Kindertaalverwerving1 KindertaalverwervingKindertaalverwerving Theoretische grondslagen en principes...
-
Upload
diana-vink -
Category
Documents
-
view
216 -
download
0
Transcript of Kindertaalverwerving1 KindertaalverwervingKindertaalverwerving Theoretische grondslagen en principes...
Kindertaalverwerving 1
Introtheorie
overzichtpathologie
KindertaalverwervingKindertaalverwervingKindertaalverwervingKindertaalverwerving• Theoretische grondslagen en principes
• Overzicht van de taalontwikkeling
• Toepassingen en taalstoornissen
• Tentamenstof: boeken en colleges
• Theoretische grondslagen en principes
• Overzicht van de taalontwikkeling
• Toepassingen en taalstoornissen
• Tentamenstof: boeken en colleges
Kindertaalverwerving 2
Introtheorie
overzichtpathologie
Theoretische grondslagenTheoretische grondslagen
11
Kindertaalverwerving 3
Introtheorie
overzichtpathologie
Hoe leert een kind taal?Hoe leert een kind taal?Hoe leert een kind taal?Hoe leert een kind taal?
• Snel, moeiteloos en informeel• Alle kinderen en alleen kinderen
• Species specifiek en species uniform• Relatief onafhankelijk van cognitie
(Williams syndroom, Down’s syndroom)
• Autonoom proces • Universeel• Relatief onafhankelijk van instructie
• Snel, moeiteloos en informeel• Alle kinderen en alleen kinderen
• Species specifiek en species uniform• Relatief onafhankelijk van cognitie
(Williams syndroom, Down’s syndroom)
• Autonoom proces • Universeel• Relatief onafhankelijk van instructie
Kindertaalverwerving 4
Introtheorie
overzichtpathologie
Wat leert een kind als het Wat leert een kind als het taal leerttaal leert
Wat leert een kind als het Wat leert een kind als het taal leerttaal leert
• Een zeer complexe structuur
• Kenmerken• Compositionaliteit
• Constituenten en structuren
• Regels• Generatief karakter• Welgevormdheid• Recursiviteit
• Een zeer complexe structuur
• Kenmerken• Compositionaliteit
• Constituenten en structuren
• Regels• Generatief karakter• Welgevormdheid• Recursiviteit
Kindertaalverwerving 5
Introtheorie
overzichtpathologie
Compositionaliteit, regels, Compositionaliteit, regels, recursiviteit …recursiviteit …
Compositionaliteit, regels, Compositionaliteit, regels, recursiviteit …recursiviteit …
De
Art
slim m e
AP
student
N
NP
w il
V
m et
P
een
Art
pen
N
NP
PP
schrijven
V
VP
S
De
Art
slim m e
AP
student
N
NP
w il
V
m et
P
een
Art
pen
N
NP
PP
schrijven
V
VP
S
Zie Frijn en de Haan, pag. 123
Kindertaalverwerving 6
Introtheorie
overzichtpathologie
Taalverwerving: definitieTaalverwerving: definitieTaalverwerving: definitieTaalverwerving: definitie
• Verwerf vanuit een beginpositie• Die zich kenmerkt door het ontbreken van
taalkennis en – vaardigheid (?)
• Op basis van een zeer uitgebreide maar onvolledige reeks voorbeelden/instructies• Onderbepaaldheidsprobleem
• Het vermogen tot uiten en begrijpen van taal zodanig dat de verworven taal• correspondeeert met die uit het taalaanbod• Overdraagbaar is op een volgende generatie
• Verwerf vanuit een beginpositie• Die zich kenmerkt door het ontbreken van
taalkennis en – vaardigheid (?)
• Op basis van een zeer uitgebreide maar onvolledige reeks voorbeelden/instructies• Onderbepaaldheidsprobleem
• Het vermogen tot uiten en begrijpen van taal zodanig dat de verworven taal• correspondeeert met die uit het taalaanbod• Overdraagbaar is op een volgende generatie
leerbaarheidsprobleem
Kindertaalverwerving 7
Introtheorie
overzichtpathologie
leerbaarheidsprobleemleerbaarheidsprobleemleerbaarheidsprobleemleerbaarheidsprobleem
• Regels afleiden uit exemplarische set
• Onderbepaaldheid• Essentiële principes kunnen niet uit aanbod
worden afgeleid, tenzij met voorkennis
• Meerlagigheid• Vorm (fonologie, morfologie); structuur
(syntaxis), betekenis (semantiek), doel (pragmatiek)
• No-negative evidence probleem
• Regels afleiden uit exemplarische set
• Onderbepaaldheid• Essentiële principes kunnen niet uit aanbod
worden afgeleid, tenzij met voorkennis
• Meerlagigheid• Vorm (fonologie, morfologie); structuur
(syntaxis), betekenis (semantiek), doel (pragmatiek)
• No-negative evidence probleem
Kindertaalverwerving 8
Introtheorie
overzichtpathologie
Hoe verwerven we taal?Hoe verwerven we taal?Hoe verwerven we taal?Hoe verwerven we taal?
• Overdrachtsprincipe• Structuur is van te voren
aanwezig
• Waar?• Omgeving: leerprincipe• Organisme: aangeboren
kennis (LAD)
• Instructie en selectie• Instructie: Imitatie, correctie
en oefenen • Selectie: hypothese-toetsing,
constraints, parametersetting en triggering
• Constraints: cognitieve en linguistische
• Overdrachtsprincipe• Structuur is van te voren
aanwezig
• Waar?• Omgeving: leerprincipe• Organisme: aangeboren
kennis (LAD)
• Instructie en selectie• Instructie: Imitatie, correctie
en oefenen • Selectie: hypothese-toetsing,
constraints, parametersetting en triggering
• Constraints: cognitieve en linguistische
• Zelf-organisatieprincipe• Structuur ontstaat
spontaan• Condities voor
zelforganisatie
• Waar?• Volgende stap = product
van vorige• Integratie organisme en
omgeving
• Ontwikkeling• Equilibratie (Piaget)• Taal als attractortoestand
• Zelf-organisatieprincipe• Structuur ontstaat
spontaan• Condities voor
zelforganisatie
• Waar?• Volgende stap = product
van vorige• Integratie organisme en
omgeving
• Ontwikkeling• Equilibratie (Piaget)• Taal als attractortoestand
Kindertaalverwerving 9
Introtheorie
overzichtpathologie
Selectie als Selectie als verwervingsmechanismeverwervingsmechanisme
Selectie als Selectie als verwervingsmechanismeverwervingsmechanisme
• Hypothesetoetsing:• Vorm hypothese• Toets
• Constraint• Beperking van de hypotheseruimte• Bvb.: cognitieve indeling van wereld in objecten en
acties/linguistisch onderscheid N en V
• Parametersetting• Parameter: aangeboren centrale regel met beperkte
mogelijkheden• Parameter wordt gefixeerd
• Hypothesetoetsing:• Vorm hypothese• Toets
• Constraint• Beperking van de hypotheseruimte• Bvb.: cognitieve indeling van wereld in objecten en
acties/linguistisch onderscheid N en V
• Parametersetting• Parameter: aangeboren centrale regel met beperkte
mogelijkheden• Parameter wordt gefixeerd
Voorbeeld: hoofd-plaatsingsparameter• Hoofd: verplichte onderdeel van een constituent, bv.
naamwoord, werkwoord, voorzetsel• Parameter: hoofd-eerst <>hoofd-laatst• Engels: hoofd-eerst, Japans: hoofd-laatst
• (I) – Eat - Sushi <> (Ik) – Sushi – eten• To - Kyoto <> Kyoto – naar• Taller-than-Kenji <> Kenji–groter-dan
• (S)VO – (S)OV; PrepN - NPrep; AdjN - NAdj
Voorbeeld: hoofd-plaatsingsparameter• Hoofd: verplichte onderdeel van een constituent, bv.
naamwoord, werkwoord, voorzetsel• Parameter: hoofd-eerst <>hoofd-laatst• Engels: hoofd-eerst, Japans: hoofd-laatst
• (I) – Eat - Sushi <> (Ik) – Sushi – eten• To - Kyoto <> Kyoto – naar• Taller-than-Kenji <> Kenji–groter-dan
• (S)VO – (S)OV; PrepN - NPrep; AdjN - NAdj
Kindertaalverwerving 10
Introtheorie
overzichtpathologie
Omgevingsinvloeden (1/3)Omgevingsinvloeden (1/3)Omgevingsinvloeden (1/3)Omgevingsinvloeden (1/3)
• Nativistische benadering (Chomsky)• Poverty of the stimulus• No-negative-evidence
• Alleen inhoudelijk
• Rol van de omgeving• Input: babytalk• Interactiepatronen• Frequentie (hoeveelheid taalaanbod)
• Nativistische benadering (Chomsky)• Poverty of the stimulus• No-negative-evidence
• Alleen inhoudelijk
• Rol van de omgeving• Input: babytalk• Interactiepatronen• Frequentie (hoeveelheid taalaanbod)
Kindertaalverwerving 11
Introtheorie
overzichtpathologie
Omgevingsinvloeden (2/3)Omgevingsinvloeden (2/3)Omgevingsinvloeden (2/3)Omgevingsinvloeden (2/3)
• Babytalk of Child-Directed-Speech• Korte eenvoudige zinnen• Duidelijke articulatie en gemarkeerde intonatie• Hoge tonen (preferentie)• Veel herhalingen
• Interactie• Sensitieve responsiviteit op kinderuitspraken• Fine-tuning: Aanpassing tijdens gesprekken
• Gebruik van kind cues (dove, blinde kn)
• Semantic contingency• Syntactische extensie en reconstructie van zinnen na
fouten/onvolledige zinnen van het kind• Indirecte negatieve feedback
• Evolueert mee met complexiteit kindertaal
• Babytalk of Child-Directed-Speech• Korte eenvoudige zinnen• Duidelijke articulatie en gemarkeerde intonatie• Hoge tonen (preferentie)• Veel herhalingen
• Interactie• Sensitieve responsiviteit op kinderuitspraken• Fine-tuning: Aanpassing tijdens gesprekken
• Gebruik van kind cues (dove, blinde kn)
• Semantic contingency• Syntactische extensie en reconstructie van zinnen na
fouten/onvolledige zinnen van het kind• Indirecte negatieve feedback
• Evolueert mee met complexiteit kindertaal
Kindertaalverwerving 12
Introtheorie
overzichtpathologie
Omgevingsinvloeden (3/3)Omgevingsinvloeden (3/3)Omgevingsinvloeden (3/3)Omgevingsinvloeden (3/3)
• Babytalk of Child-Directed-Speech• Interactie• Frequentie
• Aanzienlijke verschillen in freq van input• Hoge<>lage opleiding moeder: factor 7
• Directe invloed op woordenschat, indirect op syntaxis
• Conclusie• Niet alle taalaspecten even afhankelijk/niet op
dezelfde wijze afhankelijk• Belang van auto-input (eigen taal van het kind)• Belang van constructieprocessen door het kind zelf
• Babytalk of Child-Directed-Speech• Interactie• Frequentie
• Aanzienlijke verschillen in freq van input• Hoge<>lage opleiding moeder: factor 7
• Directe invloed op woordenschat, indirect op syntaxis
• Conclusie• Niet alle taalaspecten even afhankelijk/niet op
dezelfde wijze afhankelijk• Belang van auto-input (eigen taal van het kind)• Belang van constructieprocessen door het kind zelf
Kindertaalverwerving 13
Introtheorie
overzichtpathologie
Overzicht van de taalontwikkelingOverzicht van de taalontwikkeling
22
Kindertaalverwerving 14
Introtheorie
overzichtpathologie
inhoudinhoudinhoudinhoud
• Taalontwikkeling in vogelvlucht
• Vroeglinguale periode • 1, 2 en meerwoordzinnen• van Dijk, 3e college
• Differentiatiefase• Syntaxis en morfologie• Krikhaar, 6e college
• Taalontwikkeling in vogelvlucht
• Vroeglinguale periode • 1, 2 en meerwoordzinnen• van Dijk, 3e college
• Differentiatiefase• Syntaxis en morfologie• Krikhaar, 6e college
Kindertaalverwerving 15
Introtheorie
overzichtpathologie
Fasen in de taalontwikkelingFasen in de taalontwikkelingFasen in de taalontwikkelingFasen in de taalontwikkeling
• Prelinguale fase 0.0 – 1.0
• Vroeglinguale fase 1.0 – 2.6
• Differentiatiefase 2.6 – 5.0
• Voltooiingsfase 5.0 – 9.0
• Prelinguale fase 0.0 – 1.0
• Vroeglinguale fase 1.0 – 2.6
• Differentiatiefase 2.6 – 5.0
• Voltooiingsfase 5.0 – 9.0
Kindertaalverwerving 16
Introtheorie
overzichtpathologie
Prelinguale fase (1/2)Prelinguale fase (1/2)Prelinguale fase (1/2)Prelinguale fase (1/2)
• Nog geen conventionele taal
• Communicatieve ontwikkeling
• “passieve” conventionele taal
• Foneemontwikkeling
• Nog geen conventionele taal
• Communicatieve ontwikkeling
• “passieve” conventionele taal
• Foneemontwikkeling
Kindertaalverwerving 17
Introtheorie
overzichtpathologie
Prelinguale fase (2/2)Prelinguale fase (2/2)Prelinguale fase (2/2)Prelinguale fase (2/2)
• Substadia:• Huilen 0 – 1.5 maand• Vocaliseren 1.5 – 4 maanden
• Vocalenproductie• Intonatie
• Vocaal spel 4.0 – 7.0 maanden• Proto-conversatie (turntaking)
• Brabbelen (7 – 12 maanden)• Foneemstructuur van de moedertaal• Repetitief brabbelen (herhaling)• Gevarieerd brabbelen
• Prosodie
• Substadia:• Huilen 0 – 1.5 maand• Vocaliseren 1.5 – 4 maanden
• Vocalenproductie• Intonatie
• Vocaal spel 4.0 – 7.0 maanden• Proto-conversatie (turntaking)
• Brabbelen (7 – 12 maanden)• Foneemstructuur van de moedertaal• Repetitief brabbelen (herhaling)• Gevarieerd brabbelen
• Prosodie
Kindertaalverwerving 18
Introtheorie
overzichtpathologie
Vroeglinguale fase (1/1)Vroeglinguale fase (1/1)Vroeglinguale fase (1/1)Vroeglinguale fase (1/1)
• 1-woordzinfase (1.0 – 1.6 jaar)• Betekenistoekening aan herkenbare woorden• Proto-woorden (bv. Kinderkamerwoorden)• Holophrasen: relatie met syntaxis
• 2- en meerwoordzinfase (1.6 – 2.6 jaar)• Productieve combinatie van 2 of meer woorden• Inhoudswoorden• Woordenschatspurt rond 2.0
• 500 woorden
• 1-woordzinfase (1.0 – 1.6 jaar)• Betekenistoekening aan herkenbare woorden• Proto-woorden (bv. Kinderkamerwoorden)• Holophrasen: relatie met syntaxis
• 2- en meerwoordzinfase (1.6 – 2.6 jaar)• Productieve combinatie van 2 of meer woorden• Inhoudswoorden• Woordenschatspurt rond 2.0
• 500 woorden
Kindertaalverwerving 19
Introtheorie
overzichtpathologie
Differentiatiefase (1/1)Differentiatiefase (1/1)Differentiatiefase (1/1)Differentiatiefase (1/1)
• Vroege (2.6 – 3.6) en late (3.6 – 5.0) differentiatiefase
• Syntactische ontwikkeling• Functiewoorden
• Lidwoorden, preposities
• Werkwoord• Tijden• Finiete vorm
• Overregularisatie• Meegebrengd, gevald
• Vroege (2.6 – 3.6) en late (3.6 – 5.0) differentiatiefase
• Syntactische ontwikkeling• Functiewoorden
• Lidwoorden, preposities
• Werkwoord• Tijden• Finiete vorm
• Overregularisatie• Meegebrengd, gevald
Kindertaalverwerving 20
Introtheorie
overzichtpathologie
Voltooiingsfase (1/1)Voltooiingsfase (1/1)Voltooiingsfase (1/1)Voltooiingsfase (1/1)
• Actieve woordenschat tussen 3000-4000, passieve 6000 en 8000
• Expliciet taalleren en –onderwijs
• Meta-linguistische vaardigheden
• Narratieve vaardigheden
• Nieuwe kennisgebieden• Theory-of-mind
• Actieve woordenschat tussen 3000-4000, passieve 6000 en 8000
• Expliciet taalleren en –onderwijs
• Meta-linguistische vaardigheden
• Narratieve vaardigheden
• Nieuwe kennisgebieden• Theory-of-mind
Kindertaalverwerving 21
Introtheorie
overzichtpathologie
TaalpathologieTaalpathologie
33
Kindertaalverwerving 22
Introtheorie
overzichtpathologie
OverzichtOverzichtOverzichtOverzicht
• Een overzicht van taalpathologie met demonstraties• Goorhuis-Brouwer
• SLI (Specific Language Impairment of Specifieke Taalstoornis)• Wat is het?• Stoornissen: algemene aspecten relevant voor SLI• Wat is SLI, diagnostiek, problematische aspecten• Soorten SLI en mogelijke oorzaken• interventiemogelijkheden
• Een overzicht van taalpathologie met demonstraties• Goorhuis-Brouwer
• SLI (Specific Language Impairment of Specifieke Taalstoornis)• Wat is het?• Stoornissen: algemene aspecten relevant voor SLI• Wat is SLI, diagnostiek, problematische aspecten• Soorten SLI en mogelijke oorzaken• interventiemogelijkheden
Kindertaalverwerving 23
Introtheorie
overzichtpathologie
Wat is SLIWat is SLIWat is SLIWat is SLI• Taalstoornis niet veroorzaakt door
• Sensorische handicap• Intellectuele achterstand• Motorische problemen• Ernstige neurologische dysfunctie• Emotionele of gedragsproblemen• Sociale of culturele deprivatie
• Symptomen• Morphosyntactische problemen
• Bv werkwoordsverbuiging
• Fonologische problemen• Discriminatie van woord-uitgangen
• Lexicale problemen• Woorden opslaan en woordvinding
• Pragmatische problemen
• Taalstoornis niet veroorzaakt door• Sensorische handicap• Intellectuele achterstand• Motorische problemen• Ernstige neurologische dysfunctie• Emotionele of gedragsproblemen• Sociale of culturele deprivatie
• Symptomen• Morphosyntactische problemen
• Bv werkwoordsverbuiging
• Fonologische problemen• Discriminatie van woord-uitgangen
• Lexicale problemen• Woorden opslaan en woordvinding
• Pragmatische problemen
Kindertaalverwerving 24
Introtheorie
overzichtpathologie
Stoornissenproblematiek (1/2)Stoornissenproblematiek (1/2)Stoornissenproblematiek (1/2)Stoornissenproblematiek (1/2)• Diverse Opvattingen• Modulaire opvatting
• Oorzaak = defecte module• Vormen:
• Nativisme• Cognitive neuropscyhologie
• Ontwikkelingsbenadering• Oorzaak = ontwikkelingsproces• Vormen
• Levensloopbenadering• Dynamische systeembenadering
• Webmodel van ontwikkeling• Alle factoren afhankelijk van elkaar in de tijd• Stabiliteit, variabiliteit en plasticiteit
• Diverse Opvattingen• Modulaire opvatting
• Oorzaak = defecte module• Vormen:
• Nativisme• Cognitive neuropscyhologie
• Ontwikkelingsbenadering• Oorzaak = ontwikkelingsproces• Vormen
• Levensloopbenadering• Dynamische systeembenadering
• Webmodel van ontwikkeling• Alle factoren afhankelijk van elkaar in de tijd• Stabiliteit, variabiliteit en plasticiteit
Kindertaalverwerving 25
Introtheorie
overzichtpathologie
Stoornissenproblematiek (2/2)Stoornissenproblematiek (2/2)Stoornissenproblematiek (2/2)Stoornissenproblematiek (2/2)
• Verschillende aspecten, verschillend onderzoek, verschillende interventie
• Het organische aspect (impairment)• Voorbeeld: auditief verwerkingsprobleem• Diagnostiek: sensitieve test
• Het functionele aspect (disability)• Voorbeeld: slecht taalgebruik• Diagnostiek: klinische test
• Het sociale aspect (handicap)• Voorbeeld: sociaal isolement
• Aspecten zijn relatief onafhankelijk van elkaar, maar zijn verbonden in een ontwikkelingscontext
• Verschillende aspecten, verschillend onderzoek, verschillende interventie
• Het organische aspect (impairment)• Voorbeeld: auditief verwerkingsprobleem• Diagnostiek: sensitieve test
• Het functionele aspect (disability)• Voorbeeld: slecht taalgebruik• Diagnostiek: klinische test
• Het sociale aspect (handicap)• Voorbeeld: sociaal isolement
• Aspecten zijn relatief onafhankelijk van elkaar, maar zijn verbonden in een ontwikkelingscontext
Kindertaalverwerving 26
Introtheorie
overzichtpathologie
DiagnostiekDiagnostiekDiagnostiekDiagnostiek• Discrepantiecriterium
• Bv IQ score boven (M – Stdev), taalscore onder (M-Stdev)
• Gebruik van standaard-taaltests, observatie, checklists• Problemen
• Statistisch: score-variabiliteit• Klinisch: comorbiditeit
• Oplossingen• Diagnostiek van ranges I.p.v. ware scores• Multidimensioneel I.p.v. categoriaal model
• Praktische, financiële en politieke consequënties
• Diagnostiek medebepaald door interventiemogelijkheden
• Discrepantiecriterium• Bv IQ score boven (M – Stdev), taalscore onder (M-Stdev)
• Gebruik van standaard-taaltests, observatie, checklists• Problemen
• Statistisch: score-variabiliteit• Klinisch: comorbiditeit
• Oplossingen• Diagnostiek van ranges I.p.v. ware scores• Multidimensioneel I.p.v. categoriaal model
• Praktische, financiële en politieke consequënties
• Diagnostiek medebepaald door interventiemogelijkheden
Kindertaalverwerving 27
Introtheorie
overzichtpathologie
Vormen enVormen en oorzakenoorzaken (1/2)(1/2)Vormen enVormen en oorzakenoorzaken (1/2)(1/2)• “Typische” SLI
• Vooral grammaticale en morpho-syntactische problemen
• Verklaringen• Low-level auditory perceptual impairment (vooral volgorde)• Stoornissen in aangeboren hersenmodules nodig voor taal• Beperkingen in verwerkingscapaciteit/korte termijn geheugen
• Ernstige receptieve en poductiestoornissen• Ernstige moeilijkheden bij begrijpen• Verworven epileptische afasie (Landau-Kleffner
syndroom)• Ontwikkelingsdyspraxie (spreekmotoriek)
• “Typische” SLI• Vooral grammaticale en morpho-syntactische
problemen• Verklaringen
• Low-level auditory perceptual impairment (vooral volgorde)• Stoornissen in aangeboren hersenmodules nodig voor taal• Beperkingen in verwerkingscapaciteit/korte termijn geheugen
• Ernstige receptieve en poductiestoornissen• Ernstige moeilijkheden bij begrijpen• Verworven epileptische afasie (Landau-Kleffner
syndroom)• Ontwikkelingsdyspraxie (spreekmotoriek)
Kindertaalverwerving 28
Introtheorie
overzichtpathologie
Vormen enVormen en oorzakenoorzaken (2/2)(2/2)Vormen enVormen en oorzakenoorzaken (2/2)(2/2)• Pragmatische taalstoornis
• Sociaal gebruik van taal• SLI of autisme/PDD-N OS/ADHD
• Comorbiditeitsproblematiek• Sterke samenhang met andere stoornissen• Sociale aspect van taal: PDD-NOS en ADHD• Fonologisch aspect van taal: samenhang met
dyslexie
• Pragmatische taalstoornis• Sociaal gebruik van taal• SLI of autisme/PDD-N OS/ADHD
• Comorbiditeitsproblematiek• Sterke samenhang met andere stoornissen• Sociale aspect van taal: PDD-NOS en ADHD• Fonologisch aspect van taal: samenhang met
dyslexie
Kindertaalverwerving 29
Introtheorie
overzichtpathologie
Interventie (1/2)Interventie (1/2)Interventie (1/2)Interventie (1/2)
• Types• Responsieve interactie
• Kindgeleid• Veel expansies en modificaties• Vooral effectief boven MLU 2.5
• Indirecte instructie• Kindgeleid• Veel expliciete vragen, voordoen en imitatie• Vooral effectief onder MLU 2.5
• Directe instructie• Volwassene-geleid• Vragen, bekrachtiging, programmabepaald
• Types• Responsieve interactie
• Kindgeleid• Veel expansies en modificaties• Vooral effectief boven MLU 2.5
• Indirecte instructie• Kindgeleid• Veel expliciete vragen, voordoen en imitatie• Vooral effectief onder MLU 2.5
• Directe instructie• Volwassene-geleid• Vragen, bekrachtiging, programmabepaald
Kindertaalverwerving 30
Introtheorie
overzichtpathologie
Interventie(2/2)Interventie(2/2)Interventie(2/2)Interventie(2/2)
• Effectiviteit• Afhankelijk van kind
• Taalniveau• Intellectueel niveau
• Afhankelijk van ouders• Initiele responsiviteit van de ouder
• Effectgrootte• Afhankelijk van aard van stoornis• Effectgrootte in stdev van gestandaardiseerde tests• Articulatie/fonologie: + 1/3 sd ; expressieve taal: 1 sd;
receptieve taal: 1 sd; auditieve discriminatie: ¼ sd
• Effectiviteit• Afhankelijk van kind
• Taalniveau• Intellectueel niveau
• Afhankelijk van ouders• Initiele responsiviteit van de ouder
• Effectgrootte• Afhankelijk van aard van stoornis• Effectgrootte in stdev van gestandaardiseerde tests• Articulatie/fonologie: + 1/3 sd ; expressieve taal: 1 sd;
receptieve taal: 1 sd; auditieve discriminatie: ¼ sd