1. Bram Moeskops
Terra Reversa
18 september 2011
Landbouw op een kruispunt

2. De industrile landbouw
Grootschalig
Gericht op massaproductie voor wereldmarkt
agro-brandstoffen!
bij ons: bv. varkensteelt
Monoculturen:
beperkt aantal gewassen
landschappelijke uniformiteit
Massaal gebruik meststoffen, chemicalin, brandstoffen
Sterke mechanisering en lage tewerkstellingsgraad
Monopolievorming
3. Landbouw in crisis
Watervervuiling en bodemdegradatie
Vernieling biodiversiteit
Klimaatverandering
Voedselverlies
Honger en armoede
4. Crisis: water
Intensief gebruik water:
70 % zoet water voor landbouw
2400 liter water voor 150 g hamburger
Meststoffen en pesticiden: watervervuiling
5. GG-sojaveld in Argentini
6. Crisis: bodem
Verlies bodemvruchtbaarheid - erosie- woestijnvorming
7. Crisis: biodiversiteit
Intensieve landbouw en plantages (mas, soja, palmolie)
Massale ontbossing
Niet selectieve pesticiden: ook natuurlijke vijanden e.a. soorten worden vernietigd
Verdwijnen van essentile ecosysteemdiensten: watercyclus nutrinten - bestuiving
8. Ontbossing in Brazili
9. Ontbossing Indonesi
10. Crisis: biodiversiteit
Beperkt aantal gewassen en rassen in landbouw
11. Crisis: oorzaak klimaatverandering
CO2 koolstofdioxide:
95 % voedsel afhankelijk van olie: brandstoffen, kunstmest, pesticiden
Ontbossing
N2O lachgas
Dierlijke mest en kunstmest
Rijstvelden
CH4 methaan:
Herkauwers (runderen)
Dierlijke mest
Rijstvelden
12. Crisis: benvloed door klimaat
Extreme weersomstandigheden
Droogte
Stormen
Overstromingen
Daling productiviteit
Onvoorspelbaarheid
13. Crisis: voedselverlies
30% - 40% voedsel wereldwijd gaat verloren
In lage-inkomenslanden: post-oogstverliezen
Geen stockage
Geen transport
Geen lokale markt
In westerse landen: verkwisting
Houdbaarheidsdatum
Te strenge vorm- en smaakeisen
Overconsumptie
14. Crisis: voedselverlies
15. Crisis: honger en armoede
Wereldbevolking: 7 miljard
925 miljoen mensen lijden honger = tekort aan (koolhydraten vetten eiwitten)
50% zijn kleine boeren 75% platteland
1 miljard mensen met verborgen honger: eenzijdige voeding
16. Crisis: honger
1 miljard mensen met welvaartsziektes (diabetes, hart- en vaatziektes, obesitas)
17. Is er genoeg voedsel?
Theoretisch is productie in evenwicht met de vraag!
= 5 miljard ha: genoeg landbouwgrond om iedereen te voeden
2050: 9 miljard mensen
2050: 70% extra voedsel nodig tegen
Bijkomende beschikbare landbouwgrond in de toekomst: minimaal
18. Welke toekomst voor de landbouw?
19. Agro-industrie?
20. Agro-ecologie?
21. Welke toekomst voor de landbouw?
Agro-industrie: overal het rendement landbouw verdubbelen
Agro-ecologie: betere verdeling voedselproductie
Huidige situatie:
10% landbouwgrond: zeer hoge productiviteit
30% landbouwgrond: gem. productiviteit
60 % landbouwgrond: lage productiviteit
22. Wat is agro-ecologie?
Ecosysteemdiensten en ecologische interacties
Diversiteit aan gewassen, rassen en systemen
Minder afhankelijk van meststoffen, pesticiden, fossiele brandstoffen
Recyclage van biomassa
Gezonde en weerbare bodem vol leven
Bodembescherming, waterbeheer
Lokaal ingebed
Traditionele kennis en expertkennis
23. Wat is agro-ecologie?
Arbeid en kenniskapitaal eninputs
Familiale landbouw agro-concerns
Onafhankelijkheid
Voedselsoevereiniteit
Het recht van volkeren om zelf hun voedsel- en landbouwsysteem te bepalen
24. Rol van de stad?
Voedsel als centrale vraagstuk voor de stad
Foodarrivesonourplates as ifbymagic (Carolyn Steel)
Volledig afhankelijk van
Grootschalige landbouw
Lange-afstandstransport
Voedingsindustrie
Supermarkten
25. Voedseltransport
26. Rol van de stad?
Afhankelijkheid niet langer wenselijk noch mogelijk
Milieu-impact en sociale gevolgen industrile landbouw
Piek-olie
Stad als ideale schaal voor verandering
27. Wat kan de stad doen?
Lokale producten en korte keten
Minder vlees
Minder verspilling
Stadslandbouw
Rol voor openbare instellingen
28. Korte keten
Voedselteams
120 teams en 80 producenten in Vlaanderen
Regionale labels
Oregional (grensstreek Nijmegen): toerisme, zorginstellingen, ziekenhuizen
West Cork (Ierland): samenwerking toerisme en horeca
Boerenmarkten met streekproducten
29. Minder vlees
44% graangewassen gebruikt als veevoeder
Granen voor veevoeder = extra voedsel voor 3,5 miljard mensen
Broeikasgassen, water, land,
Donderdag Veggiedag
En dag per week geen vlees = 1.100 km met de fiets ipv wagen
30. Minder verspilling
Voedsel is geen wegwerpproduct
Eet wat op je bord ligt en koop wat je op kan
Kwaliteitsnormen herdenken
31. Stadslandbouw
Niet onderschatten:
Wereldwijd 800 miljoen stadsboeren
Wereldwijd 15-20% voedsel in de stad of onmiddellijke omgeving geproduceerd
In Antwerpen: gemeenschapstuin Graaf-inneke
32. Stadslandbouw
PlantLab: tuinbouw zonder daglicht
In verlaten gebouwen of kelder supermarkt
Duurzaam?
Voedselsoevereiniteit?
33. Openbare instellingen
Cornwall Food Programme
Lokaal en biologisch voedsel voor patinten, bezoekers en personeel ziekenhuizen in Cornwall
Boerenwinkel in ziekenhuis
Voedselprogramma Romeinse scholen
Milieu-eisen: afvalreductie, bioproducten,
Sociale eisen: diversiteit in menu, resten naar goed doel
Kwaliteit, duurzaamheid EN educatie
2010: 78% bio, 35% lokaal, 19 % fair trade
34. Stedelijke voedselstrategie
Voedselprogrammas
Voedingseducatie
Planning
Stadslandbouw
Banden met landbouw in de regio versterken
Jobs en economische ontwikkeling
Afvalbeleid
Bv. Proeftuin Amsterdam, Toronto Food Policy Council
35. Besluit
Van
consumenten verantwoordelijk voor de eigen keuzes
Naar
Burgers met recht op gezonde, duurzame voeding en een gezonde leefomgeving
36. Bedankt! Bram.Moeskops@gmail.com
www.terrareversa.be