De Marken de lappendeken van kleuren, smaken en geuren Le Marche is bij veel Nederlanders beter bekend als De Marken. Wie van beide niet weet, hoort de regio steevast omschreven worden als het nieuwe Toscane. Dat de sfeer in De Marken heel anders is en voorafgaande omschrijving de regio geen recht doet, ontdek je met onze prachtige reportages over Pesaro, Urbino en het papierstadje Fabriano. Geniet op de volgende paginas en laat je verleiden door de schoonheid van De Marken. De naam van de buurregio moet nog n keer aan een gelijkenis worden onderworpen. Immers, waar Toscane het treft met grote publiekstrekkers als Pisa, Florence en Siena, moet De Marken het met minder beroemde steden doen. Maar wie Pesaro, Urbino of Fabriano bezoekt, ervaart meteen een groot voordeel: geen mas- satoerisme. Pesaro en Urbino liggen in het noordelijk deel van De Marken. De vele kunstwerken, beelden, historische pleinen en imposante gevels herinneren nog dagelijks aan de voorspoed, rijkdom en ontwikkeling die beide steden doormaakten in de renaissance. Pesaro geniet met haar ligging aan de Adriatische kust vele zonuren. De boulevard wordt hier gekleurd door statige villas is pasteltinten met sprookjesachtige torens en weelderig groene tuinen. Pesaro is de geboorteplaats van Gioacchino Antonio Rossini. Deze beroemde componist wordt jaarlijks geerd met het Rossini Opera Festival. Het historisch centrum van Urbino wordt gedomineerd door het prachtige paleis dat hertog Federico da Montefeltro in 1444 liet bouwen. De muren van het palazzo tonen beeltenissen van Plato, Aristoteles, Dante, Petrarca, Sint Augustinus en Vittorino da Feltre. Papierstad Fabriano is een schoonheid op zich die je tijdens een bezoek aan De Marken niet mag overslaan. Het stadje ligt verscholen tussen de uitlopers van de Apennijnen en staat wereldwijd bekend om zijn papiertraditie. De Smaak bezocht deze drie steden in De Marken en laat je op de volgende paginas meegenieten van onze ontdekkingen in deze (nog) pure, authentieke Italiaanse regio.16 17

Pesaro Urbino de marken Kleine mogendheden en grote kunstenaars Florence, Rome, Veneti en Napels. Een grand tour zoals de Engelsen die vroeger maakten, brengt je naar de mooiste steden. Maar ben niet te haastig! Juist de kleinere juweeltjes zullen je verrassen. Pesaro en Urbino in De Marken bijvoorbeeld. Deze twee plaatsen konden in de renaissance wedijveren met grootheden als Florence. Dat zie je tot op de dag van vandaag overal terug. Bovendien werd een aantal beroemde schilders en componisten in deze regio geboren. De Smaak sloeg grootheden over om u te kunnen vertellen over kleinere mogendheden.18 19

Langs de boulevard van Pesaro staan pastelkleurige jugendstilvillas met sprookjesachtige torentjes en mediterrane tuinen van de zeegod Neptunus. In Palazzo Ducale zetelde tijdens de renaissance het adellijke geslacht Della Rovere. Deze familie verwierf een fortuin en ReistipTekst: Maurizia Ghisoni | Fotografie: Matteo Carassale | Vertaling: Maartje Elsevier Stokmans maakte Pesaro tot een aanzienlijk centrum van kunst en cultuur. Tegen- van smaakredacteur Maurizia Ghisoni: woordig biedt het gebouw onderdak aan de prefectuur. Wie de monu- Rossini-wandeling door Pesaro Pesaro en Urbino liggen in het noordelijk deel van De Marken. Urbino mentale panden van Pesaro even achter zich wil laten, kan een fietstocht Gioacchino Rossini is schrijver en componist van operas als de Il wordt omgeven door de heuvels van Montefeltro. Tijdens de renaissance maken vanaf het strand richting het zuiden. barbiere di Siviglia, Wilhelm Tell en La Gazza Ladra. Hij werd op 29 bloeiden hier de kunsten en de wetenschap. De universiteit uit 1506 en februari 1792 geboren in Pesaro. Hoewel hij heel Europa doorkruiste de schilderijen van Rafal herinneren daar nog dagelijks aan. Pesaro ligt Kunstwerken van keramiek om zijn werken te laten horen, bleef hij een innige band houden met aan de Adriatische kust en ademt een gastvrije sfeer. Tijdens het jaarlijkse Tijdens de renaissance was het vervaardigen en bewerken van keramiek zijn geboortestad. Niet alleen het jaarlijkse Rossini Opera Festival Rossini Opera Festival in augustus klinken overal de operas van beroemde in Pesaro al een ware kunstvorm. In de Musei Civici zijn uiterst zeldzame getuigt daarvan. Ook kun je een Rossini-wandeling maken. Deze componisten. De naamgever van het festival, Gioacchino Antonio Rossini, stukken uit die tijd te bewonderen. Tegenover de trap die je naar de collec- wandeling begint bij zijn geboortehuis op nummer 34 aan Via Gio- is geboren in Pesaro en wordt hier nog altijd op handen gedragen. tie keramiek brengt, hangt een tondo met het hoofd van Medusa. Ze kijkt acchino Rossini. De begane grond is ingericht als museum. Bijzonder de bezoekers met een doordringende blik aan. In haar gezicht is de hand is hier zijn spinet uit 1809. Op deze voorloper van de piano heeft hij pesaro, een passeggiata van Ferruccio Mengaroni te herkennen. Volgens gids Roberta Magi werd geoefend toen hij nog aan het muzieklyceum van Bologna studeerde. Het historische centrum van Pesaro heeft zijn blik op zee gericht. De deze mythische tondo de kunstenaar uit Pesaro zelfs fataal: Toen hij met Tijdens de wandeling passeer je het conservatorium in Palazzo inwoners flaneren over de boulevard en spreken met elkaar af bij de Sfera anderen dit monster van ruim een ton wilde verplaatsen, viel het bovenop Olivieri. Rossini gaf hier les en na zijn dood liet hij het een groot Grande, een opvallend hedendaags kunstwerk van Arnaldo Pomodoro. De hem. Hij was op slag dood. Het verhaal gaat dat Medusa op die manier legaat na. En van de mooiste zalen is het Auditorium Pedrotti. De grote bronzen bol schittert als tweede zon in het felle licht. Op zomer- wraak nam omdat hij haar ware gezicht had afgenomen. wandeling eindigt bij het Teatro Rossini aan de zuidkant van Piazza avonden vormt de boulevard het decor voor talloze concerten en thea- www.museicivicipesaro.it del Popolo. Het theater, te herkennen aan zijn prachtige deur, stamt tervoorstellingen. Hier vind je ook de pastelkleurige jugendstilvillas met Tegenwoordig kun je in de werkplaatsen verspreid over de stad de kera- uit 1637. Na een reeks verbouwingen kreeg het in 1816 het typische sprookjesachtige torentjes en mediterrane tuinen. Via Gioacchino Rossini misten aan het werk zien. Bij Molaroni ziet het interieur er nog precies zo neoklassieke uiterlijk van een Italiaans theater: rijk versierd maar loopt vanaf de boulevard naar het centrum. Aan weerszijden zitten win- uit als aan het begin van de vorige eeuw. Het keramiek ligt uitgestald op niettemin elegant. Tijdens de inauguratie in 1818 werd hier een kels, barretjes, boekhandels en eeuwenoude palazzi. En daarvan is het prachtige jugendstilstellingen. Amforen, borden, soepterrines, vazen grandioze interpretatie van La Gazza Ladra opgevoerd. Een zevenen- geboortehuis van de beroemde componist naar wie de straat vernoemd alles even sierlijk van vorm. Marcella Molaroni, de achterkleindochter van twintigjarige Rossini begeleidde de opera op de klavecimbel. Hij was is. De straat komt uit op Piazza del Popolo. In het midden staat een de oprichter, schildert met de hand de rozen van Pesaro op dienbladen en toen al wereldberoemd. www.provincia.pu.it zeventiende-eeuwse fontein, versierd met beelden van tritons, dienaren karaffen. Molaroni | Via Luca della Robbia 9 | Pesaro 20 21

palazzo Ducale in UrbinoHertog Federico da Montefeltro liet in 1444 een prachtig paleis bouwendat nog altijd het langgerekte Piazza Rinascimento van Urbino domineert.Je wordt onmiddellijk getroffen door de gevel met zijn twee charmantetorentjes en ranke belijning. Luciano Laurana, n van de architecten, Voor het ontbijt of een snelle lunch komen de inwoners van Pesaroontwierp deze torentjes om de machtige hoven uit Noord-Itali af te samen in Casetta Vaccaj. Deze imposante gelegenheid is gevestigd in eentroeven, legt gids Claudia Taglianetti uit. vijftiende-eeuws palazzo met een interieur van robuuste balken, jugend-Wanneer je het gebouw ingaat, kom je uit op de binnenplaats die baadt stilmeubels en fluwelen bekleding. In de kelders hangen verfijnde worstenin een zee van licht. Op de begane grond tref je het Appartemento della als capocolli, lonzini en golette te drogen. De muren van het pand zijnIole aan. De wanden zijn versierd met frescos van Hercules en Iole. In het versierd met moderne kunst.trappenhuis zorgt de lichtinval voor een bijzonder ruimtelijk effect. Alles Casetta Vaccaj | Via Mazzolari 22 | T.: 0039.072169201lijkt daardoor nog groter en krijgt haast iets magisch. Precies tussen de In de pizzerias van Pesaro staat n pizza altijd op het menu: de pizzatwee torentjes van het Palazzo bevinden zich een immense feestzaal en de Rossini. De grote componist was namelijk ook een begenadigd kok en gafstudeerkamer van de hertog. Aan de muren hangen beeltenissen van zijn zijn naam aan een eenvoudige pizza met tomaat, mozzarella, hardgekooktgrote voorbeelden: Plato, Aristoteles, Dante, Petrarca, Sint Augustinus en ei en mayonaise.Vittorino da Feltre. In Palazzo Ducale is ook de Galleria Nazionale delleMarche ondergebracht, het meest vooraanstaande museum van de regio. De streekproducten van Urbino komen uit het heuvelige achterlandEr hangen meesterwerken van Piero della Francesca, Titiaan en Luca van Montefeltro. Ze zijn allemaal te koop op Mercatino delle Erbe e deiSignorelli... Een hoogtepunt is La Muta met het gezicht van een dame met Sapori. De kramen staan in de schaduw van de galerijen van Piazzetta Sanperfecte natuurlijke trekken. Hierdoor kreeg de nog jonge, maar al zeer Francesco. Bijna iedere dag staat hier ook de kraam van Maurizio Rupalikundige, Rafal de bijnaam pennello divino (goddelijk penseel) opgespeld. di Urbania, die geurige paddenstoelen en zwarte zomertruffels verkoopt. Verderop staat de kraam van Pierluigi Nieddu, van het biologische boe-Smaken uit pesaro en Urbino renbedrijf Il Capriolo. Er ligt ricotta, caciottina en kleine kaasjes gemaaktOp verschillende locaties in Pesaro kun je kennismaken met de culinaire van verse melk.tradities van de stad. Zo wordt iedere ochtend in de kloostergang van San Aan n van de hoofdstraten van Urbino, Via Mazzini, bevindt zich nogDomenico de Mercatino delle Erbe gehouden. De kramen liggen vol fruit, een winkeltje vol lekkernijen: Tartufi-Antiche Bont. Het wordt gerundgroenten, kruiden, brood, focaccia en piada sfogliata, het kleine neefje van door twee zussen, Monia en Michela Costantina. Ze verkopen heerlijkehet beroemde platte brood uit Romagna, piadina. In de kelders van het truffel uit de heuvels van Montefeltro en de befaamde ham prosciutto dieeuwenoude Palazzo Gradari bevindt zich Enoteca Comunale Rossini. Carpegna. Ook kun je er terecht voor bijzondere soorten worst, salamiHier zijn talloze wijnen uit de streek te proeven. Enoteca Comunale Rossini van gedroogde vijgen en een geurige drank op basis van olijfbladeren,| Via Gioacchino Rossini 24 Liquor dUlivi. www.tartufiantichebonta.it 22 23

ANTE Darsena M A R E A D R I AT I CO DI LEV Nuova MOLO CANTIERE NAVALE STR N ADA Porto DUILIO 0 200 400 TR A m DE SMAAKGIDS VI Ristorante AL E I La Baita Capitaneria di Porto De beste tips voor hotels en restaurants in pesaro en Urbino CAIO DUE I A L ZI NAPO RI GO Foglia I RN Logeren aan de boulevard van pesaro E NE T AL VIAL TE RI PORTI VI CO PA AL ES VIALE E NF TE CALATA Cruiser Congress Hotel is, zoals de naam al doet vermoeden, eigenlijk Z IA VI AL M O RE TO RI E LE VE VIA bestemd voor grote groepen (zakelijke) gasten die in Pesaro zijn voor een GO V. RO LE Cruiser E LA IO Congress Hotel E VIA AL AR PO E AL VI UM LE Museo congres of beurs. Dat betekent niet alleen dat het hotel groot is en een VI M del Mare E TR V.L FI EN D E CE TO Ristorante AL VE VI PARCO E beetje onpersoonlijk maar ook dat het modern, comfortabel en ideaal A NE COMUNALE LLA A VI SA Il Commodoro VI AN NI ZI RE CO A TO I gelegen is. Dit hotel heeft vier sterren, ligt in het centrum en aan de boule- ER AR N E CANALE HI UM IO M IG PIAZZALE BAD Palazzo AL V.L FI CE VIA vard. Bijkomend voordeel: het ontbijt is hier voortreffelijk. www.cruiser.it S. Maria dello Sport E DELLA RA Villino LIBERT CC INI E E del Porto ROS DE AL ZA V.L HI MO I TE VI PA Ruggeri VIA N PIAZZA RT TR V.L Sfera DA TO DORIA V. L ARET Archivio IG E EN E V.L d. Pace LAZZ UC A D di Stato IA AL B NI VI TO E I tip van Smaakredacteur Maurizia Ghisoni: V.L AT LI LA VIA EL E I .R N CA VIA C O PIAZZALE VI TI ZI RT IA BB EL M BB TR MA ST OZ D. INNOCENTI T T BE V Molaroni PU D IA I IE VIA ASSI OR AI ST RE .LE Alexander Museum palace Hotel O VIA C V. CC ED IA AVOU M E V DO FFR PIAZZALE AR VA GO AR 1 MAGGIO SA LARGO G. Dit hotel is meer dan zomaar een hotel. Het is eerder een museum voor E Casetta LA ALDO MORO FID VIAL R E XI Vaccaj Alexander CORSO AL EL Museum VI ST I ORTI VI IN S. Agostino Palace Hotel moderne kunst met werken van meesters als Gi Pomodoro, Enzo Cucchi CA ZINI Musei AL SS VIA GIULI SE E V. Civici RO TT MAZ DO EM A Pal. D en Mimmo Paladino waar je toevallig ook kunt logeren. Het feest begint al VI ZA EL N BR Gradari MI VIA AZ Casa di Cattedrale LA SSI I NomeE RD VIA MA M Rossini MIN di Dio Palazzo VE op de gang: iedere deur is namelijk een ander kunstwerk. Daarachter staat Rocca G. VI GO O Pal. LE C Ducale Municipio NI Almerici Costanza TT Z ON VIA ME VER P.ZA DEL S. Maria OR VIA je bed in je eigen persoonlijke museumpje. Al elders een hotel geboekt? DO Conservatorio POPOLO S. d. Grazie IA PE I NAT IA A FR V DEL EP S. Giovanni V G. Rossini NC AN IA PIAZZALE I IN US A Mercato OL ORE Battista V Vraag dan aan de receptioniste of je toch even mag kijken. Met een beetje BR S. Domenico CE G. MATTEOTTI LA GI IA DOTTO SC NZ V. AQUE PA G. O V .LE VA E PIAZZALE SS geluk krijg je een leuke rondleiding. www.alexandermuseum.it AL CINELLI ER CI LE VI IA I A I AL SC