K(l)ikken op erfgoed aan de KU Leuven

An SmetsInformatie aan Zee13 september 2013

Documentair erfgoed aan de KU Leuven

voornamelijk bewaard in

• het Tabularium (Centrale Bibliotheek)

• de Maurits Sabbebibliotheek (theologie en religiewetenschappen)

• het Universiteitsarchief

Thema’s• het academisch erfgoed van de universiteit vanaf haar

ontstaan tot heden, met inbegrip van de hele intellectuele productie en de geschiedenis van de instelling en haar betekenis voor de Lage Landen en haar uitstraling wereldwijd (Centrale Bibliotheek en Universiteitsarchief)

• het religieus erfgoed van de Lage Landen, in relatie met cultuurgebieden als wetenschap en kunst, en geconcentreerd in collecties van kerkelijke herkomst en uit religieuze instituten als de jezuïeten, franciscanen, kapucijnen (Maurits Sabbebibliotheek)

bron: http://bib.kuleuven.be/ub/ub-cultureel/erfgoed/profiel

Enkele cijfers: Tabularium (1)• meer dan 2000 handschriften, van antieke papyri tot de

20ste eeuw

bijna 150 collegedictatenbijna 400 handschrift(fragment)en van voor 1600autografen en brieven, o.a. Craneveltcorrespondentie

ms. 1005https://services.libis.be/query?query=sys:LBS01003703527&view=KULeuven&institution=KUL&builder=primo_opensearch&host=limo.libis.be

Enkele cijfers: Tabularium (2)• ca 40.000 oude drukken

Oude academische collectie (tot 1797/1815)

Corblecollectie

• prenten

• krantenspecimina (collectie Vervliet-Henderick)

• pamfletten

• …

Unio pro conservatione rei publici (Antwerpen, 1515), fol. 20Tabularium, 2B2529 https://services.libis.be/query?query=sys:LBS01001937605&view=KULeuven&institution=KUL&builder=primo_opensearch&host=limo.libis.be

Enkele cijfers: Maurits Sabbebibliotheek

• 1200 handschriften bijbel van Anjou

• 702 incunabelen

• ca. 2.000 postincunabelen

• ca. 7.500 drukken uit de latere 16de eeuw

• ca. 60.000 drukken uit de 17de eeuw

• ca. 115.000 drukken uit de18de eeuw

Bijbel van Anjou, fol. 308vhttp://www.bijbelvananjou.be/deanjoubijbelonline

Nieuws over de erfgoedcollectie

• blog op de UB-website

• website http://bib.kuleuven.be/ub/ub-cultureel/erfgoed

• tijdschrift Ex officina, ook online (http://bib.kuleuven.be/ub/over/bibliotheekfonds/ex-officina/index)

Fysieke consultatie erfgoed (en publiekswerking)

• in de leeszalen (studenten en onderzoekers)

• rondleidingen en bezoeken

• tentoonstellingen

• Valerius Andreasmuseum (geschiedenis van het boek)

• Erfgoeddag, Open Monumentendag

Digitalisering

relatief recente dienst binnen de UB KU Leuven

• aparte actielijn in het strategisch plan van de UB 2010-2013

• coördinator digitalisering sinds 2010

• digitaal labo sinds 2011

• eigen digitaliseringsprojecten en deelname aan verschillende lokale, Vlaamse en internationale initiatieven

Eigen digitaliseringsprojecten sinds 2010

• handschriften, o.a.o Bijbel van Anjou o collegedictateno Collectanea Adriani o handschriftfragmenteno Craneveltbrieven

• kapucijnerthesissen (www.capuchins-in-the-low-countries.org)

• boek in de kijker

Ex cathedradigitalisering, ontsluiting en valorisatie van de collectie collegedictaten van de KU Leuven, met tentoonstelling (maart-augustus 2012) en webexpo: http://expo.bib.kuleuven.be/

ms. 208

ms. 204

Samenwerkingsverbanden sinds 2011

• Flandrica.be (coord.: Vlaamse Erfgoedbibliotheek)

• Bibliotheca imaginis figuratae (Maurits Sabbebibliotheek, Universite de Metz, UCL; www.jesuitica.be)

• Europeana Libraries: portretalbums

• Europeana Photography

• Venster op Leuven

Zichtbaarheid van het erfgoedmateriaal (1)

• Limo (onlinecatalogus)

Zichtbaarheid van het erfgoedmateriaal (2)

Twitter: Manuscript of the day

Zichtbaarheid van het erfgoedmateriaal (3)

afhankelijk van het thema: een selectie van het erfgoedmateriaal op reeds vermelde sites zoals

• Europeana

• Ex Cathedra

• Flandrica

• Venster op Leuven

Zichtbaarheid van het erfgoedmateriaal (4)

nieuw in 2013: iter dig-italicum

= verzamelsite voor alle gedigitaliseerde handschriften van de Centrale Bibliotheek

kan in een volgende fase aangevuld worden met:

• handschriften van andere KU Leuven-bibliotheken

• ander erfgoedmateriaal, bv. oude drukken

Iter dig-italicum: (voorlopige) inhoud

• 20 handschriften ouder dan 1600

• alle handschriftfragmenten ouder dan 1600

• collegedictaten

• 2 handschriften jonger dan 1600

• 31 korte teksten jonger dan 1600

• Craneveltbrieven

brief van Johannes Hovius aan Franciscus Cranevelt, LCB Ep. 34https://services.libis.be/query?query=sys:LBS01008326166&view=KULeuven&institution=KUL&builder=primo_opensearch&host=limo.libis.be

Iter dig-italicum en crowdsourcing meer dan enkel (mooie) plaatjes kijken

vrijwilligers laten transcriberen in de eerste plaats:

fragmenten en korte teksten

psalter, ms. 1491https://services.libis.be/query?query=sys:LBS01007739012&view=KULeuven&institution=KUL&builder=primo_opensearch&host=limo.libis.be

Waarom fragmenten en korte teksten?

• beperkt aantal (317)overzichtelijk geen grote groep vrijwilligers nodig

• snel resultaat voor de transcribent

• betere ontsluiting van de teksten

• voldoende afwisseling (taal, thema’s)

• bij goed resultaat: mogelijkheid tot uitbreiding naar grotere documenten

Hoe werkt het?vrijwilliger maak

account aan en kiest tekst om te

transcriberen

transcriptie wordt

verzonden naar de moderator

moderator kijkt transcriptie na

transcriptie ok?

ja

feedback naar vrijwilliger

onlinepublicatie

nee

feedback naar vrijwilliger met

vraag om verbetering

Vrijwilligers gezocht: doelgroepen

specifieke communicatie naar

• scholen

• onderzoeksgroepen

• professoren / studenten

algemene communicatie via

• internet (website UB, erfgoedsites, mailinglijsten,…)

• tijdschriften van de universiteit of van erfgoedinstellingen

Enkele schermafdrukken (1)

http://cag.be.halotest.cc.kuleuven.be/schatkamer/

Enkele schermafdrukken (2)

Enkele schermafdrukken (2)

Enkele schermafdrukken (3)

Enkele schermafdrukken (4)

Enkele schermafdrukken (5)

Copyright

foto’s © Bruno Vandermeulen