KOERSDOCUMENT 2015-2020

GRUITPOORT

OP NAAR EEN CULTURELE BROEDPLAATS ACHTERHOEK

MET PRODUCTENBOEK 2015

oktober 2014

2

Inhoud1

DEEL 1 ONZE VISIE ...................................................................................................................... 5

Cultuur en creativiteit in de kerntakendiscussie ............................................................................... 6

Cultuurparticipatie: klanten, overheid en partners .......................................................................... 7

Onze culturele levensloop ................................................................................................................. 8

Broedplaatsenbeleid ......................................................................................................................... 9

Broedplaats de Gruitpoort .............................................................................................................. 11

Missie en visie Gruitpoort ............................................................................................................... 15

DEEL 2 ONZE PRODUCTEN 2015................................................................................................. 17

Innovatief kunstlab.......................................................................................................................... 18

Educatie in een broedplaats ............................................................................................................ 19

Theater ............................................................................................................................................ 23

Film .................................................................................................................................................. 25

Debat en events .............................................................................................................................. 28

Cultuureducatie op school .............................................................................................................. 29

Jongeren .......................................................................................................................................... 34

Ouderen .......................................................................................................................................... 41

Netwerk Amateurkunst ................................................................................................................... 44

Begroting Gruitpoort 2015 .............................................................................................................. 45

1 Deel 3 van dit Koersdocument (Onze organisatie) is alleen voor intern gebruik.

3

Leeswijzer

Dit Koersdocument is een levend document.

We gebruiken het als leidraad voor de koers tot 2020 maar het wordt waar nodig en wenselijk

jaarlijks bijgesteld.

In DEEL 1 beschrijven we onze visie op onze sector en op hoe alle partners zich daarbinnen en

daarbuiten tot ons en elkaar verhouden. Omdat de gemeente onze grootste opdrachtgever is gaan

we uitgebreid in op de mogelijkheden voor gemeentelijk cultuur- en zorgbeleid.

DEEL 2, het productenboek is in feite het activiteitenprogramma. We beschrijven hier de

inhoudelijke onderdelen van de broedplaats Gruitpoort. Niet alle onderdelen voeren we uit in

opdracht van de gemeente Doetinchem. Deze voegen we zelf toe om de broedplaats compleet te

maken: theater, debat en events en Netwerk Amateurkunst. Deze onderdelen bevatten geen

doelstelling van de gemeente en hebben derhalve geen verantwoordings-paragraaf. Elk jaar wordt,

uiterlijk 1 december, samen met de gemeente gekeken op welke onderdelen welke prestatie

geleverd worden. Ook stellen de op de betreffende onderdelen resultaatafspraken vast. In de

jaarrekening en jaarverslag wordt jaarlijks verantwoord in hoeverre de beoogde resultaten behaald

zijn.

De horeca en verhuur, ook een essentieel onderdeel voor de exploitatie van de Gruitpoort, wordt

niet apart beschreven omdat deze activiteiten altijd en alleen ondersteunend zijn aan de

broedplaats, het is geen opdracht. De inkomsten uit deze activiteiten zijn wel noodzakelijk omdat

deze de broedplaats kostendekkend en daarmee mogelijk maken.

DEEL 3 over onze organisatie, beschrijft het organisatiebeleid en de werkwijze op verschillende

onderdelen. Dit deel is alleen voor intern gebruik.

4

5

DEEL 1 ONZE VISIE

6

Cultuur en creativiteit in de kerntakendiscussie

Deze tijd heeft creatieve mensen nodig. De ontwikkelingen op het wereldtoneel en de implicaties

daarvan in onze individuele levens vragen om veerkracht en creativiteit. Dit is voor zowel de

economie als voor de gezondheid van onze moderne samenleving essentieel. 2

Burgerschap in een veranderende wereld

De wereld wordt groter, kleiner en sneller. Informatiestromen worden tegelijkertijd breder, sneller

en complexer, economische markten dynamischer en onvoorspelbaarder, allerlei macroprocessen

raken op wereldschaal verknoopt. Die complexiteit dringt de individuele levens van burgers binnen.

Het wordt moeilijker om ons te oriënteren in een zee van - op het eerste gezicht - gelijkwaardige

meningen, verleidingen en boodschappen. De onzekerheid over kernwaarden en identiteit nemen

toe. De betrokkenheid bij de inrichting van de samenleving en de democratie neemt af. De kloof

tussen mensen die wel en mensen die niet mee kunnen komen, wordt groter.

Het belang van een creatieve mindset

Het antwoord op die economische, maatschappelijke en democratische uitdagingen ligt niet in het

verkleinen van onze wereld maar in het verruimen van onze blik en onze vaardigheden: het

vermogen om te gaan met de stortvloed aan prikkels, informatie en perspectieven, het vermogen

om te verbeelden, van perspectief te wisselen, van ‘toolset’ te wisselen en buiten de eigen kaders

te denken. Onze tijd vraagt – kortom - om creatieve vermogens.

Ons volksgemoed is kwetsbaar. Alleen door te investeren in creatief wereldburgerschap kunnen we

de levenskracht van onze economie en onze democratie behouden.

Om dat te bereiken is investeren in creativiteit zinvol. Het ontwikkelen van een creatieve ‘mindset’

bij kinderen verhoogt de capaciteit tot leren, verbetert de schoolprestaties, vermindert de

schooluitval, verhoogt de aspiraties en ambities, verkleint de prestatiekloof. Via de leerkrachten

brengt het werken aan creativiteit een versterkt curriculum, betere didactische vaardigheden,

grotere onderlinge betrokkenheid en lerend vermogen, en een verbeterd schoolklimaat.

Bij volwassenen draagt het investeren in creativiteit bij aan het vermogen te participeren in de

arbeidsmarkt, actievere houding ten opzichte van maatschappelijke en democratische processen,

grotere tolerantie ten aanzien van andere culturen, het vermogen tot life-long learning. En op

maatschappelijk niveau bevordert creativiteit het innovatief vermogen van de samenleving en de

economie, de democratische participatie, de basis voor excellente opleidingen, de economische

basis van power-regio’s, het vestigingsklimaat van steden, sociale cohesie en weerbaarheid, en de

basis voor de multiculturele samenleving. Daarin investeren levert een hoog rendement in brede

zin (cultureel klimaat en een adequaat voorzieningenniveau). Het bevordert en stimuleert de

creatieve vermogens van burgers. En komt zo de samenleving ten goede.

2 Naar: Brief Cultuureducatie KC FC K92, gericht aan de Tweede Kamer, 25-6-2014

7

Cultuurparticipatie: klanten, overheid en partners

Moet je investeren in iets dat klanten blijkbaar niet zelf kunnen of willen financieren?

Soms drukt de koopkrachtige vraag niet werkelijk uit wat de samenleving nodig heeft. Gezien het in

H1 beschrevene kun je er niet vanuit gaan dat de burger zelf vraagt om zijn creatieve mindset te

bevorderen, zeker niet als hij daarvoor minimaal de integrale kostprijs moet betalen:

- Kunst in de openbare ruimte wordt gewaardeerd maar welke markt neemt de kosten

daarvoor voor haar rekening?

- Cultuur op school vinden we zinvol maar welke markt zorgt er voor dat er naast rekenen en

taal ook ruimte blijft voor deze creativiteitsontwikkeling?

- Genoeg mensen gaan graag naar de schouwburg maar wie is bereid de prijs voor een

kaartje te betalen als ook de kosten voor het gebouw en het personeel er mee gedekt

moeten worden?

- Als er geen centraal georganiseerde cultuureducatie meer gegeven wordt, wie vraagt er

dan straks nog naar vioollessen? En wat gebeurt er als er straks niemand meer viool kan

spelen en er ook niemand meer is om het van te leren? Wie bespeelt dan nog onze

concertpodia?

We zien het al in veel gemeenten gebeuren. Neem de gemeente Berkelland. Zij haalde in 2011 het

landelijke nieuws als kaalslaggemeente die het aan de markt ging overlaten. De Triangel sloot. Het

Segnocollectief van ZP-ers nam het muziekonderwijs voor de goed lopende instrumenten over.

Inmiddels 2 jaar later zien de muziekverenigingen hun aanwas tot een derde geslonken. Zodra

muziekles geen common sense meer is en er is geen centraal georganiseerde aanbieder meer,

verdwijnt de vraag.

Je kunt je bij dit alles neerleggen vanuit de gedachte dat waar geen vraag naar is, ook geen

behoefte aan is. Maar als er geen aanwas van onderaf plaatsvindt, zowel voor cultuurparticipatie

als voor cultuurbeleving, als er geen talentontwikkeling gestimuleerd wordt, geen liefde voor

cultuur, gewoon omdat het niet meer wordt aangeboden, zal de vraag verdwijnen. En daarmee de

aanwas op de beroepsopleidingen (kunstacademies, conservatoria, docentenopleidingen). En

daarmee de professionals op de podia. En de docenten om nieuw talent te scouten en op te leiden.

En zo ook het creatief burgerschap dat we zo hard nodig hebben. Al met al een vicieuze cirkel die

niet meer terug te draaien is.

Daar ligt de taak voor de overheid. Én de lokale partners. Zowel maatschappelijke organisaties als

het bedrijfsleven. Zij zijn nodig om Cultuur te blijven stimuleren, ondersteunen, prikkelen.

Bijvoorbeeld om efficiënter en meer naar buiten gericht te werken dan nu soms het geval is.

Waar het vroeger genoeg was als de gemeente een instelling subsidieerde en de klanten de rest

betaalden, is het vandaag de dag noodzakelijk maar ook wenselijk dat de culturele infrastructuur

verankerd is in de hele samenleving. Dat het partnerschappen aan gaat met bijvoorbeeld de

zorginstellingen. Maar ook met bedrijven. Ook zij kunnen en moeten een belangrijke bijdrage

leveren aan de verankering van het culturele klimaat in hun regio.

8

Onze culturele levensloop

Als we het wat breder trekken dan alleen onze eigen lokale situatie, welke rol zouden de

verschillende partners dan op zich moeten nemen in onze culturele levensloop?

De Gruitpoort ziet het als volgt.

- Rijksoverheid schept voorwaarden door financieren cultuureducatie in het basisonderwijs,

de beroepsopleidingen, basisinfrastructuur podia en gezelschappen.

- Provincie financiert inhoudelijke speerpunten en innovatie

- Gemeenten zorgt voor podia, broedplaatsen en binnenschoolse cultuureducatie

- Maatschappelijke partners en bedrijfsleven ondersteunen de podia en broedplaatsen opdat

zij hun programma’s kunnen financieren.

Door op deze manier de taken te verdelen tussen de verschillende belanghebbenden en de markt,

krijgt onze culturele levensloop een nieuwe structuur. De overheid garandeert daarin onze

cultuureducatie, binnen een basisinfrastructuur van broedplaatsen, podia en gezelschappen.

Broedplaatsen

12-18jr

18-25jr

25-50jr

50-70jrPubliek Klanten

Binnenschoolse cultuureducatie PO

Samenwerking VO

Beroepsopleidingen

Profs, ZPersen kunstenaars

De culturele levensloop in de 21e eeuw

70+

0-12jr

Broe

dpla

atse

n, p

odia

,

Vere

nigi

ngen

, etc

De klanten nemen in aantal, door ons drukke werkende bestaan, eerst af en daarna weer toe als

we ook ouder worden. Als amateurkunstenaar kunnen we ook actief kunnen worden als vrijwilliger.

De broedplaatsen, podia en verenigingen richten zich, i.s.m. maatschappelijke partners en

bedrijven, in toenemende mate op cultuureducatie aan kinderen en andere maatschappelijke

verbindingen met partnerorganisaties.

De kunstenaar (in dienst en freelance) werkt in gezelschappen, orkesten, opleidingen,

broedplaatsen en in scholen, binnen de landelijke en regionale culturele infrastructuur.

Het onderwijs zorgt zowel in PO en VO als in de beroepsopleidingen voor gewaarborgde kwaliteit

en wordt daarvoor ook gefinancierd. Het aantal beroepsopleidingen neemt wel sterk af waardoor

de buitenschoolse educatie voor kinderen zich meer richt op het creëren van publiek dan op het

opleiden van professionals.

9

Broedplaatsenbeleid

Een gezonde lokale culturele infrastructuur levert meer op dan het kost, niet alleen immaterieel

maar ook materieel. Uit onderzoek blijkt dat de aanwezigheid van veel lokale culturele

bedrijvigheid voor steden van groeiend economisch belang is. Mensen volgen al lang niet meer het

werk – de werkgelegenheid –, maar het werk de mensen. Dit geldt zeker voor hoogopgeleide

werkers in kennisintensieve sectoren. Om als regio de werkgelegenheid in deze sectoren van de

toekomst te behouden, moeten zeker krimpregio’s alle zeilen bij zetten om het

voorzieningenniveau op peil te houden. Maar als er minder middelen beschikbaar zijn, zullen er

ook keuzes gemaakt worden.

Een goed middel daarvoor kan zijn, het voeren van een afgewogen broedplaatsenbeleid: het (bij

voorkeur bóvenlokaal) aanwijzen van een aantal inspirerende plekken waar cultuur plaatvindt, bij

voorkeur in meerdere disciplines en van waaruit verbanden kunnen worden gelegd met andere

maatschappelijke sectoren en het regionale bedrijfsleven.

Wat is een broedplaats?

Van oudsher (jaren ‘70) waren culturele broedplaats verzamelgebouwen, bij voorkeur in

leegstaande fabriekspanden, met (betaalbare) werkplekken, ateliers, oefenruimtes voor

(amateur)kunstenaars en ondernemers in de creatieve sector. Inmiddels vormen ook

kunstencentra zich steeds vaker om van traditionele cursusinstituten tot creatieve broedplaatsen.

De diversiteit van gebruikers zorgt voor synergie en meerwaarde. Daarmee vervullen broedplaatsen

een belangrijke inspirerende rol voor de inwoners van een stad. Zeker als er voldoende ruimte is

om zowel geïnspireerd te worden als om zelf initiatieven te nemen.

Van daaruit kunnen broedplaatsen zich doorontwikkelen als ontmoetingsplaats voor

gelijkgestemden maar juist ook voor andersdenkenden. Een plek waar men elkaar ontmoet,

verbindt en inspireert. Het is een plek waar professionals (kunstenaars, theatermaker, filmmakers)

zich graag aan verbinden. Waar zij, geïnspireerd door

de plek en door met elkaar nieuwe producties en

installaties maken, ondersteund door de organisatie

van de broedplaats.

Daardoor is zo’n broedplaats ook aantrekkelijk voor

publiek en amateurkunstenaars. Om er lessen te volgen

en bijzondere activiteiten en evenementen te

bezoeken. Zeker in gemeenten waar geen hogescholen

voor de kunsten gevestigd zijn en dus minder

professionals wonen is het bieden van een prikkelende

en uitdagende programmering binnen zo’n

broedplaats zeer wenselijk. Zodat de broedplaats ook

te vinden is.

10

Sociale innovatie: cultuur als preventieve zorg en hulpverlening

Een nieuwe visie op cultuurbeleid is niet de enige uitdaging voor gemeenten. Ook de transities in de

jeugd- en ouderenzorg vormen een uitdaging. Met minder middelen moeten extra taken worden

uitgevoerd. Door als gemeente aan een broedplaats niet alleen meerdere beleidsterreinen maar

ook een regiefunctie toe te kennen, ontstaat een effectief instrument om vorm te geven aan

gemeentelijk cultuur- én transitiebeleid. Bij voorkeur in combinatie met sport. Een broedplaats kan

bijvoorbeeld cultuureducatie op scholen organiseren. Ook kunnen specifieke programma’s voor

ouderen en jongeren ontwikkeld worden, samen met doelgroepspecifieke ketenpartners.

Een broedplaats kan nooit de plaats van de hulpverlening innemen maar zij kan wel, door een

sterke focus op preventie, zowel in het jeugd- als het ouderenbeleid, een belangrijke bijdrage

leveren aan het voorkomen van hoge zorgkosten. Zeker nu de kosten daarvan bij de gemeente zelf

liggen. Gewoon door het vroegtijdig te signaleren van risico’s en door mensen bij te staan en tot

(culturele) participatie te stimuleren als de eventuele problemen nog behapbaar zijn. Veel jongeren

kunnen daardoor buiten het hulpverleningscircuit blijven of hoeven er een minder groot beroep op

te doen. Ook voor ouderen kan cultuur een belangrijk middel zijn om actief en vitaal te blijven en

daardoor een beroep op de zorg uit te stellen.

Een culturele broedplaats moet, om al die betrokkenen te inspireren en uit te dagen een sterk een

netwerk hebben van amateurkunstenaars én professionals voor het uitvoeren van programma’s.

De broedplaats kan dan een loket- of makelaarsfunctie vervullen maar ook kwaliteitsimpulsen aan

programma’s geven of ze zelfs initiëren.

Cultuur en sport

In deze transities maar ook richting scholen kunnen sport en cultuur goed samen optrekken. Zowel

sport- als cultuureducatie zijn voor scholen essentieel en beide disciplines vragen om

ondersteuning van buiten. Een broedplaats kan die ondersteuning geven. Als sport en cultuur

daarin samen optrekken, wellicht zelfs vanuit zo’n broedplaats (huisvesting), geeft dat inspiratie en

synergievoordelen en maakt dat de communicatie naar scholen eenvoudiger.

Dat geldt ook voor programma’s richting jeugd- en ouderenzorg. Ook daarin kan de vraag

gecombineerd binnengehaald en aanbod op elkaar afgestemd worden.

Regionale visie

Om het broedplaatsenbeleid concreet invulling te geven zouden de gemeenten in de Achterhoek

allereerst in gezamenlijkheid zorg moeten dragen voor regionale spreiding van voorzieningen

(culturele atlas). In het kader van Achterhoek 2020 vindt zo’n onderzoek al plaats. De gemeenten

zullen moeten kiezen met welke broedplaatsen zij een verbinding aan gaan zodat zij gezamenlijk

kunnen zorgen voor een regionaal dekkende culturele infrastructuur. De provincie zou dan de taak

op zich kunnen nemen de aangewezen broedplaatsen te ondersteunen bij het kunnen voeren van

een innovatief beleid en een innovatieve programmering.

11

Broedplaats de Gruitpoort “De huidige generatie kunstenaars maar ook hun publiek laten zich niet meer leiden door

‘instituties’ of ‘experts’, maar zoeken hun eigen weg – vooral geleid door vrienden en communities,

al dan niet via sociale media.”3 Toch is het voor zowel publiek als voor gemeenten plezierig en

functioneel om plekken te hebben waarin klanten en experts elkaar kunnen vinden. Een plek waar

alle disciplines binnenshuis zijn om deze broedplaats-functie vorm en inhoud te kunnen geven.

De Gruitpoort is al jaren zo’n broedplaats nieuwe stijl. Met een meer dan 15 atelier- en

werkruimtes voor zowel beeldende kunstdisciplines en theater/dans als theorievakken, een

jongerencentrum, een filmhuis en (in) een vlakke vloer-theaterzaal worden hier volop

mogelijkheden geboden om cultuur(educatie) te presenteren aan en te delen met bezoekers. Een

multifunctionele accommodatie die cultureel-maatschappelijke doelen verbindt met theater, film,

debat en (podium)kunst aan zowel kinderen en jongeren als aan volwassenen en ouderen.

Social design avant la lettre.

Gelegen in het CultuurKwartier zijn er daarnaast veel mogelijkheden tot samenwerking met de

andere instellingen in dat gebied (Amphion, Borghuis, Stadsmuseum, VVV, bioskoop, Ruimzicht) en

tot nieuwe initiatieven en shared services.

Muziek is daarbij een onmisbare discipline. Helaas is dat nu niet gesitueerd in het CultuurKwartier.

Er zal vanuit het broedplaatsenbeleid een regionale visie ontwikkeld moeten worden op het

muziekonderwijs in de Achterhoek, zowel binnenschools als buitenschools. De Gruitpoort denkt

daar graag in mee.

Kritische succesfactoren van de Gruitpoort

Wat maakt de Gruitpoort een geschikte broedplaats?

Het multifunctionele pand ligt op een zichtlocatie aan de rand van het centrum en is

onderdeel van het CultuurKwartier.

De publieksprogrammering (film, theater, debat) vormt de zichtbare etalage van wat de

broedplaats te bieden heeft.

De lessenafdeling en de daartoe ingerichte faciliteiten zorgt voor een vaste stroom van

cultuurgeoriënteerde bezoekers, zowel kinderen als volwassenen.

De kleine basisorganisatie is professioneel en wendbaar en in staat snel en inhoudelijk te

reageren op nieuwe ontwikkelingen en in staat (externe) financiering te verwerven.

Met het Jongerencentrum en het ouderenprogramma is de broedplaats niet alleen een

cultuurgeoriënteerde stedelijke ontmoetingsplaats voor jongeren en ouderen zelf maar een

vindplaats van sociale innovatie.

3 Uit: De Cultuurverkenning 2014, Raad voor Cultuur

12

Een broedplaats is

mensenwerk

Met alleen een geschikt gebouw en

een strakke organisatie ben je er niet

als broedplaats. Een broedplaats

werkt pas als je er in gesprek kunt

met mensen die met je mee

broeden. Mensen met bagage. Die je

scherpe vragen stellen, je aan het

denken zetten. Vanuit de ervaring

die ze zelf meebrengen.

Deze mensen, vrijwilligers en

medewerkers, maken samen de

broedplaats Gruitpoort:

Het zijn zo’n 100 vrijwilligers, 50

(vooral freelance) docenten voor

zowel de lessen in de broedplaats,

ook voor de VU als voor de

cultuureducatie in de scholen en

wijken. En een kleine staf van

inhoudelijke afdelingscoördinatoren,

jongerenwerkers, administratieve

ondersteuners en beheerders.

Om een beeld te geven van de gesprekspartners met de inhoudelijke en strategische

verantwoordelijkheid de broedplaats vorm te geven, lichten we hen er uit:

Ester van de Haar (directeur), is van huis uit onderwijskundige . Na o.a. 10 jaar uitgever in de

educatieve sector te zijn geweest, kwam zij 6,5 jaar geleden bij de

Gruitpoort. Met behulp van het hele team heeft de Gruitpoort zich

binnenstebuiten gekeerd. Daar ligt ook haar drijfveer:

verbindingen aan gaan en kansen zien. Altijd met kunst en kwaliteit

als uitgangspunt. Een organisatie heeft alleen bestaansrecht als zij

een meerwaarde biedt voor de samenleving. Daar is kwaliteit en

innovatie voor nodig. En verbinding. Niet alleen met klanten en de

overheid, ook met maatschappelijke partners.

13

John von der Linden (publieksactiviteiten en informatie/communicatie), studeerde geschiedfilosofie

aan de Radboud Universiteit met een minor in de vergelijkende

kunstwetenschappen. Hij was programmeur geluids- en videokunst

bij Extrapool in Nijmegen en werkte als adviseur

informatievoorziening. Als coördinator publieksactiviteiten verzorgt

hij de film, theater en debatprogrammering, de voor de meeste

Doetinchemmers meest zichtbare onderdelen van de Gruitpoort. Na

jarenlang liefhebber (en Gruitpoort)vrijwilliger te zijn geweest een

functie die op zijn lijf geschreven is.

Machteld van der Meij (Lang Leve Kunst) is van huis uit musicus. Later heeft zij commerciële

economie en bedrijfskunde gestudeerd. Ze is zowel

muziekschooldocent geweest als consultant bij Deloitte en Touche,

hoofd in een zorginstelling voor doofblinden en projectleider

doofblindheid op een landelijk expertisecentrum in de zorg. In de

Gruitpoort is zij gestart met het servicepunt amateurkunst. En nu

geeft het programma Lang Leve Kunst haar energie. Om een 86jarige

met een 16jarige te zien praten over hoe het is/was om 16 te zijn.

Om het waargebeurde verhaal dat een oudere vertelde, later als

theatervoorstelling terug te zien. Om mee te maken hoe een

dementerende vrouw opeens weer notitie neemt van haar omgeving omdat ze een koor hoort

zingen. Daar draait het om.

Wendelien Wouters (Jeugd) studeerde docent theater aan ArtEZ. Wendelien werkt als veelzijdig

theatermaker en (trainings)actrice. Met Wouters&Sars Producties

speelt ze voorstellingen over “lastige” onderwerpen voor de jeugd.

Aan de Gruitpoort is ze al tien jaar verbonden. Wendelien zette

direct na haar afstuderen de Oost-Gelderse muziktheaterschool

GRID op die tot op de dag van vandaag volle groepen kinderen en

jongeren naar de Gruitpoort trekt. Om het Gruitpoort-cursusbedrijf

een nieuwe impuls te geven ontwikkelde ze “cultuur in het

sportschool-model”. Momenteel ontwikkelt Wendelien binnen

Bureau Cultuur & School (en deels vanuit de Muziekschool)

eigentijdse cultuurprogramma’s voor kinderen én leerkrachten. Omdat ze zelf blijft les geven en

theatermaken blijft haar feeling met de praktijk voortdurend gevoed.

14

Wout Mulders (Jongerencentrum en jongerenwerk) studeerde Integrale Veiligheidskunde in

Utrecht waar hij zich specialiseerde in jeugd en veiligheid. Door een

afstudeeronderzoek bij Tandem Welzijn in Nijmegen kwam hij voor

het eerst in aanraking met jongerenwerk. Een roeping was

gevonden. Wout ontwikkelde zich snel binnen het jongerenwerk van

Nijmegen en werd gewaardeerd door de jongeren omdat ze op hem

konden bouwen, maar hen ook durfde te confronteren met de

gevolgen van hun gedrag. In Doetinchem vindt hij het stedelijk

jongerenwerk opnieuw uit en laat hij zien waarom het loont om

preventief met jongeren te werken. Als veiligheidscoördinator van

het grootste afgesloten carnavalsevenement van Nederland neemt hij bovendien een schat aan

ervaring mee om jongeren goed te kunnen ondersteunen bij activiteiten en evenementen.

Tanja Hoeben (Volksuniversiteit, in dienst van het Graafschap College) heeft haar achtergrond in

communicatieadvies. Vorig jaar is zijn begonnen met het opfrissen

van de VU: de website is vernieuwd, de gids is een kleurrijke folder

geworden en er zijn enthousiaste nieuwe docenten aangetrokken.

Het samengaan van de VU met de lessen van de Gruitpoort en het

gezamenlijk komen tot een nieuw concept was een mooie volgende

stap voor Tanja: de VU zal de komende jaren in de hele Achterhoek

op de kaart staan.

Het broedplaatsteam:

Foto’s: Johan Veltkamp

15

Missie en visie Gruitpoort

Voor het beschrijven van onze missie en visie maken we gebruik van het eenvoudige model van

Simon Sinek, The Golden Circel4. Hieronder voor de Gruitpoort als geheel en in Deel 2 ook per

afdeling. Steeds beginnen we met ‘het waarom’ en werken dat uit in ‘het hoe’ en ‘het wat’.

Missie: De Gruitpoort prikkelt

Visie Gruitpoort (waarom zijn we er)

Deze tijd heeft creatieve mensen nodig. De ontwikkelingen op het wereldtoneel, de technologische

innovaties die in een onwaarschijnlijk tempo hun implicaties hebben voor onze individuele levens

vragen om veerkracht en creativiteit. De Gruitpoort is er om daar een bijdrage aan te leveren.

Strategie Gruitpoort

(hoe bereiken we dat)

De Gruitpoort maakt cultuur

persoonlijk.

De Gruitpoort is er voor iedereen

die uitgedaagd wil worden. Met

kunst, cultuur maar ook

persoonlijk. En altijd in de

ontmoeting.

De Gruitpoort positioneert zich

als een regionaal ondernemende

broedplaats voor kunst, cultuur

en debat, in verbinding met de samenleving, waar kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen

geprikkeld en geïnspireerd worden, tot talentontwikkeling en creatieve ontmoeting.

Doelen Gruitpoort (wat willen we doen)

1. Prikkelend publieksprogramma in huis

(creatieve lessen, Volksuniversiteit, film, theater, debat)

2. Broedplaats voor makers en kunstenaars

3. Stedelijk jongerencentrum in huis, vindplaats

4. Maatschappelijke verbinding op locatie met

a. Lang Leve Kunst voor ouderen

b. Cultuureducatie op scholen

5. (Creatieve) dienstverlening voor de zakelijke markt

Vanuit deze doelstellingen formuleren we de volgende inzet voor de komende beleidsperiode:

4 Simon Sinek, Begin met het waarom, 2012

16

Inzetten op positie als creatieve broedplaats

De Gruitpoort verbindt de professionele kunst(enaar) met de samenleving. We ondersteunen

amateurs maar zeker ook kunstenaars vanuit professionele kwaliteit in hun talentontwikkeling en

dagen hen uit daarmee ook een verbinding met de samenleving aan te gaan.

Inzetten kwalitatieve programmering en synergie

We ontwikkelen en selecteren op kwaliteit georiënteerd kunstonderwijs, theater, film,

debat,jongerencentrum, ouderen, het onderwijs/scholen. We zoeken voortdurend naar nieuwe

vormen en met een focus op uitdaging en diepgang. Door het leggen van dwarsverbanden tussen

alle afdelingen van de Gruitpoort (lessen, theater, filmhuis, debat, jongerencentrum, ouderen, het

onderwijs/scholen) en altijd in verbinding met de maatschappij, profileert de Gruitpoort zich als

een cultuurinstelling met een grote maatschappelijke relevantie.

Regionaal opstellen als professionele en inspirerende uitvoeringsorganisatie en ‘etalage’

De Gruitpoort is een culturele, uitdagende, prikkelende netwerkpartner in Doetinchem en in de

Achterhoek. We zijn voor alle gebruikers, een aantrekkelijke, cultuurgeoriënteerde ontwikkel- en

ontmoetingsplek. We zoeken verbindingen met andere organisaties in de Achterhoek met wie we

tot afgebakende rolverdelingen komen. Voor ICER bijvoorbeeld kunnen wij onszelf positioneren als

‘etalage’. Bijvoorbeeld:

Bij de Gruitpoort kun je als particulier een cursus 3Dprinten doen,voor toepassingen in industrie en

onderwijs en kunstenaars en hun ateliers verwijzen we naar ICER.

Bij de Gruitpoort kun je terecht voor kwalitatief toneel voor een kleine doelgroep, voor breed

populair theater verwijzen we naar Amphion.

Bij de Gruitpoort kun je terecht voor een basispakket aan educatie voor scholen.. Zowel de

organisatie (voor scholen en voor partners) als de uitvoering (voor onze eigen disciplines hure wij

ZP-ers in per opdracht) kunnen wij voor onze rekening nemen.

Voor specialismen in de kunsten verwijzen wij naar specifieke kunstenaars en ZP-ers die vanuit hun

eigen ateliers of op onze locatie hun diensten kunnen aanbieden en waarin wij kunnen

bemiddelen..

Inzetten op cultureel ondernemerschap

De Gruitpoort ziet kansen voor een stevige verbinding met de samenleving. Of je cursist, jongere of

zakelijke klant bent, je wordt door alle medewerkers altijd vriendelijk ontvangen en tegemoet

getreden. De medewerkers zijn gericht op contact maken. Daarmee bewerkstellingen we een groei

in de deelnemers- en bezoekersaantallen van zowel de kernactiviteiten als de dienstverlening

daaromheen bij zowel kinderen en jongeren als volwassenen.

Specifieke groei wordt beoogd in de zakelijke markt door het verlenen van creatieve

dienstverlening en vergader- en horecafaciliteiten aan zakelijke klanten. Met de komst van de

Volksuniversiteit positioneren wij ons ook als aanbieder van talentrainingen (zowel vreemde talen

als NT2) voor de zakelijke markt.

17

DEEL 2

ONZE PRODUCTEN 2015

18

Innovatief kunstlab

Een broedplaats kan zijn functie niet vervullen zonder innovatief DNA. De producten die we hierna

beschrijven, zijn de producten waar we op dit moment al aan werken en waar de we komende

jaren mee verder willen.

Maar in een echte broedplaats gebeuren juist ook dingen die nu nog niet gepland zijn. Antwoorden

op vragen die nog niet gesteld zijn. Dingen die misschien financieel niks opleveren maar wel

inspirerend of leerzaam zijn. Ook als ze helemaal mislukken. Dingen waar we grenzen mee

verleggen. Echte experimenten. Alleen dan kan een broedplaats functioneren als plek waar

innovatie en creativiteit de kern zijn. Waar mensen met ideeën zich aan verbinden.

Alle Gruitpoorters, maar juist ook buitenstaanders kunnen daarom bij de broedplaats Gruitpoort

een idee met onderbouwing en eventuele begroting indienen. Onze criteria zijn:

o Het experiment prikkelt

o Het experiment is nog nooit eerder gedaan.

o Er zijn meerdere disciplines betrokken.

o Bij voorkeur zijn meerdere doelgroepen betrokken.

o Het is een kortlopende activiteit.

Daarom proberen we elk jaar een (klein) innovatiebudget te reserveren. Voor 2015 is dat 6000,-.

www.ProjectEgg.org Een bijzonder 3Dprint-project van Michiel van der Kley. Dit project is niet

vanuit de Gruitpoort ontstaan maar de kunstenaar gaat vanuit ICER een nieuw project opzetten en

we onderzoeken hoe we daar bij aan kunnen haken.

19

Educatie in een broedplaats

Doelstelling gD

Kunst & cultuur zijn onbetwistbaar belangrijk voor de leefbaarheid, levendigheid en

aantrekkelijkheid van de gemeente Doetinchem en de omliggende kernen. Cultuur is

de verbindende schakel in wijk, stad en regio. Kunst & cultuur zijn van economische waarde

voor Doetinchem en dragen in belangrijke mate bij om reuring in de stad te krijgen. Voor een

aantrekkelijke (binnen)stad om in te wonen, te werken en te leven, is reuring van levensbelang.

Resultaatverwachting gD

Culturele instellingen dienen meer regionaal samen te werken. Daar waar dergelijke

initiatieven ontstaan, worden die ondersteund.

Een goede infrastructuur voor amateurkunsten en voor cultuureducatie is een voorwaarde

voor een vitaal platteland.

Bronnen

Coalitieakkoord Agenda voor de Toekomst 2014-2018

Cultuur- en Erfgoedpact Achterhoek 2014-2016

De educatie-afdeling is altijd de ruggengraat van de Gruitpoort geweest. Het is de oorsprong van de

Gruitpoort en de plek waar klanten daadwerkelijk actief zelf met kunst bezig zijn. De kern van onze

oorspronkelijke doelstelling.

We zien de laatste jaren steeds meer kunstencentra in het land a.g.v. dalende deelnemersaantallen

hun lessenafdeling afstoten. Lees: het aan de markt overlaten en docenten massaal ontslag

aanzeggen. Zij stellen hun ruimtes beschikbaar aan (dezelfde) docenten en deze factureren dan zelf

hun cursisten. De Gruitpoort vindt dit geen wenselijke situatie. De markt, zowel docenten als

cursisten, is hiervoor in de Achterhoek te klein

waardoor zowel het aanbod als de vraag zal

versnipperen en uiteindelijk zal afnemen en

Doetinchem opnieuw een belangrijke culturele

broedplaats zal verliezen . Of in elk geval een

belangrijk participatie-onderdeel ervan.

We kunnen echter niet ontkennen dat hoewel

deze afdeling met afstand wekelijks de meeste

bezoekers over de drempel brengt, zij financieel

gezien risicovol is: de directe (personeels)kosten

zijn hoog en het verschil tussen het minimale en het maximale aantal deelnemers aan een les is

ongeveer 4 deelnemers. Ook is het qua organisatie de meest arbeidsintensieve afdeling. De

Ester van de Haar: “Wij maken cultuur persoonlijk. Alleen wie zich persoonlijk geraakt weet,

komt tot ontwikkeling en innovatie. En dat is nodig in deze tijd.”

20

afdeling gebruikt de meeste ruimte in het pand en omdat alle activiteiten hun eigen faciliteiten

vereisen, is het verschuiven van activiteiten naar andere ruimtes niet mogelijk. Klanten zijn ook

gebonden aan bepaalde dagdelen waardoor verschuivingen is het rooster meteen klanten kost.

Om in te spelen op de behoefte aan meer flexibiliteit hebben we in 2012-2013 een

‘sportschoolmodel voor de lessen ontwikkeld: zelf je eigen programma samenstellen met een kaart

voor 1 keer per week of onbeperkt lessen volgen. Daarmee hebben we het aantal deelnemers in

2012-2013 en 2013-2014, in tegenstelling tot de dalende trend in het land, stabiel kunnen houden.

Groei was echter een stap te ver. Voor het seizoen 2014-2015 zijn we daarom een samenwerking

aangegaan met de Volksuniversiteit. Een instelling met een zeer vergelijkbaar aanbod. Om de

backoffice van beide organisatie in elkaar te kunnen schuiven en daar op te kunnen bezuinigen

hebben we het oude cursussysteem weer teruggebracht. De Volksuniversiteit is een dochter van

het Graafschap College. Daardoor zijn ook andere verbindingen mogelijk, bijvoorbeeld met het

Jongerencentrum.

Waarom educatie?

Een leven lang leren is essentieel om in de samenleving te participeren.

De Gruitpoort biedt educatieaanbod voor iedereen die zich wil ontwikkelen op het gebied

van kunst en cultuur, ongeacht ervaring en talent.

Het lessenaanbod is gericht op de creatieve, kunstzinnige en persoonlijke ontwikkeling van

de deelnemer. Het ontwikkelen van de ambachtelijke vaardigheden is daarbij een middel.

De ambachtelijke competenties van de docenten zijn echter een voorwaarde om voor de

Gruitpoort les te mogen geven.

De Gruitpoort is erkend als een broedplaats (voor jong talent). Ook jongeren weten de

Gruitpoort te vinden als plaats waar ze mooie en creatieve dingen kunnen doen met hun

talenten. Het jongerencentrum heeft geen lessen op haar programma staan en verwijst

eventueel jongeren daarvoor door naar het Cultuurcluster van de Gruitpoort.

Hoe?

In het lessenaanbod van de Gruitpoort staat leren centraal. Het veelvuldig wisselen van

lessen of docent komt ook daardoor weinig voor. De focus ligt in het grootste deel van het

aanbod op leerlijnen en (talent)ontwikkeling.

Tanja Hoeben: “Niemand ontkomt tegenwoordig aan een Leven Lang Leren. Ik maak daarvan:

een Leven Lang Leuk Leren, niet alleen voor de cursisten maar ook voor mijzelf.”

21

Door het wegvallen van de semistructurele

subsidie voor Muziektheaterschool GRID valt

de specifieke coördinatie en

kwaliteitsbewaking daarvan weg. Echter wij

willen het ‘merk’ GRID niet verloren laten

gaan en nemen de lessen, zonder de extra

mogelijkheden voor producties en

ondersteuning, op in het reguliere aanbod.

De Gruitpoort heeft vrijwel geen docenten

meer in vaste dienst en sluit contracten op

basis van de marktvraag. Wel is het

personeelsbeleid gericht op langlopende en

intensieve relaties met docenten en tussen

docenten en deelnemers.

Docenten zijn HBO geschoold, bij voorkeur

met een docentbevoegdheid.

De Gruitpoort werkt m.b.t. jongeren voor

zowel de educatie amateurkunst als voor het jongerencentrum intensief samen met de

scholen voor voortgezet onderwijs.

Door de inhoudelijke samenvoeging van kunst en talen ontstaan er verschillende vormen

van (cultuur)educatie binnen de Gruitpoort voor verschillende markten. Voor de Gruitpoort

deels nieuwe markten die ook weer gebruik kunnen maken of een bijdrage kunnen leveren

aan de andere producten. Gruitpoort en VU zoeken daarbij nadrukkelijk een stevige

verbinding met de bedrijven in de regio. Op die manier kan een nieuwe financieringsmatrix

ontstaan en kan het bedrijfsleven daadwerkelijk bijdragen aan de Culturele Broedplaats en

de economische spin off die daar vanuit gaat

Wat?

Het lessenaanbod is breed: diverse disciplines beeldend en podium en nu ook talen, voor

kinderen en volwassenen.

De kwalitatief uitdagende lessen worden door professionele en HBO-geschoolde docenten

gegeven, tenzij er inhoudelijk aanleiding is om daar vanaf te wijken.

De Volksuniversiteit is tot nader orde het merk waaronder alle lessen in de Gruitpoort

worden aangeboden.

Muziekonderwijs is een discipline die de Gruitpoort zelf niet aanbiedt. Wel wordt

onderzocht in hoeverre het muziek en de overige kunstdisciplines op termijn in

gezamenlijkheid aangeboden zou kunnen worden. Voor cultuureducatie op scholen is al zo.

22

Resultaat en verantwoording

Het deelnemersaantal voor de Gruitpoortlessen begroten we voorzichtig op 400.

Voor de Volksuniversiteit nog voorzichtiger op 250. Ook relatief is het aantal bezoeken daar

lager omdat er veel korte trainingen en lezingen worden aangeboden.

2010-

2011

2011-2012 2012-2013 2013-

2014

2014-

2015

2015-

2016

Cursisten GP 762 598 589 450 400 400

Bezoeken GP 19.812 15.548 17.670 18.000 10.0005 10.000

Cursisten VU 250 300

Bezoeken VU 5.000 6.000

5 Aangezien voor de jaarcursussen het aantal lessen per jaar weer is teruggebracht van 30 naar 26 daalt

ook het aantal bezoeken per jaar aanzienlijk.

23

Theater

Waarom theater?

Waar de lessenafdeling de ruggengraat van de Gruitpoort is, is het theater altijd de ziel geweest. Als

prikkelen onze missie is, kan dat niet zonder theater. Om theater kun je niet heen. Het Gruitpoort

Theater neemt met zijn/haar professionele kleinschalige kwaliteitsprogrammering een unieke

positie in de wijde omgeving. Doetinchem mag trots zijn op dit theater dat de culturele regiofunctie

in hoge mate versterkt.

Hoe?

Inzet vrijwilligers voor zowel programmering als kassa- en bardiensten.

Samenwerking met Amphion voor inhoudelijke expertise en afstemming en gezamenlijke

publiciteit.

John von der Linden: “Kunst wordt voelbaar als het voor je ogen wordt gemaakt. In de Gruitpoort

bieden we een podium aan makers, die net iets meer willen, in de Achterhoek.”

24

Biedt ruimte aan theatermakers die voorstellingen willen ontwikkelen dmv

theaterbroedplaats olv Jos Spijkers.

Interactie bevorderen tussen makers en bezoekers.

Door het schrappen van de gemeentelijke opdracht is er geen ruimte meer eigen

theaterprogrammeur. Samen met Amphion en de theatervrijwilligers wordt een

basisprogrammering van 8 voorstellingen voortgezet.

Het theater heeft de opdracht met een sluitende begroting te werken. De Gruitpoort is op

basis van het verleden bij het Nederlands Fonds PodiumKunsten gehonoreerd als SKIP-

podium. Daarmee kan de helft van een eventueel verlies bij het NFPK gedeclareerd worden.

Voor het programmeren op partage blijkt, nu de rook van de bezuinigingen is opgetrokken

en ook de gezelschappen hun eigen broek op moeten houden onvoldoende aanbod. De 8

voorstellingen worden dus op uitkoop geboekt. (Goede) kunst kost geld.

Gruitpoort blijft op zoek naar een partner die een structureel gezonde

theaterprogrammering voor een langere termijn kan garanderen.

Het aanbod wordt in eerste instantie als passe-partout verkocht: alle voorstellingen samen

voor één vaste prijs. De passe-partouts maken het theater mogelijk en geven daarnaast de

houder (particulier of bedrijf) het recht alle voorstellingen te bezoeken.

Overgebleven kaarten worden los (ook via Amphion) of groepsgewijs (scholen, stichting 4

het Leven) verkocht.

Wat?

Eigenzinnige kleinschalige

kwaliteitsprogrammering met een focus op

de makers.

8 voorstellingen (1 per maand) professioneel

theater op woensdagavond. Gestreefd wordt

naar het opbouwen van een

theaterbroedplaats voor

(semi)professionele makers uit de eigen

regio de kans voorstellingen te ontwikkelen

en op te voeren In eerste instantie onder

artistieke leiding.

Festival Buitengewoon wordt gesteund

middels faciliteiten en expertise.

25

Film

Doelstelling gD

Door digitalisering dringen de kunsten sterker dan ooit door tot de samenleving. Met het

aanbieden van een gevarieerd aanbod van kwaliteitsfilms uit de hele wereld neemt de

belangstelling voor film- en beeldcultuur bij een groot en divers publiek toe. Hernieuwde

verbindingen met andere sectoren en disciplines leiden tot een nieuwe

samenwerkingsverbanden.

Resultaatverwachting gD

Het medium film kent zijn amusementswaarde maar is ook van betekenis in persoonlijke,

culturele en meer algemene maatschappelijke ontwikkelingen. De vertoning van kwaliteitsfilms

maakt onderdeel uit van een netwerk van artistieke filmvertoners in de Achterhoek. Ten

behoeve van projecten wordt samengewerkt met lokale, regionale en landelijke (film)culturele

en maatschappelijke organisaties.

Bron

Raad voor Cultuur, De Cultuurverkenning 2014

Waarom film?

Film is de meest laagdrempelige kennismaking met ons cultuuraanbod, het biedt een venster op de

wereld, geeft blikken van buitenaf. De dominantie van de Angelsaksische populaire beeldcultuur

maakt de behoefte aan een ander standpunt groot. Geen ander medium kan jaarlijks uit zoveel

standpunten en landen visies tonen aan een zo groot publiek. Film is de meest structuralistische

van alle kunstvormen, hij struint vrijelijk door tijd en ruimte om zijn verhaal te vertellen.

Hoe?

In een tijd van steeds meer nieuwe technieken en kwalitatief goede huiskamertechnologie

zal het filmhuis zich moeten profileren door te investeren in verassende inhoud, service,

comfort en toevoegde waarde.

Door de digitalisering van de projectie en distributie heeft het filmhuis de mogelijkheid

beter in te spelen op de snelle ontwikkelingen van deze tijd: breder aanbod, dat vaker en

sneller beschikbaar is, op het grootste filmhuisdoek van Oost Gelderland.

John von der Linden:”De kennismaking met de Gruitpoort geeft een venster op de wereld en

een wereld aan verhalen.”

26

Het filmhuis zal moeten blijven groeien om de langjarige financiële verplichtingen van de

digitalisering rendabel te houden.

Uitbreiden van het publiek wordt gerealiseerd met extra kijkmomenten, speciale

programma’s, een professionele exploitatie en accommodatie, goede outillage (projectie

en geluid), promotie, marketing en prijsdifferentiatie.

Het filmhuis is lid van de Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten en bestuurslid

het Gelders Filmvertoners Overleg en is daarmee ingebed in de landelijke en regionale

netwerken voor filmvertoning.

Het filmhuis stimuleert inhoudelijke kwaliteit door vrijwilligers verantwoordelijk voor de

programmering in staat te stellen pers- en industrie- voorstellingen van nieuw filmaanbod

te bezoeken.

Wat?

Het filmhuis biedt een aanvulling op het aanbod van de bioscopen met kwaliteitsfilms en

themavoorstellingen die in het commerciële bedrijf geen kans krijgen. Daarmee draagt het

filmhuis bij aan de kwaliteit en diversiteit van het culturele klimaat in Doetinchem.

Door de professionele digitale filmapparatuur heeft de Gruitpoort toegang tot een actueel

aanbod kwaliteitsfilms en is het het meest actuele filmhuis van de Achterhoek.

Het Gruitpoort filmhuis is meer dan een filmvertoner. Het is gesprekpartner voor makers,

scholen en maatschappelijke organisaties die cineastische projecten willen opzetten en

deelt haar kennis met makers en vertoners

Gruitpoort filmhuis vertoont films uit het brede aanbod van kwaliteitsfilms

(cinematografisch en cultureel of in artistiek opzicht waardevolle films en documentaires).

Het gaat om kleinere artistieke films die over het algemeen met minder geld gemaakt zijn

en een minder groot publiek trekken dan Hollywood- of andere mainstream kaskrakers.

Films die ontbreken in het in Doetinchem aanwezige commerciële filmaanbod.

Op basis van een kostendekkende organisatie (m.b.v. sponsors en projectsubsidies)

organiseert de Gruitpoort jaarlijks een buitenfilmfestival op diverse plaatsen in de

gemeente.

De Gruitpoort gaat door met het regelmatig programmeren van kwalitatief geweldloos

kinderfilmaanbod inclusief deelname aan het jaarlijkse Cinekid Festival.

Resultaat en verantwoording

Met meer dan 250 voorstellingen per jaar en 80 titels uit meer dan 20 landen is film biedt

het filmhuis niet alleen het meest uitgebreide, maar ook het meest veelzijdige aanbod in de

Gruitpoort.

27

Het filmhuis streeft naar een groter publieksbereik door er vaker voor het publiek te zijn en

specifieker voor het Doetinchemse publiek te programmeren. Naast de vaste

draaimomenten op maan-, dins-, donder- en zater-dag zal gekeken worden naar het

uitbreiding van kijkmomenten op het moment dat de zaal beschikbaar is, zonder daarbij de

andere afdelingen (verder) voor de voeten te lopen. Het zal dus gaan om incidentele

avonden en extra ochtend of middagvoorstellingen.

Met regelmatige filmevenementen (festival, buitenfilm, film en food) wordt contact gelegd

met publiek van buiten de geijkte doelgroep.

In aantallen 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Kinderen 328 186 419 301 400 500

Volwassenen 7149 7.828 9.086 10.326 9.600 10.000

7.477 8.014 9.505 10.627 10.000 10.500

28

Debat en events

Waarom debat en events?

Door ruimte en expertise te bieden aan maatschappelijke organisaties kan iedereen prikkelende

bijeenkomsten organiseren en versterken wij de verankering van de broedplaats in de samenleving.

Niet door alles zelf te doen maar door ruimte te bieden aan anderen.

Hoe?

Ondersteuning van organisaties bij het realiseren van hun ideeën.

Beschikbaar stellen van faciliteiten, expertise en communicatiekracht om evenementen

mogelijk te maken.

De creatieve omgeving inspireert niet alleen, het garandeert ook een bijzondere ambiance.

Gevraagd en ongevraagd nemen we stelling en organiseren waar nodig zelf het debat.

De afdeling debat en events werkt met een sluitende begroting

Door de inzet van vrijwilligers en het gebruik van standaardprocessen voor de organisatie

kunnen we financieel zeer gunstig evenementen opzetten.

Streven is de ook de financiële inzet van onze partners laag te houden en hen ook op die

manier helpen ideeën te realiseren.

Evt. horeca-inkomsten komen altijd ten goede aan de Gruitpoort.

Wat?

Wekelijks zijn er in de Gruitpoort bijzondere bijeenkomsten, voorstellingen en events. Van

krant tot vereniging, van belangenorganisatie tot regionale omroep, voor allerlei

maatschappelijke organisaties is de Gruitpoort niet alleen de plek die hen ruimte biedt,

maar een partner die hen helpt ideeën te realiseren.

Architecten, autisten, ontwerpers, humanisten, grootse- en werkzoekende vrouwen,

jongeren en mensen met NAH (niet aangeboren hersenafwijkingen) organiseren bij ons

regelmatige themacafé’s.

De Cultuurkwartier avonden, het Achterhoeks dans- en theaterpodium, de tangosalons, het

Pietenhuis van Warboel en Graafschapcollege, Collegetour IJsselgroep en het maandelijkse

nieuwscafé van Dagblad de Gelderlander en Omroep Gelderland behoren tot het vaste

aanbod.

John von der Linden: ”Omdat we zijn wie we zijn kunnen we ruimte bieden aan organisaties die

iets te vertellen hebben. We helpen hen en samen met hen nemen we waar nodig stelling.”

29

Cultuureducatie op school

Doelstelling gD

Culturele vorming op de basisschool en het voortgezet onderwijs is belangrijk vanwege de

laagdrempeligheid. Binnen- en buitenschoolse culturele activiteiten vormen hier een

onlosmakelijk onderdeel van. Het jeugdbeleid is zoveel mogelijk gericht op het voorkomen van

problemen en achterstanden bij jeugdigen. Belangrijk zijn de dwarsverbanden met

consultatiebureaus, voorschoolse voorzieningen en alle vormen van primair en voortgezet

onderwijs, sport- en culturele voorzieningen.

Resultaatverwachting gD

Het behoud van de basiscultuureducatie niet alleen lokaal maar ook regionaal borgen. Voor de

14+ jongeren ligt de focus bij het stedelijk jongerencentrum.

Bron

Coalitieakkoord Agenda voor de Toekomst 2014-2018

Waarom cultuureducatie op school?

Creativiteit maakt slim, inventief, blij. Creativiteit helpt je om niet alledaagse situaties en

problemen van meerdere standpunten te benaderen of op te lossen. Creativiteit helpt om de

wereld in en buiten jezelf te begrijpen en vorm te geven.

Cultuureducatie is dan ook een vak dat, gelukkig, door steeds meer scholen op de agenda wordt

gezet.

Leerkrachten zijn duizendpoten, maar niet van alle markten thuis. Zij worden graag opnieuw

gevoed en geïnspireerd met kennis van professionele kunstvakdocenten zodat het mogelijk wordt

om creativiteit een plek te geven in de dagelijkse lespraktijk. Door leerkrachten bij te scholen,

openbaren zich nieuwe talenten binnen de school. Ook leerlingen worden door hen geïnspireerd en

voelen ruimte om hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen. Samen met de scholen bouwen we

zo aan de (unieke)wereldburgers van morgen. Creativiteit is de toekomst.

Hoe?

Sinds 2005 wordt het culturele aanbod voor scholen bemiddeld door Bureau Cultuur&School. Een

samenwerkingsverband van de Gruitpoort en Muziekschool Oost-Gelderland, gerund vanuit de

MOG. Door het wegvallen van de provinciale subsidie, zou logischerwijs ook een einde komen aan

het bestaan van het bureau. Echter: zowel Muziekschool als Gruitpoort zagen kansen en voelden

ambitie om de scholenmarkt te blijven bedienen en dit zelfs te intensiveren met eigen producten.

Sinds 2014 is de samenwerking daarom verder versterkt door het bureau te laten runnen door de

coördinator Jeugd van de Gruitpoort, ondersteund door de coördinator AMV van de Muziekschool.

30

Daardoor zal er meer doorstroom naar en samenhang tussen het binnenschoolse naar het

buitenschoolse aanbod van beide organisaties ontstaan.

In dit productenboek beschrijven we het totale aanbod. De onderdelen Muziek worden verzorgd

door de Muziekschool, de overige onderdelen door de Gruitpoort.

Bureau Cultuur & School sluit met haar aanbod aan op de kerndoelen voor Kunstzinnige

Oriëntatie, vastgesteld door het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap en de

daarbij behorende leerlijnen ontwikkeld door Stichting Leerplan Ontwikkeling:

54: De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er

gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.

55: De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.

56: De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten

van cultureel erfgoed.

Bureau Cultuur & School staat midden in haar werkveld: ze is een toegankelijke,

professionele partner voor het onderwijs.

Bureau Cultuur & School is een brug tussen de binnen-en buitenschoolse kunsteducatie: zij

stimuleert dat kinderen in hun vrije tijd verdieping zoeken van hetgeen zij binnen hun

school aangeboden hebben gekregen.

Bureau Cultuur & Cultuur communiceert vanuit haar eigen “merknaam”. Beide partners,

Muziekschool Oost-Gelderland en de Gruitpoort zijn als partners altijd zichtbaar.

Bureau Cultuur & School heeft een website en een Facebook pagina waarop zij zowel haar

aanbod als actuele ontwikkelingen publiceert.

In een folder wordt het gehele aanbod beschreven. De folder wordt indien nodig bijgesteld,

al is de aard van het aanbod dat dit slechts op details nodig zal zijn: het aanbod is zo

“duurzaam”ontwikkeld dat het niet aan grote verandering onderhevig is.

Bij activiteiten die het bureau op scholen uitvoert, zal zij altijd aandacht vragen voor het

buitenschoolse cursusaanbod van beide organisaties door deelnemers een folder mee te

geven. Zo bevordert het bureau de beoogde doorstroom van het binnenschoolse naar het

buitenschoolse aanbod.

31

Wat?

Bureau Cultuur & School is de plek waar minimaal 75% van de scholen (=27 scholen) uit de regio

(een deel van) hun kunst en cultuur programma’s inkopen. Het is een samenwerkingsverband

tussen Gruitpoort en Muziekschool Oost Gelderland.

Het programma van Bureau Cultuur & School heet “Tijd voor creativiteit”. Het aanbod bestaat uit:

DOEN

Algemene Muzikale Vorming (groep 4, leerlijn)

Meer Muziek (groep 1 t/m 5, leerlijn aansluitend op AMV)

Kunst met Klasse(n), alle disciplines, interdisciplinair, bijgeleverde reflectieopdrachten,

aansluiting bij Erfgoed, verdieping mogelijk met leskisten (groep 1 t/m 8, doorgaande

leerlijn)

KIJKEN

Klassefilm (groep 1 t/m 8)

Schoolvoorstellingen (groep 1 t/m 8)

(NA)SCHOLING

Meesters in de kunsten: multidisciplinaire nascholing en een team-ontwikkeltraject voor

leerkrachten waarbij men onder leiding van professionele kunstvakdocenten invulling geeft

aan een leerlijn voor de kunstvakken.

De programma’s “AMV” en “Meer Muziek” bevatten kleine scholingsonderdelen.

OP MAAT

Indien gewenst worden zowel voor kinderen als leerkrachten/leiding ook projecten op maat

ontwikkeld.

NETWERK

Bureau Cultuur & School organiseert netwerk- en scholingsbijeenkomsten voor ICC-ers. Dit

zijn minimaal twee bijeenkomsten per jaar. Daarnaast bezoeken de coördinatoren, indien

gewenst, ook de afzonderlijke ICC-clusters.

32

Voor wie?

Bureau Cultuur & School richt zich met haar aanbod voornamelijk op leerlingen van het

gehele basisonderwijs (4-12 jaar) in haar werkgebied: 20 in gemeente Doetinchem en 17 in

gemeente Bronckhorst. Daarnaast zijn haar doelgroepen:

Leerkrachten die nascholingstrajecten kunnen volgen.

De Intern Cultuur Coördinatoren, ICC-ers, zijn de groep waar het bureau zich op richt voor

de verkoop van haar aanbod.

Daarnaast zijn de ICC-ers de groep waarvoor het bureau nascholing en uitwisseling

organiseert en zijn zij (en incidenteel schoolbestuurderen) de gesprekspartners voor het

(door)ontwikkelen van haar aanbod.

Ook de voor-en naschoolse educatie is een doelgroep van het bureau: zij organiseert en

ontwikkelt ook programma’s voor peuters vanaf 2.5 jaar (kinderdagverblijven en

peuterspeelzalen) en de Buitenschoolse Opvang (BSO).

Ook peuter-en BSO leidsters kunnen nascholing in de kunstvakken genieten.

Met wie?

Opdrachtgevers:

o Brede School Netwerk (BSN): investeert vanuit haar budgetten momenteel in AMV

en het peuterproject van de Gruitpoort. Vanaf schooljaar 2014-2015 heeft het BSN

toegezegd ook het budget dat door sommige scholen niet wordt gebruikt voor

AMV te oormerken voor inkoop van Kunst met Klasse(n).

o EYE: verzorgt de filmprogramma’s voor Klassefilm.

Collega’s:

o Bibliotheek West Achterhoek: ook zij verrichten cultuureducatie voor de West

Achterhoekse scholen. Deze educatie wordt gefinancierd door de gemeente

Doetinchem, deels via het Brede School Netwerk.

o Amphion: locatie voor een deel van de schoolvoorstellingen. Een gesprek over

diepgaandere samenwerking (bijv op het gebied van de programmering) is een

mogelijkheid voor seizoen 2014-2015.

o Diverse muziek-en theatergezelschappen: verzorgen de (veelal interdisciplinaire)

schoolvoorstellingen van Bureau Cultuur & School.

o Mogelijke nieuwe partner is het Sport Service Punt: ook zij ontwikkelen zowel

binnen-als buitenschoolse activiteiten voor de jeugd zonder dat deze direct

concurrerend zijn. Inhoudelijk en qua communicatie zou het interessant kunnen zijn

te onderzoeken waar beide organisaties van waarde kunnen zijn voor elkaar.

Adviseurs

o Pabo Iselinge kan een rol vervullen in de netwerk- en scholings bijeenkomsten met

ICC-ers.

o Cultuur Mij Oost: voorziet het bureau, waar gewenst, van inhoudelijk advies en is

inzetbaar op netwerk-en scholingsbijeenkomsten voor ICC-ers.

33

Resultaat en verantwoording

In schooljaar 2013-

2014 had Bureau

Cultuur & School het

volgende bereik:

Ambitie schooljaar

2014-2015

Ambitie schooljaar

2015-2016

Werkgebied Gemeente

Doetinchem &

Bronckhorst

Gemeente

Doetinchem &

Bronckhorst

Gemeente

Doetinchem &

Bronckhorst

Aanbod& activiteiten Schoolvoorstellingen,

Klassefilm, Meer

Muziek, Culturele

jaarprogramma’s,

Projecten op maat.

AMV6,

Schoolvoorstellingen,

Klassefilm, Meer

muziek, Kunst met

Klasse(n), Meesters

in de kunsten,

projecten op maat.

AMV,

Schoolvoorstellingen,

Klassefilm, Meer

muziek, Kunst met

Klasse(n), Meesters

in de kunsten,

projecten op maat.

Aantal deelnemende

scholen

34 scholen 38 scholen 35 scholen7

Aantal deelnemende

basisschoolleerlingen

6130 leerlingen 6750 leerlingen 7000 leerlingen

Locaties 4 locaties buiten

school

(Muziekschool,

Amphion, Galerie

Zelhem, JT bioscoop)

en diverse

schoollocaties

Muziekschool,

Amphion en diverse

schoollocaties

Muziekschool,

Amphion en diverse

schoollocaties

Klokuren activiteiten Leerlingen: 218 uren

Leerlingen: 250 uren

Leerkrachten en

leidsters: 75 uur

Leerlingen: 250 uren

Leerkrachten en

leidsters: 100 uur

Aantal

bijeenkomsten met

ICC-ers regionaal

1 2 (nov 2014 en mei

2015)

2

Aantal

bijeenkomsten met

ICC-ers lokaal

10 Op aanvraag Op aanvraag

6 AMV zal in schooljaar 2014 2015 binnen het takenpakket van Bureau Cultuur & School vallen

7 Rekening houdend met een dalend aantal scholen a.g.v. de krimp in de Achterhoek

34

Jongeren

Doelstelling gD

Het stedelijk jongerenwerk is ondergebracht bij de Gruitpoort als stedelijk Jongerencentrum

Doetinchem. Het jongerencentrum is als stedelijke voorziening onderdeel van het preventief

jeugdbeleid.

Resultaatverwachting gD

Het jongerenwerk creëert mogelijkheden en kansen waarbinnen jongeren talenten en

eigen initiatieven kunnen ontwikkelen. De jongeren worden hierbij ondersteund en

gestimuleerd om een aanbod te creëren voor alle jongeren uit Doetinchem. De

Gruitpoort beschikt over unieke faciliteiten en expertise om ideeën en ambities waar te

maken. In het jongerencentrum kunnen jongeren laagdrempelig kennis maken met het

jongerenwerk. Het jongerencentrum is een veilige plek zonder groepsdruk en

vooroordelen. Opgroeiende jongeren opgroeien worden uitgedaagd met talenten aan de

slag te gaan en te ontdekken wie ze (willen) zijn. Het jongerenwerk zet in op het

vergroten van hun netwerk en weerbaarheid, gedragsverbeteringen en stimuleert

creativiteit en zelfexpressie.

Bron

Uitvoeringsagenda Jeugd 2015

Waarom Jongerenwerk in een broedplaats?

Alle jongeren verdienen gelijke kansen om veilig en onbezorgd op te groeien en zich te ontwikkelen

tot een uniek persoon. Helaas blijkt in de praktijk dat dit niet voor elke jongere geldt. Ouders

kunnen te kort schieten of simpelweg niet over de mogelijkheden beschikken om hun kind te

bieden wat de maatschappijwel van ze verlangt. Er zijn allerlei omgevingsfactoren zoals groepsdruk

en pestgedrag die het opgroeien naar volwassenheid een lange en hobbelige weg kunnen maken.

Daarnaast kun je het ook moeilijk hebben met jezelf, je anders voelen en daardoor het gevoel

hebben dat je overal buiten valt.

Door een plek te zijn waar je als jongere naar toe kunt met een idee, een vraag of waar je gewoon

anderen kunt ontmoeten, waar je gehoord en verder geholpen wordt, dragen wij niet alleen bij een

gezond jongerenklimaat in de achterhoek maar ook aan de preventieve jeugdhulpverlening.

Hoe?

Het stedelijk jongerenwerk vervult een centrale rol binnen de transitie jeugdzorg door de

uitvoering van het preventief jeugdbeleid. We leggen actief verbindingen met de

leefwereld van jongeren en nemen het voortouw in een congruente werkwijze m.b.t.

preventief werken met jongeren.

35

De werkwijze van het jongerenwerk is vraaggericht en gebaseerd op participatie en eigen

kracht van jongeren. Dit betekent niet dat we ‘op onze handen gaan zitten’ want niet elke

jongere beseft dat hij een vraag of probleem heeft. Daarnaast kan de omgeving van

jongeren klachten hebben waar de jongere zelf geen probleem ervaart.

Het jongerenwerk ondersteunt jongeren en biedt kansen en mogelijkheden voor

participatie, talentontwikkeling en zelfontplooiing. Daarnaast biedt het een helpende hand

wanneer jongeren er zelf niet uitkomen en zal het jongeren begeleiding bieden voordat een

partner het op kan pakken. Jongerencentrum Doetinchem, het stedelijk jongerencentrum,

is één van de voorzieningen die we in kunnen zetten en de centrale plek waar alles

samenkomt.

Het is belangrijk dat het jongerenwerk toegankelijk en laagdrempelig is voor alle jongeren.

We hebben daarom gekozen om de, in Groningen ontwikkelde werkwijze, van Jimmy’s te

implementeren in Doetinchem. Jimmy’s is een jongerenorganisatie waar jongeren uit

Doetinchem en omgeving terecht kunnen met al hun vragen en ideeën. De inzet, ideeën en

creativiteit van de jongeren zal bepalend zijn hoe Jimmy’s vorm krijgt in Doetinchem.

Uitgangspunten zijn jongerenparticipatie, minimaal één vaste locatie waar jongeren terecht

kunnen en een online omgeving waar jongeren informatie en advies kunnen vinden over

uiteenlopende onderwerpen.

Voor wie?

Het jongerenwerk is er voor alle jongeren in Doetinchem en omgeving in de

leeftijdscategorie vanaf het voortgezet onderwijs tot 27 jaar. Jongeren zijn welkom in het

jongerencentrum vanaf 14 jaar.

Omdat we jongeren niet in hokjes willen plaatsen, maar wel doelgroepen willen

onderscheiden gaan we uit van interesses, behoeftes en/of gedragsuitingen van jongeren.

We onderscheiden vier focusgroepen. Het gaat om maatschappelijk betrokken jongeren,

cultuurgeoriënteerde jongeren en/of jongeren die problemen ervaren in de opvoeding of

het opgroeien. Deze laatste groep is op te delen

in jongeren die problematisch gedrag laten zien

(beïnvloed door de straatcultuur) en jongeren

die extra aandacht nodig hebben door

kwetsbare factoren in hun omgeving of een

persoonlijkheidstoornis (aandachtbehoevende

jongeren).

Alle groepen vragen een andere benadering.

Steeds werken we samen met partners.

36

Focusgroepen

Jongeren die maatschappelijk betrokken zijn

Het jongerencentrum biedt volop mogelijkheden en ondersteuning voor jongeren die het leuk

vinden zich in te zetten voor een ander. Het jongerenwerk schenkt regelmatig aandacht aan

maatschappelijke thema’s. Jongeren kunnen in hun vrije tijd of binnen schoolprojecten activiteiten

of projecten opzetten waarbij ze hun maatschappelijke betrokkenheid kunnen uiten. De

deelnemende jongeren van Jimmy’s zijn hier een mooi voorbeeld van.

Jongeren die cultuurgeoriënteerd zijn

Mede dankzij de uitgebreide faciliteiten van de Gruitpoort heeft het jongerencentrum veel te

bieden voor de hedendaagse jongerencultuur. De nieuwste games, computers met

videobewerkingsoftware, de popoefenruimte, noem maar op. Jongeren kunnen met ondersteuning

van het jongerenwerk hun eigen activiteiten en evenementen vormgeven in het jongerencentrum

of daarbuiten.

Jongeren die extra aandacht nodig hebben

Opgroeien is niet altijd makkelijk. Het jongerencentrum wil een veilige plek zijn waar jongeren

zichzelf kunnen zijn. Als thuis of school geen veilige plek is, moeten jongeren terecht kunnen in het

jongerencentrum. Zeker voor jongeren die te maken krijgen met problemen in de thuissituatie,

pestgedrag, angst of depressies.

Jongeren met problematisch gedrag

Problematisch gedrag wordt opgedeeld in hinderlijk, overlastgevend of crimineel gedrag. Veel

jongeren zoeken in hun pubertijd de grenzen op. Middelengebruik, verbaal geweld en intimidatie

zijn hier voorbeelden van. Het kan schooluitval of contacten met politie/justitie veroorzaken. Door

invloeden van de straatcultuur lijken deze jongeren steeds verder van de burgercultuur af te komen

staan. Straatcultuur is een relatief nieuwe cultuur onder (groepen) jongeren, waarbij zij zich

identificeren met normen en waarden die niet overeenkomen met de verwachtingen vanuit de

burgercultuur. Mede door invloed van de nieuwe media lijken steeds meer jongeren zich er mee te

identificeren.

37

Wat?

Het stedelijk jongerenwerk is ondergebracht bij de Gruitpoort en bestaat uit 4 onderdelen.

A. De basis is ‘Jongerencentrum Doetinchem’, het stedelijk jongerencentrum.

B. Daarnaast is er een ambulant jongerenwerker die actief verbindingen maakt met o.a. de

buurtcoaches en vindplaatsgericht werkt.

C. Het derde onderdeel is digitaal jongerenwerk dat momenteel in co-creatie met jongeren

wordt ontwikkeld.

D. En tot slot: Jimmy’s: een nieuwe jongerenorganisatie die met ondersteuning van het

jongerenwerk wordt opgezet.

A Het jongerencentrum

Inzetten op cultuurparticipatie: Eigen kracht van jongeren is de basis van het

jongerenwerk. Het jongerenwerk creëert mogelijkheden en kansen waarbinnen jongeren

talenten en eigen initiatieven kunnen ontwikkelen. De jongeren worden hierbij

ondersteund en gestimuleerd om een aanbod te creëren voor alle jongeren uit

Doetinchem. Dit gebeurt vrijwillig in eigen tijd of binnen schoolprojecten. De Gruitpoort

beschikt over unieke faciliteiten en expertise om ideeën en ambities waar te maken.

Activiteiten kunnen vorm krijgen binnen de Gruitpoort, maar ook daarbuiten. Het

jongerencentrum beschikt over een huiskamer met diverse ontspanningsmogelijkheden en

computers om aan te werken, een danszaal die net zo makkelijk verandert in een

talentenpodium, een oefenruimte en een opnamestudio. Binnen de Gruitpoort kan tevens

gebruik worden gemaakt van de theaterzaal, het café en de vele (creatieve) leslokalen.

38

Inzetten op zelfontplooiing: Het jongerencentrum heeft haar deuren dagelijks open staan

zodat jongeren laagdrempelig kennis kunnen maken met het jongerenwerk. Het

jongerencentrum is een veilige plek waar iedereen zichzelf kan en mag zijn. Een plek zonder

groepsdruk en vooroordelen waar altijd een pot thee en een luisterend oor klaar staan.

Kwetsbare jongeren die het gevoel hebben overal buiten te vallen of geen stabiele

thuissituatie hebben worden uitgedaagd met talenten aan de slag te gaan en te ontdekken

wie ze (willen) zijn. Het jongerenwerk zet in op het vergroten van hun netwerk en

weerbaarheid, gedragsverbetering en stimuleert creativiteit en zelfexpressie.

Inzetten op verbinding: Het jongerencentrum is als stedelijke voorziening onderdeel van

het integrale jeugdbeleid. Het jongerenwerk maakt actief verbindingen met relevante

partners die met jongeren werken. Jongeren die in hun buurt activiteiten ondernemen

kunnen zich doorontwikkelen wanneer zij ouder worden binnen het jongerencentrum.

Partners kunnen (voor specifieke doelgroepen) invulling geven aan eigen activiteiten

binnen het jongerencentrum die door het jongerenwerk worden ondersteund of

gefaciliteerd. Voor de buurtcoaches en de partners van het JIT biedt het jongerencentrum

een verwijsplek voor jongeren met vragen of ideeën. Het jongerenwerk beschikt over

kennis en vaardigheden om signalen van jongeren op te pikken en hier actie op te

ondernemen. Bij meervoudige problematiek verwijst het jongerenwerk door binnen het

netwerk van gespecialiseerde partners op alle leefgebieden.

B Het ambulant jongerenwerk

Inzetten op een integrale aanpak: Het ambulant jongerenwerk is ondergebracht bij de

Gruitpoort, maar wordt aangestuurd vanuit het Jeugd Interventie Team (JIT). Het JIT is een

samenwerkingsverband van partners die gezamenlijk actief zijn om te komen tot een

integrale en sluitende aanpak van overlastgevende groepen en individuele jongeren met

een meervoudige problematiek. In beide gevallen is er sprake van een wijkoverstijgend

karakter. De ambulant jongerenwerker werkt preventief met als doel repressie of

hulpverlening te voorkomen. Hij werkt vindplaatsgericht en kijkt waar jongeren zich

ophouden of waar zich problemen voordoen.

Inzetten op ondersteuning: Het ambulant jongerenwerk gaat uit van de eigen kracht,

wensen, behoeften en talenten van jongeren. Hij verzorgt advies, informatie en

maatgerichte dienstverlening aan jongeren. Er wordt gewerkt aan een effectief netwerk

39

rondom jongeren en ouders in samenwerking met het JIT en de buurtcoaches. Om resultaat

te halen bij groepen worden jongeren individueel benaderd. Met een leider kan je beter

een betekenisrelatie opbouwen en zorgen dat hij bij je in het krijt komt omdat je hem

ergens mee helpt. Met jongeren die zich makkelijk negatief laten beïnvloeden kan je beter

een vertrouwensrelatie opbouwen zodat ze zich door jou laten ondersteunen en sturen.

Door middel van cultuurparticipatie kan je ze laten zien dat ze talenten hebben waar ze

trots op kunnen zijn.

C Het digitaal jongerenwerk

Inzetten op participatie: Elke gemeente heeft de verplichting haar jeugd te voorzien van

informatie en advies. De gemeente Doetinchem heeft de afgelopen jaren gekozen om

hiervoor de website JONGIN te gebruiken. Samen met jongeren van Jimmy’s willen we deze

website gaan ombouwen tot hét platform waar jongeren uit Doetinchem en omgeving

terecht kunnen voor alles wat ze maar willen weten. Uiteraard met een actieve

jongerenredactie.

D De jongerenorganisatie Jimmy’s

Inzetten op participatie: Het stedelijk jongerenwerk is initiatiefnemer om de Jimmy’s

aanpak in Doetinchem te implementeren. Jimmy’s is een jongerenorganisatie, voor en door

jongeren. Professionals en organisaties zijn ondersteunend en faciliterend. Bij Jimmy’s

kunnen jongeren terecht met al hun vragen en ideeën. Dit is inderdaad zo breed als het

klinkt, want we willen een lage drempel. Jimmy’s is er voor alle jongeren. We doen niet aan

hokjes, indicaties, doelgroepen en dossiers. We kijken naar wat ze wél willen en wél

kunnen. De inzet, ideeën en creativiteit van de jongeren zal bepalend zijn hoe Jimmy’s

vorm krijgt in Doetinchem. Uitgangspunten zijn jongerenparticipatie, minimaal één vaste

locatie waar jongeren terecht kunnen en een online omgeving waar jongeren informatie en

advies kunnen vinden over uiteenlopende onderwerpen. De meest voor de handliggende

locatie voor de fysieke Jimmy’s is geïntegreerd binnen het stedelijk jongerencentrum.

Inzetten op een congruente werkwijze: Jimmy’s kan alleen functioneren in een goede

samenwerking met partners. In de buurt maar ook in de jeugdzorg. De buurtcoaches

werken daarbij als aangever en bij complexere vragen moeten we kunnen doorverwijzen

naar zorgpartners. Het is dan belangrijk dat de betrokken partner ook via de Jimmy’s stijl

van werken kan aansluiten bij de (vraag van de) jongeren. Vice versa is het ook belangrijk

dat professionals van partnerorganisaties jongeren

met wie zij contact hebben, kunnen vertellen over

Jimmy’s. De nieuwe werkwijze die door het stedelijk

jongerenwerk wordt ingezet kan worden

overgedragen aan de buurtcoaches zodat jongeren

een congruente aanpak krijgen. Door het stedelijk

jongerenwerk actief te koppelen aan de

buurtcoaches met expertise jeugd ontstaat een

sluitend netwerk voor de preventieve jeugdaanpak.

40

Resultaat en verantwoording

Resultaten van preventief werk zijn altijd moeilijk te meten of te kwantificeren. De

bezoekersaantallen van het jongerencentrum en evenementen worden genoteerd, maar deze

aantallen zeggen weinig over de kwaliteit en de impact van het werk. Tenzij het een doel op zich

zou zijn om zoveel mogelijk jongeren binnen te krijgen. Een groepje jongeren zet een activiteiten op

en trekt uiteindelijk geen bezoekers. Geslaagd of niet? De activiteit is slechts het middel, het proces

met de jongeren is je doel als jongerenwerker. Daarnaast zijn er nog veel meer manieren om

jongeren te bereiken. Door bijvoorbeeld de juiste informatie op internet te zetten, door contact te

hebben via de App of via Facebook of door ze op te zoeken op straat.

Jongerenwerk heeft pas een aantoonbare meerwaarde als je kan laten zien dat je een jongere

verder hebt geholpen. Hierbij kun je uitgaan van een positieve en een negatieve benadering. Bij de

positieve benadering gaan we er van uit dat een jongere zich persoonlijk of maatschappelijk heeft

kunnen ontwikkelen. Hierbij valt te denken aan het bieden van mogelijkheden voor

talentontwikkeling en gelegenheid voor zelfontplooiing.

Bij de negatieve benadering gaan we ervan uit dat door de inzet van het jongerenwerk iets niet is

gebeurd. Een jongere is niet uitgevallen op school, niet in de hulpverlening terecht gekomen, heeft

geen bushokje gesloopt of is niet in detentie terecht gekomen. Hierbij valt te denken aan het

bieden van goed advies of op het juiste moment een jongere ondersteunen.

Door niet alleen naar het bereik maar vooral naar de impact te kijken van jongerenwerk kan beter

in beeld worden gebracht wat de meerwaarde is van preventief jongerenwerk. Wij evalueren ons

jongerenwerk, in overleg met de gemeente ,aan de hand van de volgende vragen:

- Is het jongerenwerk toegankelijk voor (alle) jongeren?

- Zijn de mogelijkheden van jongerenwerk bekend bij

jongeren en alle partners?

- Biedt het jongerenwerk voldoende en de juiste

mogelijkheden voor jongeren?

- Concentreert het jongerenwerk zich op de juiste

focusgroepen en kiest het voor de juiste werkwijze?

- Sluit de werkwijze aan bij de behoeftes van jongeren?

- Is er sprake van een integrale benadering?

- Wordt er op tijd contact gezocht met het buurtcoach-team

of samenwerkingspartners?

- Begeeft het jongerenwerk zich op het juiste werkterrein?

- Speelt het jongerenwerk in op de juiste ontwikkelingen?

- Zijn er belemmeringen die moeten worden weggenomen?

41

Ouderen

Doelstelling gD

Actieve kunstbeoefening heeft een positief effect op de vitaliteit, de gezondheid en het welzijn van

ouderen. Structurele cultuurparticipatie van ouderen wordt bevorderd door passende en

uitdagende culturele activiteiten in de omgeving van maar ook met ouderen. Bovendien zijn sociale

contacten van cruciaal belang voor het welbevinden van ouderen.

Resultaatverwachting gD

Het in regionale samenhang opzetten van een programma cultuurparticipatie voor ouderen samen

met maatschappelijke organisaties en amateurkunstenaars.

Bron

Cultuur- en Erfgoedpact Achterhoek 2014-2016

Waarom Kunstzinnig naoberschap?

De Achterhoek vergrijst. Niet alleen groeit het percentage ouderen maar we worden ook ouder en

blijven langer vitaal. Daarnaast heeft de Achterhoek ook een schat aan amateurkunstenaars en

verenigingen. Cultuurparticipatie is een prachtige manier om je steeds te blijven ontwikkelen en

vitaal te houden. En in de Achterhoek kennen we het fenomeen naoberschap. Door al deze

facetten met elkaar te verbinden in het programma Lang Leve Kunst, dragen we, samen met onze

partners, bij de Achterhoek vitaal te houden.

Machteld van der Meij: “Bouwen aan mijn omgeving en mensen verbinden, dat zijn mijn

drijfveren, al zo lang als ik me herinner. En van kunst gaat mijn hart harder kloppen, vooral bij

muziek. Hoe mooi is het dan dat we met dit programma gelden als erkend landelijk voorbeeld.”

42

Hoe?

We gaan Kunstzinnig noaberschap in de West-Achterhoek rond ouderen organiseren. Het

is bekend dat kunst het welzijn bevordert en de eigenwaarde versterkt. Het brengt ons in

contact met anderen en maakt dat je je deel van een gemeenschap voelt.

Noaberschap beleven door samen met kunst bezig te zijn. Met dans, muziek, toneel,

schrijven, vertellen, beeldende kunst, fotografie, alles kan. Actief, passief of interactief.

Samen met de vele amateurkunstenaars in de West-Achterhoek die vanuit hun passie actief

zijn in één van de 100 muziekverenigingen, 60 koren, 45 toneelverenigingen, 20

dansgroepen en beeldende kunstkringen. Of vrijwilligers, mantelzorgers en scholieren. Zij

werken als vrijwilligers aan activiteiten mee. Heb noemen we kunstzinnige naobers.

Wat?

Het programma bestaat uit 4 onderdelen, ieder voor een andere doelgroep.

Buurttheater - Nooit te oud om te acteren. Muziektheateractiviteiten in de wijk voor

ouderen die vitaal willen blijven. Over aansprekende thema’s en in samenwerking met

amateurtoneelgroepen uit de buurt en muziektheaterschool GRID.

Verhalenoogst - ons immaterieel erfgoed. Ouderen vertellen verhalen aan naobers. Dat

levert prachtige verhalen op die feestelijk gepresenteerd worden of die inspiratiebron zijn

voor voorstellingen. Verhalenoogst speelt zich af in woonzorgcentra en is voor ouderen die

minder mobiel zijn.

Kunst aan huis - kunst beleven in de huiskamer. Ouderen kringen in hun eigen omgeving

kunstactiviteiten of voorstellingen aangeboden. Dat kunnen dagactiviteitencentra zijn of

huiskamers in woonzorgcentra. Alles is gericht op beleving van kunst door deze groep

kwetsbare ouderen.

De Kunst & Naoberschapsacademie. Kunstzinnige naobers worden door professionals

geschoold en werken dan mee aan deze activiteiten. Er worden bovendien

netwerkactiviteiten georganiseerd met veel aandacht voor uitwisselen van ervaringen.

43

Met wie?

Met Sensire, Azora, Markenheem, Diafaan, De Gouden Leeuw en het Slingelandziekenhuis

is een samenwerkingsovereenkomst afgesloten. Het Kruiswerk overweegt ook aan te

sluiten.

Het programma voor de West Achterhoek is gehonoreerd als een van de 8

kwartiermakersprojecten in het landelijke programma Lang Leve Kunst. Daarbinnen is het

programma aangemerkt als de voorloper.

Een deel van het programma is ondergebracht in het Cultuur- en Erfgoedpact tussen de

Achterhoekse gemeenten en de provincie Gelderland.

Daarnaast zijn voor losse onderdelen van het programma diverse fondsaanvragen gedaan.

Al deze partners financieren gezamenlijk het driejarige programma.

Komende jaren wordt gewerkt om ook bedrijven aan het programma te verbinden en zo

ook na 3 jaar de activiteiten te kunnen continueren.

Bereik en verantwoording

De West-Achterhoek kent momenteel ruim 33.000 mensen van 65 jaar of ouder en dat

aantal groeit de komende jaren fors. De verschillende onderdelen van het programma

richten zich op verschillende doelgroepen:

1. Vitale ouderen zijn de ouderen die actief en in goede gezondheid leven en deel kunnen

nemen aan activiteiten maar vooral ook zelf vrijwilliger kunnen worden binnen het

programma.

2. Minder vitale ouderen maken aanspraak op WMOvoorzieningen en wonen zelfstandig.

3. Kwetsbare ouderen hebben òf een AWBZ-zorgvraag en wonen dan nog zelfstandig

maar teruggetrokken òf wonen al intramuraal.

Aan het programma kan zowel actief als passief deelgenomen worden. Met activiteiten in

een zorginstelling bedienen we immers zowel de deelnemers zelf als de toeschouwers.

In de onderstaande bereikbegroting zijn uiteraard alleen de ouderen zelf opgenomen. Niet

de scholieren, de vrijwilligers, de acteurs, de docenten of de amateurkunstenaars die zelf

ook actief aan het programma deelnemen.

Deelnemers en bezoekers Vitaal Minder vitaal Kwetsbaar

Buurttheater 200 150 250

Verhalenoogst 100 150 100

Kunst aan huis 250 400 600

Kunst & naoberschapsacademie 100

Totaal 2015 Ca 650 Ca 700 Ca 950

44

Netwerk Amateurkunst

Waarom een Netwerk Amateurkunst?

Cultuurparticipatie is een belangrijk en zeer verbindend middel voor het vitaal houden van een

regio. Mensen blijven actief en worden creatief. Hoe meer initiatief hoe directer de energie. De

Gruitpoort wil graag een bijdrage leveren om amateurkunstbeoefening te ondersteunen en

verbindingen te leggen met andere maatschappelijke partners.

Hoe?

Het vergroten van de zichtbaarheid van de amateurkunst in de regio door het verspreiden

van verenigings- of individuele activiteiten.

Het organiseren van bijeenkomsten en scholing versterken we netwerk van

amateurkunstenaars en hun verenigingen.

Bieden van inhoudelijke en bestuurlijke ondersteuning.

Wat?

Een digitale agenda met activiteiten van amateurkunstenaars en hun verenigingen.

Een website met alle amateurverenigingen met actuele informatie over hun activiteiten

Netwerkactiviteiten, open podia en werkplaatsen.

Inhoudelijke en bestuurlijke informatie.

Machteld van der Meij: Als professioneel blokfluitste ben ik een tijd geleden gestopt. Sinds die tijd

heb ik mijn tweede grote liefde, de cello weer opgepakt. Ik beleef dagelijks zelf hoe veel energie en

voldoening dat geeft om dat samen met anderen te doen. Dat gun ik iedereen.

45

Begroting Gruitpoort 2015

Totaal kunnen we op basis van de afgelopen jaren het bereik van de Gruitpoort per afdeling als

volgt begroten:

Bezoeken8 Gruitpoort 2015

Lessen (incl Volksuniversiteit) 16.000

Theater (8 voorstellingen) 700

Film (5 voorstellingen per week) 10.500

Debat en events (incl verhuringen) 5.000

Cultuureducatie aantal leerlingen9 (i.s.m. muziekschool) 6.750

Jongeren (excl externe evenementen) 2.000

Ouderen (deelnemers activiteiten Lang Leve Kunst) 2.300

Totaal bereik 43.200

Financieel heeft de Gruitpoort sinds 2009 een steeds steviger fundament gekregen, ook financieel.

In 2013 is de eerste bezuinigingsopdracht van € 60.000,- ingeboekt en in 2015 wordt de

gemeentelijke subsidie voor het cultuurdeel van de Gruitpoort nog een keer met € 58.000,- gekort.

Met veel nieuwe, extern verworven financiering kunnen we, ondanks de korting van de

gemeentelijke subsidie ook voor 2015 een gezonde begroting presenteren.

Subsidiebestemming

- Er is zowel in de begroting als in de boekingen en jaarrekening een 100% scheiding tussen

de het jongerencentrum en de culturele activiteiten van de Gruitpoort.

- Het cultuurdeel van de gemeentelijke subsidie wordt gebruikt voor de huisvestingslasten

en een klein deel van de staf. Het directe personeel wordt bekostigd uit de activiteiten

waar zij voor werken. Ook de broedplaatsmedewerkers.

- Er is net als voorgaande jaren geen sprake van gemeentelijke subsidiëring van activiteiten.

Alle activiteiten van de Gruitpoort zijn sinds 2014 kostendekkend op de directe kosten of

geven een positief resultaat te zien waarmee de indirecte kosten waarvoor de subsidie niet

toereikend is, gedekt kunnen worden.

8 Alleen de aantallen binnen de afdelingen waarvoor met de gemeente geen afspraken zijn gemaakt, zijn terug

te vinden in dit koersdocument. Voor de andere afdelingen zijn de aantallen gebaseerd op ervaringscijfers van

de afgelopen jaren. 9 Waar bij de andere afdelingen het aantal bezoeken (drempeloverschrijdingen) geteld wordt, betreft het hier

alleen het aantal leerlingen. Het aantal contactmomenten verschilt immers sterk per activiteit en ligt uiteraard

vele malen hoger.

46

BEGROTING 2015

OMZET

CULTUUR JONGEREN TOTAAL

Subsidies, fondsen en partners

Subsidies gemeente Doetinchem

- cultuur 550.000 550.000

- jongerencentrum 0 250.000 250.000

- jongerenwerk 0 93.315 93.315

- ambulant jongerenwerk 0 48.750 48.750

Fondsen en partners 138.256 0 138.256

Partnerbijdragen 18.985 0 18.985

Totaal Subsidies, fondsen en partners 707.241 392.065 1.099.306

Marktgerelateerde inkomsten

Totaal opbrengst verhuringen en horeca 147.000 0 147.000

Totaal opbrengst programma's 195.113 500 195.613

Totaal opbrengst activiteiten 61.750 0 61.750

Totaal Marktgerelateerde inkomsten 403.863 500 404.363

Overige inkomsten

Totaal rentebaten en soortgelijke opbrengsten 2.570 430 3.000

Totaal Overige inkomsten 2.570 430 3.000

Totaal Omzet

1.113.674 392.995 1.506.669

47

LOONKOSTEN

CULTUUR JONGEREN TOTAAL

Lonen en salarissen

Totaal Bruto lonen ondersteunend personeel 187.778 52.172 239.950

Totaal Bruto lonen uitvoerend personeel 188.116 119.528 307.644

Totaal lonen en salarissen 375.894 171.700 547.594

Werkgeverslasten

Totaal Werkgeverslasten ondersteunend 46.898 20.288 67.186

Totaal Werkgeverslasten uitvoerend personeel 49.473 33.467 82.940

Totaal werkgeverslasten 96.371 53.755 150.126

Personele lasten niet in loondienst

Totaal Pers.lst. niet in dienst ondersteuning 28.000 0 28.000

Totaal Pers.lst. niet in dienst uitvoering 128.900 9.500 138.400

Totaal pers.lasten niet in loondienst 156.900 9.500 166.400

Overige personeelskosten

Totaal Overige personeelskosten ondersteuning 30.000 0 30.000

Totaal Overige personeelskosten uitvoering 12.324 5.000 17.324

Totaal overige personeelskosten 42.324 5.000 47.324

Totaal Loonkosten

671.489 239.955 911.444

48

HUISVESTINGSKOSTEN

CULTUUR JONGEREN TOTAAL

Huisvestingskosten

Totaal Huur 90.000 35.000 125.000

Totaal Energie 47.118 7.882 55.000

Totaal Verzekering en belasting 11.437 1.863 13.300

Totaal Schoonmaak en onderhoud 18.419 3.081 21.500

Totaal huisvestingskosten 166.974 47.826 214.800

Totaal Huisvestingskosten

166.974 47.826 214.800

BEDRIJFSKOSTEN

Totaal Organisatiekosten 91.185 9.315 100.500

- waarvan innovatiebudget 6.000 0 6.000

Totaal Publiciteitskosten 32.550 3.000 35.550

Totaal Productiekosten 122.950 89.500 212.450

Totaal Bedrijfskosten

252.685 101.815 354.500

RENTE EN AFSCHRIJVING

Totaal afschrijvingen 31.918 5.339 37.257

Totaal rentelasten en soortgelijke kosten 1.285 215 1.500

Totaal Rente en afschrijving

33.203 5.554 38.757

Totaal onttrekkingen en dotaties in reserves en fondsen -12.473 -2.580 38.757

TOTAAL KOSTEN 1.111.878 392.570 1.558.258

TOTAAL OMZET 1.113.674 392.995 1.506.669

RESULTAAT 1.796 425 2.221