zakelijke en strategische vaardigheden

tegelijkertijd worden ontwikkeld.

Technische universiteiten en ander beroepsonderwijs, evenals

hoger en managementonderwijs moeten plannen ontwikkelen

en implementeren voor mobiliteit:

>> tussen digitale en sleuteltechnologieën

(samenstelling van ‘slimme’ teams)

>> binnen de waardeketen van ST’s/geavanceerde fabricage (de

integratie van onderzoek en productie in één instelling

of innovatiemanagers die een innovatie volgen op alle TRL’s)

(AMT);

>> tussen ST’s/AMT's (geavanceerde fabricagetechnologieën)

en toepassingsgebieden (in samenwerking met bedrijven uit

die gebieden of in nauwe interactie met eindgebruikers);

>> tussen de academische wereld en de industrie (door het

creëren van open ecosystemen waarin deze partijen samen

aan projecten werken).

2.3 Ecosystemen creëren

Het hoogste niveau van innovatie vereist ecosystemen waar

interactie wordt bevorderd tussen de belangrijkste spelers die

actief zijn in verschillende stadia van de waardeketen (industrie,

onderzoek, onderwijs en opleiding) en die zowel een technische

als een niet-technische achtergrond kunnen hebben. Opdat die

ecosystemen gekopieerd en in heel Europa Ingevoerd kunnen

worden, moeten ze gemakkelijk te begrijpen en te

implementeren zijn.

Aanbevolen actie 2.5 Creëer ecosystemen

Benut hubs voor digitale innovatie en competentiecentra die

actief zijn in geavanceerde technologieën, voor het creëren van

ecosystemen. In de Europese landen moeten die de vorm

aannemen van innovatiehubs of knooppunten waar lokale

kwaliteiten verder worden ontwikkeld zoals bijvoorbeeld

telecommunicatie in de Noordse landen, financiën in het VK,

onderwijs in Finland of de auto-industrie in Duitsland. Deze

ecosystemen moeten openstaan voor nieuwe spelers en regio’s.

2.4 Certificering van arbeidskrachten

De certificering van arbeidskrachten is een proces waarbij

personen worden beloond met erkende en verifieerbare

indicatoren van een bewezen kwalificatie, vooral voor de

evaluatie van de functiegeschiktheid. De certificeringen

betreffen kennis, vaardigheden en competenties die te maken

hebben met arbeidsprestaties.

«24»

De komende 10 jaar zal de bouwindustrie een groene revolutie meemaken, waardoor architecten leiders in innovatie moeten worden die geïntegreerde ontwerpprocessen moeten kunnen beheren.

Barbara WideraPhD Architect, Wroclaw University of Science and Technology

Digitale transformatie vereist leiderschap en grote vaardigheden in zowel technische zaken en software als businessmodellen en digitale ecosystemen.

Prof. Dr. Dr. h.c. Manfred BroyZentrum Digitalisierung, Beieren (Duitsland)


Verschillende initiatieven voor de certificering van

arbeidskrachten die bedoeld zijn voor toekomstige werknemers

en werkgevers helpen om beide partijen dichter bij elkaar te

brengen en bieden duidelijkheid en inzicht alsmede

kwaliteitsnormen. Een voorbeeld ervan zijn digitale badges, die

steeds belangrijker worden als erkende indicator van een

prestatie, vaardigheid, kwaliteit of interesse die wordt verdiend in

talrijke leeromgevingen.

Aanbevolen actie 2.6 Certificering van arbeidskrachten

Instellingen voor hoger onderwijs en managementopleidingen

moeten samenwerken met brancheorganisaties om normen te

ontwikkelen voor alternatieve certificeringen van

arbeidskrachten en formaten van badges voor ad hoc cursussen

en korte-termijn cursussen. Er is behoefte aan een beter

evenwicht en meer inzicht in de co-existentie van formele

certificering en andere vormen zoals digitale badges en

microcertificering. Het creëren van functionele modellen,

transparantie, consistente normen en zichtbaarheid voor

potentiële werknemers en werkgevers zal daarbij helpen.

2.5 Technische multidisciplinariteit integreren in het

curriculum

De huidige onderwijssystemen leveren vooral afgestudeerden in

één discipline, zoals mechanica, elektronica of systeem-

engineering, terwijl de industrie vaak behoefte heeft aan

personen die in verschillende disciplines zijn opgeleid en in staat

zijn om te werken op het kruispunt daarvan, zoals in

mechatronica. Deze multidisciplinariteit moet centraal komen te

staan in de curricula voor middelhoog- en hoogopgeleide

arbeidskrachten.

Aanbevolen actie 2.7 Integreer technische multidisciplinariteit

in het curriculum


moeten de multidisciplinariteit versterken door studenten

tegelijkertijd in verschillende disciplines op te leiden, zodat zij op

het ‘kruispunt’ ervan kunnen werken, zoals bij mechatronica.

2.6 Niet-technische cursussen integreren in technische

curricula

Een combinatie van technische en niet-technische vaardigheden is

bepalend voor het transformationele vermogen van mensen in

digitale en sleuteltechnologieën die de flexibiliteit en capaciteit

hebben om complexe problemen op te lossen. Succes vereist

competenties op andere vlakken dan het technische, op veel

niet-technische en transversale domeinen, zoals kwaliteit, risico’s

en veiligheid, management, ondernemerschap, communicatie,

competenties in verband met innovatie en emotionele intelligentie.

Onderwijsinstellingen moeten specifieke modules aanbieden om

technische studenten vertrouwd te maken met niet-technische

onderwerpen. Een veelbelovende aanpak is het bijeenbrengen

van technische en niet-technische studenten in gezamenlijke

projectteams waar multidisciplinaire expertise vereist is. Naast de

rol van business schools met een aanbod van niet-technische

cursussen zou men ook een beroep kunnen doen op

consultancybureaus of het midden- of kleinbedrijf om technische

studenten niet-technische cursussen aan te bieden. Daarnaast

kunnen ook technische universiteiten zelf niet-technische

cursussen in hun technische curriculum opnemen. Verder zouden

business schools kunnen zorgen voor (optionele) technische

cursussen waarmee niet-technische studenten meer inzicht

verwerven in de mogelijkheden van technologie en de zakelijke

kansen die daarmee gepaard gaan.

«25»

Curricula voor leiderschap in hightech kunnen industrie en onderwijs op een leidinggevend en strategisch niveau aan elkaar koppelen en zo voordeel halen uit de digitale economie. De EU zou een groep van autoriteiten in leiderschap in hightech moeten vormen, om de lidstaten te helpen deze doelstelling van de interne markt te behalen.

Carm CachiaCEO / Executive Coordinator, eSkills Malta Foundation


«26»

Aanbevolen actie 2.8 Integreer niet-technische cursussen in

technische curricula


moeten ervoor zorgen dat technische curricula ook niet-

technische cursussen omvatten over kwaliteit, risico’s en

veiligheid, management, ondernemerschap, communicatie,

competenties in verband met innovatie en emotionele

intelligentie. Crossfunctionele initiatieven moeten bevorderd en

aangemoedigd worden.

2.7 Vaardigheden van leraren en professoren bijwerken

Er dient te worden voorkomen dat het onderwijs achterloopt met

de ontwikkelingen in de industrie, daarom moeten de

vaardigheden van leraren constant worden ontwikkeld. Door

wederzijdse uitwisselingen tussen de industrie en het onderwijs

kan inzicht in de meest recente ontwikkelingen worden

verkregen.

Aanbevolen actie 2.9 Werk vaardigheden van leraren en

professoren bij


moeten ervoor zorgen dat hun opleidingsprogramma’s zijn

afgestemd op de behoeften van de industrie. Docenten moeten

bedrijven bezoeken om inzicht te verwerven in de meest recente

ontwikkelingen en belangrijke figuren uit het bedrijfsleven

moeten worden uitgenodigd om regelmatig les te komen geven

en zo de praktische relevantie van het onderwijs te vergroten.

2.8 Reverse mentoring

Bij digitalisering bevindt kennis zich vaak lager in de hiërarchie

van een organisatie. ‘Reverse mentoring’ of het koppelen van

oudere werknemers aan jongere om elkaar op te leiden, kan

nieuwe denkwijzen bevorderen, vooral in bedrijven die sterk

afhankelijk zijn van technologie.

Aanbevolen actie 2.10 Ontwikkel programma’s en tools voor

reverse mentoring

Bedrijven moeten ervoor zorgen dat leidinggevenden een

jongere mentor krijgen op het gebied van technologie, sociale

media en trends. Peer-to-peer-leren moet worden bevorderd.

Strategische prioriteit 3 – Platforms met digitale diensten voor loopbaanondersteuning en werving

3.1 Platforms met digitale diensten die helpen bij diagnose en

zelfevaluatie

Persoonlijke loopbaanplanning en werving en beoordeling door

werkgevers kunnen gebaat zijn bij digitale diensten die helpen bij

de diagnose en zelfevaluatie van de vaardigheden en

competenties van een persoon. Deze diensten zijn momenteel

echter erg versnipperd en vaak ook weinig bekend bij diegenen

die deze het hardst nodig hebben.

De hightech-economie heeft een nieuwe generatie van leiders nodig die nieuwe markten kunnen detecteren, creëren en bedienen. Vernieuwde curricula moeten de vereiste multidisciplinariteit en zakelijke alertheid stimuleren.

Dr. Kristina DervojedaSenior Manager Innovation & Development, PwC


Aanbevolen actie 3.1 Een platform met een ecosysteem voor

digitale diensten die helpen bij diagnose en zelfevaluatie

Ondersteun de ontwikkeling van een kwaliteitsvolle online bron

van diensten die helpen bij diagnose en zelfevaluatie in het kader

van werving, beoordeling en loopbaanontwikkeling. Daarbij

moet rekening worden gehouden met het

ontwikkelingspotentieel van mensen en met certificaten. Een

online ecosysteem van tools die constant worden verfijnd op

basis van feedback van de klanten via één locatie kan helpen om

lokale systemen af te stemmen op Europese initiatieven.

Deelnemende platforms en tools moeten gebruikmaken van

Europese normen zoals ESCO16 en het European e-Competence

Framework (e-CF) en moeten herkenbaar zijn aan de slogan ‘e-CF

inside’ of ‘powered by e-CF’ als vorm van branding. Platforms

moeten open blijven in een samenwerkingssfeer, zoals bij

Wikipedia, zodat de gemeenschap deze verder kan ontwikkelen

en onderhouden binnen een algemene overkoepelende

organisatie.

«27»

De Council of European Professional Informatics Societies (CEPIS) en het initiatief IT Professionalism Europe (ITPE) willen IT-professionalisme in Europa bevorderen en zo ervoor zorgen dat Europa voordeel haalt uit de digitale revolutie. De continue ontwikkeling van het European e-Competence Framework, dat de vereiste vaardigheden in e-leadership omvat, is van cruciaal belang om de kloof tussen vraag en aanbod met betrekking tot digitale vaardigheden te overbruggen en de tekorten in Europa weg te werken en zo te zorgen voor arbeidskrachten met de vaardigheden en competenties die werkgevers nodig zullen hebben.

Fiona FanningSecretary General, CEPIS - Council of European Professional Informatics Societies

Strategische prioriteit 4 – Betere coördinatie en financiering

4.1 Betere informatie over en een strategischer gebruik van

beschikbare financiering

Experts stellen dat beleidsmakers op alle niveaus in Europa –

zowel nationaal als internationaal – nog geen randvoorwaarden

voor het beleid en de financiering op het gebied van

vaardigheden en talenten hebben vastgelegd. Die

randvoorwaarden zijn nodig om innovatie en competitiviteit in

de Europese industrie en bedrijven te verhogen.

Aanbevolen actie 4.1 Leg randvoorwaarden vast en ontwikkel

nieuwe financieringssystemen die de ingrijpende digitale

verandering en industriële modernisering bevorderen

Beleidsmakers moeten meer inzicht verwerven in de hightech-

economie en -maatschappij, opdat Europa innovatie kan

stimuleren. Omdat innovatie en ingrijpende veranderingen vaak in

gang worden gezet door creatieve buitenbeentjes zonder staat van

dienst of organisatorische en financiële stabiliteit, moeten er kleine,

snel beschikbare fondsen worden aangeboden. Die helpen deze

onstabiele groep om modellen van concepten en businessmodellen

te maken, waarmee durfkapitaal of andere financiering voor de

verdere ontwikkeling kan worden aangetrokken.

Het Europees Sociaal Fonds (ESF) biedt financieringsmogelijkheden

in vele domeinen met betrekking tot vaardigheden. De personen

die bevoegd zijn voor de toekenning van de subsidies (via

operationele programma’s in de lidstaten) moeten meer inzicht

verwerven in deze onderwerpen en toekomstige behoeften, zodat

ze er voldoende rekening mee kunnen houden in hun plannen.

Het Erasmus+-programma voor de ondersteuning van acties op

het gebied van onderwijs, opleiding, jeugd en sport voor

2014-2020 biedt financiering voor allianties op het gebied van

kennis en sectorspecifieke vaardigheden en in 2017 zal een

nieuwe ‘Blueprint for sectoral cooperation on skills’ worden

gelanceerd in zes sectoren. De subsidies moeten voldoende groot

zijn en het werkterrein moet worden uitgebreid naar andere

sectoren, om een impact te hebben op de lacunes in

hightechvaardigheden in Europa.


16. ESCO – European Skills, Competences, Qualifications and Occupations: https://ec.europa.eu/esco/portal/home?resetLanguage=true&newLanguage=en; e-CF: http://www.ecompetences.eu/

«28»

4.2 Door overheid gestuurde publieke bevordering

en verwerving van innovatie

Personen in start-ups of de beginfase van ondernemerschap of

bedrijfsontwikkeling kunnen momenteel alleen steun

verwachten van 'incubators' en 'accelerators' (broedplaatsen en

versnellers), ondanks het belang van hun rol in innovatie. Ze

kunnen wel enige financiering krijgen van onderzoeks- en

innovatie-programma’s van de Europese Commissie via het SME

Instrument (een regeling voor het MKB) en Fast Track to

Innovation Pilot (FTI), een bottom-up maatregel binnen Horizon

2020 ter bevordering van innovatieve ontwikkelingen voor

producten en diensten die bijna op de markt kunnen worden

gebracht. De aanvragen voor financiering onder deze

programma's gaan echter de beschikbare fondsen te boven. Het

verzekeren van financiële middelen voor de toetsfase van een

businessmodel en de groeifase van jonge bedrijven blijft een

probleem in Europese landen.

In vergelijking met de VS is de door de overheid gestuurde

publieke bevordering en verwerving van innovatie in Europa

minder ontwikkeld. Dat kan helpen om markten vorm te geven

en te creëren en stelt de overheid in staat om een actieve rol te

spelen in de ondersteuning van door innovatie gedreven

economische groei op lange termijn. In het boek ‘The

entrepreneurial state. Debunking public vs. private sector myths’

(gepubliceerd in 2015) maakt Marina Mazzucato bekend dat elke

technologie die de iPhone ‘smart’ maakt, via dergelijke systemen

door de overheid werd gefinancierd: het internet, gps, het

touchscreen en de spraakgestuurde Siri.

Aanbevolen actie 4.2 Door overheid gestuurde publieke

bevordering en verwerving van innovatie

De Europese Commissie is actief geweest in het opstarten van

processen voor publieke aankopen, maar nu moeten ook de

lidstaten actief worden en de door de overheid gestuurde

publieke bevordering en verwerving van innovatie intensiveren.

Zo kunnen ze meehelpen om markten vorm te geven en te

creëren, een actieve rol spelen in de ondersteuning van door

innovatie gedreven economische groei op lange termijn en

tegelijkertijd innovatieve start-ups en kleine of middelgrote

bedrijven helpen.

Ze zouden selectief ondersteuning kunnen bieden aan

investeringsbedrijven die actief zijn in startkapitaal, om een

duurzaam economisch model te creëren. En ze zouden de aankoop

van doorbraakprototypes kunnen financieren met aanbestedingen,

zoals bij het Amerikaanse DARPA-model, die open zijn voor alle

deelnemers. In de VS zijn het Ministerie van Defensie, NASA en

andere publieke instellingen verplicht om een vast percentage van

hun externe budget te besteden aan innovatieve start-ups en kleine

of middelgrote bedrijven ondersteunen.

4.3 Stimulansen bieden aan personen

Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor de ontwikkeling van hun

vaardigheden tijdens hun professionele leven. Financiering kan

dus ook betekenen dat personen en werknemers worden

gestimuleerd om onderwijs en opleidingen te volgen, met

bijvoorbeeld vouchersystemen en belastingvoordelen voor

werknemers en werkgevers.

Aanbevolen actie 4.3 Introduceer vouchersystemen en

belastingvoordelen voor personen en bedrijven ter

bevordering van levenslang leren

Financiële en fiscale prikkels voor leiderschapsvaardigheden in

hightech in Europa moeten geëvalueerd en opnieuw gefocust

worden. Ze moeten namelijk rekening houden met nieuwe

innovatieve en beproefde methoden om personen te financieren

voor het verwerven van dergelijke vaardigheden door levenslang

leren. Typische voorbeelden zijn scholingsvouchers of ILA’s

(individual learning accounts). Dit type financiële ondersteuning

voor opleidingen kan worden gebruikt om de totale

opleidingskosten te verlagen voor personen en kleine of

middelgrote bedrijven.


4.4 Europese kwaliteitssprong in de wereldwijde erkenning

van onderwijs en opleiding in hightechleiderschap

Europa heeft niet alleen te weinig hightechprofessionals in het

algemeen, maar ook een tekort aan leiders in innovatie met

technologische knowhow en uitmuntende management- en

leiderschapsvaardigheden. Gezamenlijke opleidingsprogramma’s

van universiteiten en de industrie, zoals de Software Campus in

Duitsland, moeten worden uitgebreid en in heel Europa

geïmplementeerd worden. Experts en beleidsmakers op de

Duitse IT-top in november 2016 drongen aan op stoutmoedigere

uitgebreide gezamenlijke activiteiten van de industrie,

onderwijsen opleidingsinstellingen en beleidsmakers.

Aanbevolen actie 4.4 Europese kwaliteitssprong in door de

industrie en universiteiten gezamenlijk opgesteld onderwijs-

en opleidingsprogramma voor leiderschapsvaardigheden in

innovatie

De Europese Commissie moet cofinanciering starten en aanbieden

voor een gezamenlijk Europees opleidingsprogramma van

universiteiten en de industrie. Verder moet zij zorg dragen voor

wereldwijde erkenning voor de vorming van een grotere pool van

leiders in hightech en innovatie , naar het voorbeeld van andere

ambitieuze programma’s, zoals Airbus en CERN. Het starten en

implementeren van een dergelijk gezamenlijk innovatieprogramma

van de industrie en universiteiten moet voortbouwen op de

ervaringen van het Europese Instituut voor Innovatie en Technologie

(EIT), dat in 2008 is opgericht om innovatie en ondernemerschap in

Europa te stimuleren en zo een aantal van de grootste uitdagingen

in de EU het hoofd te kunnen bieden.

Strategische prioriteit 5 – Nationale strategieën voor digitale en hightechvaardigheden

5.1 Beleidsdoelstellingen op langere termijn en concrete

actieplannen

In Europa zijn er enorme verschillen tussen lidstaten met

betrekking tot hun nationale beleid en de bijbehorende

initiatieven in verband met hightechvaardigheden en de

hightech-economie. Zo illustreerde de activiteitenindex voor het

beleid inzake e-vaardigheden op basis van gegevens uit 2009 en

2013 verbeteringen, maar ook aanzienlijke discrepanties tussen

landen.

Overheden moeten beleidsdoelstellingen op lange termijn

vastleggen voor het ontwikkelen en implementeren van

hightech- en leiderschapsvaardigheden die cruciaal zijn voor de

toekomst van alle lidstaten.

«29»

Digitaal leiderschap is het vermogen om nieuwe methoden en instrumenten te gebruiken, om een bedrijf te transformeren volgens digitale organisatieprincipes. De systematische bevordering van deze collectieve en individuele vaardigheden is cruciaal voor een substantiële groei in Europa. Er moet zo snel mogelijk een gezamenlijk actieplan van de EU, de lidstaten en de grote bedrijven worden opgesteld.

Dr. Dirk WerthManaging & Scientific Director, AWS-Institute for Digital Products and Processes

Europa heeft behoefte aan mensen die de digitale transformatie van onze bedrijven en publieke instellingen kunnen plannen en leiden en die de kansen van sleuteltechnologieën ten volle kunnen benutten. We moeten gebruik kunnen maken van een grote verscheidenheid aan talent om dat waar te maken. Digitalisering transformeert de manier waarop Europeanen leven en werken. Wij hebben meer sterke leiders nodig die ervoor zorgen dat deze transformatie een succes wordt.

John Higgins CBEDirector General, DIGITALEUROPE


5.2 Nationale adviesraden voor weloverwogen

beleidsontwikkeling

Als nationale overheden en de bijbehorende autoriteiten

effectief willen optreden om innovatie, competitiviteit en groei

te stimuleren, hebben ze informatie en advies nodig om de

ontwikkelingen in leiderschap in innovatie en vereiste

vaardigheden in een hightech-economie te begrijpen.

Adviesraden kunnen daarvoor zorgen naar het voorbeeld van

adviesorganen van de overheid voor bijvoorbeeld economische

zaken, sociale welvaart, onderwijs of wetenschap.

Aanbevolen actie 5.2 Investeer in nationale adviesraden voor

een weloverwogen beleidsontwikkeling

De EU moet in elke lidstaat de oprichting van een nationale

adviesraad voor leiderschapsvaardigheden in innovatie

ondersteunen. Die raad moet een weloverwogen

beleidsontwikkeling volgens de nieuwe Digital Skills and Jobs

Coalition bevorderen. Daarvoor moeten overheden een beroep

doen op mensen uit de industrie en academische wereld met

expertise in domeinen waar economie, maatschappij en nieuwe

technologieën elkaar overlappen, zoals in cyberveiligheid en

digitaal forensisch onderzoek, e-government, digitale sociale

innovaties of oplossingen die hardware en software combineren.

Strategische prioriteit 6 – Promotie en bewustmaking van leiderschapsvaardigheden voor de hightech-economie

6.1 Europese bevordering van samenwerkingsverbanden met

verschillende belanghebbenden en campagnes voor

leiderschapsvaardigheden voor de hightech-economie

Bewustmaking is essentieel voor belanghebbenden om te kunnen

inzien hoe belangrijk het is voor de maatschappij om actie te

ondernemen op het gebied van leiderschapsvaardigheden voor de

hightech-economie. Dit kan via conferenties en workshops,

wedstrijden en onderscheidingen, bestpractice- of succesverhalen,

nieuwsbrieven, internetportals, filmpjes, webinars, blogs of

communicatie op sociale media.

«30»

Aanbevolen actie 5.1 Beleidsdoelstellingen op langere termijn

en concrete actieplannen voor de ontwikkeling van

leiderschapsvaardigheden in hightech

De EU moet lidstaten aanzetten tot het vastleggen van

beleidsdoelstellingen op lange termijn om

hightechcompetentiecentra op te richten in alle belangrijke

regio’s, om slimme specialisatie te bevorderen, om onderzoeks-

en competentiecentra en innovatiehubs uit te bouwen en om

goed uitgeruste infrastructuur aan te bieden voor opleidingen in

hightechleiderschap en voor loopbaanontwikkeling. Daarbij

moeten industriële activiteiten worden betrokken en idealiter

moeten de nationale overheden één ministerie de

verantwoordelijkheid geven voor de coördinatie van alle

activiteiten in verband met ‘leiderschapsvaardigheden in

innovatie’. Het ‘gezamenlijke concept’ voor een strategie voor

digitale vaardigheden dat werd voorgesteld bij de lancering van

de Digital Skills and Jobs Coalition in december 2016 17 kan

inspiratie bieden en een initieel samenwerkingsplatform vormen.

Connectiviteit is inherent aan de ontwikkeling van de toekomstige werkplek. Toekomstige kenniswerkers moeten dynamisch kunnen interageren en taken delen via slimme fabricagetechnologie. In deze context speelt technisch onderwijs en herscholing een sleutelrol in de voorbereiding van mensen op nieuwe methoden van kenniscommunicatie, ontwikkeling van vaardigheden en competenties en geavanceerde opleiding.

Chris DecubberTechnical Director, EFFRA (European Factories of the Future Research Association)

17. https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/launching-digital-skills-and-jobs-coalition-boosting-europes-digital-skills


Aanbevolen actie 6.1 Europese promotiecampagnes en

bewustmaking

De EU moet bewustmakingsactiviteiten over

leiderschapsvaardigheden in hightech in heel Europa en op alle

onderwijsniveaus ondersteunen. Gemakkelijk te begrijpen

boodschappen moeten opiniemakers en het publiek daarvoor

enthousiast maken. Rolmodellen (zie volgende aanbeveling)

kunnen de impact versterken met TED talks, door hun

medewerking te verlenen aan promotieactiviteiten voor

belangrijke Europese en nationale evenementen in verband met

hightech, deelname aan televisieshows enz.

6.2 Rolmodellen en succesverhalen

Het belang van leiderschap in hightech moet uitgebreid worden

gepromoot, vooral in kleine en middelgrote bedrijven en

traditionele branches. Vele daarvan lopen achter bij de invoering

van nieuwe digitale en sleuteltechnologieën en beschikken niet

over de capaciteiten om zich aan te passen of te transformeren.

Ze zouden de grootste impact ondervinden van ingrijpende

technologische veranderingen. Zij zouden gebaat zijn bij de

bevordering van concrete beschrijvingen van loopbanen en

publiciteit van rolmodellen waarmee de kansen in de nieuwe

economie - vooral voor vrouwen - worden gedemonstreerd, dit

om studenten en medewerkers aan te trekken.

Aanbevolen actie 6.2 Rolmodellen, businesscases en

succesverhalen voor leiderschapsvaardigheden in hightech

De EU moet de bekendheid met rolmodellen, businesscases en

succesverhalen van leiders in de hightech-economie ontwikkelen

en bevorderen als een route naar succes en kansen, ook en vooral

voor vrouwen. De genoemde items kunnen online ter

beschikking worden gesteld voor scholen, om studenten van

jongs af aan te motiveren.

«31»

Het ECWT leidt gecoördineerde acties voor genderpariteit in leiderschap in hightech als sleutel voor digitale transformaties en economische groei in Europa.

Eva FabryDirector, European Centre for Women and Technology


Wij zouden onze resultaten niet hebben kunnen realiseren

zonder de genereuze hulp van experts en belanghebbenden in

alle EU-lidstaten door hun deelname aan online enquêtes,

vraaggesprekken en evenementen.

Wij zijn dankbaar voor de ondersteuning en bijdragen van de

leden van de stuurgroep: Roger de Keersmaecker, IMEC, Laurent

Zibell, IndustriAll European Trade Union en Anders Flodström,

EIT ICT Labs Master School. Verder willen wij ook onze

erkentelijkheid betuigen aan onze correspondenten van het

empirica Global Network for Innovation Research (ENIR, www.

enir.org) in elke EU-lidstaat, de experts en deelnemers aan de

Europese conferentie over ‘High-tech and leadership skills for

Europe’ op 26 januari 2017 in Brussel en de sprekers, experts en

deelnemers van de verschillende workshops.

«32»

Dankbetuiging

Deze dienstenovereenkomst werd gesloten in opdracht van de

Europese Commissie DG Interne Markt, Industrie,

Ondernemerschap en Midden- en Kleinbedrijf. André Richier,

hoofdadministrateur van de unit Key Enabling Technologies,

Digital Manufacturing and Interoperability, was tijdens het hele

onderzoek onze contactpersoon.

PwC, IDC en collega’s van de Oxford Martin School aan de Oxford

University hebben direct bijgedragen aan de werkzaamheden

onder deze dienstenovereenkomst. Wij willen specifiek Kristina

Dervojeda, Mark Lengton, Marianne Kolding, Gabriella Cattaneo,

Carl Benedikt Frey en Thor Berger bedanken voor hun hulp. Wij

bedanken ook onze collega’s in Japan, Canada en de VS, zoals

Masajoshi Tsuru en Akira Kataoka van het Information

Technology Promotion Agency (IPA), Meenakshi Gupta van de

Information and Communications Technology Council (ICTC) in

Canada en Adams Nager van de Information Technology and

Innovation Foundation (ITIF) in de VS.


«33»


«34»


«35»


Meer informatie

Europese CommissieDirectoraat-generaal Interne Markt, Industrie, Ondernemerschap en Midden- en Kleinbedrijf Unit F/3 ‘KETs, Digital Manufacturing and Interoperability’ 1040 Brussel, BelgiëE-mail: [email protected]


Leiderschapsvaardigheden in hightech voor...

Documents

Transcript of Leiderschapsvaardigheden in hightech voor...