1

Wilde plantencursus Gouda

2011 - avond 2

woensdag 27 april 2011

Versie 1.0130 april 2011

Adrie M.J. Spruit

Inhoud avond 2

1. Terugblik en herhaling

2. Onderdelen van de bloem (opdracht)

3. Bladeren

4. Ranonkelfamilie

5. Planten op naam brengen

6. Opdracht volgende keer

7. Excursie

8. Samenvatting, terugblik en vooruitblik

1

2

2

Terugblik, herhalen en aanscherpen

• Sporenplanten (Varens, Paarde-

staarten)

• Zaadplanten

– Naaktzadigen (Naaldbomen)

– Bedektzadigen

• Eenzaadlobbigen (Grassen, Zeggen,

Kalmoes, Gele lis, Sneeuwklokje,

Kievitsbloem, Orchideeën)

• Tweezaadlobbigen (de rest)

Stamboom plantenrijk

3

4

3

Zaadlob, kiemlob, kiemblad

Zaadlob, kiemlob, kiemblad (2)

5

6

4

Zaadlob, kiemlob, kiemblad (3)

Kiemplant

eenzaad-

lobbig

Kiemplant

tweezaad

-lobbig

Bouw en onderdelen van een twee-

zaadlobbige plant

1. Stengel

• Knopen

• Lid/internodium

2. Blad

• Steunblad

3. Bloem

• Bloeiwijze

4. Wortel

7

8

5

De opdracht

Opdracht voor vandaag was

• Zoek enkele of minstens een grote bloem

• Herken en benoem de onderdelen

• Kijk of wat je denkt te zien overeenstemt met wat in de flora staat.

• Neem de bloem/bloemen de volgende keer mee.

9

10

6

De bouw van een bloem

De onderdelen van een bloem

1. Stijl

2. Vruchtbeginsel

3. Bloembodem

4. Meeldraad met helmdraad en

helmknop bestaande uit (hier)

twee helmhokjes

5. Kroonblad

6. Stempel

7. Stamper

8. Kelkblad

9. Bloemsteel

(5 en 8 zijn bloemdekbladen)

11

12

7

Onderdelen en termen bladeren

Bouw en onderdelen blad

13

14

8

Bladstanden

• Tegenoverstaand

• Tweerijig afwisselend

• Kruisgewijs

• Verspreid

• Kransgewijs

• Rijdend

• Grondstandig/wortelstandig

• Rozet

Vorm van enkelvoudige bladeren, 1

• Rond

• Ovaal

• Eirond, omgekeerd eirond

• Langwerpig

• Lancetvormig, omgekeerd lancetvormig

• Lijnlancetvormig

• Hartvormig, omgekeerd hartvormig

• Ruitvormig

• Niervormig

• Spatelvormig

• Tongvormig

• Schildvormig

• Liervormig

15

16

9

Vorm van enkelvoudige bladeren, 2

• Lijnvormig, lijnnervig (Eenzaadlobbigen)

Doorsneden:

• Plat

• Draadvormig

• Priemvormig

• Zwaardvormig

• Gekield, kielvormig

Bladinsnijdingen bij enkelvoudige bladen

17

18

10

Bladvormen samengesteld,

(met deelbladen/blaadjes)

Bladvormen

Let op het verschil tussen:

• Driedelig (vijf- tot zevendelig)

• Drietallig

19

20

11

Vorm van de bladtop

• Uitgerand

• Afgeknot

• Afgerond

• Stomp

• Spits

• Stekelpuntig

• Toegespitst

Vorm van de bladvoet

• Aflopend (in vleugels van de steel)

• Versmald

• Wigvormig

• Afgerond

• Afgeknot

• Scheef

• Hartvormig

• Geoord

• Pijlvormig

• Spiesvormig

21

22

12

Bladaanhechtingen

• Gesteeld

• Zittend

• Stengelomvattend

• Doorgroeid

• Vergroeid

• Aflopend

Bladranden

• Gaaf

• Gegolfd

• Gekarteld

• Getand

• Gezaagd

• Dubbel gezaagd, getand etc. (patroon herhaalt zich)

• Gewimperd

23

24

13

Ranonkelfamilie

?

25

26

14

?

27

28

15

Boterbloemen

29

30

16

31

32

17

33

34

18

Andere Boterbloemen

35

36

19

37

38

20

39

40

21

Andere Ranonkelachtigen

41

42

22

43

44

23

45

46

24

Let op

• Ranunculaceae = Ranonkelfamilie

• Ranunculus = Boterbloem (geslacht)

• Waterranonkel in geslacht Ranunculus

• Dotterbloem en Speenkruid in familie

Ranunculaceae

• In familie Ranunculaceae ook Nieskruid

(Helleboris), Monnikskap, Ridderspoor,

Anemoon, Clematis, Akelei en Ruit

Soorten sorteren en/of op naam

brengen

47

48

25

Samenvatting en terugblik

• Onderdelen en termen plant, bloemen, bladeren

• Ranonkelfamilie

• Zuringen

• Hoge oeverplanten met lijnvormige bladen

• Ging dit goed?

• Hoe verder?

– Oeverplanten

– Schermbloemen

– Grassen

Volgende avond (3e avond,

woensdag 11 mei) op andere lokatie

• Streekmuseum Oudheidkamer Reeuwijk

• Oudeweg 3, 2811NM Reeuwijk

49

50

26

Opdracht volgende keer

4e avond (!), donderdag 26 mei

• Verzamel bladeren, neem ze mee en benoem de onderdelen en kenmerken met gebruikmaking van de geleerde termen.

51

52

27

Excursie zaterdag 7 mei (!)

• Van 10 tot 12 uur

• Heemtuin Goudse Hout

• Gelegen aan het Kale Jonkerpad

• Kleding en spullen

• Telefoonnummers bij de hand

• Kennismaken met het gebied

• Soortenlijst voor jezelf maken mag

53

54

28

Einde avond 2

55