koninklijke musea voor kunst en geschiedenis activiteiten 2015

koninklijke musea voor kunst en geschiedenis

www.kmkg-mrah.be info@kmkg-mrah.be

+32 (0)2 741 72 11

jubelparkmuseum Jubelpark 10 1000 Brussel

muziekinstrumenten museum (mim) Hofberg 2

1000 Brussel

hallepoort Zuidlaan

1000 Brussel

musea van het verre oosten Van Praetlaan 44

1020 Brussel

Alexandra De Poorter, Algemeen directeur a.i.

2015 was voor de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschie- denis een belangrijk scharnierjaar. Halverwege het jaar werd er op initiatief van Elke Sleurs, Staatssecretaris van Weten- schapsbeleid, een wijziging van de directie doorgevoerd. Deze leidde tot de start van een reorganisatie van het personeel, de financiële diensten en tot een aanpassing van het organogram, wat een nieuwe dynamiek in werking zette die verder dient te worden gestimuleerd en geoptimaliseerd. Ondanks het teleur- stellende bezoekersaantal tijdens de herfst-winter vanwege de terroristische bedreigingen, kunnen we niettemin een mooie toename vaststellen van de bezoekers in 2015, zodat het boek- jaar positief kon worden afgesloten. Het herfstseizoen opende met de tentoonstelling Sarcophagi. Onder de sterren van Noet, waarvan het succes toekomt aan de inzet van talrijke mede- werkers van bijna alle diensten.

Dit evenement markeert het begin van een nieuwe richting die de tijdelijke tentoonstellingen en het collectiebeheer van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis insloeg, sa- men met de bewustwording van de rijkdom van de collecties en de mogelijkheid om wetenschappelijke evenementen van een internationaal niveau op te zetten met enkel onze eigen collecties wat de mogelijkheid biedt om niet eerder getoonde, verrassende kunstwerken en archeologische objecten te ont- hullen aan het publiek.

Verder wordt de numerieke inventaris voortdurend aange- vuld en wordt hij alsmaar meer door het publiek geraadpleegd wat leidt, zonder iemand te benadelen, tot een stijgend aantal bruikleenaanvragen voor tentoonstellingen buitenshuis.

Bovendien hebben we een organisatorische rol gespeeld, onder het toezicht van de Minister van Wetenschapsbeleid (Belspo) voor de tentoonstelling Insecta, in het Koninklijk Paleis, die éen van de grootste successen van de laatste jaren werd.

De resultaten van het wetenschappelijk onderzoek in 2015 waren heel vruchtbaar. Hier is er plaats om de wetenschappe- lijke expertise van ons personeel te eren. Dankzij de financiële steun van de Federale en Regionale overheid en privé-fondsen hebben onze wetenschappers actief deelgenomen aan talrijke seminaries en colloquia, hebben ze meerdere nationale en in- ternationale projecten geïntegreerd en werken ze aan verschil- lende universiteiten en zetelen ze in comités, raden en commis- sies.

Er werden eveneens succesrijke archeologische opgravingen uitgevoerd in België en elders in de wereld (Egypte, Arabische Emiraten, Italië en Paaseiland). Maar de expertise van de Ko- ninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis houdt hier niet bij op … vergeten we niet onze uitstekende restauratieateliers, educatieve diensten, administratieve en technische diensten. We kunnen dus trots zijn op de verwezenlijkingen van 2015 en hier bedank ik heel oprecht alle personeelsleden voor.

1

collecties De enorme collecties bestaan uit

enkele miljoenen objecten:

• Europese Prehistorie • Oudheid, Middellandse zee en Nabije Oosten

(Mesopotamië, Egypte, Griekenland, Etrurië, Rome…) • Geschiedenis van onze regio’s, van de middeleeuwen

tot de 20ste eeuw • Muziekinstrumenten

• Aziatische culturen (India, China, Japan, Korea, Vietnam, Thailand, Cambodja…)

• De Maghreb • Amerika, Noord tot Zuid

• Oceanië

restauratie-ateliers Ceramiek, muziekinstrumenten, meubelwerk, metaal,

hout, papier, leder, schilderijen, fotografie…

educatie Elk seizoen worden tal van workshops, rondleidingen en animaties in het Nederlands en het Frans aangeboden voor een gevarieerd publiek: kinderen, buitenschoolse

groepen, volwassenen, kwetsbare groepen… Elk jaar worden er één of twee tijdelijke maar

prestigieuze tentoonstellingen gemaakt. De koninklijke Musea zijn bovendien ook

bibliotheken, fototheken, shops...

de koninklijke musea voor kunst en geschiedenis in het kort

de koninklijke musea voor kunst en geschiedenis in het kort

opdrachten • Studies en conservatie van de collecties

Kunst en Archeologie van de Federale staat • Wetenschappelijk onderzoek in

de kunstgeschiedenis en archeologie • Voorstelling van de collecties aan het publiek

(permanente zalen en tijdelijke tentoonstellingen) • Educatief aanbod (voor kinderen en volwassen,

voor privé- en schoolpubliek)

musea De Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis

omvatten verschillende sites in Brussel: • Jubelpark

• Hallepoort • Muziekinstrumentenmuseum, Koningsplein • Chinees Paviljoen en Japanse toren in Laken

onderzoek Talrijke projecten gewijd aan de kunstgeschiedenis

en musicologie, studies en expertises (meubels, beeld- houwwerken, wandtapijten, muziekinstrumenten, glas,

ceramiek, opschik, kostuums, koetsen, sierkunsten…). De Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis nemen

ook deel aan archeologische opgravingen op heel wat plaatsen in de wereld (België, Egypte, Italië, Griekenland,

Iran, Libanon, Paaseiland…).

3 de collecties

9 100 meesterwerken

11 de restauratie-ateliers

17 de tijdelijke tentoonstellingen

23 de publiekswerking

29 het onderzoek

35 de musea in cijfers

40 de musea

2 de collecties

nationale archeologie

De collectie nationale archeologie werd voorna- melijk samengesteld op het einde van de 19de eeuw en aan het begin van de volgende onder leiding van de Staatsdienst voor Opgravingen. Dit organisme zal onafhankelijk worden (Na- tionale Dienst voor Opgravingen) waarna het geregionaliseerd wordt. De pioniers van de na- tionale archeologie starten, nu al meer dan een eeuw geleden, met het samenstellen van een kaart die hun opgravingen bevat en stockeren hun ontdekkingen in het Jubelpark. Sedertdien is deze collectie het grootste geheel van nationale archeologie van het koninkrijk, gaande van de prehistorie tot de middeleeuwen, met inbegrip van de Gallo-Romeinse periode. Dit archeolo- gisch patrimonium wordt aangevuld met alles wat met de volkstradities uit onze regionen te maken heeft (folklore), van de middeleeuwen tot vandaag en wordt bewaard in de Hallepoort, in het centrum van Brussel. Hieraan werd een gedeelte van de resultaten van de werken van de twee Belgische ingenieurs in het Zuidoosten van Spanje toegevoegd. In de streek rond Murcia leg- gen zij op het einde van de 19de eeuw de sporen van de oudste metallurgie in Europa bloot (de El Argar -cultuur, 3de millennium v.Chr.). Tijdens het jaar 2015 was de digitale inventaris van alle col- lecties klaar (enkele tienduizenden objecten) en werd er gestart met de renovatie van de reserves om ze te bewaren.

5

antieke oudheid

Dank zij de One Shot-kredieten toegekend door Staatssecretaris Elke Sleurs werden renovatie- werken in de permanente collecties (Egypte, Etrurië, Griekenland en het Oude Nabije Oosten) en de reserves (Iran, Bibliotheek Oudheid) gerea- liseerd. Restauraties van tentoongestelde kunst- werken gebeurden zowel dankzij de steun van de Vrienden van de KMKG als in het kader van de expo Sarcophagi (ensemble sarcofagen van Bab-el-Gazous). Naast deze tentoonstelling en het Djehoetihotep-project, werden een expo en een colloquium over de recent ontdekte prinsen- graven van Vulci georganiseerd in samenwerking met de Soprintendenza van Etrurië. Tal van vorsers uit de meest prestigieuze in- stellingen kwamen voorwerpen uit onze ver- zamelingen bestuderen. Onze conservatoren publiceerden hun studies van museumobjecten en namen deel aan internationale colloquia. Ze zetten met succes hun terreinwerk op archeolo- gische sites voort (Verenigde Arabische Emiraten, Italië, Egypte). Een zestal vorsers gefinancierd door projecten (BRAIN, Interuniversitaire Attrac- tiepolen en pioniersprojecten Belspo) werken op de geschiedenis van KMKG-opgravingen in het Midden-Oosten, digitalisatieprocessen ten dienste van de assyriologie, Egyptische execratie- beeldjes en de opkomst van de metallurgie in de Nijlvallei. De conservatoren, restoratoren, tech- nici en wetenschappers verbonden aan het De- partement werken elke dag achter de schermen van het museumparcours voort om een optimale zichtbaarheid te verzekeren voor het patrimo- nium dat ze beheren.

4

niet-europese beschavingen

Met uitzondering van Afrika, waarvan de objecten bewaard worden in Tervuren, bezitten de Konink- lijke Musea voor Kunst en Geschiedenis erg be- langrijke collecties Niet-Europese kunst. De col- lectie Amerika die enkele duizenden invloedrijke objecten omvat, vormt ongetwijfeld een van de grootste publieke collecties in Europa. We zijn ook heel trots op de reeksen Japanse prenten van zeer hoge kwaliteit, de uitgebreide verzameling Chinees exportporselein, getuigenis- sen uit het merendeel van de landen in Zuid en Zuidoost-Azië (India, China, Japan, Korea, Vietnam,

Indonesië, Thailand, Cambodja, …) en verrassende stukken uit Oceanië, waaronder één van de twee enige beelden uit Paaseiland die naar Europa werden overgebracht. Het omwille va