Onderwijssecretariaat van Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap Ravensteingalerij 3 bus 7 1000 Brussel tel. 02/506 41 50 fax 02/502 12 64 info@ovsg.be www.ovsg.be

Saxofoon

Optie instrument jazz en lichte muziek Middelbare en hogere graad

Leerplan

Deeltijds Kunstonderwijs studierichting muziek

F:\DKO0405\FD\not\mu\jalm0078.beg 1

mailto:info@ovsg.bebrigittelemmensStempel

Dit leerplan werd goedgekeurd op 20 juni 2005 conform het besluit van de Vlaamse Executieve van 3 juni 1992 tot vaststelling van de goedkeuringsmodaliteiten van leerplannen. D/2005/7634/074 2005 door OVSG Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopien, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van OVSG. Bestelnummer: O/5/2005/010 Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap vzw Ravensteingalerij 3 bus 7 1000 Brussel

F:\DKO0405\FD\not\mu\jalm0078.beg 2

3

Leerplan jazz en lichte muziek: saxofoon Vooraf

- De in dit leerplan geformuleerde doelstellingen zullen dezelfde zijn voor alle leerplannen instrument (jazz en lichte muziek).

- Er wordt geopteerd voor een overkoepelend plan voor zowel middelbare als hogere graden. Hierbij wordt uitgegaan van het idee om de brede begrippen jazz en lichte muziek vanuit diverse hoeken te belichten en om te zetten in praktijk, rekening houdend met de mogelijkheden van elke leerling.

- Het is aan de leraar om de leerling vanaf de hogere graad in de optie instrument of samenspel te plaatsen, afhankelijk van diens mogelijkheden en interesses.

- De docent wordt gezien als coach, leraar en als voorbeeld. Algemene doelstellingen

1. Een muzikale opleiding verschaffen, specifiek gericht op het idioom van jazz en lichte muziek met de nadruk op het ontwikkelen van creativiteit en muzikale esthetiek.

2. Muzikaal - praktische vaardigheden ontwikkelen met betrekking tot het musiceren in groep.

3. Vaardigheden ontwikkelen om zowel auditief als visueel met muziek om te gaan.

4. Een bewustzijnsattitude ontwikkelen.

Einddoelstellingen en hun uitwerking 1. Attitudevorming zijn doelstellingen leerinhouden methodologische wenken relatie ik mezelf -leren inschatten van de eigen mogelijkheden

-stimuleren van zelfvertrouwen -zelfstandig naar een doel toe werken (=zelfwerkzaamheid) -aan zelfevaluatie doen -aanbrengen van de begrippen proces en resultaat -ontwikkelen van de concentratie -loslaten van de verwachtingspatronen en conditionering

-begeleiden in studiemethodiek -begeleiden in het samenstellen van een programma -ademhalingsoefeningen -relaxatietechnieken, yoga, tai-chi

relatie ik groep -inschatten van de eigen muzikale rol binnen het ensemble:

-als solist -als begeleider -als sectiespeler

-gepast reageren op het spel van anderen (=interactie) -het spel van de anderen auditief en visueel waarnemen -communiceren via het instrument -anderen stimuleren door middel van de muzikale uitstraling -rekening houden met stemmen, intoneren, in balans spelen -de opstelling van het ensemble kennen -de eigenheid van de andere instrumenten van het ensemble kennen -vaardigheden ontwikkelen in het organiseren en leiden van een eigen repetitie

-samenspelen met audiomateriaal -basispatronen en variaties ontwikkelen

4

relatie ik muziek -bewust maken van eigen niveau op technisch, rationeel en muzikaal gebied in relatie tot de muziek die de leerlingen willen spelen. -aandacht vestigen op de fysieke beleving van muzikale patronen -klemtoon leggen op muzikaliteit, evenwicht en emotionaliteit, niet a priori op technische kunde of kwantiteit -ontwikkeling van het impressievermogen: de ervaring en beleving van muziek -ontwikkeling van het expressievermogen:

-muziek als middel tot expressie -beheersing van de expressie -inpassen van de individuele expressie in een groter geheel

-mogelijkheden aanreiken ter vereenvoudiging van harmonische en ritmische patronen -inlassen van klap-, tik-, dans- en zangoefeningen

relatie ik publiek -leren omgaan met stress

-een interactieve omgang met het publiek aanleren -songs van een adequate commentaar voorzien -een samenhangend programma samenstellen

-podiumervaring opdoen -leren omgaan met je rol als vertolker -stimuleren van het oprichten van eigen formaties -belang van een goede prsence

-optredens bijwonen -via klas- en schoolconcerten, free-podia, jams, projecten binnen en buiten de academie

relatie ik maatschappij -inzicht verwerven in het aspect improvisatie zoals het zich

voordoet in diverse stijlen en historische contexten, om de essentie van jazzmuziek beter te begrijpen: bv: gregoriaans, basso continuo, raga, flamenco, avant-garde-leren vragen stellen omtrent de maatschappelijke en economische plaats die pop/jazzmuziek inneemt -inzicht verwerven in de juridische wetgeving omtrent muziekreproductie en artiestenstatuut

-luisteren naar opnames -kritisch luisteren en kijken naar nu: videoclip (MTV, TMF), MP3, internet -Ken Burns History of Jazz

5

2. Auditieve en visuele waarneming herkennen doelstellingen leerinhouden methodologische wenken -stijlperiodes -ritmische structuren -melodische structuren -toonstructuren -vormstructuren -harmonische structuren -ontwikkelen van een eigen sonoriteit

-een muziekstuk op het gehoor in een juiste stilistische en historische context leren plaatsen. -bewust leren luisteren naar de ritmische gelaagdheid in muziek-herkennen van recht- versus swingopvatting -herkennen van ritmische patronen -relatie herkennen tussen

-tempo -feel -groove (voor, op en na de beat leren spelen)

-leren herkennen van systematische opbouw in motivische structuren (symmetrie, contrast) -auditief herkennen van begrippen als tonaliteit, modaliteit, chromatiek, atonaliteit -herkennen van vormconcepten (4-,8-,12-,16-matenstructuren, aa, aaba, abac, blues), zowel auditief als visueel -herkennen van typische akkoordstructuren (II-V-I) en progressies uit jazz en lichte muziek -sonoriteit leren herkennen en ervaren -bewust worden van de verschillende parameters die de sonoriteit bepalen; mondstuk-riet combinatie, instrument-type, ademhaling, lichaamsbouw, akoestiek,)

-luisteroefeningen -speeldictee en eartraining -groovegericht luisteren -instrumentgericht luisteren -via het beluisteren van contrasterende opnames

6

3. Theoretische kennis weten Muziektheorie doelstellingen leerinhouden methodologische wenken -kennis van standaardvormen -terminologie

-bluesvormen -aaba -abac -aa -strofe-refrein-bridge o.a. bridge, coda, verse and chorus, D.C., D.S., interlude, intro, outro, pick-up, repeat, strofe, turnaround, vamp, kicks, lead spelen, backing, on cue,

-diverse real en fake-books -beluisteren van opnames

-kennis van ritmische en melodische structuren -terminologie

-diverse ritmische patronen -vamps (=ostinaten), half- en double time, riffs, -groove, shuffle, funk, latin-style, pop, folk, gospel, bounce, reggae, soul, bebop, -recht- en swingopvatting (even, straight en swing) -walking bass (swing

-analyse van ritmische en melodische structuren, zowel vanuit de partituur als vanuit het beluisteren van opnames -diverse boeken over jazz patterns en comping (zie literatuurlijst)

-inzicht in harmonische basisbegrippen

akkoordsymbolen en omkeringen van -3 klanken (mineur en majeur) -4 klanken: septiemakkoorden septiemakkoorden met alteraties (vb m7b5) akkoorden met tensies (6 akkoorden, #11, sus 4,) -vaak terugkerende patronen:

-I-IV-V

7

-bijhorende terminologie

-II-V-I -II-VI-IV-I -Ib7-IV-I -I-VI-IV-V-I -I-VI-II-V-I

o.a. bluesladders, chromatiek, diatoniek, guide tones, horizontaal- en verticaal denken, pentatoniek, tensies

-de leerlingen leren de terminologie aan, zowel in het Nederlands als in het Engels

-kennis van transpositie

-kennis van de transponerende instrumenten - transpositie kunnen maken van een C-partij naar het eigen instrument

-kennis van de bouw en de werking van het eigen instrument

-invloed van het riet op de klank -invloed van het mondstuk op de klank -kleine reparaties kunnen uitvoeren

- rietkeuze - mondstukken

-kennis van ICT gebruik

-kennisname van software voor -muzieknotatie -muziekopname en editing -begeleiding -ear training

-midifiles opzoeken + bewerken in functie van het instrument -schemas grafisch weergeven

8

Historiek doelstellingen leerinhouden methodologische wenken -basiskennis verwerven van belangrijke componisten en uitvoerders uit de wereld van de jazz en lichte muziek:

Astor Piazolla, B.B.King, Bill Evans, Bob Dylan, Bob Marley, Charlie Parker, Chick Corea, Duke Ellington, Frank Zappa, George Gershwin, Stphane Grapelli en Django Reinhard, Herbie Hancock, Jacques Brel, James Brown, Jimmy Hendrix, John Coltrane, Keith Jarrett, Lennon en McCartney, Miles Davis, Prince, Quincy Jones, Rodgers en Hart, Rolling Stones, Stevie Wonder, Thelonious Monk, Tito Puente, Michael Brecker, Maceo Parker, Cannonbal Adderley..

Repertoire doelstellingen leerinhouden methodologische wenken -basiskennis verwerven van een degelijk uitgebouwd repertoire:

Real Book I,II en III, diverse Fake Books, Buskers, diverse songbooks, de I can play that reeks, Aebersold

Stijlkennis doelste