Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en...

30
Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust UTRECHT TILBURG EINDHOVEN BREDA OSS EDE NIJMEGEN ’S-GRAVENHAGE ROTTERDAM DELFT ASSEN ELDEN ZWOLLE ARNHEM APELDOORN ENSCHEDE HAARLEM LEIDEN ALKMAAR ENKHUIZEN EMMEN LELYSTAD GOUDA ALMELO HENGELO DORDRECHT HILVERSUM AMERSFOORT VENLO ZAANDAM AMSTERDAM ROOSENDAAL SNEEK LEMMER DEVENTER DRACHTEN GROU VLAARDINGEN ZOETERMEER DEN HELDER DOETINCHEM SCHIEDAM MIDDELBURG HARDERWIJK MEPPEL ALMERE-STAD BRESKENS EMMELOORD SCHEVENINGEN BERGEN OP ZOOM WINTERSWIJK VLISSINGEN ALMERE-HAVEN ALMERE-BUITEN ’S-HERTOGENBOSCH 2 3 4 1 6 5 8 7 6 2016

Transcript of Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en...

Page 1: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust

U T R E C H T

T I L B U R G

E I N D H O V E N

B R E D A

O S S

E D E

N I J M E G E N

’ S - G R A V E N H A G E

R O T T E R D A M

D E L F T

A S S E N

E L D E N

Z W O L L E

A R N H E M

A P E L D O O R NE N S C H E D E

H A A R L E M

L E I D E N

A L K M A A R

E N K H U I Z E N

E M M E N

L E L Y S T A D

G O U D A

A L M E L O

H E N G E L O

D O R D R E C H T

H I L V E R S U M

A M E R S F O O R T

V E N L O

Z A A N D A M

A M S T E R D A M

F R A N E K E R

R O O S E N D A A L

S N E E K

L E M M E R

D E V E N T E R

D R A C H T E NG R O U

V L A A R D I N G E N

Z O E T E R M E E R

D E N H E L D E R

D O E T I N C H E M

R O E R M O N D

S C H I E D A M

M I D D E L B U R G

H A R D E R W I J K

M E P P E L

A L M E R E - S T A D

T E R N E U Z E N

B R E S K E N S

E M M E L O O R D

S C H E V E N I N G E N

B E R G E N O P Z O O M

W I N T E R S W I J K

W I N S C H O T

V L I S S I N G E N

A L M E R E - H A V E N

A L M E R E - B U I T E N

’ S - H E R T O G E N B O S C H

2

3

4

1

6

5

8

7

62016

Page 2: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

2

InhoudVoorwoord 3De belangrijkste vaarregels op zee 4Op de vaarweg 4Reisvoorbereiding 5Communicatie op het water 6Bruggen en sluizen 7Veiligheid aan boord 8Wat u verder nog moet weten… 96 1 Breskens 136 2 Vlissingen 156 3 Roompotsluis (Noordzee – Oosterschelde) 176 4 Goereese Sluis (Noordzee – Haringvliet) 196 5 Maasmond – Nieuwe Waterweg 21Richtlijnen voor het aanlopen van de Nieuwe Waterweg 226 6 Scheveningen 256 7 IJmuiden 276 8 Den Helder 29Colofon 30

Het auteursrecht op het materiaal van ‘Varen doe je Samen!’ ligt bij de Convenantpartners die bij dit project betrokken zijn. Overname van illustraties en/of teksten is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de Stichting Waterrecreatie Nederland, www waterrecreatienederland nl

Page 3: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

3

VoorwoordHet bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen doe je Samen!’.

In het kader van dit project zijn ‘knooppunten’ op vaarwegen beschreven. Plaatsen waar beroepsvaart en recreatievaart elkaar ontmoeten en waar een gevaarlijke situatie kan ontstaan. Per regio krijgt u aanbevelingen hoe u deze drukke punten op het vaarwater vlot en veilig kunt passeren.

Op getijdenwater is de meest actuele informatie onmisbaar voor veilige navigatie. Daarom is het zaak uw kaarten – papieren of digitale – met regelmaat te actualiseren. Elke week worden wijzigingen van betonning gepubliceerd in de Berichten aan Zeevarenden (BaZ). Op www.hydro.nl vindt u daarvan een database. Gebruik in kustwateren en op zee de juiste zeekaarten, zoals de 1800-serie en neem ook de getijtafels en stroomatlassen (HP 33 Waterstanden en stromen) van de Dienst der Hydrografie mee aan boord.

De weergegeven kaarten zijn niet geschikt voor navigatiedoeleinden. Dat klinkt wat tegenstrijdig voor aanbevolen routes, maar hiermee is bedoeld dat de kaarten een aanvulling zijn op de officiële waterkaarten.

Op www.varendoejesamen.nl vindt u meer informatie over veilig varen en u kunt er gratis folders downloaden, evenals de ‘Varen doe je Samen!-app.

De overzichten ‘Knooppunten vaarwegen’ zijn tot stand gekomen met medewerking van de Convenantpartners (zie het colofon), de Hydrografische Dienst en de Nationale Politie.

Namens de samenstellers,

Rowena van der MaatProjectleider ‘Varen doe je Samen!’

DisclaimerDe makers hebben de overzichten ‘Knooppunten vaarwegen’ zo zorgvuldig mogelijk samengesteld. Niettemin kunnen er onvolkomenheden voorkomen door tikfouten of door gewijzigde situaties op het water. De gebruiker van de ‘Knooppunten vaarwegen’ blijft zelf eindverantwoordelijk voor een veilige vaart. U kunt geen rechten ontlenen aan de inhoud van deze uitgaven. In alle gevallen wordt verwezen naar de letterlijke tekst van het Binnenvaartpolitiereglement, het Rijnvaartpolitiereglement, BVA 1972 of de plaatselijk geldende reglementen en meest recente kaarten. De Stichting Waterrecreatie Nederland sluit als uitgever van de ‘Knooppunten vaarwegen’ aansprakelijkheid voor schade en/of letsel als gevolg van het gebruik van deze uitgaven uit.

Page 4: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

4

De belangrijkste vaarregels op zeeOp de Noordzee gelden de internationale bepalingen ter voorkoming van aanvaringen op zee (BVA). Van deze voorschriften mag u niet afwijken, behalve als het noodzakelijk is om direct gevaar af te wenden. In dat laatste geval past u goed zeemanschap toe. • Houd rekening met andere schepen en pas uw vaargedrag erop aan.• Op elk schip moet de wacht een goede uitkijk houden en alle beschikbare middelen (marifoon, radar, AIS, verrekijker, etc.)

gebruiken.• Bij kruisende koersen bestaat er gevaar voor aanvaring als de kompaspeiling met het andere schip niet of nauwelijks veran-

dert. Ook als de peiling wel verandert, kan er nog gevaar voor aanvaring bestaan, door de aard van het andere schip (zeer groot, snelvarend, sleep, en dergelijke).

• Neem alle mogelijke maatregelen om een aanvaring te voorkomen (= goed zeemanschap).• Belemmer niet de veilige doorvaart van een ander schip (bijvoorbeeld een geulgebonden schip).• Op zee kent men geen onderscheid tussen kleine schepen en grote schepen, alle schepen die op de motor varen hebben

dezelfde rechten en plichten. Ook alle schepen die onder zeil varen (zonder motor aan) hebben dezelfde rechten en plichten, ongeacht hun scheepslengte.

• Een zeilschip of een schip korter dan 20 meter dat geen zeilschip is, mag de doorvaart van een ander schip varend in een nauw vaarwater, vaargeul of verkeersbaan niet belemmeren.

• Houd zoveel mogelijk de stuurboordzijde als veilig en uitvoerbaar is bij het volgen van een nauw vaarwater of vaargeul.• Steek een verkeersbaan van een verkeersscheidingsstelsel zo haaks als mogelijk is over (zonder correctie voor wind en

stroom).• Blijf zo ver als mogelijk is van een verkeersbaan van een verkeersscheidingsstelsel (volg als pleziervaart niet de verkeersba-

nen). In Duitsland geldt hiervoor over het algemeen een minimale afstand van 2 zeemijl.• In principe wijkt een schip dat meer manoeuvreerbaar is dan het andere schip uit. Een jacht dat op de motor vaart wijkt uit

voor: alle andere schepen die van stuurboord komen, niet-manoeuvreerbare schepen, beperkt manoeuvreerbare schepen, vissende vissersschepen, zeilschepen.

• Een jacht dat zeilt wijkt uit voor: niet-manoeuvreerbare schepen, beperkt manoeuvreerbare schepen en vissende vissersschepen.

• Een zeilschip met het zeil over bakboord heeft voorrang op een zeilschip met het zeil over stuurboord. Varen ze over dezelfde boeg, dan wijkt loef voor lij, ofwel, het schip dat het hoogst aan de wind vaart, heeft voorrang.

Op de vaarwegKoers en snelheidPas uw koers en snelheid op tijd aan als u voorrang verleent aan een ander schip. Laat duidelijk zien welke koers u vaart en geef elkaar de ruimte om te manoeuvreren.

Open varenAls u een haveningang wilt invaren, dan kunt u die het best ‘open varen’. Dat wil zeggen: neem de bocht iets ruimer, mits dat geen hinder geeft voor de overige scheepvaart. Door deze koers krijgt u meer overzicht, u kunt in de haveningang kijken. Omgekeerd hebben schippers die de haven verlaten u eerder in het zicht.

Bekijk ook de video: ‘Plaats op de vaarweg’

Page 5: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

5

Blijf uit de dode hoek!

Als u de stuurhut en de schipper van een zee- of binnenvaartschip niet kunt zien, dan ziet de schipper u ook niet. Hoe groot de dode hoek van een binnenvaartschip is, hangt af van het type schip, de lading, de hoogte van de stuurhut en de afstand van de stuurhut tot het einde van de zichtbelemmering. Blijf dus uit de dode hoek! Kijk regelmatig achterom en zorg dat u goed zicht rondom hebt als u achter het roer staat. Let op: de beschreven situatie geldt op binnenwater. Op zee is de dode hoek van beroepsschepen vele malen groter.

ReisvoorbereidingPleziervaartuigenverzekeringMet een pleziervaartuigenverzekering is aansprakelijkheid verzekerd voor schade die u met uw boot veroorzaakt. U kunt zich ook verzekeren voor schade die aan uw boot wórdt veroorzaakt en voor schade veroorzaakt door van buiten komende onheil, zoals brand, ontploffing en diefstal. Welke spullen aan boord zijn meeverzekerd, staat in de polisvoorwaarden. Onverzekerd rondvaren kan grote financiële gevolgen hebben. Wanneer u aansprakelijk bent voor schade die u bij anderen veroorzaakt, draait u op voor zowel materiële schade als letselschade. De kosten zijn hoog. Met een verzekering loopt u dat risico niet.

WatersportcursussenMet tal van watersportcursussen kunt u uw kennis bijspijkeren. Zoals ‘Tochtplanning’ of ‘Theoretische Kustnavigatie’. De organisaties achter ‘Varen doe je Samen!’ raden iedere watersporter aan zich te verdiepen in de theorie en de reglementen.Praktijkcursussen zijn er ook, bijvoorbeeld de cursus ‘Manoeuvreren op de motor’ of ‘Wadvaren’. Educatieve vaartochten laten mensen kennismaken met een vaargebied dat bepaalde vaardigheden vereist. De meeste watersportcursussen, voor zowel zeil- als motorboot, volgen het diplomasysteem van de Commissie Watersport Opleidingen (CWO). In de CWO participeren onder andere Hiswa Vereniging, Watersportverbond en ANWB, partners in ‘Varen doe je Samen!’ Meer informatie vindt u op www cwo nl

Goed voorbereid op reisHet is belangrijk om goed voorbereid aan uw vaartocht te beginnen. • Controleer voor vertrek uw schip, de brandstofvoorraad en de filters.• Bekijk of beluister de weersverwachting.• Check vaststaande gegevens, zoals het getij.• Zorg voor actuele vaarkaarten. Nuttige informatie over vaargebieden vindt u in verschillende vaarwijzers, vaargidsen en natuurlijk op internet.

Rondom vrij uitzichtAls schipper moet u goed in de rondte kunnen kijken. Het varen met een dichtgebouwde kuip met beslagen ramen is riskant. Bekwaamheid en uitzicht rondom zijn wettelijke bepalingen die voor iedere schipper gelden, onafhankelijk van de vaarbewijsplicht.

Bekijk ook de video: ‘Goed voorbereid op reis’

Bekijk ook de video: ‘Rondom zicht’

Page 6: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

6

Communicatie op het waterDe marifoonDe marifoon is een zendontvanger voor maritieme communicatie. Hij is in de beroepsvaart onmisbaar. Schippers, verkeersleiders, brugwachters en sluismeesters praten met elkaar via de marifoon. Alle binnenvaartschepen hebben minimaal één marifoon aan boord. Voor kleine schepen is de marifoon niet verplicht, maar wel sterk aanbevolen, zeker op vaarwegen met beroepsvaart. Zonder marifoon mist u veel informatie en andere vaarweggebruikers en verkeersleiders kunnen geen contact met u opnemen. Dat kan leiden tot gevaarlijke situaties. Bovendien kunt u in noodsituaties anderen niet waarschuwen.

UitluisterplichtAls u een marifoon aan boord hebt, moet u in bezit zijn van een bedieningscertificaat, hebt u uitluisterplicht en moet u de marifoon gebruiken. Oefen de bediening en het gebruikte jargon tijdig.

Marifoonkanaal 13 en 16Kanaal 13 is het algemene nautische kanaal op zee. Buitengaats zetten schippers de marifoon doorgaans stand by op kanaal 16. Wordt dit gebruikt voor noodverkeer, dan kan worden overgeschakeld naar marifoonkanaal 13.

Verkeersbegeleiding en blokkanalenOp drukke doorgaande vaarwegen zorgen verkeersposten (walstations) voor verkeersbegeleiding. Denk aan de Nieuwe Waterweg of de vaarroute van en naar Harlingen. Het stuk vaarweg dat een verkeerspost voor zijn rekening neemt, heet blokgebied. Elke verkeerspost en dus ook elk blokgebied heeft zijn eigen kanaal. Dat staat vermeld op de waterkaart en op borden langs de oevers. Vaart u in zo’n blokgebied, dan bent u verplicht om op dat kanaal uit te luisteren.Het algemene nautische kanaal voor binnenwater is 10.

AlarmeringBent u in nood, dan kan de marifoon redding brengen. Gebruik het juiste kanaal: • Kanaal 16. Op zee en het ruime binnenwater (Waddenzee, IJsselmeer, Oosterschelde en Westerschelde) luisteren de

Kustwacht en diverse verkeerspostencontinu uit op dit kanaal.• Blokkanaal. In een verkeersbegeleidingsgebied gebruikt u het blokkanaal. De verkeersbegeleiding luistert dat voortdurend uit.• Kanaal 10. Vaart u niet op zee of ruim binnenwater en niet in een blokgebied, dan gebruikt u kanaal 10.

Spelregels bij verkeersbegeleidingVoor het marifoonverkeer binnen de blokgebieden gelden grondregels.• De verantwoordelijkheid voor een veilige navigatie ligt altijd bij de schipper.• Gedurende de vaart in de marifoonblokgebieden is uitluisteren en communiceren op het desbetreffende marifoonblokkanaal

verplicht. Dit geldt ook voor kleine schepen uitgerust met marifoon.• Doelgroepschepen (kegelschepen, bijzondere transporten en een deel van de passagiersvaart) moeten zich melden bij het

binnenvaren van een marifoonblokgebied.• Voor de Westerschelde en het Kanaal van Gent naar Terneuzen geldt dat alle beroepsvaart zich moet melden bij het

binnenvaren van een marifoonblokgebied. • Alle schepen, met uitzondering van kleine schepen, moeten zich melden op het marifoonblokkanaal voor:

- het in- en uitvaren van een haven of nevenvaarwater- het keren op het vaarwater- het oversteken van het vaarwater.

• Het nautisch veiligheidsverkeer tussen schepen onderling en met de verkeersposten moet op het marifoonblokkanaal worden afgewikkeld.

• Houd alle communicatie kort en zakelijk. Meldt u zich met scheepsnaam, scheepstype, positie en vaarrichting.

Bekijk ook de video: ‘Onderlinge communicatie’

Page 7: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

7

Bereik marifoonkanaal 25, Zeeverkeerspost OuddorpHet marifoonkanaal 25 van de Verkeerspost Ouddorp is zeegericht. Als vaarweggebruiker op de Grevelingen kunt u niet meer via de marifoon communiceren met deze post. Op een groot deel van het Grevelingenmeer kunt u nog wel uitluisteren op marifoonkanaal 71, voor bijvoorbeeld het uurbericht. Telefonisch kunt u Zeeverkeerspost Ouddorp bereiken op het nummer 0187 - 68 12 66. De Verkeerpost Ouddorp is als volgt bemand:Winterseizoen (16-09 t/m 14-05)08.00 t/m 16.00 uur22.00 t/m 08.00 uur (alleen van donderdag op vrijdag en van zondag op maandag).Zomerseizoen (15-05 t/m 15-09)06.00 t/m 22.00 uur22.00 t/m 06.00 uur (alleen van donderdag op vrijdag en van zondag op maandag).Buiten bovengenoemde bedieningstijden, in geval van nautische informatie: Verkeerscentrale Vlissingen, tel. 0118 - 42 47 90 of Verkeerspost Wemeldinge, tel. 0113 - 62 21 10. In geval van calamiteiten/incidenten: Kustwachtcentrum, marifoonkanaal 16, tel. 0900 01 11.

Bruggen en sluizenSamen schuttenHet passeren van sluizen vraagt extra aandacht. Zowel beroeps- als recreatieschippers moeten bij een sluis binnen een beperkte ruimte manoeuvreren. Dat vereist oplettendheid en communicatie met elkaar en met de sluismeesters. Het is zaak rekening met elkaar te houden, zodat de sluispassage vlot en veilig gebeurt. Voordringen is natuurlijk uit den boze, wacht op uw beurt en volg de aanwijzingen van de sluismeester op.

Veilig door sluis en brug• Maak geen hinderlijke golfslag bij de wachtplaatsen.• Wacht voor rood licht. Vaar pas een sluis in (en uit), als dat is toegestaan.• Is er een marifoon aan boord, luister deze dan uit (uitluisterplicht) op het ter plaatse geldende marifoonkanaal.• Vaartuigen moeten de sluis invaren in volgorde van aankomst. Voor het afmeren op de wachtplaats geldt hetzelfde. • Een klein schip moet, als dat mogelijk is, een groot schip voor laten gaan.• Houd met een klein schip in de sluis, zo mogelijk, enige afstand van een groot schip.• Zorg dat landvasten niet klem komen te zitten.• Maak uw schip met voldoende landvasten vast, maar vier ze tijdig bij zakkend water!• Trossen vast? Schroef uit!• Blijf niet te lang rondjes draaien voor een brug, vaar vlot door als de brug opengaat en laat het wegverkeer niet onnodig

wachten.• Ga onder het juiste brugdeel door en let altijd goed op tegenliggers, vooral als er beroepsvaart of ander verkeer aan komt.

Schutten van zoet naar zoutMaak altijd eerst achter vast, als u van zoet naar zout schut. Ook als de wind op de kop staat. U hebt namelijk stroom mee in de sluis. De kracht van het water op het schip is groter dan die van de wind.

Foto: Maandblad Motorboot

Bekijk ook de video: ‘Samen schutten’

Page 8: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

8

Voor het eerst naar zeeAls u voor het eerst naar zee gaat, neem daar dan de tijd voor. Zorg dat u minimaal de avond voor vertrek in de buurt van de sluis bent. Luister via de marifoon naar de desbetreffende verkeerspost. U hoort dan alvast informatie over mogelijke werkzaamheden, verplaatste betonning, afwijkende waterstand, et cetera en kunt die gegevens in alle rust verwerken.

Veiligheid aan boordSchip, bemanning en uitrustingVeiligheid heeft betrekking op schip, bemanning en uitrusting. Het is ook een kwestie van mentaliteit; u moet er voortdurend oog voor hebben. Veiligheid aan boord begint al voor het varen, met uw tochtvoorbereiding.

De veiligheidsuitrusting moet op orde zijn. Wat er aan boord aanwezig moet zijn, hangt af van het soort boot en het type vaarwater. Via de website www varendoejesamen nl kunt u een folder downloaden met daarin de (minimum) uitrusting die nodig is voor een veilige vaart.

Goed zeemanschap is de grondregel. Het betekent dat een schipper schade voorkomt, personen niet in gevaar brengt en een vlotte, veilige vaart niet hindert. Vrij vertaald: als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan. Een paar punten:• Ken de (uitwijk)regels en reageer tijdig; ook bij het zien van de A-vlag (duikers te water). Let onder alle omstandigheden op

uw eigen zichtbaarheid en uitzicht.• Onderken zowel de vaardigheden als de beperkingen van uw opvarenden, in het bijzonder bij slechte weersomstandigheden

en vaarcondities.• Vertel uw gasten aan boord altijd over veiligheid: wijs ze op de plaats en het gebruik van de EHBO-kist, noodsignalen,

reddingsvesten, brandblussers en communicatiemiddelen. Waarschuw voor gevaren als onder spanning staande trossen en lijnen.

• Laat uw noodsignalen, EHBO-middelen en brandblusapparatuur regelmatig keuren.• Luister regelmatig naar de weerberichten en handel hiernaar.• U moet de van kracht zijnde vaarreglementen aan boord hebben.• Zorg voor recente kaarten van het vaargebied en werk ze bij.• Denk altijd aan uw snelheid en zorg dat andere schepen geen last hebben van uw hek- en boeggolven. Houd voldoende

afstand.

Draag een reddingsvestDraag op het water een reddingsvest, ook als u een geoefend zwemmer bent. Het gevaar van overboord vallen is altijd aanwezig. De Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij komt ieder jaar ongeveer twintig keer in actie voor opvarenden die overboord zijn geslagen. Soms komt die hulp te laat. Te water raken is levensbedreigend. In het koude water raken drenkelingen snel onderkoeld. Met een reddingsvest draait een drenkeling binnen een paar seconden op zijn rug en de kraag ondersteunt het hoofd. Zo’n vest kan uw leven redden. Daarom wil de KNRM bevorderen dat iedereen aan boord van een schip een goed werkend, passend reddingsvest draagt, dat op de juiste wijze is bevestigd en geschikt is voor de omstandigheden.

LifelineEen lifeline is een veiligheidslijn tussen u en uw schip. De ene kant zit vast aan uw harnas of reddingsvest. De andere kant klikt u met sluiting vast aan het schip, dikwijls aan een platte band die van voor naar achter over dek loopt. Met een veiligheidslijn werkt u veiliger aan dek en in de kuip. Een korte lifeline voorkomt dat u overboord valt. Een langere lijn geeft meer bewegingsvrijheid, maar daarmee kunt u wel te water raken. Als dat gebeurt blijft u in elk geval bij de boot en dat vergroot uw overlevingskans.

Alcoholpromillage Het toegestane alcoholpromillage voor schippers en iedereen die een schip bestuurt bedraagt 0,5 promille. Dit geldt zowel voor beroeps- als recreatievaarders. Iedereen die een schip bestuurt moet scherp en alert zijn. De politie kan alcoholcontroles houden en boetes uitdelen.

Page 9: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

9

Wat u verder nog moet weten…Mist en radarIn het BPR staan vaarwegen en havens waar u bij slecht zicht niet mag varen zonder typegoedgekeurde radar. Volgens nieuwe regelgeving is varen zonder radar tijdens beperkt zicht verboden. U moet dan de dichtstbijzijnde geschikte ligplaats opzoeken. Let op: u kunt een bekeuring krijgen voor het varen zonder radar bij slecht zicht! Een klein varend of geankerd vaartuig moet bij zowel slecht zicht als ’s nachts op de drukke vaarroutes een radarreflector voeren. Naast de gewone radarreflectoren zijn ‘actieve’ varianten verkrijgbaar, die de signalen van schepen met radar versterkt terugsturen. Neem ’s nachts of tijdens slecht zicht contact op met de betreffende verkeerspost en vraag desnoods begeleiding aan. Vertrouwt u als watersporter de weersomstandigheden niet, vaar dan niet uit.

RadarreflectorOok al hebt u geen radar op uw schip, een radarreflector is een must. De achtvlakkige radarreflector is het meest bekend. Let er wel op dat u hem correct monteert. Simpel gezegd: zoals de reflector in gemonteerde toestand op tafel ligt, zo moet hij omhoog. Plaats hem zo hoog mogelijk op uw schip. Let op: een radarreflector verhoogt de kans dat een pleziervaartuig wordt gezien, maar een garantie is er niet. Een kleine reflector geeft een kleine stip op het radarscherm, die vaak door andere reflecties (seaclutter) wegvalt. Zeker bij hoge golven, regen of andere slechte weersomstandigheden gebeurt dat snel.

Aandacht voor de motorLege accu’s, verstopte filters en vervuilde brandstoftanks zorgen dikwijls voor motorstoringen. Zeker in het begin van het vaarseizoen moeten redders vaak watersporters met motorstoring te hulp schieten. Bacteriegroei in de dieseltank gedurende het winterseizoen is een probleem. Daarom de volgende tips:• Maak uw tank vóór het vaarseizoen schoon.• Zorg voor schone filters.• Ontlucht de motor na vervanging van de filters.• Controleer het oliepeil van de motor geregeld.• Laad de accu’s op.• En: vaar met een volle tank.• Check ook het koelwater! Vuil in de aanvoer of een defecte impeller (schoepenrad) kan tot een oververhitte motor leiden.• Zorg voor gereedschap en gangbare reserveonderdelen aan boord.• Volg een cursus dieseltechniek. Dan leert u in een dag brandstoffilters en de impeller vervangen, olie verversen en de motor

winterklaar maken.

Op www watersportcalamiteitendraaiboek nl ziet u hoe u kunt handelen in noodsituaties. Op www varendoejesamen nl kunt u de folder ‘Voorkom Motorstoring’ downloaden.

Vaar niet door drijvende mosselveldenVerspreid in de Voordelta liggen zogenoemde mosselzaadinvanginstallaties (MZI’s). Dit zijn grote aaneengesloten velden met drijvende verbindingen waar u absoluut niet doorheen kunt varen. Behalve door betonning worden de contouren van MZI’s aangegeven door, om de 50 meter, gele tonnen met radarreflector en/of een wit licht en gele tonnen boven de ankers. De meeste MZI’s liggen aan de randen van diepere vaargeulen en nooit in het betonde vaarwater. Er is altijd een veilige afstand tussen de MZI en de denkbeeldige lijn over de dichtstbijzijnde betonning van de vaargeul. Soms ligt een MZI in een gebied buiten de vaargeul dat ook door (ervaren) andere schippers gebruikt wordt. Dat kan enige hinder (omvaren) veroorzaken. Schippers die voldoende ervaring hebben met het varen in de Voordelta zullen echter zonder problemen langs de MZI’s varen.

Page 10: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

10

Oversteken verkeersscheidingsstelsel (shipping lanes)Een verkeersscheidingsstelsel is opgebouwd uit diverse onderdelen, waaronder de traffic lanes (verkeersbanen, één in elke richting) en de scheidingszone. Het is een soort snelweg op zee waar hoofdzakelijk de grote scheepvaart vaart. In Het Kanaal en de Noordzee liggen enkele verkeersscheidingsstelsels die u bij een oversteek kunt tegenkomen. Voor het oversteken van een verkeersscheidingsstelsel gelden speciale regels die aanvaringen moeten voorkomen. U moet de verkeersbaan zo haaks mogelijk oversteken (zonder correctie voor wind en stroom). Dit maakt de vaartijd door het stelsel zo kort mogelijk. Ook kan er geen twijfel ontstaan over de bedoeling van het kruisende vaartuig. Als recreatieschipper moet u zich houden aan de overige regels die gelden voor het varen in een verkeersscheidingsstelsel. Zo mag u bijvoorbeeld niet onnodig lang in de scheidingszone blijven. Schepen die kleiner zijn dan 20 meter of zeilende schepen zullen werktuigelijk voortgestuwde schepen die het verkeersschediningsstelsel volgen niet hinderen.

De snelheid van zeeschepen wordt vaak slecht ingeschat. Een gemiddeld containerschip vaart ongeveer 25 knopen, een gemiddeld jacht ongeveer 5 knopen (25 knopen = 25 zeemijlen per uur = ruim 46 km/u). Probeer nooit vlak voor een zeeschip over te steken.In de 1800-serie staan de verkeersscheidingsstelsels aangegeven. Voor Rotterdam en Den Helder lopen bijvoorbeeld grote routes (richting Het Kanaal, Scandinavië en de Baltische Zee). Tussen deze verkeersscheidingsstelsels zijn geen officiële routes aangegeven. Wel zijn er onofficiële banen die veel gebruikt worden als verbinding tussen het ene stelsel en het andere.

AIS-apparatuurTegenwoordig zijn zeeschepen uitgerust met het Automatic Identification System (AIS) waarmee een schip goed zichtbaar is voor andere schepen in de nabijheid met AIS-ontvangers. Een AIS-transponder aan boord van een schip zendt met regelmatige tussenpozen positie, koers, snelheid, scheepsnaam en het Maritime Mobile Service Identity (MMSI) nummer uit. Dit is een nummer om een schip (of een kuststation) te identificeren. Het MMSI-nummer wordt onder meer gebruikt als een soort telefoonnummer voor maritieme communicatie. Voor kleine pleziervaart (<20 m) is AIS niet verplicht, maar het kan wel voordelen bieden. Met AIS-B zijn de gegevens van uw schip zichtbaar. Noot: ieder schip met een zeevaartmarifoon heeft een MMSI-nummer.

ScheepvaartreglementLangs de kust en binnen de twaalfmijlszone is het Scheepvaartreglement Territoriale Zee (STZ) van toepassing. Enkele zaken die voor pleziervaart van belang zijn:• Gebruik uw marifoon (artikel 5).• U bent verplicht het volgende te melden aan de Kustwacht: aan de grond raken of zinken, aanvaring of ongeval met persoon-

lijk letsel, verminderde manoeuvreerbaarheid of roeruitval (artikel 6).• Een klein schip is in een aanloopgebied verplicht een radarreflector te voeren (artikel 10).Een wedstrijd of evenement met meerdere schepen moet ten minste zes weken van te voren worden aangevraagd bij de Kustwacht. Is de locatie binnen 1 km van de kust, dan moet de gemeente eveneens een vergunning verlenen. Toestemming aanvragen voor evenementen op de Noordzee bij de Kustwacht kan via http://www kustwacht nl/nl/evenementenalgemeen html

WindturbineparkenHet ‘Prinses Amalia windpark’ (voorheen Offshore Windpark Q7) is op 12,4 mijl uit de kust bij IJmuiden gebouwd, in een waterdiepte van 19 tot 24 meter. In totaal bestaat het park uit 60 windturbines. De onderlinge afstand tussen de windturbines bedraagt circa 550 meter.Voor Egmond aan Zee ligt ‘Offshore Windpark Egmond aan Zee’, het eerste grote windpark dat in de Noordzee voor de Nederlandse kust is gebouwd. Het park bestaat uit 36 windturbines en ligt 5 tot 9,7 mijl uit de kust. Het totale gebied van het park beslaat zo’n 14,5 vierkante mijl. Bij helder weer is het park zichtbaar vanaf het strand. Ruim 9 mijl ten zuiden van het Prinses Amalia windpark is het windpark Luchterduinen aangelegd. Het ligt net buiten de 12 mijls zone voor de kust tussen Zandvoort en Noordwijk. Ten noorden van de Waddeneilanden wordt het Gemini-windpark aangelegd en ook het windpark Borssele wordt ontwikkeld.Omdat de windturbines dicht bij elkaar staan, heeft het Ministerie de windturbineparken tot gesloten gebied voor alle scheepvaart verklaard, inclusief een zone van 500 meter rondom de buitenste windturbines. De verboden gebieden zijn weergegeven op zeekaarten. Ook bij een windturbinepark in aanleg mag een pleziervaartuig niet in een werkgebied komen. In 2017 worden de regels verruimd.

Page 11: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

11

Verboden gebiedenRond de boorplatforms geldt een verboden gebied van 500 m. Scheepvaart mag niet in dit gebied komen. Wekt een schip de indruk wel in die zone te komen, dan wordt vanaf het platform contact gezocht met het vaartuig via de marifoon of met lichtsignalen. Ook zal het wachtschip of bevoorradingsschip in actie komen. Voorkom elk misverstand en vaar ruim om een platform heen. Er zijn ook wells (zonder platform) en op enige afstand van boorplatformen gelegen TMLS locaties (tanker mooring and loading station). Deze hebben dikwijls ook een verboden gebied van 500 meter rondom. Op deze locaties is vaak geen betonning aanwezig; ze hebben alleen een vermelding in de zeekaart.

Het werkgebied wordt meestal aangegeven met cardinale lichtboeien. Zorg voor een bijgewerkte kaart en print voor vertrek nog een zogenaamde P en T-lijst met daarin de voorlopige (P) en tijdelijke (T) berichten. Daarin staan zaken aangekondigd als: seismisch onderzoek, schietoefeningen, het tijdelijk weghalen of plaatsen van markering en tijdelijke gebieden. Voorkom verrassingen en download de P en T-lijst downloaden via www hydro nl

GolfslagOp plaatsen met stroming en getij kan een vervelende golfslag voorkomen, zeker als wind en stroom tegen elkaar staan. Ook de beroepsvaart veroorzaakt soms flinke golven. Zorg dat u goed voorbereid bent en dat alles aan boord ‘zeevast’ staat. Zorg ook voor een schone, volle brandstoftank en schone filters. Dat vermindert de kans op motorstoring en het stilvallen van de motor op een ongelukkig moment.

StromingEen paar uur rond laagwater (LW) volgt de stroming de vaargeulen. Rond hoogwater (HW) en zeker bij springtij loopt de stroming over de platen en dat kan een flinke dwarsstroom opleveren. Het ene HW is vaak heel anders dan het volgende. Bij doodtij zijn de hoogwaters relatief laag en bij springtij relatief hoog. Tussen opeenvolgende hoogwaters kunnen echter forse verschillen ontstaan, 3 decimeter is eerder regel dan uitzondering. De les: kijk altijd hoe hoog het volgende hoogwater komt, houd rekening met op- en afwaaien en doe vooral voorzichtig rond het tijdstip van hoogwater.

Gedragscode VoordeltaDe ondiepe zee en de stranden van de Zuid-Hollandse en Zeeuwse Eilanden vormen samen de Voordelta. Het is een beschermd natuurgebied, oftewel een Natura 2000-gebied, met rustplaatsen voor zeehonden en vogels en een beschermde bodem. Probeer deze gebieden te mijden. Wie toch van deze omgeving wil genieten, moet zich aan de spelregels houden, de zogenaamde Gedragscode Voordelta. Zie www voordelta nl

De NoordzeeDe Noordzee is een bijzonder ecosysteem met een grote biodiversiteit. Er leven zeezoogdieren, zeevogels en meer dan 200 soorten vissen. Vaar daarom met respect voor alles wat er in de Noordzee leeft. Gooi geen afval en olie overboord, maar geef dat af in de haven.

Foto: Evelop international BV

Page 12: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

12

6.1

Legendaaanbevolen vaarroute

gebruik aan boord voor uw navigatie niet deze kaartjes, maar altijd de meest recente waterkaarten

januari 2015

Page 13: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

13

6 1 BreskensBreskens ligt aan de monding van de Westerschelde, aan de zuidoever. De haven ligt voor bijna alle windrichtingen beschut, behalve voor wind uit noordelijke richtingen. De Westerscheldemonding is een zeer druk punt met veel scheepvaartverkeer en veel golfslag.

Komend vanuit (zuid)westelijke richting naar Breskens:• Vaar door de Wielingen (‘s nachts zijn de boeien verlicht) tussen de W9 en de wal aan stuurboord (diepte gemiddeld 8

meter). • Houd de kardinaalboei Het Veer aan stuurboord en passeer de Veerhaven.• Na 0,7 mijl is de ingang van Breskens. • Hier geldt het marifoonblokgebied van de Verkeerscentrale Vlissingen, marifoonkanaal 14 (roepnaam: centrale Vlissingen).• Luister goed uit én volg de adviezen van de verkeerscentrale op.• Het marifoonkanaal van de jachthaven is 31.• Let op: er kan zowel uitgaand als binnenkomend een sterke getijstroom staan.

Komend vanuit zee (noord):• Vaar via het Oostgat (OG) en de Sardijngeul (SG) tot de SG-W. Daarna stuurboord uit richting de rode boei W10. Daar hebt

u goed overzicht over de Wielingen en het voorzorgsgebied.• Steek als het veilig is over richting de groene boei Songa. • Vaar vervolgens langs de ARV-VH en de VH 2 naar de haven van Breskens.

• Houd in de Sardijngeul en het Oostgat goed de stuurboordzijde. De geulen zijn hier en daar smal, waardoor u al snel in het midden van het vaarwater terechtkomt, dus in de route van de scheepvaart.

• Advies: maak ‘s nachts geen gebruik van de onverlichte Geul van de Walvischstaart (GvW) en Deurloo (DL).

Via de Schaar van de Spijkerplaat (SS) of het Vaarwater langs Hoofdplaat (VH) kunnen jachten verder de Westerschelde op varen. In het Vaarwater langs Hoofdplaat vindt zandoverslag plaats tussen de VH6 en VH14. Zeegaande baggerschepen en binnenvaartschepen liggen hiervoor vaak ten anker in de smalle vaargeul.

• Let op: recht voor Breskens bij ton VH 2A ligt een ondiepte (Plaat van Breskens).

• Oversteken naar Vlissingen: doe dit via de aanbevolen oversteekplaats voor recreatievaart, vanaf de gele boei ARV3.

Zie ook: www.vts-scheldt.net. Wateralmanak 2, Breskens.

Regionale vaarwegbeheerder:

Foto: Hylke Steensma

Page 14: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

14

6.2januari 2015

Legendaaanbevolen vaarroute

gebruik aan boord voor uw navigatie niet deze kaartjes, maar altijd de meest recente waterkaarten

Page 15: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

15

6 2 VlissingenVlissingen heeft twee haveningangen: naar de Koopmanshaven (en achter de keersluis de Vissershaven) en de Buitenhaven. In de ingang van de Buitenhaven is aan de westkant de Grote Sluis, naar de Binnenhaven en het Kanaal door Walcheren. Bij Vlissingen geldt het blokgebied van de Verkeerscentrale Vlissingen (VCVL), marifoonblokkanaal 14 (roepnaam: centrale Vlissingen). • Luister goed uit en volg de adviezen van de verkeerscentrale op. • Voor Vlissingen varen grote en snelle (zee)schepen. Ze maken hoge golven en varen soms dicht langs de havenmond. • De recreatievaart mag de betonde vaargeul uitsluitend haaks oversteken. Onderschat de snelheid van grote schepen niet.

Komend vanuit zee (noord):• Vaar via het Oostgat (OG) en de Sardijngeul (SG). • Let op: deze smalle geul loopt dicht bij het strand en hier is druk verkeer met zeeschepen. •Houd goed uitkijk en kijk

regelmatig achterom. • Jachten kleiner dan 12 meter moeten in de Sardijngeul en het Oostgat (tussen de parallel van het licht ‘Noorderhoofd’ en de

parallel van het licht ‘Leugenaar’) buiten de hoofdvaargeul blijven, waar dit veilig en uitvoerbaar is.• Houd rekening met loodsboten die met hoge snelheid de Koopmanshaven in- en uitvaren en veerboten die de Buitenhaven

in- en uitvaren.

De Michiel de Ruyterhaven is bereikbaar via de Koopmanshaven en de keersluis. • Bij de ingang naar de Michiel de Ruyterhaven ligt een drempel met peilschaal; als twee rode lichten branden op de oostelijke

havendam is invaren verboden. Van de Michiel de Ruyterhaven naar de Buitenhaven van Vlissingen en omgekeerd vaart u scherp langs (net buiten) de rode tonnenlijn. • Let op: voor zowel de Koopmanshaven als de Buitenhaven staat een sterke stroming. • In de Buitenhaven kan een hinderlijke golfslag staan veroorzaakt door het scheepvaartverkeer. Aan de steigers mag u niet

afmeren. De 1e en 2e Binnenhaven zijn druk en onrustig door de beroepsvaart. Er is geen gelegenheid om af te meren voor de sluis.

Komend vanuit zee (zuid en west):• Het is raadzaam om Vlissingen te naderen via de Wielingen (W), buiten de groene tonnenkant. Van daaruit kunt u bij de

boei ARV 3 recht oversteken naar de ingang van de Buitenhaven van Vlissingen. Deze aanbevolen oversteekplaats voor recreatievaart staat op de kaart.

Het voorzorgsgebied van Vlissingen bevat alle hoofdvaarwaters binnen het redegebied van Vlissingen. Het is een druk gebied met veel kruisende vaart. In dit gebied kunnen extra maatregelen voor de scheepvaart worden getroffen, zoals extra sleepboten bij een risicodragend transport. Ankeren is hier verboden. Bovendien komen er verschillende vaarwateren op uit:

- bij de boei SG-W boei de Sardijngeul;- bij de Songaboei de Wielingen;- bij de boei H-SS de Honte en de Schaar van de Spijkerplaat (SS);- bij de boei ARV-VH het Vaarwater langs Hoofdplaat (VH).

Op de Rede van Vlissingen wisselen zeeschepen van loods. Daarvoor minderen zij vaart en ‘maken zij lij’: dwars op de wind en golven gaan liggen zodat de loods wissel aan de benedenwindse kant kan gebeuren. Het voorzorgsgebied staat op de kaart.

• Advies: maak ‘s nachts geen gebruik van de onverlichte Geul van de Walvischstaart (GvW) en Deurloo (DL).

Vanuit zee of Vlissingen richting Terneuzen, Hansweert en Antwerpen:• De aanbevolen route loopt via de nevenvaargeulen Everingen en Middelgat. Opvarend naar Terneuzen kunt u ook deze

route nemen, gecombineerd met de Zuid-Everingen. Of steek direct de Rede van Vlissingen over om via de Schaar van de Spijkerplaat of Vaarwater langs Hoofdplaat uw route te vervolgen.

Zie ook: www.vts-scheldt.net. Wateralmanak 2, Vlissingen.Regionale vaarwegbeheerder:

Page 16: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

16

6.3

Legendaaanbevolen vaarroute

gebruik aan boord voor uw navigatie niet deze kaartjes, maar altijd de meest recente waterkaarten

Het ankergebied Schouwenbank voor de Zeeuwse kust (niet op dit kaartje zichtbaar) is in noordoostelijke richting uitgebreid.

januari 2015

Page 17: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

17

6 3 Roompotsluis (Noordzee – Oosterschelde)Waar: de Roompotsluis (marifoonkanaal 18) ligt tussen de noordelijke en de zuidelijke doorlaat van de Oosterscheldekering in De sluis is de schakel tussen Noordzee en Oosterschelde.

Vanaf zee nadert u de sluis via de onverlichte Roompot (R) of de verlichte Oude Roompot (OR). Deze zijn goed en duidelijk betond. Let wel op de ondiepten op de Hompels die droogvallen ten opzichte van Lowest Astronomical Tide (LAT), en het wrak van een oud caisson.

• Vaar de haven naar de Roompotsluis goed open (groene lichtenlijn = 73,5 graden).• Let op: tijdens de vloed trekt de stroom naar de openstaande schuiven in de dam. • In de voorhavens bij de sluis zijn wachtsteigers. Het verval in de sluis is niet groot. • De maximale doorvaarthoogte is NAP + 19,6 m (vaste brug). Hogere schepen moeten via Stellendam of via Vlissingen varen. • Bij krachtige wind uit het zuidwesten tot het noorden ontstaan grondzeeën. De aanloop van de Roompotsluis is onder die

omstandigheden gevaarlijk.• Luister uit op marifoonkanaal 68, na het verlaten van de sluis richting Oosterschelde.

In de Oosterschelde liggen twee hoofdvaargeulen: - van de Bergsediepsluis in de Oesterdam richting de Noordzee;- de hoofdtransportas Gent - Duitsland.

Zie ook: www.vts-scheldt.net. Wateralmanak 2, Oosterschelde.

Regionale vaarwegbeheerder:

Page 18: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

18

6.4

Legendaaanbevolen vaarroute

gebruik aan boord voor uw navigatie niet deze kaartjes, maar altijd de meest recente waterkaarten

januari 2015

Page 19: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

19

6 4 Goereese Sluis (Noordzee – Haringvliet)Waar: aan de zuidkant van Haringvlietdam, bij Stellendam De Goereese Sluis (marifoonkanaal 20) is de schakel tussen Noordzee en het Haringvliet. Noord van de sluis liggen de spuisluizen.

Boven windkracht 6 wordt de sluis niet bediend.• Vanaf zee vaart u via het Slijkgat richting sluis; langs respectievelijk SG-betonning en P-betonning.• De dieptes in het Slijkgat (SG) veranderen onregelmatig. Volg daarom de betonning en snij niet af.• Vermijd bij 6 Beaufort of meer uit zuidwesten tot noorden het Slijkgat in verband met grondzeeën en stroom dwars op de

geul. De spuisluizen hebben veel invloed op de stroming. • Informeer zo nodig bij Post Ouddorp of Verkeerscentrale Vlissingen naar golfhoogte en dieptes. • Kom binnen over de vloed, liefst rond hoogwater. Houd bij zeegang de motor aan en blijf aangelijnd. Let ook goed op het

stroomverzet.• Let ook op de spuisluizen in de Haringvlietdam naast de Goereese Sluis. Bij het inlaten loopt de stroom dwars voor de

haveningang langs. Tijdens het spuien branden rode waarschuwingslichten. • Aan beide kanten van de sluis is een overnachting aan de steiger mogelijk; er zijn geen faciliteiten.• Let op vissersschepen die ligplaats kiezen in de Deltahaven, Binnenhaven en bij de visafslag.

Regionale vaarwegbeheerder:

Foto: Janneke Bos

Page 20: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

20

6.5

AnkergebiedenEen ankergebied is een aanbevolen plaats op zee waar schepen mogen ankeren. Het is met coördinaten begrensd op de zeekaart. Ten noorden en zuiden van deze geul zijn ankergebieden aangewezen. Let op: het komt regelmatig voor dat de officiële ankergebieden vol liggen en zeeschepen dan ernaast voor anker gaan

Legendaaanbevolen vaarroute

gebruik aan boord voor uw navigatie niet deze kaartjes, maar altijd de meest recente waterkaarten

MN1

MV-C

MVN

MV

MV-B

MV-A

047º

227º

VHF3

De oversteekroute is gemarkeerd met de boei MV aan de zuidzijde en de boei MN1 aan de noordzijde van de route.

Posities boeien oversteekroute:

Naam Type Karakter PositieMV west-cardinale lichtboei Q (9) 15 sec 51° 58,4’ N 003° 56,7’ EMN1 stuurboord lichtboei Lfl .G.5s 52° 02,2’ N 004° 01,9’ E

Gedragsregels voor de oversteekroute Maasmond:

� Voor u de Maasmond oversteekt moet u zich melden ter hoogte van boei MV (komend van uit de zuid) of MN1 (komende vanuit de noord) bij het VTS op marifoonkanaal 3, sector Maasmond.

� Meld hierbij de naam van het schip, de vaarrichting en de positie ten opzichte van boei MV respectievelijk MN1. � Tijdens de oversteek moet u voortdurend uitluisteren op VHF kanaal 3. Na de oversteek hoeft u zich niet af te melden. � (Geul gebonden) zeeschepen, varende in of nabij de Maasgeul, kunnen daar moeilijk uitwijken. Door ruim en duidelijk vrij te houden van deze schepen voorkomt u dat deze schepen in een uitwijk plichtige situatie terecht komen.

� Indien u niet op de motor vaart moet deze wel voor onmiddellijk gebruik gereed zijn. � Bij het oversteken van de Maasgeul zonder gebruik van de motor, wordt opkruisen ten zeerste afgeraden.

Inlichtingen kunt u inwinnen bij de VTS centrale Hoek van Holland, telefoon 010-2522801 of VHF kanaal 11.

AANBEVOLEN OVERSTEEKROUTE VOOR KLEINE VAARTUIGEN

mei 2016

Page 21: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

21

6 5 Maasmond – Nieuwe WaterwegWaar: voor Hoek van Holland ligt het drukste zeegebied van Nederland Hier komen scheepvaartroutes uit drie richtingen samen. Jaarlijks varen bijna 40.000 zeeschepen de Nieuwe Waterweg in en uit. De ankergebieden voor de kust zijn druk bezet.

In de haven van Rotterdam geldt naast het Binnenvaartpolitiereglement de Havenverordening Rotterdam. De Rotterdamse havenbekkens zijn niet toegankelijk voor pleziervaart. Kleine schepen zijn op de Nieuwe Waterweg en andere doorgaande vaarwegen gebonden aan regels, zoals: • Houd stuurboordwal. • Zorg dat de motor gebruiksklaar is, zeilen is toegestaan, laveren niet. • Ankeren is verboden.• Luister de marifoon uit. Scheepvaart in het havengebied van Rotterdam wordt begeleid door de verkeersbegeleiding van het Havenbedrijf Rotterdam. Voor algemene nautische informatie: het Haven Coördinatie Centrum via marifoonkanaal 19 of de verkeercentrales Hoek van Holland en Botlek via kanaal 11.

Van en naar zeeDe Maasmond is het aanloopgebied van de haven van Rotterdam. De scheepvaart wordt hier begeleid vanuit de Verkeerscentrale Hoek van Holland (24 uur per dag bezet, bereikbaar op marifoonkanaal 11 voor algemene informatie). Hebt u als recreatievaarder een marifoon aan boord, dan bent u verplicht uit te luisteren. • Voor de veiligheid moet recreatievaart in het redegebied via de aanbevolen route de Maasgeul oversteken. • Meldt u zich bij het binnenvaren van het voorzorgsgebied, zoals aangegeven op de zeekaart (rode onderbroken lijn) bij de

verkeerspost Sector Maasmond op kanaal 3. • Komend vanuit het noorden moet u zich melden ter hoogte van de groene boei MN-1. Vanuit het zuiden: ter hoogte van

boei MV-boei. • Afmelden hoeft niet. • Tijdens de oversteek moet u uitluisteren op marifoonkanaal 3.• Het voeren van een radarreflector is verplicht. • Advies: kom over de vloed naar binnen en houd de groene tonnen aan stuurboord. Vaar dus niet buiten de tonnen! Er liggen

daar kribben.

Regionale vaarwegbeheerder:

Foto: Marius van den Ouden

Page 22: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

22

Richtlijnen voor het aanlopen van de Nieuwe Waterweg• Volg, komende vanuit de oversteekroute, de Maasgeul en houd hierbij de uiterste stuurboordzijde aan. • Houd, bij het invaren van de Maasmond, rekening met kruisend verkeer uit de Europoort. Deze schepen houden, na het

passeren van de boei CA-NW1,scheidingston, stuurboord aan om aan stuurboordzijde van de Maasmond uit te komen. Neem bij twijfel contact op met sector Maasmond.

• Vaar niet in de lichtenlijn, deze is bedoeld voor de grote zeeschepen, het water is breed en diep genoeg om naast de lichtenlijn te varen.

• Pas op: er liggen kribben langs de oevers die soms onder water staan. Raadpleeg de zeekaart.• De stroming in dit gebied kan flink oplopen tot 4 knopen. Wind tegen stroom geeft knobbelig water, zeker als de afvoer van

rivierwater groot is.

De vloedstroom (NO gaand tij) staat van 2 uur voor hoog water Hoek van Holland tot 4 uur na HW HvH). Binnenkomende jachten moeten dan goed de zuidzijde van de Maasgeul houden en zuid van de rode lichtenlijn 107° blijven. Het tij zet kleine schepen namelijk sterk naar de noordkant. Bij springtij tot ruim 2 knopen!De ebstroom (ZW gaand tij) staat van 4 uur na HW HvH tot 2 uur voor HW HvH. Deze stroom zet kleine schepen naar het zuiden.

Binnenkomend vanuit het noorden wordt er vaak toestemming gegeven de noordwal te volgen en dan ter hoogte van de scheidingston CA2-NW1 haaks naar de goede zijde van het vaarwater over te steken.

• Let bij het aanlopen van de Nieuwe Waterweg (vooral ’s nachts) goed op en vaar niet het Calandkanaal op; houd de Splitsingsdam dus aan stuurboord.

• De Berghaven in Hoek van Holland kunt gebruiken als vluchthaven.

UitvarendKiest u uitvarend een koers naar het noorden, ga dan gelijk na passage noorderpaddenstoel stuurboord uit. Als u naar het zuiden moet, volg dan eerst een grondkoers van ruim 320° en verleg bij de oversteekplaats uw koers naar het zuiden. Of vraag toestemming om gelijk van de noorderpaddenstoel naar de Maas 1 boei over te steken

De verantwoordelijkheid voor een goede en veilige vaart berust altijd bij de schipper. De informatie van de verkeerscentrale is slechts een hulpmiddel bij de door u te nemen beslissingen. Indien nodig (bij direct gevaar) kan de verkeersleider aanwijzingen aan de scheepvaart geven, die moeten worden opgevolgd.

Zie ook: Kaart 1801, Wateralmanak 2, Hoek van Holland, Nieuwe Waterweg.

Foto: Joost Ensink

Page 23: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

23

Aanbevolen oversteekroute voor kleine vaartuigenDe oversteekroute is gemarkeerd met de boei MV aan de zuidzijde en de boei MN1 aan de noordzijde van de route.

Posities boeien oversteekroute:

Naam Type Karakter PositieMV west-cardinale lichtboei Q (9) 15 sec 51° 58,4’ N 003° 56,7’ EMN1 stuurboord lichtboei Lfl .G.5s 52° 02,2’ N 004° 01,9’ E

Gedragsregels voor de oversteekroute Maasmond• Voor u de Maasmond oversteekt moet u zich melden ter hoogte van boei MV (komend van uit de zuid) of MN1 (komende

vanuit de noord) bij het VTS op marifoonkanaal 3, sector Maasmond.• Meld hierbij de naam van het schip, de vaarrichting en de positie ten opzichte van boei MV respectievelijk MN1.• Tijdens de oversteek moet u voortdurend uitluisteren op VHF kanaal 3. Na de oversteek hoeft u zich niet af te melden.• (Geul gebonden) zeeschepen, varende in of nabij de Maasgeul, kunnen daar moeilijk uitwijken. Door ruim en duidelijk vrij

te houden van deze schepen voorkomt u dat deze schepen in een uitwijk plichtige situatie terecht komen.• Indien u niet op de motor vaart moet deze wel voor onmiddellijk gebruik gereed zijn.• Bij het oversteken van de Maasgeul zonder gebruik van de motor, wordt opkruisen ten zeerste afgeraden.

Inlichtingen kunt u inwinnen bij de VTS centrale Hoek van Holland, telefoon 010-2522801 of VHF kanaal 11.

Voor de Nieuwe Waterweg geldt:• Houd stuurboordwal.• Vaar niet het Calandkanaal op.• Houd de splitsingsdam aan stuurboord.• Let op: tussen de groene boeien en de splitsingsdam liggen kribben.

Page 24: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

24

6.6

Legendaaanbevolen vaarroute

gebruik aan boord voor uw navigatie niet deze kaartjes, maar altijd de meest recente waterkaarten

Nieuwe ankergebieden op de NoordzeeDoor aanhoudende drukte van zeeschepen die voor anker gaan op de Noordzee in de buurt van de Rotterdamse haven, heeft Rijkswaterstaat nieuwe ankergebieden aangewezen.

januari 2015

Page 25: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

25

6 6 ScheveningenDe aanlooproute van Scheveningen loopt van de verkenningston Sch op ongeveer 2 mijl van de haven in een koers van 156 graden tot de havenhoofden. Tussen de havenhoofden moet de koers verlegd naar 131 graden.

De aanloop van Scheveningen kan gevaarlijk zijn bij krachtige tot stormachtige wind uit het noordwesten. Er ontstaan grondzeeën. De opstuwing van het water tegen de havendammen is tot enkele honderden meter zeewaarts van de havenhoofden merkbaar en de stroomsterkte is daar groter dan verder in zee. Rond het tijdstip van hoogwater is de noordgaande stroom het sterkst. De gunstigste tijd voor het binnenlopen is bij kentering van de stroom. • Let voor de kust goed op de kardinale boeien en op de speciale ankergebieden. • Wie een marifoon aan boord heeft moet toestemming vragen om binnen te lopen: Verkeerscentrale Scheveningen,

marifoonkanaal 21. • Uitluisteren is verplicht.

De havenmeester van Jachtclub Scheveningen is bereikbaar op marifoonkanaal 31, of op telefoon 06-5329 3137. Reserveren is niet mogelijk. Passanten wordt verzocht om bij binnenkomst af te meren in de passantenkom met de boeg naar het noorden.

In de voorhaven staat een seinmast van diverse lichtcombinaties: - een rood licht boven een wit licht: verboden invaart - een rood licht onder een wit licht: verboden uitvaart Dit laatste sein wordt ook getoond op het havenkantoor in de richting van de doorvaart van de 2e naar de 1ste Haven. In de doorvaart van de 2e naar de 1ste Haven staat aan stuurboordzijde op de kade een rood licht. Dit geeft aan dat recreatievaart niet mag uitvaren, omdat elders in de haven grote vaartuigen manoeuvreren.

Zie ook: Kaart 1801, Wateralmanak 2, Scheveningen.

Regionale vaarwegbeheerder:

Foto: Joost Ensink

Page 26: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

26

6.7 Legendaaanbevolen vaarroute

gebruik aan boord voor uw navigatie niet deze kaartjes, maar altijd de meest recente waterkaarten

januari 2015

Page 27: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

27

6 7 IJmuidenHet sluizencomplex in IJmuiden bestaat uit vier sluiskolken, te weten de Kleine Sluis (of Jachtensluis), Zuidersluis, Middensluis en de Noordersluis. Er is veel scheepvaartverkeer bij IJmuiden.

IJmuiden Aanloop• Luister uit op VHF kanaal 61 (Haven IJmuiden), waarop u bijzonderheden over kruisende scheepvaart kunt horen. • Blijf zoveel mogelijk weg van de IJ-geul, grote zeevaart kan alleen daar varen. In- en uitkomende zeevaart kan slechts zeer

beperkt manoeuvreren en heeft een grote dode hoek. Houd daar rekening mee. • Blijf niet ‘hangen’ voor de pieren.• Strijk de zeilen in de havenkom (niet buiten) en niet in de lichtenlijn. De lichtenlijn (100,5 graden) is belangrijk voor

zeeschepen, daarbuiten is het breed en diep genoeg. • In de Buitenhaven splitst het vaarwater zich bij boei NK1-ZK2: het Noorderkanaal naar de Noordersluis en het Zuiderkanaal

richting Zuidersluis, Middensluis en Kleine Sluis.• Houd stuurboordwal. • Het opvaren naar de sluis gaat in de volgorde van groot naar klein (zee-, binnen- en recreatievaart). Raadpleeg bij twijfel de

sluisdienst op marifoonkanaal 22. Zeehaven IJmuiden is bereikbaar via marifoonkanaal 12. • De Vissershaven, Haringhaven en IJmondhaven zijn niet voor jachten bestemd.• Vanaf zee komend meldt de scheepvaart zich bij de verkeersdienst IJmuiden Haven op marifoonkanaal 61. Recreatievaart volgt de aanlooproute (Zuiderkanaal) naar het sluizencomplex ten zuiden van het Forteiland. Melden voor het schutten op marifoonkanaal 22.

Westgaand - richting Noordzee• Houd na het verlaten van de Kleine Sluis de stuurboordkant van het Zuiderkanaal. Kijk goed om u heen – ook achterom - en let op de overige vaart van en naar het sluizencomplex. • Steek haaks over; na het Forteiland naar de Seaport Marina of de stuurboordwal van de Buitenhaven. • Uitvarende recreatievaart met bestemming Engeland wordt aangeraden om ten zuiden van TSS IJmuiden West Inner, TSS

IJmuiden West Outer, IJgeul Approach Area met bijbehorend ankergebied langs te varen.

Zie ook: Kaart 1801, Wateralmanak 2, IJmuiden (onder de ‘Y’).

1 Noordersluis D150 W475 L4000

2 Middensluis D100 W250 L2250

3 Zuidersluis BB H60 D58 W180 L1080

4 Kleine Sluis BB H60 D35 W110 L1100

Corus Staalfabriek

Buitenhaven

Ymon

d-ha

ven

Hoogoven-haven

Staalhaven

1e Rijks-binnenhavenSpuikanaal Buiten Toeleidingskanaal

Haringhaven

Vissershaven

Dok

2e

Haven

3e RijksbinnenhavenToeleidings-kanaal

IJmuiden

Velsen-Noord

Velsen-Zuid

Driehuis

FL5

ISO2ISO6

ISO3

ISO3

OCC4.5

ISO2ISO2

Q

Q

Q

s

ss

s

s

s

ss

IJmuidenzeehaven

ISO4 s

ISO8 s12m9M

Horn( 2 ) 30 s

ISO4 s

ISO8 s ISO8 s

ISO6 s

IJM3-SPM2

NK1-ZK2Q

(3x)

Douane

ANWB/VVV

1 2

3 4

1

2

3 4

H56-74

H72-74

D200

580a

580a

580a

580a

Bij zicht minder dan 400 meter wordt onder dit licht een wit mistlicht FL3sec ontstoken

Afmetingen van sluizen en bruggen in IJmuiden t.o.v. NAP

Voor Buitenhaven, rede en havens IJmuiden zie zeekaart nr. nl 124, 125 en 1631 of de kaart voor kust- en binnenwateren nr. 1801. Uitgave Chef der Hydrogra�e, Koninklijke Marine.

Lijn inéén 65º

Lijn inéén 77º

Lichten inéén 100.5º

VHF22

VHF3

VHF12

VHF22

VHF61

SectorIJmuiden-haven

Regionale vaarwegbeheerder:

Foto: Hylke Steensma

Page 28: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

28

Schietoefeningen

K e i z e r s b u l t

Gas

Gas

N o o r d r u g

WE

ST

GA T

Racon Z

Z U I D E R

H A A K S

( ..)

B o t e r r u g

SC

HU

LP

EN

GA

T

Gas

Gas

Gas

Schie

toefe

nin

gen

B a n k j e

F r a n s c h e

Ki j k du in

Bo l l e n

v a n

PA

R a z en

de

Bo

l

ED

MO

LE

NG

A

T

Bunkers

Bunkers

Bunker

Helsdeur

N O O R D - H O L L A N D

M

AR

SD I E P

N O O R D E R H A A K S

Den Hoorn

Kabelgebied

DEN HELDER

Laan

O

P

K o l k

St uif dijk

De Koog

Mok

Stn

Stn

Verboden

Wk

Stenen

invaart

Wk

35

9, 5

°

Veerhaven

Den Burg

Haven NIOZ

' t Horntje

No

ord

ho

l lan

dsch

Kan

aal

Tr

19

207

°

Wks

284,5°

D

Gas

BR

EE

W

IJ

D

Stenen

AIS

Wk31

Wks95

Wk76

Wk29

Wk45

Wk34

Wk39

Wk10

810

9

34

Wk86

Wk7

Wk57

Wk65

Wk93

Wk19

8

Wk65

Obstn114

Wk13

9

Wk58

Wk

Wk11

Wk

Wk10

4

Wk47

Wk14

8

Wk14

9

Wk57

Wk17

36

Obstn

Wk17

6

Wk15

7

Wk17

4

Wk

15/5-1/11

322°

20

Gas

Gas

T E X E L

135

9512

8

152

6.8 Legendaaanbevolen vaarroute

gebruik aan boord voor uw navigatie niet deze kaartjes, maar altijd de meest recente waterkaarten

januari 2015

Page 29: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

29

6 8 Den HelderWaar: het Marsdiep is het zeegat tussen Den Helder en Texel en het verbindt de Noordzee en de Waddenzee Aan de Noordzeekant splitst de zandplaat Noorderhaaks de monding in het Molengat (MG; tussen de Noorderhaaks en Texel) en het Breewijd (tussen de Noorderhaaks en Huisduinen). Het Breewijd gaat weer over in het Schulpengat (S). Even ten noordwesten van Den Helder is het Marsdiep het diepst, circa 47 meter: de Helsdeur.

• Let op de zeer sterke stroming vlak langs de kust. In het Marsdiep tussen Den Helder en Texel tot wel 4 knopen. Ook hier spelen de windsterkte en -richting een belangrijke rol.

• Waarschuwing: het Molengat verzandt en is niet langer betond als vaarweg. Er liggen gele markeringsboeien. Doorvaart van het Molengat wordt dringend afgeraden bij krachtige aanlandige wind en hoge deining. Ondiepten rond de Haaksgronden zijn aan verandering onderhevig. Volg de betonning.

De Verkeerscentrale Den Helder: marifoonkanaal 62 (roepnaam: verkeerscentrale Den Helder). • Scheepvaart moet zich melden bij binnenkomst in of vertrek uit het VTS gebied: - komend van zee ter hoogte van de uiterton Schulpengat; - komend vanuit de Waddenzee op circa 4 zeemijl van Den Helder (Texelstroom T8-T13, Malzwin M13-M14). • Wie de haven verlaat, moet zich eveneens melden. • Weerberichten, waterstanden en bijzonderheden over het VTS gebied Den Helder worden ieder uur op minuut 05

doorgegeven op marifoonkanaal 62.• Pas op voor de snelvarende veerboten van en naar Texel. • De Veerhaven (TESO-haven), west van de marinehaven, is verboden gebied. • Houd bij binnenkomst van de Marinehaven Willemsoord de noordoostelijke kop van het Harssens Schiereiland (met

radarinstallatie) ruim vrij aan stuurboord, vanwege sterke dwarsstroom voor de havenmond. • De lichtenlijn ineen = 191˚.• Kijk goed om u heen, ook achterom en let goed op in- en uitvarende scheepvaart. • De marinehaven Den Helder wordt soms gesperd in verband met vertrekkende of aankomende (marine)schepen. Er

branden dan twee rode sperlichten, zowel aan de haven- als aan de wadzijde. De afsluiting wordt gemeld op marifoonkanaal 62. U hebt dan twee mogelijkheden: ofwel direct doorvaren naar de Koopvaardersschutsluis, ofwel direct stuurboord uit naar de jachthaven van de Koninklijke Marine Jachtclub.

• Volgens BPR-artikel 13.02 mag u de marinehaven alleen gebruiken voor doorvaart.• Aan stuurboord is de haven van de Koninklijke Marine Jacht Club. Let op de stroming. • De havendienst van Den Helder is bereikbaar via marifoonkanaal 14. • Via de Zeedoksluis en beweegbare brug kunt u naar de jachthaven in het Willemsdok. De sluis wordt op vaste tijden bediend

(marifoonkanaal 14).• Komt u vanuit de Zeedoksluis (van binnen naar buiten), dan geeft de sluiswachter pas een vrije doorgang nadat er overleg

is geweest met de verkeerscentrale voor een veilige doorvaart door de haven. Dit in verband met het manoeuvreren van offshore- en marineschepen.

• Meld u bij uitvaren van de sluis op marifoonkanaal 62.

Zie ook: Kaart 1801, Wateralmanak 2, IJmuiden (onder de ‘Y’).

Regionale vaarwegbeheerder:

Page 30: Knooppunten vaarwegen langs de Noordzeekust · Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen

ColofonKnooppunten Vaarwegen - 2016

Uitgave: Stichting Waterrecreatie Nederland

Bron kaarten: ANWB, Dienst der Hydrografi e en Stentec Soft wareBron foto’s: Rijkswaterstaat, tenzij anders vermeld

Het project ‘Varen doe je Samen!’ heeft als doel de risico’s te beperken voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Voorlichting is een belangrijk instrument.

Tal van partijen werken samen in het project: ANWB, Koninklijke BLN-Schuttevaer, Havenbedrijf Amsterdam N.V., Havenbedrijf Rotterdam N.V., HISWA Vereniging, KNRM, Rijkswaterstaat, Platform Waterrecreatie, de Provincies,Reddingsbrigade Nederland, Sportvisserij Nederland, Stichting Waterrecreatie Nederland, Unie van Waterschappen, Watersportverbond.

Project ‘Varen doe je Samen!’ wordt uitgevoerd door:Waterrecreatie Nederland, Postbus 37111, 1030 AC [email protected] / www.varendoejesamen.nl

Aan deze uitgaven kunnen geen rechten worden ontleend.

met medewerking van

BLN-SCHUTTEVAERK O N I N K L I J K E