Kwantitatieve perspectievenop syntactische variatie in Nederlandse dialecten

Marco René Spruit26 maart 2008

2

Geografische afstand

Amsterdam – Utrecht: 46 km

Amsterdam – Maastricht: 216 km

3

Taalkundige afstand

Limburgs – Brabants: ???

Limburgs – Fries: ???

4

Taalvariatie in zinsbouw: voorbeeld 1

Toon wast .......... zich (75) zijn eigen (90) hem (110)

5

Taalvariatie in zinsbouw: voorbeeld 2

‘t lijkt wel ...... er iemand in de tuin staat. “Et lijk wel of-ter één in den hof staat” “Tis zo precies dat-er iemand in den hof staat” “T lijk wel of dat-r iemand in den hof staat” “It lijket wel as staat der een in de tuin”

6

Verschillende geografische distributies

Voorbeeld 1: “Toont wast ___”

Voorbeeld 2: “‘t lijkt wel ___ er iemand...”

7

Tellen met taal

Ze gelooft dat gij eerder thuis bent dan ik. Dat is de man die dat het verhaal heeft verteld.

‘t lijkt wel dat er iemand in de tuin staat. Toon wast zijn eigen.

Druten Winterswijk Afstand

Toon wast zich. √ √ 0

Toon wast hem. 0

Toon wast zijn eigen. √ 1

‘t lijkt wel dat er iemand in de tuin staat.

0

Afstand tussen de dialecten van Lunteren en Veldhoven = 1 / 4

= 0,25 (= 25% )

8

Afstandstabel van dialectverschillen

dialect

Win

tersw

ijk

Bellin

gw

olde

Hollu

m

Doel

Sin

t-Tru

iden

Dru

ten

Winterswijk   0.128 0.109 0.237 0.153 0.095

Bellingwolde 0.128   0.109 0.258 0.153 0.099

Hollum 0.109 0.109   0.227 0.126 0.122

Doel 0.237 0.258 0.227   0.225 0.216

Sint-Truiden 0.153 0.153 0.126 0.225   0.140

Druten 0.095 0.099 0.122 0.216 0.140  

http://www.let.rug.nl/~kleiweg/kaarten/Afstanden.html.en

9

Variatie binnen domeinen van zinsbouw

SAND1 SAND2

(werkwoorden, ontkenning, ...)(voornaamwoorden, voegwoorden, ...)

10

Variatie in zinsbouw versus perceptie

Zinsbouw Perceptie

(Daan & Blok, 1969)

11

Variatie in zinsbouw versus uitspraak

Zinsbouw Uitspraak

(Heeringa, 2004)

12

Variatie in zinsbouw versus woordkeus

Zinsbouw Woordkeus

(Heeringa, 2004)

13

Verschillende visualisatietechnieken

MDS Clusteranalyse

[Animatie van 12 to 2 dialectgroepen]