Nota Beheer provinciale vaarwegen 2011-2020

NOTA BEHEER PROVINCIALE VAARWEGEN

GRONINGEN (2011-2020)

Status: definitief 12-12-2011

Colofon Uitgave: Provincie Groningen (afd. Vaarwegen en Betonbouw en afd. Verkeer en Vervoer) Productie: Provincie Groningen Foto's: Provincie Groningen en http://www.tugspotters.com

INHOUDSOPGAVE

Inhoudsopgave

S MENVATTING.................................................................................................................................. 1A

1 INLEIDING.................................................................................................................................... 5

1.2 DOELSTELLING ....................................................................................................................................................................................61.1 ALGEMEEN..........................................................................................................................................................................................6

1.3 ACHTERGROND...................................................................................................................................................................................7

1.4 AANLEIDING .......................................................................................................................................................................................7

1.5 NETWERK PROVINCIALE VAARWEGEN .................................................................................................................................................9

1.6 LEESWIJZER ...................................................................................................................................................................................... 10

2 BELEID RIJK ............................................................................................................................... 11

2.2 NOTA RUIMTE .................................................................................................................................................................................. 122.1 INLEIDING ........................................................................................................................................................................................ 12

2.3 NOTA MOBILITEIT............................................................................................................................................................................. 12

2.4 LANDELIJKE MARKT- EN CAPACITEITSANALYSE BINNENVAART ............................................................................................................ 13

2.5 VAREN VOOR EEN VITALE ECONOMIE ............................................................................................................................................... 14

2.6 RIJKSBEGROTING: FRIES-GRONINGSE KANALEN............................................................................................................................... 15

2.7 NOTA VERVOER GEVAARLIJKE STOFFEN............................................................................................................................................ 16

2.8 BELEIDSVISIE RECREATIETOERVAART NEDERLAND ............................................................................................................................... 16

2.9 KADERRICHTLIJN WATER (KRW)...................................................................................................................................................... 16

2.10 WATERWET ..................................................................................................................................................................................... 17

3 BELEID NOORD-NEDERLAND......................................................................................................... 19

3.2 REGIOVISIE GOEDERENVERVOER NOORD-NEDERLAND..................................................................................................................... 203.1 INLEIDING ........................................................................................................................................................................................ 20

3.3 VERSTERKING LOGISTIEKE POSITIE NOORD-NEDERLAND ................................................................................................................... 21

3.4 NETWERKANALYSE VAARWEGEN EN BINNENHAVENS NOORD-NEDERLAND....................................................................................... 22

3.5 PLAN VAN AANPAK INVESTERINGEN FRIES-GRONINGSE KANALEN ................................................................................................... 24

3.6 PLANSTUDIE VAARWEG LEMMER-DELFZIJL ........................................................................................................................................ 24

4 BELEID PROVINCIE GRONINGEN (POP 2009-2013)......................................................................... 25

4.2 SCHOON EN VEILIG GRONINGEN .................................................................................................................................................... 264.1 INLEIDING ........................................................................................................................................................................................ 26

4.3 KARAKTERISTIEK GRONINGEN .......................................................................................................................................................... 27

4.4 BEREIKBAAR GRONINGEN ................................................................................................................................................................ 29

4.5 ONDERNEMEND GRONINGEN.......................................................................................................................................................... 30

5 STREEFBEELDEN NETWERK PROVINCIALE VAARWEGEN ........................................................................ 31

5.2 SCHOON EN VEILIG GRONINGEN .................................................................................................................................................... 325.1 INLEIDING ........................................................................................................................................................................................ 32

5.3 KARAKTERISTIEK GRONINGEN .......................................................................................................................................................... 35

5.4 BEREIKBAAR GRONINGEN ................................................................................................................................................................ 37

5.5 ONDERNEMEND GRONINGEN.......................................................................................................................................................... 43

5.6 BEHEER EN EIGENDOM...................................................................................................................................................................... 43

6 STREEFBEELDEN EN FUNCTIE EISEN PER VAARWEGTRAJECT................................................................... 49

6.2 VAARWEGTRAJECTEN EN TRAJECTONDERDELEN ................................................................................................................................ 506.1 INLEIDING ........................................................................................................................................................................................ 50

6.3 TRAJECT 1: VAN STARKENBORGHKANAAL........................................................................................................................................ 55

6.4 TRAJECT 2: EEMSKANAAL, OUDE EEMSKANAAL ................................................................................................................................ 65

6.5 TRAJECT 3: WINSCHOTERDIEP, RENSEL............................................................................................................................................. 77

6.6 TRAJECT 4: A.G. WILDERVANCKKANAAL, ZIJTAK A.G.W. .............................................................................................................. 87

INHOUDSOPGAVE

6.7 TRAJECT 5: NOORD-WILLEMSKANAAL............................................................................................................................................. 95

6.9 TRAJECT 7: HOENDIEP....................................................................................................................................................................1116.8 TRAJECT 6: ADUARDERDIEP.............................................................................................................................................................103

6.10 TRAJECT 8: REITDIEP .......................................................................................................................................................................119

6.11 OVERIGE PROVINCIALE VAARWEGEN .............................................................................................................................................124

INHOUDSOPGAVE

Bijlagen Bijlage 1: Trajectkaarten Bijlage 2: Definities kadeconstructies en bakprofiel Bijlage 3: Standaard bedieningsregiemes Bijlage 4: Verkeershinderklassen Bijlage 5: Intensiteiten beroepsvaart Bijlage 6: Intensiteiten recreatievaart Bijlage 7: Minimum vaarwegprofielen Bijlage 8: Overzicht kunstwerken Bijlage 9: Overzicht breedte vaarweg Bijlage 10: CEMT-klassen Bijlage 11: Afkortingen en begrippen Bijlage 12: Geraadpleegde literatuur

SAMENVATTING

Pagina 1

SAMENVATTING De Nota beheer provinciale vaarwegen Groningen bevat de visie van de provincie Groningen op de provinciale vaarwegen en de bijbehorende streefbeelden voor de periode 2011-2020. De provincie Groningen streeft naar een robuust vaarwegennetwerk dat in belangrijke mate bijdraagt aan de economische ontwikkeling van de provincie met daarbij een heldere verdeling tussen de taken voor het Rijk, de Provincie en de regionale overheden. Voor de provincie Groningen is de nota een strategische nota. Op hoofdlijnen worden streefbeelden aangegeven. De verdere uitwerking van maatregelen om de streefbeelden te bereiken met de bijbehorende kostenramingen vindt plaats in een nog op te stellen beheerplan. Wanneer in deze nota wordt gesproken over provinciale vaarwegen, dan worden daarmee de volgende vaarwegen bedoeld: Van Starkenborghkanaal, Eemskanaal, Oude Eemskanaal, Winschoterdiep, deel Rensel, A.G. Wildervanckkanaal, zijtak A.G.W., Noord-Willemskanaal, Aduarderdiep, deel Hoendiep en het Reitdiep. Zie figuur 2 in paragraaf 1.5 voor een volledig overzicht van de provinciale vaarwegen. Doelstelling Deze nota heeft tot doel om: richting gebruikers (o.a. beroeps- en recreatievaart), burgers en bedrijven aan te geven voor welke

doeleinden de provinciale vaarwegen gebruikt kunnen worden; wat is er mogelijk en binnen welke randvoorwaarden dient dit plaats te vinden;

richting andere overheden en beleidsvelden (binnen de Provincie) inzichtelijk te maken wat de lange termijnvisie is voor de provinciale vaarwegen;

richting te geven aan het bestuurlijke besluitvormingsproces dat vaak vooraf gaat aan de realisatie van nieuwe infrastructurele werken;

als provincie Groningen sturend te kunnen optreden; zowel op netwerkniveau als per vaarwegtraject wordt een eenduidig beleid gevoerd;

het vaarwegenbelang (en daarmee het belang van de binnenvaart en recreatievaart) op de kaart te zetten;

een kader te geven voor het beheer en onderhoud van de provinciale vaarwegen; een kader te geven voor nieuwbouw van kunstwerken e.d. op, over en langs de provinciale

vaarwegen. Achtergrond Het provinciale vaarwegennet is niet op alle punten ingericht op een toename van het vaarwegverkeer. Nu al is bekend dat er capaciteitsproblemen zullen optreden. Ook zullen de afmetingen van provinciale vaarwegen en kunstwerken zonder maatregelen een beperkende factor worden voor schepen en de mogelijke beladingsgraad (bijvoorbeeld diepgangbeperkingen, drielaagscontainervaart versus vierlaagscontainervaart en wel of geen tweebaksduwvaart). Om te voorkomen dat hierdoor de ontwikkelingsmogelijkheden van de binnenvaart en de economische ontwikkeling van de regio beperkt worden, is het noodzakelijk als Provincie een duidelijke visie te hebben op het totale provinciale vaarwegennetwerk. Aanleiding Diverse ontwikkelingen (o.a. maatschappelijk, economisch en bestuurlijk) zorgen ervoor dat er een steeds grotere druk komt te staan op de ruimte op en rond de provinciale vaarwegen. Ook binnen de scheepvaart zelf zijn er de laatste decennia ontwikkelingen gaande die verdere ruimtelijke aanpassingen van de vaarweginfrastructuur verlangen.

SAMENVATTING

Pagina 2

Netwerk provinciale vaarwegen De provincie Groningen heeft als doel het vaarwegbeheer te voeren over die vaarwegen waar nu of in de toekomst goederenvervoer over plaatsvindt. Vaarwegen met alleen recreatievaart of vrijwel geen scheepvaart zijn bij voorkeur in eigendom en beheer bij een andere partij dan de provincie Groningen. Bestaand algemeen beleid Er is divers bestaand beleid voorhanden dat op de één of andere manier van invloed is op de vaarwegen van de provincie Groningen. Het beleid in deze nota is afgestemd op rijksbeleid en regionaal beleid (beleid voor Noord-Nederland en provinciaal beleid (POP)). Vaarwegen beleid De bestaande beleidsvoornemens en visies op rijks- en regionaal niveau zijn vertaald in streefbeelden toegespitst op de provinciale vaarwegen. Hierbij is sprake van algemene streefbeelden voor elk provinciaal vaarwegtraject. Daarnaast is sprake van specifieke streefbeelden per vaarwegtraject en/of delen van het vaarwegtraject. Voor zover mogelijk zijn de streefbeelden verder uitgewerkt in functie eisen, zoals doorvaarthoogtes, -breedtes, etc. Realisatietermijn streefbeelden en functie eisen De provincie Groningen zal een aantal streefbeelden en functie eisen niet op korte termijn kunnen realiseren. Wel is het van belang dat bij toekomstige nieuwbouw- en onderhoudsprojecten de streefbeelden en functie eisen in deze nota worden nageleefd, zodat de streefbeelden wel op de lange termijn kunnen worden gerealiseerd. Andere maatschappelijke belangen De streefbeelden geven het beeld weer waaraan het vaarwegnetwerk of vaarwegtraject zou moeten voldoen. Bij infrastructurele projecten spelen echter meer (maatschappelijke) belangen dan alleen die van de vaarweg. Per project zal een afweging gemaakt dienen te worden tussen belangen. Dit kan ertoe leiden dat niet altijd het streefbeeld in deze nota zal kunnen worden bereikt. Afwijkingen van streefbeelden dienen in alle gevallen goed te worden gemotiveerd. RVW 2005 Een zeer belangrijk algemeen streefbeeld van de provincie Groningen is om haar vaarwegen te laten voldoen aan de Richtlijnen VaarWegen (RVW 2005). Een belangrijk doel van de richtlijnen is om landelijk een uniform netwerk van vaarwegen te verkrijgen. De gebruiker weet waar hij aan toe is en kan zijn reis optimaal plannen. Dit alles komt uiteindelijk de concurrentiekracht van de binnenvaart ten goede. Kruisende wegen Drukke stroom- of gebiedsontsluitingswegen kruisen op een aantal locaties de vaarwegen. Op plaatsen waar de doorvaarthoogte beperkt is ontstaat met name in de spits hinder voor het vaarwegen het wegverkeer. Er zijn plannen voor meer (fiets)bruggen over provinciale vaarwegen. Meer bruggen leveren meer hinder op voor de vaarweggebruiker. Ook geven meer bruggen verhoogde risico's op schadeaanvaringen en meer werk voor de bedieningscentrales. Uit het oogpunt van een goede doorstroming van het scheepvaart- en kruisend verkeer, verkeersveiligheid, aanlegkosten, exploitatiekosten en milieuschade is de provincie Groningen van mening dat tijdens het verkenningsproces voor een nieuwe oeververbinding altijd de optie tunnel (of aquaduct) dient te worden meegenomen in het proces. Bij een kosten-batenanalyse dient niet alleen gekeken te worden naar de benodigde investeringskosten, maar ook naar de beheer-, onderhouds- en bedieningskosten op lange termijn.

SAMENVATTING

Pagina 3

Indien na afweging een tunnel (of aquaduct) niet haalbaar blijkt, wordt de voorkeur gegeven aan een hoge vaste brug. Als ook deze optie niet haalbaar blijkt, bijvoorbeeld omdat de vaarweg onderdeel uitmaakt van de Staande Mastroute of omdat een vaste brug landschappelijk of stedenbouwkundig zeer moeilijk inpasbaar is, kan gekozen worden voor de aanleg van een beweegbare brug. Vergelijking beleid met bestaande situatie De streefbeelden en functie eisen in deze nota zijn vergeleken met de bestaande situatie. De actiepunten zijn vervolgens geïnventariseerd. De belangrijkste actiepunten zijn: Als gevolg van het hanteren van de RVW 2005 worden vaarwegdieptes gerelateerd aan

Maatgevend LaagWater (MLW) en doorvaarthoogtes bij bruggen aan Maatgevend HoogWater (MHW). In het verleden werden vaarwegdieptes en doorvaarthoogtes gerelateerd aan het kanaalpeil. De consequenties hiervan zijn dat er in de toekomst dieper gebaggerd moet worden en dat bruggen hoger aangelegd dienen te worden dan in het verleden.

Doorvaarthoogtes en -breedtes van veel bruggen voldoen niet aan de RVW 2005. Deze situatie lijkt ernstiger dan hij is. In bijna alle gevallen kan de scheepvaart veilig de bestaande bruggen passeren. Echter, er ontstaat voor het scheepvaart- en/of het wegverkeer meer hinder. Het oplossen van deze actiepunten heeft dan ook bij de provincie Groningen geen hoge prioriteit (afgezien van de bruggen over de vaarweg Lemmer-Delfzijl). Als er echter sprake is van vervanging van een brug bijvoorbeeld als gevolg van het einde van de levensduur, dan is het van belang de doorvaarthoogtes en -breedtes op streefbeeldniveau te brengen.

Uit de dagelijkse praktijk is bekend dat op locaties waar leidingen de oeververdedigingsconstructie passeren stabiliteitsproblemen kunnen optreden aan de oeververdedigingsconstructie en de erachter liggende waterkering. Veelal wordt dit veroorzaakt door een te ondiepe ligging van de kabel of leiding. Op dit moment is niet bekend op welke locaties deze problemen spelen. Hiernaar dient onderzoek plaats te vinden.

Handhaving van het gebruik van de vaarweg is ook een taak van de provincie Groningen. De huidige handhaving schiet tekort. Er is behoefte aan een handhavingsnota waarin aangegeven wordt op welke manier het handhavingsbeleid dient te worden vormgegeven en welke personele en financiële consequenties dit heeft.

Er bestaan concrete plannen om de bediening van bruggen verder te centraliseren. Dit biedt een mooie gelegenheid om ook de bedieningstijden van bruggen aan te passen conform de RVW 2005 en BRTN 2008-2013.

Vaarwegen waarop op dit moment of in de toekomst geen goederenvervoer plaatsvindt dienen bij voorkeur te worden overgedragen aan een gemeente, waterschap of andere partij. Op het laatste deel van het Oude Eemskanaal, het Hoendiep ten oosten van de CSM brug en het Reitdiep ten zuiden van het Van Starkenborghkanaal is nog maar zeer beperkt sprake van goederenvervoer. Om deze reden streeft de provincie Groningen naar overdracht van het eigendom en beheer van deze vaarwegen aan de desbetreffende gemeenten of waterschappen. De provincie Groningen is ook verantwoordelijk voor het nautisch beheer van het Drents Diep, de vaargeul Zuidlaardermeer en het Oldambtmeer met toeleidingskanalen. Aangezien hier ook geen goederenvervoer plaatsvindt streeft de Provincie naar overdracht van haar taken aan de desbetreffende gemeenten of waterschappen.

De Waterwet is op 22 december 2009 in werking getreden. De consequenties van de waterwet voor de nota zijn nog niet geheel duidelijk en dienen in kaart gebracht te worden.

SAMENVATTING

Pagina 4

INLEIDING

Pagina 5

1 INLEIDING Foto: Van Starkenborghkanaal ter hoogte van de brug Dorkwerd

INLEIDING

Pagina 6

1.1 Algemeen De Nota beheer provinciale vaarwegen Groningen bevat de visie van de provincie Groningen op de provinciale vaarwegen en de bijbehorende streefbeelden voor de periode 2011-2020. De provincie Groningen streeft naar een robuust vaarwegennetwerk dat in belangrijke mate bijdraagt aan de economische ontwikkeling van de provincie met daarbij een heldere verdeling tussen de taken voor het Rijk, de Provincie en de regionale overheden. Voor de provincie Groningen is deze nota een strategische nota. Op hoofdlijnen worden streefbeelden aangegeven. De verdere uitwerking van maatregelen om de streefbeelden te bereiken met de bijbehorende kostenramingen vindt plaats in een nog op te stellen beheerplan (incl. meerjarenplanning). De nota staat niet op zichzelf. Het is te beschouwen als een nadere uitwerking van het Provinciaal Omgevingsplan (POP 2009-2013) lit [16]. Ook heeft de nota een sterke relatie met de Nota Normdoelstellingen. Voor een overzicht van de inbedding van de nota zie figuur 1. FIGUUR 1: INBEDDING NOTA BEHEER PROVINCIALE VAARWEGEN GRONINGEN

In deze nota wordt zoveel als mogelijk verwezen naar de meest actuele weten regelgeving. Voor zover veranderingen in weten regelgeving worden verwacht, is getracht daar op te anticiperen. Vanzelfsprekend is er altijd een kans dat onverwacht weten regelgeving verandert. Om hierop te kunnen anticiperen, zal 1x per 5 jaar worden bekeken in welke mate de nota nog actueel is. Indien wijzigingen noodzakelijk zijn, dan zullen deze 1x per 5 jaar in een nieuwe versie worden verwerkt. De nota geeft het beleid weer voor de periode 2011-2020. Aan het einde van deze periode (2020) zal de nota integraal tegen het licht worden gehouden. Indien er sprake is van voortzetting van het oude beleid zal er sprake zijn van een update van de vorige versie. In geval het beleid wijzigt en relatief grote aanpassingen noodzakelijk zijn zal er sprake zijn van een compleet nieuwe nota.

1.2 Doelstelling Deze nota heeft tot doel om: richting gebruikers (o.a. beroeps- en recreatievaart), burgers en bedrijven aan te geven voor welke

doeleinden de provinciale vaarwegen gebruikt kunnen worden; wat is er mogelijk en binnen welke randvoorwaarden dient dit plaats te vinden;

richting andere overheden en beleidsvelden (binnen de Provincie) inzichtelijk te maken wat de lange termijnvisie is voor de provinciale vaarwegen;

richting te geven aan het bestuurlijke besluitvormingsproces dat vaak vooraf gaat aan de realisatie van nieuwe infrastructurele werken;

als provincie Groningen sturend te kunnen optreden; zowel op netwerkniveau als per vaarwegtraject wordt een éénduidig beleid gevoerd;

Provinciaal Omgevingsplan POP 2009-2013

Nota beheer provinciale vaarwegen Groningen

(2011-2020)

Nota Normdoelstellingen

INLEIDING

Pagina 7

het vaarwegenbelang (en daarmee het belang van de binnenvaart en recreatievaart) op de kaart te zetten;

een kader te geven voor het beheer en onderhoud van de provinciale vaarwegen; een kader te geven voor nieuwbouw van kunstwerken e.d. op, over en langs de provinciale

vaarwegen.

1.3 Achtergrond De provincie Groningen bezit een uitgebreid netwerk aan vaarwegen en is daardoor aantrekkelijk voor diverse vormen van scheepvaart. Met name het Van Starkenborghkanaal, het Eemskanaal, het Winschoterdiep en het A.G. Wildervanckkanaal spelen een belangrijke rol in het goederenvervoer over water. Ze zijn daardoor van groot belang voor de provinciale economie. Niet geheel toevallig zijn de economische kernzones voor een belangrijk deel gesitueerd langs deze vaarwegen: de haven van Delfzijl bij het Eemskanaal, de zone Hoogezand-Veendam-Winschoten aan het Winschoterdiep en het A.G. Wildervanckkanaal en de stad Groningen op het knooppunt van het Van Starkenborghkanaal, het Eemskanaal en het Winschoterdiep. Naast het goederenvervoer worden de provinciale vaarwegen intensief gebruikt door de recreatievaart. De verwachting is dat het aandeel recreatievaart de komende tijd nog gaat toenemen, mede door de toenemende vergrijzing. Het provinciale vaarwegennet is niet op alle punten ingericht op een toename van het vaarwegverkeer. Nu al is bekend dat er capaciteitsproblemen zullen optreden. Ook zullen de afmetingen van provinciale vaarwegen en kunstwerken zonder maatregelen een beperkende factor worden voor schepen en de mogelijke beladingsgraad (bijvoorbeeld diepgangbeperkingen, drielaagscontainervaart versus vierlaagscontainervaart en wel of geen tweebaksduwvaart). Om te voorkomen dat hierdoor de ontwikkelingsmogelijkheden van de binnenvaart en de economische ontwikkeling van de regio beperkt worden, is het noodzakelijk als Provincie een duidelijke visie te hebben op het totale provinciale vaarwegennetwerk.

1.4 Aanleiding Diverse ontwikkelingen (o.a. maatschappelijk, economisch en bestuurlijk) zorgen ervoor dat er een steeds grotere druk komt te staan op de ruimte op en rond de provinciale vaarwegen. Ook binnen de scheepvaart zelf zijn er de laatste decennia ontwikkelingen gaande die verdere ruimtelijke aanpassingen van de vaarweginfrastructuur verlangen. In de volgende alinea's worden de belangrijkste aanleidingen kort toegelicht. Samenleving en bestuur Voor het maken van bestuurlijke keuzes is het noodzakelijk inzicht te hebben in alle belangen die spelen. Ook het vaarwegenbelang dient hierin objectief en transparant vertegenwoordigd te zijn. Vanzelfsprekend heeft het vaarwegenbeleid raakvlakken met andere beleidsterreinen: economie, ruimtelijke ordening, milieu, waterhuishouding, recreatie, cultuurhistorie en natuur. Vaak gaat het om verschillende belangen die elkaar ondersteunen. In een aantal gevallen gaat het om belangen waartussen enige vorm van spanning bestaat. In deze nota is voor zover mogelijk rekening gehouden met deze belangen. Toch valt niet te voorkomen dat er spanningen met andere beleidsvelden blijven bestaan.

INLEIDING

Pagina 8

Benutting vaarwegen De binnenvaart is een cruciaal onderdeel van de Nederlandse en Europese economie. In een land waar vervoer over wegen en spoor tot steeds grotere inpassingsproblemen leidt, zou onderbenutting van de potentie van de binnenvaart een gemiste kans zijn. Het gaat hierbij niet alleen om goederenvervoer, maar ook om het vestigingsklimaat voor bedrijven die gebruik maken van de binnenvaart en bedrijven die leverancier zijn voor de binnenvaart (bijvoorbeeld de scheepsbouw). De Nederlandse binnenvaartvloot levert een geweldige vervoersprestatie. Het aandeel in Nederland is ongeveer 40%. Een indrukwekkender beeld ontstaat echter wanneer de vergelijking wordt gemaakt op basis van afstanden. Voor internationaal vervoer is de binnenvaart de grootste vervoerder met meer dan 55% van de vervoersprestatie. Ondanks deze indrukwekkende cijfers is nog veel reservecapaciteit aanwezig in het vaarwegennetwerk. Grofweg kunnen intensiteiten over de Nederlandse vaarwegen nog verdubbelen, mits capaciteitsknelpunten worden aangepakt en achterstanden in beheer en onderhoud worden weggewerkt. Een betere benutting van de Nederlandse en dus ook van provinciale vaarwegen heeft als consequentie dat er minder goederenvervoer over de wegen hoeft plaats te vinden. Ter vergelijking: 10 miljoen ton aan goederen levert grofweg een reductie op van 500 duizend vrachtwagenbewegingen. De binnenvaart kan dus in belangrijke mate bijdragen aan de ontlasting van de weginfrastructuur. Milieu en veiligheid De binnenvaart biedt op milieugebied grote voordelen. Het is een energiezuinige vorm van transport. De CO2 uitstoot is zeker in relatie tot het wegverkeer beperkt. Alertheid is echter geboden. Zonder verdere innovaties op emissiegebied zal de binnenvaart langzaamaan haar voorsprong op het wegverkeer verliezen. Binnen het wegverkeer nemen de emissies in rap tempo af door o.a. schonere motoren. De binnenvaart is één van de veiligste manieren van transport. Ongelukken vinden sporadisch plaats terwijl er toch veel vervoer van gevaarlijke stoffen plaatsvindt per binnenvaartschip. Afgezien van het vervoer per pijpleiding wordt 80% van de gevaarlijke stoffen in Nederland vervoerd per binnenvaartschip. Ontwikkelingen scheepvaart Er is een tendens zichtbaar van schaalvergroting in de binnenvaart. Deze tendens is al ettelijke decennia aan de gang. Schepen worden groter en het aandeel aan kleine schepen neemt steeds verder af. Parallel aan deze tendens wordt er steeds meer gebruik gemaakt van technische innovaties en moderne navigatiemiddelen. Ook neemt de recreatievaart steeds verder toe en vertegenwoordigt een steeds grotere economische waarde. Al deze ontwikkelingen vragen om een adequaat beheer (zowel nautisch als technisch) van de provinciale vaarwegen om een veilige, vlotte en doelmatige doorvaart te garanderen.

INLEIDING

Pagina 9

Ontwikkelingen vaarweg Lemmer-Delfzijl De vaarweg Lemmer-Delfzijl, waar het Van Starkenborghkanaal en het Eemskanaal deel van uitmaken, is een zeer belangrijke verbinding tussen Noord-Nederland, het westen van Nederland en Noordoost Europa. Om deze reden valt de vaarweg in de categorie hoofdvaarweg. In de regel is het Rijk eigenaar en beheerder van hoofdvaarwegen. De vaarweg Lemmer-Delfzijl vormt hier echter een uitzondering op. Het eigendom en beheer van deze vaarweg is in handen van de provincies Fryslân en Groningen. Het Rijk draagt echter de kosten van het beheer en onderhoud. In 1991 is de bijdrage van het Rijk geactualiseerd in een nieuw convenant. Daarnaast zijn er verdere afspraken gemaakt over de opwaardering van de volledige vaarweg Lemmer-Delfzijl naar een klasse Va vaarweg, geschikt voor vierlaagscontainervaart en beperkte duwvaart. Zie hiervoor het "Plan van Aanpak Fries-Groningse kanalen" lit [14].

1.5 Netwerk provinciale vaarwegen De provincie Groningen heeft als doel het vaarwegbeheer te voeren over die vaarwegen waar nu of in de toekomst goederenvervoer over plaatsvindt. Wanneer in deze nota daarom wordt gesproken over provinciale vaarwegen, dan wordt daarmee het netwerk aan vaarwegen bedoeld zoals is weergegeven in figuur 2.

FIGUUR 2: OVERZICHT PROVINCIALE VAARWEGEN

INLEIDING

Pagina 10

1.6 Leeswijzer Als eerste wordt in hoofdstuk 2 een overzicht gegeven van het van belang zijnde rijksbeleid voor vaarwegen. In hoofdstuk 3 wordt hetzelfde gedaan voor de regio Noord-Nederland. Reeds bestaand provinciaal beleid op het gebied van vaarwegen wordt beschreven in hoofdstuk 4. Het beleid uit de hoofdstukken 2, 3 en 4 wordt in hoofdstuk 5 concreet gemaakt in de vorm van streefbeelden. Deze streefbeelden zijn generiek voor het totale provinciale vaarwegennetwerk. De streefbeelden zijn gegroepeerd rondom vier belangrijke beleidsthema's uit het POP 2009-2013, te weten: "Schoon en veilig Groningen", "Karakteristiek Groningen", "Bereikbaar Groningen" en "Ondernemend Groningen". Daarnaast zijn aparte streefbeelden benoemd voor beheer, onderhoud en eigendom. In hoofdstuk 6 worden de generieke streefbeelden per vaarwegtraject verder uitgewerkt. Het komt voor dat op een bepaald vaarwegtraject wordt afgeweken van het generieke streefbeeld. In die gevallen wordt onderbouwd waarom wordt afgeweken. Ook wordt in hoofdstuk 6 de huidige situatie vergeleken met de streefbeelden en functie eisen van de Provincie. Waar de huidige situatie niet overeenkomt met het streefbeeld of functie eis wordt het actiepunt benoemd. In figuur 3 is schematisch weergegeven op welke manier de Nota beheer provinciale vaarwegen Groningen is opgebouwd. Bestaand algemeen beleid Beleid Rijk (H2) Beleid Noord-Nederland (H3) Beleid Provincie Groningen (H4)

Vaarwegen beleid

Streefbeelden netwerk provinciale vaarwegen (H5)

Streefbeelden per provinciaal vaarwegtraject (H6) Confrontatie beleid met

bestaande situatie Knelpunten, actiepunten (H5, H6) FIGUUR 3: SCHEMATISCHE WEERGAVE VAN DE OPBOUW VAN DE NOTA BEHEER PROVINCIALE VAARWEGEN GRONINGEN

BELEID RIJK

Pagina 11

2 BELEID RIJK Foto: Reitdiep ter hoogte van de brug Wierumerschouw

BELEID RIJK

Pagina 12

2.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt een korte samenvatting gegeven van het rijksbeleid op het gebied van vaarwegen. De regel is dat het Rijk de zogenaamde hoofdtransportassen en hoofdvaarwegen in eigendom en beheer heeft. In de provincie Groningen vormen het Van Starkenborghkanaal en het Eemskanaal (onderdeel van de vaarweg Lemmer-Delfzijl) een uitzondering op deze regel. Deze vaarwegen vallen in de categorie hoofdvaarweg en zijn toch in eigendom en beheer bij de provincie Groningen. Daarnaast doet het Rijk ook uitspraken over vaarwegen die deel uitmaken van het onderliggende vaarwegennetwerk. Uiteindelijk zal het provinciale beleid afgestemd moeten zijn op het rijksbeleid.

2.2 Nota Ruimte Het rijksbeleid voor de ruimtelijke ordening is weergegeven in de "Nota Ruimte, Ruimte voor ontwikkeling (2006)" lit [11]. Hierin is gekozen voor ruimtelijke ontwikkeling gekoppeld aan economische potentie. Daarbij wordt onder andere nadrukkelijk aandacht besteed aan het belang van mobiliteit en infrastructuur. Het ruimtelijke beleid richt zich met name op de hoofdinfrastructuur die de belangrijkste grootstedelijke gebieden in Nederland (en in het buitenland) met elkaar verbindt. Deze hoofdverbindingsassen dienen voor de bundeling van verstedelijking en economische activiteiten en voor de verbinding van Nederland met het buitenland. Het Eemskanaal en het Van Starkenborghkanaal worden in de Nota Ruimte aangeduid als "hoofdverbindingsas water". Naast een categorisering voor de vaarwegen op basis van hun functie voor de beroepsvaart bevat de Nota Ruimte ook een categorisering voor de recreatievaart. Deze is gelijk aan die in de Beleidsvisie RecreatieToervaart Nederland (BRTN 2008-2013). Dat houdt in dat deze categorisering niet meer vrijblijvend is, maar dat daaraan gehoor moet worden gegeven in lagere plannen zoals het regionale waterhuishoudingsplan. In de provincie Groningen is het regionale waterhuishoudingsplan geïntegreerd in het POP 2009-2013 en de daaronder liggende Nota Normdoelstelling. Het Rijk streeft naar een basiskwaliteit op de gehele hoofdinfrastructuur. Als zich hierin knelpunten voordoen heeft het oplossen van knelpunten op de hoofdverbindingsassen prioriteit boven knelpunten elders in de hoofdinfrastructuur. De verkeerskundige uitwerking van deze strategie vindt plaats in de Nota Mobiliteit.

2.3 Nota Mobiliteit De "Nota Mobiliteit (2005)" lit [10] is een uitwerking van de Nota Ruimte op het gebied van verkeer en vervoer. In deze nota zijn de hoofdlijnen van het verkeers- en vervoersbeleid tot 2020 vastgelegd, waaronder ook het beleid voor de scheepvaart. De binnenvaart wordt gezien als een betrouwbare, relatief veilige en milieuvriendelijke wijze van transport. Mede door de strategische ligging van Nederland vervult de binnenvaart een belangrijke functie in het nationale en internationale goederenvervoer. Van al het transport op Nederlands grondgebied vindt ruim 40% over de vaarwegen plaats, waarvan ongeveer de helft bestaat uit bouwstoffen. Het beleid is erop gericht de concurrentiekracht van de Nederlandse binnenvaart te versterken, door het hoofdvaarwegennet te verbeteren en door een adequate aansluiting op internationale netwerken. Er worden twee knelpunten onderkend die een belemmering kunnen vormen voor de concurrentiekracht van de binnenvaart: het achterstallig onderhoud en de capaciteit van de vaarwegen. Het achterstallig onderhoud verstoort de betrouwbaarheid van het gehele vaarwegennetwerk. Bruggen en sluizen kunnen uitvallen. Beschoeiingen kunnen bezwijken en leiden tot aantasting van dijken en kaden.

BELEID RIJK

Pagina 13

De beladingsgraad van schepen wordt beperkt wanneer niet op tijd wordt gebaggerd. Achterstallig onderhoud leidt tot hogere transportkosten en tot een daling van de totale kwaliteit van het vaarwegennetwerk. Uit berekeningen blijkt dat groei van het goederenvervoer leidt tot specifieke capaciteitsknelpunten. Dit uit zich in toenemende druk op de capaciteit van sluizen, bruggen en ligplaatsen en in beperkingen door het vaarwegprofiel. Naast de toename van de hoeveelheid goederenvervoer over water speelt ook de steeds toenemende afmetingen van schepen een rol. De ambitie van de rijksoverheid is om betrouwbare reistijden te kunnen garanderen voor de binnenvaart. Hiervoor wil men de bestaande en potentiële knelpunten op de belangrijke hoofdverbindingsassen oplossen door het treffen van maatregelen bij sluizen, bruggen, ligplaatsen e.d. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de periode 2005-2010, waarin de capaciteitsknelpunten worden aangepakt die al onderdeel uitmaken van het huidige Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT), en de periode 2011-2020, waarin aandacht wordt besteed aan potentiële knelpunten als gevolg van de groei van het goederenvervoer. Alle hoofdtransportassen (zoals de Waal en de Rijn) moeten in 2020 ten minste geschikt zijn voor klasse VIb-schepen en vierlaagscontainervaart. De doorgaande nationale hoofdvaarwegen, waaronder de vaarweg Lemmer-Delfzijl, dienen ten minste geschikt te zijn voor klasse Va-schepen en vierlaagscontainervaart. Naast de bestaande binnenvaart ziet het Rijk ook veel kansen voor nieuwe ontwikkelingen, zoals distributievaart via pallets, containerlijndiensten en transport van afvalstromen. Dergelijke ontwikkelingen vragen om een betere benutting van de kleinere vaarwegen en om een goede aansluiting op het hoofdvaarwegennet. Het Noord-Willemskanaal, Winschoterdiep en A.G. Wildervanckkanaal worden door het Rijk bijvoorbeeld gezien als route voor een potentieel distributienetwerk. Om dit alles te bewerkstelligen is een goede samenwerking tussen het Rijk en andere vaarwegbeheerders van belang. Decentrale overheden kunnen hun ruimtelijke ordeningsinstrumentarium inzetten om bijvoorbeeld extra groei van de binnenvaart te faciliteren, natte bedrijventerreinen te realiseren en de ontsluiting via het water te verbeteren.

2.4 Landelijke Markt- en Capaciteitsanalyse binnenvaart Bij de uitvoering van het beleid zoals verwoord in de Nota Mobiliteit ontstond er behoefte aan een verdere onderbouwing van de keuzes die gemaakt moeten worden op het vlak van infrastructuur en marktcondities en de rol die de rijksoverheid op zich moet nemen. Hiervoor is de "Landelijke Markt- en Capaciteitsanalyse Binnenvaart (2007)" lit [3] opgesteld. Uit deze analyse blijkt dat de binnenvaart marktleider is in internationaal vervoer en in bulkvervoer van onder andere ertsen, kolen, zand en grind. In het containervervoer is het wegverkeer nog steeds marktleider, maar het marktaandeel van de binnenvaart is wel sterk gegroeid. De belangrijkste succesfactor voor de binnenvaart is het hebben van natte vervoersrelaties. Wanneer voor- en/of natransport noodzakelijk is, neemt de transportafstand waarop binnenvaart nog concurrerend kan zijn snel toe. Ook heeft de binnenvaart een sterke relatie met de zeehavens. Meer dan 60% van de nationale en internationale vervoersbewegingen heeft een oorsprong of bestemming in een zeehavengebied. Voor bepaalde bulkgoederenstromen – zoals ertsen, kolen en aardolieproducten – is dit zelfs meer dan 90%.

BELEID RIJK

Pagina 14

In de toekomst zal het totale goederenvervoer (over weg, water, lucht en spoor) verder groeien en afhankelijk van de (inter)nationale handel mogelijk zelfs verdubbelen. Daarbij treedt een verschuiving op van import van grondstoffen naar import van half- en eindfabricaten. Voor de binnenvaart – die traditioneel een sterke positie heeft in het transport van grondstoffen – heeft dit consequenties: het marktaandeel zal dalen ten gunste van het wegvervoer en het transport van bulkgoederen zal stagneren of zelfs dalen. Wel gaat het containervervoer een belangrijkere positie innemen in de binnenvaart. Naar verwachting zal het aandeel containers toenemen van 10% nu naar minimaal 20% in 2040. De binnenvaart kan – naast de bovengenoemde autonome marktontwikkelingen – extra marktaandeel winnen door verlaging van de kostprijs, het wegnemen van knelpunten in de vaarwegeninfrastructuur, door innovaties aan schepen en overslag, door betere bereikbaarheid (met name toename van natte vervoersrelaties) en door verbetering van de infrastructuur in het buitenland. De belangrijkste factor voor de concurrentiepositie van de binnenvaart is de mogelijkheid om via het water van deur tot deur te kunnen vervoeren. De conclusie van het onderzoek is daarom dat het hebben van natte vervoersrelaties – zoals binnenhavens en natte bedrijventerreinen – van het grootste belang is. Het regionale ruimtelijke beleid moet er daarom op gericht zijn voldoende ruimte te reserveren voor natte bedrijventerreinen en laad- en losplaatsen. Daarnaast wordt geadviseerd om niet langer in te zetten op schaalverruiming van vaarwegen, maar op verbetering van de betrouwbaarheid van reistijden en aflaaddieptes. Momenteel heeft de binnenvaart te maken met lange wachttijden in de zeehavens, waardoor deze minder betrouwbaar is geworden en marktaandeel heeft verloren aan andere vervoersvormen. De aanpak van wachttijden bij havens en sluizen zou daarom de hoogste prioriteit moeten hebben, evenals de aanpak van beperkingen in aflaaddieptes. Diepgangbeperkingen door bijvoorbeeld achterstallig onderhoud hebben een lagere beladingsgraad tot gevolg. Hierdoor stijgen de transportkosten aanzienlijk. Voor elke investering in de infrastructuur moet gekeken worden naar de vervoersketens waar deze betrekking op heeft. De zwakste schakel in de keten bepaalt de positie van de binnenvaart. Het heeft bijvoorbeeld geen zin om vaarwegen te baggeren als niet ook de binnenhavens meegenomen worden. Het totaal aan vervoersketens vormt regionale netwerken die gezamenlijk de robuustheid van het landelijke netwerk bepalen.

2.5 Varen voor een vitale economie De conclusies van de Landelijke Markt- en Capaciteitsanalyse Binnenvaart zijn door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat vertaald in beleid voor de binnenvaart. Dit beleid is vastgelegd in de beleidsbrief "Varen voor een vitale economie: een veilige en duurzame binnenvaart (2007)" lit [23]. De binnenvaart is van groot belang voor de ontlasting van de Nederlandse autowegen. Bovendien is het vervoer over water een veilige en energiezuinige transportwijze. De ambities van het Rijk richten zich op de volgende vijf speerpunten: versterken van de concurrentiepositie van de binnenvaart; realiseren van een toekomstvast netwerk van vaarwegen en havens, uitgaande van een netwerken

ketenbenadering; bereiken dat de binnenvaart op termijn de schoonste vervoersmodaliteit is; permanent verbeteren van de veiligheid in de binnenvaart; stimuleren van innovatie in de binnenvaart.

BELEID RIJK

Pagina 15

Om deze ambities te realiseren heeft het kabinet tien nieuwe maatregelen geformuleerd, die aanvullend zijn op reeds lopende maatregelen die al door voorgaande kabinetten zijn ingezet. Deze tien nieuwe maatregelen zijn: ondersteunen van besluitvorming over de containerterminal Rotterdam als onderdeel van het

Programma Randstad Urgent; stimuleren van verbetering van afhandelingscondities voor containers voor de binnenvaart in

Rotterdam; stimuleren van innovatie gericht op de binnenvaart op kleine vaarwegen (SBIR); samenwerken met decentrale overheden in de netwerkaanpak, met als doel versterking van de

zwakste schakels in de logistieke keten; realisatie van "quick wins" voor verbetering van binnenhavens; versneld invoeren van dynamisch verkeersmanagement op de vaarwegen; versneld uitvoeren van het achterstallig onderhoudsprogramma vaarwegen uit het MIRT; uitvoeren van het CO2-reductieprogramma VoortVarend Besparen; oprichten van een Comité voor de binnenvaartveiligheid; publicatie van een tijdelijke subsidieregeling voor het stimuleren van innovaties in de binnenvaart.

2.6 Rijksbegroting: Fries-Groningse kanalen De rijksbijdrage voor het onderhoud van de Fries-Groningse kanalen is vastgelegd in een convenant (1957) met de provincies Fryslân en Groningen. De bijdrage heeft betrekking op de vaarweg Lemmer-Delfzijl, het Van Harinxmakanaal (provincie Fryslân) en het Winschoterdiep (inclusief aansluitend gedeelte van de Rensel). De hoogte van de rijksbijdrage is in 1991 opnieuw vastgesteld in een nieuw convenant lit [13]. Naar aanleiding van het nieuwe convenant zijn afspraken gemaakt over de aanpak van sluizen, bruggen, beschoeiingen en waterbodems. Deze afspraken zijn in 1997 vastgelegd in het "Plan van Aanpak Investeringen Fries-Groningse kanalen" lit [14]. In het rapport Commissie-Brinkman "Anders gestuurd, beter bestuurd, 2004" lit [1] is voorgesteld om de vaarweg Lemmer-Delfzijl van de provincies Fryslân en Groningen over te dragen aan het Rijk en om het Van Harinxmakanaal en het Winschoterdiep (inclusief een deel van de Rensel) te financieren via het provinciefonds. In een bestuurlijk overleg in 2006 is afgesproken dat de vaarweg Lemmer-Delfzijl in beheer en onderhoud blijft bij de provincies Fryslân en Groningen waarbij het beheer en onderhoud en de verantwoordingsrapportages in lijn komen met de overige hoofdvaarwegen in beheer bij Rijkswaterstaat. Verder is afgesproken dat het Rijk en de provincies voor de hoofdvaarwegen (vaarweg Lemmer-Delfzijl) een nieuwe overeenkomst met financiële afspraken voorbereiden en voor de niet-hoofdvaarwegen (Van Harinxmakanaal en Winschoterdiep (inclusief een deel van de Rensel)) een afkoop van de huidige financiële overeenkomst voorbereiden. In 2007 zijn deze afspraken vastgelegd in een intentieverklaring tussen de Minister van Verkeer en Waterstaat en de provinciebesturen van Fryslân en Groningen lit [6]. Tegelijkertijd is een onderzoek uitgevoerd naar de kosten van de Fries-Groningse kanalen lit [8]. Het onderzoek richtte zich op de kosten voor onderhoud en exploitatie van het Winschoterdiep, het Eemskanaal, het Van Starkenborghkanaal, het Prinses Margrietkanaal (Fryslân) en het Van Harinxmakanaal (Fryslân). Ook zijn de onderhoudsachterstanden bij oeververdedigingsconstructies en waterbodems bepaald evenals de vervangingskosten van bruggen en sluizen. Dit onderzoek is bedoeld ter ondersteuning van het overleg tussen de provincies Groningen en Fryslân en het Rijk om tot nieuwe financiële afspraken te komen. Onderhandelingen hierover zijn nog gaande.

BELEID RIJK

Pagina 16

2.7 Nota Vervoer gevaarlijke stoffen Van de 78 miljoen ton gevaarlijke stoffen (exclusief transport via pijpleidingen) die jaarlijks binnen Nederland vervoerd worden, wordt 61 miljoen ton vervoerd via de binnenvaart. De verwachting is dat dit transport van gevaarlijke stoffen via de binnenvaart in de komende jaren met 15% tot 40% zal toenemen. Om de veiligheid van het transport van gevaarlijke stoffen te verbeteren richt het Rijk zich in de "Nota Vervoer gevaarlijke stoffen (2006)" lit [12] op twee sporen: het beheersen van de spanning tussen de belangen van ruimtebeslag en veiligheid, en het uitbreiden van het huidige beleidsinstrumentarium. Daarnaast komt er meer aandacht voor de vereenvoudiging en verduidelijking van regelgeving en voor afstemming met de rest van de keten, zoals regelgeving voor opslag en gebruik. Om invulling te geven aan het eerste spoor – afstemming tussen ruimtegebruik en veiligheid – gaat het kabinet een Basisnet vaststellen voor het vervoer van gevaarlijke stoffen. Het Basisnet Water bestaat in principe uit de hoofdvaarwegen. Langs het Basisnet gaan ruimtelijke beperkingen gelden, zoals een verbod op het realiseren van kwetsbare objecten. Het ruimtelijke beleid is er bovendien op gericht om bedrijven die transport van gevaarlijke stoffen nodig hebben langs het Basisnet te plaatsen. De verantwoordelijkheid voor deze opgave wordt neergelegd bij de provincies. Het kabinet stimuleert het vastleggen van provinciale basisnetten, om zo aansluiting van het landelijke Basisnet op het onderliggende (vaar)wegennet te garanderen. Met name het traject Lemmer-Delfzijl heeft te maken met het rijksbeleid uit de nota. Op dit moment kunnen de consequenties van de nota op de vaarwegen niet goed worden ingeschat. Waarschijnlijk zal er langs hoofdvaarwegen een veiligheidszone gereserveerd dienen te worden waarbinnen niet mag worden gebouwd. Een dergelijke zone zou heel goed samen kunnen vallen met de bebouwingsvrije ruimte genoemd in de Richtlijnen Vaarwegen 2005.

2.8 Beleidsvisie Recreatietoervaart Nederland Begin 2009 is de nieuwe Beleidsvisie Recreatietoervaart Nederland (BRTN 2008-2013) lit [4] gepubliceerd. De BRTN 2008-2013 is een visie op het behoud en de ontwikkeling van het landelijk netwerk van recreatieve vaarwegen en vervangt de BRTN 2000. De Stichting Recreatietoervaart Nederland (SRN) heeft in overleg met de provincies, in de nu vastgestelde BRTN 2008-2013, het basistoervaartnet geactualiseerd. De BRTN wordt tevens aangehaald als te voeren beleid in de Nota Ruimte, zie paragraaf 2.2. De BRTN 2008-2013 omvat vaarwegen, doorvaartmaten en een overzicht van de fysiek nautische knelpunten per provincie. Het Rijk heeft in het kader van het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) tot 2013 ruim 30 miljoen euro (landelijk) beschikbaar gesteld voor de verbetering van het basistoervaartnet.

2.9 Kaderrichtli jn Water (KRW) De Kaderrichtlijn Water (KRW) is een Europese richtlijn en heeft tot doel de ecologische en chemische waterkwaliteit te verbeteren. De KRW werkt met een stroomgebied-benadering. Per stroomgebied wordt aangegeven hoe de waterkwaliteit wordt verbeterd. Dit wordt vastgelegd in het stroomgebiedsbeheerplan. Voor de provincie Groningen zijn dit de stroomgebiedsbeheerplannen voor de Eems en Rijn-Noord. De maatregelen en afspraken worden daarna opgenomen in de nationale- en regionale waterplannen: de Nota Waterhuishouding, de provinciale Waterhuishoudingsplannen (binnen de provincie Groningen is dit geïntegreerd in het POP 2009-2013), de Waterbeheerplannen van waterschappen en Rioleringsplannen van gemeenten.

BELEID RIJK

Pagina 17

De KRW kan invloed hebben op de inrichting van de vaarweg (bijvoorbeeld inrichting van natuurvriendelijke oevers en materiaalkeuze). Toekomstige maatregelen (zowel nieuwe aanleg als beheer en onderhoud) dienen te zijn afgestemd met de waterkwaliteitsbeheerder (i.c. het waterschap) op de wensen uit de KRW. Bij het uitvoeren van toekomstige maatregelen wordt rekening gehouden met zowel de nautische doelstellingen van de betreffende vaarweg als de waterkwaliteitsdoelstellingen ingevolge de KRW. In het nog op te stellen beheerplan wordt hier nader op ingegaan.

2.10 Waterwet De overheid staat voor grote opgaven in het waterbeheer. Om het beheer van de toekomst zo goed mogelijk vorm te geven en uit te voeren, is van belang dat het huidige wettelijke instrumentarium wordt gestroomlijnd en gemoderniseerd. Daarbij staat integraal waterbeheer centraal. De Waterwet regelt het beheer van oppervlaktewater en grondwater, en verbetert ook de samenhang tussen waterbeleid en ruimtelijke ordening. Daarnaast levert de Waterwet een flinke bijdrage aan kabinetsdoelstellingen zoals vermindering van regels, vergunningstelsels en administratieve lasten. De Waterwet vervangt de bestaande wetten voor het waterbeheer in Nederland: Wet op de waterhuishouding; Wet op de waterkering; Grondwaterwet; Wet verontreiniging oppervlaktewateren; Wet verontreiniging zeewater; Wet droogmakerijen en indijkingen (Wet van 14 juli 1904); Wet beheer rijkswaterstaatswerken (het zogenaamde 'natte gedeelte'); Waterstaatswet 1900. Ook verhuist de saneringsregeling voor waterbodems van de Wet bodembescherming naar de Waterwet (dit gebeurt via de Invoeringswet). Naast de Waterwet blijft de Waterschapswet als organieke wet voor de waterschappen bestaan. Met de Waterwet zijn Rijk, waterschappen, gemeenten en provincies beter uitgerust om wateroverlast, waterschaarste en waterverontreiniging tegen te gaan. Ook voorziet de wet in het toekennen van functies voor het gebruik van water zoals scheepvaart, drinkwatervoorziening, landbouw, industrie en recreatie. Afhankelijk van de functie worden eisen gesteld aan de kwaliteit en de inrichting van het watersysteem. Een belangrijk gevolg van de Waterwet is dat de huidige vergunningstelsels uit de afzonderlijke waterbeheerwetten worden gebundeld: zes vergunningen uit de bestaande "waterbeheerwetten" gaan op in één watervergunning. Voor de gebruiker betekent dit vooral minder administratieve handelingen. Voor het bevoegde gezag betekent het dat de vergunning aan alle aspecten van het waterbeheer moet worden getoetst. Knelpunt Waterwet De Waterwet is op 22 december 2009 in werking getreden. De consequenties van de Waterwet voor deze nota zijn nog niet geheel duidelijk (actiepunt 2). Actiepunt Waterwet 1 Inventariseren van de consequenties van de Waterwet

BELEID RIJK

Pagina 18

BELEID NOORD-NEDERLAND

Pagina 19

3 BELEID NOORD-NEDERLAND Foto: Bijzonder transport Eemskanaal ter hoogte van de Woldbrug


Pagina 20

3.1 Inleiding Vervoersstromen houden niet op bij de provinciegrens. In dat perspectief is het belangrijk te beseffen dat de provincie Groningen met haar economie onderdeel uitmaakt van Noord-Nederland. Naast de provincie Groningen wordt dan gesproken over de provincies Fryslân en Drenthe. In dit hoofdstuk wordt beschreven welk beleidsmatige zaken er spelen op de schaal van Noord-Nederland.

3.2 Regiovisie Goederenvervoer Noord-Nederland In 2004 heeft het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN)1 een regiovisie opgesteld voor het goederenvervoer in Noord-Nederland lit [18]. Deze regiovisie – die samen met vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en belangenorganisaties is opgesteld – bevat doelstellingen en hoofdlijnen voor het gemeenschappelijke goederenvervoerbeleid. De doelstelling van de regiovisie is een kader te bieden waarbinnen provinciaal en lokaal goederenvervoerbeleid verder uitgewerkt kan worden. De regiovisie heeft o.a. ook haar uitwerking op het POP 2009-2013, zie hoofdstuk 4. In de Regiovisie Goederenvervoer Noord-Nederland zijn de doelstellingen in relatie tot de vaarwegen als volgt: Duurzaam bovenregionaal locatiebeleid: Natte kavels reserveren voor bedrijven die deze aansluiting

gebruiken. Actief acquisitiebeleid voor natte kavels. Logistieke dienstverleners dienen zich in de nabijheid van logistieke knooppunten te vestigen.

Uitbouwen van (logistieke en infrastructurele) netwerken: Duidelijke keuze van locaties van knooppunten in het noordelijke logistieke netwerk, zie figuur 4. Er wordt afgezien van verdere ondersteuning van ontwikkeling van nieuwe terminals.

Modal shift en transportefficiency en transportbesparing: Het stimuleren van modal shift zal vooral gericht zijn op de binnenvaart en short sea. Transportefficiency is vooral een zaak van verladers en vervoerders. Transportefficiency kan bewerkstelligt worden door een actief locatiebeleid.

Regionale bereikbaarheid: Infrastructurele knelpunten voor het goederenvervoer hebben een hoge prioriteit. Daarnaast wordt ingezet op een optimale benutting van de huidige infrastructuur.

Verbeteren verkeersveiligheid en externe veiligheid: Hierin staan geen ambities voor binnenvaart. Versterken van de transportsector in Noord-Nederland: Versterken van de marktpositie van bestaande

bedrijvigheid. Verdere ontwikkeling van de Noord-corridor op basis van bestaande logistieke structuren.

1 Samenwerkingsverband van de drie noordelijke Provincies Groningen, Fryslân en Drenthe.


Pagina 21

Bron: Operationeel Programma Noord-Nederland (2007-2013, SNN) FIGUUR 4: ECONOMISCHE KERNZONES NOORD-NEDERLAND

3.3 Versterking logistieke positie Noord-Nederland Binnen het SNN wordt ook gewerkt aan het verstevigen van de positie van de regio op de zogenaamde Noordelijke OntwikkelingsAs (NOA) lit [25], zie figuur 5. Het basisidee achter het concept is dat het noorden van Nederland op het gebied van goederenvervoer moet kunnen profiteren van de ligging tussen mainports als Rotterdam aan de ene zijde en Hamburg aan de andere zijde. Ook kan de regio volgens dit logistieke ruimtelijk economisch concept een zogenaamde "draaischijffunctie" vervullen richting regio's in het Noordoosten van Europa (Baltische Staten, Scandinavië).


Pagina 22

Bron: NordConnect FIGUUR 5: NOORDELIJKE ONTWIKKELINGSAS (NOA)

Binnen het NOA is een viertal ontwikkelingslijnen vastgesteld: optimaal gebruik van de positie van de regio; inspelen op toenemende goederenstromen en investeringen uit Azië/China; opvanglocatie voor Rotterdam (en wellicht Amsterdam); betere benutting en vasthouden van comparatief arbeidsmarktvoordeel. In 2008 is de markt geconsulteerd en is bekeken of de markt zich herkent in het NOA concept en de voorgenomen ontwikkelingslijnen. Uit de consultatie bleek dat: er een groot draagvlak was vanuit het bedrijfsleven; bedrijven graag aan de slag willen met een aantal van de gedefinieerde projecten; de overheid dit graag wil ondersteunen mits er duidelijk sprake is van samenwerking als

basisvoorwaarde en inpasbaarheid binnen het NOA concept als resultante. In nauwe samenwerking met marktpartijen wordt nu onderzocht welke van de in de markverkenning benoemde projecten het eerst voor een verdere uitwerking in aanmerking zouden moeten komen.2

3.4 Netwerkanalyse vaarwegen en binnenhavens Noord-Nederland

In de beleidsbrief "Varen voor een vitale economie: een veilige en duurzame binnenvaart" geeft het kabinet aan wat het wil doen aan stimulering van vervoer over water en het behouden van het netwerk van binnenhavens, zie paragraaf 2.5. Het heeft echter weinig zin om te investeren in een vaarweg als de grootste bottleneck voor bedrijven zit in de regionale bereikbaarheid van binnenhavens. Het Rijk wil daarom intensiever samenwerken met regionale overheden met als doel de zwakste schakels in de goederenvervoerketen te versterken.

2 Sinds 2008/2009 is er sprake van een economische teruggang. De belangstelling bij het bedrijfsleven voor NOA projecten is hierdoor (tijdelijk) behoorlijk afgenomen.


Pagina 23

Het blijft de verantwoordelijkheid van gemeenten en provincies om te bepalen of het economisch belang van activiteiten in een binnenhaven en de externe effecten daarvan opwegen tegen het belang van andere gebruikers van de ruimte, zoals woningbouw of recreatie. In de Nota Mobiliteit is - in iets andere woorden - opgenomen dat provincies in samenwerking met gemeenten netwerkanalyses dienen te maken voor hun vaarwegen en binnenhavens. Zo'n netwerkanalyse zou een goede basis zijn voor het identificeren van knelpunten en maatregelen om deze knelpunten op te lossen. Uit de netwerkanalyse zouden ook relatief snel te realiseren projecten moeten rollen, zogenaamde "quick wins". Voor deze quick wins stelt het kabinet (landelijk) € 55 + € 7 miljoen beschikbaar. Hierbij geldt dat de snel te realiseren projecten uiterlijk in 2011 moeten aanvangen en in 2013 dienen te zijn voltooid. In reactie hierop is in 2008 een netwerkanalyse opgesteld voor de vaarwegen en de binnenhavens in de provincies Groningen en Fryslân lit [9]. In de netwerkanalyse wordt rekening gehouden met een tweetal scenario's voor wat betreft het goederenvervoer in Noord-Nederland, zie tabel 1. Optimistisch Pessimistisch Tot 2020 [%] Tot 2040 [%] Tot 2020 [%] Tot 2040 [%] Zout 2,8 2,2 0,8 0,3 Zand & grind & bouwmaterialen 0,5 1,0 -1,1 -1,1 Chemische basisproducten 2,7 0,8 0,9 -0,1 Overige droge bulk 0,6 1,5 -1,1 -0,4 Natte bulk 2,2 0,9 0,2 -0,3 Containers 4,3 3,8 1,5 0,5

Bron: Netwerkanalyse vaarwegen en binnenhavens Fryslân en Groningen, Ecorys, 27 juni 2008, lit [9] TABEL 1: PROGNOSE JAARLIJKSE GROEICIJFERS (VOLUME EENHEDEN) VERVOER OVER WATER IN FRYSLÂN EN GRONINGEN

In de netwerkanalyse zijn (met inachtneming van de scenario's voor het goederenvervoer) het huidige en het toekomstige netwerk van binnenhavens in Noord-Nederland in beeld gebracht. Op basis hiervan zijn actiepunten bepaald. Knelpunten3 Op verschillende plaatsen is het vaarwegennetwerk niet op meer, grotere en snellere schepen

berekend. In de praktijk betekent dit dat vaarwegen soms niet diep genoeg zijn, te smal zijn, of dat de capaciteit van sluizen tekort schiet.

Veel knelpunten doen zich voor op plekken waar andere infrastructuur de vaarweg kruist. Vooral voor schepen in continue vaart zijn de brug- en sluisbedieningstijden een knelpunt.

Veel geplande bruggen voor de ontsluiting van bedrijventerreinen en vooral van nieuwe woonwijken zijn te laag en/of zullen te vaak open moeten bij de voorspelde toekomstige verkeersintensiteit. Dit zorgt voor zowel het verkeer op het water als op de weg voor oponthoud.

Op provinciaal niveau lijkt er voldoende aanbod van (natte) bedrijventerreinen, echter er is wel bovenregionale afstemming nodig m.b.t. de ontwikkeling van bedrijventerreinen.

Conflicterende belangen tussen havenfunctie en woonfunctie komen steeds meer voor door ontwikkeling van nieuwe woonwijken en herbestemming van binnenstedelijke havengebieden voor woningen.

3 Uit nadere bestudering van de netwerkanalyse is gebleken dat deze op een aantal punten onvolledig is. De Nota provinciale vaarwegen Groningen vult ontbrekende zaken aan.


Pagina 24

3.5 Plan van Aanpak Investeringen Fries-Groningse kanalen Het Rijk en de provincies Groningen en Fryslân hebben in 1991 een nieuw convenant gesloten voor het onderhoud en de exploitatie van de Fries-Groningse kanalen. Zie paragraaf 2.6 voor de achtergrond hiervan. Naar aanleiding van dit convenant zijn afspraken gemaakt over de periodieke vervanging van sluizen en bruggen. Deze afspraken zijn in 1997 vastgelegd in het "Plan van Aanpak Investeringen Fries-Groningse kanalen" lit [14]. Het Plan van Aanpak is door de Provinciale Staten van de provincies Groningen en Fryslân vastgesteld en is door de Minister van Verkeer en Waterstaat geaccepteerd als verkenning. Het Plan van Aanpak diende voor het vaststellen van maatregelen, het plannen van geldstromen voor vervanging van kunstwerken en het vaststellen van overige maatregelen op de Fries-Groningse kanalen. Het plan heeft betrekking op de vaarweg Lemmer-Delfzijl (hoofdvaarweg), het Van Harinxmakanaal en het Winschoterdiep (niet-hoofdvaarwegen). Er zijn onderhandelingen gaande om nieuwe afspraken te maken tussen het Rijk en de beide provincies. Tot die tijd blijft het Plan van Aanpak Investeringen Fries-Groningse kanalen van kracht.

3.6 Planstudie Vaarweg Lemmer-Delfzij l De "Planstudie Vaarweg Lemmer-Delfzijl, Langman fase 1 uitbouw tot klasse Va (2004)" lit [21] is een vervolg op het Plan van Aanpak Investeringen Fries-Groningse kanalen. De planstudie met bijbehorende kostenraming dient ter onderbouwing van het verzoek aan de Minister van Verkeer en Waterstaat om een realisatiebesluit voor het gehele project te nemen, conform de MIT-spelregels. Dit besluit is in december 2004 genomen lit [17].

BELEID PROVINCIE GRONINGEN (POP)

Pagina 25

4 BELEID PROVINCIE GRONINGEN (POP 2009-2013) Foto: Van Starkenborghkanaal ter hoogte van de Paddepoelsterbrug


Pagina 26

4.1 Inleiding In het Provinciaal Omgevingsplan (POP) van juni 2009 lit [16] staat het provinciale beleid vermeld. Het POP is een streekplan, een milieubeleidsplan, een regionaal waterplan en een verkeer- en vervoersplan ineen. Het POP is geordend op basis van een aantal thema's, te weten: Schoon en veilig Groningen Karakteristiek Groningen Bereikbaar Groningen Ondernemend Groningen Energiek Groningen Wonen en leven in Groningen In de volgende paragrafen wordt een samenvatting gegeven van de inhoud van het POP. Alleen de zaken die van belang zijn voor de vaarwegen zijn vermeld. Ook zaken die het vaarwegenbelang raken of overlappen worden vermeld. Met name in de eerste vier thema's van het POP is provinciaal beleid terug te vinden over de provinciale vaarwegen. Daarom is de inhoud van dit hoofdstuk ook gerangschikt langs deze vier thema's.

4.2 Schoon en veilig Groningen Waterbodemsanering Op grond van de Waterwet is het beheer van de waterbodem vanaf december 2009 integraal onderdeel van het beheer van het watersysteem. De waterschappen zijn dan in beginsel als bevoegd gezag verantwoordelijk voor de waterbodems van regionale wateren. De Provincie stimuleert hergebruik van baggerspecie. De provinciale omgevingsverordening bevat de regels voor (water)bodemsanering. Baggerwerkzaamheden Voor onderhoudsbaggerslib, afkomstig uit watergangen, gaat de voorkeur uit naar verspreiding op aangrenzende percelen, op voorwaarde dat is aangetoond dat er geen risico bestaat voor de volksgezondheid en de landbouw (bijvoorbeeld bruinrot). De einddoelstelling voor het verwijderen en verwerken van baggerspecie is als volgt: evenwicht tussen onderhoud en aanwas van waterbodems; geen achterstallig onderhoud bij waterbodems; waterbodemsaneringen zijn uitgevoerd; niet verspreidbare baggerspecie wordt direct verwerkt en niet gestort. Veiligheid: Gevaarlijke stoffen De Provincie werkt aan een provinciaal basisnet van routes voor het transport van gevaarlijke stoffen. Hierbij worden niet alleen de huidige risico's afgewogen, maar wordt ook rekening gehouden met de toekomstige invulling van bedrijventerreinen. Langs de aan- en afvoerroutes naar de Eemshaven en het Chemiepark Delfzijl komt een veiligheidszone waarbinnen geen nieuwe kwetsbare objecten, zoals woningen, scholen en bejaardenhuizen gebouwd mogen worden.


Pagina 27

Veiligheid: Boezemkaden4 De boezemkaden moeten samen met een aantal waterbergingsgebieden een waterstand kunnen keren met een gemiddelde kans van één keer per honderd jaar. De waterschappen zijn verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud aan de boezemkaden. De oeververdedigingsconstructies (zoals beschoeiingen) zijn vaak onderdeel van deze kaden. Deze constructies langs de provinciale vaarwegen vallen echter onder de verantwoordelijkheid van de provincie Groningen. Vanzelfsprekend moeten de oeververdedigingsconstructies zo worden gedimensioneerd dat de veiligheid van de boezemkade gegarandeerd is. De boezemkaden moeten uiterlijk in 2015 aan de veiligheidsnormen voldoen. Samen met de waterschappen en de provincie Drenthe zal een studie worden uitgevoerd van maatregelen tegen wateroverlast vanuit de boezemsystemen. Deze studie moet duidelijk maken welke waterhuishoudkundige maatregelen voor 2025 / 2030 moeten worden getroffen. Eveneens komt in deze studie een eventuele aanscherping / actualisatie van de veiligheidsnormen aan de orde. Voor toekomstige versterkingen van de boezemkaden, de aanleg van natuurvriendelijke oevers en baggeren is ruimte nodig. De provincie Groningen doet daarom samen met de waterschappen onderzoek naar de wenselijkheid om ruimte te reserveren voor toekomstige verbreding (zonering) langs boezemkaden. Bodemdaling De provincie Groningen doet de volgende onderzoeken naar de noodzaak van maatregelen om de gevolgen van bodemdaling door aardgaswinning op de waterhuishouding op te vangen: samen met het waterschap Hunze en Aa's wordt onderzoek gedaan naar maatregelen in de

Eemskanaal- en Dollardboezem om de gevolgen van de bodemdaling tot 2050 te voorkomen of te compenseren;

samen met het waterschap Noorderzijlvest wordt onderzoek gedaan naar de noodzaak van peilverlaging in de derde schil van de Electraboezem, als onderdeel van het besluit over het onderzoek Waterhuishoudkundige Infrastructuur Noordwest-Groningen (WING).

Ecologie De provincie Groningen streeft de volgende ecologische doelen na op het gebied van oppervlaktewaterkwaliteit: voor de meren: een natuurlijker peilbeheer (voor de ontwikkeling van de oevers) en helder,

plantenrijk water, waarbij de oevers fungeren als paai- en opgroeiplaats voor vissen en als natuurlijke slibvang;

voor de kanalen (dus ook de provinciale vaarwegen): een natuurvriendelijker inrichting (voor de grotere scheepvaartkanalen zijn de huidige gebruiksfuncties leidend, wel worden de vrije migratiemogelijkheden voor vissen verbeterd).

4.3 Karakteristiek Groningen Ecologische Hoofdstructuur (EHS) In het komende decennium wordt de omvang en kwaliteit van natuur vergroot door samen met andere overheden en organisaties de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) te realiseren. Hierbij is het belangrijk dat de inrichting van de EHS integraal wordt benaderd. Dus naast de natuurdoelen ook voldoende aandacht voor onder meer landschap, cultuurhistorie, recreatie, waterberging en milieukwaliteit. De verbindingen worden zoveel mogelijk gerealiseerd in samenhang met de uitvoering van andere projecten, zoals waterberging, verhoging van boezemkaden, versterking van vaarrecreatie en aanleg van natuurvriendelijke oevers en dergelijke. In 2018 moet de EHS gerealiseerd zijn. 4 Zie bijlage 2 voor de definitie van boezemkaden


Pagina 28

Provinciale vaarwegen doorsnijden niet alleen EHS-gebieden maar vormen ook belangrijke “snelwegen” naar de bovenlopen van beken voor diadrome vissoorten (rivierprik). Habitatverbetering voor deze soorten is ook langs deze doortrekroutes wenselijk. Ruimtelijke kwaliteit Een hoge ruimtelijke kwaliteit van de leefomgeving draagt bij aan de leefbaarheid en is ook vanuit het oogpunt van duurzaamheid en als cultureel erfgoed van belang. Ruimtelijke kwaliteit heeft bovendien een economische waarde. De herkenbaarheid, identiteit, sfeer en allure van een gebied bepalen mede de aantrekkelijkheid ervan als woon- en werkomgeving. De provincie Groningen streeft naar een goed ingericht en verzorgd landschap, met duurzaam behoud van de kernkarakteristieken van de verschillende landschapstypen. Daarvoor zijn nodig: behoud en versterking van karakter, diversiteit en belevingswaarde van het landschap; behoud en versterking van de cultuurhistorische, ecologische, archeologische en aardkundige

waarden van het landschap; toevoegen van kwaliteit aan het landschap bij ruimtelijke ontwikkelingen. Bij nieuwe ingrepen in het landschap moet het streekeigen karakter van het gebied als vertrekpunt genomen worden. Bij grootschalige ontwikkelingen van provinciaal belang, zoals de aanleg van nieuwe infrastructuur moet vanaf het begin van de planvorming rekening worden gehouden met landschappelijke karakteristieken. Recreatievaart Om de veenkoloniën aantrekkelijker en toegankelijker te maken voor recreatie en toerisme wil de provincie Groningen met behoud van de kanalen- en wijkenstructuur de kansen voor de vaarrecreatie beter benutten. Daarnaast worden nieuwe kernkarakteristieken toegevoegd, bijvoorbeeld door het realiseren van een aantal landschappelijke, toeristisch-recreatieve verbindingszones tussen Westerwolde en de Hondsrug. Het beleid van de provincie Groningen is verder gericht op het oplossen van knelpunten in de bestaande routestructuren voor de vaarrecreatie. Ook zullen zo veel mogelijk projecten uit de BRTN 2008-2013 uitgevoerd worden. De activiteiten worden geconcentreerd op: Verbetering en uitbreiding van voorzieningen voor watersport in het Lauwersmeergebied. Dit project

is in voorbereiding. Realisering van een nieuwe vaarverbinding met Duitsland. Aan Duitse zijde is momenteel onderzoek

gaande, de resultaten hiervan worden met de provincie Groningen besproken en op basis hiervan zal worden besloten hoe verder wordt gegaan.

Inventarisatie en zo mogelijk verbetering van de afstemming van de routegebonden vaarrecreatie in Groningen, Fryslân en Drenthe. Dit is geen project op zich, bij nieuwe projecten wordt altijd bekeken of er verbeteringen in de routegebonden vaarrecreatie mogelijk zijn.

Verdere harmonisatie en eventuele uitbreiding van de brug- en sluisbediening. Er is met name aandacht voor verbetering van de bediening van bruggen voor recreatievaart op zondagen in Oost-Groningen.

Aanleg van voorzieningen voor de kanosport. Dit is geen project op zich, bij nieuwe projecten wordt altijd bekeken of het treffen van voorzieningen voor de kanosport kan worden meegenomen.

Opwaardering van de vaarwegbebording. De vaarwegbebording is op een aantal locaties aan verval onderhevig, de bebording zal op termijn worden aangepakt.

Onderzoek haalbaarheid noordelijke ontsluiting Oldambtmeer. De haalbaarheid is inmiddels met diverse onderzoeken aangetoond, het projectplan is geschreven, de financiering is rond en Gedeputeerde Staten heeft een positief besluit genomen.


Pagina 29

Wierdenherstel De provincie Groningen stimuleert het herstel van wierden en essen door middel van financiële ondersteuning. De nota "Afgraven en weer aangevuld?" is hiervoor de leidraad bij het herstel van wierden. Wanneer grond vrijkomt bij de uitvoering van werken wordt bekeken of deze kan worden ingezet voor het herstel van dijken, wierden en essen. Beheer Bij het beheer van provinciale terreinen (waaronder wegen en bermen, baggerdepots en oeververdedigingsconstructies van kanalen) hanteert de provincie Groningen de Gedragscode voor provinciale terreinen, bermen en oevers in het kader van de Flora- en faunawet (2008). Voor overige werkzaamheden, die niet binnen de Gedragscode vallen, wordt de Flora- en faunawet gehanteerd.

4.4 Bereikbaar Groningen Schakel tussen Randstad en Scandinavië Noord-Nederland is een aantrekkelijke schakel tussen de Randstad en Scandinavië. Hiervoor zijn goede voorwaarden aanwezig: ruimte, kennisinstituten, sterke economische sectoren (energie, life sciences, ICT, biotechnologie) en een uitgebreid stelsel van (vaar)verbindingen. Op de korte termijn ziet de Provincie de noodzaak voor verbetering van de weg-, spoor-, vaar- en vliegverbindingen. Als cruciale knelpunten worden ervaren: slecht ontwikkelde verbindingen over water en spoor met vooral Noord-Duitsland en Scandinavië.

Knelpunten zijn o.a. de zeesluis te Delfzijl en het ontbreken van een vlotte doorgaande spoorverbinding naar Bremen en Hamburg.

de te ondiepe vaargeul naar de Eemshaven5, deze beperkt de groeimogelijkheden van die haven. de hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl is nog niet overal toegankelijk voor vierlaagscontainervaart. Urgente projecten Voor de hoofdvaarwegen richt de provincie Groningen zich op de verruiming van de hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl en de toegankelijkheid van de zijtakken. Samen met het ministerie van Verkeer en Waterstaat en de provincie Fryslân wordt gewerkt aan het geschikt maken van deze hoofdvaarweg voor vierlaagscontainervaart en tweebaksduwvaart in gestrekte formatie. Daarnaast worden de mogelijkheden onderzocht voor capaciteitsvergroting van de zeesluis te Delfzijl, als koppeling tussen de verbeterde hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl en de binnenvaartroutes naar Noord-Duitsland6. De bereikbaarheid van het industriecomplex Delfzijl over water is een knelpunt vanwege de beperkte schutlengte van de zeesluizen en de slechte bereikbaarheid van de Oosterhornhaven door de krappe bochten. De provincie Groningen gaat onderzoeken in hoeverre er mogelijkheden zijn hier, door infrastructurele aanpassingen, verbetering in aan te brengen. Richtlijnen VaarWegen 2005 (RVW 2005) De algemene doelstelling van de provincie Groningen voor de provinciale vaarwegen is dat deze zodanige afmetingen en een zodanige inrichting hebben, dat ze onder normale omstandigheden zonder problemen en veilig bevaren kunnen worden door de schepen waarvoor ze zijn aangewezen. Hierbij moet worden gestreefd om de provinciale vaarwegen te laten voldoen aan de RVW 2005.

5 Vaargeul naar de Eemshaven is rijkswater. 6 Inmiddels is een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar een volledige vernieuwing van de sluizen. Op basis van de resultaten van dit onderzoek wordt voorlopig niet tot vervanging over gegaan.


Pagina 30

4.5 Ondernemend Groningen Kernzones Een van de uitgangspunten van het ondernemingsbeleid is het streven om stuwende bedrijvigheid te vestigen in de economische kernzones, zie figuur 4 in paragraaf 3.2. Dit wordt gestimuleerd door binnen deze zones betere vestigingsvoorwaarden te bieden dan daarbuiten. Voor bepaalde bedrijvigheid is de aanwezigheid van goede vaarverbindingen een belangrijke vestigingsvoorwaarde. Een voorbeeld daarvan is de scheepsbouw. De economische kernzones liggen voor een belangrijk deel aan hoofdvaarwegen. Deze nauwe relatie tussen economische kernzones en hoofdvaarwegen biedt mogelijkheden voor het verbeteren van de vestigingsvoorwaarden in de economische kernzones, en sluit bovendien goed aan bij de beleidslijn om het goederenvervoer via water te bevorderen. Locatiekeuze Gebruik maken van de bestaande (natte) infrastructuur is ook één van de aspecten voor de locatiekeuze van nieuwe bedrijventerreinen. In de gebieden rond het Winschoterdiep ligt de nadruk op gemengde bedrijventerreinen, met veel mogelijkheden voor industrie, transport en overslag. In de regio Delfzijl-Eemshaven ligt de nadruk op bedrijven die in zekere mate gebonden zijn aan een zeehaven, zoals scheepsbouw, zeetransport, open overslag en industriële activiteiten met omvangrijk bulktransport. In de stad Groningen ligt de nadruk meer op hoogwaardige kennisindustrie, zoals biomedische bedrijven, ICT-ondernemingen en grote kantoorlocaties, waardoor de relatie met de vaarwegen beperkter is dan de andere economische kernzones. Bedrijventerreinen De provincie Groningen voert een restrictief beleid voor uitbreiding van bedrijventerreinen. Dit houdt in dat de aandacht niet uitgaat naar nieuwe bedrijventerreinen, maar dat het accent wordt gelegd op revitalisering van bestaande bedrijventerreinen.

STREEFBEELDEN NETWERK PROVINCIALE VAARWEGEN

Pagina 31

5 STREEFBEELDEN NETWERK PROVINCIALE VAARWEGEN Foto: Van Starkenborghkanaal, Oostersluis


Pagina 32

5.1 Inleiding In de vorige hoofdstukken is zowel op rijks- als op regionaal niveau een weerspiegeling gegeven van de diverse beleidsvoornemens en visies op het gebied van vaarwegen. Een aantal zaken is daarbij nog vrij abstract gebleven en geven aanleiding om meer concreet te worden uitgewerkt. In dit hoofdstuk wordt het provinciaal beleid voor de provinciale vaarwegen concreter beschreven. Hiervoor zijn de diverse beleidsvoornemens en visies vertaald in zogenaamde streefbeelden. In deze algemene streefbeelden wordt aangegeven op welke manier de provincie Groningen met haar provinciale vaarwegen wil omgaan. In hoofdstuk 6 worden de streefbeelden nog verder uitgewerkt per vaarwegtraject. Om aansluiting te houden bij het POP 2009-2013 is ervoor gekozen om de streefbeelden te groeperen rondom vier beleidsthema's "Schoon en veilig Groningen", "Karakteristiek Groningen", "Bereikbaar Groningen" en "Ondernemend Groningen". Daarnaast wordt apart aandacht besteed aan eigendom en beheer. Streefbeelden geven het beeld weer waaraan een vaarwegtraject zou moeten voldoen. Bij infrastructurele projecten spelen echter meer (maatschappelijke) belangen dan alleen die van de vaarweg. Per project zal een afweging gemaakt dienen te worden tussen belangen. Dit kan ertoe leiden dat niet altijd het streefbeeld uit deze nota zal kunnen worden bereikt. Afwijkingen van streefbeelden dienen in alle gevallen goed te worden gemotiveerd.

5.2 Schoon en veilig Groningen 5.2.1 Verkeersveiligheid Ongevallenregistratie De provincie Groningen streeft naar veilige provinciale vaarwegen. Dit houdt in dat de provinciale vaarwegen veilig dienen te zijn voor gebruik door beroepsvaart en recreatievaart. Om grip te houden op de veiligheid is een eerste vereiste dat op een transparante en eenduidige manier ongevallen worden geregistreerd. Van ongevallen maakt de provinciale inspectie scheepvaart of de KLPD verbaal op. Deze partijen houden ook de ongevallenregistratie bij. RIS De provincie Groningen ondersteunt de lijn die op rijksniveau is uitgezet ten aanzien van het 'River Information Services' (RIS). RIS is gestart in 1993 en is gericht op al het vervoer over de Nederlandse binnenwateren. RIS komt voort uit Europese besluitvorming, die mede op Nederlands initiatief tot stand is gekomen. RIS heeft onder andere tot doel de concurrentiepositie te versterken van de binnenvaart in Europa. Dit kan door verbetering van de uitwisseling van transportdata voor vervoersmanagement. Hiervoor worden ICT-toepassingen geïmplementeerd en streeft RIS standaardisering na van informatievoorziening en communicatie. Daarnaast kent het project mogelijkheden voor aanvullende diensten, waarvan de kaders op dit moment niet precies vast staan. RIS heeft uiteindelijk tot doel voor en met de binnenschippers en andere belanghebbende partijen gezamenlijk de volgende diensten te ontwikkelen, dan wel te ondersteunen: vaarwegen verkeersinformatie; verkeersmanagement; calamiteitenbestrijding; informatie voor vervoerslogistiek; informatie voor handhaving; statistiek; vaarwegheffingen en havengelden.


Pagina 33

IVS'90 Het Informatie- en Volgsysteem Scheepvaart is een eerste uitvloeisel van RIS. IVS'90 is een computersysteem van Rijkswaterstaat. Het systeem zorgt er voor dat de gegevens (van schip en lading) die bij het eerste object op de reis ingewonnen zijn, worden doorgestuurd naar alle volgende objecten op de reis van het schip. De gegevens reizen dus als het ware mee met het schip. Verder kunnen op basis van data uit het IVS'90 analyses worden uitgevoerd op ontwikkelingen binnen het scheepvaartverkeer. Het systeem wordt gebruikt op een groot aantal objecten langs de belangrijkste vaarwegen in Nederland. Binnen de provincie Groningen is het systeem in gebruik op de Gaarkeukensluis, de Kinderverlatenbrug, de Oostersluis, de Rengersbrug, de centrale post Lauwersoog en de zeesluis Farmsum. De provincie Groningen zal de landelijke ontwikkelingen volgen en ondersteunen. Knelpunten IVS'90 Op dit moment registreert Groningen Seaports zelf de scheepvaartbewegingen binnen haar beheersgebied. Deze registratie is echter niet gekoppeld aan het IVS'90 systeem. Dit leidt er bijvoorbeeld toe dat scheepvaart vanaf de Oosterhornhaven vaak pas bij de Oostersluis wordt ingevoerd in het IVS'90 systeem. Het is zeer wenselijk dat of het systeem van Groningen Seaports wordt gekoppeld aan IVS'90 of dat Groningen Seaports gaat werken met IVS'90 (actiepunt 2). Actiepunten IVS'90 2 Overleg met Groningen Seaports over invoering van IVS'90. Handhaving Feitelijk handhaaft de provincie Groningen (provinciale inspectie scheepvaart) voornamelijk de Scheepvaartverkeerswet, het Binnenvaartpolitiereglement, de Wrakkenwet, de reguliere verordeningen en beleidsregels. Ook bezit de provincie Groningen sinds kort bevoegdheden op grond van de Binnenvaartwet. De provinciale inspectie scheepvaart handhaaft niet alleen, maar doet dit in samenwerking met de Koninklijke Landelijke Politiedienst KLPD. Met de KLPD is afgesproken dat hun inzet zich voornamelijk richt op ondersteuning bij schadevaringen, letsel en alcoholcontroles. Verder worden via de hulpofficier van de KLPD processen-verbaal ingeleverd, getoets en afgehandeld. De provincie Groningen streeft naar continuering en intensivering van de samenwerking met de KLPD. Daarnaast zal worden aangedrongen op plaatsing van de handhavingswerkzaamheden onder direct toezicht van de korpschef van de KLPD. Op deze wijze kan optimaal het landelijk beleid worden gevolgd (van belang voor de corridor Van Starkenborghkanaal en Eemskanaal) en worden meegedraaid in de handhavingsontwikkelingen. Voor de uitvoering van de handhavingstaken is het van belang dat er voldoende menskracht, materieel en materiaal voorhanden is om deze taken te kunnen uitvoeren.


Pagina 34

Knelpunten handhaving Inmiddels heeft de provincie Groningen per ingang van 1 juli 2009 extra handhavingstaken gekregen op grond van de Binnenvaartwet. Er is dus sprake van uitbreiding van het takenpakket. Op de provinciale vaarwegen vindt geen andere politie inzet plaats dan ondersteuning van de KLPD. Om het handhavingsstreefbeeld te bereiken zoals verwoord in paragraaf 5.2.1 is het van belang duidelijke afspraken te maken met de KLPD en het Openbaar Ministerie (OM). Daarnaast is nu al bekend dat de huidige capaciteit voor handhaving op de provinciale vaarwegen tekortschiet (actiepunt 3). Actiepunten handhaving 3 Opstellen van een handhavingsnota, waarin aangegeven wordt op welke manier het

handhavingsbeleid dient te worden vormgegeven en welke personele en financiële consequenties dit heeft.

Interactie beroepsvaart-recreatievaart Op alle provinciale vaarwegen vindt zowel beroepsvaart als recreatievaart plaats. Met name tijdens het watersportseizoen krijgt de beroepsvaart te maken met recreatievaart. Het is belangrijk dat beide gebruikers rekening met elkaar houden. In dit kader ondersteunt de provincie Groningen het initiatief "Varen doe je samen". Dit is een project van allerlei partijen zoals Rijkswaterstaat, alle provincies, een aantal havenbedrijven en organisaties, zoals het Watersportverbond, HISWA, ANWB en Koninklijke Schuttevaer. "Varen doe je samen" wil met goede informatie en aanbevelingen de risico’s beperken die er zijn wanneer beroepsvaart en recreatievaart elkaar tegenkomen. Roeiers De provincie Groningen staat op het standpunt dat er op belangrijke provinciale vaarwegen geen roeiactiviteiten mogen plaatsvinden7. Dit houdt in dat in principe op alle provinciale vaarwegen roeiactiviteiten uitgesloten zijn. Langs het Winschoterdiep (Aegir) en langs het Noord-Willemskanaal (Gyas) zijn echter roeiverenigingen aanwezig. Deze situatie is vanuit de historie gegroeid. Daarom worden roeiactiviteiten op het Winschoterdiep en het Noord-Willemskanaal toegestaan. De provincie Groningen verbindt voorwaarden aan het gedrag van roeiers op de vaarweg. Een roeier zal (net als de recreatievaart) op de hoogte moeten zijn van de relevante bepalingen uit de Scheepvaartverkeerswet en het Binnenvaartpolitiereglement en zal zich moeten houden aan het model "Veilig varen doen we samen" lit [24]. Knelpunten roeiers Zowel op het Winschoterdiep als op het Noord-Willemskanaal ontstaan geregeld gevaarlijke situaties tussen de binnenvaart en roeiboten van roeiverenigingen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door onvoldoende kennis bij de roeiers over het gedrag op de vaarweg (actiepunt 4). Actiepunten roeiers 4 In contact treden met de roeiverenigingen en duidelijk maken op welke manier roeiers zich op de

vaarwegen dienen te gedragen. Hieraan gekoppeld wordt actief gehandhaafd.

7 Behoudens roei evenementen. Deze evenementen dienen ruim van tevoren te worden aangekondigd en hiervoor kan de provincie Groningen onder voorwaarden al dan niet vergunning verlenen.


Pagina 35

Richtlijnen Vaarwegen 2005 (RVW 2005) Een zeer belangrijk streefbeeld van de provincie Groningen is om haar vaarwegen te laten voldoen aan de RVW 2005. In deze Richtlijnen is kennis en kunde samengebracht op het gebied van de binnenvaart. Een belangrijk doel van de richtlijnen is om landelijk een uniform netwerk van vaarwegen te verkrijgen. De gebruiker weet waar hij aan toe is en kan zijn reis optimaal plannen. Dit alles komt uiteindelijk de concurrentiekracht van de binnenvaart ten goede. In die gevallen waaraan niet aan de richtlijnen kan worden voldaan zal gemotiveerd afgeweken worden. De motivatie en de gewijzigde streefbeelden worden per vaarwegtraject behandeld in hoofdstuk 6. 5.2.2 Externe veiligheid Gevaarlijke stoffen In het kader van de Nota Vervoer Gevaarlijke stoffen wordt door het Rijk momenteel een 'basisnet' voor vervoer van gevaarlijke stoffen gedefinieerd. Langs dit basisnet gelden beperkingen ten aanzien o.a. bebouwing. Op dit moment zijn de consequenties nog niet volledig inzichtelijk. De provincie Groningen zal met het Rijk in contact blijven om het "basisnet" verder vorm te geven. Waterkeringen8 De provinciale vaarwegen hebben naast een vaarwegfunctie ook een water af- en aanvoerfunctie. Veelal worden de vaarwegen omgeven door waterkeringen (dijken), omdat het waterpeil hoger ligt dan het omringende land. De waterkeringen dienen in een goede staat te zijn. De Provincie is regievoerder voor de regionale waterkeringen en stelt hiervoor veiligheidsnormen vast. De waterschappen hebben de verantwoordelijkheid om de waterkeringen aan de gestelde normen te laten voldoen. 5.2.3 Afvalstoffen De provincie Groningen streeft ernaar bij al haar scheepvaartsluizen mogelijkheden te hebben voor inzameling van huisvuil (van schepen). De vaarwegbeheerder heeft hiertoe de plicht op grond van "Het verdrag inzake de verzameling, afgifte en inname van afval in de Rijn- en binnenvaart".

5.3 Karakteristiek Groningen 5.3.1 Recreatievaart De toeristische sector is een belangrijke bedrijfstak binnen de provincie Groningen. Het provinciale beleid is erop gericht de mogelijkheden voor recreatie en toerisme in de komende jaren te versterken, met name door aanleg en kwaliteitsverbetering van de voorwaardenscheppende infrastructuur. Dit geldt ook voor de vaarrecreatie, die een belangrijke rol vervult binnen de toeristische sector in Groningen. De provincie Groningen onderschrijft de uitgangspunten van de BRTN 2008-2013. De diverse recreatievaartklasses voor provinciale vaarwegen worden in deze nota als streefbeelden overgenomen9. Een aantal provinciale vaarwegen is (gedeeltelijk) geschikt voor een hogere categorie recreatievaart dan in de BRTN is aangegeven. Hiervoor geldt het BRTN-uitgangspunt "Houden wat je hebt". Dit betekent dat voor gedeelten van trajecten de huidige vaarmogelijkheden behouden moeten blijven, ook als de mogelijkheden op een ander deel van het betreffende traject beperkter zijn.

8 Zie bijlage 2 voor definitie van waterkering. 9 Eigenlijk is hier geen sprake van een streefbeeld, maar van een verplichting, zie o.a. paragraaf 2.2.


Pagina 36

5.3.2 Ecologische Hoofdstructuur De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) is een netwerk van grote en kleine natuurgebieden waarin de natuur (plant en dier) voorrang heeft en wordt beschermd. Daarmee wordt voorkomen dat natuurgebieden geïsoleerd komen te liggen en dieren en planten uitsterven en dat de natuurgebieden zo hun waarde verliezen. De provinciale vaarwegen doorsnijden op een aantal locaties de EHS. Op termijn, bijvoorbeeld bij (vervangings)werkzaamheden aan oeververdedigingsconstructies, worden mogelijkheden gecreëerd om de EHS te herstellen. Hierbij moet gedacht worden aan de aanleg van natuurvriendelijke oevers en aan fauna uitstapplaatsen. Ook buiten de EHS wordt hieraan de nodige aandacht besteed. 5.3.3 Duurzame binnenvaart De binnenvaart heeft een natuurlijke voorsprong op andere vervoersmodaliteiten vanwege haar lagere energieverbruik per tonkilometer. De binnenvaart scoort dus goed op de uitstoot van CO2. Ontwikkelingen in de vervoersector, met name bij het wegvervoer, maken dat voor de binnenvaart inspanningen nodig zijn om ook op termijn de schoonste transportmodaliteit te blijven voor wat betreft luchtemissies als NOx en fijn stof. Om deze ambitie te realiseren zijn en worden op rijksniveau initiatieven genomen op het gebied van: beperking luchtverontreiniging; beperking waterverontreiniging; beperking energiegebruik; vrijwillig milieukeurmerk. In navolging van het Rijk stimuleert de provincie Groningen de toepassing van innovatieve technologieën om de scheepvaart duurzamer te maken en daarmee de luchtkwaliteit te verbeteren. Dit past ook bij de ambitie om de regionale economie te versterken met activiteiten op het gebied van duurzame energie. 5.3.4 Personenvervoer Openbaar vervoer over water – zoals ferry’s en waterbussen – komen niet voor op de provinciale vaarwegen, evenmin zijn er veerponten. De enige vormen van personenvervoer zijn de charterschepen van de Bruine Vloot en rondvaartboten. Voor personenvervoer worden schepen van uiteenlopende vorm en afmetingen gebruikt. Daardoor is het moeilijk hier specifieke streefbeelden en functie eisen voor de vaarwegen uit af te leiden. De eisen die de Bruine Vloot en de rondvaartboten aan de vaarwegen stellen overstijgen in het algemeen niet de eisen die door de beroeps- en recreatievaart worden gesteld. 5.3.5 Wonen op het water Wonen op het water (woonboten, woonschepen of woonarken) langs de oeververdedigingsconstructies van provinciale vaarwegen is in principe niet toegestaan. In het Noord-Willemskanaal en in het Hoendiep zijn vakken aangewezen waar wonen op het water een mogelijkheid is. De provincie Groningen heeft hiertoe vergunning verleend. Het is verder aan de desbetreffende gemeente of wonen op het water op deze locaties is toegestaan en aan welke eisen de schepen moeten voldoen. Een bijzondere categorie die ook wordt meegenomen binnen dit thema zijn de historische bedrijfsvaartuigen, zoals tjalken, klippers, aken en kotters, die niet meer beroepsmatig gebruikt worden maar nu bewoond worden. Veel van dit soort schepen liggen op vaste plaatsen in diverse gemeenten. Echter, er is een tekort aan dit soort ligplaatsen omdat veel gemeenten hun grondgebied voor een groot deel afsluiten voor wonen op het water.


Pagina 37

De provincie Groningen houdt zich in beginsel niet bezig met ligplaatsmogelijkheden voor historische bedrijfsvaartuigen of andere soorten vaartuigen geschikt voor bewoning, want het ruimtelijk ordeningsbeleid en huisvestigingsbeleid is een taak van de desbetreffende gemeente. In het document “Varend Erfgoed in de Ommelanden, zomer 2009” staan de kansen en bedreigingen benoemd voor het varend erfgoed volgens de Groninger Schippers. In nader overleg met de betrokken partijen zal worden bekeken in hoeverre de wensen van de Groninger Schippers kunnen worden gehonoreerd.

5.4 Bereikbaar Groningen 5.4.1 Goederenvervoer Bulktransport Het gaat hierbij om de aanvoer, afvoer en doorvoer van droge en vloeibare lading in bulkvorm. Veel voorkomende bulkgoederen zijn zand, grind, cement, veevoeder, schroot, olieproducten. Diverse betoncentrales en asfaltcentrales in de provincie Groningen maken gebruik van de provinciale vaarwegen voor de aanvoer van grondstoffen. De provincie Groningen streeft ernaar alle provinciale vaarwegen geschikt te houden voor bulktransporten. Containervaart10 Drielaagscontainervaart is op dit moment mogelijk op de vaarwegen Van Starkenborghkanaal, Eemskanaal en Winschoterdiep. Het Van Starkenborghkanaal en Eemskanaal zullen op termijn geschikt gemaakt worden voor vierlaagscontainervaart. Gezien de ligging van de containerterminal in Westerbroek en Groningen Railport in Veendam is het gewenst om het Winschoterdiep (tot de aansluiting van het A.G. Wildervanckkanaal) en het A.G. Wildervanckkanaal geschikt te maken voor drielaagscontainervaart. Op dit moment worden geen ontwikkelingen gezien voor containervaart op andere provinciale vaarwegen. Duwvaart Op de vaarweg Lemmer-Delfzijl worden goederenstromen vervoerd die qua aard en omvang in principe geschikt zijn voor tweebaksduwvaart (o.a. veevoeder, zand, grind en zout). Verwacht wordt dan ook dat in de toekomst tweebaksduwvaart op de vaarweg zal verschijnen. Het aantal passages zal echter zeker in de beginperiode relatief laag zijn. Met het oog op de toekomst streeft de provincie Groningen ernaar om deze beperkte duwvaart mogelijk te maken. 5.4.2 Kruisende wegen Tunnel (aquaduct) Drukke stroom- of gebiedsontsluitingswegen kruisen op een aantal locaties de vaarwegen. Op plaatsen waar de doorvaarthoogte beperkt is ontstaat met name in de spits hinder voor het vaarwegen het wegverkeer. Er zijn plannen voor meer (fiets)bruggen over provinciale vaarwegen. Meer bruggen levert meer hinder op. Ook geven meer bruggen verhoogde risico's op schadeaanvaringen en meer werk voor de bedieningscentrales. Uit het oogpunt van een goede doorstroming van het scheepvaart- en kruisend verkeer, verkeersveiligheid, aanlegkosten, exploitatiekosten en milieuschade is de provincie Groningen van mening dat tijdens het verkenningsproces voor een nieuwe oeververbinding altijd de optie tunnel (of aquaduct) dient te worden meegenomen in het proces. Bij een kosten-batenanalyse dient niet alleen gekeken te worden naar de benodigde investeringskosten, maar ook naar de beheer-, onderhouds- en bedieningskosten op lange termijn.

10 Hierbij is geen rekening gehouden met de zogenaamde "high-cube" containers. In de praktijk kunnen wel degelijk "high-cube" containers worden meegenomen als het schip wordt geballast.


Pagina 38

Vaste brug Indien na afweging een tunnel (of aquaduct) niet haalbaar blijkt, wordt de voorkeur gegeven aan een vaste brug met een doorvaarthoogte en -breedte die voldoet aan de RVW 2005. Op basis van de vaarwegklasse voor beroepsvaart kan met de RVW 2005 een minimale doorvaarthoogte en -breedte worden afgeleid. Indien de vaarweg hoofdzakelijk door recreatievaart wordt gebruikt, worden de minimale doorvaarthoogte en -breedte uit de BRTN 2008-2013 gehanteerd. Beweegbare brug Indien na afweging een vaste brug niet haalbaar blijkt, bijvoorbeeld omdat de vaarweg onderdeel uitmaakt van de Staande Mastroute of omdat een vaste brug landschappelijk of stedenbouwkundig zeer moeilijk inpasbaar is, kan gekozen worden voor de aanleg van een beweegbare brug. Op basis van de vaarwegklasse voor beroepsvaart kan met de RVW 2005 een minimale doorvaarthoogte (in gesloten en open toestand) worden afgeleid. Indien de vaarweg hoofdzakelijk door recreatievaart wordt gebruikt, worden de minimale doorvaarthoogte en -breedte uit de BRTN 2008-2013 gehanteerd. Intensiteit kruisende wegen bij beweegbare bruggen De doorvaarthoogte van beweegbare bruggen dient in principe altijd te voldoen aan de RVW 2005. Echter, er kunnen zich gevallen voordoen, waarbij na afweging van de diverse maatschappelijke belangen, de doorvaarthoogte conform de RVW 2005 een probleem blijft. In die gevallen kan van de RVW 2005 worden afgeweken onder de voorwaarde dat de kruisende weginfrastructuur een intensiteit heeft tot ca. 3000 motorvoertuigen per dag. Hierbij geldt dat het kruisende verkeer ondergeschikt is aan het vaarwegverkeer. De schepen hoeven niet te wachten en dit kan resulteren in een relatief hoge openingsfrequentie van de brug. 5.4.3 Kruisende leidingen Vrije doorvaarthoogte Op provinciale vaarwegen die onderdeel uitmaken van de Staande Mastroute dient minimaal een doorvaarthoogte van 30 meter gehandhaafd te worden. Voor de overige provinciale vaarwegen worden doorvaarthoogtes gehanteerd zoals valt af te leiden uit de RVW 2005. Ankers en spudpalen Bij algeheel ligplaatsverbod is het gebruik van ankers en spudpalen verboden. Kabels en leidingen Bij de aanleg van kabels en leidingen, onder, over of langs een provinciale vaarweg, dient te allen tijde vergunning te worden aangevraagd bij de provincie Groningen. Bij de beoordeling van de vergunningaanvraag zal worden getoetst aan de Algemene Voorschriften Kabels en Leidingen van de provincie Groningen.


Pagina 39

Knelpunt kabels en leidingen De huidige voorschriften voor kabels en leidingen dienen te worden geactualiseerd (actiepunt 5). De voorschriften dienen o.a. te worden uitgebreid met nieuwe voorwaarden voor: Kruisingen van kabels en leidingen met oeververdedigingsconstructies. Ter plaatse van deze

kruisingen treden nogal eens problemen op, zoals verzakkingen of uitspoeling van grond achter de kade.

De minimaal benodigde gronddekking op kabels en leidingen in de vaarweg. Door een combinatie van een te ondiepe ligging en erosie (veroorzaakt door schroefstralen) ontstaan op steeds meer locaties problemen ten aanzien van de gronddekking.

Uit de dagelijkse praktijk is bekend dat op locaties waar leidingen de oeververdedigingsconstructie passeren stabiliteitsproblemen kunnen optreden aan de oeververdedigingsconstructie en de erachter liggende waterkering. Veelal wordt dit veroorzaakt door een te ondiepe ligging van de kabel of leiding. Op dit moment is niet bekend op welke locaties deze problemen spelen (actiepunt 6). Actiepunten kabels en leidingen 5 Controle en actualisatie van de Algemene Voorschriften Kabels en Leidingen. Daarna vaststelling

door GS. 6 Onderzoek naar locaties waar stabiliteitsproblemen zijn te verwachten aan

oeververdedigingsconstructies en waterkeringen als gevolg van een te ondiepe ligging van kabels en leidingen.

5.4.4 Spitsuursluiting Beroepsvaart In beginsel worden spitsuursluitingen niet toegepast. Spitsuursluiting maakt de vaarweg onaantrekkelijk voor beroepsvaart, want die is gebaat bij een snelle betrouwbare doorvaart. In geval van bestaande kruisingen met druk wegverkeer (de stroom- en gebiedsontsluitingswegen) kan deze benadering in het geding komen. In die gevallen zal een spitsuursluiting een mogelijkheid blijven. Wel moet in de toekomst bij grootschalig onderhoud of vervanging van de brug gestreefd worden naar een situatie waarin een spitsuursluiting achterwege kan blijven. Recreatievaart Ten aanzien van de recreatievaart zijn spitsuursluitingen acceptabel. Ook op Staande Mastroutes zullen spitsuursluitingen mogelijk zijn. Door verbetering van de infrastructuur en betere verkeersbegeleiding en door optimalisering van het vaarweggebruik zal de recreatievaart op termijn zodanig op de spitsuursluitingen moeten kunnen anticiperen dat deze geen hinder meer vormt. 5.4.5 Dynamisch verkeersmanagement Op druk belaste wegen is dynamisch verkeersmanagement al langer een ingeburgerd begrip. Op de vaarwegen raakt het dynamisch verkeersmanagement ook langzaam ingeburgerd. Dynamisch verkeersmanagement schept voorwaarden voor een vlotte en veilige afwikkeling van het scheepvaartverkeer en daarnaast voor een efficiënte benutting van de capaciteit van de vaarwegen. Een belangrijk onderdeel van dynamisch verkeersmanagement is de centralisatie van afstandbediening van kunstwerken. Een groot aantal bruggen en sluizen wordt nu nog ter plekke bediend. Voor een goed verkeersmanagement is het noodzakelijk de bediening van deze zaken te centraliseren. De bedoeling is dat eind 2014 in de provincie Groningen vier centrale bedieningsposten zijn ingericht. Het gaat om de


Pagina 40

locaties Oostersluis, Gaarkeukensluis, sluis bij Lauwersoog en de zeesluis Farmsum. Vanuit deze vier locaties worden uiteindelijk alle bruggen en sluizen bediend. In vervolg hierop streeft de provincie Groningen ernaar om de bediening van alle kunstwerken op de provinciale vaarwegtrajecten in eigen hand te krijgen, voor zover er sprake is van een significant gebruik van de vaarweg door de beroepsvaart. Bedieningsregimes Om uniformiteit te krijgen in de aanvangs-, eind- en totaaltijden van de bediening wordt gestreefd naar aansluiting op de bedieningsregimes volgend uit de RVW 2005 (beroepsvaart) en BRTN 2008-2013 (recreatievaart). Zie bijlage 3 voor een overzicht van de bedieningsregiemes.

Foto: Bedienplek Oostersluis

5.4.6 Ligplaatsen, loswallen en wachtplaatsen Ligplaatsen Als gevolg van vaar- en rusttijden is het van belang dat langs de vaarwegen voldoende ligplaatsen aanwezig zijn. Het aanwijzen van ligplaatsen vindt plaats op grond van de Scheepvaartverkeerswet. Dit betekent dat er een algemeen ligplaatsverbod van kracht is op alle provinciale vaarwegen, behoudens die plaatsen waar de ligplaatsen door de provincie Groningen zijn aangewezen. In 2007 heeft er voor de vaarweg Lemmer-Delfzijl een onderzoek plaatsgevonden waarin de ligplaatsbehoefte en de mogelijke knelpunten zijn geïnventariseerd lit [15]. Gebleken is dat de geografische spreiding van de bestaande ligplaatsen en kegelligplaatsen ruim aan de eisen voldoen zoals gesteld in de RVW 2005. Er zijn dus geen nieuwe locaties nodig. Geconcludeerd wordt verder dat de vaarweg Lemmer-Delfzijl voldoende ligplaatsen biedt. Om de omgeving ter plaatse van ligplaatsen zo min mogelijk te belasten wordt ernaar gestreefd om alle ligplaatsen uit te rusten met walstroom en stromend water. Een schip hoeft op deze manier geen gebruik te maken van een eigen aggregaat. Dit resulteert in een reductie van geluid en tevens wordt de uitstoot van NOx en fijn stof teruggebracht.


Pagina 41

De kegelligplaatsen (ligplaatsen voor schepen met gevaarlijke stoffen) zal de provincie Groningen voorlopig niet vrij geven voor de "gewone" binnenvaart. Loswallen De provincie Groningen is voorstander van permanente loswallen langs de provinciale vaarwegen. Permanente loswallen geven een goede ontsluiting van “natte bedrijventerreinen”. Als voorwaarde geldt dat de loswal nautisch veilig is. De provincie Groningen staat tijdelijke loswallen langs de provinciale vaarwegen toe. Als voorwaarde geldt wederom dat de tijdelijke loswal nautisch veilig is. Daarnaast dient de locatie van de tijdelijke loswal zo dicht mogelijk bij de eindbestemming te liggen van de goederen die worden overgeslagen. Dit ter beperking van transportbewegingen over land. Zowel voor een permanente als tijdelijke loswal is een vergunning vereist van de afdeling Kanaalbeheer van de provincie Groningen. Het eigendom en beheer van loswallen is niet de taak van de provincie Groningen. Wachtplaatsen Conform de RVW 2005 dient er bij elke beweegbare brug of sluis voldoende wachtruimte aanwezig te zijn. Deze wachtruimte is bestemd voor schepen die moeten wachten op een opening van de brug of sluis, als gevolg van een reguliere sper, een spitsuursluiting of calamiteit. Een wachtplaats dient voldoende ruimte te bieden voor één maatgevend schip. Remming- en geleidewerken Remming- en geleidewerken hebben ten doel door mechanische en visuele geleiding schade aan brug en schip te voorkomen of tenminste te beperken. De noodzaak om remming- en geleidewerken toe te passen is af te leiden uit de RVW 2005. 5.4.7 Communicatie Voor gebruikers van de provinciale vaarwegen is het van belang om te weten op welke manier en onder welke voorwaarden gebruik kan worden gemaakt van de provinciale vaarwegen. Heldere communicatie van de provincie Groningen richting gebruiker is hierbij van belang. Via internet zal worden voorzien in een pagina specifiek gericht op de provinciale vaarwegen. Via deze pagina zal informatie over stremmingen, bedieningstijden en onderhoudswerkzaamheden e.d. worden gecommuniceerd. Deze nota zal digitaal op deze internetpagina beschikbaar worden gesteld. Werkzaamheden op, langs, onder en over de provinciale vaarwegen worden ingedeeld in zogenaamde verkeershinderklassen. Dit is op termijn de basis waarop de provincie Groningen werkzaamheden zal gaan communiceren. Een nadere onderbouwing van de verkeershinderklassen is beschreven in bijlage 4. 5.4.8 Bovenmaatse scheepvaart Elk vaarwegtraject heeft een vaarwegklasse. Dit houdt in dat schepen ongelimiteerd toegang hebben wanneer zij afmetingen hebben die vallen binnen de maximale afmetingen van de betreffende vaarwegklasse. Vaak wordt de vaarweg ook gebruikt door scheepvaart met grotere afmetingen. Dit is bovenmaatse scheepvaart. Toegang van dergelijke schepen op de provinciale vaarwegen wordt binnen de provincie Groningen geregeld op basis van het Binnenvaartpolitiereglement (BPR) en het vigerende vergunningenbeleid. Bovenmaatse schepen dienen ruim voor de reis een vergunning aan te vragen bij de provincie Groningen. Dit is ingesteld om toezicht te kunnen houden op dit type transport. Per traject zijn maximale scheepsafmetingen vastgesteld waarbinnen vergunning wordt verleend.


Pagina 42

5.4.9 Bijzondere transporten Bij bijzondere transporten moet worden gedacht aan het vervoer van brugdekken op pontons, het slepen van zeeschepen vanaf de werf, vervoer van woonarken e.d. Per geval zal door de provincie Groningen (afdeling Kanaalbeheer) bekeken moeten worden of en onder welke voorwaarden bijzondere transporten kunnen plaatsvinden. Veelal vinden bijzondere transporten plaats onder speciale begeleiding van de provinciale inspectie scheepvaart. Voor bijzondere transporten is een vergunning nodig op grond van het BPR. 5.4.10 Baggerwerkzaamheden De provinciale vaarwegen hebben naast een scheepvaartfunctie ook een waterafvoerfunctie. Voor de scheepvaartfunctie is de provincie Groningen verantwoordelijk. Voor de waterafvoerfunctie zijn de waterschappen verantwoordelijk. De benodigde waterdieptes en profielvorm voortvloeiend uit de beide functies komen niet altijd overeen. Bij baggerwerkzaamheden worden in beginsel de volgende uitgangspunten gehanteerd: is het benodigde profiel voor de vaarwegfunctie groter dan die voor de waterafvoerfunctie, dan is

de provincie Groningen verantwoordelijk. De volledige kosten komen voor rekening van de provincie Groningen.

is het benodigde profiel voor de waterafvoerfunctie groter dan die voor de scheepvaartfunctie, dan is het waterschap mede verantwoordelijk. De kosten voor het baggeren ten behoeve van de scheepvaartfunctie zijn voor rekening van de provincie Groningen. De meerkosten voor het baggeren ten behoeve van de waterafvoerfunctie zijn voor rekening van het waterschap.

Het afvoeren en storten van baggerspecie gaat vaak gepaard met hoge kosten. De uitdaging is daarom een goede toepassing te vinden voor de baggerspecie waardoor afvoer en stortkosten worden gereduceerd of kunnen worden vermeden. Met de inwerkingtreding van het nieuwe Besluit bodemkwaliteit komen nieuwe opties in beeld voor de toepassing van baggerspecie. 5.4.11 Bodemdaling Door gaswinning is er in Noord Nederland sprake van bodemdaling. Dit heeft consequenties voor onder andere kunstwerken, waterkeringen en vaarwegen. Bij aanleg, verbouw en nieuwbouw dient rekening te worden gehouden met bodemdaling. Voor de financiering van maatregelen ter compensatie en/of ter voorkoming van nadelige gevolgen (schade) door bodemdaling is er een overeenkomst met de NAM gesloten. Ook treedt plaatselijk (met name in Veendam) bodemdaling op als gevolg van zoutwinning. De kosten voor maatregelen ter compensatie van de nadelige effecten (schade) zijn voor rekening van de veroorzaker. Daarnaast kan het zijn dat bestaande beweegbare bruggen als gevolg van bodemdaling vaker moeten worden geopend. Knelpunt bodemdaling Effecten van bodemdaling op openingsfrequenties van bestaande beweegbare bruggen zijn onvoldoende bekend (actiepunt 7). Actiepunten bodemdaling 7 Onderzoek naar de effecten van bodemdaling op de openingsfrequenties van bestaande

beweegbare bruggen.


Pagina 43

5.4.12 Maximale vaarsnelheid De maximale vaarsnelheden zijn afhankelijk van de grootte en de beladingsgraad van het schip. Op basis van ervaringen uit de praktijk zijn per gewichtsklasse maximale vaarsnelheden bepaald. Zie hoofdstuk 6 voor maximale vaarsnelheden per vaarwegtraject.

5.5 Ondernemend Groningen 5.5.1 Laad- en losfaciliteiten natte bedrijventerreinen Uitgangspunt binnen het provinciale beleid is dat scheepvaart en goederentransport worden gefaciliteerd. Dit betekent dat de vaarwegen zo goed mogelijk dienen te worden beheerd en onderhouden om de transportfunctie te waarborgen. Het beheer en onderhoud van laad- en losfaciliteiten valt hier echter niet onder. Laad- en losfaciliteiten zijn een aangelegenheid van het bedrijfsleven zelf. Initiatieven voor opwaardering of nieuwe aanleg van laad- en losfaciliteiten worden ondersteund. Bij dit alles dient in acht te worden genomen dat de provincie Groningen een restrictief beleid voert ten aanzien van de aanleg van nieuwe bedrijventerreinen. Er worden in beginsel geen nieuwe terreinen aangelegd. Er is met name aandacht voor revitalisering van bestaande (oude) natte bedrijventerreinen.

5.6 Beheer en eigendom 5.6.1 Beheer Het beheer van de provinciale vaarwegen kan onderscheiden worden in het technisch beheer (ook wel "bakbeheer" of "instandhouding van de bak") en het nautisch beheer (ook wel "verkeersmanagement") van de vaarweg. Beide vormen van beheer zijn complementair aan elkaar, maar vereisen verschillende disciplines, vakbekwaamheden, verantwoordelijken en bevoegdheden binnen de provinciale organisatie. Technisch beheer Het technisch beheer is in juridische zin neergelegd in de Vaarwegenverordening. Dit is een autonome verordening op basis van de Provinciewet. Binnen de provincie Groningen wordt deze verordening aangeduid als "Kanalenreglement Groningen" (1974). In deze verordening is aangegeven dat (door derden) zonder vergunning niets in, over, onder en langs de provinciale vaarweg mag worden gebouwd. Verder regelt de verordening de instandhouding en de bruikbaarheid van de provinciale vaarweg. Het gaat daarbij op de eerste plaats om de onderhoudsplicht. De Provincie kan onderhoudsplichtigen van een beschoeiing of een werk in, op of over een provinciale vaarweg verplichten deze te herstellen, op te ruimen of te verwijderen. Om de regelgeving van de diverse provincies te harmoniseren en een deregulering te bewerkstelligen is in IPO-verband een nieuwe modelverordening vaarwegen ontwikkeld en vastgesteld. Deze vaarwegenverordening is exclusief ingericht voor het technisch beheer. Het streven is om de huidige verordening op korte termijn te vervangen door de nieuwe modelverordening. Er zijn signalen die aangeven dat de nieuwe vaarwegenverordening deel gaat uitmaken van de omgevingsverordening. Hoe dit precies uitpakt is op dit moment onduidelijk. In het kader van B-AKWA (zie verderop in deze paragraaf) is er een verdeling gemaakt in beheertaken die de verantwoordelijkheid zijn van het waterschap en die de verantwoordelijkheid zijn van de provincie Groningen. De provincie Groningen is verantwoordelijk voor het beheer van het natte


Pagina 44

vaarwegprofiel11. Dit houdt in het vaarwegprofiel (conform de RVW 2005) voor de scheepvaart en de oeververdedigingsconstructie. De waterkering, vaak het grondlichaam (dijk) naast de vaarweg, is in beheer bij het waterschap. Technisch beheer wordt gevoerd over objecten vallend binnen het natte vaarwegprofiel. Het gaat daarbij om de volgende objecten: oeververdedigingsconstructies; kunstwerken (bruggen, tunnels, sluizen, etc.); nautische voorzieningen (wachtplaatsen en overnachtingsplaatsen); waterbodems. In tabel 2 zijn de diverse taken vallend onder Technisch beheer weergegeven. Technisch beheer Taken Dagelijks beheer en onderhoud Inspecties

Calamiteiten (o.a. aanvaringen, schades e.d.)

Kleinschalig onderhoud

Grootschalig beheer en onderhoud Instandhoudingsmaatregelen

Aanleg- en verbetermaatregelen

TABEL 2: TAKEN TECHNISCH BEHEER

Nautisch beheer Het nautisch beheer draagt zorg voor het bevorderen van een veilige, vlotte en doelmatige afwikkeling van het scheepvaartverkeer. De wettelijke grondslag voor deze taakstelling is neergelegd in de Scheepvaartverkeerswet (SVW). De Scheepvaartverkeerswet is de basis van alle verkeersregels voor de scheepvaart. In de SVW staan algemene regels voor het veilige en vlotte verloop van het scheepvaartverkeer. De SVW is de "Wegenverkeerswet" voor de vaarweg. De SVW regelt onder meer: de veiligheid en de doorstroming van het scheepvaartverkeer; het instandhouden en onderhouden van vaarwegen; het voorkomen of beperken van schade door het scheepvaartverkeer aan

oeververdedigingsconstructies, dijken, bruggen en dergelijke; het voorkomen of beperken van verontreiniging door scheepvaart. De verkeersregels voor het scheepvaartverkeer zijn verder uitgewerkt in het Binnenvaartpolitiereglement BPR). In het BPR staan bijvoorbeeld de voorrangregels, regels over verlichting en geluidsseinen, en verkeerstekens. De voorrangregels op de vaarweg zijn minder strak vastgelegd dan die op de weg. Van schippers wordt verwacht dat zij handelen vanuit het principe van "goed stuurmanschap". In de Binnenvaartwet (2009) zijn onder meer de eisen vastgelegd die aan de bouw, de inrichting en de uitrusting van een (vracht)schip worden gesteld. Ook regelt deze wet de eisen die aan de vakbekwaamheid van schippers wordt gesteld, bijvoorbeeld wanneer een groot vaarbewijs vereist is. Het Besluit Administratieve Bepalingen Scheepvaartverkeer (BABS) bepaalt wanneer een officieel verkeersbesluit nodig is. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het plaatsen van gebods- en verbodsborden. Een ligplaatsverbod wordt niet geregeld via een verkeersbesluit, omdat op de meeste vaarwegen al een algemeen ligplaatsverbod (vanuit het BPR) geldt. Dan is juist een verkeersbesluit nodig voor het aanwijzen van ligplaatsen waar schepen (tijdelijk) mogen aanmeren. Het BABS is dus voor de scheepvaart wat het BABW is voor het wegverkeer.

11 Zie bijlage 2 voor de definitie van het natte vaarwegprofiel


Pagina 45

In tabel 3 zijn de diverse taken vallend onder Nautisch beheer weergegeven. Nautisch beheer Taken Veiligheid Handhaving

Ontheffingen

Incidentmanagement

IJsbestrijding

Verkeersbegeleiding Statische- en dynamische informatievoorziening1

Objectbediening

Scheepvaartbegeleiding

(1) Bij statische informatievoorziening moet gedacht worden aan vaarwegmarkering (verkeersborden, hectometerbordjes e.d.). Bij dynamische informatievoorziening moet gedacht worden aan onder andere matrixborden bij bruggen en sluizen. TABEL 3: TAKEN NAUTISCH BEHEER

Om het nautische beheer op een adequate manier te kunnen uitvoeren is aanwezigheid op het water van belang. De provincie Groningen streeft naar voldoende menskracht, materiaal en materieel om o.a. de volgende taken te kunnen uitvoeren: dieptebepaling vaarweg; toezicht en handhaving; hulpverlening en scheepvaartbegeleiding. Provinciale vaarweg Het beheer en onderhoud van de vaarweg strekt zich uit tot het natte vaarwegprofiel (dus waterbodem en oeververdedigingsconstructie). In de praktijk blijkt dat het beheer en onderhoud van met name oeververdedigingsconstructies behoorlijk versnipperd is. Naast de provincie Groningen hebben diverse andere partijen (overheden, particulieren, bedrijven) delen in beheer en onderhoud. Mede gelet op het provinciale vaarwegenbelang is de provincie Groningen bereid om onder voorwaarden (o.a. een goede afkoopregeling) het beheer en onderhoud van de oeververdedigingsconstructie langs de provinciale vaarwegen over te nemen. B-AKWA B-AKWA is de afkorting van Beleidsanalyse Kwantitatief Waterbeheer. Deze beleidsanalyse is eind jaren 80 van de vorige eeuw uitgevoerd door de provincie Groningen met als doel te bezien of herschikking van taken in het waterbeheer noodzakelijk waren. Provinciale Staten besloten op grond daarvan dat een aantal (uitvoerende) taken niet langer door de provincie Groningen uitgevoerd moesten worden, maar door de waterschappen. Vervolgens zijn tussen de gezamenlijke waterschappen en de provincie Groningen onderhandelingen gevoerd die uiteindelijk uitmondden in de ondertekening van het Convenant "Herschikking taken in het waterbeheer" op 23 februari 1998 en uiteindelijk in overeenkomsten per waterschap (20 november 2000). Het Convenant "Herschikking taken in het waterbeheer" heeft er toe geleid dat de provincie Groningen verantwoordelijk is voor het beheer van het natte vaarwegprofiel. Dit houdt in, de waterbodem plus aan weerszijden de oeververdedigingsconstructies. De waterkering (veelal het grondlichaam naast de vaarweg) is in beheer bij het waterschap. Zie bijlage 2 voor een weergave van beheergrens provincie Groningen en waterschap.


Pagina 46

Zonering12 Voor het instandhouden van de provinciale vaarweg en de oeververdedigingsconstructie en voor het plaatsen van vaarwegmarkering is een oeverstrook13 of berm noodzakelijk. In het kader van B-AKWA is afgesproken dat deze oeverstrook in eigendom en beheer is bij het desbetreffende waterschap. Te allen tijde dient de strook echter bereikbaar te zijn voor de provincie Groningen. De zonering dient bij voorkeur aan te sluiten bij de RVW 2005. Dit houdt in dat er naast een oeverstrook sprake dient te zijn van een bebouwingsvrije ruimte aan weerszijden van de vaarweg. In het geval van vervoer van gevaarlijke stoffen is er sprake van een risicocontour. Binnen een risicocontour met een nader te bepalen waarde mag niet worden gebouwd. Ondanks het feit dat de oeverstrook, bebouwingsvrije ruimte en het gebied binnen de risicocontouren formeel niet onder het beheer van de provincie Groningen vallen, wil de provincie Groningen wel degelijk invloed kunnen uitoefenen op de inrichting van deze zones. Deze invloed is verankerd in het Kanalenreglement. Activiteiten die zich afspelen binnen de verschillende zones zijn zodoende vergunningplichtig vanuit de provincie Groningen. De provincie Groningen doet samen met de waterschappen onderzoek naar de wenselijkheid om ruimte te reserveren voor toekomstige verbreding (zonering) langs boezemkaden (zie paragraaf 4.2). In dit onderzoek zal o.a. ook bekeken worden op welke manier een zonering hiervoor kan worden vastgelegd. Oeververdedigingsconstructies Bij voorkeur dient bij vernieuwing van oeververdedigingsconstructies uitgegaan te worden van een natuurvriendelijke inrichting (bijvoorbeeld uitgevoerd als talud met stortsteen). In gebieden waar dit in ruimtelijke zin niet realistisch is kan uitgegaan worden van een verticale (damwand)constructie. Bij de aanleg van nieuwe oeververdedigingsconstructies dient tevens aandacht geschonken te worden aan fauna uitstapplaatsen. Daar waar mogelijk dient elk vaarwegtraject te beschikken over voldoende fauna uitstapplaatsen. In dit kader is de provincie Groningen voornemens om een knelpuntenanalyse te starten. Kunstwerken Bruggen en tunnels maken in principe deel uit van de kruisende wegverbinding. Het beheer en onderhoud is in die situatie de verantwoordelijkheid van de desbetreffende (spoor)wegbeheerder. Vanuit de vaarwegen geredeneerd is dit een niet gewenste situatie. De voorkeur gaat uit naar onderhoud en bediening in één hand. Hierbij wordt ernaar gestreefd om het onderhoud en bediening van kunstwerken in een provinciale vaarweg (met een belangrijke functie voor de beroepsvaart) onder te brengen bij de provincie Groningen. Dit houdt in dat de diverse verantwoordelijke beheerders op contractbasis het onderhoud en de bediening kunnen uitbesteden aan de provincie Groningen. Het onderhoud van spoorbruggen dient echter te allen tijde bij ProRail ondergebracht te zijn. Vaarwegdiepte en doorvaarthoogte In het verleden werd de minimaal benodigde vaarwegdiepte en doorvaarthoogte bij bruggen gerelateerd aan het kanaalpeil. In deze nota wordt van deze werkwijze afgestapt. Conform de RVW 2005 worden de vaarwegdieptes gerelateerd aan Maatgevend LaagWater (MLW) en doorvaarthoogtes bij bruggen gerelateerd aan Maatgevend HoogWater (MHW).

12 Is nog een discussiepunt in het kader van de Waterwet. 13 Zie bijlage 2 voor definitie oeverstrook.


Pagina 47

Knelpunten vaarwegdiepte en doorvaarthoogte bij bruggen Het relateren van de vaarwegdiepte aan MLW en de doorvaarthoogte bij bruggen aan MHW heeft voor de meeste vaarwegen als consequentie dat in de toekomst enkele centimeters dieper gebaggerd moet worden dan in het verleden. Ook betekent het dat de doorvaarthoogte bij bruggen enkele centimeters hoger wordt dan in het verleden (actiepunt 8). In bijlage 8 zijn aannames gedaan voor MHW en MLW per vaarweg. Een nadere onderbouwing van MHW en MLW is echter niet voorhanden (actiepunt 9). Actiepunten vaarwegdiepte en doorvaarthoogte bij bruggen 8 Aanpassen van de vaarwegdiepte en aanpassen van de doorvaarthoogte bij bruggen. Tevens

dient daarbij de stabiliteit van kaden en eventuele gevolgen voor vergunde kabels en leidingen te worden beoordeeld. In bijlage 8 is per brug aangegeven of de doorvaarthoogte in orde is. De aanpassingen aan vaarwegdiepte en doorvaarthoogte hebben een lage urgentie en kunnen worden gerealiseerd op het moment dat grootschalig onderhoudsbaggerwerk of grootschalige vervanging van bruggen aan de orde is.

9 In overleg met het desbetreffende waterschap dient per vaarweg de MHW en MLW bepaald te worden.

5.6.2 Eigendom Vaarweg De provincie Groningen heeft als doel om alleen die vaarwegen in eigendom te hebben waarover goederenvervoer plaatsvindt of gaat plaatsvinden. Vaarwegen waarop op dit moment of in de toekomst geen goederenvervoer plaatsvindt dienen bij voorkeur te worden overgedragen aan een gemeente, waterschap of andere partij. Het eigendom van de vaarweg strekt zich uit tot het eigendom van het natte vaarwegprofiel (dus waterbodem en oeververdedigingsconstructie (exclusief de waterkering/dijk)). Kunstwerken De provincie Groningen acht het niet noodzakelijk het eigendom van alle kunstwerken (bruggen, sluizen en tunnels) in de vaarwegen te vergaren.


Pagina 48

STREEFBEELDEN EN FUNCTIE EISEN PER VAARWEGTRAJECT

Pagina 49

6 STREEFBEELDEN EN FUNCTIE EISEN PER VAARWEGTRAJECT

Foto: Bijzonder transport, Eemskanaal


Pagina 50

6.1 Inleiding In dit hoofdstuk worden per vaarwegtraject de generieke streefbeelden uit het vorige hoofdstuk beoordeeld. In een aantal gevallen is bijstelling van deze streefbeelden noodzakelijk. Gemotiveerd zal worden waarom er van het streefbeeld wordt afgeweken. De streefbeelden per vaarwegtraject worden in dit hoofdstuk tevens verder uitgewerkt in functie eisen, zoals doorvaarthoogtes, -breedtes, etc. Bij de toepassing van de functie eisen in de praktijk dient altijd nagegaan te worden of de eisen recht doen aan de situatie. De functie eisen zijn gerelateerd aan de meest voorkomende situaties en gebaseerd op de RVW 2005.

6.2 Vaarwegtrajecten en trajectonderdelen Het provinciale vaarwegennetwerk heeft diverse functies. Het faciliteert goederenvervoer, recreatievaart, personenvervoer en bijzondere transporten. Op basis van deze functies is het provinciale vaarwegnetwerk opgedeeld in een aantal vaarwegtrajecten. In totaal worden 8 vaarwegtrajecten onderscheiden, zie figuur 2 in paragraaf 1.5. De nummering van de trajecten is als volgt: 1. Van Starkenborghkanaal 2. Eemskanaal, Oude Eemskanaal 3. Winschoterdiep, Rensel 4. A.G. Wildervanckkanaal, zijtak A.G.W. 5. Noord-Willemskanaal 6. Aduarderdiep 7. Hoendiep 8. Reitdiep Binnen de vaarwegtrajecten zelf is onderscheid gemaakt in verschillende trajectonderdelen. De grenzen van trajectonderdelen zijn gelegd op locaties waar functies veranderen. Voorbeelden hiervan zijn onder andere een verandering van vaarwegklasse, een verandering van waterpeil of een dieptebeperking. In tabel 4 is per traject de indeling in trajectonderdelen weergegeven. Ook is per traject de reden aangegeven waarom het desbetreffende trajectonderdeel wordt onderscheiden.


Pagina 51

Trajectonderdelen van tot [km] Reden voor apart trajectonderdeel

1a Van Starkenborghkanaal Splitsing Eemskanaal,

Winschoterdiep (km 0)

Brug benedenhoofd Oostersluis (km 0,8)

1b Van Starkenborghkanaal Brug benedenhoofd

Oostersluis (km 0,8)

Splitsing Hoendiep (km 16,1)

Geen Staande Mastroute

1c Van Starkenborghkanaal Splitsing Hoendiep

(km 16,1)

Brug benedenhoofd Gaarkeukensluis

(km 20,6) Staande Mastroute

1d Van Starkenborghkanaal Brug benedenhoofd

Gaarkeukensluis (km 20,6)

Provinciegrens Fryslân (km 26,6)

Ander kanaalpeil

2a Eemskanaal

Splitsing Van Starkenborghkanaal,

Winschoterdiep (km 0)

Woldbrug (km 19,7)

2b Eemskanaal Woldbrug (km 19,7)

Zeehavenkanaal (km 26,6)

Toegankelijk voor zeevaart1

2c Oude Eemskanaal Splitsing Eemskanaal

(km 0) Brug 15 (km 1,5)

Afsplitsing van Eemskanaal

2d Oude Eemskanaal Brug 15 (km 1,5)

Oude zeesluis, brug benedenhoofd

(km 2,5) Andere vaarwegklasse

3a Winschoterdiep Splitsing Eemskanaal, Van

Starkenborghkanaal (km0)

Zwedenbrug (km 12,3)

Beperkte toegang klasse Va

3b Winschoterdiep Zwedenbrug

(km 12,3)

Splitsing A.G. Wildervanckkanaal

(km 22,4)

Beperkte toegang klasse Va met beperking diepgang

3c Winschoterdiep Splitsing A.G.

Wildervanckkanaal (km 22,4)

Spoorbrug Groningen-Nieuwe Schans

(km 35,6)

Geen containervaart, geen toegang klasse Va

3c Rensel Splitsing Winschoterdiep

(km 35,6) Einde provinciale vaarweg

(km 36,4) Afsplitsing Winschoterdiep

4a A.G. Wildervanckkanaal Splitsing Winschoterdiep

(km 0) Haven van Wildervank

(km 9,1)

4b Zijtak A.G.W. (Industriehaven Veendam)

Splitsing A.G. Wildervanckkanaal

(km 0)

Einde zwaaikom (km 1,4)

Afsplitsing A.G. Wildervanckkanaal

5 Noord-Willemskanaal Provinciegrens Drenthe

(km 19,5) Zuiderhaven Groningen

(km 28,3)

6 Aduarderdiep Splitsing Van

Starkenborghkanaal (km 0)

Aansluiting Hoendiep (km 5,4)

7 Hoendiep Spoorbrug Hoogkerk

(km 10,5)

Voormalige grens gemeente Groningen

(km 13,4)

8a Reitdiep Plataanbrug

(km 6,5)

Splitsing Van Starkenborghkanaal

(km 9,3)

8b Reitdiep Splitsing Van

Starkenborghkanaal (km 9,3)

Aansluiting Zoutkamperril (km 35,9)

Andere vaarwegklasse

(Kilometrering is niet exact) 1) Het gehele Eemskanaal is toegankelijk voor zeeschepen afkomstig van scheepswerven in de provincie. Deze categorie van transport valt echter onder de categorie "bijzondere transporten"waarvoor een ontheffing dient te worden aangevraagd. Op traject 2b is "normale" zeevaart mogelijk (binnen gestelde afmetingen). Hiervoor wordt een grotere waterdiepte gegarandeerd. TABEL 4: VAARWEGTRAJECTEN EN GRENZEN TRAJECTONDERDELEN


Pagina 52


Pagina 53

Traject 1: Van Starkenborghkanaal Zie bijlage 1 voor de trajectkaart.


Pagina 54


Pagina 55

6.3 Traject 1: Van Starkenborghkanaal 6.3.1 Achtergrond en historie Het Van Starkenborghkanaal is in de jaren ’30 van de vorige eeuw aangelegd als onderdeel van de vaarroute van Lemmer naar de stad Groningen en in 1938 officieel in gebruik genomen. Het is genoemd naar de voormalige Commissaris der Koningin Edzard Tjarda van Starkenborgh Stachouwer. Het deel tussen Zuidhorn en de stad Groningen is nieuw aangelegd, het deel tussen Zuidhorn en de Friese grens is een verbreding van het voormalige Hoendiep/Kolonelsvaart. 6.3.2 Economische betekenis Het Van Starkenborghkanaal is één van de belangrijkste vaarwegen van de provincie Groningen. Het maakt deel uit van de vaarweg Lemmer-Delfzijl en de nationale Corridor 5 (Amsterdam-Delfzijl), en is daarmee een onderdeel van het Nederlandse hoofdvaarwegennet. Internationaal gezien is het kanaal van belang als schakel in de vaarroute via de haven in Delfzijl richting Duitsland en Noordoost-Europa. Regionaal gezien is het van belang als onderdeel van de verbinding tussen de provinciale economische kernzones en de randstad. 6.3.3 Streefbeelden Voor het Van Starkenborghkanaal (en Eemskanaal) is in 1997 een "Plan van aanpak investeringen Fries-Groningse kanalen" lit [14] opgesteld. Ook is in 2004 voor het Van Starkenborghkanaal een planstudie opgesteld lit [21]. Voor een samenvatting van het plan van aanpak en de planstudie zie paragraaf 3.6. De planstudie is een vervolg op het plan van aanpak. Uitgangspunt voor deze nota is dat de streefbeelden uit het plan van aanpak en de planstudie zoveel als mogelijk worden overgenomen. CEMT-klasse Het Van Starkenborghkanaal (1a t/m 1d) wordt intensief bevaren door de beroepsvaart. Voor een beeld van het aantal scheepvaartpassages, gepasseerd laadvermogen en totaal vervoerde tonnages, zie bijlage 5. Het aantal passages (beroepsvaart) schommelt rond de 15 duizend per jaar. Zowel het gepasseerde laadvermogen als het totaal vervoerde tonnage laat een licht stijgende trend zien. Het gepasseerde laadvermogen bevindt zich de laatste jaren boven de 20 miljoen ton, het totaal vervoerde tonnage zit net boven de 10 miljoen ton. Mede gebaseerd op de prognoses voor het goederenvervoer uit de "Netwerkanalyse vaarwegen en binnenhavens Noord-Nederland lit [9]" (zie paragraaf 3.4) en de hierboven beschreven licht stijgende trend is de verwachting dat het aantal passages en tonnages in de toekomst zal toenemen. Daarnaast is de verwachting dat het aandeel grote schepen verder zal gaan toenemen. Dit houdt verband met schaalvergroting in de binnenvaart. Op basis van de informatie zoals hierboven beschreven gecombineerd met de streefbeelden van het Rijk (zie paragraaf 2.3) wordt gestreefd naar een klasse Va vaarweg met een normaal profiel. Containervaart De containervaart wordt beschouwd als een groeisector, zie ook lit [21]. Gelet hierop en de streefbeelden voor containervaart in paragraaf 2.3 en paragraaf 5.4.1 wordt gestreefd naar geschiktheid voor vierlaagscontainervaart14. Bovenmaatse scheepvaart (tweebaksduwvaart gestrekte formatie) Op de vaarweg Lemmer-Delfzijl worden goederenstromen vervoerd die qua aard en omvang geschikt zijn voor tweebaksduwvaart (o.a. veevoeder, zand, grind en zout). De verwachting is dan ook dat in de toekomst tweebaksduwvaart op de vaarweg zal verschijnen. Het aantal passages zal echter zeker in de



Pagina 56

beginperiode vrij laag zijn. Met het oog op de toekomst wordt ernaar gestreefd om tweebaksduwvaart mogelijk te maken. Dit betekent dat een duwvaartcombinatie met een lengte van 193 meter (komt overeen met de lengte voor de Rijnvaart) en een breedte van 11,5 meter onder voorwaarden van de vaarweg gebruik moet kunnen maken. BRTN-klasse Naast een belangrijke functie voor de binnenvaart heeft het Van Starkenborghkanaal ook een belangrijke functie voor de recreatievaart. De trajectonderdelen 1c en 1d maken onderdeel uit van de Staande Mastroute. Het traject tussen Zuidhorn en Groningen is door enkele vaste bruggen, hefbruggen (tafelbruggen) en een hoogspanningsleiding niet geschikt voor schepen met een staande mast. Jaarlijks passeren zo'n 7,2 duizend recreatievaartuigen, zie bijlage 6. In de BRTN 2008-2013 worden de trajectonderdelen 1c en 1d aangeduid als een AZM-vaarweg. De delen 1a en 1b worden aangeduid als een AM-vaarweg. De vaarweg moet voldoen aan deze klasses.


Pagina 57

6.3.4 Functie eisen In tabel 5 zijn alle na te streven functie eisen van de diverse trajectonderdelen samengevat. In de daaropvolgende alinea's zijn de motivaties weergegeven in geval de functie eisen afwijkend zijn van de RVW 2005.

Va

n St

ark

enb

org

hka

naa

l (km

0 -

0,8

)

Va

n St

ark

enb

org

hka

naa

l (km

0,8

- 1

6,1

)

Va

n St

ark

enb

org

hka

naa

l (km

16,1

- 2

0,6

)

Va

n St

ark

enb

org

hka

naa

l (km

20,6

- 2

6,6

)

Trajectonderdeel 1a 1b 1c 1d CEMT-klasse Va

norm. Va

norm. Va

norm. Va

norm. BRTN-klasse AM AM AZM AZM Gebied Kust Kust Kust Kust Vaarweg4 Min. breedte vaarwegprofiel [m] 54 54 54 54 Min. horizontale bodembreedte vaarwegprofiel [m] 24 24 24 24 Min. vaarwegdiepte tov MLW [m] 4,9 4,9 4,9 4,9. Min. onderhoudsdiepte tov MLW [m] 5,2 5,2 5,2 5,2 Kunstwerken Min. doorvaartbreedte vaste bruggen [m] 54 54 54 54 Min. doorvaartbreedte beweegbare bruggen [m] 54 54 8,53 8,53

Min. doorvaarthoogte vaste bruggen tov MHW [m] 9,1 9,1 9,1 9,1 Min. doorvaarthoogte beweegbare bruggen in gesloten toestand tov MHW[m]

4,0 4,0 9,13 9,13

Zonering Oeverstrook [m] 5 5 5 5 Bebouwingsvrije ruimte (stedelijk) [m] 20 20 20 20 Bebouwingsvrije ruimte (landelijk) [m] 30 30 30 30 Vaarsnelheden Max. vaarsnelheid 0-100 ton [km/uur] 12,51/12,52 12,51/12,52 12,51/12,52 12,51/12,52

Max. vaarsnelheid 101-1200 ton [km/uur] 13,51/112 13,51/112 13,51/112 13,51/112

Max. vaarsnelheid 1201-1600 ton [km/uur] 121/102 121/102 121/102 121/102

Max. vaarsnelheid > 1600 ton [km/uur] 121/92 121/92 121/92 121/92

Max. vaarsnelheid recreatievaart en passagiersschepen [km/uur]

12,5 12,5 12,5 12,5

Grensmaten Grensmaten reglementaire scheepvaart (l/b/d) [m] 110,5/11,5/3,5 110,5/11,5/3,5 110,5/11,5/3,5 110,5/11,5/3,5 Grensmaten bovenmaatse scheepvaart (l/b/d) [m] 193/11,5/3,5 193/11,5/3,5 193/11,5/3,5 193/11,5/3,5 Bediening Bediening Maandag 0-24 0-24 0-24 0-24 Bediening Dinsdag - Vrijdag 0-24 0-24 0-24 0-24 Bediening Zaterdag 0-24 0-24 0-24 0-24 Bediening Zondag 0-24 0-24 0-24 0-24

(1) Tot een diepgang van 1,5 [m] (2) Vanaf een diepgang van 1,5 [m] (3) Een beweegbare brug kan alleen worden toegepast in combinatie met een vaste brug met een doorvaartbreedte van 54 [m] (4) De exacte afmetingen van het minimale vaarwegprofiel zijn weergegeven in bijlage 7 TABEL 5: FUNCTIE EISEN TRAJECT 1: VAN STARKENBORGHKANAAL


Pagina 58

Min. breedte vaarwegprofiel Conform de RVW 2005 is een minimale breedte van het vaarwegprofiel nodig van 57 meter. In het "Plan van Aanpak investeringen Fries-Groningse kanalen" lit [14] wordt echter verwezen naar een nader onderzoek van het Waterloopkundig Laboratorium (inmiddels Deltares). Dit onderzoek wijst uit dat de breedte van het vaarwegprofiel naar 54 meter teruggebracht kan worden en dat er slechts aan één zijde (de noordelijke zijde) een zijwindtoeslag benodigd is, omdat op de vaarweg de meeste lege schepen (meest gevoelig voor wind) in westelijke richting varen. Min. doorvaartbreedte vaste bruggen De trajectonderdelen 1a en 1b maken geen onderdeel uit van de Staande Mastroute. Hierdoor kan een hoog gelegen vaste brug worden toegepast met een doorvaartbreedte van minimaal 54 meter. De trajectonderdelen 1c en 1d maken wel onderdeel uit van de Staande Mastroute. Een vaste brug kan daarom alleen worden toegepast in combinatie met een beweegbare brug. De doorvaartbreedte van de vaste brug dient minimaal 54 meter te bedragen. Min. doorvaartbreedte beweegbare bruggen De trajectonderdelen 1a en 1b maken geen onderdeel uit van de Staande Mastroute. Hierdoor kan bijvoorbeeld een hefbrug worden toegepast met een doorvaartbreedte van minimaal 54 meter. In verband met de Staande Mastroute op de trajectonderdelen 1c en 1d dient de doorvaartbreedte van beweegbare bruggen minimaal te zijn afgestemd op recreatievaart met staande mast. Hierbij kan worden uitgegaan van het zogenaamde krappe AZM profiel (zie RVW 2005). De minimale doorvaartbreedte wordt hiermee 8,5 meter. Grensmaten reglementaire scheepvaart Gelet op de toekomstige ontwikkelingen van binnen klasse Va staat de provincie Groningen ruimere scheepsafmetingen toe dan die volgen uit de RVW 2005. De grensmaten zijn (l/b/d) 110,5/11,5/3,5 meter. Grensmaten bovenmaatse scheepvaart De grensmaten voor de bovenmaatse scheepvaart zijn afgestemd op het toekomstig gebruik van de vaarweg door tweebaksduwstellen in gestrekte formatie. De grensmaten zijn (l/b/d) 190/11,5/3,5 meter. Bediening Vanuit de beroepsvaart wordt gepleit voor toepassing van 24-uurs bediening (ook in het weekend). Ook het Rijk streeft dit na op de nationale corridor 5 (Amsterdam-Delfzijl). Gelet hierop streeft de provincie Groningen naar 24-uurs bediening van alle objecten vanuit de Gaarkeukensluis en Oostersluis.


Pagina 59

6.3.5 Knelpunten huidige situatie - functie eisen In deze paragraaf wordt de na te streven situatie vergeleken met de huidige situatie. Daar waar de huidige situatie niet overeen komt met de na te streven situatie worden de knelpunten beschreven. Vaarweg Uit bijlage 9 blijkt dat over het algemeen de vaarweg een breedte heeft van 54 tot 60 meter. Er zijn enkele locaties waar de breedte enkele meters kleiner is dan 54 meter. Deze situatie is acceptabel. De bodem van het nieuwe minimale vaarwegprofiel ligt lager dan het in het verleden gehanteerde bodemniveau. Dit wordt veroorzaakt door de opwaardering naar een klasse Va vaarweg, door een wijziging van het referentiepeil (MLW in plaats van Kanaalpeil) en door de toepassing van een extra onderhoudsdiepte (actiepunt 10). Kunstwerken In tabel 6 is aangegeven of de bestaande kunstwerken voldoen aan de functie eisen voor doorvaartbreedte en -hoogte. Tabel 6 is gebaseerd op informatie uit bijlage 8. Het blijkt dat vrijwel alle bruggen niet voldoen aan de functie eisen voor doorvaartbreedte en -hoogte (actiepunt 11).

Doorvaartbreedte Doorvaarthoogte tov MHW

Huidige situatie / functie eis

Voldoet + = ja - = nee



Oostersluis, brug bovenhoofd 16/16 + 0,63/0,5 + Oostersluis 16/16 + nvt nvt Oostersluis, brug benedenhoofd 16/16 + 2,12/0,5 + Busbaanbrug (vast)1 28/54 - 6,42/9,1 - Busbaanbrug (bascule)1 20/54 - 6,42/9,1 - Gerrit Krol-brug (fiets- en voetgangersbrug)1

30/54 -

6,82/9,1 -

Gerrit Krol-brug 21,8/54 - 2,12/9,1 - Gerrit Krol-brug (fiets- en voetgangersbrug)1

30/54 -

6,82/9,1 -

Noordzeebrug 34,85/54 - 6,32/9,1 - Walfridusbrug2 54/54 + 9,12/9,1 + Paddepoelsterbrug 21,95/54 - 0,62/9,1 - Brug Dorkwerd 22/54 - 3,42/9,1 - Brug Aduard 22/54 - 3,42/9,1 - Brug Zuidhorn 22/54 - 3,42/9,1 - Spoorbrug Zuidhorn2 22/54 - 6,42/9,1 - Gaarkeukensluis, brug benedenhoofd

16/16 +

0,77/9,1 -

Gaarkeukensluis 16/16 + nvt nvt Brug Eibersburen (vast) 54/54 + 9,23/9,1 + Brug Eibersburen (klap) 8,5/8,5 + 9,23/9,1 +

(1) In beheer en eigendom bij gemeente Groningen (2) In beheer en eigendom bij ProRail TABEL 6: VERGELIJKING HUIDIGE SITUATIE MET FUNCTIE EISEN, KUNSTWERKEN VAN STARKENBORGHKANAAL

Zonering Er zijn locaties langs de vaarweg met bebouwing binnen de bebouwingsvrije ruimte. Deze situatie wordt geaccepteerd. Toekomstige bebouwing dient echter buiten de oeverstrook en bebouwingsvrije ruimte te worden aangelegd. Vaarsnelheden De maximale vaarsnelheden zijn reeds van toepassing.


Pagina 60

Grensmaten De eisen voor reglementaire en bovenmaatse scheepvaart (zie tabel 5) wijken af van de huidige praktijk (zie tabel 7) (actiepunt 12).

Va

n St

ark

enb

org

hka

naa

l (km

0 -

0,8

)

Va

n St

ark

enb

org

hka

nna

al (

km 0

,8 -

16

,1)

Va

n St

ark

enb

rog

hka

naa

l (km

16,1

- 2

0,6

)

Va

n St

ark

enb

org

hka

naa

l (km

20,6

- 2

7,4

)

Huidige situatie 1a 1b 1c 1d CEMT-klasse V V V V Grensmaten reglementaire scheepvaart (l/b/d) [m] 110,5/11,5/3,2 110,5/11,5/3,2 110,5/11,5/3,2 110,5/11,5/3,2 Grensmaten bovenmaatse scheepvaart (l/b/d) [m] 110,5/11,5/3,2 110,5/11,5/3,2 110,5/11,5/3,2 110,5/11,5/3,2

TABEL 7: AFMETINGEN TOEGESTANE SCHEEPVAART VAN STARKENBORGHKANAAL, TRAJECT 1 (HUIDIGE SITUATIE)

Bediening De bediening van de bruggen is conform bedieningsregime 2 en voldoet daarmee niet aan de functie eisen voor bedieningsregime 1, volledige 24-uurs bediening gedurende de gehele week (actiepunt 13). Alignement vaarweg Net voorbij de spoorbrug Zuidhorn zijn twee relatief scherpe bochten aanwezig in de vaarweg. Conform de RVW 2005 is een grotere bochtstraal noodzakelijk (actiepunt 14). Remming- en geleidewerken Het is onvoldoende inzichtelijk of de huidige remming- en geleidewerken bij bruggen en sluizen voldoen aan de eisen behorend bij een klasse Va vaarweg (actiepunt 15). Wachtplaatsen Het merendeel van de bruggen is niet voorzien van wachtplaatsen. Bij de bruggen die wel voorzien zijn, zijn de wachtplaatsen te kort (actiepunt 16). Loswallen De provincie Groningen streeft ernaar dat binnen het minimale vaarwegprofiel geen laad- en losactiviteiten plaatsvinden. Op twee locaties is dit wel het geval, namelijk bij AOG en bij Offringa in Groningen (actiepunt 17). De veelgebruikte openbare loswal bij Aduard veroorzaakt veel vrachtverkeer door het centrum van Aduard. Met name transporten van bulkgoederen zoals zand en grind zorgen voor veel overlast en verkeersonveilige situaties. Bovendien is de loswal gelegen langs de vaarweg. Volgens de RVW 2005 moet een loswal aan een vaarweg met meer dan 15 duizend vaarbewegingen per jaar gelegen zijn in een zijtak (actiepunt 18). Ligplaatsen Er worden door de beroepsvaart geen knelpunten ervaren.


Pagina 61

Kilometrering Ten tijde van de aanleg van de Oostersluis is er ca. 50 meter vaarweg bijgekomen op het Van Starkenborghkanaal. De kilometrering is hier nog niet op aangepast (actiepunt 19). 6.3.6 Actiepunten In deze paragraaf staan de te nemen acties vermeld om de geconstateerde knelpunten uit de vorige paragraaf op te lossen. De termijn waarbinnen de acties worden uitgevoerd en de daarmee verbonden kosten worden niet in dit document inzichtelijk gemaakt. Dit zal plaatsvinden in het nog op te stellen beheerplan provinciale vaarwegen. 10 Baggerwerkzaamheden om te voldoen aan het vaarwegprofiel. Deze werkzaamheden zijn

reeds deels uitgevoerd in het kader van de opwaardering vaarweg Lemmer-Delfzijl (fase 1). 11 Aanpassen van de bruggen die niet voldoen aan de functie eisen. In het kader van de

opwaardering van de vaarweg Lemmer-Delfzijl wordt er reeds gewerkt aan vervanging en vernieuwing van de kunstwerken die niet voldoen. In fase 1 worden nog de brug Zuidhorn, brug Aduard en de Noordzeebrug aangepakt. De spoorbrug Zuidhorn is nog onderdeel van discussie met het Rijk. In fase 2 worden de Paddepoelsterbrug en de Gerrit Krol-bruggen aangepakt

12 Na voltooiing van de opwaardering naar een klasse Va vaarweg dient het ontheffingenbeleid voor reglementaire en bovenmaatse scheepvaart aangepast te worden aan de nieuwe functie eisen.

13 Overleg met het Rijk over extra financiële middelen voor afstandbediening van bruggen. 14 Bochtverruiming Zuidhorn: de provincie Groningen is gestart met de voorbereidingen voor de

bochtverruiming. 15 Onderzoek naar de staat van de huidige remming- en geleidewerken. 16 Aanpassen van wachtplaatsen conform de eisen uit RVW 2005. 17 Onderzoek naar aanpassing of verlegging van de loswal bij Aduard in overleg met de

gemeente Zuidhorn. 18 Onderzoek naar een oplossing voor de laad- en losfaciliteiten in de vaarweg van AOG en

Offringa. 19 Na afronding van de opwaardering van het Van Starkenborghkanaal dient de kilometrering

aangepast te worden. Dit dient plaats te vinden in overleg met de provincie Fryslân, aangezien het Prinses Margrietkanaal doorgaat op de kilometrering van het Van Starkenborghkanaal.


Pagina 62


Pagina 63

Traject 2: Eemskanaal, Oude Eemskanaal Zie bijlage 1 voor de trajectkaart.


Pagina 64


Pagina 65

6.4 Traject 2: Eemskanaal, Oude Eemskanaal 6.4.1 Achtergrond en historie Eemskanaal Het Eemskanaal is aangelegd tussen 1866 en 1876. Vooral waterhuishoudkundige motieven hebben een rol gespeeld bij de aanleg. Door de ontginning van het gebied ten zuiden van de stad Groningen (de veenkoloniën) ontstond er steeds vaker wateroverlast in de stad Groningen. Het water kon onvoldoende snel via het Reitdiep naar zee worden afgevoerd. Het Eemskanaal heeft gezorgd voor een drastische verbetering van deze situatie. Naast de waterhuishoudkundige functie is het Eemskanaal door de scheepvaart een steeds grotere economische rol gaan spelen. In 1959 is het Oude Eemskanaal afgesloten voor doorgaande scheepvaart. De scheepvaart maakt sinds 1959 gebruik van de nieuwe zeesluizen Farmsum. In 1963 is het Eemskanaal verbreed en zijn diverse nieuwe bruggen gerealiseerd. Oude Eemskanaal In 1959 werd de verbinding met de zee bij Delfzijl vervangen door een nieuwe verbinding. De oude verbinding (Oude Eemskanaal) is sindsdien niet meer geschikt voor doorgaande scheepvaart. Het Oude Eemskanaal (traject 2c en traject 2d) wordt alleen nog gebruikt door scheepvaart bestemd voor de aanwezige loswallen en scheepswerven. Verder wordt het Oude Eemskanaal vooral gebruikt door recreatievaart bestemd voor de jachthaven net voor de oude zeesluis. De belangrijkste functie van het Oude Eemskanaal is afwatering. De oude zeesluis aan het uiteinde van het Oude Eemskanaal wordt daarbij gebruikt als spuisluis15. 6.4.2 Economische betekenis Eemskanaal Langs het grootste deel van het Eemskanaal is weinig watergebonden bedrijvigheid. Net na de Borgbrug is een gemeentelijke loswal aanwezig en net na de Woldbrug ligt een loswal die in eigendom is bij de provincie Groningen en in erfpacht is uitgegeven aan Groningen Seaports. De binnenvaart is oostwaarts met name gericht op de bedrijvigheid nabij Farmsum en rondom de Oosterhornhaven. Westwaarts vaart de binnenvaart met name door op het Van Starkenborghkanaal richting Fryslân en uiteindelijk richting Randstad. Een veel kleiner deel is gericht op het Winschoterdiep richting Winschoten en Veendam. Internationaal gezien heeft het Eemskanaal een belangrijke doorvoerfunctie voor scheepvaart van en naar België, Duitsland en Noordoost Europa. Oude Eemskanaal Deze doodlopende tak heeft momenteel voor de binnenvaart een beperkte betekenis. Op het eerste deel van de vaarweg (traject 2c) vindt nog scheepvaart plaats naar een aantal bedrijven gericht op de scheepvaart. Langs het tweede deel (traject 2d) is nog diverse (kleinschalige) bedrijvigheid aanwezig gericht op de scheepvaart. Langs de kades van traject 2d kunnen beroepsvaartuigen en recreatievaartuigen afmeren. Ook is een kade ingericht voor gemotoriseerd varend erfgoed en er bevindt zich een jachthaven. 6.4.3 Streefbeelden CEMT-klasse Het Eemskanaal (traject 2a en traject 2b) wordt vrij intensief bevaren door de beroepsvaart. Voor een beeld van het aantal scheepvaartpassages, gepasseerd laadvermogen en totaal vervoerde tonnages, zie bijlage 5. Het aantal passages (beroepsvaart) schommelt rond de 14 duizend per jaar. Zowel het gepasseerde laadvermogen als het totaal vervoerde tonnage laat een licht stijgende trend zien. Het

15 Is in eigendom en beheer bij waterschap Hunze en Aa's


Pagina 66

gepasseerde laadvermogen is de laatste jaren ongeveer 15 miljoen ton, het totaal vervoerde tonnage zit op ongeveer 8 miljoen ton. Mede gebaseerd op de prognoses voor het goederenvervoer uit de "Netwerkanalyse vaarwegen en binnenhavens Noord-Nederland lit [9]" (zie paragraaf 3.4) en de hierboven beschreven licht stijgende trend is de verwachting dat het aantal passages en tonnages in de toekomst zal toenemen. Daarnaast is de verwachting dat het aandeel grote schepen verder zal gaan toenemen. Dit houdt verband met schaalvergroting in de binnenvaart. Op basis van de informatie zoals hierboven beschreven gecombineerd met de streefbeelden van het Rijk (zie paragraaf 2.3) wordt gestreefd naar een klasse Va vaarweg met een normaal profiel. Telgegevens van de trajecten 2c en 2d (Oude Eemskanaal) zijn niet voorhanden. Bekend is echter dat de intensiteiten op deze trajecten laag zijn. Toch wordt er naar gestreefd om traject 2c beschikbaar te houden voor klasse Va schepen. Dit in verband met de aanwezige bedrijvigheid (o.a. scheepswerven) nu en in de toekomst. Voor het laatste traject 2d wordt ingezet op toegang voor klasse IV schepen. Toegang voor klasse IV schepen dient gewaarborgd te zijn omdat schepen o.a. de bedrijven voor motorreparatie en onderhoud moeten kunnen bereiken. Containervaart De containervaart wordt beschouwd als een groeisector, zie ook lit [21]. Gelet hierop en de streefbeelden voor containervaart in paragraaf 2.3 en paragraaf 5.4.1 wordt gestreefd naar geschiktheid voor vierlaagscontainervaart16. Bovenmaatse scheepvaart (tweebaksduwvaart gestrekte formatie) Op de vaarweg Lemmer-Delfzijl worden goederenstromen vervoerd die qua aard en omvang in principe geschikt zijn voor tweebaksduwvaart (o.a. veevoeder, zand, grind en zout). De verwachting is dan ook dat in de toekomst tweebaksduwvaart op de vaarweg zal verschijnen. Het aantal passages zal echter zeker in de beginperiode relatief laag zijn. Met het oog op de toekomst wordt ernaar gestreefd om tweebaksduwvaart mogelijk te maken. Dit betekent dat een duwvaartcombinatie met een lengte van 193 meter (komt overeen met de lengte voor de Rijnvaart) en een breedte van 11,5 meter van de vaarweg gebruik moet kunnen maken. BRTN-klasse Naast een belangrijke functie voor de binnenvaart heeft het Eemskanaal ook een belangrijke functie voor de recreatievaart. Het gehele Eemskanaal maakt deel uit van de Staande Mastroute van Vlissingen naar Delfzijl. Jaarlijks passeren zo'n 6,5 duizend recreatievaartuigen, zie bijlage 6. In de BRTN 2008-2013 wordt het Eemskanaal aangeduid als een AZM-vaarweg. De vaarweg zal moeten voldoen aan deze klasse. Voor de trajecten 2c en 2d (Oude Eemskanaal) zijn geen registraties voorhanden. Ook worden deze trajecten niet behandeld in de BRTN. De trajecten zijn echter wel degelijk van belang voor de recreatievaart vanwege de aanwezigheid van een jachthaven in de buurt van de oude zeesluis.



Pagina 67


Eem

ska

naa

l (km

0 -

19

,7)

Eem

ska

naa

l (km

19

,7 -

26

,6)

Oud

e Ee

msk

ana

al (

km 0

- 1

,5)

Oud

e Ee

msk

ana

al (

km 1

,5 -

2,5

)

Trajectonderdeel 2a 2b 2c 2d CEMT-klasse Va

norm. Va

norm. Va

norm. IV

krap. BRTN-klasse AZM AZM - - Gebied Kust Kust Kust Kust Vaarweg5 Min. breedte vaarwegprofiel [m] 54 54 54 43,5 Min. horizontale bodembreedte vaarwegprofiel [m] 24 24 24 19 Min. vaarwegdiepte tov MLW [m] 4,96 4,96 4,9 3,6 Min. onderhoudsdiepte tov MLW [m] 5,26 5,26 5,2 3,9 Kunstwerken Min. doorvaartbreedte vaste bruggen [m] 221 221 221 16,51

Min. doorvaartbreedte beweegbare bruggen [m] 194 194 19 14

Min. doorvaarthoogte vaste bruggen tov MHW [m] 9,11 9,11 9,11 7,01

Min. doorvaarthoogte beweegbare bruggen in gesloten toestand tov MHW [m]

9,1 9,1 9,1 7,0

Zonering Oeverstrook [m] 5 5 5 5 Bebouwingsvrije ruimte (stedelijk) [m] 20 20 20 20 Bebouwingsvrije ruimte (landelijk) [m] 30 30 30 30 Vaarsnelheden Max. vaarsnelheid 0-100 ton [km/uur] 13,52/13,53 13,52/13,53 6 6 Max. vaarsnelheid 101-1200 ton [km/uur] 142/123 142/123 6 6 Max. vaarsnelheid 1201-1600 ton [km/uur] 132/113 132/113 6 6 Max. vaarsnelheid > 1600 ton [km/uur] 132/103 132/103 6 6 Maximale vaarsnelheid recreatievaart en passagiersschepen [km/uur]

13,5 13,5 6 6

Grensmaten Grensmaten reglementaire scheepvaart (l/b/d) [m] 110,5/11,5/3,5 110,5/11,5/3,5 110,5/11,5/3,5 85/9,5/3,0 Grensmaten bovenmaatse scheepvaart (l/b/d) [m] 190/13/4,5 190/13/5,0 150/13/5,0 85/9,5/3,0 Bediening Bediening Maandag 0-24 0-24 0-24 0-24 Bediening Dinsdag - Vrijdag 0-24 0-24 0-24 0-24 Bediening Zaterdag 0-24 0-24 0-24 0-24 Bediening Zondag 0-24 0-24 0-24 0-24

(1) Er kan alleen een vaste brug worden toegepast in combinatie met een beweegbare brug. Dit in verband met de Staande Mastroute en de mogelijkheden voor bijzondere transporten. (2) Tot een diepgang van 1,5 [m]. (3) Vanaf een diepgang van 1,5 [m] (4) Indien alleen een beweegbare brug wordt toegepast, dan dient deze met een dubbele doorvaartopening te worden uitgevoerd (dus 2x19m) (5) De exacte afmetingen van het minimale vaarwegprofiel zijn weergegeven in bijlage 7 (6) Deze dieptes dienen gegarandeerd te worden tov de verhanglijn bij maximaal spuien in Delfzijl, zie tabel 9 TABEL 8: FUNCTIE EISEN TRAJECT 2: EEMSKANAAL, OUDE EEMSKANAAL


Pagina 68

Min. breedte vaarwegprofiel Conform de RVW 2005 is een minimale breedte van het vaarwegprofiel nodig van 57 meter. In het "Plan van Aanpak investeringen Fries-Groningse kanalen" lit [14] wordt echter verwezen naar een nader onderzoek van het Waterloopkundig Laboratorium (inmiddels Deltares). Het onderzoek wijst uit dat de breedte van het vaarwegprofiel naar 54 meter teruggebracht kan worden en dat er slechts aan één zijde (de noordelijke zijde) een zijwindtoeslag benodigd is. Dit omdat op de vaarweg de meeste lege schepen (meest gevoelig voor wind) in westelijke richting varen. Voor traject 2d wordt een minimale profielbreedte aangehouden van 43,5 meter (conform RVW 2005, klasse IV (krap profiel)). Min. doorvaartbreedte vaste bruggen Het Eemskanaal wordt gekarakteriseerd als een "open vaarweg". Dit in verband met de Staande Mastroute. Ook is de vaarweg van belang voor aan- en afvoer van bijzondere transporten (onder andere nieuw gebouwde zeeschepen van en naar de werven langs het Winschoterdiep). Een vaste brug kan daarom alleen worden toegepast in combinatie met een beweegbare brug. De doorvaartbreedte van een vaste brug dient in dat geval minimaal 19,5 meter te bedragen (conform RVW 2005, klasse Va, krap profiel). In het kader van uniformiteit wordt echter gestreefd naar een doorvaartbreedte van minimaal 22 meter. Het Eemskanaal maakt net als het Van Starkenborghkanaal en het Prinses Margrietkanaal (in Fryslân) deel uit van de doorgaande vaarweg Lemmer-Delfzijl. Op het Prinses Margrietkanaal wordt reeds een doorvaartbreedte toegepast van 22 meter. Deze breedte is ontstaan vanuit de historie (nog voordat er sprake was van de RVW 2005). Het Oude Eemskanaal is niet gekarakteriseerd als een "open vaarweg". Toch vindt hier recreatievaart plaats en als gevolg hiervan is het wenselijk het Oude Eemskanaal toegankelijk te houden voor recreatieschepen met staande mast. Ook hier geldt dat alleen een vaste brug in combinatie met een beweegbare brug kan worden toegepast. Het eerste deel (traject 2c) wordt tevens toegankelijk gehouden voor bijzondere transporten. Dit leidt tot een doorvaartbreedte van 22 meter (uniformiteit) voor traject 2c en 16,5 meter (conform RVW 2005, klasse IV, krap profiel) voor traject 2d. Min. doorvaartbreedte beweegbare bruggen17 Conform de RVW 2005 dient de doorvaartbreedte voor de trajecten 2a tot en met 2c te voldoen aan minimaal 16,5 meter (klasse Va, krap profiel), want als er sprake is van twee doorvaartopeningen dan mogen de openingen voldoen aan het krappe profiel, zie RVW 2005. In het kader van uniformiteit wordt echter gestreefd naar een doorvaartbreedte van minimaal 19 meter. Het Eemskanaal maakt net als het Van Starkenborghkanaal en het Prinses Margrietkanaal (in Fryslân) deel uit van de doorgaande vaarweg Lemmer-Delfzijl. Op het Prinses Margrietkanaal wordt reeds een minimale doorvaartbreedte toegepast van 19 meter. Deze breedte is ontstaan vanuit de historie (nog voordat er sprake was van de RVW 2005). Voor traject 2d kan volstaan worden met een doorvaartbreedte van minimaal 14 meter (klasse IV (krap profiel)). Min. vaarwegdiepte Het Eemskanaal is een belangrijk boezemwater. Het speelt een grote rol bij de afwatering van zuidoost Groningen en delen van de provincie Drenthe. In tabel 8 is de minimale vaarwegdiepte en onderhoudsdiepte aangegeven. Dit zijn de dieptes die gegarandeerd worden.

17 Indien alleen een beweegbare brug wordt toegepast (dus niet in combinatie met een vaste brug) dan dient deze op de trajecten 2a t/m 2c een doorvaartbreedte te hebben van 54 meter. Op het traject 2d dient in dat geval een doorvaartbreedte van 43,5 meter te worden toegepast.


Pagina 69

Bij benutting van de volledige spuicapaciteit van de sluizen in Delfzijl kan er echter een aanzienlijk verhang ontstaan in de waterspiegel. Deze waterspiegeldaling treedt kortstondig op en is lager dan het Maatgevend Laagwater. Dit betekent dat van west naar oost geredeneerd de vaarwegen onderhoudsdieptes groter dienen te zijn dan in tabel 8 is aangegeven. Het Eemskanaal is daarom vanwege het waterafvoer belang opgedeeld in een aantal vakken met verschillende dieptes, zie tabel 9.

Trajectonderdeel 2a 2b km 0-4 km 4-11 km 11-18 km 18-19,7 km 19,7-26,6 Min. vaarwegdiepte tov MLW [m] 4,9 5,1 5,3 5,5 5,5 Min. onderhoudsdiepte tov MLW [m] 5,2 5,4 5,6 5,8 5,8

TABEL 9: TE HANTEREN DIEPTES TRAJECTONDERDELEN 2A EN 2B

Grensmaten reglementaire scheepvaart Gelet op de toekomstige ontwikkelingen van scheepsafmetingen binnen klasse Va staat de provincie Groningen ruimere scheepsafmetingen toe dan die volgen uit de RVW 2005. De grensmaten voor de trajecten 2a tot en met 2c zijn (l/b/d) 110/11,5/3,5 meter. Voor traject 2d zijn de grensmaten (l/b/d) 85/9,5/3,0 meter. Grensmaten bovenmaatse scheepvaart De grensmaten op de trajecten 2a en 2b voor de bovenmaatse scheepvaart zijn afgestemd op het toekomstig gebruik van de vaarweg door tweebaksduwstellen. Daarnaast wordt de vaarweg vanuit het belang van de waterkwantiteit (zie tabel 9) steeds dieper van west naar oost. Als gevolg van de toenemende diepte staat de provincie Groningen op traject 2b (van de Woldbrug tot aan de zeesluis Farmsum) schepen toe met een grotere diepgang. Verder geldt dat vanuit de historie schepen met een breedte van maximaal 13 meter worden toegelaten. Deze scheepsbreedte wil de provincie Groningen ook in de toekomst (onder voorwaarden) toe kunnen laten. Dit leidt tot de volgende grensmaten voor bovenmaatse scheepvaart: traject 2a (tot aan Woldbrug) (l/b/d) 190/13/4,5 meter, traject 2b (van Woldbrug tot de zeesluis Farmsum) (l/b/d) 190/13/5,0 meter. Voor traject 2c zijn de grensmaten (l/b/d) 150/13/5,0 meter. Voor traject 2d zijn de grensmaten (l/b/d) 85/9,5/3,0. Bediening Voor de trajecten 2a en 2b wordt vanuit de beroepsvaart gepleit voor toepassing van 24-uurs bediening (ook in het weekend). Ook het Rijk streeft dit na op de nationale corridor 5 (Amsterdam-Delfzijl). Gelet hierop streeft de provincie Groningen naar 24-uurs bediening van alle objecten vanuit de zeesluis Farmsum en Oostersluis. De bediening voor de trajecten 2c en 2d wordt ook geregeld vanuit de beide sluizen. Daarom kan ook op de trajecten 2c en 2d 24-uurs bediening worden toegepast.


Pagina 70

6.4.5 Knelpunten huidige situatie - functie eisen In deze paragraaf wordt de na te streven situatie vergeleken met de huidige situatie. Daar waar de huidige situatie niet overeen komt met de na te streven situatie worden de knelpunten beschreven. Vaarweg Uit bijlage 9 blijkt dat over het algemeen de vaarweg (traject 2a en 2b) een breedte heeft van 60 meter. De minimaal waargenomen breedte is 58 meter. Deze situatie is acceptabel. De bodem van het nieuwe minimale vaarwegprofiel ligt lager dan het in het verleden gehanteerde bodemniveau. Dit wordt veroorzaakt door de opwaardering naar een klasse Va vaarweg, door een wijziging van het referentiepeil (MLW in plaats van Kanaalpeil) en door de toepassing van een extra onderhoudsdiepte (actiepunt 20). Kunstwerken In tabel 10 is aangegeven of de bestaande kunstwerken voldoen aan de functie eisen voor doorvaartbreedte en -hoogte. Tabel 10 is gebaseerd op informatie uit bijlage 8. Het blijkt dat vrijwel alle bruggen niet voldoen aan de functie eisen voor doorvaartbreedte en -hoogte (actiepunt 21).






Driebondsbrug (vast) 22/22 + 6,60/9,1 - Driebondsbrug (bascule) 22/19 + 6,60/9,1 - Borgbrug 16/19 - 0,78/9,1 - Bloemhofbrug 16/19 - 0,90/9,1 - Woldbrug 16/19 - 0,90/9,1 - Eelwerderbrug (vast)1 27/22 + 5,24/9,1 - Eelwerderbrug (bascule)1 19/19 + 5,30/9,1 - Farmsum, brug kleine zeesluis binnenhoofd (1)

7/12,5 -

0,80/0,5 +

Farmsum, brug grote zeesluis binnenhoofd (2)

16/16 +

0,80/0,5 +

Kleine zeesluis Farmsum (1) 7/12,5 - nvt nvt Grote zeesluis Farmsum (2) 16/16 + nvt nvt Farmsum, brug kleine zeesluis buitenhoofd (1)

7/12,5 -

0,80/0,5 +

Farmsum, brug grote zeesluis buitenhoofd (2)

16/16 +

0,80/0,5 +

Brug 152 16/14 + 0,80/7 - Oude zeesluis, brug benedenhoofd nvt nvt Oude zeesluis3 nvt nvt

(1) In beheer en eigendom bij Rijkswaterstaat (2) In beheer en eigendom bij gemeente Delfzijl (3) In beheer en eigendom bij waterschap Hunze en Aa's TABEL 10: VERGELIJKING HUIDIGE SITUATIE MET FUNCTIE EISEN, KUNSTWERKEN EEMSKANAAL, OUDE EEMSKANAAL

Zonering Er zijn locaties langs de vaarweg met bebouwing binnen de bebouwingsvrije ruimte. Deze situatie wordt geaccepteerd. Toekomstige bebouwing dient echter buiten de oeverstrook en bebouwingsvrije ruimte te worden aangelegd. Vaarsnelheden De maximale vaarsnelheden zijn reeds van toepassing. Niet bekend is of deze snelheden verhoogd kunnen worden na voltooiing van de opwaardering naar een klasse Va vaarweg (actiepunt 22).


Pagina 71

Grensmaten De eisen voor reglementaire en bovenmaatse scheepvaart (zie tabel 8) wijken af van de huidige praktijk (zie tabel 11) (actiepunt 23).

Eem

ska

naa

l (km

0 -

19

,7)

Eem

ska

naa

l (km

19

,7 -

26

,6)

Oud

e Ee

msk

ana

al (

km 0

- 1

,5)

Oud

e Ee

msk

ana

al (

km 1

,5 -

2,5

)

Huidige situatie 2a 2b 2c 2d CEMT-klasse V V V V Grensmaten reglementaire scheepvaart (l/b/d) [m] 144/13/4,5 144/13/5,0 144/13/5,0 -/-/- Grensmaten bovenmaatse scheepvaart (l/b/d) [m] 144/13/4,5 144/13/5,0 144/13/5,0 -/-/-

TABEL 11: AFMETINGEN TOEGESTANE SCHEEPVAART EEMSKANAAL, TRAJECT 2 (HUIDIGE SITUATIE)

Bediening De bediening van de bruggen is conform bedieningsregime 2 en voldoet daarmee niet aan de functie eisen voor bedieningsregime 1, volledige 24-uurs bediening gedurende de gehele week (actiepunt 24). Alignement vaarweg In het Eemskanaal zelf (trajecten 2a t/m 2d) zijn de bochtstralen voor de maatgevende scheepvaart (klasse Va) in orde. In de aftakking naar de Oosterhornhaven zitten wel te scherpe bochten (actiepunt 25). Het tracé naar de Oosterhornhaven valt echter niet binnen het beheergebied van de provincie Groningen. Remming- en geleidewerken Er worden door de beroepsvaart geen knelpunten ervaren. De huidige remming- en geleidewerken zijn in orde. Wachtplaatsen Afgezien van de Eelwerderbrug en Brug 15 zijn alle bruggen en sluizen voorzien van wachtplaatsen. Echter, de wachtplaatsen zijn allen te kort (actiepunt 26). Loswallen Net na de Woldbrug bevindt zich een loswal (65 meter). Deze loswal is in eigendom van de provincie Groningen en in erfpacht bij Groningen Seaports. In het kader van een toekomstige vernieuwing van de Woldbrug wordt dit terrein in eigendom gehouden. Ligplaatsen Er worden door de beroepsvaart geen knelpunten ervaren. Kilometrering Op dit moment loopt de kilometrering van het Eemskanaal ook door in het Oude Eemskanaal. Dit is vanuit beheersoptiek geen wenselijke situatie. Het Oude Eemskanaal dient een nieuwe kilometrering te krijgen met het nulpunt op de splitsing met het Eemskanaal (actiepunt 27).


Pagina 72

Financiering baggeractiviteiten Tot op heden worden baggeractiviteiten op het Eemskanaal volledig betaald uit provinciale middelen. Echter, de provincie Groningen staat op het standpunt dat de verantwoordelijkheid van baggeractiviteiten en de financiering ervan mede thuishoort bij het waterschap Hunze en Aa's, zie paragraaf 5.4.10 (actiepunt 28). Capaciteit zeesluizen Farmsum bij Delfzijl De hoofdvaarweg Amsterdam - Lemmer - Delfzijl wordt inmiddels opgewaardeerd naar klasse Va en geschikt gemaakt voor vierlaagscontainervaart en tweebaksduwvaart in gestrekte formatie. Echter de huidige zeesluis te Delfzijl voldoet niet aan de ontwerpuitgangspunten voor een klasse Va vaarweg. Met name de beperkte schutlengte van de zeesluis vormt een knelpunt. Daarnaast wordt incidenteel de kleine schutsluis benut voor de afvoer van overtollig boezemwater, hetgeen nautisch gezien een onwenselijke situatie is. Inmiddels heeft een kosten-batenanalyse uitgewezen dat een vernieuwing van de sluis op korte termijn geen haalbare kaart is. Geadviseerd wordt om aan te koersen op een nieuwe sluis in 2030. Eigendom Oude Eemskanaal (2d) Zoals beschreven in paragraaf 5.6.2 streeft de provincie Groningen ernaar om vaarwegen waar geen beroepsvaart over plaatsvindt bij voorkeur over te dragen aan derden. Op het laatste deel van het Oude Eemskanaal (2d) vindt vrijwel geen beroepsvaart plaats. Bij voorkeur wordt het beheer en eigendom van dit traject (inclusief oeververdedigingsconstructies met ligplaatsen en de brug over de oude zeesluis) overgedragen aan het waterschap Hunze en Aa’s (actiepunt 29). Spitsuursluiting Bij de Driebondsbrug en de Borgbrug geldt tussen 7.30 en 9.00 uur en tussen 16.00 en 18.00 uur een spitsuursluiting voor de recreatievaart. Buiten de spitsuren wordt de Driebondsbrug voor staande mastschepen op de hele en halve uren bediend. Voor de Driebondsbrug is uitbreiding van de spitsuursluiting voor recreatievaart gewenst, gelet op het belang en de verkeersintensiteit van de Oostelijke Ringweg en gelet op het feit dat nagenoeg alle beroepsvaart onder de gesloten brug door kan. Alternatieve toepassing baggerspecie Er bestaan plannen om op diverse locaties langs het Eemskanaal de waterkering te versterken. De provincie Groningen zal onderzoeken of en op welke manier baggerspecie kan worden ingezet om deze versterking te bereiken. 6.4.6 Actiepunten In deze paragraaf staan de te nemen acties vermeld om de geconstateerde knelpunten uit de vorige paragraaf op te lossen. De termijn waarbinnen de acties worden uitgevoerd en de daarmee verbonden kosten worden niet in dit document inzichtelijk gemaakt. Dit zal plaatsvinden in het nog op te stellen beheerplan provinciale vaarwegen. 20 Baggerwerkzaamheden om te voldoen aan het vaarwegprofiel. 21 Aanpassen van de bruggen die niet voldoen aan de functie eisen. In het kader van de

opwaardering van de vaarweg Lemmer-Delfzijl wordt er gewerkt aan vervanging en vernieuwing van de kunstwerken die niet voldoen. In fase 2 van dit project wordt bekeken of de Borgbrug, Bloemhofbrug en Woldbrug kunnen worden vernieuwd of vervangen.

22 Na voltooiing van de opwaardering naar een klasse Va vaarweg dient onderzocht te worden of de huidige maximale vaarsnelheden kunnen worden gehandhaafd of verhoogd.


Pagina 73

23 Na voltooiing van de opwaardering naar een klasse Va vaarweg dient het ontheffingenbeleid

voor reglementaire en bovenmaatse scheepvaart te worden aangepast aan de nieuwe functie eisen.

24 Overleg met het Rijk over extra financiële middelen voor afstandbediening van bruggen. 25 Onderzoek naar bereikbaarheid Oosterhornhaven, zie ook paragraaf 4.4. 26 Aanpassen van wachtplaatsen conform de eisen uit RVW 2005. 27 Nieuwe kilometrering van Oude Eemskanaal (trajecten 2c en 2d). 28 Voor 2015 moet een deel van het Eemskanaal en het Oude Eemskanaal worden gebaggerd.

Hier is sprake van een saneringsoperatie, waarvoor al een provinciaal besluit is genomen. Er dient overleg met waterschap Hunze en Aa's te worden gevoerd over verantwoordelijkheid en financiering van deze baggeractiviteiten (overleg is reeds gaande).

29 Overdracht beheer en eigendom van het laatste deel van het Oude Eemskanaal (traject 2d) aan het waterschap Hunze en Aa’s (inclusief oeververdedigingsconstructies met ligplaatsen en brug over de oude zeesluis).


Pagina 74


Pagina 75

Traject 3: Winschoterdiep, Rensel Zie bijlage 1 voor de trajectkaart.


Pagina 76


Pagina 77

6.5 Traject 3: Winschoterdiep, Rensel 6.5.1 Achtergrond en historie In de periode 1618 tot 1628 werd tussen Foxhol en Zuidbroek het Schuitendiep aangelegd. Van 1634 tot 1636 is deze in westelijke richting verlengd tot de Hunze (Drentse diep) en verder in oostelijke richting tot Winschoten en de Pekel Aa. Het tracé van het kanaal is in de loop der tijd verschillende malen aangepast. Aanvankelijk eindigde het kanaal in de Oosterhaven van Groningen, in het verlengde van het huidige Schuitendiep, nu eindigt het bij de handelshavens van Groningen in het verlengde van het Van Starkenborghkanaal. Het huidige Winschoterdiep begint in Groningen op de kruising van het Eemskanaal en het Van Starkenborghkanaal en eindigt in Winschoten. De totale lengte van dit tracé is ruim 35 kilometer. Bij Winschoten takt de Rensel af van het Winschoterdiep. Het provinciale deel van de Rensel wordt in het kader van deze nota als onderdeel beschouwd van deze vaarweg. 6.5.2 Economische betekenis Langs het eerste deel (traject 3a) van het Winschoterdiep bevindt zich een aantal scheepswerven. Dit deel dient daarom ingericht te zijn voor transport van nieuwbouwschepen van deze werven. Het Winschoterdiep is een doorvoerroute voor containertransport naar de Groningen Railport in Veendam (gelegen langs het A.G. Wildervanckkanaal). Bij Westerbroek vinden transporten distributieactiviteiten plaats, onder andere bij de MCS-containerterminal. Natte bedrijventerreinen langs het Winschoterdiep zijn te vinden in Groningen, Hoogezand-Sappemeer (Foxhol) en Winschoten. In Groningen grenzen de industrieterreinen Winschoterdiep en Gideon-Noord aan het Winschoterdiep. In Winschoten bevindt zich rondom de Rensel een nat bedrijventerrein van ca. 150 ha. Een aantal bedrijven op dit terrein is volledig afhankelijk van aan- en afvoer per schip. 6.5.3 Streefbeelden CEMT-klasse Het Winschoterdiep wordt frequent bevaren door de beroepsvaart. De intensiteit is echter niet hoog. Voor een beeld van het aantal scheepvaartpassages, gepasseerd laadvermogen en totaal vervoerde tonnages, zie bijlage 5. Op traject 3a is sprake van jaarlijks 2 duizend passages. Het aantal passages is over de jaren redelijk constant. Het gepasseerd laadvermogen en totaal vervoerd tonnage zijn respectievelijk 2,5 miljoen en 1,2 miljoen ton per jaar. Beide zaken laten een licht stijgende trend zien. Voor traject 3a geldt dat de registratie in bijlage 5 niet een volledig beeld geeft van de werkelijke situatie. Er vinden op traject 3a ook scheepvaartbewegingen plaats binnen het traject. Deze worden met name veroorzaakt door sleepboten en andere scheepvaart met weinig laadvermogen (tussen de aanwezige scheepswerven onderling). Deze bewegingen worden niet geregistreerd. Dit leidt tot een onderschatting van het aantal passages met ongeveer 25%. Voor traject 3b laten de registraties een licht dalende trend zien. Het aantal passages schommelt rond de 1,5 duizend per jaar. Het gepasseerde laadvermogen en totaal vervoerde tonnage komen uit op respectievelijk 1,5 miljoen en 0,7 miljoen ton. De meeste schepen op het Winschoterdiep varen door naar het A.G. Wildervanckkanaal. Daarom vindt er op de trajecten 3c en 3d (richting Winschoten) beduidend minder scheepvaart plaats. De registraties voor dit laatste deel van het Winschoterdiep laten een gelijkblijvende trend zien. Uitzondering hierop vormt het jaar 2008, waarin de geregistreerde waarden beduidend lager zijn. Deze registratie is echter niet betrouwbaar.


Pagina 78

Gebaseerd op de prognoses voor het goederenvervoer uit de "Netwerkanalyse vaarwegen en binnenhavens Noord-Nederland lit [9]" (zie paragraaf 3.4) en de te verwachten toename van scheepvaart van het Van Starkenborghkanaal en Eemskanaal (na voltooiing opwaardering) is de verwachting dat op de trajecten 3a en 3b het aantal passages en tonnages in de toekomst zal toenemen. Daarnaast is de verwachting dat het aandeel grote schepen zal gaan toenemen, wanneer de vaarweg een volwaardige klasse IV vaarweg is. Voor de trajecten 3c en 3d (het Winschoterdiep oostelijk van de splitsing met het A.G. Wildervanckkanaal) zijn de intensiteiten beduidend lager. De verwachting is dat ook hier het aantal passages en tonnages licht zal toenemen. Op basis van de hiervoor beschreven informatie wordt gestreefd naar een vaarweg geschikt voor CEMT-klasse IV met een krap profiel. Containervaart Langs het Winschoterdiep, ter hoogte van Westerbroek is een containerterminal aanwezig. In Veendam bevindt zich de Groningen Railport waar containers overgeslagen kunnen worden. Gelet hierop dient het Winschoterdiep (trajecten 3a en 3b) geschikt te zijn voor drielaagscontainervaart18. Voor de trajecten 3c en 3d worden geen mogelijkheden voor containervaart gezien. Bovenmaatse scheepvaart Om het bovenmaatse scheepvaartverkeer op de trajecten 3a en 3b veilig te laten plaatsvinden zijn er passeerplaatsen aanwezig op het Winschoterdiep. BRTN-klasse Naast een functie voor de binnenvaart heeft het Winschoterdiep ook een functie voor de recreatievaart. Jaarlijks passeren zo'n 4,5 duizend recreatievaartuigen traject 3a, zie bijlage 6. Van traject 3b zijn geen telgegevens voorhanden. De intensiteiten zijn echter lager dan die voor traject 3a, aangezien een behoorlijk deel van de recreatievaart halverwege traject 3a via het Drentsche Diep afbuigt richting het Zuidlaardermeer. Traject 3c is van minder groot belang voor de recreatievaart. Jaarlijks passeren zo'n 1000 recreatievaartuigen het traject, zie bijlage 6. Traject 3d heeft naar verwachting dezelfde intensiteiten als traject 3c. In de BRTN 2008-2013 wordt het gehele Winschoterdiep aangeduid als een BM route. De Rensel (traject 3d) is benoemd als DM route. Beide vaarwegen moeten voldoen aan deze klasses.



Pagina 79


Win

scho

terd

iep

(km

0 -

12

,3)

Win

scho

terd

iep

(km

12

,3 -

22

,4)

Win

scho

terd

iep

(km

22

,4 -

35

,6)

Rens

el (km

35

,6 -

36

,85

5)

Trajectonderdeel 3a 3b 3c 3d CEMT-klasse IV

krap. IV

krap. IV

krap. IV

krap. BRTN-klasse BM BM BM DM Gebied Land Land Land Land Vaarweg5 Min. breedte vaarwegprofiel [m] 35,5 35,5 35,5 35,5 Min. horizontale bodembreedte vaarwegprofiel [m] 19 19 19 19 Min. vaarwegdiepte tov MLW[m] 3,9 3,6 3,6 3,6 Min. onderhoudsdiepte tov MLW [m] 4,2 3,9 3,9 3,9 Kunstwerken Min. doorvaartbreedte vaste bruggen [m] -1 -1 -1 -1

Min. doorvaartbreedte beweegbare bruggen [m] 16 14,5 14 14 Min. doorvaarthoogte vaste bruggen tov MHW [m] -1 -1 -1 -1


7,0 7,0 6,4 6,4

Zonering Oeverstrook [m] 5 5 5 5 Bebouwingsvrije ruimte (stedelijk) [m] 20 20 20 20 Bebouwingsvrije ruimte (landelijk) [m] 30 30 30 30 Vaarsnelheden Max. vaarsnelheid 0-100 ton [km/uur] 113/114 113/114 113/114 113/114

Max. vaarsnelheid 101-1300 ton [km/uur] 103/84 83/64 83/64 83/64

Max. vaarsnelheid > 1300 ton [km/uur] 83/64 83/64 83/64 83/64

Max. vaarsnelheid recreatievaart en passagiersschepen [km/uur]

11 11 11 11

Grensmaten Grensmaten reglementaire scheepvaart (l/b/d) [m] 86/9,6/3,0 86/9,6/3,0 86/9,6/3,0 86/9,6/3,0 Grensmaten bovenmaatse scheepvaart (l/b/d) [m] 110,5/11,5/3,5 110,5/11,5/3,0 90/9,6/3,0 90/9,6/3,0 Bediening Bediening Maandag 6-22 6-22 6-22 6-22 Bediening Dinsdag - Vrijdag 6-22 6-22 6-22 6-22 Bediening Zaterdag 8-19 8-19 8-19 8-19 Bediening Zondag 9-192 9-192 9-192 9-192

(1) Over het Winschoterdiep dienen vaste bruggen niet te worden toegepast (2) In het winterseizoen (1 november - 31 maart) wordt niet bediend (3) Tot een diepgang van 1,5 [m] (4) Vanaf een diepgang van 1,5 [m] (5) De exacte afmetingen van het minimale vaarwegprofiel zijn weergegeven in bijlage 7 TABEL 12: FUNCTIE EISEN TRAJECT 3: WINSCHOTERDIEP, RENSEL


Pagina 80

Min. vaarwegdiepte In verband met de bijzondere transporten op traject 3a is gekozen om een grotere vaarwegdiepte toe te passen. Op traject 3a is een vaarwegdiepte nodig van 3,9 meter beneden MLW met een onderhoudsdiepte van 4,2 meter. Op de overige trajecten is een vaarwegdiepte van 3,6 meter beneden MLW met een onderhoudsdiepte van 3,9 meter noodzakelijk. Vaste bruggen Het eerste deel van het Winschoterdiep (traject 3a) is van belang voor bijzondere transporten van en naar de diverse scheepswerven in het gebied. Daarom kan op traject 3a geen vaste brug worden toegepast. Op de trajecten 3b t/m 3d kunnen vaste bruggen ook niet worden toegepast. Dit in verband met passerende recreatievaart, bijzondere transporten en bruguniformiteit op de vaarroute. Min. doorvaartbreedte beweegbare bruggen Conform de RVW 2005 dient de doorvaartbreedte minimaal 14 meter te bedragen (CEMT-klasse IV, krap profiel). In verband met de bijzondere transporten op traject 3a is op dit traject een grotere doorvaartbreedte van belang. Hier dient de doorvaartbreedte minimaal 16 meter te zijn. Deze afmeting is ontstaan vanuit de historie. Met het oog op het gebruik van de vaarweg door klasse Va schepen op de trajecten 3a en 3b moet de doorvaartbreedte op traject 3b minimaal voldoen aan de breedte behorend bij een enkelstrooks klasse V profiel, dit is 14,5 meter. De doorvaartbreedte op de trajecten 3c en 3d moet 14 meter zijn. Min. doorvaarthoogte beweegbare bruggen in gesloten toestand De doorvaarthoogte op de trajecten 3a en 3b dient te zijn afgestemd op een onbelemmerde doorgang van drielaagscontainervaart (CEMT-klasse IV). Conform de RVW 2005 komt dit overeen met een doorvaarthoogte van 7 meter boven MHW. Op de trajecten 3c en 3d vindt geen containervaart plaats. Hier is een doorvaarthoogte van 6,4 meter boven MHW voldoende. Grensmaten reglementaire scheepvaart De grensmaten voor de trajecten 3a t/m 3d zijn (l/b/d): 86/9,6/3,0 meter. Een lengte van 86 meter blijkt in de praktijk een logische grensmaat te zijn, aangezien boven de 86 meter de bemanningsregeling in werking treedt. Dit houdt in dat er afgezien van een schipper echtpaar een extra stuurman aan boord moet zijn. Grensmaten bovenmaatse scheepvaart De grensmaten op het traject 3a voor de bovenmaatse scheepvaart zijn afgestemd op het gebruik van de vaarweg door klasse Va scheepvaart (l/b/d) 110,5/11,5/3,5 meter. Ook de grensmaten op het traject 3b zijn afgestemd op het gebruik van de vaarweg door klasse Va scheepvaart, echter er is sprake van een dieptebeperking. De grensmaten voor traject 3b zijn (l/b/d) 110,5/11,5/3,0 meter. Voor de trajecten 3c en 3d zijn de grensmaten (l/b/d) 90/9,6/3,0 meter. Bediening De verwachting is dat het passerend laadvermogen over het eerste gedeelte van het Winschoterdiep (traject 3a en 3b) in de toekomst de grens van 2 miljoen ton zal overstijgen. Op grond hiervan is een uitbreiding van de bedieningstijden gewenst. Deze uitbreiding dient dan ook te gelden voor de rest van het Winschoterdiep (3c) en Rensel (3d) vanwege de uniformiteit op de vaarroute. Door de beroepsvaart en het bedrijfsleven langs het Winschoterdiep wordt aangedrongen op verruiming van de bedieningstijden. Ook wordt verzocht om het opheffen van de middagpauzes. Daarom wordt gestreefd naar bediening van maandag t/m vrijdag tussen 6:00 en 22:00 uur. Zaterdags tussen 8:00 en 19:00 uur. Ten behoeve van de recreatievaart wordt gestreefd naar bediening op zondag tussen 9:00 en


Pagina 81

19:00 uur (behalve in het winterseizoen (1 november - 31 maart)). Gestreefd wordt naar bediening van alle objecten vanuit de Oostersluis. Passeerplaatsen In het Winschoterdiep zijn passeerplaatsen aanwezig. De passeerplaatsen bieden de mogelijkheid om schepen elkaar te laten passeren. Het gaat dan met name om passages van bovenmaatse scheepvaart en bijzondere transporten. De huidge passeerplaatsen dienen gehandhaafd te blijven. 6.5.5 Knelpunten huidige situatie - functie eisen In deze paragraaf wordt de na te streven situatie vergeleken met de huidige situatie. Daar waar de huidige situatie niet overeen komt met de na te streven situatie worden de knelpunten beschreven. Vaarweg Uit bijlage 9 blijkt dat over het algemeen de vaarweg een breedte heeft van 35 tot 40 meter. Er zijn enkele locaties waar de breedte beduidend minder is dan de vereiste 35,5 meter. Nagegaan moet worden of de knelpunten op de trajecten 3a en 3b kunnen worden weggenomen (actiepunt 30). Voor de trajecten 3c en 3d is de huidige breedte voldoende. De bodem van het nieuwe minimale vaarwegprofiel ligt lager dan het in het verleden gehanteerde bodemniveau. Dit wordt veroorzaakt door een wijziging van het referentiepeil (MLW in plaats van Kanaalpeil) en door de toepassing van een extra onderhoudsdiepte (actiepunt 31). Kunstwerken In tabel 13 is aangegeven of de bestaande kunstwerken voldoen aan de functie eisen voor doorvaartbreedte en -hoogte. Tabel 13 is gebaseerd op informatie uit bijlage 8. Het blijkt dat vrijwel alle bruggen niet voldoen aan de functie eisen voor doorvaarthoogte. Vanaf de Zwedenbrug voldoet ook de doorvaartbreedte vaak niet meer (actiepunt 32).






Oude Lage Euvelgunnerbrug 16/16 + 0,88/7 - Hoge Euvelgunnerbrug1 16/16 + 6,60/7 - Nieuwe Lage Euvelgunnerbrug 16/16 + 0,88/7 - Gideonbrug1 16/16 + 7,20/7 + Duinkerkenbrug2 16/16 + 0,80/7 - Waterhuizerbrug 16/16 + 0,80/7 - Westerbroeksterbrug 16/16 + 0,72/7 - Rengersbrug 16/16 + 0,72/7 - Zwedenbrug3 12,04/14,5 - 1,00/7 - Knijpsbrug 12/14,5 - 0,80/7 - Slochterbrug 12/14,5 - 0,65/7 - Noordbroeksterbrug 12/14,5 - 0,80/7 - Zuidbroeksterbrug 12/14,5 - 0,80/7 Zuidbroeksluis 12/10,5 + nvt nvt Keersluis Zuidbroek 12/14 - nvt nvt Brug Rijksweg 331 12/14 - 3,75/6,4 - Eextersluis 12/10,5 + nvt nvt Eexterbrug 12/14 - 0,30/6,4 - Graaf Adolfbrug 12/14 - 0,80/6,4 - Kloosterbrug 12/14 - 0,80/6,4 - Beertsterbrug 12/14 - 0,80/6,4 - Renselbrug 12/14 - 0,80/6,4 -

(1) In beheer en eigendom bij Rijkswaterstaat (2) In beheer en eigendom bij gemeente Groningen (3) In beheer en eigendom bij gemeente Hoogezand-Sappemeer TABEL 13: VERGELIJKING HUIDIGE SITUATIE MET FUNCTIE EISEN, KUNSTWERKEN WINSCHOTERDIEP, RENSEL


Pagina 82

Zonering Er zijn locaties langs de vaarweg met bebouwing binnen de bebouwingsvrije ruimte. Deze situatie wordt geaccepteerd. Toekomstige bebouwing dient echter buiten de oeverstrook en bebouwingsvrije ruimte te worden aangelegd. Grensmaten Op dit moment wijken de eisen voor reglementaire en bovenmaatse scheepvaart (zie tabel 12) af van de huidige praktijk (zie tabel 14) (actiepunt 33).

Win

scho

terd

iep

(km

0 -

12

,3)

Win

scho

terd

iep

(km

12

,3 -

22

,4)

Win

scho

terd

iep

(km

22

,4 -

35

,6)

Rens

el (km

35

,6 -

36

,85

5)

Huidige situatie 3a 3b 3c 3d CEMT-klasse IV

krap. IV

krap. IV

krap. IV

krap. Grensmaten reglementaire scheepvaart (l/b/d) [m] 86/9,6/2,9 86/9,6/2,9 86/9,6/2,8 86/9,6/2,8 Grensmaten bovenmaatse scheepvaart (l/b/d) [m] 110,5/11,4/2,9 110,5/11,4/2,9 90/9,6/2,8 90/9,6/2,8

TABEL 14: AFMETINGEN TOEGESTANE SCHEEPVAART, WINSCHOTERDIEP, RENSEL, TRAJECT 3 (HUIDIGE SITUATIE)

Bediening De bedieningstijden voldoen niet aan de functie eisen (actiepunt 34). Uitbreiding hiervan is gewenst. Alignement vaarweg Er worden door de beroepsvaart geen knelpunten ervaren. Remming- en geleidewerken Onder voorwaarden kunnen schepen van klasse Va gebruik maken van de vaarweg (trajecten 3a en 3b). Voor klasse Va schepen moeten de remming- en geleidewerken bij bruggen hierop worden aangepast (actiepunt 35). Wachtplaatsen Een aantal bruggen is voorzien van wachtplaatsen. Echter, de wachtplaatsen zijn te kort (actiepunt 36). Loswallen Er worden door de beroepsvaart geen knelpunten ervaren. Ligplaatsen Er worden door de beroepsvaart geen knelpunten ervaren. Passeerplaatsen Er worden door de beroepsvaart geen knelpunten ervaren.


Pagina 83

Kilometrering In de huidige situatie is de kilometrering van het Winschoterdiep doorgezet naar de Rensel. In deze situatie is het Winschoterdiep tussen het einde van traject 3c en de spoorbrug (150 meter) niet van kilometrering voorzien (actiepunt 37). Een praktische oplossing hiervoor is om de kilometrering van traject 3c door te laten lopen tot aan de spoorbrug (beheer/eigendomsgrens) en de Rensel van een nieuwe kilometrering te voorzien. Spitsuursluiting Voor de hooggelegen Euvelgunnerbrug in de Zuidelijke Ringweg vindt afstemming plaats met de gemeente Groningen en Rijkswaterstaat over spitsuursluiting. Voor de overige bruggen is een spitsuursluiting ongewenst (actiepunt 38). Sluizen Zuidbroek en Eextersluis Voor de scheepvaart hebben de sluizen geen functie meer en ze staan daarom altijd open. Vanwege de beperking in doorvaartbreedte vormen de sluizen een obstakel voor de scheepvaart (actiepunt 39). 6.5.6 Actiepunten 30 Onderzoek naar acceptatie of oplossing van de breedte knelpunten in de vaarweg. 31 Baggerwerkzaamheden om te voldoen aan het vaarwegprofiel. Deze werkzaamheden zijn

reeds in voorbereiding. 32 Op termijn aanpassen van de bruggen die niet voldoen aan de functie eisen. Deze

aanpassingen hoeven pas gerealiseerd te worden als er sprake is van een volledige vervanging van de bruggen.

33 Na voltooiing van de verdiepingswerkzaamheden op het Winschoterdiep en Rensel dient het ontheffingenbeleid voor reglementaire en bovenmaatse scheepvaart te worden aangepast aan de nieuwe functie eisen.

34 Uitbreiding van bedieningstijden, nadat centralisatie van afstandbediening is gerealiseerd. 35 Aanpassen van remming- en geleidewerken t.b.v. klasse Va scheepvaart. 36 Aanpassen van wachtplaatsen conform de eisen uit RVW 2005. 37 Aanpassen kilometrering Winschoterdiep en Rensel. 38 In overleg met de gemeente Groningen en Rijkswaterstaat vindt afstemming plaats omtrent de

spitsuursluiting voor de hooggelegen Euvelgunnerbrug in de Zuidelijke Ringweg. 39 In overleg met het waterschap dient onderzocht te worden of de sluizen bij Zuidbroek en de

Eextersluis verwijderd kunnen worden. Voor de scheepvaart hebben de sluizen geen functie meer, maar in het kader van veiligheid tegen overstromen kunnen de sluizen nog wel een functie hebben.


Pagina 84


Pagina 85

Traject 4: A.G. Wildervanckkanaal, zijtak A.G.W. Zie bijlage 1 voor de trajectkaart.


Pagina 86


Pagina 87

6.6 Traject 4: A.G. Wildervanckkanaal, zijtak A.G.W. 6.6.1 Achtergrond en historie Het A.G. Wildervanckkanaal is aangelegd in de 50’-er jaren van de vorige eeuw. Het is de vaarweg vanaf het Winschoterdiep tot in Wildervank, inclusief de zijtak naar de industriehaven in Veendam. 6.6.2 Economische betekenis Het A.G. Wildervanckkanaal biedt toegang tot het havengebied in Veendam. Dit gebied bestaat uit diverse bedrijventerreinen aan de oostelijke en westelijke kade van het kanaal. Belangrijke spelers langs het kanaal zijn Nedmag en Groningen Railport. Nedmag is verantwoordelijk voor de winning van magnesiumzout. De afvoer van op deze grondstof gebaseerde producten vindt o.a. plaats per schip. Groningen Railport is een belangrijk logistiek centrum en beschikt over faciliteiten voor het laden en lossen van containerschepen en bulktransporten en overslag naar wegtransport en railtransport. Momenteel vindt hier geen overslag van en naar de binnenvaart plaats. De eigenaar van Groningen Railport – Groningen Seaports – heeft echter wel plannen om de trimodale functie weer te ontwikkelen. 6.6.3 Streefbeelden CEMT-klasse Het A.G. Wildervanckkanaal (4a) wordt frequent bevaren door de beroepsvaart. De intensiteit is echter niet hoog. Voor een beeld van het aantal scheepvaartpassages, gepasseerd laadvermogen en totaal vervoerde tonnages, zie bijlage 5. Het aantal passages varieert rond de duizend per jaar. Het gepasseerde laadvermogen en totaal vervoerde tonnages schommelen rond respectievelijk 1 miljoen en 0,4 miljoen ton per jaar. De registraties laten een dalende trend zien. De dalende trend heeft zeer waarschijnlijk te maken met de economische teruggang. Met name het gebied rondom Veendam wordt de laatste tijd hard getroffen. Daarnaast geldt dat de registratie voor het jaar 2008 niet volledig betrouwbaar is. Gebaseerd op de prognoses voor het goederenvervoer uit tabel 1, de te verwachten toename van scheepvaart van het Van Starkenborghkanaal en Eemskanaal (na voltooiing van de opwaardering) en toekomstige ontwikkelingen op het gebied van containervaart van en naar de Groningen Railport is de verwachting dat in de toekomst het aantal passages en tonnages weer zullen aantrekken. Daarnaast is de verwachting dat het aandeel grote schepen zal gaan toenemen, wanneer de vaarweg een volwaardige klasse IV vaarweg is. Op basis van de hiervoor beschreven informatie wordt gestreefd naar een vaarweg geschikt voor CEMT-klasse IV met een krap profiel. Telgegevens voor de zijtak van het A.G. Wildervanckkanaal (4b) zijn niet voorhanden. Bekend is echter dat intensiteiten op deze zijtak zeer laag zijn. Langs de zijtak is watergebonden bedrijvigheid aanwezig. In dat kader streeft de provincie Groningen ernaar om ook dit deel geschikt te houden voor klasse IV scheepvaart met een krap profiel. Containervaart Langs het A.G. Wildervanckkanaal ter hoogte van Veendam bevindt zich Groningen Railport waar tevens containers overgeslagen kunnen worden. Gelet hierop dient het A.G. Wildervanckkanaal (trajecten 4a en 4b) geschikt te zijn voor drielaagscontainervaart19.



Pagina 88

Bovenmaatse scheepvaart Om het bovenmaatse scheepvaartverkeer veilig te laten plaatsvinden zijn er passeerplaatsen aanwezig op het A.G. Wildervanckkanaal. BRTN-klasse Het A.G. Wildervanckkanaal is van beperkt belang voor de recreatievaart. Jaarlijks passeren zo'n 1000 recreatievaartuigen het traject, zie bijlage 6. Het A.G. Wildervanckkanaal is een CM route en moet voldoen aan deze klasse.


Pagina 89


A.G

. Wild

erva

nckk

ana

al (

km 0

- 9

,1)

Zijta

k A

.G.W

. (km

0 -

1,4

)

Trajectonderdeel 4a 4b CEMT-klasse IV

krap. IV

krap.

BRTN-klasse CM - Gebied Land Land Vaarweg5

Min. breedte vaarwegprofiel [m] 35,5 35,5 Min. horizontale bodembreedte vaarwegprofiel [m] 19 19 Min. vaarwegdiepte tov MLW [m] 3,6 3,6 Onderhoudsdiepte tov MLW [m] 3,9 3,9 Kunstwerken

Min. doorvaartbreedte vaste bruggen [m] -1 -1

Min. doorvaartbreedte beweegbare bruggen [m] 14,5 14,5 Min. doorvaarthoogte vaste bruggen tov MHW [m] -1 -1


7,0 7,0

Zonering Oeverstrook [m] 5 5 Bebouwingsvrije ruimte (stedelijk) [m] 20 20 Bebouwingsvrije ruimte (landelijk) [m] 30 30 Vaarsnelheden Max. vaarsnelheid 0-100 ton [km/uur] 113/114 113/114 Max. vaarsnelheid 101-1300 ton [km/uur] 83/64 83/64 Max. vaarsnelheid > 1300 ton [km/uur] 83/64 83/64 Max. vaarsnelheid recreatievaart en passagiersschepen [km/uur]

11 11

Grensmaten Grensmaten reglementaire scheepvaart (l/b/d) [m] 86/9,6/3,0 86/9,6/3,0 Grensmaten bovenmaatse scheepvaart (l/b/d) [m] 110/11,5/3,0 110/11,5/3,0 Bediening Bediening Maandag 6-22 6-22 Bediening Dinsdag - Vrijdag 6-22 6-22 Bediening Zaterdag 8-19 8-19 Bediening Zondag 9-192 9-192

(1) Over het A.G. Wildervanckkanaal, zijtak A.G.W. dienen vaste bruggen niet te worden toegepast (2) In het winterseizoen (1 november - 31 maart) wordt niet bediend (3) Tot een diepgang van 1,5 [m] (4) Vanaf een diepgang van 1,5 [m] (5) De exacte afmetingen van het minimale vaarwegprofiel zijn weergegeven in bijlage 7 TABEL 15: FUNCTIE EISEN TRAJECT 4: A.G. WILDERVANCKKANAAL, ZIJTAK A.G.W.


Pagina 90

Vaste bruggen Op het A.G. Wildervanckkanaal (traject 4a en 4b) zijn op dit moment geen vaste bruggen aanwezig. Vanuit de historie is hier altijd gekozen voor beweegbare bruggen, evenzo als op het Winschoterdiep. Voor het A.G. Wildervanckkanaal geldt "Houden wat je hebt" en daarom dienen ook in de toekomst geen vaste bruggen te worden toegepast. Min. doorvaartbreedte beweegbare bruggen Conform de RVW 2005 dient de doorvaartbreedte minimaal 14 meter te bedragen (CEMT-klasse IV, krap profiel). Met het oog op het gebruik van de vaarweg door klasse Va schepen zal de doorvaartbreedte echter minimaal moeten voldoen aan de breedte behorend bij een enkelstrooks klasse V profiel. Deze breedte is 14,5 meter. Min. doorvaarthoogte beweegbare bruggen in gesloten toestand De doorvaarthoogte dient te zijn afgestemd op een onbelemmerde doorgang van drielaagscontainervaart (CEMT-klasse IV). Conform de RVW 2005 komt dit overeen met een doorvaarthoogte van 7 meter boven MHW. Grensmaten reglementaire scheepvaart De grensmaten voor de trajecten 4a en 4b zijn (l/b/d): 86/9,6/3,0 meter. Een lengte van 86 meter blijkt in de praktijk een logische grensmaat te zijn, aangezien boven de 86 meter de bemanningsregeling in werking treedt. Dit houdt in dat er afgezien van een schipperechtpaar een extra stuurman aan boord moet zijn. Grensmaten bovenmaatse scheepvaart De grensmaten op het traject 4a en 4b voor de bovenmaatse scheepvaart is afgestemd op het gebruik van de vaarweg door klasse Va scheepvaart (l/b/d) 110,5/11,5/3,0 meter, net als op de aansluitende route van het Winschoterdiep. Bediening Bediening is gelijk aan die voor het Winschoterdiep. Passeerplaatsen In het A.G. Wildervanckkanaal is een passeerplaats aanwezig. De passeerplaats biedt de mogelijkheid om schepen elkaar te laten passeren. Het gaat dan met name om passages van bovenmaatse scheepvaart en bijzondere transporten. De huidige passeerplaats dient gehandhaafd te blijven. 6.6.5 Knelpunten huidige situatie - functie eisen In deze paragraaf wordt de na te streven situatie vergeleken met de huidige situatie. Daar waar de huidige situatie niet overeen komt met de na te streven situatie worden de knelpunten beschreven. Vaarweg Uit bijlage 9 blijkt dat over het algemeen de vaarweg een breedte heeft van 40 meter. De minimaal waargenomen breedte is 34,5 meter. Dit is acceptabel. De bodem van het nieuwe minimale vaarwegprofiel ligt lager dan het in het verleden gehanteerde bodemniveau. Dit wordt veroorzaakt door een wijziging van het referentiepeil (MLW in plaats van Kanaalpeil) en door de toepassing van een extra onderhoudsdiepte (actiepunt 40).


Pagina 91

Kunstwerken In tabel 16 is aangegeven of de bestaande kunstwerken voldoen aan de functie eisen voor doorvaartbreedte en -hoogte. Tabel 16 is gebaseerd op informatie uit bijlage 8. Het blijkt dat alle bruggen niet voldoen aan de functie eisen voor doorvaarthoogte en -breedte. (actiepunt 41).






Spoorbrug Zuidbroek1 12,03/14,5 - 4,31/7 - Meedenerbrug 12/14,5 - 0,78/7 - Geert Veenhuizenbrug 12/14,5 - 0,80/7 - Fietsbrug "De Vrijheid" 12/14,5 - 0,80/7 - Industriebrug (Phoenixbrug) 12/14,5 - 0,92/7 - Brug Rijksweg 332 nvt nvt

(1) In beheer en eigendom bij ProRail (2) In beheer en eigendom bij Rijkswaterstaat TABEL 16: VERGELIJKING HUIDIGE SITUATIE MET FUNCTIE EISEN, KUNSTWERKEN A.G. WILDERVANCKKANAAL, ZIJTAK A.G.W.


A.G

. Wild

erva

nckk

ana

al (

km 0

- 9

,1)

Zijta

k A

.G.W

. (km

0 -

1,4

)

Huidige situatie 4a 4b CEMT-klasse IV

krap. IV

krap.

Grensmaten reglementaire scheepvaart (l/b/d) [m] 86/9,6/2,9 -/-/- Grensmaten bovenmaatse scheepvaart (l/b/d) [m] 110,5/11,5/2,9 -/-/-

TABEL 17: AFMETINGEN TOEGESTANE SCHEEPVAART, A.G. WILDERVANCKKANAAL , ZIJTAK A.G.W. TRAJECT 4 (HUIDIGE SITUATIE)

Bediening De bedieningstijden voldoen niet aan de functie eisen (actiepunt 43). Uitbreiding van de bedieningstijden is gewenst. Alignement vaarweg De kruising met het Winschoterdiep is te krap. De bochtstralen voldoen niet aan de richtlijnen (actiepunt 44).


Pagina 92

Remming- en geleidewerken In het kader van het vergunningenbeleid voor klasse Va schepen moeten de remming- en geleidewerken bij bruggen aangepast worden voor klasse Va schepen (actiepunt 45). Onder voorwaarden kunnen schepen van klasse Va namelijk gebruik maken van de vaarweg. Wachtplaatsen Een aantal bruggen is voorzien van wachtplaatsen. Echter, de wachtplaatsen bij de bruggen zijn allen te kort (actiepunt 46). Loswallen Er worden door de beroepsvaart geen knelpunten ervaren. Ligplaatsen Er worden door de beroepsvaart geen knelpunten ervaren. Passeerplaatsen Er worden door de beroepsvaart geen knelpunten ervaren. Zwaaikom Keermogelijkheden voor de bovenmaatse scheepvaart op het A.G. Wildervanckkanaal zijn niet toereikend (actiepunt 47). 6.6.6 Actiepunten 40 Baggerwerkzaamheden om te voldoen aan het vaarwegprofiel. Deze werkzaamheden zijn

inmiddels uitgevoerd. 41 Aanpassen van de bruggen die niet voldoen aan de functie eisen. Deze aanpassingen hoeven

pas gerealiseerd te worden als er sprake is van een volledige vervanging van de bruggen. 42 Na voltooiing van de verdiepingswerkzaamheden op het A.G. Wildervanckkanaal dient het

ontheffingenbeleid voor reglementaire en bovenmaatse scheepvaart te worden aangepast aan de nieuwe functie eisen.

43 Uitbreiding van bedieningstijden, nadat centralisatie van afstandbediening is gerealiseerd. 44 Onderzoek naar de mogelijkheden voor verruiming van de splitsing met het Winschoterdiep.

Hierbij dient tevens bekeken te worden in hoeverre een verruiming kan worden gecombineerd met toekomstige werkzaamheden aan de brug in de N33 in het kader van een toekomstige verdubbeling van de N33.

45 Aanpassen van remming- en geleidewerken t.b.v. klasse Va scheepvaart 46 Aanpassen van wachtplaatsen conform de eisen uit RVW 2005. 47 Vergroten van de zwaaikom aan het einde van het A.G. Wildervanckkanaal.


Pagina 93

Traject 5: Noord-Willemskanaal Zie bijlage 1 voor de trajectkaart.


Pagina 94


Pagina 95

6.7 Traject 5: Noord-Willemskanaal 6.7.1 Achtergrond en historie De naar koning Willem III genoemde vaarweg is in de periode 1856-1861 aangelegd door een commerciële maatschappij, de Noord-Willemskanaal Maatschappij. Dit in tegenstelling tot andere vaarwegen, die doorgaans door overheden aangelegd zijn. Na het faillissement van de Noord-Willemskanaal Maatschappij is de exploitatie van het kanaal in 1958 overgegaan naar het Rijk. Die heeft het kanaal in de periode 1965 – 1975 verruimd en bij Assen omgelegd, zodat het kanaal geschikt werd voor schepen met een laadvermogen tot 300 ton. Per 1 januari 1991 is het eigendom van het Groninger deel van het Noord-Willemskanaal overgedragen aan de provincie Groningen. 6.7.2 Economische betekenis Het Noord-Willemskanaal wordt op dit moment nog maar beperkt gebruikt door beroepsvaart. Nabij Haren is een openbare loswal aanwezig. Deze loswal is eigendom van de gemeente Haren. De beroepsvaart heeft over het algemeen de stad Assen als herkomst en/of bestemming. Naast een beperkte functie voor de beroepsvaart krijgt het Noord-Willemskanaal een steeds belangrijker functie voor de recreatievaart. Het kanaal is hiervoor een belangrijke noord-zuid route. Naast de scheepvaartfunctie bezit het Noord-Willemskanaal ook een belangrijke waterafvoerende functie. 6.7.3 Streefbeelden CEMT-klasse De beroepsvaart speelt op het Noord-Willemskanaal een ondergeschikte rol. De registraties (zie bijlage 5) laten een min of meer gelijkblijvende trend zien. Het aantal passages schommelt rond de 400 per jaar. Het gepasseerde laadvermogen en de totaal vervoerde tonnages variëren rond de 240 duizend en 120 duizend ton per jaar. De verwachting is dat ook in de toekomst het kanaal een ondergeschikte rol houdt voor de beroepsvaart. Momenteel wordt de vaarweg aangeduid als een klasse II vaarweg. Het beleid van de provincie Groningen is erop gericht om de vaarweg te laten voldoen aan een klasse II vaarweg met een krap profiel. Is plaatselijk de huidige situatie ruimer bemeten dan geldt "Houden Wat Je Hebt". BRTN-klasse Uit tellingen van de gemeente Groningen blijkt dat jaarlijks 3,4 duizend recreatievaartuigen de vaarweg passeren, naast ongeveer 5 duizend passages van roeiboten. Het Noord-Willemskanaal is een zogenaamde BM route. De vaarweg moet voldoen aan deze klasse. Wonen op het water Op het Noord-Willemskanaal zijn door de provincie Groningen (op verzoek van de gemeente Groningen) vakken aangewezen waar wonen op het water een mogelijkheid is. Het is verder aan de gemeente Groningen of wonen op het water op deze locaties is toegestaan en aan welke eisen de schepen moeten voldoen.


Pagina 96


Noo

rd-W

illem

ska

naa

l (km

19,5

- 2

8,3

)

Trajectonderdeel 5 CEMT-klasse II

krap.

BRTN-klasse BM Gebied Land Vaarweg5

Min. breedte vaarwegprofiel [m] 23,8 Min. horizontale bodembreedte vaarwegprofiel [m] 13,2 Min. vaarwegdiepte tov MLW [m] 3,4 Min. onderhoudsdiepte tov MLW [m] 3,7 Kunstwerken

Min. doorvaartbreedte vaste bruggen [m] 10

Min. doorvaartbreedte beweegbare bruggen [m] 8,5 Min. doorvaarthoogte vaste bruggen tov MHW [m] 6,1


3,0

Zonering Oeverstrook [m] 2 Bebouwingsvrije ruimte (stedelijk) [m] 15 Bebouwingsvrije ruimte (landelijk) [m] 20 Vaarsnelheden Max. vaarsnelheid 0-100 ton [km/uur] 93/94 Max. vaarsnelheid > 100 ton [km/uur] 83/64 Max. vaarsnelheid recreatievaart en passagiersschepen [km/uur]

9

Grensmaten Grensmaten reglementaire scheepvaart (l/b/d) [m] 65/7,5/2,6 Grensmaten bovenmaatse scheepvaart (l/b/d) [m] 65/7,5/2,6 Bediening Bediening Maandag 7-19 Bediening Dinsdag - Vrijdag 7-19 Bediening Zaterdag 9-191 Bediening Zondag 9-192

(1) In het winterseizoen (van 1 november t/m 31 maart) is de bediening op aanvraag (2) In het winterseizoen (van 1 november t/m 31 maart) wordt niet bediend (3) Tot een diepgang van 1,5 [m] (4) Vanaf een diepgang van 1,5 [m] (5) De exacte afmetingen van het minimale vaarwegprofiel zijn weergegeven in bijlage 7 TABEL 18: FUNCTIE EISEN TRAJECT 5: NOORD-WILLEMSKANAAL


Pagina 97

Min. doorvaartbreedte vaste bruggen Het Noord-Willemskanaal is geen Staande Mastroute en bijzondere transporten vinden niet of nauwelijks plaats. Verder is het kanaal van ondergeschikt belang voor de beroepsvaart. Daarom hoeven de bruggen niet aan CEMT-klasse II (krap profiel) te voldoen, maar kan worden volstaan met CEMT-klasse II (enkelstrooks profiel). Voor vaste bruggen leidt dit tot een minimale doorvaartbreedte van 10 meter. Min. doorvaartbreedte beweegbare bruggen Conform de doorvaartbreedte bij vaste bruggen kan ook bij beweegbare bruggen volstaan worden met dimensies conform CEMT-klasse II (enkelstrooks profiel). Voor beweegbare bruggen leidt dit tot een minimale doorvaartbreedte van 8,5 meter. Min. doorvaarthoogte beweegbare bruggen in gesloten toestand De doorvaarthoogte voor beweegbare bruggen dient afgestemd te zijn op een onbelemmerde doorvaart van de recreatievaart. Dit leidt tot een doorvaarthoogte van 3 meter ten opzichte van MHW. Grensmaten reglementaire scheepvaart In afwijking op de RVW 2005 worden grotere afmetingen toegestaan. Dit wordt veroorzaakt door groeiende scheepsafmetingen (ontwikkeling binnen de scheepvaart) en doordat vanuit de historie reeds grotere afmetingen reglementair zijn toegestaan. De grensmaten zijn als volgt (l/b/d): 65/7,5/2,6 meter. Grensmaten bovenmaatse scheepvaart De grensmaten voor bovenmaatse scheepvaart zijn dezelfde als die voor de reglementaire scheepvaart. (l/b/d): 65/7,5/2,6 meter. Bediening Voor de beroepsvaart en recreatievaart wordt bediend van maandag t/m vrijdag van 7:00 tot 19:00 uur. Ten behoeve van de recreatievaart zal ook in het weekend bediend worden van 9:00 tot 19:00 uur (van 1 april t/m 31 oktober). In het winterseizoen (van 1 november t/m 31 maart) is de bediening op zaterdag op aanvraag en op zondag wordt niet bediend. Spitsuursluiting Spitsuursluiting op de bruggen over het Noord-Willemskanaal is onder voorwaarden acceptabel. 6.7.5 Knelpunten huidige situatie - functie eisen In deze paragraaf wordt de na te streven situatie vergeleken met de huidige situatie. Daar waar de huidige situatie niet overeen komt met de na te streven situatie worden de knelpunten beschreven. Vaarweg Uit bijlage 9 blijkt dat over het algemeen het vaarwegprofiel een breedte heeft van 32 meter. Dit is acceptabel. De bodem van het nieuwe minimale vaarwegprofiel ligt lager dan het in het verleden gehanteerde bodemniveau. Dit wordt veroorzaakt door een wijziging van het referentiepeil (MLW in plaats van Kanaalpeil) en door de toepassing van een extra onderhoudsdiepte (actiepunt 48). Kunstwerken In tabel 19 is aangegeven of de bestaande kunstwerken voldoen aan de functie eisen voor doorvaartbreedte en -hoogte. Tabel 19 is gebaseerd op informatie uit bijlage 8. Alleen de Meerwegbrug is in beheer en onderhoud bij de provincie Groningen. Deze brug voldoet niet aan de functie eis voor doorvaarthoogte en net niet aan de functie eis voor doorvaartbreedte (actiepunt 49). De overige bruggen zijn in eigendom en beheer bij de gemeente Groningen (afgezien van de Julianabrug


Pagina 98

(Rijkswaterstaat)) en de spoorbrug Groningen (ProRail). Ook deze bruggen voldoen niet aan de functie eisen.






Meerwegbrug 8/8,5 - 0,80/3 - Van Ketwich Verschuurbrug1 8,4/8,5 - 0,70/3 - Van Iddekingebrug1 8/8,5 - 0,60/3 - Julianabrug2 8/8,5 - 3,00/3 + Muntinghbrug1 8/8,5 - 0,45/3 - Parkbrug1 8/8,5 - 0,70/3 - Spoorbrug Groningen3 9/8,5 + 0,80/3 - Van Hallbrug1 9/8,5 + 0,85/3 - Eelderbrug1 9,67/8,5 + 0,80/3 -

(1) In beheer en eigendom bij gemeente Groningen (2) In beheer en eigendom bij Rijkswaterstaat (3) In beheer en eigendom bij ProRail TABEL 19: VERGELIJKING HUIDIGE SITUATIE MET FUNCTIE EISEN, KUNSTWERKEN NOORD-WILLEMSKANAAL

De spertijden van de Julianabrug worden met name door de recreatievaart als knelpunt ervaren, terwijl vanuit verkeersoogpunt juist uitbreiding van de spertijden gewenst is. Zonering Er zijn locaties langs de vaarweg met bebouwing binnen de bebouwingsvrije ruimte. Deze situatie wordt geaccepteerd. Toekomstige bebouwing dient echter buiten de oeverstrook en bebouwingsvrije ruimte te worden aangelegd.

Noo

rd-W

illem

ska

naa

l (km

19,5

- 2

8,3

)

Huidige situatie 5 CEMT-klasse II

krap.

Grensmaten reglementaire scheepvaart (l/b/d) [m] 65/7,5/2,5 Grensmaten bovenmaatse scheepvaart (l/b/d) [m] 65/7,5/2,5

TABEL 20: AFMETINGEN TOEGESTANE SCHEEPVAART, NOORD-WILLEMSKANAAL TRAJECT 5 (HUIDIGE SITUATIE)


Pagina 99

Bediening De bedieningstijden voldoen niet aan de functie eisen (actiepunt 50). Uitbreiding van de bedieningstijden (voor met name de recreatievaart) is gewenst. Van belang is dat de gemeente Groningen meegaat met een uitbreiding in de bedieningstijden, aangezien vrijwel alle bruggen door de gemeente worden bediend. Voor wat betreft het alignement van de vaarweg, de remming- en geleidewerken, wachtplaatsen, loswallen en ligplaatsen worden door de beroepsvaart geen knelpunten ervaren. 6.7.6 Actiepunten 48 Baggerwerkzaamheden om te voldoen aan het vaarwegprofiel. 49 Aanpassen van de Meerwegbrug. Deze aanpassing hoeft pas gerealiseerd te worden als er

sprake is van een volledige vervanging van de brug. 50 Uitbreiding van bedieningstijden, nadat centralisatie van afstandbediening is gerealiseerd.


Pagina 100


Pagina 101

Traject 6: Aduarderdiep Zie bijlage 1 voor de trajectkaart.


Pagina 102


Pagina 103

6.8 Traject 6: Aduarderdiep 6.8.1 Achtergrond en historie Het Aduarderdiep is in de 14e eeuw gegraven door monniken van het klooster van Aduard. Het bestaande Aduarderdiep was te smal en te ondiep voor de steeds groter wordende schepen. Tussen 1955 en 1965 is het Aduarderdiep verbeterd. Het noordelijke deel van het Aduarderdiep (ten noorden van het Van Starkenborghkanaal) is door de aanwezigheid van een aantal lage vaste bruggen alleen bereikbaar voor kleine recreatieve vaartuigen, en heeft daarom geen functie voor de beroepsvaart. Het beheer van dit deel van het Aduarderdiep is in handen van het waterschap. In deze nota wordt uitsluitend gekeken naar het zuidelijke deel van het Aduarderdiep (tussen het Van Starkenborghkanaal en het Hoendiep). 6.8.2 Economische betekenis Het Aduarderdiep is een zijtak van de doorgaande vaarweg Lemmer-Delfzijl en heeft een belangrijke functie in de ontsluiting van het bedrijventerrein Vierverlaten en het in ontwikkeling zijnde bedrijventerrein Westpoort 2. Gelet op ontwikkelingen op deze bedrijventerreinen is de verwachting dat het Aduarderdiep een steeds belangrijker zijtak gaat worden van de vaarweg Lemmer-Delfzijl. 6.8.3 Streefbeelden CEMT-klasse Het Aduarderdiep is toegankelijk voor beroepsvaart. De intensiteiten zijn nu laag. Voor een beeld van het aantal scheepspassages, gepasseerd laadvermogen en totaal vervoerde tonnages, zie bijlage 5. Uit de registraties komt een sterk wisselend beeld naar voren. Een trend is niet te ontdekken. Gemiddeld genomen is er sprake van zo'n 600 passages per jaar. Het gepasseerde laadvermogen en totaal vervoerde tonnage komen uit op zo'n 500 duizend en 200 duizend ton. Bij de registraties dient te worden opgemerkt dat deze afkomstig zijn van het Hoendiep. Registraties voor alleen het Aduarderdiep zijn niet voorhanden (op dit moment wordt het Aduarderdiep wel apart geregistreerd via IVS'90, echter dit gebeurt pas sinds kort). Scheepvaart met herkomst/bestemming Hoendiep vaart vrijwel altijd over het Aduarderdiep. Registraties van het Hoendiep zijn zodoende een goede indicatie voor het Aduarderdiep. Gebaseerd op de prognoses voor het goederenvervoer uit tabel 1, de toekomstige ontwikkelingen op het gebied van beroepsvaart op de vaarweg Lemmer-Delfzijl en de ontwikkelingen van het bedrijventerrein Westpoort 2, is de verwachting dat het aantal passages zal toenemen. Daarnaast is de verwachting dat het aandeel grote schepen zal gaan toenemen. Bovenstaande ontwikkelingen hebben tot gevolg dat er behoefte ontstaat aan toegang voor CEMT-klasse Va schepen. In dit kader is reeds een onderzoek uitgevoerd naar de opwaardering van het kanaal naar een CEMT-klasse V vaarweg, enkelstrooks profiel. Uit het onderzoek blijkt dat er een efficiencywinst ontstaat voor de bedrijven die voor (ten noorden) van de Kinderverlatenbrug laden en lossen. Er kan met grotere schepen gevaren worden en er zijn minder scheepsbewegingen nodig voor dezelfde hoeveelheid vervoer. Door het opwaarderen van het Aduarderdiep kan een "modal shift" ontstaan in de vervoersstromen. In 2009 is gebleken dat er onvoldoende financiële dekking voorhanden is voor een opwaardering naar een volwaardige CEMT-klasse V vaarweg met enkelstrooks profiel. De opwaardering is hiermee van de baan. In reactie hierop heeft de provincie Groningen het streefbeeld bijgesteld naar een vaarweg dat voldoet aan CEMT-klasse IV met een krap profiel. Dit streefbeeld komt overeen met die voor het Winschoterdiep en A.G. Wildervanckkanaal.


Pagina 104

BRTN-klasse Het Aduarderdiep heeft een relatief beperkte betekenis voor de recreatievaart. Het maakt geen onderdeel uit van de Staande Mastroute. Jaarlijks passeren zo'n 700 recreatievaartuigen het Aduarderdiep, zie bijlage 6. In de BRTN 2008-2013 wordt het Aduarderdiep aangeduid als een BM route. De vaarweg moet voldoen aan deze klasse.


Pagina 105


Ad

uard

erd

iep

(km

0 -

5,4

)

Trajectonderdeel 6 CEMT-klasse IV

krap.

BRTN-klasse BM Gebied Land Vaarweg3

Min. breedte vaarwegprofiel [m] 35,5 Min. horizontale bodembreedte vaarwegprofiel [m] 19 Min. vaarwegdiepte tov MLW [m] 3,6 Min. onderhoudsdiepte tov MLW [m] 3,9 Kunstwerken

Min. doorvaartbreedte vaste bruggen [m] 35,5



3,0

Zonering Oeverstrook [m] 5 Bebouwingsvrije ruimte (stedelijk) [m] 20 Bebouwingsvrije ruimte (landelijk) [m] 30 Vaarsnelheden Max. vaarsnelheid alle categorieën [km/uur] 9 Grensmaten Grensmaten reglementaire scheepvaart (l/b/d) [m] 86/9,6/3,0 Grensmaten bovenmaatse scheepvaart (l/b/d) [m] 110,5/11,5/3,0 Bediening Bediening Maandag 7-19 Bediening Dinsdag - Vrijdag 7-19 Bediening Zaterdag 9-191 Bediening Zondag 9-192

(1) In het winterseizoen (van 1 november t/m 31 maart) is de bediening op aanvraag (2) In het winterseizoen (van 1 november t/m 31 maart) wordt niet bediend, met uitzondering van de periode waarin de "bietencampagne" plaatsvindt. Tijdens deze periode zijn in het weekend andere bedieningstijden mogelijk. (3) De exacte afmetingen van het minimale vaarwegprofiel zijn weergegeven in bijlage 7 TABEL 21: FUNCTIE EISEN TRAJECT 6: ADUARDERDIEP


Pagina 106

Min. breedte vaarwegprofiel De RVW 2005 geeft aan dat het Aduarderdiep gesitueerd is in de zogenaamde kuststreek. Dit betekent dat er een windtoeslag gehanteerd zou moeten worden van 15 meter. Het Aduarderdiep ligt echter zeer dicht bij de grens kuststreek-landstreek. De provincie Groningen kiest er daarom voor om het Aduarderdiep te laten voldoen aan de dimensies die gelden voor de landstreek. Min. doorvaartbreedte beweegbare bruggen Met het oog op het gebruik van de vaarweg door klasse Va schepen moet de doorvaartbreedte minimaal voldoen aan de breedte behorend bij een enkelstrooks klasse Va profiel, dit is 14,5 meter. Min. doorvaarthoogte beweegbare bruggen in gesloten toestand Vanwege de geringe intensiteit van beroepsvaart hoeft de doorvaarthoogte niet te worden afgestemd op de beroepsvaart. Wel dient deze afgestemd te zijn op een onbelemmerde doorvaart van de recreatievaart. Dit leidt tot een doorvaarthoogte van 3 meter ten opzichte van MHW. Grensmaten bovenmaatse scheepvaart De grensmaten voor de bovenmaatse scheepvaart zijn afgestemd op het gebruik van de vaarweg door klasse Va scheepvaart, echter er is sprake van een diepgangbeperking (l/b/d) 110,5/11,5/3,0 meter. Bediening Voor de beroepsvaart en recreatievaart wordt bediend van maandag t/m vrijdag van 7:00 tot 19:00 uur. Ten behoeve van de recreatievaart zal ook in het weekend bediend worden van 9:00 tot 19:00 uur (van 1 april t/m 31 oktober). In het winterseizoen (van 1 november t/m 31 maart) is de bediening op zaterdag op aanvraag en op zondag wordt dan in principe niet bediend. Uitzonderingen op de bedieningstijden in het weekend zijn mogelijk in verband met de "bietencampagne". Alle objecten langs het Aduarderdiep worden bediend vanuit de Gaarkeukensluis. 6.8.5 Knelpunten huidige situatie - functie eisen In deze paragraaf wordt de na te streven situatie vergeleken met de huidige situatie. Daar waar de huidige situatie niet overeen komt met de na te streven situatie worden de knelpunten beschreven. Vaarweg Uit bijlage 9 blijkt dat over het algemeen de vaarweg een breedte heeft van 35 tot 40 meter. Dit is acceptabel. De bodem van het nieuwe vaarwegprofiel ligt lager dan het in het verleden gehanteerde bodemniveau. Dit wordt veroorzaakt door een wijziging van vaarwegklasse, door een wijziging van het referentiepeil (MLW in plaats van Kanaalpeil) en door de toepassing van een extra onderhoudsdiepte (actiepunt 51). Kunstwerken In tabel 22 is aangegeven of de bestaande kunstwerken voldoen aan de functie eisen voor doorvaartbreedte en -hoogte. Tabel 22 is gebaseerd op informatie uit bijlage 8. Alleen de Tichelwerkbrug voldoet aan de functie eisen. De Nieuwklap brug en Kinderverlatenbrug voldoen niet (actiepunt 52).






Nieuwklap brug 11/35,5 - 6,57/7 - Tichelwerkbrug1 14/14,5 - 3,22/3 + Kinderverlatenbrug 11/14,5 - 1,57/3 -

(1) In beheer en eigendom bij gemeente Groningen TABEL 22: VERGELIJKING HUIDIGE SITUATIE MET FUNCTIE EISEN, KUNSTWERKEN ADUARDERDIEP


Pagina 107


Ad

uard

erd

iep

(km

0 -

5,4

)

Huidige situatie 6 CEMT-klasse IV

krap.


TABEL 23: AFMETINGEN TOEGESTANE SCHEEPVAART, ADUARDERDIEP TRAJECT 6 (HUIDIGE SITUATIE)

Bediening De bedieningstijden voldoen niet aan de functie eisen (actiepunt 54). Uitbreiding van de bedieningstijden is gewenst. Voor wat betreft het alignement van de vaarweg, de remming- en geleidewerken, wachtplaatsen, loswallen en ligplaatsen worden door de beroepsvaart geen knelpunten ervaren. Keermogelijkheden scheepvaart Op dit moment is er onvoldoende ruimte om een klasse Va schip te laten keren in het Aduarderdiep (actiepunt 55). 6.8.6 Actiepunten 51 Baggerwerkzaamheden om te voldoen aan het vaarwegprofiel. 52 Op termijn aanpassen van de bruggen die niet voldoen aan de functie eisen. Deze


53 Na voltooiing van de opwaardering van het Aduarderdiep naar een volwaardige klasse IV vaarweg met een krap profiel dient het ontheffingenbeleid voor reglementaire en bovenmaatse scheepvaart aangepast te worden aan de nieuwe functie eisen.

54 Uitbreiding van bedieningstijden, nadat centralisatie van afstandbediening is gerealiseerd. 55 Aanleg van een zwaaikom ter hoogte van de bestaande insteekhaven van het industrieterrein

Vierverlaten.


Pagina 108


Pagina 109

Traject 7: Hoendiep Zie bijlage 1 voor de trajectkaart.


Pagina 110


Pagina 111

6.9 Traject 7: Hoendiep 6.9.1 Achtergrond en historie Het Hoendiep is in meerdere fasen tot stand gekomen. Het oudste deel is het stuk tussen Groningen en De Poffert. In 1616 werd een verbinding gegraven tussen het Hoendiep en het Lettelberterdiep, het huidige tracé tussen De Poffert en Enumatil. In 1657 werd het Hoendiep verlengd tot Noordhorn, de huidige aansluiting op het Van Starkenborghkanaal. Overigens heette het Van Starkenborghkanaal tot aan de Friese grens in het verleden ook Hoendiep. De naam van de weg langs het Van Starkenborghkanaal herinnert daar nog steeds aan. 6.9.2 Economische betekenis Het Hoendiep loopt van het Van Starkenborghkanaal bij Zuidhorn naar het hart van de stad Groningen. Voor de beroepsvaart heeft het Hoendiep nauwelijks een functie, omdat de beroepsvaart de Gabrug bij de aansluiting op het Van Starkenborghkanaal niet kan passeren en omdat het Hoendiep niet voldoet aan de vereiste vaardiepte. Alleen het laatste deel van het Hoendiep (tussen de Spoorbrug Hoogkerk en de stad Groningen) is via het Aduarderdiep toegankelijk voor de beroepsvaart20. Er is dan ook een duidelijk onderscheid te maken tussen het tracé van Noordhorn tot en met de Spoorbrug Hoogkerk (in beheer bij het waterschap Noorderzijlvest), en het tracé van de Spoorbrug Hoogkerk naar de stad Groningen (in beheer bij de provincie Groningen). Het Hoendiep heeft een geringe functie voor de beroepsvaart. Het kanaal wordt nog steeds gebruikt voor de aanvoer van kalk en cokes voor de CSM suikerfabriek. Er bestaan plannen om ook de aanvoer van suikerbieten via water te laten plaatsvinden. De status van deze plannen is op dit moment niet bekend. 6.9.3 Streefbeelden CEMT-klasse Het Hoendiep is toegankelijk voor beroepsvaart. De intensiteiten zijn laag. Voor een beeld van het aantal scheepspassages, gepasseerd laadvermogen en totaal vervoerde tonnages, zie bijlage 5. Uit de registraties komt een sterk wisselend beeld naar voren. Een trend is niet te ontdekken. Gemiddeld genomen is er sprake van zo'n 600 passages per jaar. Het gepasseerde laadvermogen en totaal vervoerde tonnage komen uit op zo'n 500 duizend en 200 duizend ton. Mede gebaseerd op de prognoses voor het goederenvervoer uit tabel 1 en de toekomstige ontwikkelingen op het gebied van beroepsvaart op de vaarweg Lemmer-Delfzijl is de verwachting dat het aantal passages slechts licht zal toenemen. Gelet op de geringe economische potentie van het Hoendiep wordt ernaar gestreefd om te behouden wat er is. Dit houdt in een vaarweg die voldoet aan CEMT-klasse IV met een enkelstrooks profiel. BRTN-klasse Van het Hoendiep zijn geen registraties van recreatievaartpassages beschikbaar. Het Hoendiep wordt niet aangeduid in de BRTN 2008-2013. Het Hoendiep heeft dan ook een beperkte betekenis voor de recreatievaart.

20 Ook het Hoendiep van de Hoogkersterbrug tot en met de Spoorbrug Hoogkerk is toegankelijk voor beroepsvaart, vanwege de aanwezigheid van watergebonden bedrijvigheid. Dit deel valt echter niet onder beheer van de provincie Groningen, maar onder beheer van het waterschap.


Pagina 112

Wonen op het water Op het Hoendiep zijn door de provincie Groningen (op verzoek van de gemeente Groningen) vakken aangewezen waar wonen op het water een mogelijkheid is. Recentelijk is nog een aantal nieuwe vakken aangewezen. Het is verder aan de gemeente Groningen of wonen op het water op deze locaties is toegestaan en aan welke eisen de schepen moeten voldoen.


Pagina 113


Hoe

ndie

p (k

m 1

0,5

- 1

3,4

)

Trajectonderdelen 7 CEMT-klasse IV

enkelstrooks.

BRTN-klasse - Gebied Kust Vaarweg

Min. breedte vaarwegprofiel [m] 19,0 Min. horizontale bodembreedte vaarwegprofiel [m] 9,5 Min. vaarwegdiepte tov MLW [m] 3,6 Min. onderhoudsdiepte tov MLW [m] 3,9 Kunstwerken

Min. doorvaartbreedte vaste bruggen [m] 14,5



1,0

Zonering Oeverstrook [m] 5 Bebouwingsvrije ruimte (stedelijk) [m] 20 Bebouwingsvrije ruimte (landelijk) [m] 30 Vaarsnelheden Max. vaarsnelheid alle categorieën [km/uur] 6 Grensmaten Grensmaten reglementaire scheepvaart (l/b/d) [m] 80/9,6/3,0 Grensmaten bovenmaatse scheepvaart (l/b/d) [m] 85/9,6/3,0 Bediening Bediening Maandag 7-19 Bediening Dinsdag - Vrijdag 7-19 Bediening Zaterdag 9-191 Bediening Zondag 9-192

(1) In het winterseizoen (van 1 november t/m 31 maart) is de bediening op aanvraag (2) In het winterseizoen (van 1 november t/m 31 maart) wordt niet bediend, met uitzondering van de periode waarin de "bietencampagne" plaatsvindt. Tijdens deze periode zijn in het weekend andere bedieningstijden mogelijk. (3) De exacte afmetingen van het minimale vaarwegprofiel zijn weergegeven in bijlage 7 TABEL 24: FUNCTIE EISEN TRAJECT 7: HOENDIEP


Pagina 114

Min. doorvaarthoogte beweegbare bruggen in gesloten toestand Vanwege de relatief geringe intensiteit van beroepsvaart hoeft de brughoogte niet te worden afgestemd op de beroepsvaart. Ook de intensiteit van recreatievaart is laag. Dit leidt tot een doorvaarthoogte van 1 meter ten opzichte van MHW. Grensmaten reglementaire scheepvaart De grensmaten zijn (l/b/d) 80/9,6/3,0 meter. De scheepvaartlengte wordt enigszins beperkt door de krappe bocht Aduarderdiep-Hoendiep. Hierdoor is geen scheepvaart mogelijk met een lengte groter dan 80 meter. Vanwege de zeer geringe intensiteiten aan beroepsvaart zal deze krappe bocht ook in de toekomst blijven bestaan. Grensmaten bovenmaatse scheepvaart De grensmaten voor de bovenmaatse scheepvaart zijn dezelfde als die voor de reglementaire scheepvaart (l/b/d) 80/9,6/3,0 meter. Bediening Voor de beroepsvaart en recreatievaart wordt bediend van maandag t/m vrijdag van 7:00 tot 19:00 uur. Ten behoeve van de recreatievaart zal ook in het weekend bediend worden van 9:00 tot 19:00 uur (van 1 april t/m 31 oktober). In het winterseizoen (van 1 november t/m 31 maart) is de bediening op zaterdag op aanvraag en op zondag wordt dan in principe niet bediend. Uitzonderingen op de bedieningstijden in het weekend zijn mogelijk in verband met de "bietencampagne". Alle objecten langs het Hoendiep worden bediend vanuit de Gaarkeukensluis. 6.9.5 Knelpunten huidige situatie - functie eisen In deze paragraaf wordt de na te streven situatie vergeleken met de huidige situatie. Daar waar de huidige situatie niet overeen komt met de na te streven situatie worden de knelpunten beschreven. Vaarweg Uit bijlage 9 blijkt dat over het algemeen de vaarweg een breedte heeft van 35 meter. Dit is ruimer dan noodzakelijk. De bodem van het nieuwe minimale vaarwegprofiel ligt lager dan het in het verleden gehanteerde bodemniveau. Dit wordt veroorzaakt door een wijziging van vaarwegklasse, door een wijziging van het referentiepeil (MLW in plaats van Kanaalpeil) en door de toepassing van een extra onderhoudsdiepte (actiepunt 56). Kunstwerken In tabel 25 is aangegeven of de bestaande kunstwerken voldoen aan de functie eisen voor doorvaartbreedte en -hoogte. Tabel 25 is gebaseerd op informatie uit bijlage 8. De bruggen blijken op dit moment net niet te voldoen aan de functie eisen (actiepunt 57).






CSM brug (suikerbrug) 12/12 + 0,62/1 - Hoogkerksterbrug 11/12 - 0,55/1 - Jan Altinkbrug1 11/12 - 4,12/1 +

(1) In beheer en eigendom bij gemeente Groningen (2) In beheer en eigendom bij Suikerunie TABEL 25: VERGELIJKING HUIDIGE SITUATIE MET FUNCTIE EISEN, KUNSTWERKEN HOENDIEP


Pagina 115

Zonering Er zijn locaties langs de vaarweg met bebouwing binnen de bebouwingsvrije ruimte. Deze situatie wordt geaccepteerd. Toekomstige bebouwing dient echter buiten de oeverstrook en bebouwingsvrije ruimte te worden aangelegd.

Hoe

ndie

p (k

m 1

0,5

- 1

3,4

)

Huidige situatie 7 CEMT-klasse IV

krap.


TABEL 26: AFMETINGEN TOEGESTANE SCHEEPVAART, HOENDIEP, TRAJECT 7 (HUIDIGE SITUATIE)

Bediening De bediening voldoet niet aan de functie eisen (actiepunt 58). Vanwege het zeer beperkte belang voor de beroepsvaart en recreatievaart heeft aanpassing van de huidige bedieningstijden geen haast. Alignement vaarweg De splitsing Aduarderdiep/Hoendiep is op dit moment krap. Maatgevende schepen komende vanaf het Aduarderdiep hebben moeite om de krappe bocht net na de Kinderverlatenbrug door te komen. Vanwege het geringe belang voor de beroepsvaart ziet de provincie Groningen geen noodzaak tot aanpassing van de situatie. Voor wat betreft de remming- en geleidewerken, wachtplaatsen, loswallen en ligplaatsen worden door de beroepsvaart geen knelpunten ervaren. Eigendom Hoendiep Op het traject ten oosten van de CSM brug is geen beroepsvaart. Er is wel recreatievaart en het traject is geschikt voor wonen op het water. De provincie Groningen streeft ernaar om dit deel van het Hoendiep over te dragen aan de gemeente Groningen (actiepunt 59). 6.9.6 Actiepunten 56 Baggerwerkzaamheden om te voldoen aan het vaarwegprofiel. 57 Op termijn aanpassen van de bruggen die niet voldoen aan de functie eisen. Deze


58 Uitbreiding van bedieningstijden, nadat centralisatie van afstandbediening is gerealiseerd. 59 Overdracht van het Hoendiep ten oosten van de CSM brug aan de gemeente Groningen.


Pagina 116


Pagina 117

Traject 8: Reitdiep Zie bijlage 1 voor de trajectkaart.


Pagina 118


Pagina 119

6.10 Traject 8: Reitdiep 6.10.1 Achtergrond en historie Tot de aanleg van het Eemskanaal in 1876 was het Reitdiep voor de stad Groningen de enige open verbinding met de zee. In 1877 werd bij Zoutkamp een spuien schutsluis gerealiseerd, waarmee het effect van eb en vloed in de stad Groningen verdween. Momenteel is het Reitdiep een cultuurhistorische slagader in een grootschalig open dijken- en wierdenlandschap. Het is tevens een belangrijk watersysteem tussen stad en wad. De dijken langs het Reitdiep hebben een beschermde status. 6.10.2 Economische betekenis Het Reitdiep loopt van de Noorderhaven in Groningen naar Zoutkamp. Het Reitdiep maakt deel uit van de Staande Mastroute, en heeft mede daarom een belangrijke functie voor de recreatievaart. Ook de Bruine Vloot maakt veel gebruik van deze route. Voor de beroepsvaart heeft het Reitdiep nauwelijks een functie. De huidige vaarwegklasse is deels III (traject 8a) en deels II (traject 8b), waardoor alleen kleine beroepsvaart gebruik kan maken van deze vaarweg. Naast een functie voor de scheepvaart heeft het Reitdiep een belangrijke afwaterende functie voor Noordwest Drenthe en het westelijk deel van de provincie Groningen. 6.10.3 Streefbeelden CEMT-klasse Het Reitdiep is toegankelijk voor beroepsvaart. De intensiteiten zijn laag. Voor een beeld van het aantal scheepspassages, gepasseerd laadvermogen en totaal vervoerde tonnages, zie bijlage 5. Uit de registraties voor traject 8a komt een sterk wisselend beeld naar voren. Een trend is niet te ontdekken. Gemiddeld genomen is er sprake van zo'n 200 passages per jaar. Zowel het gepasseerde laadvermogen als het totaal vervoerde tonnage is zeer laag. Uit de registraties voor traject 8b komt een dalende trend naar voren. Vooral de laatste jaren is er nog maar sprake van ongeveer 100 passages per jaar. Het gepasseerde laadvermogen en totaal vervoerde tonnage komt niet verder dan respectievelijk 30 duizend en 10 duizend ton per jaar. Vanuit historisch perspectief is traject 8a aangeduid als een klasse III vaarweg en traject 8b als een klasse II. Het streven is om traject 8a in de toekomst te laten voldoen aan klasse III met een krap profiel. Voor traject 8b wordt gestreefd naar klasse II met een krap profiel. BRTN-klasse Het Reitdiep wordt intensief bevaren door de recreatievaart. Het maakt onderdeel uit van de Staande Mastroute. Jaarlijks passeren zo'n 6 duizend recreatievaartuigen het traject 8a en 9 duizend het traject 8b, zie bijlage 6. In de BRTN 2008-2013 wordt het Reitdiep aangeduid als een zogenaamde AZM route. De vaarweg moet voldoen aan deze klasse.


Pagina 120


Reitd

iep

(km

6,5

- 9

,3)

Reitd

iep

(km

9,3

- 3

5,9

)

8a 8b CEMT-klasse III

krap. II

krap.

BRTN-klasse AZM AZM Gebied Kust Kust Vaarweg6

Min. breedte vaarwegprofiel [m] 34,6 26,8 Min. horizontale bodembreedte vaarwegprofiel [m] 16,4 13,2 Min. vaarwegdiepte tov MLW [m] 3,3 3,3 Min. onderhoudsdiepte tov MLW [m] 3,6 3,6 Kunstwerken

Min. doorvaartbreedte vaste bruggen [m] -1 -1

Min. doorvaartbreedte beweegbare bruggen [m] 10,5 9,0

Min. doorvaarthoogte vaste bruggen tov MHW [m] -1 -1


3,75 3,75

Zonering Oeverstrook [m] 2 2 Bebouwingsvrije ruimte (stedelijk) [m] 20 15 Bebouwingsvrije ruimte (landelijk) [m] 25 20 Vaarsnelheden Max. vaarsnelheid 0-100 ton [km/uur] 94/95 94/95 Max. vaarsnelheid >100 ton [km/uur] 84/65 84/65 Grensmaten Grensmaten reglementaire scheepvaart (l/b/d) [m] 67/8,2/2,7 55/6,6/2,6 Grensmaten bovenmaatse scheepvaart (l/b/d) [m] 67/9,0/2,7 55/8,6/2,6 Bediening Bediening Maandag 7-20 7-20 Bediening Dinsdag - Vrijdag 7-20 7-20 Bediening Zaterdag 8-212 8-212 Bediening Zondag 8-213 8-213

(1) Over het Reitdiep dienen vaste bruggen niet te worden toegepast (2) In het winterseizoen (van 1 november t/m 31 maart) is de bediening op aanvraag (3) In het winterseizoen (van 1 november t/m 31 maart) wordt niet bediend (4) Tot een diepgang van 1,5 [m] (5) Vanaf een diepgang van 1,5 [m] (6) De exacte afmetingen van het minimale vaarwegprofiel zijn weergegeven in bijlage 7 TABEL 27: FUNCTIE EISEN TRAJECT 8: REITDIEP


Pagina 121

Vaste bruggen Het Reitdiep is een belangrijke Staande Mastroute. Hierdoor kunnen vaste bruggen niet worden toegepast. Min. doorvaartbreedte beweegbare bruggen Vanwege het geringe belang voor de beroepsvaart hoeven de doorvaartopeningen van beweegbare bruggen niet te voldoen aan het krappe profiel. Voor traject 8a geldt dat de doorvaartbreedte minimaal dient te voldoen aan een klasse III enkelstrooks profiel. Dit houdt een doorvaartbreedte in van 10,5 meter. Op traject 8b is vanuit de historie een doorvaartbreedte ontstaan van afgerond 9 meter. Deze situatie wil de provincie Groningen in stand houden. Min. doorvaarthoogte beweegbare bruggen in gesloten toestand Vanwege de relatief geringe intensiteit van beroepsvaart hoeft de brughoogte niet te worden afgestemd op de beroepsvaart. De intensiteit van de recreatievaart is daarentegen hoog. Conform de eisen behorend bij AZM routes dient de doorvaarthoogte 3,75 meter ten opzichte van MHW te bedragen. Grensmaten reglementaire scheepvaart De grensmaten voor traject 8a zijn (l/b/d) 67/8,2/2,7 meter. Voor traject 8b geldt (l/b/d) 55/6,6/2,6 meter. Grensmaten bovenmaatse scheepvaart De grensmaten voor de bovenmaatse scheepvaart zijn voor traject 8a dezelfde als die voor de reglementaire scheepvaart. Voor traject 8b zijn de grensmaten (l/b/d) 55/8,6/2,6 meter. Bediening Voor de beroepsvaart en recreatievaart wordt bediend van maandag t/m vrijdag van 7:00 tot 20:00 uur. Ten behoeve van de recreatievaart zal ook in het weekend bediend worden van 8:00 tot 21:00 uur (van 1 april t/m 31 oktober). In het winterseizoen (van 1 november t/m 31 maart) is de bediening op zaterdag op aanvraag en op zondag wordt dan in principe niet bediend. Alle objecten langs het Reitdiep worden bediend vanuit de Gaarkeukensluis. 6.10.5 Knelpunten huidige situatie - functie eisen In deze paragraaf wordt de na te streven situatie vergeleken met de huidige situatie. Daar waar de huidige situatie niet overeen komt met de na te streven situatie worden de knelpunten beschreven. Vaarweg Uit bijlage 9 blijkt dat over het algemeen de vaarweg breder is dan de functie eis. Deze situatie dient behouden te worden. De bodem van het nieuwe minimale vaarwegprofiel ligt lager dan het in het verleden gehanteerde bodemniveau. Dit wordt veroorzaakt door een wijziging van het referentiepeil (MLW in plaats van Kanaalpeil) en door de toepassing van een extra onderhoudsdiepte (actiepunt 60). Kunstwerken In tabel 28 is aangegeven of de bestaande kunstwerken voldoen aan de functie eisen voor doorvaartbreedte en -hoogte. Tabel 28 is gebaseerd op informatie uit bijlage 8. De bruggen blijken over het algemeen te voldoen aan de eisen. Alleen de doorvaarthoogte wijkt in een aantal gevallen af (actiepunt 61).


Pagina 122






Zernikebrug1 10/10,5 - 1,60/3,75 - Dorkwerdersluis 8,6/9 - nvt nvt Dorkwerdersluis, brug benedenhoofd

8,6/9 -

1,42/3,75 -

Platvoetbrug 8,98/9,0 - 3,4/3,75 - Brug Wierumerschouw 8,8/9,0 - 2,02/3,75 - Wetsingersluis 8,85/9,0 - nvt nvt Fietsbrug Wetsingersluis 8,85/9,0 - 3,42/3,75 - Ophaalbrug Garnwerd 9,0/9,0 + 1,64/3,75 - Brug Roodehaan (opening 1) 9,0/9,0 + 0,62/3,75 - Brug Roodehaan (opening 2) 9,0/9,0 + 0,62/3,75 - Sluis Lammerburen, brug benedenhoofd2

8,95/9,0 -

0,62/3,75 -

Sluis Lammerburen 8,95/7,5 + nvt nvt Reitdiepbrug 9,0/9,0 + 3,17/3,75 - Reitdiepsluis 9,0/9,0 + nvt nvt

(1) In beheer en eigendom bij gemeente Groningen (2) In beheer en eigendom bij gemeente De Marne TABEL 28: VERGELIJKING HUIDIGE SITUATIE MET FUNCTIE EISEN, KUNSTWERKEN REITDIEP

Zonering Er zijn locaties langs de vaarweg met bebouwing binnen de bebouwingsvrije ruimte. Deze situatie wordt geaccepteerd. Toekomstige bebouwing dient echter buiten de oeverstrook en bebouwingsvrije ruimte te worden aangelegd.

Reitd

iep

(km

6,5

- 9

,3)

Reitd

iep

(km

9,3

- 3

5,9

)

Huidige situatie 8a 8b CEMT-klasse III II Grensmaten reglementaire scheepvaart (l/b/d) [m] 67/8,2/2,5 50/6,6/2,4 Grensmaten bovenmaatse scheepvaart (l/b/d) [m] 67/8,2/2,5 55/8,6/2,4

TABEL 29: AFMETINGEN TOEGESTANE SCHEEPVAART, REITDIEP, TRAJECT 8 (HUIDIGE SITUATIE)

Bediening De bediening voldoet niet aan de functie eisen. Verruiming van de bediening is gewenst (actiepunt 62). Voor wat betreft het alignement van de vaarweg, de remming- en geleidewerken, wachtplaatsen, loswallen en ligplaatsen worden door de beroepsvaart geen knelpunten ervaren.


Pagina 123

Eigendom Reitdiep (traject 8a) Op het Reitdiep ten zuiden van het Van Starkenborghkanaal (traject 8a) vindt nog maar weinig beroepsvaart plaats. De verwachting is dat de intensiteiten als maar lager worden in de toekomst. De provincie Groningen streeft ernaar om dit deel van het Reitdiep over te dragen aan de gemeente Groningen (actiepunt 63). 6.10.6 Actiepunten 60 Baggerwerkzaamheden om te voldoen aan het vaarwegprofiel. 61 Op termijn aanpassen van de bruggen die niet voldoen aan de functie eisen. Deze


62 Uitbreiding van bedieningstijden, nadat centralisatie van afstandbediening is gerealiseerd. 63 Overdracht van het Reitdiep ten zuiden van het Van Starkenborghkanaal (traject 8a) aan de

gemeente Groningen.


Pagina 124

6.11 Overige provinciale vaarwegen In de provincie Groningen zijn enkele vaarwegen, waarvan de Provincie wel het nautisch beheer heeft, maar die niet door de beroepsvaart worden bevaren. Dit zijn het Drents Diep, de vaargeul Zuidlaardermeer en het Oldambtmeer met toeleidingskanalen (actiepunt 64). 6.11.1 Actiepunten 64 Overdragen eigendom en beheer van het Drents Diep, de vaargeul Zuidlaardermeer en het

Oldambtmeer met toeleidingskanalen.

BIJLAGE 1: TRAJECTKAARTEN

brug Eibersburen

Gaarkeukensluis,brug benedenhoofd Noordzeebrug

Oostersluis, brug benedenhoofd Oostersluis, brug bovenhoofd

Gaarkeukensluis

Oostersluis

brug Zuidhorn

brug Aduardbrug Dorkwerd

Paddepoelsterbrug

Gerrit Krolbrug

1d

1c

1b

1a

spoorbrug Zuidhorn(Prorail)

Walfridusbrug(Prorail)

Busbaanbrug(gem.Gron.)

Gerrit Krolbrug, fiets- en voetgangersbrug (Gem.Gron)Gerrit Krolbrug, fiets- en voetgangersbrug (Gem.Gron)

Traject 1: Van Starkenborghkanaal

Van Starkenborghkanaal

0 10,5 km

Objecten

Bruggen

1

Basculebrug

Draaibrug

Hefbrug

Ophaalbrug

Vaste brug

sluis

Klap brug

grens trajectonderdeel

Borgbrug

Bloemhofbrug

Woldbrug

zeesluisFarmsum

ophaalbrug Oude Zeesluis(Gem.Delfzijl)

Oude zeesluis Delfzijl(Watersch. Hunze en Aa's)

2b

2a

2c

2d

2b

Driebondsbrug

Brug 15Gem. Delfzijl)

Eelwerderbrug(Rijkswaterstaat)

Kleine zeesluis Farmsum Grote zeesluis

Farmsum

Farmsum, brug kleinezeesluis binnenhfd.

Farmsum, brug grotezeesluis binnenhfd.

Farmsum, brug kleinezeesluis buitenhfd.

Farmsum, brug grotezeesluis buitenhfd.

Traject 2: Eemskanaal, Oude Eemskanaal

Eemskanaal, Oude Eemskanaal

0 10,5 km

2

Objecten

Bruggen

BasculebrugOphaalbrugVaste brug

sluis


3d

3c3b

3a

3c

Hoge EuvelgunnerbrugNieuwe Lage Euvelgunnerbrug

Gideonbrug (Rijkswaterstaat)

Duinkerkenbrug (Gem. Gron.)

Zwedenbrug (Gem. Hoogezand/Sappemeer)

brug Rijksweg 33(Rijkswaterstaat)

Zuidbroeksterbrug

Keersluis Zuidbroek

Knijpsbrug

Renselbrug

Eexterbrug

RengersbrugKloosterbrugSlochterbrug

Beertsterbrug

Waterhuizerbrug

Graaf AdolfbrugNoordbroeksterbrug

Westerbroeksterbrug

Oude Lage Euvelgunnerbrug

Zuidbroeksluis

Eextersluis

Traject 3: Winschoterdiep, Rensel

Winschoterdiep, Rensel

0 10,5 km

Objecten

Bruggen

3

sluis

Ophaalbrug

Basculebrug


"

"

"

4a

4b

"Spoorbrug Zuidbroek(Prorail)

"

"

Industriebrug (Phoenixbrug)Brug Rijksweg 33(Rijkswaterstaat)

Meedenerbrug

Geert Veenhuizenbrug

Fietsbrug "de Vrijheid"

Traject 4: A.G. Wildervanckkanaal, zijtak A.G.W.

A.G. Wildervanckkanaal, zijtak A.G.W.

´

0 10,5 km

ObjectenBruggen

" Draaibrug" Ophaalbrug

4

"

"

"

Basculebrug

VastebrugKlapbrug

Meerwegbrug

5

Eelderbrug (Gem.Gron.)Van Hallbrug (Gem.Gron.)

Spoorbrug Groningen(Prorail) Parkbrug (Gem.Gron.)

Muntinghbrug (Gem.Gron.)Julianabrug (Rijkswaterstaat)

Van Iddekingebrug (Gem.Gron)

Van Ketwich Verschuurbrug (Gem.Gron.)

Traject 5: Noord-Willemskanaal

Noord-Willemskanaal

0 10,5 km

ObjectenBruggen

5

BasculebrugHefbrug

Ophaalbrug


s

Meerwegbrug

Nieuwklap

Kinderverlatenbrug

6Fietsbrug Leegkerk(Gem.Gron.)

Traject 6: Aduarderdiep

Aduarderdiep

0 10,5 km

Bruggen

Hefbrug

Vaste brug

6

Draaibrug

Objecten


Meerwegbrug

Hoogkerksterbrug

7CSM brug (Suikerbrug)

Jan Altinkbrug(Gem.Gron.)

Traject 7: Hoendiep

Hoendiep

0 10,5 km

ObjectenBruggen

7

Draaibrug

Ophaalbrug

Basculebrug


Reitdiepbrug

brug Roodehaan

ophaalbrug Garnwerd

fietsbrug Wetsingersluis

brug Wierumerschouw

Dorkwerdersluis, brug benedenhoofdPlatvoetbrug

Dorkwerdersluis

Sluis Lammerburen, brug benedenhoofd(Gem. De Marne)

8a

8b

Wetsingersluis

Zernikebrug (Gem.Gron.)

Reitdiepsluis

sluis Lammerburen

Traject 8: Reitdiep

Reitdiep

0 10,5 km

Objecten

Bruggen

Basculebrug

Draaibrug

Ophaalbrug

sluis

8


BIJLAGE 2: DEFINITIES KADECONSTRUCTIES EN BAKPROFIEL

Verticale oeververdedigingsconstructie

Beheer en eigendom waterschap

Beheer en eigendom provincie

♥

Glooiende oeververdedigingsconstructie

Kanaalpeil MLW

Kadeconstructie, boezemkade of waterkering

Oeververdedigingsconstructie

Oeverstrook Minimaal vaarwegprofiel (conform RVW 2005), tevens nat vaarwegprofiel

Bebouwingsvrije ruimte

Eigendom waterschap

Eigendom provincie

Beheer waterschap Kanaalpeil

Minimaal vaarwegprofiel (conform RVW 2005) Bebouwingsvrije ruimte

Oeverstrook

Kadeconstructie, boezemkade of waterkering

Nat vaarwegprofiel

MLW

Oeververdedigingsconstructie

Beheer provincie

BIJLAGE 3: STANDAARD BEDIENINGSREGIEMES

Regime Maandag Dinsdag - Vrijdag Zaterdag Zondag Totale

weekuren

1 0-24 0-24 0-24 0-24 168 2 6-24 0-24 0-20 8-20 146 3 6-22 6-22 8-20 9-17 100 4 6-22 6-22 8-18 - 90 5 7-19 7-19 60

TABEL 30: STANDAARD BEDIENINGSREGIMES BEROEPSVAART (RVW 2005)

De vijf regimes gelden voor de volgende vaarwegen voor de beroepsvaart: Regime 1: hoofdtransportassen en andere van cruciaal belang geachte vaarwegen Regime 2: vaarwegen met jaarlijks meer dan 15 miljoen ton passerend laadvermogen Regime 3: vaarwegen met jaarlijks 5 tot 15 miljoen ton passerend laadvermogen Regime 4: vaarwegen met jaarlijks 2 tot 5 miljoen ton passerend laadvermogen Regime 5: vaarwegen met jaarlijks minder dan 2 miljoen ton passerend laadvermogen

Periode Verbindingswateren Ontsluitingswateren

winter- en bergingsseizoen (1 november - 31 maart)

maandag t/m zaterdag bediening op aanvraag1

maandag t/m zaterdag bediening op aanvraag1

voorseizoen en naseizoen (1 april - 31 mei) en

(16 september - 31 oktober)

maandag t/m zondag continue bediening2

08:00 - 20:00 uur


09:00 - 19:00 uur zomerseizoen

(1 juni - 15 september) maandag t/m zondag continue bediening2

08:00 - 21:00 uur


09:00 - 19:00 uur 1) als er geen reguliere bediening voor de beroepsvaart is 2) continue bediening betekent tenminste vier maal per uur TABEL 31: MINIMUM BEDIENINGSREGIMES RECREATIEVAART (BRTN 2008-2013)

BIJLAGE 4: VERKEERSHINDERKLASSEN

Hinderklasse Beschrijving Communicatiemoment

0 Geen hinder. Werkzaamheden waarbij de scheepvaart geen hinder ondervindt 6 weken 1 Beperkte hinder, een gedragsaanpassing die door de uitvoering van

werkzaamheden tijdens de passage van een werk aan de doorgaande scheepvaart wordt opgelegd. Dit kan zijn een beperking van de normale vaarsnelheid of een beperking van de beschikbare manoeuvreerruimte, een oploopverbod of ontmoetingsverbod. Gezien de intensiteit van de scheepvaart wordt verwacht dat er geen sprake is van daadwerkelijke vertraging

6 weken

2 Korte vertraging met een vertraging van minder dan een half uur. 8 weken 3 Vertraging met een lengte tot 2 uur met een maximum van 2 per etmaal

waarbij tussen het oponthoud in enkele uren vrije doorvaart wordt verleend. 8 weken

4 Een vertraging van lange duur van maximaal 2 etmalen 26 weken 5 Een vertraging van uitzonderlijke lange duur langer dan een aaneengesloten

periode van 2 etmalen. 52 weken

BIJLAGE 5: INTENSITEITEN BEROEPSVAART

Scheepvaartpassages beroepsvaart

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Jaar [-]

Aan

tal p

assa

ges

[-]

1: Van Starkenborghkanaal 2a, 2b: Eemskanaal 3a: Winschoterdiep 3b: Winschoterdiep

3c, 3d: Winschoterdiep, Rensel 4a: A.G. Wildervanckkanaal 5: Noord-Willemskanaal 6: Aduarderdiep

7: Hoendiep 8a: Reitdiep 8b: Reitdiep

1: V

an S

tark

enbo

rghk

anaa

l

2a,

2b:

Eem

skan

aal

3a:

Win

scho

terd

iep

3b:

Win

scho

terd

iep

3c,

3d:

Win

scho

terd

iep,

Ren

sel

4a:

A.G

. W

ilder

vanc

kkan

aal

5: N

oord

-Will

emsk

anaa

l

6: A

duar

derd

iep

7: H

oend

iep

8a:

Rei

tdie

p

8b:

Rei

tdie

p

2000 16.014 13.414 2.589 1.974 538 1.176 394 667 667 292 4282001 15.349 12.835 2.114 1.599 444 879 322 754 754 537 3862002 15.154 11.187 2.210 1.758 527 866 319 989 989 245 3352003 12.808 22.784 2.132 1.832 478 1.135 288 638 638 202 2122004 15.429 12.500 2.051 1.775 549 967 355 565 565 528 1282005 17.919 14.623 2.158 1.743 517 1.073 410 264 264 530 852006 16.446 14.690 2.316 1.525 533 962 333 502 502 205 862007 16.305 14.280 2.027 1.429 463 754 400 975 975 99 752008 14.689 11.753 2.142 1.021 182 323 478 336 336 98 84

Aantal passages (Bron: Telgegevens Provincie Groningen)

Gepasseerd laadvermogen beroepsvaart

0

5.000.000

10.000.000

15.000.000

20.000.000

25.000.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Jaar [-]

Gep

asse

erd

laad

verm

ogen

[to

n]

1: Van Starkenborghkanaal 2a, 2b: Eemskanaal 3a: Winschoterdiep 3b: Winschoterdiep

3c, 3d: Winschoterdiep, Rensel 4a: A.G. Wildervanckkanaal 5: Noord-Willemskanaal 6: Aduarderdiep

7: Hoendiep 8a: Reitdiep 8b: Reitdiep

1: V

an S

tark

enbo

rghk

anaa

l

2a,

2b:

Eem

skan

aal

3a:

Win

scho

terd

iep

3b:

Win

scho

terd

iep

3c,

3d:

Win

scho

terd

iep,

Ren

sel

4a:

A.G

. W

ilder

vanc

kkan

aal

5: N

oord

-Will

emsk

anaa

l

6: A

duar

derd

iep

7: H

oend

iep

8a:

Rei

tdie

p

8b:

Rei

tdie

p

2000 17.161.751 11.906.208 2.419.186 2.139.157 435.951 1.488.868 240.727 589.027 589.027 16.817 150.2922001 16.140.606 11.937.313 2.005.864 1.719.221 367.443 1.110.221 197.409 637.423 637.423 840 121.1512002 15.530.390 10.335.550 2.012.393 1.764.670 412.389 1.042.782 196.740 860.574 860.574 1.720 116.5602003 14.783.310 22.523.588 1.938.861 1.778.536 366.554 1.278.965 170.217 560.364 560.364 2.087 69.3452004 18.846.433 13.172.252 1.976.994 1.726.146 458.406 1.153.088 211.557 468.323 468.323 3.636 40.9802005 22.162.615 15.615.919 2.497.278 1.921.424 497.524 1.310.704 255.740 203.945 203.945 9.758 28.9852006 21.244.863 16.025.766 2.946.206 1.522.292 459.427 1.042.028 214.059 448.664 448.664 502 28.1782007 21.840.848 16.566.507 2.423.053 1.456.363 414.809 791.686 240.086 987.963 987.963 2.637 20.6312008 20.710.629 14.416.203 2.777.197 1.091.847 169.486 431.101 261.880 345.478 345.478 989 26.295

Gepasseerd laadvermogen [ton] (Bron: Telgegevens Provincie Groningen)

Totaal vervoerd beroepsvaart

0

5.000.000

10.000.000

15.000.000

20.000.000

25.000.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Jaar [-]

Tot

aal v

ervo

erd

[ton

]

1: Van Starkenborghkanaal 2a, 2b: Eemskanaal 3a: Winschoterdiep

3c, 3d: Winschoterdiep, Rensel 4a: A.G. Wildervanckkanaal 5: Noord-Willemskanaal

6: Aduarderdiep 7: Hoendiep 8a: Reitdiep

1: V

an S

tark

enbo

rghk

anaa

l

2a,

2b:

Eem

skan

aal

3a:

Win

scho

terd

iep

3b:

Win

scho

terd

iep

3c,

3d:

Win

scho

terd

iep,

Ren

sel

4a:

A.G

. W

ilder

vanc

kkan

aal

5: N

oord

-Will

emsk

anaa

l

6: A

duar

derd

iep

7: H

oend

iep

8a:

Rei

tdie

p

8b:

Rei

tdie

p

2000 9.480.918 6.463.571 1.069.976 980.887 213.280 655.957 127.643 250.399 250.399 0 71.8202001 8.816.550 6.419.881 867.947 785.519 172.936 488.134 100.598 282.248 282.248 0 58.0952002 8.482.411 5.501.235 879.896 809.768 209.671 457.636 98.895 354.623 354.623 0 56.4332003 7.913.967 11.228.345 776.462 723.644 171.843 504.520 67.569 226.100 226.100 0 30.2492004 9.954.987 7.458.865 770.343 726.944 212.133 457.383 96.286 184.061 184.061 0 17.3582005 11.586.750 8.103.075 1.059.779 832.299 243.227 546.495 129.466 74.888 74.888 0 10.8952006 11.087.531 8.159.699 1.270.921 688.341 212.480 464.912 105.558 214.803 214.803 0 10.4142007 11.054.342 8.282.493 1.085.572 679.754 210.792 379.369 114.507 323.476 323.476 436 9.6742008 10.368.523 7.047.210 1.195.998 603.484 116.416 298.669 240.498 126.687 126.687 0 11.153

Totaal vervoerd [ton] (Bron: Telgegevens Provincie Groningen)

Er zijn geen registraties voorhanden voor de trajecten 2c, 2d, en 4a.

BIJLAGE 6: INTENSITEITEN RECREATIEVAART

Scheepvaartpassages recreatievaart

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

10.000

2003 2004 2005 2006 2007 2008

Jaar [-]

Aan

taal

pas

sage

s [-

]

1: Van Starkenborghkanaal 2a, 2b: Eemskanaal 3a: Winschoterdiep

3c: Winschoterdiep 4a: A.G. Wildervanckkanaal 5: Noord-Willemskanaal

6: Aduarderdiep 8a: Reitdiep 8b: Reitdiep

1: V

an S

tark

enbo

rghk

anaa

l

2a,

2b:

Eem

skan

aal

3a:

Win

scho

terd

iep

3c:

Win

scho

terd

iep

4a:

A.G

. W

ilder

vanc

kkan

aal

5: N

oord

-Will

emsk

anaa

l

6: A

duar

derd

iep

8a:

Rei

tdie

p

8b:

Rei

tdie

p

2003 7.274 8.823 4.552 985 1.326 3.520 4.719 7.2642004 7.374 7.441 4.269 1.018 1.442 3.218 4.905 6.4112005 7.021 7.791 4.215 1.155 1.315 3.170 4.719 7.2612006 6.795 6.246 2.873 996 229 2.896 731 5.919 8.8412007 7.192 6.158 4.864 1.307 3.249 677 6.116 9.5032008 7.328 5.935 3.499 3.115

Aantal passages recreatievaart (Bron: telgegevens Provincie Groningen)

Er zijn geen registraties voorhanden voor de trajecten 2c, 2d, 3b, 3d, 4a, en 7.

BIJLAGE 7: MINIMUM VAARWEGPROFIELEN

M:\ACAD\ICB\Werkdir\BWX936NZ\Algemeen\VSK-WST-EEK-Principeschetsen-beleidsnota-vaarwegen.dwg, 4-4-2011 12:15:27, bwx936

BIJLAGE 8: OVERZICHT KUNSTWERKEN Op de volgende pagina's wordt een overzicht gegeven van: Kunstwerken in provinciale vaarwegen; Kunstwerken buiten provinciale vaarwegen. Kunstwerken in provinciale vaarwegen Deze nota behandelt alleen het beleid voor provinciale vaarwegen. Dit zijn de vaarwegen in beheer en eigendom van de provincie Groningen. Het beleid is dus ook van toepassing op de kunstwerken in deze provinciale vaarwegen. Kunstwerken buiten provinciale vaarwegen De provincie Groningen heeft ook diverse kunstwerken in beheer en eigendom buiten de provinciale vaarwegen. Voor de volledigheid is in deze bijlage een opsomming gegeven van deze kunstwerken. Het beleid in deze nota is echter niet van toepassing op deze kunstwerken. Immers de wateren waarover deze kunstwerken zijn gelegen zijn in beheer bij o.a. waterschappen en gemeenten. De streefbeelden en functie eisen voor deze kunstwerken moeten in overleg met deze beheerders worden vastgesteld.

Kunstwerken in provinciale vaarwegen

Kuns

twer

k

Type

Kilo

met

rerin

g

Vaar

weg

traje

ct

Kana

al

Behe

erde

r

Eige

naar

Kana

alpe

il [m

tov

NAP

]

Maa

tgev

end

Hog

e W

ater

stan

d [m

tov

NAP

] (M

HW

), 1%

ov

ersc

hrijd

ing

(indi

catie

f)

Maa

tgev

end

Lage

Wat

erst

and

[m to

v N

AP] (

MLW

), 1%

on

ders

chrij

ding

(ind

icat

ief)

Doo

rvaa

rtbre

edte

[m]

Doo

rvaa

rthoo

gte

tov

Kana

alpe

il [m

] (in

dien

BKW

, in

gesl

oten

toes

tand

)

Doo

rvaa

rthoo

gte

tov

MH

W [m

] (in

dien

BKW

, in

gesl

oten

to

esta

nd)

Doo

rvaa

rthoo

gte

tov

Kana

alpe

il op

en (B

KW) [

m]

Schu

tleng

te [m

]

Schu

tleng

te m

axim

aal t

usse

n sl

uisd

eure

n [m

]

Func

tie e

is d

oorv

aartb

reed

te

[m]

Bree

dte

vold

oet?

Func

tie e

is d

oorv

aarth

oogt

e to

v M

HW

[m]

Hoo

gte

vold

oet?

Oostersluis, brug bovenhoofd BKW Bascule 0,51 1a Van Starkenborghkanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 16 1 0,8 16 ja 0,5 jaOostersluis Sluis Schutsluis 0,51 1a Van Starkenborghkanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53/-0,93 16 190 194,8 16 ja jaOostersluis, brug benedenhoofd BKW Bascule 0,75 1b Van Starkenborghkanaal Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 16 2,5 2,12 16 ja 0,5 jaBusbaanbrug Vast Vast 1,56 1b Van Starkenborghkanaal Gemeente Groningen Gemeente Groningen -0,93 -0,55 -1,05 28 6,8 6,42 54 nee 9,1 neeBusbaanbrug BKW Bascule 1,56 1b Van Starkenborghkanaal Gemeente Groningen Gemeente Groningen -0,93 -0,55 -1,05 20 6,8 6,42 54 nee 9,1 neeGerrit Krol-brug (fiets- en voetgangersbrug) Vast Vast 2,03 1b Van Starkenborghkanaal Gemeente Groningen Gemeente Groningen -0,93 -0,55 -1,05 30 7,2 6,82 54 nee 9,1 neeGerrit Krol-brug BKW Draai 2,04 1b Van Starkenborghkanaal Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 21,8 2,5 2,12 54 nee 9,1 neeGerrit Krol-brug (fiets- en voetgangersbrug) Vast Vast 2,05 1b Van Starkenborghkanaal Gemeente Groningen Gemeente Groningen -0,93 -0,55 -1,05 30 7,2 6,82 54 nee 9,1 neeNoordzeebrug Vast Vast 2,84 1b Van Starkenborghkanaal Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 34,85 6,7 6,32 54 nee 9,1 neeWalfridusbrug Vast Vast 3,67 1b Van Starkenborghkanaal Prorail Prorail -0,93 -0,55 -1,05 54 9,5 9,12 54 ja 9,1 jaPaddepoelsterbrug BKW Draai 5,55 1b Van Starkenborghkanaal Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 21,95 1 0,62 54 nee 9,1 neeBrug Dorkwerd BKW Hef 7,73 1b Van Starkenborghkanaal Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 22 3,8 3,42 6,8 54 nee 9,1 neeBrug Aduard BKW Hef 10,69 1b Van Starkenborghkanaal Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 22 3,8 3,42 6,8 54 nee 9,1 neeBrug Zuidhorn BKW Hef 14,64 1b Van Starkenborghkanaal Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 22 3,8 3,42 6,8 54 nee 9,1 neeSpoorbrug Zuidhorn Vast Vast 15,29 1b Van Starkenborghkanaal Prorail Prorail -0,93 -0,55 -1,05 22 6,8 6,42 54 nee 9,1 neeGaarkeukensluis, brug benedenhoofd BKW Ophaal 20,57 1c Van Starkenborghkanaal Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 16 1,15 0,77 16 ja 9,1 neeGaarkeukensluis Sluis Schutsluis 20,59 1c Van Starkenborghkanaal Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93/-0,52 16 190 199 16 ja jaBrug Eibersburen Vast Vast 24,94 1d Van Starkenborghkanaal Provincie Groningen Provincie Groningen -0,52 -0,25 -0,69 54 9,5 9,23 54 ja 9,1 jaBrug Eibersburen BKW Klap 24,94 1d Van Starkenborghkanaal Provincie Groningen Provincie Groningen -0,52 -0,25 -0,69 8,5 9,5 9,23 8,5 ja 9,1 jaDriebondsbrug Vast Vast 1,17 2a Eemskanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 22 6,8 6,6 22 ja 9,1 neeDriebondsbrug BKW Bascule 1,17 2a Eemskanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 22 6,8 6,6 19 ja 9,1 neeBorgbrug BKW Ophaal 2,82 2a Eemskanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 16 0,98 0,78 19 nee 9,1 neeBloemhofbrug BKW Ophaal 12,43 2a Eemskanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 16 1,1 0,9 19 nee 9,1 neeWoldbrug BKW Ophaal 19,74 2a Eemskanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 16 1,1 0,9 19 nee 9,1 neeEelwerderbrug Vast Vast 21,78 2b Eemskanaal Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat 0,53 0,73 0,33 27 5,44 5,24 22 ja 9,1 neeEelwerderbrug BKW Bascule 21,78 2b Eemskanaal Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat 0,53 0,73 0,33 19 5,5 5,3 19 ja 9,1 neeFarmsum, brug kleine zeesluis binnenhoofd (1)BKW Bascule 25,86 2b Eemskanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 7 1 0,8 12,5 nee 0,5 jaFarmsum, brug grote zeesluis binnenhoofd (2)BKW Ophaal 25,86 2b Eemskanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 16 1 0,8 16 ja 0,5 jaKleine zeesluis Farmsum (1) Sluis Schutsluis 25,86 2b Eemskanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 7 84 123 12,5 nee jaGrote zeesluis Farmsum (2) Sluis Schutsluis 25,86 2b Eemskanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 16 119 146 16 ja jaFarmsum, brug kleine zeesluis buitenhoofd (1)BKW Bascule 26,02 2b Eemskanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 7 1 0,8 12,5 nee 0,5 jaFarmsum, brug grote zeesluis buitenhoofd (2) BKW Ophaal 26,02 2b Eemskanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 16 1 0,8 16 ja 0,5 jaBrug 15 BKW Ophaal 1,51 2d Oude Eemskanaal Gemeente Delfzijl Gemeente Delfzijl 0,53 0,73 0,33 16 1 0,8 14 ja 7 neeOude zeesluis, brug benedenhoofd BKW Ophaal 2,48 2d Oude Eemskanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 nvt nvt nvt ja jaOude zeesluis Sluis Spuisluis 2,48 2d Oude Eemskanaal Waterschap Hunze en Aa'sWaterschap Hunze en Aa's 0,53 nvt nvt nvt ja jaOude Lage Euvelgunnerbrug BKW Ophaal 0,87 3a Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 16 1,25 1,05 16 ja 7 neeHoge Euvelgunnerbrug BKW Bascule 0,89 3a Winschoterdiep Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat 0,53 0,73 0,33 16 6,8 6,6 16 ja 7 neeNieuwe Lage Euvelgunnerbrug BKW Ophaal 0,95 3a Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 16 1,25 1,05 16 ja 7 neeGideonbrug BKW Bascule 2,36 3a Winschoterdiep Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat 0,53 0,73 0,33 16 7,4 7,2 16 ja 7 jaDuinkerkenbrug BKW Ophaal 3,44 3a Winschoterdiep Gemeente Groningen Gemeente Groningen 0,53 0,73 0,33 16 1 0,8 16 ja 7 neeWaterhuizerbrug BKW Ophaal 5,67 3a Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 16 1 0,8 16 ja 7 neeWesterbroeksterbrug BKW Ophaal 7,7 3a Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 16 0,92 0,72 16 ja 7 neeRengersbrug BKW Ophaal 11,23 3a Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 16 0,92 0,72 16 ja 7 neeZwedenbrug BKW Ophaal 12,26 3b Winschoterdiep Gemeente Hoogezand/SappemeerGemeente Hoogezand/Sappemeer0,53 0,73 0,33 12,04 1,2 1 14,5 nee 7 neeKnijpsbrug BKW Ophaal 13,1 3b Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 12 1 0,8 14,5 nee 7 neeSlochterbrug BKW Ophaal 15,36 3b Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 12 0,85 0,65 14,5 nee 7 neeNoordbroeksterbrug BKW Ophaal 16,66 3b Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 12 1 0,8 14,5 nee 7 neeZuidbroeksterbrug BKW Ophaal 20,4 3b Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 12 1 0,8 14,5 nee 7 neeZuidbroeksluis Sluis Schutsluis 22,05 3b Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 12 93 93 10,5 ja jaKeersluis Zuidbroek Sluis Keersluis 22,17 3b Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 12 14 nee jaBrug Rijksweg 33 BKW Ophaal 22,54 3c Winschoterdiep Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat 0,53 0,73 0,33 12 3,95 3,75 14 nee 6,4 neeEextersluis Sluis Schutsluis 27,92 3c Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 12 100 100 10,5 ja jaEexterbrug BKW Ophaal 28,05 3c Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 12 0,5 0,3 14 nee 6,4 neeGraaf Adolfbrug BKW Ophaal 30,07 3c Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 12 1 0,8 14 nee 6,4 neeKloosterbrug BKW Ophaal 31,9 3c Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 12 1 0,8 14 nee 6,4 neeBeertsterbrug BKW Ophaal 34,08 3c Winschoterdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 12 1 0,8 14 nee 6,4 neeRenselbrug BKW Ophaal 36,1 3d Rensel Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 12 1 0,8 14 nee 6,4 neeSpoorbrug Zuidbroek BKW Bascule 0,35 4a A.G. Wildervanck kanaal Provincie Groningen Prorail 0,53 0,73 0,33 12,03 4,51 4,31 14,5 nee 7 neeMeedenerbrug BKW Ophaal 3,29 4a A.G. Wildervanck kanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 12 0,98 0,78 14,5 nee 7 neeGeert Veenhuizenbrug BKW Ophaal 7,01 4a A.G. Wildervanck kanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 12 1 0,8 14,5 nee 7 nee

Kunstwerken in provinciale vaarwegen

Kuns

twer

k

Type

Kilo

met

rerin

g

Vaar

weg

traje

ct

Kana

al

Behe

erde

r

Eige

naar

Kana

alpe

il [m

tov

NAP

]

Maa

tgev

end

Hog

e W

ater

stan

d [m

tov

NAP

] (M

HW

), 1%

ov

ersc

hrijd

ing

(indi

catie

f)

Maa

tgev

end

Lage

Wat

erst

and

[m to

v N

AP] (

MLW

), 1%

on

ders

chrij

ding

(ind

icat

ief)

Doo

rvaa

rtbre

edte

[m]

Doo

rvaa

rthoo

gte

tov

Kana

alpe

il [m

] (in

dien

BKW

, in

gesl

oten

toes

tand

)

Doo

rvaa

rthoo

gte

tov

MH

W [m

] (in

dien

BKW

, in

gesl

oten

to

esta

nd)

Doo

rvaa

rthoo

gte

tov

Kana

alpe

il op

en (B

KW) [

m]

Schu

tleng

te [m

]

Schu

tleng

te m

axim

aal t

usse

n sl

uisd

eure

n [m

]

Func

tie e

is d

oorv

aartb

reed

te

[m]

Bree

dte

vold

oet?

Func

tie e

is d

oorv

aarth

oogt

e to

v M

HW

[m]

Hoo

gte

vold

oet?

Fietsbrug "De Vrijheid" BKW Draai 7,33 4a A.G. Wildervanck kanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 12 1 0,8 14,5 nee 7 neeIndustriebrug (Phoenixbrug) BKW Klap 0,15 4b Industriehaven Veendam Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 12 1,12 0,92 14,5 nee 7 neeBrug Rijksweg 33 Vast Vast 0,77 4b Industriehaven Veendam Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat 0,53 0,73 0,33 nvt nvt nvt ja jaMeerwegbrug BKW Ophaal 22,52 5 Noord-Willemskanaal Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53 0,73 0,33 8 1 0,8 8,5 nee 3 neeVan Ketwich Verschuurbrug BKW Hef 25,92 5 Noord-Willemskanaal Gemeente Groningen Gemeente Groningen 0,53 0,73 0,33 8,4 0,9 0,7 6,36 8,5 nee 3 neeVan Iddekingebrug BKW Ophaal 26,45 5 Noord-Willemskanaal Gemeente Groningen Gemeente Groningen 0,53 0,73 0,33 8 0,8 0,6 8,5 nee 3 neeJulianabrug BKW Bascule 27,09 5 Noord-Willemskanaal Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat 0,53 0,73 0,33 8 3,2 3 8,5 nee 3 jaMuntinghbrug BKW Bascule 27,11 5 Noord-Willemskanaal Gemeente Groningen Gemeente Groningen 0,53 0,73 0,33 8 0,65 0,45 8,5 nee 3 neeParkbrug BKW Ophaal 27,61 5 Noord-Willemskanaal Gemeente Groningen Gemeente Groningen 0,53 0,73 0,33 8 0,9 0,7 8,5 nee 3 neeSpoorbrug Groningen BKW Ophaal 27,99 5 Noord-Willemskanaal Prorail Prorail 0,53 0,73 0,33 9 1 0,8 8,5 ja 3 neeVan Hallbrug BKW Bascule 28 5 Noord-Willemskanaal Gemeente Groningen Gemeente Groningen 0,53 0,73 0,33 9 0,95 0,75 8,5 ja 3 neeEelderbrug BKW Bascule 28,24 5 Noord-Willemskanaal Gemeente Groningen Gemeente Groningen 0,53 0,73 0,33 9,67 1 0,8 8,5 ja 3 neeNieuwklap Vast Vast 1,61 6 Aduarderdiep Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 11 6,95 6,57 35,5 nee 7 neeTichelwerkbrug BKW Draai 4 6 Aduarderdiep Gemeente Groningen Gemeente Groningen -0,93 -0,55 -1,05 14 3,6 3,22 14,5 nee 3 jaKinderverlatenbrug BKW Hef 5,28 6 Aduarderdiep Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 11 1,95 1,57 8 14,5 nee 3 neeCSM brug (suikerbrug) BKW Klap 11,09 7 Hoendiep Gemeente Groningen Gemeente Groningen -0,93 -0,55 -1,05 12 1 0,62 12 ja 1 neeHoogkerksterbrug BKW Ophaal 11,33 7 Hoendiep Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 11 0,93 0,55 12 nee 1 neeJan Altinkbrug BKW Ophaal 12,22 7 Hoendiep Gemeente Groningen Gemeente Groningen -0,93 -0,55 -1,05 11 4,5 4,12 12 nee 1 jaZernikebrug BKW Bascule 7,46 8a Reitdiep Gemeente Groningen Gemeente Groningen 0,53 0,73 0,33 10 1,8 1,6 10,5 nee 3,75 neeDorkwerdersluis Sluis Schutsluis 9,17 8a Reitdiep Provincie Groningen Provincie Groningen 0,53/-0,93 8,6 70 70 9 nee jaDorkwerdersluis, brug benedenhoofd BKW Ophaal 9,26 8a Reitdiep Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 8,6 1,8 1,42 9 nee 3,75 neePlatvoetbrug BKW Bascule 9,48 8b Reitdiep Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 8,98 3,78 3,4 9 nee 3,75 neeBrug Wierumerschouw BKW Draai 10,79 8b Reitdiep Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 8,8 2,4 2,02 9 nee 3,75 neeWetsingersluis Sluis Keersluis 13,39 8b Reitdiep Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 8,85 8,5 ja jaFietsbrug Wetsingersluis BKW Draai 13,39 8b Reitdiep Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 8,85 3,8 3,42 9 nee 3,75 neeOphaalbrug Garnwerd BKW Ophaal 15,03 8b Reitdiep Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 9 2,02 1,64 9 ja 3,75 neeBrug Roodehaan (opening 1) BKW Draai 24,05 8b Reitdiep Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 9 1 0,62 9 ja 3,75 neeBrug Roodehaan (opening 2) BKW Draai 24,05 8b Reitdiep Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 9 1 0,62 9 ja 3,75 neeSluis Lammerburen, brug benedenhoofd BKW Ophaal 29,68 8b Reitdiep Gemeente De Marne Gemeente De Marne -0,93 -0,55 -1,05 8,95 1 0,62 9 nee 3,75 neeSluis Lammerburen Sluis Schutsluis 29,68 8b Reitdiep Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 8,95 50 50 7,5 ja jaReitdiepbrug BKW Bascule 35,36 8b Reitdiep Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 -0,55 -1,05 9 3,55 3,17 9 ja 3,75 neeReitdiepsluis Sluis Keersluis 35,36 8b Reitdiep Provincie Groningen Provincie Groningen -0,93 9 8,5 ja ja

BIJLAGE 9: OVERZICHT BREEDTE VAARWEG

Traject 1: Van Starkenborghkanaal

0

50

100

150

200

250

300

350

0 5 10 15 20 25 30

Afstand [km]

Bre

edte

vaa

rweg

[m

]

Huidige breedte vaarweg Streefbeeld breedte minimum vaarwegprofiel

Traject 2a, 2b: Eemskanaal

0

20

40

60

80

100

120

0 5 10 15 20 25 30

Afstand [km]

Bre

edte

vaa

rweg

[m

]


Traject 2c, 2d: Oude Eemskanaal

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0 0,5 1 1,5 2 2,5

Afstand [km]

Bre

edte

vaa

rweg

[m

]

3


Traject 3: Winschoterdiep

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Afstand [km]

Bre

edte

vaa

rweg

[m

]


Traject 4a: A.G. Wildervanckkanaal

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Afstand [km]

Bre

edte

vaa

rweg

[m

]


Traject 5: Noord-Willemskanaal

0

5

10

15

20

25

30

35

40

0 5 10 15 20 25 30

Afstand [km]

Bre

edte

vaa

rweg

[m

]


Traject 6: Aduarderdiep

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

0 1 2 3 4 5

Afstand [km]

Bre

edte

vaa

rweg

[m]

6

Huidige breedte vaarw eg Streefbeeld breedte minimum vaarw egprofiel

Traject 7: Hoendiep

0

10

20

30

40

50

60

0 2 4 6 8 10 12

Afstand [km]

Bre

edte

vaa

rweg

[m

]

14


Traject 8: Reitdiep

0

50

100

150

200

250

300

350

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Afstand [km]

Bre

edte

vaa

rweg

[m]

Huidige breedte vaarw eg Streefbeeld breedte minimum vaarw egprofiel

BIJLAGE 10: CEMT-KLASSEN

BIJLAGE 11: AFKORTINGEN EN BEGRIPPEN

Afkortingen AVV Adviesdienst Verkeer en Vervoer (Rijkswaterstaat) AZM A-categorie vaarroute voor zeilboten en motorboten BABS Besluit Administratieve Bepalingen Scheepvaartverkeer B-AKWA Beleidsanalyse Kwantiteit BPR Binnenvaartpolitiereglement BRTN Beleidsvisie Recreatietoevaart Nederland BVGS Besluit Vervoer Gevaarlijke Stoffen BZM B-categorie vaarroute voor zeilboten en motorboten CEMT Indeling van de binnenvaartschepen in een beperkt aantal standaardtypen,

opgesteld door Conférence Européenne des Ministres de Transport DRIP Dynamisch Route Informatie Paneel EHS Ecologische Hoofdstructuur IPO Interprovinciaal Overleg IVS'90 Informatie- en Volgsysteem Scheepvaart KLPD Koninklijke Landelijke Politiedienst MHW Maatgevend Hoogwater, de waterstand die gemiddeld 1% van de tijd wordt

overschreden. MIRT Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport MLW Maatgevend Laagwater, de waterstand die gemiddeld 1% van de tijd wordt

onderschreden. NOA Noordelijke Ontwikkelingsas NVGS Nota Vervoer Gevaarlijke Stoffen NVVP Nationaal Verkeers- en Vervoersplan POP Provinciaal Omgevingsplan 2009-2013 RIS River Information Services RVW 2005 Richtlijnen Vaarwegen 2005 SNN Samenwerkingsverband Noord-Nederland SRN Stichting Recreatietoevaart Nederland SVW Scheepvaartverkeerswet TEU Standardised Unit Equivalent of a 20 foot long container WING Waterhuishoudkundige Infrastructuur Noordwest-Groningen

Begrippen Aflaaddiepte Maximale diepgang van een schip. Bebouwingsvrije ruimte Zone die vrij is van bouwwerken, opgaande begroeiing en

dergelijke, die het functioneren van de vaarweg in gevaar brengen. Zie bijlage 2.

Beheerplan Vaarwegen Plan op tactisch niveau. Hierin wordt beschreven hoe vanuit de huidige situatie naar de na te streven situatie gekomen wordt. Het beheerplan is een nadere uitwerking van de Nota beheer provinciale vaarwegen Groningen en bevat onder andere de (financiële) consequenties.

Boezemkade Zie bijlage 2. Bruine vloot Voormalige bedrijfsvaartuigen die (weer) in de vaart zijn als

charterschepen. Doorvaartbreedte De kleinste breedte onder een brug of in een sluis, die bij MHW en

MLW door het maatgevende schip kan worden benut, gemeten loodrecht op de vaarwegas.

Doorvaarthoogte De verticale afstand tussen MHW en de onderkant van een overspanning boven de vaarweg.

Functie eis Concretisering van het streefbeeld in een getal of een waarde. Hoofdtransportas Een hoofdtransportas is een vaarweg waarover jaarlijks tenminste

vijf miljoen ton grensoverschrijdend goederenvervoer van en naar de Nederlandse zeehavens wordt vervoerd. Denk aan de Waal, de Rijn en het Amsterdam-Rijnkanaal.

Hoofdvaarweg Een hoofdvaarweg is een grote nationale vaarweg die de provincies met elkaar verbindt, met een transportvolume van tenminste vijf miljoen ton per jaar of 10.000 containers.

Hoofdverbindingsassen De hoofdinfrastructuur die de belangrijkste grootstedelijke gebieden in Nederland (en in het buitenland) met elkaar verbindt.

Intermodaal vervoer Vervoer van goederen in dezelfde laadeenheid via meer dan één vervoersmodaliteit, zonder de goederen zelf te behandelen.

Kadeconstructie Zie bijlage 2. Ligplaats Parallel aan de vaarwegas gelegen afmeergelegenheid voor

overnachting of kortdurend verblijf. Loswal Parallel aan de vaarwegas gelegen afmeergelegenheid voor

overslag van goederen. Modal shift Modal shift is de term voor het vervangen van een deel van het

vervoer over de weg door andere vormen van vervoer, met name vervoer per spoor en per schip.

Nota Normdoelstellingen In het POP zijn functies toegekend aan waterhuishoudkundige systemen. Bij die functietoekenning heeft een afweging van belangen plaatsgevonden. In Nota Normdoelstellingen worden de normdoelstellingen bij de waterfuncties uit het omgevingsplan nader beschreven.

Oeverstrook Strook bestemd voor het instandhouden van de vaarweg en oeverbescherming en voor het plaatsen van aanwijzigingen aan het scheepvaartverkeer. Zie bijlage 2.

Oeververdedigingsconstructie Zie bijlage 2. Quick wins Het Rijk heeft 62 miljoen euro beschikbaar gesteld voor snel te

realiseren maatregelen ter verbetering van de bereikbaarheid van binnenhavens. Dit geld kan bijvoorbeeld worden ingezet voor het verdiepen van de havens of voor het uitbreiden van kades. Hierbij

geldt dat de projecten uiterlijk in 2011 moeten aanvangen en in 2013 dienen te zijn voltooid.

Streefbeeld Na te streven eindsituatie. Vaarweg Lemmer-Delfzijl Het totale traject van 118 km bestaat uit: het Prinses

Margrietkanaal (65 km), het Van Starkenborghkanaal (26,6 km) en het Eemskanaal (26,4 km).

Vaarwegdiepte (min) De verticale afstand tussen de maatgevende lage waterstand en de bodem van de vaarweg, gemeten op de as van de vaarweg.

Wachtplaats Afmeerruimte waar schepen de eerstvolgende schutting of opening van een sluis of brug kunnen afwachten.

Waterkering Zie bijlage 2.

BIJLAGE 12: GERAADPLEEGDE LITERATUUR

lit [1] Anders gestuurd, beter bestuurd, de specifieke uitkeringen doorgelicht, Eindrapport,

Stuurgroep doorlichting specifieke uitkeringen, Commissie Brinkman, 2004 lit [2] Beleidsnota Provinciale vaarwegen en scheepvaart 2006, provincie Zuid-Holland afdeling

DRM/VV, juni 2006 lit [3] Beleidsstrategie Binnenvaart, Een landelijke markt- en capaciteitsanalyse, Ministerie van

Verkeer en Waterstaat (uitgevoerd door Policy Research Corporation), mei 2007 lit [4] Beleidsvisie Recreatietoervaart Nederland BRTN 2008-2013, Stichting Recreatietoervaart

Nederland (SRN) lit [5] Goederenvervoer in de netwerkanalyse Regio Groningen-Assen, Buck Consultants International,

februari 2006 lit [6] Intentieverklaring, verklaring inhoudende het uitspreken van de intenties ten aanzien van het

beheer en onderhoud van de hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl met zijtakken in de provincie Fryslân en de provincie Groningen, Minister van Verkeer en Waterstaat en Gedeputeerde Staten van de provincies Fryslân en Groningen, februari 2007

lit [7] Knelpuntennota Winschoterdiep en A.G. Wildervanckkanaal, provincie Groningen dienst infrastructuur afdeling civiele techniek, juni 1999

lit [8] Kosten Fries-Groningsekanalen, Onderzoek naar kosten van Fries-Groningsekanalen voor dialoog tussen de provincies Fryslân en Groningen en het rijk om tot nieuwe financiële afspraken te komen, Infram, april 2007

lit [9] Netwerkanalyse vaarwegen en binnenhavens Fryslân en Groningen, Ecorys, juni 2008 lit [10] Nota Mobiliteit, hoofdstuk 5: Scheepvaart en havens: eerlijke concurrentie, Ministerie van

Verkeer en Waterstaat, september 2005 lit [11] Nota Ruimte, Ruimte voor ontwikkeling, Ministeries van VROM, LNV, VenW en EZ, januari

2006 lit [12] Nota Vervoer gevaarlijke stoffen, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, 2006 lit [13] Overeenkomst inzake het verlenen, van een rijksbijdrage voor het onderhoud en de exploitatie

van het Van Starkenborghkanaal, het Eemskanaal en het Winschoterdiep met aansluitend gedeelte van de Rensel en voor de verruiming van het Van Starkenborghkanaal en inzake de overdracht van het Noord-Willemskanaal, Minister van Verkeer en Waterstaat en de Commissaris der Koningin in de provincie Groningen, 1991

lit [14] Plan van aanpak investeringen Fries-Groningse kanalen, eindrapport, provincie Fryslân, provincie Groningen, Rijkswaterstaat directie Noord-Nederland, juni 1997

lit [15] Prognose Ligplaatsen vaarweg Lemmer-Delfzijl, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, mei 2007

lit [16] Provinciaal Omgevingsplan 2009-2013 (POP), provincie Groningen, juni 2009 lit [17] Realisatiebesluit vaarweg Lemmer-Delfzijl, kenmerk DGG/TB/04/004824, 1 december

2004 lit [18] Regiovisie Goederenvervoer Noord-Nederland, Beter goed(eren) vervoer!,

Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN), januari 2004 lit [19] Richtlijnen Vaarwegen RVW 2005, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, oktober 2006 lit [20] Toekomstvisie Bureau Bediening - Bediening op afstand, provincie Groningen, juni 2009 lit [21] Vaarweg Lemmer-Delfzijl Planstudie, Langman fase 1 uitbouw tot klasse Va, provincie Fryslân,

provincie Groningen, januari 2004 lit [22] Varen doe je samen, zie http://www.varendoejesamen.nl lit [23] Varen voor een vitale economie, Een veilige en duurzame binnenvaart, Ministerie van Verkeer

en Waterstaat, november 2007 lit [24] Veilig varen doen we samen, zie http://www.vananaarbeter.nl lit [25] Versterking logistieke positie Noord-Nederland, concept kadernotitie, Buck Consultants

International, mei 2008

Nota Beheer provinciale vaarwegen 2011-2020

Documents

Transcript of Nota Beheer provinciale vaarwegen 2011-2020