Inleiding tot de Inleiding tot de EndocrinologieEndocrinologie

Dr. R. SchatsDr. R. SchatsIVF CentrumIVF Centrum

VU mcVU mc

Onderwerpen 1e lesOnderwerpen 1e les

Wat zijn hormonenWat zijn hormonen

Soorten hormonenSoorten hormonen

RegelmechanismenRegelmechanismen

Menstruele cyclus: welke organen Menstruele cyclus: welke organen

zijn erbij betrokken: zijn erbij betrokken:

Wat zijn hormonen ?Wat zijn hormonen ?

Stoffen die biologische processen Stoffen die biologische processen

versnellenversnellen

Specifieke eindorganen Specifieke eindorganen

BiokatalysatorenBiokatalysatoren

Twee soorten hormonenTwee soorten hormonen

Eiwithormonen: Peptiden Eiwithormonen: Peptiden

groot moleculaire stoffen groot moleculaire stoffen

Vethormonen: Steroïden Vethormonen: Steroïden

klein moleculaire stoffenklein moleculaire stoffen

Plaats van werking:Plaats van werking:aangrijpingspuntaangrijpingspunt

Peptiden: celmembraanPeptiden: celmembraan

Steroïden: celkernSteroïden: celkern

RegelmechanismenRegelmechanismen

Het lichaam streeft naar een Het lichaam streeft naar een

evenwicht: homeostaseevenwicht: homeostase

Principe van negatieve feedback Principe van negatieve feedback

Regulatie indelingRegulatie indeling

Centraal orgaanCentraal orgaan

Uitvoerend orgaanUitvoerend orgaan

DoelorgaanDoelorgaan

Eindorganen Eindorganen

Een bedrijf: VU mcEen bedrijf: VU mc

Centraal orgaan: DirectieCentraal orgaan: Directie

Uitvoerend orgaan: ManagersUitvoerend orgaan: Managers

Doelorgaan: PersoneelDoelorgaan: Personeel

Eindorganen: Patiënten Eindorganen: Patiënten

Regulatie indelingRegulatie indeling

Centraal: Hypothalamus Centraal: Hypothalamus

Uitvoerend orgaan: HypophyseUitvoerend orgaan: Hypophyse

Doelorgaan: diverseDoelorgaan: diverse

Eindorganen: vele Eindorganen: vele

Regelmechanisme: Regelmechanisme: voorbeeld: Schildkliervoorbeeld: Schildklier

Hypothalamus: TRHHypothalamus: TRH

Hypophyse: TSHHypophyse: TSH

Doelorgaan: schildklier: T4, T3Doelorgaan: schildklier: T4, T3

Eindorganen: vele Eindorganen: vele

De menstruele cyclusDe menstruele cyclus

Welke organen zijn erbij betrokken ?Welke organen zijn erbij betrokken ?

Wat is het doel ?Wat is het doel ?

ZwangerschapZwangerschap

WelvaartsverschijnselWelvaartsverschijnsel

Regelmechanisme: Regelmechanisme: voorbeeld: Ovariumvoorbeeld: Ovarium

Hypothalamus: GnRH (LHRH)Hypothalamus: GnRH (LHRH) Hypophyse: FSH / LHHypophyse: FSH / LH Doelorgaan: ovarium: E2, P4Doelorgaan: ovarium: E2, P4 Eindorganen: o.a. uterus, cervix, Eindorganen: o.a. uterus, cervix,

vagina, huid, etc vagina, huid, etc

Hormonen in de Hormonen in de menstruele cyclusmenstruele cyclus

02468

10121416

1 4 7 10 13 16 19 22 25 28cyclusdag

FSH

FSH ( I U/ L)

Hormonen in de Hormonen in de menstruele cyclusmenstruele cyclus

0

200

400600

800

1000

1200

1 4 7 10 13 16 19 22 25 28cyclusdag

oest

radi

ol

Oest radiol (pmol/ L)

Hormonen in de Hormonen in de menstruele cyclusmenstruele cyclus

02468

10121416

1 4 7 10 13 16 19 22 25 28cyclusdag

FSH

0

200

400

600

800

1000

1200

oestradiol

FSH Oest radiol

Hormonen in de Hormonen in de menstruele cyclusmenstruele cyclus

0

20

4060

80

100

120

1 4 7 10 13 16 19 22 25 28cyclusdag

LH

LH ( I U/ L)

Hormonen in de Hormonen in de menstruele cyclusmenstruele cyclus

010203040506070

1 4 7 10 13 16 19 22 25 28cyclusdag

prog

este

ron

Progest eron (ng/ ml)

Hormonen in de Hormonen in de menstruele cyclusmenstruele cyclus

0,1

1

10

100

1000

1 4 7 10 13 16 19 22 25 28cyclusdag

LH, F

SH, P

4

0

200400

600

8001000

1200

oestradiol

FSH LH Progest eron Oest radiol

ConclusiesConclusies

Hormonen zijn biokatalysatorenHormonen zijn biokatalysatoren

Peptide- en VethormonenPeptide- en Vethormonen

HomeostaseHomeostase

Negatieve feedback Negatieve feedback