Kennisplein gehandicaptensector | Kennisplein ......• Sterk verstoord en niet bij de leeftijd...
Transcript of Kennisplein gehandicaptensector | Kennisplein ......• Sterk verstoord en niet bij de leeftijd...
1
Carlo Schuengel, Orthopedagogiek VU
Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging
Signaleren verstoord gehechtheidsgedrag Verschillende betekenissen van ‘gehechtheid’
• Band
• Gedrag
• Interactie
• Relatie
• Stoornis
• Mentale
representatie
Verschillende betekenissen van ‘gehechtheid’
• Band
• Gedrag
• Interactie
• Relatie
• Stoornis
• Mentale
representatie
De neiging om de nabijheid te
zoeken van een specifieke
persoon, met name bij angst,
vermoeidheid of ziekte.
Gehechtheid:
John Bowlby
1907-1990www.johnbowlby.com
2
gehechtheidsgedrag
• Individuele en ontwikkelingsverschillen
• Toenaderen / signalen afgeven
• Contact vasthouden
• Vermijden
• Afweren
• Gedesorganiseerd / gedesorienteerd gedrag
• me beschermen• me troosten• plezier in me beleven• mijn gevoelens in goede banen leiden
CirkelCirkel van van veiligheidveiligheidOuder gaat in op behoeften van kind
© Cooper, Hoffman, Marvin & Powell, 1999
Voor mijmoet je
Mijn exploratieondersteunen
Mij welkom hetenals ik me tot je wend
Voor mijmoet je
• op me letten• me helpen• plezier delen
Voor mijmoet je
Voor mijmoet je
Gehechtheidsrelaties
• …met een specifieke persoon, die sterker en wijzer is
• … hebben een regulerende werking op emoties
• … worden getypeerd door de kwaliteit van gehechtheidsgedrag
2/3 van de ouder-kindrelaties is veilig
15%
61%
9%
15%
Vermijdend
Veilig
Afwerend
Gedesorganiseerd
Van IJzendoorn, Schuengel, Bakermans-Kranenburg (1999). Development and Psychopathology
N = 2104N = 2104
Meten van veilige/onveilige gehechtheid
30”Bescheidenmaanden6-8 jaarStory Stems(poppenspel)
120”Zeer sterkWeken1-6 jaarAttachment Q-sorteertaak
21”Sterkmaanden2-6 jaarVreemde situatie-kleuter
21”Zeer sterkmaanden12-18 mnd
Vreemde situatie
DuurEmpirische basis
TrainingLeeftijd
O’Connor & Byrne (2007). Child and adolescent mental health
3
Reactive Attachment Disorder (DSM-IV; ingekort)
• Sterk verstoord en niet bij de leeftijd passendsociaal gedrag in meerdere contexten, beginnend voor leeftijd 5 jaar
• Uiterst geinhibeerd, hyperwaakzaam, of zeer
ambivalent and tegenstrijdige reacties
• Willekeurig sociaal met opvallend
onvermogen om passende selectieve
gehechtheid te vertonen
• Niet verklaard door ontwikkelingsachterstand; PDD
• Geschiedenis van pathogene zorg (emotionele, physieke verwaarlozing, sterk wisselende verzorgers)
Reactive Attachment Disorder (DSM-IV; ingekort)
• Sterk verstoord en niet bij de leeftijd passendsociaal gedrag in meerdere contexten, beginnend voor leeftijd 5 jaar
• Uiterst geinhibeerd, hyperwaakzaam, of zeer
ambivalent and tegenstrijdige reacties
• Willekeurig sociaal met opvallend
onvermogen om passende selectieve
gehechtheid te vertonen
• Niet verklaard door ontwikkelingsachterstand; PDD
• Geschiedenis van pathogene zorg (emotionele, physieke verwaarlozing, sterk wisselende verzorgers)
Onderzoek Hans Giltaij
Twee uit vijftoonden duidelijkesymptomen van
RAD
N=86
DAI
59%
41% geen RAD
RADsymptomen
Reactive Attachment Disorder (DSM-IV; ingekort)
• Sterk verstoord en niet bij de leeftijd passendsociaal gedrag in meerdere contexten, beginnend voor leeftijd 5 jaar
• Uiterst geinhibeerd, hyperwaakzaam, of zeer
ambivalent and tegenstrijdige reacties
• Willekeurig sociaal met opvallend
onvermogen om passende selectieve
gehechtheid te vertonen
• Niet verklaard door ontwikkelingsachterstand;PDD
• Geschiedenis van pathogene zorg (emotionele, physieke verwaarlozing, sterk wisselende verzorgers)
Onderzoek van Hans Giltaij
Kinderen met ASS
symptomen hadden
niet meer maar ook
niet minder
symptomen van
RAD
(χ2 = .007, df = 1,
p = .932).
60 59
40 41
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Geen
ASS
ASS of
grens
RADsymptomen
geen RAD
N=86
4
Reactive Attachment Disorder (DSM-IV; ingekort)
• Sterk verstoord en niet bij de leeftijd passendsociaal gedrag in meerdere contexten, beginnend voor leeftijd 5 jaar
• Uiterst geinhibeerd, hyperwaakzaam, of zeer
ambivalent and tegenstrijdige reacties
• Willekeurig sociaal met opvallend
onvermogen om passende selectieve
gehechtheid te vertonen
• Niet verklaard door ontwikkelingsachterstand; PDD
• Geschiedenis van pathogene zorg (emotionele, physieke verwaarlozing, sterk wisselende verzorgers)
Alternatieve classificatie vanuit ontwikkelingsonderzoek (RDC-PA; DC:0-3R)
• Sterk verstoord en niet bij de leeftijd passendgehechtheidsgedrag
• zelden of minimaal voorkeur tonen voorspecifieke gehechtheidsfiguur
• Geinhibeerd subtype
• Gedisinhibeerd subtype
• Gemengd subtype
• Geen PDD
• Ontwikkelingsleeftijd > 9 maanden
Disturbances of Attachment Interview (Smyke & Zeanah)
3.432.548. Makkelijk met onbekenden mee
3.891.907. Is nauwelijks terughoudend met onbekenden
3.362.136. Zoekt zelden contact in spannende/ onbekende situaties
-3.672.575. Nauwelijks goede emotieregulatie
-2.842.943. Reageert zelden op troosten door voorkeurspersoon
-1.144.052. zoekt zelden geruststelling bij persoonmet speciale voorkeur
-.223.841. Maakt zelden onderscheid
21
Dimension
Oosterman, M. & Schuengel, C. (2007). Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 46, 1196-1203.
Onderzoek Minnis et al. (2007): Reactief???
• Relationship Problems Questionnaire (RPQ)
• 13432 tweelingen
• 1 ouder vulde in voor beide kinderen
• Gedisinhibeerd
• Bv Te fysiek aanhalig, Stelt persoonlijke vragen
• Geinhibeerd
• Bv agressie tov zelf, geen geweten, bevriest van angst,
vals affect
• Erfelijkheid (h2)
• Gedisinhibeerd: 64,5% bij jongens, 21,9% bij meisjes
• Geinhibeerd: 77% bij jongens, 54,8% bij meisjes
Minnis, Fleming & Cooper, 2010: RPQ bij volwassenen met verstandelijke beperkingen
• 50 residentieel wonende volwassenen
• Gemiddel 48 jaar oud
• 56% PMID
• RPQ symptomen verhoogd
• Hoe ouder hoe minder
• Hoe meer narigheid in kindertijd, hoe meer symptomen
• Geen samenhang met visuele beperkingen, ernst verstandelijke beperkingen, tehuisopname voor 18 jaar
Onderzoek dat wel evidentie voor reactiviteit gaf
• Observaties gedisinhibeerd (Vreemde Situatie; Stranger at the door)
• Samenhang met mishandeling/psychiatrie moeders,
verstoord/beangstigend gedrag
• Hoe langer in tehuis tot adoptie, hoe meer disinhibitie na
adoptie
• Interview door iemand die verstoorde gehechtheidsgedragingen goed kent, met persoon die kind goed kent
• BEIP: pleegzorggroep minder geinhibeerd, evenveel
gedisinhibeerd
• Roemeense tehuiskinderen: hoe beter de zorg, hoe minder
geinhibeerd; geen samenhang met gedisinhibeerd
5
Relatie tussen gehechtheidsrelaties en verstoord gehechtheidsgedrag
• BEIP, Tehuiskinderen
• Kinderen kunnen veilige gehechtheidsrelatie
hebben, en toch gedisinhibeerd
gehechtheidsgedrag vertonen
• Selectieve gehechtheidsrelaties
• Sluit geinhibeerd gehechtheidsgedrag uit
• Sluit geinhibeerd gehechtheidsgedrag niet uit
1 of 2 stoornissen?
• ICD-10; Zeanah & Gleason, 2010 - DSM-V
• RAD (strikt)
• Disinhibited Attachment Disorder (ICD-10) of
‘Disinhibited social engagement disorder’ (Zeanah
& Gleason)
Conclusies
• Focus op beschrijvingen van gehechtheidsgedrag
• Typen gehechtheidsgedrag
• Symptomen van stoornis
• RAD ook van toepassing op kinderen met VB, geen ongewenste overlap met PDD
• Emotioneel teruggetrokken/geinhibeerd: RAD
• Haaks op gehechtheid, reactief, gehechtheidsgedrag
• Gedisinhibeerd sociaal gedrag: DSED?
• Kan gepaard gaan met gehechtheid, reactief, sociaal
gedrag