Kerk onderweg naar morgen symposium ho

76
Symposium KERK ONDERWEG NAAR MORGEN

description

Er is veel in onze samenleving wat verandert. Denk bijvoorbeeld aan de afname van het aantal christenen in de samenleving. Of aan de nieuw vorm te geven participatiemaatschappij. Deze veranderingen zijn spannende processen die ook gevolgen hebben voor kerken. In hoeverre vragen ze om een omslag van ons denken, organiseren en handelen? Wat betekent dit bijvoorbeeld voor het diaconaat in je eigen buurt, je wijk en je kerkelijke gemeente? Zeker als blijkt dat juist kerkelijk betrokken mensen meer vrijwilligerswerk doen dan anderen. Maar ook wat betekent dit voor ieder christen? Veranderingen in de samenleving zijn ook merkbaar in onze levensstijl. We kiezen niet meer vanzelfsprekend voor een kerk, maar geloven op onze eigen manier. Andere vormen van kerk-zijn worden onderzocht en discipelschap doet zich als begrip meer en meer gelden. Maar wat betekent dat nu concreet? Vraagt dit werkelijk om een cultuuromslag ? En hoe ga je daar als kerk dan mee om? Vanuit deze achtergrond, en op basis van recent onderzoek, organiseren het Praktijkcentrum en het Platform Diaconale Samenwerking het symposium Kerk onderweg naar morgen.

Transcript of Kerk onderweg naar morgen symposium ho

Page 1: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

Symposium

KERK ONDERWEGNAAR MORGEN

Page 2: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Lezen: Matteüs 4:18-25

18 Toen hij langs het meer liep, zag hij twee broers, Simon, die Petrus genoemd wordt, en zijn broer Andreas. Ze wierpen hun net uit in het meer, het waren vissers. 19 Hij zei tegen hen: ‘Kom, volg mij, ik zal van jullie vissers van mensen maken.’ 20 Ze lieten meteen hun netten achter en volgden hem. 21 Even verderop zag hij twee andere broers, Jakobus, de zoon van Zebedeüs, en zijn broer Johannes. Ze waren met hun vader in hun boot bezig met het herstellen van de netten. Hij riep hen 22 en meteen lieten ze de boot en hun vader Zebedeüs achter en volgden hem.

Page 3: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Lezen: Matteüs 4:18-25

23 Hij trok rond in heel Galilea; hij gaf er onderricht in de synagogen, verkondigde het goede nieuws van het koninkrijk en genas iedere ziekte en elke kwaal onder het volk. 24 Het nieuws over hem verspreidde zich in heel Syrië. Allen die ergens aan leden en die gekweld werden door een ziekte of door pijn, en ook bezetenen en maanzieken en verlamden werden bij hem gebracht, en hij genas hen. 25 En grote groepen mensen volgden hem, uit Galilea en Dekapolis, uit Jeruzalem en Judea en uit het gebied aan de overkant van de Jordaan.

Page 4: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 5: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

Symposium

KERK ONDERWEGNAAR MORGENHans Schaeffer Behoeften onderzoek Praktijkcentrum

Kerken onderweg - maar waarheen, en hoe?

Page 6: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023

Kerken onderweg…

Onderzoek Praktijkcentrum

drie rondes 49 gemeenten, experts, 1000 gemeenteleden

Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 7: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023

Kerken onderweg…

Onderzoek Praktijkcentrum

Context Cultuur en identiteit Structuur en middelen Leiding

Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 8: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023

Kerken onderweg…

Kerk in transitie

jongeren inwijden vraagt om betrokken ouderen

hoe geef je kerkelijk leiding in transitie begeleiding in gebed in praktijken van

christelijk geloof

Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 9: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 10: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

Symposium

KERK ONDERWEGNAAR MORGENEen verlegen kerk James Kennedy

Page 11: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Een verlegen kerk / James Kennedy

Kerk heeft belangrijke rol in de samenleving gehad;

Kan de kerk dat nog wel hebben?

Zou de kerk dat moeten willen?

Page 12: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Kerkelijke bedeling ooit kern van armenzorg Nederland

Page 13: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Na 1965 armenzorg volledig in handen van overheid–nieuwe issues ontstonden

Page 14: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Vanaf jaren 80 geleidelijk meer inzet gevraagd van ‘civil society’ incl. kerken

‘Drie koningen’, kerst 1988 (De Bazuin)

Page 15: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Kerken en asielzoekers belangrijke ontwikkeling

Mozes- en Aaronkerk, Amsterdam

Page 16: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Kerken springen in de bres op duizenden manieren

Page 17: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Spannende nieuwe dynamiek, vooral misschien in de grote steden

Hoop voor Noord, Amsterdam

Page 18: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Hoe ver moet/kan de kerk gaan?

‘Jesus the Homeless’ in Davidson, N Carolina, VS

Page 19: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Issues

Theologische vraagstukken:

Is de kerk er ‘voor de wereld’ of gaat het om de gemeenschap van heiligen zelf? (cf. Joh. 17.9)

‘voor iedereen het goede doen, vooral voor onze geloofsgenoten’ (Galaten 6:10)

Page 20: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Strategische bedenkingen:

Onder welke voorwaarden kan je samenwerken met de lokale overheid en andere organisaties?

Moet je eigenlijk willen dat kerken en de civil society taken overnemen van de overheid?

In welke mate zijn kerken geschikt voor taken buiten de eigen muren?

Page 21: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Praktische problemen:

Beperkte inzet

Beperkte middelen

Beperkte know-how

‘Visie’ krijgt moeilijk gestalte

Page 22: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

En ook denkt men:Gaat best goed in de kerk zoals het nu gaat

Page 23: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Kerken doen het e.e.a. in samenleving:

Maar vaak met terughoudendheid, verlegenheid

Zonder dat hun kerk-zijn wezenlijk onder de loep wordt genomen

Page 24: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Voorbeeld:

Wat is het verband tussen vrijwilligerswerk van kerkleden die buiten de gemeente gedaan wordt

En het karakter van gemeente-zijn? Is er überhaupt impact?

Page 25: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Bezinning nodig op kerk-zijn

Thema’s:

Vreemdelingschap

Discipelschap /groeien in chr. deugden

Contrastgemeenschap

Page 26: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Dit kerk-zijn vereist ook inbreng van de samenleving, in kritische dialoog

Waar zijn de diepe noden waar wij een gezamenlijke roeping erkennen?

Wat zijn de goede vragen die daarbij horen?

Page 27: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Opdracht kan in kleine stappen

Wel belangrijk dat de bezinning en het handelen de roeping van de kerk verder helpt!

Page 28: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 29: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

Symposium

KERK ONDERWEGNAAR MORGENCors VisserIk wou dat ik twee hondjes was

Page 30: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Ik wou dat ik twee hondjes was

Cors Visser

Page 31: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Overheid en de participatiesamenleving

Page 32: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Participatiesamenleving en de kerk

Page 33: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Men wil beter

Onderzoek Jeannette Slenderbroek–Meints (2014):

- meer extern diaconaat- meer informeel

Page 34: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Het kan beter

Page 35: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

“And the more I considered Christianity, the more I found that while it had established a rule and order, the chief aim of that order was to give room for good things to run wild.”

G.K. Chesterton

Page 36: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Samen spelen

1: Kerk als gemeenschap

2: Gemeenschap in lokale context

3: Meer in en via de kerk

Page 37: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Vrijwilligers voor christelijke organisaties: 29%Vrijwilligers voor seculiere organisaties:23%

Page 38: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Ik wou dat ik twee hondjes was

dan kon ik samen spelen

Page 39: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 40: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

Symposium

KERK ONDERWEGNAAR MORGENJeannette Slendebroek Diaconaat 2020

Page 41: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

HELP!

Onderzoek binnen de CGK, NGK en GKv naar huidig en gewenst diaconaat

en wat daarvoor nodig is

Uitgevoerd door

Centrum voor Samenlevingsvraagstukken

J. Slendebroek-Meints MSc

Page 42: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Aanleiding voor onderzoek

Zijn gemeenteleden in de nabije toekomst nog bereid tijd en energie te steken in diaconaal werk?

Waarvoor en waardoor zijn we (nog) diaconaal bewogen?

Waar gaat het in essentie om in het leven van christenen en van christelijke gemeenschappen?

Page 43: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Onderzoeksvraag

In hoeverre wordt momenteel diaconaat door diaconieën en gemeenteleden gestalte gegeven, welke rol speelt gerechtigheid hierin en wat moet er gebeuren om te komen tot een bloeiend diaconaat 2020?

Page 44: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Onderzoeksmethoden

literatuurstudie en overleg (mei-november) vragenlijst in concept

september-november: 6 groepsinterviews met diakenen voorafgaande aan de survey (2 bij elke denominatie) aanvulling op vragenlijst

9 november-1 december: survey onder alle gemeenten CGK, NGK en GKv

3206 vragenlijsten: 505 diakenen/ diaconale werkers en 2701 gemeenteleden en anderen

focusgroep met diakenen in december resultaten survey doorgesproken

twee expertmeetings in januari en februari 2014

Page 45: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Resultaten en conclusie 1

Oriëntatie en organisatie diaconaat

1. Er is een duidelijke wens om meer extern diaconaat vorm te geven, maar dit mag niet ten koste gaan van intern diaconaat

2. Diaconaat mag iets formeler georganiseerd worden dan nu gebeurt.

Page 46: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Resultaten en conclusie 2

Visie op diaconaat in de notendop

Minder evangelie verkondiging, meer hulp bieden, ook buiten de kerken

Kortom, minder woord en meer daad, naar buiten!

Page 47: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Dus…

Gemeenteleden willen in diaconaal opzicht meer

buiten de kerkmuren gaat doen!

Hoe verhouden zich deze resultaten en conclusies tot het gegeven dat er wel een opleiding tot

dienaar van het Woord is, maar geen opleiding tot dienaar van Barmhartigheid en Gerechtigheid?

Klopt dit met Handelingen 6?

Page 48: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Resultaten en conclusie 4

In hoeverre hebben gemeenteleden de motivatie, de capaciteit en de gelegenheid om hulp te geven?

Er is veel motivatie. Tijd lijkt echter een remmende factor te zijn, vooral voor de ‘jongere’ generaties.

Page 49: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Resultaten en conclusie 4

Daarbij geven diakenen minder vaak dan gemeenteleden aan dat ze voldoende kennis/ vaardigheden hebben (capaciteit) om te helpen…

….en geven ze vaker aan het stimulerend tevinden met hulporganisaties samen te werken(gelegenheid).

Page 50: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Resultaten en conclusie 4

Verder geven vrouwen vaker dan mannen aan dat ze het ‘gewoon fijn vinden om anderen te helpen’ (motivatie)…

….en geven ze vaker aan dat zij mensen in noodin hun omgeving tegenkomen (capaciteit).

Page 51: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Dus…

Vrouwen lijken van nature meer diaconaal voorgesorteerd te zijn vrouwelijke diaken een gemiste kans?

Diakenen voelen zich minder capabel dan gemeenteleden. Gemeenteleden geven aan dat ze graag op hun talenten aangesproken worden

Als we natuurtalenten inzetten betekent dit dat:de motivatie hoog is, de capaciteit hoog is,de minimale tijd maximaal benut wordt!

Page 52: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Resultaten en conclusie 5

Meer samenwerking gewenst met hulporganisaties (diaconaal platform, Present, Schuldhulpmaatje, etc). Zij hebben namelijk contacten met de niet-kerkelijke naaste in nood.

Gemeenteleden geven nadrukkelijk aan dat ze beter op de hoogte gehouden willen worden over diaconale zaken. Nu laat de communicatie nogal eens te wensen over en weten ze niet hoe ze huntalenten kunnen inzetten.

Page 53: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Resultaten en conclusie 6

We ‘moeten’ ons meer bewust zijn van ons discipelschap en het gewoon vinden onze naaste in nood te helpen!

Daarbij is het gebed hard nodig.

Page 54: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Dus…

Hebben we als kerken nog iets te betekenen in en voor onze buurt?

Of maakt het niet uit voor de buurt als het kerkgebouw gesloten wordt?

Page 55: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Resultaten en conclusie 7

stim

uler

ende

rol

coör

dine

rend

e ro

l

netw

erke

nde

rol

sign

aler

ende

rol

toer

uste

nde

rol

bele

id m

aken

de ro

l

uitv

oere

nde

rol

miss

iona

ire ro

l

ande

rs0

20

40

60

80

100

7769

63 6052

44

31 30

1

Page 56: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Dus…

Diaken als stimulator, coördinator en networker… …en een beetje ‘uitvoerder’.

Vraagt dit een andere ‘soort’ diaken dan we nu gewend zijn?

Page 57: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Dank u wel…

…voor uw aandacht!

Page 58: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 59: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

Symposium

KERK ONDERWEGNAAR MORGENSake StoppelsMessy Church

Page 60: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

De gemeente als missionair-diaconale oefenruimte. Drie uitdagingen

Sake Stoppels, VU Amsterdam

Page 61: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Ontvangen en geven….

“Vutters en gepensioneerden die het gezellig vinden om langs te komen en een praatje (over vroeger) te maken; alleenstaanden, die het sociale contact waarderen; werklozen, die de kranten uitpluizen, op zoek naar een baan; (ex)psychiatrische patiënten die structuur in hun leven willen aanbrengen; een enkele dak/thuisloze, die de warmte en het kopje koffie waardeert. Ook verschillende gemeenteleden komen regelmatig langs.”

Page 62: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Ontvangen en geven….

“Vutters en gepensioneerden die het gezellig vinden om langs te komen en een praatje (over vroeger) te maken; alleenstaanden, die het sociale contact waarderen; werklozen, die de kranten uitpluizen, op zoek naar een baan; (ex)psychiatrische patiënten die structuur in hun leven willen aanbrengen; een enkele dak/thuisloze, die de warmte en het kopje koffie waardeert. Ook verschillende gemeenteleden komen regelmatig langs.”

Page 63: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Ontvangen en geven…

“Hulp vragen is een blijk van gezondheid.”

Page 64: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

IJswater, loterijen en de linkerhand…

“Let op dat jullie de gerechtigheid niet beoefenen voor de ogen van de mensen, alleen om door hen gezien te worden. Dan beloont jullie Vader in de hemel je niet. Dus wanneer je aalmoezen geeft, bazuin dat dan niet rond, zoals de huichelaars doen in de synagoge en op straat om door de mensen geprezen te worden. Ik verzeker jullie: zij hebben hun loon al ontvangen. Maar als je aalmoezen geeft, laat dan je linkerhand niet weten wat je rechterhand doet. Zo blijft je aalmoes in het verborgene, en jullie Vader, die in het verborgene ziet, zal je ervoor belonen.” (Mat. 6)

Page 65: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023

Een blinde vlek: de middencirkel

Het kleine persoonlijke bestaan

Ons maat-schappelijke leven

De grote samenleving

Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 66: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023

KERK

OP

ZONDAG

Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 67: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023

KERK

OP

MAANDAG

Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 68: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 69: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

Symposium

KERK ONDERWEGNAAR MORGENRoel KuiperOp zoek naar een (nieuwe) identiteit

Page 70: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023

Er-zijn

Over diaconaal werk en het gezicht van de kerk 10 oktober 2014

Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 71: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023 Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 72: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023

De diaconale gemeente

Van instituut naar gemeenschap

Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 73: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023

Over sociale verbindingen

‘Contract’ Dun Gericht op belang Nemen ‘Low trust’

‘Verbond’ Dik Gericht op zorg Geven ‘High trust’

Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 74: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023

Wat betekent dit?

Concreet wordenHet verlorene zoeken en het zwakke versterken

De wijk inGastvrij zijn

Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 75: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

13-04-2023

‘Wanneer mensen Christus ontvangen worden ze opnieuw geboren in Zijn koninkrijk en moeten ze niet alleen de gerechtigheid ervan tonen, maar

ook verspreiden temidden van een onrechtvaardige wereld. De redding waar wij over spreken verandert ons en al onze persoonlijke en

sociale verantwoordelijkheden’

Symposium Kerk onderweg naar morgen

Page 76: Kerk onderweg naar morgen symposium ho

Symposium

KERK ONDERWEGNAAR MORGENdiaconaat & discipelschapin een veranderende samenleving