ActieverolvoorOV-autoriteit&StedennoodzakelijkbijrealisatieLaadinfrastructuurZE-bussen

RolandSteinmetzBusvision13oktober2016

Inhoud

I. Waaromelektrischebussen?II. Laadinfrae-bussenIII. AanbestedenZE-bussenen

laadinfraIV. VoorbereidingenOV-autoriteitV. AlternatiefVI. Conclusie

Waaromelektrischebussen?CO2 emissiestransportsector

Transport:23%vantotaleemissies

Wegtransport:73,9%vanemissiestransportsector

Zwarevoertuigen:46,5%

• Bussen/vrachtwagens

Lichtevoertuigen:53,5%• Auto’s,pick-upsen

brommers

Bron:ICCT(2015)POLICIESTOREDUCEFUELCONSUMPTION,AIRPOLLUTION,ANDCARBONEMISSIONSFROMVEHICLESING20NATIONS

Waaromelektrischebussen?

Energieakkoord• CO2-uitstootinsectormobiliteitentransportverminderen• Doel:in2020ong.3miljoenzero-emissievoertuigennodig,waarvan500

elektrischebussen

BestuursakkoordZeroEmissieBusvervoer• Vanaf2025zijnallenieuwebusseninhetOVvrijvanschadelijke

uitlaatgassen,totaleparkZEin2030• Alleenergievoore-bussenzoveelmogelijkduurzaamopgewekt

CO2 emissiestransportsector

Laadinfrae-bussenVerschillendemogelijkheden

1. Plug-inladenopdepot• AC/DC

2. Opportunitycharging• Pantograaf• Inductief

3. In-motioncharging• Trolley

Plug-in

Trolley

Pantograaf

Inductief

Laadinfrae-bussenPlug-inladen

• Veelalgebruiktome-bussen‘snachtsinremisevolteladen

• Vermogenrelatieflaaf:20– 100kW• Actieradiusplug-inbus:250– 350km• Leverantieviabusoflaadpaalleverancier

Laadinfrae-bussenPantograafladen

• Busladentijdensrouteofopremise• Tweeopties:

• Pantograafbevestigdaanlaadpaal• Pantograafbevestigdopbus

• Vermogen:150– 450kW• Leveranciers:o.a.ABB,Heliox,Opbrid en

Siemens• Standaardisatieinwording,eerstetestenmet

interoperabiliteit

Laadinfrae-bussenInductiefladen

• Busladenbijhalteofopdepot• Vermogen:60– 200kW• Leveranciers:o.a.Bombardier,PROOV/IPTen

Wave.• Standaardisatiegestart

Laadinfrae-bussenTrolley

• Busladentijdenshetrijden• Geenactieradiusbeperkingmaarinzetalleen

onderdraad• Optie:batterijtrolleybus/Trolley2.0• Waar:Arnhem/Amsterdam?

AanbestedenZE-bussenenlaadinfraOrganisatie

Delaadinfraisonderdeelvandeaanbestedingvanhetvervoer.• Techniek- enlocatiekeuzeligtbijdevervoerder• Vergelijkbaarmettraditioneleconcessie

Voordelen:• VerantwoordelijkheidvoorhetvervullenvanzijnKPI’s ligtvolledigbijde

vervoerder.• Keuzevoorlaadoplossinghangtdirectsamenmetdekeuzevoorhettypee-

bussen.VervoerderkanzelfeengunstigeBCorganiserenenefficiëntelijnvoeringinrichten.

Nadelen:• OV-autoriteitgeen/weiniginvloedoplaadconfiguratie• Laadconfiguratiepasbekendnahetmomentvangunnenconcessie

• Afstemmingmetgemeente• Doorlooptijdvoorrealisatie

• Overdracht/afschrijvingvanlaadinfra

VoorbereidingenOV-autoriteitenstadAandachtspunten

Vooraanbestedingorganiseren:• Scenario’svoorbusenlaadinframetpotentiele

locaties• Afstemmingmetgemeenteennetbeheerder• Eventueleinfrastructurelevoorbereidingenofeisen

aaninfrainbestek• Inzichtinplanning

VoorbereidingenOV-autoriteitenstadScenario’slaadtechnologie

Driebelangrijkevragenvoorhetuitrollenvaneenlaadnetwerkvoorelektrischebussen:1. Wordtergekozenvooreenbusmet55,80,150of300kWhbatterij?

• Prijs• Gewichtvandebus• Aantalpassagiers

2. Voorwelkelaadtechnologiewordtergekozen?• Depotladenofniet?

• Watisafstanddepottotstartpuntlijn?• Hoepasjehetladeninindedienstregeling?• Aantalladershangtsamenmetdevraag:hoeveelkeermoeterwordengeladenper

omloop/dag?• Robuustheidvandeoplossing• Netaansluiting,vergunningen,etc.

3. Waarwordtergeladen?• Depot,station,begin- eneindhalte,tijdhalte

• Omlooplengte• Druktevandelijn• Airco/verwarming

VoorbereidingenOV-autoriteitenstadZE-Ready

1. AwarenessdatZE-bussenimpactheeftoplijnenenopenbareruimte

2. Voorbereidenscenario’seneventueelbeïnvloedenvanlaad-oplossing

3. Praktischevoorbereidingen• Uitbreidingsmogelijkhedenlocaties• Teambinnengemeente• BenodigdeVergunningenendoorlooptijden• Capaciteitnetbeheerderpermogelijkelocatie

4. Fysiekevoorbereidingen

VoorbereidingenOV-autoriteitenstadPlanning

DoorlooptijdLaadinfrastructuurislang:• Erzijnveelverschillendepartijenbetrokkenbijbesluitvorming;• Vaaklocatiesmetgrotedrukopopenbareruimte• Nieuwematerievoorproceduresenvergunningen• Eventueelaanpassingvanenergie- infrastructuur

Planning1. Laadoplossingkiezen+locatieszoeken(12weken)2. Goedkeuringlocaties(8weken)3. Vergunningenaanvragen+verkrijgen(8weken)4. Aanvragennetaansluiting(minimaal12weken)5. Realisatienetaansluitingenlader(10weken)6. Testen(4weken)

Conclusie:1jaartussengunningenstartconcessieisheelkrap.

Alternatief

1. Kiezenvooreengefaseerdeintroductievanzeroemissiestadsvervoerinplaatsvan“bigbang”,meertijdvoorrealisereninfrastructuur

2. Delaadinfraseparaatvanhetvervoeraanbesteden.• Sturingopo.a.techniek- enlocatiekeuzeligtvoordehand.• Techniek- enlocatiekeuzeligtbijoverheidoflaadpaalexploitant,nietbij

vervoerder.• Voordeel:langetermijnplannenvoordelaandinfra wordengewaarborgd.• Voordeel:devervoersautoriteitofgemeentekanzelfrolvervullenof

exploitantverantwoordelijkheidgevenomditteorganiseren.• Nadeel:aanbestedinglaadinframoetafgerondzijnvoordatgestartkan

wordenmetaanbestedingvervoer.• Nadeel:laadinfrabepalendvoorlijnvoering/typebus

Conclusie

1. GrotekansenvoorZeroEmissievervoer

2. OV-AutoriteitenstadgrotererolbijinfrastructuurvoorZE-bussen

3. VoorbereidingstartvooraanbestedingdoorOV-autoriteit

EVConsult BV

NederlandOvertoom601054HKAMSTERDAMNederland

RolandSteinmetzr.steinmetz@evconsult.nl+31652663032

BelgiëEveraertsstraat 1102060AntwerpenBelgië

t.meeuws@evconsult.info+32(0)479289937