De zorgproblemen in de toekomst zijn duidelijk. Er is teweinig geld, te weinig personeel en er zijn veel oude-ren en zorgbehoevenden. In 2030 zal 35 procent van deNederlanders 55 jaar of ouder zijn. Het aantalNederlanders van 65 jaar en ouder stijgt de komendedertig jaar van 2,2 miljoen naar 3,9 miljoen. Dat is bijnaeen verdubbeling. Aan de andere kant van het demo-grafische spectrum ontstaan andere problemen: hetpotentieel aan arbeidskrachten neemt af. Nu staantegen iedere honderd mogelijke arbeidskrachten vantwintig tot 64 jaar nog 22 ouderen (65+). Rond 2040 zalhet contingent ouderen verdubbeld zijn: 43. En het me-rendeel van de ouderen vandaag de dag woont zelf-standig (93 procent). Dat zal in de toekomst waar-schijnlijk ook hoog zijn.

Uitdagingen‘Genoeg uitdagingen’, zegt Hilly Kort. Ze is lectorVraaggestuurde Zorg aan de Hogeschool Utrecht enwerkzaam bij de afdeling Kwaliteit van Zorg van NIWZZorg. Ze ziet het capaciteitsprobleem met rasse schre-den naderen.‘Wat kunnen we doen? In de eerste plaatsdenk ik dat er ruimte is voor taakherschikking. Dat iseen trend die al een tijdje bezig is. Vergelijk het methet verschil tussen de oogarts en de optometrist.’Vroeger deed alleen de oogarts het oogonderzoek. Nudoet een optometrist oogonderzoek en hij meet brillenaan. Pas als er verdere behandeling nodig is, verwijst

markt en management

K E N N I S M A K E NM E T Z O R G E NT E C H N I E K

Uneto-VNI is samen met de Hogeschool Utrecht, Otib

en installateurs begonnen aan de bouw van een mini-

woonwijk in Woerden. In vijf woningen kunnen stu-

denten leren omgaan met nieuwe technieken.

Fabrikanten en onderwijsinstellingen krijgen de mo-

gelijkheid om innovaties te testen en te evalueren.

Want als de partijen niet samenwerken, is het capaci-

teitsgebrek in de zorg onafwendbaar.

TEKST: HENK VAN BEEK FOTOGRAFIE: JOHN BRUSSEL

60

Intech E&IFebruari ’06

Hilly Kort, lector Vraaggestuurde Zorg aan de HogeschoolUtrecht, ziet genoeg uitdagingen.

hij de klant door naar de oogarts. Het grote voordeelvan een optometrist is dat er geen verwijsbriefje nodigis. Hierdoor verdwijnen lange wachttijden bij de oog-arts. ‘Deze nieuwe hbo-specialisten zijn geleidelijkbinnen de gezondheidszorg ingevoerd. Zo geleidelijkdat niemand het merkte. Maar de capaciteit en kwa-liteit is wel verhoogd.’De tweede mogelijkheid om meer capaciteit te krijgen

is volgens Kort een betere organisatie van de zorg. Datis een managementkwestie die al een paar jaar bezigis. De derde manier om een hogere capaciteit te be-werkstelligen is via techniek. Die laatste weg is de wegwaarop de installateur de verpleegkundige tegen-komt.

Kennis Het blijft lastig om de technische wereld en de medi-sche wereld bij elkaar te krijgen, weet Kort. Toch is hetvan belang; met de installateur in een vooruitgescho-ven rol. ‘Op dit moment is de kennis erg versnipperd.Een gedeelte ervan ligt bij de universiteiten. Een anderdeel ligt weer bij het bedrijfsleven of de kennisinstitu-ten. Het tweede probleem is de totaal andere maniervan communiceren. Dat is geen onwil, maar de interes-segebieden en de talen verschillen zo. De mensen zijngewoon niet zo opgeleid.’Erg interessant is daarom het project ‘TechnologieThuis Nu!’. De Hogeschool Utrecht, opleidingenfondsOtib, brancheorganisatie Uneto-VNI en installatiebe-drijven bundelen de krachten om studenten, scholie-ren van installatietechnische opleidingen en beroeps-krachten kennis te laten maken met zorgaspecten.Dat gebeurt door in Woerden een miniwoonwijk opte bouwen die bestaat uit vijf woningen. Die wonin-gen worden ingericht naar de wensen en behoeftenvan de zorgbehoevenden die erin gaan wonen. ‘Hetmes snijdt aan twee kanten’, zegt Kort. ‘We kunneninnovaties testen en meten, en we kunnen technische >

61

Intech E&IFebruari ’06

SUBSIDIEHet project Technologie Thuis Nu! Is een van de tien projecten van hogescholen en mkb-bedrijven die subsidie krijgen van deStichting Innovatie Alliantie. Hierin werken MKB-Nederland, VNO-NCW, HBO-raad, TNO, Syntens en het Telematica Instituut samenvoor de bevordering van innovatie in de regio. In totaal is 2,9 miljoen euro subsidie vrijgekomen. De tien projecten hebbenplaats in diverse sectoren van het mkb, zoals logistiek en transport, de maakindustrie, de zorg, ict, design en embedded syste-men.Subsidiëring is mogelijk omdat het ministerie van OC&W voor 2005 zes miljoen euro beschikbaar heeft gesteld. Dit in hetkader van de zogenoemde Raak-regeling (Regionale Aandacht en Actie voor Kenniscirculatie) om regionale samenwerkingtussen hogescholen en het mkb te stimuleren. De overige negen projecten zijn:- AccesToHighTech, Saxion Hogescholen en Hogeschool van Arnhem en Nijmegen;- Duurzame logistieke kwaliteit in een veilige omgeving, Hogeschool van Amsterdam;- Kennisontwikkeling en -circulatie in de multimediasector, Hogeschool Utrecht;- Ketens in kaart, Hogeschool Inholland;- Paard(en)kracht’ - kennisdelen in de paardenhouderij in de regio Midden Nederland, Christelijke Agrarische Hogeschool

Dronten;- Samen Sneller Slimmer; Rotterdamse aanpak voor het mkb in de haven, Hogeschool Rotterdam;- Technisch Expertise Centrum voor Waterstof, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen;- Triangle naar het mkb2, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen;- Trinnovatie, in de zorg en technologie, Saxion Hogescholen.

zorgprobleem aankomt. Mensen vragen namelijk telaat om hulp.’Het is niet zo dat de installateur op de stoel van dezorgverlener gaat zitten. ‘Het gaat om de eerste blik,

een eerste signalering of er niet meer voorzieningennodig zijn. Deze signalering op de vraag achter devraag kan de installateur met de klant overleggen. Deklant kan op zijn of haar beurt weer het gesprek aan-gaan met de relevante zorgverlener, zoals bijvoorbeeldeen huisarts of een verpleegkundige. De installateur

producten uitproberen en toepassen in de praktijk.’De organisatie hoopt vijf resultaten te halen. In de eer-ste instantie wil men dat mensen langer zelfstandigthuis wonen door slimme technieken. Daarnaastwordt de markt groter en stijgt de innovatiegraad vande deelnemende installateurs. Als vierde resultaatbiedt dit project een alternatief voor de capaciteitste-korten in de zorg. Ten slotte hoopt men een bijdrage televeren aan de reductie van de arbeidsintensiviteit vande zorg.Op dit moment is de organisatie bezig de weg voor tebereiden. In het voorjaar kunnen leerlingen en be-roepskrachten in de installatietechniek aan de slag.Vanwege de subsidie (zie kader) vaart het schip onderde vlag van de Hogeschool Utrecht. Het is straks wel debedoeling dat iedere student of scholier ervaring kanopdoen in de miniwijk, ook van buiten de UtrechtseHogeschool.

Voorbereiden‘Het is een noodzakelijke stap om de leerlingen voor tebereiden op de zorgvraag’, zegt Kort. ‘Een installateurzal een toiletpot zonder problemen verhogen als eenklant daarom vraagt. Maar eigenlijk behoort de instal-lateur al een beetje te kunnen inschatten of er een

kennismaken met zorg en techniek

62

Intech E&IFebruari ’06

‘ D E I N S T A L L A T E U R M O E TE N I G S Z I N S K U N N E N

I N S C H A T T E N O F E R E E N

Z O R G P R O B L E E M

A A N K O M T ’

Volgens Hilly Kort (links) is het lastig de technische en medische wereld bij elkaar te krijgen. Daarom werken in het project ‘Technologie Thuis Nu’de Hogeschool Utrecht, Otib, Uneto-VNI en installatiebedrijven samen.

komt namelijk veel eerder over de vloer bij een klantdan een zorgverlener. Zeker bij de groep mensen dienog geen professionele zorg van buitenaf heeft.Eigenlijk zou de installateur een lijstje bij zich moetenhebben met daarop een aantal signaleringskenmer-ken van de meest voorkomende chronische ziekten dieeen relatie hebben met het gebruik van de woning.’Daarmee kunnen de installateurs goed leren signale-ren. Er is in de toekomst volgens Kort namelijk behoef-te aan specifieke zorgwoningen voor mensen met de-mentie, longklachten, slecht gehoor of slecht zicht. ‘Jeziet dat de huidige aanpak er één van alles of niets is’,vertelt Kort. ‘Of je krijgt een totaalproduct, of je kuntgeen zorgwoning krijgen. Zo’n totaalproduct valt tevergelijken met een videorecorder. Er zitten tientallenknoppen op, maar de meeste mensen willen alleen af-spelen en heel soms iets opnemen. Dat is net als in dezorg: iemand die een slecht gehoor heeft, heeft hele-maal geen behoefte aan een aangepast toilet of eentraplift.’

MissiewerkDe ‘hogere’ doelen van het project ‘Technologie ThuisNu!’ zijn natuurlijk: ouderen en hulpbehoevenden zelf-standig thuis laten wonen door slimme technieken,meer innovatie binnen de installatiebranche en meerinnovaties in de zorg. Maar minstens zo belangrijk ishet voorbereidende missiewerk dat uitgevoerd wordtonder toekomstige installateurs. De scholieren en stu-denten van nu moeten een bewustwordingsprocesondergaan, meent Kort. ‘Op de vraag:‘werkt u wel eenssamen met de gezondheidszorg?’ zullen maar weiniginstallateurs bevestigend antwoorden. Met dit projectzijn we bezig een bewustwordingsproces in de gang tezetten. Achter de vraag van een klant zit namelijk vaakeen andere klacht of behoefte. De huidige installateurreageert op de vraag en niet op de behoefte. Dat moetanders. De toekomstige installateurs moeten zoekennaar de vraag achter de vraag.’En in dit geval is het letterlijk zo dat de jeugd de toe-komst heeft. Kort: ‘Voor veel ouderen van nu is hetlastig om zich aan te passen aan slimme technieken.Het is niet van hun generatie. Maar wij zijn opgegroeidmet pc’s, pda’s en mobieltjes. De technieken zijn nietver van ons bed. We leren ze te gebruiken, en dat in eensteeds hoger tempo.’ <

63

Intech E&IFebruari ’06

BIJ

DE

LES

BIJ DE LES

Succesvol ondernemenDe meeste overnames binnen de installatiebranche en danvooral bij het mkb zijn succesvol. Dit blijkt uit onderzoek vantwee Nyenrode-studenten in opdracht van het ManagementCentrum. Ondanks het succes waarmee sommige installa-teurs een collega-bedrijf overnemen, lijkt het of juist de ande-re installateurs een overname een brug te ver vinden. Hetdoor de studenten ontwikkelde raamwerk biedt houvast vooreen succesvolle overname.Op de vraag of de installateurs de volgende week weer eenbedrijf zouden overnemen, antwoordt het merendeel bevesti-gend. Het grote voordeel van overnames binnen de branche isdat de koper bekend is met het type bedrijf en daardoor hetbedrijf beter kan beoordelen. Problemen of kansen wordensneller onderkend dan bij een overname die in een anderebranche zou hebben plaatsgehad. Tevens is het de onderne-mer zelf die de overname begeleid. Hierdoor blijft de betrok-kenheid gewaarborgd.Uit het onderzoek blijkt tevens dat in de meeste gevallen deklanten trouw blijven aan het bedrijf. Ondanks deze positievegeluiden ervaren de kopers een overname als een proces datveel aandacht nodig heeft. Onvoldoende voorbereiding leidtgeheid tot problemen. Het overnameproces vergt een duide-lijke visie van de koper: wat wil ik bereiken met de overname?Tevens wordt de invloed van de overname op het personeelonderschat. Een overname is voor het personeel een mooimoment om over hun carrière na te denken. Een slecht gelei-de integratie kan leiden tot leegloop (vooral de goede krach-ten vertrekken als eerste) van het bedrijf. Bij het overname-proces is sprake van vijf fasen.Onderstaande vragen hebben betrekking op een aantal alge-mene aandachtspunten die in elke fase van toepassing zijn.1. Maakt u gebruik van een sparring partner?2. Schakelt u op tijd een specialist in?3. Bent u voldoende voorbereid om het overnameproces in te

gaan?4. Hebben u en andere medewerkers voldoende vaardighe-

den om een bedrijf over te nemen?5. Wie van uw personeelsleden betrekt u bij de overname? 6. Is uw organisatie gereed om een overname te ‘verwerken’?7. Deelt u kennis met bijvoorbeeld andere installateurs op

het gebied van overnames?8. Bent u in staat uw emoties in de hand te houden en ratio-

nele beslissingen te nemen?9. Communiceert u open en eerlijk?10. Zorgt u ervoor dat een betrouwbare relatie ontstaat?

[BijDeLes] is een rubriek onder redactie van Ger Zwartendijk.Reacties kunt u mailen aan zwartendijk@managementcen-trum.nl of kijk op www.managementcentrum.nl

GER ZWARTENDIJK WWW.MANAGEMENTCENTRUM.NL