KCE Leerlijn Muziek 250311.pdf

8/17/2019 KCE Leerlijn Muziek 250311.pdf

1/6

SLO Leerlijnen Kunst – en Cultuur Educatie - MUZIEK 250311 1

Leerlijnen KUNST- en CULTUUR educatie Domein – MUZIEK

Het leergebied kunst- en cultuureducatie bestaat uit de disciplines beeldende

vorming (voorheen tekenen, handvaardigheid en handwerken), muziek en dans,

drama en cultureel erfgoed. (zie ook: Op weg naar een basisonderwijscurriculum)

Wat is muziek, hoe ervaren we die en hoe kijken wij als mens er tegen aan?

Muziek is een universele taal die ongeacht onze afkomst, leeftijd, religieuze enculturele achtergrond tot ons spreekt. Zonder dat we zelf beseffen hoe het in elkaarzit kunnen we als mens van de grote diversiteit aan muziek genieten.In alle culturen neemt muziek een belangrijke plaats in en wordt zij in het dagelijksleven voor tal van doeleinden gebruikt: muziek van de wieg tot het graf.

Muziek als universele taal stelt ons in staat persoonlijke gevoelens en gedachten

op de een of andere manier kenbaar te maken en die met anderen te delen. Metmuziek kunnen we onze diepste, innigste verlangens, gevoelens en soms zelfsagressiviteit verklanken. We selecteren bij deze vorm van expressie klanken,woorden en symbolen die bij onze eigen persoonlijkheid passen. Het proces vanselecteren, ordenen tot het uiteindelijk moment van expressie wordt ook bepaalddoor de eigen cultuur.

Muziek geeft steeds haar eigen geschiedenis weer: de tijd, plaats en de sociaalculturele omstandigheden waarin zij tot stand is gekomen en stelt ons ook in staathet karakteristieke klankidioom te associëren met een bepaalde cultuur of verwanteculturen.Vanwege de onderscheidende manieren waarop muziek in haar totaliteit wordt

beleefd, (componeren, musiceren en alle vormen van beleving waaronder religie,nationale feestdagen, sociale activiteiten) kunnen we muziekvormen en stijlen ookassociëren met een specifieke cultuur.De mens staat centraal in wereld van de muziek: zij maakt, noteert, ontwerpt,luistert, analyseert, bedenkt bewegingen (dans, choreografie), schrijft er over,collecteert, bediscusieert, documenteert, bewerkt, ontwikkelt therapieën en andere

helingsprocessen rond muziek, ontwikkelt nieuwe middelen om klankfantasieën teverwezelijken, enz.).Het muziekcurriculum is rond deze activiteiten gebaseerd.

Muziek in het hedendaags curriculumIn de muziekles wordt, met de alle daarbij horende domeinen en leeractiviteiten, debasis gelegd voor kennis, vaardigheden en attituden die leerling nodig heeft voorzijn verdere leven.De muziekles is ook het moment waar de primaire muzikale vermogens die in elkeleerling aanwezig zijn worden geactiveerd en ontwikkeld.Muzikale vorming maakt leerlingen bewust van de muziekcultuur in haar eigenleefomgeving. Ze leren deze waarderen en raken vertrouwd met waarden ennormen die daarbij horen.

Tijdens de muziekles maakt de leerling kennis met muziekstijlen en genres vanandere culturen.Omdat hij leert aandachtig te luisteren, ontdekt hij overeenkomsten, neemt nieuweklanken waar en maakt zich deze gedurende zijn ontwikkeling eigen. De leerlingherkent de geluiden en klanken uit de eigen leefomgeving en kan het verbandleggen tussen geluidsbron, klank en lokatie.

Met begeleiding van de leerkracht leert de leerling bewegen op muziek. Hij ervaartde mogelijkheden van het eigen lichaam: hij danst, springt, imiteert, improviseert.

In het domein ‘muziek maken’ wordt op eenvoudige wijze speeltechniekenaangeleerd: de cognitieve vaardigheden (de taal van muziek begrijpen), motorischevaardigheden (het spelen van bepaalde ritme patronen) en affectieve vaardigheden(plezier beleven in het musiceren) wordt ontwikkeld.Gezamenlijk musiceren is het moment waar de leerling sociale vaardighedenopdoet. Hij leert zich in een groep handhaven, stimuleert anderen mee te doen enhelpt bij het halen en opbergen van de muziekinstrumenten. Elk muziekinstrumentwordt met de nodige zorg behandeld.De leerling weet dat men op verschillende manieren kan musiceren: met en zondernotatie en neemt tijdens het musiceren kennis van de elementen van de muziek die


2/6


horen bij de conventionele notatie. De eigen grafische notatie wordt ook alsvolwaardig geacht.Creativiteit: het creatief vermogen wordt begeleid maar bovenal gestimuleerdmiddels coaching. De leerling componeert en improviseert en kan de creatie in eenbetekenisvolle situatie plaatsen. Hij leert ook ‘instant composing’ (samenwerkendcomponeren) en weet dat elke bijdrage belangrijk is en het uitproberen waard is.Het competitief gedrag maakt plaats voor algehele betrokkenheid en solidariteit.

Tijdens het presenteren van een compositie of improvisatie, al dan niet ingroepsverband, komen de kennis, vaardigheden en attituden van alle aangehaaldedomeinen aan de orde.Een kritische beschouwing van de presentatie, dus praten over muziek , voedtrespect en waardering, motiveert tot verbetering, leidt tot eerlijke complimenten.

Praten over muziek in de context van actualiteiten maakt hen allert. Hij die kijkt,leest of luistert zal het meest te vertellen hebben en onderwerpen aandragen om tekunnen praten over muziek.

Het vak muziek, zoals die in het curriculum wordt gepresenteerd, werkt alsstimulus. Het stimuleert de behoefte zich in het buitenschools muziekonderwijsverder te bekwamen.

Om deze behoefte, die zich reeds nu manifesteert, te kunnen voorzien, isnaschools muziekonderwijs het overwegen waard.Muzikale vorming binnen het reguliere onderwijs levert ook een bijdrage aan hetcultureel leven wanneer zij zichtbaar wordt gemaakt door deelname (leerling, klas,school) aan culturele evenementen.

Goed en degelijk muziekonderwijs dient het cultureel erfgoed, het belang van landen volk.


3/6


Muziek Onderbouw (groep 1-4) Middenbouw (groep 5-8) Bovenbouw (groep 9-11)

Muziek en bewegen (Spel/Dans/Drama)

Kennis:Vaardigheden:- bewegen op klanken en muziek- selecteren- ordenen- toepassenAttitude:- bewust worden- participeren

De leerlingen:- spelen en bewegen en gebruiken

onderwerpen die samenhangen met die uitandere leergebieden (transformatie),

- leren vrij en gebonden reageren op muzieken voeren dansen bewegingsspelletjesuit.

De leerlingen:- ontwerpen in groepsverband

bewegingsvormen op bestaande muziekvoor een uitvoering,

- imiteren volksdansen,- maken volksdans collages.

De leerlingen:- ontwerpen alleen of in groepsverband

bewegingsvormen op bestaande muziek(remix) voor een uitvoering,

- maken in groepsverband een synthesevan volks- en moderne dansen.

Muziek vastleggen

Kennis:

Vaardigheden:- producerenAttitude:- inzicht

De leerlingen:

- maken eenvoudige grafische notaties omdie zelf uit te voeren.

De leerlingen:

- maken kennis met het notenschrift,- noteren eenvoudige ritmen in

enkelvoudige (2/4, 3/4) en samengesteldemaatsoorten (4/4, 6/8),

- maken uitgebreide grafische notaties.

De leerlingen:

- noteren korte melodieën met een omvangvan een reine kwint met eenvoudige ritmenin enkelvoudige (2/4, 3/4) ensamengestelde maatsoorten (4/4, 6/8),

- maken kennis met Javaanse, Indiaase enChinese muziek notatie.

-Muziek maken

Theoretische Vorming/Maat/Ritme Theoretische Vorming Algemeen Theoretische Vorming Algemeen

Kennis:Vaardigheden:- waarnemen- ordenen- reproduceren

Attitude:- affectie (beleven)

De leerlingen:- maken kennis met hoog-laag, zacht-sterk,

zachter-sterker, snel-langzaam, sneller-langzamer,

- vergelijken en benoemen elementen van

de muziek,- herkennen enkelvoudige (2/4, 3/4) en

samengestelde maatsoorten (4/4, 6/8),- eenvoudige ritme naklappen.

De leerlingen:- benoemen verschillen in toonhoogte,

tempo, dynamiek en articulatie,- maken kennis met het begrip toonladder,- herkennen enkelvoudige (2/4, 3/4) en

samengestelde maatsoorten (4/4, 6/8),- maken kennis met de vormaspecten van

muziek.

De leerlingen:- noteren verschillen in toonhoogte binnen

een omvang van een reine kwint,- herkennen de majeurtoonladder t.o.v. de

andere toonladders,

- leren de samenstelling van Surinaamse enCaribische volksmuziek ensembles,orkesten en kapellen.


4/6



Praktische Beoefening Praktische Beoefening Praktische Beoefening Kennis:Vaardigheden:- uitvoeren- samenspelenAttitude:- participeren- ontdekken- zich open stellen- affectie

De leerlingen:- leren liedjes en leren percussie gebruiken

als ondersteuning bij het zingen,- begeleiden hun zang met eenvoudige

percussie.

De leerlingen:- leren een uitgebreider liedrepertoire

aangevuld met songs (pop) enSurinaamse liederen (meertalig)

- zingen een- en tweestemmigeliedjes/songs uit verschillende culturen encanons,

- maken kennis met instrumenten uit de vierhoofdgroepen,

- maken kennis met lokale vocaal/instrumentale ensembles (orkesten),

- leren de blokfluit bespelen,- maken kennis met Surinaamse percussie.

De leerlingen- leren een uitgebreider liedrepertoire

aangevuld met lokale en buitenlandsehitparade songs (naar keus),

- leren eenvoudige twee- en driestemmigeliedjes (auditief),

- maken kennis met traditionele Caribischemuziek en vergelijken deze met lokaletraditionele muziek,

- leren eenvoudige melodieën in driemajeurladders spelen op de blokfluit.

Creativiteit Creativiteit Creativiteit Kennis:Vaardigheden:- nabootsen

- experimenteren- improviseren- combinerenAttitude:- zich open stellen- assertief

De leerlingen:- maken vrije improvisaties en improvisaties

volgens een bepaald patroon,

- imiteren geluiden uit hun eigenleefomgeving,

- maken klankcollages bij een verhaal,- maken orale composities met begeleiding

van zelf gemaakte instrumenten, - leren samenwerken aan een compositie,- ontdekken dat materialen uit de omgeving

geluid voortbrengen en gebruiken die alsinstrument.

De leerlingen:- maken als ‘schoolpleinorkest’

klankcollages van zelfgemaakte

instrumenten bij een verhaal,- ontdekken bij het ‘schoolpleinorkest’ dat

vorm, grootte (ommvang) en speelwijze deklank kunnen beïnvloeden,

- maken bewust gebruik van percussie enbody sounds bij het zingen,

- bedenken en voeren spreekteksten uit(rap)

De leerlingen:- maken als ‘schoolpleinorkest’

klankcollages van zelfgemaakte

instrumenten bij een eigen verhaal meteventuele toevoeging van eigeninstrumentarium,

- maken rap met body sounds en dans opeen gegeven thema,

- maken een compleet hoorspel van 10 min,- maken in groepsverand een mini musical

met een onderwerp uit de geschiedenis,- maken een essay over muziekonderwerp

in het engels/spaans.

Muziek beluisteren

Kennis:Vaardigheden:

- waarnemenAttitude:- actief luisteren- ontdekken- verwerken

De leerlingen:- nemen geluiden uit hun eigen

leefomgeving waar,- doen luisterspelletjes,- onderscheiden de verschillende klanken

van de muziekinstrumenten die zijbespelen,

- luisteren naar eigen muziek en die vananderen (digitaal opgenomen).

-

De leerlingen:- luisteren naar eigen muziek en die van

anderen (digitaal opgenomen),- herkennen, benoemen, ordenen (en

immiteren) geluiden van de omgeving.

De leerlingen:- analyseren eenvoudige liedvormen in

verschillende genres/stijlen,- vergelijken uit klassieke muziek afgeleide

popliederen met de oorspronkelijke versieen krijgen korte biografische informatie vande componist.


5/6



Spreken over muziek (Presentatie en Reflectie)

Kennis:Vaardigheden:- reflecterenAttitude:

- keuzes maken - verantwoordelijkheid- samenwerken- waarderen- respecteren

De leerlingen:- ervaren de positieve werking van samen

musiceren,- reageren, waarderen en geven

complimenten na het beluisteren van eenmuziekstuk of presentatie.


musiceren,- leren eigen werk, alleen of groepsverband,

aan de klas te presenteren (zoveelmogelijk met audio-visuele middelen),

- leren mondeling (vertellend) te reflecterenop eigen werk en werk van anderen,waaronder lokale artiesten (naar eigenkeus),

- reageren, waarderen en gevencomplimenten na het beluisteren van eenmuziekstuk of presentatie.


musiceren,- leren eigen werk, alleen of groepsverband,

aan derden te presenteren (zoveelmogelijk met audio-visuele middelen),

- leren mondeling of schriftelijk te reflecterenop eigen werk en werk van anderen (naareigen keus),

- leren, met behulp van visuele ofauditieve middelen, verslag te doen vandeelname aan concerten (als toeschouweren als participant),

- reageren, waarderen en gevencomplimenten na het beluisteren van eenmuziekstuk of presentatie.

Taal De leerlingen begrijpen de woorden die met

de leeractiviteiten te maken hebben. Bij-voorbeeld: bewegen, muziek maken,zingen, luisteren, nadoen, voordoen,noteren, vertellen

De leerlingen begrijpen de nieuwe

begrippen die horen bij de leeractiviteiten uitde vijf domeinen.Beredeneren en beargumenterenhandelingen van zichzelf en formulerenconclusies.

Jureren en beargumenteren.

Vragen formuleren voor een interview.

Samenhang Klappen op woordritme (taal, rekenen);grafische notatie (schrijven, beeldendevorming).

Liedteksten (taal); muziekinstrumenten vannatuurmateriaal maken enversieren/decoreren (natuuronderwijs,rekenen, beeldende vorming).

In het verslag van een muziekvoorstellingt.b.v. de slachtoffers in Haïti benadrukkende leerlingen zelf de samenhang metandere vakken: decor (beeldende vorming),conferencier/script (taal); vastlegging(nieuwe media); gevolgen vannatuurverschijnselen (aardrijkskunde) enz.

Luikje Samen een compositie en raadspel maken Schoolplein orkest ‘Orakel Spektakel’ een musical als

fundraisingactiviteit voor de schoolkas, eengezamenlijk project van de sectie kunst- encultuureducatie en de sectie lichamelijkeopvoeding.


6/6


Luikjes

Samen een compositie en raadspel makenDe leerlingen van groep 4 maken samen een compositie. Als thema hebben zij dedierentuin gekozen.Hiervoor gebruiken zowel de grafische notatie als tekeningen van dieren. Er

worden afspraken gemaakt.De klas wordt in de drie groepen verdeeld. Één groep maakt grafische notaties vangeluiden die zij op weg naar de dierentuin waarnemen (de ambulance, een truck,de schaafijsman, de krantenman en een man met een drilboor die op het wegdekgaten boort. De tweede groep tekent de dieren die in de dierentuin voorkomen. Dederde groep zijn de ‘bezoekers’. Bij de grafische notatie wordt de tijdsduur metvierkantjes aangegeven; elke vierkantje is één tel, maximaal vier tellen (viervierkantjes).De leerlingen stellen zelf vast welke klank bij welk symbool hoort. De grafischenotatie wordt verklankt wanneer een van de ‘bezoekers’ een leerling uit de eerste

groep aanwijst.De rit naar de dierentuin begint. De grafische notatie wordt zoals afgesproken

verklankt. Daarna begint de wandeling door de dierentuin. De bezoekers staansteeds stil bij een leerlingen met de tekening van een dier. Die leerling debewegingen en het geluid van het dier bij de tekening dat hoort. De bezoekersmoeten raden welk dier het is.

Het schoolpleinorkestDe leerlingen uit groep 1 t/m 8 mogen met het schoolpleinorkest een verhaalmuzikaal begeleiden. Het verhaal wordt voorgelezen door twee leerlingen vangroep 8 die net de voorleeswedstrijd hebben gewonnen.De leerlingen die mee doen met het schoolpleinorkest krijgen een opdracht mee.Ze moeten allemaal de omgeving van de school opruimen. Uit het afval moeten zezelf materiaal selecteren waarmee zij muziek instrumenten kunnen maken.

De leerlingen van groep 1 en 2 mogen schudinstrumenten (shakers) maken. In elkblikje gaan 10 grote zaden; de kleine petflessen vullen ze tot de helft metrijstkorrels. De overige groepen gaan zelf aan de slag en maken trommels vanwatercontainers, oude cementemmers, verfblikken en ander materiaal. Ook het

raamwerk van de poort en een oude fietsvelg worden als instrument gebruikt.Wanneer blijkt dat er niet genoeg instrumenten zijn, vragen de leerlingen aan degymjuf of ze de basketballen mogen lenen. Ze zeggen dat ze er ritmisch mee gaanstuiten. Het geheel wordt nog aangevuld met de keyboard van een leerling. Deleerlingen moeten zelf groepen vormen van instrumenten die min of meer dezelfdeklank voortbrengen. De instructie luidt dat alleen groep 1 en 2 bij het spelen vanhun instrumenten ook mogen stampen en dat aan het eind elke instrumentengroepacht tellen mag improviseren met instrumenten en bewegingen. De leerlingen latenom beurten hun instrumenten horen. Elke instrumentengroep krijgt een nummer.De instrumenten mogen alleen inzetten wanneer hun nummer zichtbaar is. Tweedirigenten leiden, waardoor tenminste twee instrumentengroepen samen klinken.Er zijn vier ritme-patronen, voor elk patroon een teken. De leerlingen die voorlezen

zitten beiden op twee hoge stoelen die geleend zijn bij de tennisvereniging. Hetverhaal ‘Het orkest van de straat’ is niet bekend bij de groepen. De theatralepresentatie wordt met de videocamera van de school vastgelegd.In de klas wordt het resultaat bekeken en geëvalueerd.

‘Orakel Spektakel’ een musical als fundraisingactiviteit voor de schoolkas, een

gezamenlijk project van de sectie kunst- en cultuureducatie en de sectielichamelijke opvoeding..............

KCE Leerlijn Muziek 250311.pdf

Documents

Transcript of KCE Leerlijn Muziek 250311.pdf