KBC-Woongids - Sevenants – Kennis · PDF fileEditie 2014 Wij spreken uw taal. SAP 11192,...

KBC-WoongidsEditie 2014

www.kbc.be

Wij spreken uw taal.

SAP 11192, 01-2014

Wordt u de eigenaar van een woning? Dan is deze KBC-Woongids uw onmisbare leidraad.

Eigenaar van een woning worden is een complex proces. Maar met goede informatie hebt u

alle troeven in handen om de juiste keuzes te maken. KBC wil u daarbij helpen. Met actueel en

volledig advies.

In deze KBC-Woongids vindt u procedures die u voor, tijdens en na de aankoop van een

bouwgrond of woning het best kunt volgen. Van het contract met de architect en de

veiligheidscoördinator, over de bouwaanvraag, de aansprakelijkheid van de aannemer en de

leningaanvraag tot de verzekering van uw onroerend goed.

U vindt hierin ook een handig kostenoverzicht. En een antwoord op specifieke vragen als:

Hoe zit het met samenwonenden en onroerend goed? Wat als een bouwgrond in landpacht is

gegeven?

U merkt het: een woning bouwen of kopen is meer dan een lening aangaan of een verzekering

sluiten. Er zijn talrijke juridische, financiële en fiscale aspecten waarmee u rekening moet

houden. Met een gids als deze kunt u dan veel geld besparen.

D/2013/7434/05

3

KBC Bank & Verzekering

KBC Bank & Verzekering

Koestert u koop-, bouw- of renovatieplannen? Dan komt deze KBC-Woongids u

ongetwijfeld goed van pas. Hij staat niet alleen boordevol informatie, maar vormt ook een

stijlvol inspiratieboek dankzij de mooie architectuur- en interieurfoto’s.

Het informatieve luik begeleidt u bij een van de belangrijkste investeringen die u in uw

leven doet: de aankoop, bouw of verbouwing van een woning. U verneemt hoe u die

plannen kunt financieren en op welke fiscale tegemoetkomingen u daarbij eventueel kunt

terugvallen. U ontdekt ook hoe u zich afdoende kunt beschermen tegen risico’s van brand

en inbraak, van (ver)bouwschade bij uzelf of bij uw buren tijdens de werkzaamheden, van

ongevallen op de bouwplaats of daarbuiten, van schade die u of uw gezinsleden zonder dat

te willen berokkenen aan derden.

De gids loodst u ook op een heel concrete en praktische manier door de processen

van aankoop, bouw en verbouwing. Wat doet de notaris precies voor u? Welke kosten

zijn daaraan verbonden? Hoe gaat u om met de vastgoedmakelaar? Hoe pakt u de

samenwerking aan met de architect en de aannemer? Met welke verplichtingen, opgelegd

door de overheid, moet u rekening houden? Via verhalen van lotgenoten verneemt u ook

hoe anderen dat hebben aangepakt.

Gewapend met al die kennis en inspiratie kunt u uw woonwensen volledig realiseren. Want

daar is het u uiteindelijk toch om te doen.

4

EEn woning hurEn 101 huren: de voor- en nadelen 112 het huurcontract 113 De huurwaarborg 114 huren met twee 125 hoe beschermt u uw huurwoning? 126 Spaar alvast fiscaal voordelig voor een eigen woning 127 Expert aan het woord: wat bij een keukenbrand in uw huurappartement? 138 inspiratie: uw eerste woning inrichten met een klein budget – Praktische tips 14

DE financiEring van uw EErStE woning 181 hoeveel kunt u lenen? 19

• Hoeveel kunt u terugbetalen? 19• Wat is de kostprijs van uw woning? 19• Hoeveel hebt u zelf al gespaard? 19• Welke waarborgen kunt u de bank geven? 19

2 wegwijs in het hypothecaire krediet 20• Voor welke looptijd kiest u? 20• Voor welk type van aflossingsplan (systeem van terugbetaling) kiest u? 21

U betaalt maandelijks altijd hetzelfde bedrag terug 21U betaalt maandelijks altijd hetzelfde bedrag aan kapitaal terug 21U betaalt maandelijks altijd een iets hoger bedrag terug 22U wilt een tijdelijke vrijstelling van kapitaalaflossingen 22U wilt het kapitaal eenmalig terugbetalen 22Wat als u uw vorige woning nog moet verkopen? 23

• Welke rentevoet kunt u krijgen? 24U kiest voor een vaste rentevoet 24U kiest voor een jaarlijkse, driejaarlijkse of vijfjaarlijkse renteherziening 24U kiest voor een onveranderlijke rentevoet gedurende de eerste tien of twintig jaar 24

• Hoe sterk kan de rentevoet stijgen of dalen bij een renteherziening? 24U krijgt gratis een extra bescherming bij een variabele rentevoet 25 U kunt de looptijd aanpassen 25

Mogelijkheid 1 25 Mogelijkheid 2 25 Mogelijkheid 3 26

U kunt de periode van renteherziening aanpassen 26 U kunt de manier van terugbetalen aanpassen 26 U kunt uw woningkrediet spreiden over verschillende formules 26Ook de hypotheek kan een invloed hebben op uw rentevoet 27

• Wat kost een hypothecair krediet? 28Uw familie geeft u een financieel steuntje in de rug 29

3 welke fiscale voordelen kan een hypothecair krediet u opleveren? 30• De woonbonus 30

Kunt u de woonbonus genieten? 30Hoeveel bedraagt uw belastingvermindering? 30Komen beide partners in aanmerking voor de woonbonus? 30Wat is een ‘enige woning’? 30Wat is een ‘eigen woning’? 31Hebt u recht op de vermindering in de volgende situaties? 31Hebt u nog recht op de verhoging in de volgende situaties? 32Wat is ‘verwerven en behouden’? 32

Inhoudsopgave

6

Wat als u een bouwgrond koopt? 32Wat als u de woning gebruikt voor beroepsdoeleinden? 32Wat als u de woning gedeeltelijk verhuurt? 32 Lenen voor privé- en beroepsgedeelten 33Voorbeeld van fiscale besparing. Het verhaal van Jef en Els 34Maakt u nog aanspraak op de belastingvermindering voor langetermijnsparen? 34

• De ‘oude’ fiscale regeling 35Welk fiscaal voordeel geeft de premie voor de kredietgebonden overlijdensverzekering? 35Welk fiscaal voordeel geeft het terugbetaalde kapitaal? 35

In hoeverre bepaalt uw lening uw fiscaal voordeel? 36In hoeverre bepaalt uw beroepsinkomen uw fiscaal voordeel? 36

Welk fiscaal voordeel geeft de terugbetaalde interest? 36Gewone interestaftrek 36Bijkomende interestaftrek 36

Wat met verbouwingen? 374 wat is voordeliger, de ‘oude’ regeling of de woonbonus? het verhaal van Matthias en Karen 38

• Berekening van het belastingvoordeel volgens de oude regeling 39• Berekening van het belastingvoordeel volgens de woonbonus 41

5 De fiscale voordelen van uw hypothecair krediet: een overzicht 426 het stappenplan voor uw woningkrediet 437 De troeven van het KBc-woningkrediet 448 Expert aan het woord: uw KBc-adviseur. De snelste weg naar een woningkrediet op maat 459 inspiratie: Een starterswoning – renovatie – Een budgetwoning 46

EEn woning KoPEn 521 Kopen: de voor- en nadelen 532 Koopt u uit de hand, openbaar of via een veilingsite? 53

• U koopt uit de hand 53U neemt een optie 53U sluit een onderhandse verkoopovereenkomst af 53Kopen via een vastgoedmakelaar. 54

• U koopt op een openbare verkoop 55Hoe verloopt een openbare verkoop? 55

• U koopt via een veilingsite 55• Het bodemattest

Vlaanderen 56Brussel 57Wallonië 57

• De notariële akte 583 hoeveel registratierechten moet u betalen? 59

• Wanneer maakt u aanspraak op het klein beschrijf? 61• Wat als de fiscus de aankoopprijs betwist? 61

Btw in plaats van registratierechten? 624 hoeveel notariskosten moet u betalen? 63

• Het honorarium van de notaris 63• De algemene kosten 63

5 Expert aan het woord: hoe zit het als u een tweede verblijf koopt? 656 inspiratie: Een openbare verkoop – Een geslaagde aankoop dankzij goed advies 66

7

EEn woning vErBouwEn 701 verbouwen: de voor- en nadelen 712 hoe financiert u uw verbouwing? 72

• Lening op afbetaling 72• Hypothecair krediet 72• Lening op afbetaling of hypothecair krediet? 72

3 hoeveel btw betaalt u op een verbouwing? 744 Expert aan het woord: Bescherm uw werf met een verzekering voor de bouwer 755 inspiratie: Een kangoeroewoning – Een lowbudgetverbouwing 76

EEn BouwgronD KoPEn 801 hoe financiert u een bouwgrond? 812 hoe weet u of u uw droomwoning mag bouwen op het perceel? 813 hoe weet u of de grond geschikt is om probleemloos te bouwen? 81

• De draagkracht van de grond 81• De watergevoeligheid van de grond 81

4 hoe zit het met de kosten als u een bouwgrond koopt? 825 Expert aan het woord: Een bouwgrond schenken: wat zijn de gevolgen? 836 inspiratie: Een drie-/viergevelwoning 84

EEn woning BouwEn 861 Bouwen: de voor- en nadelen 872 voor welke bouwformule kiest u? 87

• Voor een architect en afzonderlijke aannemers? 87• Voor een architect en een algemeen aannemersbedrijf? 87• Voor een sleutelklare woning? 87• Voor zelfbouw? 88

3 De samenwerking met de architect 88• Hoe kiest u een architect? 88• Wat doet de architect? 89• Wat omvatten de ontwerpen en de bouwaanvraag? 89• Wat houdt de controle op de werkzaamheden in? 90• Hoeveel kost de architect? 90

4 De samenwerking met de aannemer 90• Hoe kiest u een aannemer? 90• Waarop moet u letten bij de prijsoffertes en het contract? 90• Wat met de prijzen, prijsaanpassing en betaling? 91• Wat bij niet-tijdige uitvoering van de werkzaamheden? 91

De Verzoeningscommissie Bouw 92De tienjarige aansprakelijkheid 92

• Hoe verloopt de oplevering? 93De voorlopige oplevering 93 De definitieve oplevering 93

5 Met welke verplichtingen moet u rekening houden als u bouwt? 94• De stedenbouwkundige vergunning 94• De verplichte tussenkomst van een architect 94• De veiligheidscoördinatie 94• De energieprestatieregelgeving 94• Andere verplichtingen 95

6 welke fiscale gevolgen heeft bouwen? 95• Btw 95

Hoe moet u de btw-aangifte doen? 96• Kadastraal inkomen 96

7 Expert aan het woord: huren en tegelijkertijd bouwen: hoe redt u het financieel? 978 inspiratie: Levenslang wonen: denk nu al aan hoe u later wilt wonen 98

Inhoudsopgave

8

uw woning En uw gEzin BESchErMEn 1001 wat met de terugbetaling van uw lening als u of uw partner overlijdt? 101

• Lening op afbetaling 101• Hypothecair krediet 101

2 hoe beschermt u uw woning tegen brand en andere risico’s? 102• Bent u standaard verzekerd tegen natuurrampen? 102• Bent u standaard verzekerd tegen diefstal? 102• Geldt de verzekering alleen voor uw woning? 102• Bent u voor de juiste waarde verzekerd? 103

Nooit onderverzekerd 104• Welke extra dekkingen zijn mogelijk? 105

De verzekering voor de bouwer 105De verzekering waardevolle voorwerpen tegen alle risico’s 105De verzekering bodemsanering voor wie met stookolie verwarmt 105De verzekering bedrijfsschade 105

3 hoe beschermt u uw gezin tegen onverwachte gebeurtenissen? 105• Wie en wat zijn verzekerd in de KBC-Gezinspolis? 105• Wat als u zelf schade lijdt? 106• Wat als uw hond de beest uithangt? 106• Wat als u wel eens hulp bij u thuis krijgt? 106

4 hoe beschermt u uzelf en uw gezin tegen ongevallen? 1075 hoe beschermt u uzelf en uw onbezoldigde helpers tijdens uw (ver)bouwproject? 1076 Expert aan het woord: wat als u af te rekenen krijgt met een zware brand? 1087 inspiratie: Een veilige keuken 110

chEcKLiStS 1121 u koopt een woning 1132 u bouwt of verbouwt een woning 1133 u verhuist 1134 Premies en andere financiële tussenkomsten 1155 u komt praten met uw KBc-adviseur woningkredieten en verzekeringen 1156 vastgoed, schenking en successie 115

nuttigE aDrESSEn 1161 ruimtelijke ordening en huisvesting 117

• Vlaanderen 117• Brussel 117• Wallonië 117

2 architecten 1173 aannemers en diensten van het bouwbedrijf 1184 andere beroepsverenigingen uit de bouwbranche 1185 Kopen en verkopen van een onroerend goed 1196 fiscale aspecten 1197 Milieuaspecten 1198 Energie 1209 Diversen 121

10 interessante websites 121

9

EEN WONING HUREN

Op www.belgium.be vindt u onder ‘Publicaties – Huis-

vesting – Federaal’ een brochure over de huurwet-

geving. Standaardcontracten die beantwoorden aan

de wettelijke vereisten, vindt u op www.vob-vzw.be.

Tip

Voordelen Nadelen

1 Financieel • U moet alleen de huurprijs en uw verbruikskosten betalen en de huurwaarborg (normaal gezien twee maanden huur) voorschieten. • U betaalt geen onroerende voorheffing. • U draagt alleen de kosten van het onderhoud en bepaalde in de Woninghuurwet vermelde herstellingen. De overige uitgaven zijn ten laste van de verhuurder. • U hoeft geen geld te reserveren of te lenen voor de aankoop van een bouwgrond of woning en voor bouw- of renovatiewerkzaamheden.

• U bent de maandelijkse huurprijs definitief kwijt. Als u daarentegen een woning koopt, bouwt of renoveert en u daarvoor een lening aangaat, leveren de terugbetalingen van die lening u dikwijls een fiscaal voordeel en aan het einde van de rit een onroerend goed dat vrij is van schulden. • Dikwijls mag u niet zomaar werkzaamheden uitvoeren aan een huurwoning. Als dat toch is toegestaan, is het niet duidelijk of u aan het einde van de huurovereenkomst recht hebt op een vergoeding daarvoor, tenzij dat uitdrukkelijk is bepaald in de huurovereenkomst.

2 Praktisch • U kunt inspelen op wijzigingen in uw financiële, werk- of gezinssituatie door te verhuizen. U bent daarin alleen beperkt door de wet en de bepalingen van de huurovereenkomst.

• De verhuurder kan een einde maken aan de huurovereenkomst. Hij is wel beperkt door de wet en de bepalingen van het huurcontract. Eventueel moet hij een schadevergoeding betalen.

• 1 hurEn: DE voor- En naDELEn

• 2 hEt huurcontractAls u een huis of appartement huurt,

moet u met de verhuurder een huur-

contract sluiten. Om een geldige huur-

overeenkomst te kunnen sluiten, moet

u 18 jaar of ouder zijn. Als het om uw

hoofdverblijfplaats gaat, laat u dat het

best in het contract opnemen om elke

betwisting achteraf te voorkomen.

De huurovereenkomst valt dan onder

de Woninghuurwet en moet beant-

woorden aan een aantal wettelijke

vereisten.

Huurcontracten voor een hoofdver-

blijfplaats, die zijn afgesloten vanaf 15

juni 2007, moeten schriftelijk zijn en

de verhuurder moet het huurcontract

laten registreren. Door de registra-

tie krijgt het huurcontract een vaste

datum. Dat wil zeggen dat het kan

worden tegengeworpen aan derden.

Vanaf de vaste datum bent u als huur-

der bijvoorbeeld wettelijk beschermd

tegen uitzetting door de nieuwe eige-

naar als de gehuurde woning wordt

verkocht. De registratieplicht maakt

dat er minstens drie exemplaren van

het contract nodig zijn: een voor u,

een voor de verhuurder en een voor

de registratie.

De Woninghuurwet zegt dat de huur-

prijs en de eventuele lasten vermeld

moeten worden in elke publieke

mededeling (affiche, advertentie). De

verhuurder moet u ook een energie-

prestatiecertificaat kunnen voorleggen,

aan de hand waarvan u ruwweg uw

toekomstige energieverbruik in de

huurwoning kunt inschatten. Verder

gelden er regels voor de huurwaarborg

(zie verder), de indexering van de huur-

prijs, de verdeling van de kosten voor

onderhoud en herstellingen, de duur

van het contract, de mogelijkheden tot

vervroegde opzegging, huuroverdracht

en onderverhuring, de staat van de

woning, de verandering van eigenaar

en de behandeling van geschillen. Een

plaatsbeschrijving is verplicht.

• 3 DE huurwaarBorgEen waarborg is wettelijk niet verplicht,

maar de verhuurder zal er waarschijn-

lijk op aandringen. Betaal nooit een

huurwaarborg cash. Als huurder en

Een woning huren

11

verhuurder kiezen voor een waarborg in

de vorm van geld, zijn er twee mogelijk-

heden.

Ofwel wordt er een (geblokkeerde) reke-

ning geopend op uw naam, bijvoorbeeld

de gratis KBC-Huurwaarborgspaarreke-

ning. De waarborg mag in dat geval niet

hoger zijn dan twee maanden huur. De

rente wordt op de huurwaarborgreke-

ning gestort.

Ofwel geeft de bank een bankwaarborg.

Daarmee stelt hij zich borg voor een

bedrag dat maximaal drie maanden huur

mag bedragen. U moet dan het bedrag

van de huurwaarborg opbouwen met

maandelijkse stortingen in een periode

van maximaal drie jaar, bijvoorbeeld via

de KBC-Opbouwrekening Huurwaar-

borg.

• 4 hurEn MEt twEEAls u samen met uw partner huurt,

maakt het een groot verschil uit of

u feitelijk samenwoont enerzijds of

wettelijk samenwoont of gehuwd bent

anderzijds. Neem bijvoorbeeld Matthias

en Sheira.

1 Zij wonen feitelijk samen. Als alleen

Matthias het huurcontract heeft

ondertekend, is hij de enige huurder.

Alleen hij moet de huurprijs betalen.

De verhuurder moet alleen aan hem

de huur opzeggen. Sheira heeft geen

plichten, maar ook geen rechten. Zij kan

achteraf alleen medehuurder worden

als zowel Matthias als de verhuurder

daarmee akkoord gaan.

2 Zij wonen wettelijk samen of zij

zijn gehuwd. Om het even wie het

huurcontract heeft ondertekend, zij zijn

allebei medehuurder. Zij moeten allebei

bijdragen in de huurprijs. De verhuurder

moet de huur aan beiden opzeggen.

Goed om te weten: wettelijk samen-

wonenden zijn twee (en niet meer)

samenwonenden die een verklaring van

wettelijk samenwonen hebben afgelegd

voor de ambtenaar van de burgerlijke

stand van de gemeenschappelijke woon-

plaats. Die verklaring moet schriftelijk

gebeuren en beantwoorden aan een

aantal formele vereisten. Voorwaarden

zijn verder dat geen van beide partners

getrouwd is of wettelijk samenwoont

met iemand anders, en dat beide part-

ners bekwaam zijn om contracten aan te

gaan. In alle andere gevallen spreken we

van feitelijk samenwonenden.

• 5 hoE BESchErMt u uw huurwoning?Als er in uw huurhuis of -appartement

brand uitbreekt, kunt u aansprakelijk

worden gesteld en moet u de schade

vergoeden. U sluit dus het best een

goede woningpolis af, zodat u afdoende

verzekerd bent in geval van brand of

diefstal. In de meeste huurcontracten

wordt dit trouwens verplicht opgelegd.

Om helemaal op beide oren te slapen,

kunt u de woningpolis aanvullen met

een aanvullende dekking rechtsbijstand

voor huurders. Daarmee krijgt u

juridische bijstand als er geschillen rijzen

met de verhuurder, bijvoorbeeld over de

opzegging van het huurcontract of over

een slecht functionerende verwarming.

Voor huurders van een appartement die

de formule KBC-Start2Rent nemen (zie

de bijgaande tip) is de juridische bijstand

zelfs automatisch inbegrepen.

Meer informatie over de woningpolis

vindt u in de bijlage achteraan in deze

KBC-Woongids.

Een andere onmisbare verzekering is de

gezinspolis. Die komt tussenbeide als

uzelf of een van de medebewoners van

uw huurwoning schade berokkenen

aan derden. Wie door zijn fout iemand

anders schade berokkent, moet die

schade immers vergoeden.

Ook als anderen bij u schade veroor-

zaken en u daarvoor een vergoeding

wilt vorderen, kunt u terugvallen op

uw gezinspolis als u ook gekozen hebt

voor de dekking rechtsbijstand. Meer

informatie vindt u in de bijlage achteraan

in deze gids.

• 6 SPaar aLvaSt fiScaaL voorDELig voor EEn EigEn woningAls u een woning koopt of bouwt, strijkt

u via het hypothecair woningkrediet

jaarlijks een mooie belastingbesparing

op. Lees meer op pagina 30 onder fiscale

voordelen.

Daarop kunt u uiteraard geen aanspraak

maken voor de huurprijs die u

maandelijks betaalt. Toch kunt u ook

als huurder al een belastingvoordeel

genieten met het oog op de latere

aankoop of bouw van een eigen woning.

Dat kan met het KBC-Life Home Plan1.

De premies voor deze levensverzekering

kunnen in aanmerking komen voor een

belastingvoordeel onder het fiscale stelsel

individueel leven of pensioensparen.

Zo spaart u op een fiscaal vriendelijke

manier een kapitaal bij elkaar. En als u

later een woningkrediet aangaat, kunt u

het opgebouwde bedrag gebruiken voor

uw kredietgebonden overlijdensdekking

bij KBC. Zo houdt u meer over voor de

aankoop of bouw van uw droomwoning.

Een woning huren

Huurt u een appartement? Dan

kunt u gebruikmaken van KBC-

Start2Rent. Daarmee kunt u

online in één keer alles in orde

brengen voor de woningpo-

lis, de gezinspolis en de gratis

huurwaarborgspaarrekening en

geniet u een optimale bescher-

ming. Geïnteresseerd? Surf naar

www.kbc.be/start2rent.

Tip

1 KBC-Life Home Plan is een tak 21-levensverzekering van KBC Verzekeringen NV, Professor Roger Van Overstraetenplein 2, 3000 Leuven,

België, RPR 0403.552.563, FSMA 038571 A. Meer informatie vindt u op de financiële infofiche die beschikbaar is bij uw KBC-verzekeringsagent

of KBC-adviseur.

12

wat bij een keukenbrand in uw huurappartement?

U zet een pan met olie op het vuur. Op

dat ogenblik gaat de bel. Als u open

doet, staat er een vriend voor uw neus

met een uitnodiging om de volgende

dag mee naar een concert te gaan. U

bekijkt samen het programma en u

vergeet compleet dat u van plan was

om te koken. Tot er een zwarte walm

uit de keuken komt … Resultaat: het

keukenmeubel en diverse toestellen zijn

zwaar beschadigd, uw inboedel heeft

rookschade opgelopen en de achtergevel

van het aanpalende appartement heeft

ook te lijden gehad van de rook. Wie

moet nu wat betalen?”

“Uw eigen inboedel is in dit geval alleen

verzekerd als u zelf een woningpolis hebt

gesloten. Zonder zo’n verzekering moet

u dus op eigen kosten uw beschadigde

spullen vervangen.”

“Als de beschadigde keuken aan

vervanging toe is, zal in eerste instantie

de woningpolis van de verhuurder de

kosten vergoeden. Die verzekeraar zal

de kosten trachten te recupereren bij

degene die aan de oorzaak ligt van de

brand, bij u dus. U wordt automatisch

aansprakelijk gesteld, tenzij u kunt

bewijzen dat het om overmacht ging.

Maar dat is hier duidelijk niet het geval,

want de brand is veroorzaakt door uw

onoplettendheid, niet door bijvoorbeeld

een blikseminslag. Als u een woningpolis

hebt, zal uw eigen verzekeraar die

schade regelen. Anders dreigt u er zelf

voor op te draaien.”

“Ook tegenover uw buurman bent u

automatisch aansprakelijk voor schade

door brand bij u, tenzij u kunt bewijzen

dat de brand niet aan u te wijten

is. Opnieuw zal de buurman of zijn

verzekeraar bij u komen aankloppen om

de schade te vergoeden.”

“Soms heeft een verhuurder een

brandverzekering met afstand van

verhaal. Dat houdt in dat hij zich

niet tegen u kan keren als zijn eigen

woningpolis tussenbeide komt om

schade te vergoeden. Maar ook dan

moet u voorzichtig zijn. De afstand van

verhaal vervangt namelijk niet altijd

volledig uw eigen woningpolis. Uw

eigen spullen zijn daarmee bijvoorbeeld

niet verzekerd. U blijft ook aansprakelijk

voor de schade die u aanricht bij derden

als het bij u brandt. Ten slotte is de

verhuurder misschien onderverzekerd,

en tracht hij het deel van de schade dat

daardoor niet wordt vergoed door zijn

verzekeraar, alsnog bij u te recupereren.”

“De conclusie is duidelijk: sluit uw eigen

woningpolis af om uw aansprakelijkheid

als huurder en uw eigen spullen te

verzekeren.”

Expert aan het woord

15

Inspiratie

15

uw eerste woning inrichten met

een klein budget

Een rijwoning hervindt haar charme

met brocante

Een oude en kleine rijwoning krijgt

van de bewoners een facelift tot een

charmante en praktische woonst,

mede doordat de bewoners heel

creatief gebruikmaken van brocante-

spullen. Oude meubeltjes, hergebruikte

losse en vaste verlichtingsarmaturen,

kussentjes her en der zorgen voor een

unieke sfeer. De beperkte oppervlakte

compenseren de eigenaars met

onverwachte oplossingen. Een

zitbank verbergt een opbergruimte en

oude voorzetluiken maken van een

verloren nis een tv-kast. Een dubbele

kastenwand creëert in de slaapkamer

zowaar een dressing.

Een gezin met drie kinderen wilde

een woning budgetvriendelijk

verbouwen en kocht op aanraden

van hun architect een woning waar

nog een tweede gebouw bij hoorde,

een voormalige schrijnwerkerij. Het

opzet van de verbouwing was om

een verbinding met het voorhuis te

maken. Dat schept ruimte voor de

opgroeiende kinderen.

Budgetvriendelijk verbouwen doe

je eerst en vooral natuurlijk door

te kijken wat er nog aan bruikbare

materialen voorhanden is. De origi-

nele keramische tegels in de gang en

de houten vloeren konden zo blijven

liggen. De houten vloeren werden

ofwel gelakt met witte bootlak,

zoals in de badkamer, ofwel donker

gebeitst, zoals op de benedenver-

dieping. De geverfde houten deuren

werden afgebrand en kregen hun

originele houtlook terug. Het oude

zolderdak bleef ook behouden als

artefact, er ligt nu een glasplaat op.

Dat zorgt voor meer lichtinval in de

woonkamer. Het zorgt ook voor meer

contact tussen de benedenverdieping

en de bovenverdieping. Ook in het

achterhuis werd de originele balk-

structuur behouden

Door veel werk zelf op te knappen

bespaarden ze ook heel wat op de

kosten.

De afbraakwerken deden ze zelf

en ook het opwaarderen van

bepaalde elementen, bijvoorbeeld

het opschuren van de oude deuren.

Vooral de kosten van de verbouwing

van het achterhuis speelden een rol

in het budget, hier was bijvoorbeeld

ook isolatie naar hedendaagse

normen nodig. Die werd aan de

binnenkant geplaatst, afgewerkt met

gipskartonplaten. De architect nam

alles op voorhand grondig door zodat

de bouwheer niet voor verrassingen

kwam te staan.

Budgetvriendelijk betekent in dit

supergezellige huis niet dat perma-

nent de hand op de knip gehouden

werd. Hier en daar mocht het zeker

ietsje meer zijn. Zo zijn een aantal

wensen van de bouwheer, zoals een

inloopdouche en het gebruik van

natuursteen in keuken en badkamer

ook ingewilligd.

De slaapkamers zijn allemaal in het

voorhuis aan de voorkant geplaatst.

De inrichting van de leefruimtes is vrij

strak, maar de combinatie met oude

elementen en bijvoorbeeld ook kelim-

kussens, zorgt voor een bijzonder

warm effect.

VIAZ Architecten

[email protected]

www.viaz-architecten.be

Een woning huren

15

17

Inspiratie

17

Een woning huren

Praktische tips

Praktische tips om goedkope of zelfs

gratis decoratieve elementen op de kop

te tikken waarmee je zelf een uniek

interieur creëert: waar vindt u ze, wat

kunt u er zoal mee doen?

TIP 1: Zoek het niet te ver. Waarom

vraagt u niet eens aan familie en

kennissen of u eens op hun zolder

of in andere bergruimtes mag gaan

snuisteren. Vaak staan die vol met

spullen die ooit niet weggegooid

werden vanwege hun sentimentele

waarde of om een andere reden.

De eigenaar is nu misschien net blij

dat die een nieuwe bestemming

krijgen, of gewoon dat hij ervan af is.

Niemand begint namelijk graag aan

een zolderopruiming en vaak weten

mensen helemaal niet precies wat er

allemaal staat.

TIP 2: Plan een dagje

kringwinkeltrippen. Kringwinkels vindt

u altijd wel in uw buurt. Sommige

zijn inmiddels gespecialiseerd in echte

retrospullen en brengen alle redelijk

waardevolle spulletjes van de andere

kringwinkels in de buurt samen onder

één dak. Die zijn dan wel wat duurder

dan de gewone oude spullen.

TIP 3: Volkse antiekmarkten verrassen

bijna altijd. De Vogeltjesmarkt in

Antwerpen, de vlooienmarkt in de

Marollen of de zondagsmarkt op

de Quai de la Batte in Luik zijn de

bekendste, maar in Brussel bijvoorbeeld

kunt u op een weekend makkelijk vijf

tot zes rommelmarkten bezoeken als u

daar zin in heeft. De website

www.rommelmarkten.be kan ook een

inspiratiebron zijn om het niet te ver

van huis te gaan zoeken.

TIP 4: Ga naar de lokale

garageverkoop. Steeds vaker

organiseren buurt- of wijkcomités

particuliere garageverkopen. Op die

dagen halen bewoners hun zolders en

bergruimtes leeg, en zijn er vaak echte

koopjes te doen. U kunt zo makkelijk

meerdere verkopers bezoeken op een

beperkte afstand van elkaar.

TIP 5: Pas op met oude elektrische

toestellen. Denk bij de ingebruikname

van oude elektrische toestellen, zoals

bijvoorbeeld verlichtingsarmaturen,

aan uw eigen veiligheid en die van

uw gezin. Kijk de bedradingen en

de behuizingen na. Doe dat eerst op

een veilige plaats en controleer of het

toestel niet te veel hitte afgeeft.

TIP 6: Goedkoop moet ook verzekerd

zijn. Ook al richt u uw woning in met

goedkope spulletjes, denk eraan dat u

als huurder toch door uw huurcontract

verplicht bent een brandverzekering te

nemen. Die verzekert u trouwens vaak

voor meer dan voor brand alleen. Een

gezinspolis, in de volksmond familiale

verzekering genoemd, is niet verplicht,

maar ook zeker aan te raden.

DE FINANCIERING VANUW EERSTE WONING

Hoeveel kunt u lenen als u maandelijks x euro terugbetaalt?

Het bedrag van de maandelijkse terugbetaling is afhankelijk van de rentevoet en de looptijd. Hoe lager de rentevoet en hoe

langer de looptijd, hoe meer u kunt lenen. Om te weten welke rentevoet u kunt krijgen, kunt u terecht in uw KBC-bankkantoor.

Een voorbeeld

Uw netto maandelijks gezinsinkomen bedraagt 3 600 euro. Maandelijks kunt u dan 1 440 euro terugbetalen. Met een

rentevoet van 4%, een looptijd van twintig jaar en gelijkblijvende maandelijkse terugbetalingen kunt u ongeveer

239 000 euro lenen.

• 1 hoEvEEL Kunt u LEnEn?Hoeveel u kunt lenen, hangt af

van drie factoren: hoeveel kunt u

terugbetalen, wat is de kostprijs van

uw woning en hoeveel hebt u zelf

al gespaard, en hoe zit het met de

waarborgen?

hoeveel kunt u terugbetalen?

Een eerste factor die bepaalt

hoeveel u kunt lenen, is uw

terugbetalingscapaciteit: hoeveel kunt

en wilt u per maand terugbetalen? Een

goede vuistregel is dat het totaal van

uw maandelijkse kredietverplichtingen

niet hoger mag zijn dan 40% van het

netto maandelijks gezinsinkomen.

wat is de kostprijs van uw woning?

Een tweede factor die bepaalt hoeveel

u kunt lenen, is de kostprijs van uw

onroerend goed. U kunt nooit meer

lenen dan de totale kostprijs van uw

woning.

Als u zelf al een bedrag gespaard

hebt, hoeft u minder te lenen en

achteraf maandelijks ook minder terug

te betalen. KBC verwacht ook dat u

minimaal 10% van uw project met

eigen middelen financiert. Sparen is

dus de eerste stap naar een woning

bouwen of kopen.

welke waarborgen kunt u de bank geven?

Als u leent voor de aankoop, bouw

of verbouwing van een woning, zal

de bank waarborgen vragen om zich

in te dekken tegen het risico dat u

uw krediet niet meer terugbetaalt.

Dikwijls wordt er een hypotheek

gevestigd. Naast die hypotheek is

het soms mogelijk om bijkomende

waarborgen te verstrekken. Hoe groter

het totaal aan waarborgen, hoe groter

het kredietbedrag dat u kunt lenen,

uiteraard rekening houdend met uw

terugbetalingscapaciteit en met de

totale kostprijs van uw woning.

De financiering van uw eerste woning

Hoeveel kunt u lenen? (in euro)Maandelijkseaflossing

Rentevoeten Looptijd in jaren3% 4% 5% 6%

500

51 882,01 49 550,53 47 383,12 45 361,05 10

72 608,87 67 923,25 63 693,20 59 857,08 15

90 488,34 83 024,05 76 472,68 70 689,07 20

105 911,57 95 435,61 86 485,80 78 783,14 25

119 216,00 105 636,85 94 331,40 84 831,34 30

750

77 823,01 74 325,79 71 074,68 68 041,58 10

108 913,31 101 884,87 95 539,81 89 785,62 15

135 732,51 124 536,07 114 709,01 106 033,60 20

158 867,36 143 153,42 129 728,70 118 174,71 25

178 824,00 158 455,28 141 497,11 127 247,01 30

1 000

103 764,01 99 101,06 94 766,24 90 722,10 10

145 217,75 135 846,49 127 386,41 119 714,16 15

180 976,68 166 048,09 152 945,35 141 378,13 20

211 823,14 190 871,22 172 971,60 157 566,28 25

238 432,01 211.273,71 188 662,81 169 662,67 30

1 250

129 705,02 123 876,32 118 457,80 113 402,63 10

181 522,18 169 808,12 159 233,01 149 642,70 15

226 220,85 207 560,12 191 181,69 176 722,66 20

264 778,93 238 589,03 216 214,50 196 957,84 25

298 040,01 264 092,13 235 828,51 212 078,34 30

1 500

155 646,02 148 651,58 142 149,36 136 083,15 10

217 826,62 203 769,74 191 079,61 179 571,24 15

271 465,02 249 072,14 229 418,03 212 067,20 20

317 734,71 286 306,83 259 457,40 236 349,41 25

357 648,01 316 910,56 282 994,21 254 494,01 30

19

20 21

• 2 wEgwijS in hEt hyPothEcairE KrEDiEtEen hypothecair krediet kunt u aangaan voor diverse doeleinden: de aankoop, bouw of renovatie van een woning

of de aankoop van een bouwgrond. Er bestaan heel veel formules, zodat u gegarandeerd een krediet op maat

vindt. Essentieel zijn de looptijd, het terugbetalingssysteem en de rentevoet.

voor welke looptijd kiest u?Een eerste knoop die u moet doorhakken, is de looptijd van het hypothecaire krediet. Bij KBC gaat die van drie tot

dertig jaar. In principe betaalt u in die periode zowel kapitaal als rente terug. U kunt bij KBC ook terecht voor een

KBC-Woningkrediet waarbij u maandelijks alleen rente terugbetaalt (zie ook pagina 22).

Als u voor een maandelijkse betaling van kapitaal en rente kiest, geldt het principe: hoe langer de looptijd, hoe

lager de maandelijkse terugbetalingen. Uiteraard betaalt u dan in totaal wel meer rente, zoals u ziet in het volgende

voorbeeld.

Hieruit mag u zeker niet besluiten dat een kortere looptijd altijd voordeliger is. Om belangrijke fiscale voordelen te

kunnen genieten, moet uw lening voor de bouw, aankoop of verbouwing een looptijd van minstens tien jaar heb-

ben. Spreiding over een langere looptijd kan soms een grotere fiscale besparing met zich meebrengen. Voor de pre-

cieze berekeningen, die nogal ingewikkeld zijn, zal uw KBC-bankkantoor u graag helpen.

Als jonge starter denkt u al snel dat een eigen woning niet haalbaar is. Maar maandelijks sparen levert

relatief snel een mooi bedrag op dat een prima basis vormt voor het verwerven van een eerste woning. Met

een automatische spaaropdracht kunt u bijvoorbeeld stap voor stap een kapitaal opbouwen op de KBC-

Start2Save-spaarrekening waarop u een hoge getrouwheidspremie krijgt. Wist u dat u door maandelijks

300 euro te sparen tegen een rente van 2% (1% basisrente + 1% getrouwheidspremie), na 10 jaar een

bedrag van 39 604 euro hebt opgebouwd? Of u kunt nu al sparen voor uw toekomstige kredietgebonden

overlijdensverzekering bij KBC en intussen een gewaarborgde rente en een fiscaal voordeel genieten met

het KBC-Life Home Plan*.

Tip

* KBC-Life Home Plan is een tak 21-levensverzekering van KBC Verzekeringen NV, Professor Roger Van Overstraetenplein 2, 3000 Leuven,

België. RPR 0403.552.563, FSMA 038571 A. Meer informatie vindt u op de financiële infofiche die beschikbaar is bij uw KBC-verzekeringsagent

of KBC-adviseur.

Lening van 75 000 euro tegen 4%*10 jaar 20 jaar

Maandelijkse terugbetaling 756,81 euro 451,68 euro

Verschil per maand 305,13 euro

Totaal terug te betalen aan kapitaal en rente

90 817,20 euro 108 403,20 euro

Totaal verschil 17 586 euro

20

*De rentevoet is fictief.

20 21


voor welk type van aflossingsplan (systeem van terugbetaling) kiest u?Bij KBC kunt u kiezen tussen verschillende types van aflossingsplan: een vast bedrag per maand, een afnemend bedrag

per maand, maandelijks altijd een iets hoger bedrag, of maandelijks alleen rente met een eenmalige terugbetaling van

kapitaal.

U betaalt maandelijks altijd hetzelfde bedrag terug (gelijkblijvende maandelijkse terugbetalingen)

In de gelijkblijvende maandelijkse terugbetaling zit een deel rente en een deel kapitaal. Aan het begin van de looptijd

betaalt u meer rente dan kapitaal terug, aan het einde is dat net andersom. De meeste mensen kiezen voor die oplossing.

In de tabel ziet u dat een gelijkblijvende maandelijkse terugbetaling van 150,56 euro de eerste maand is samengesteld

uit 81,85 euro rente en 68,71 euro kapitaal. Voor de laatste terugbetalingen is de verhouding omgekeerd.

Opgelet: natuurlijk kan de gelijkblijvende maandelijkse terugbetaling hoger of lager uitvallen bij een renteherziening

(zie ook pagina 24).

U betaalt maandelijks altijd hetzelfde bedrag aan kapitaal terug (gelijkblijvende maandelijkse kapitaalaflossing)

De maandelijkse terugbetaling omvat een vast deel kapitaal en een deel rente dat elke maand kleiner wordt. Uw maan-

delijkse terugbetaling zal dan ook geleidelijk verminderen, zoals blijkt uit de grafiek.

U leent 25 000 euro over 20 jaar tegen 4%*Looptijd Totaal maandelijkse

terugbetaling Rentebestanddeel Kapitaalbestanddeel

1e terugbetaling 150,56 euro 81,85 euro 68,71 euro


U leent 25 000 euro over 20 jaar tegen 4%*Looptijd Totaal maandelijkse

terugbetaling Rentebestanddeel Kapitaalbestanddeel



Het voordeel van dit aflossingsplan is dat u minder rente betaalt.

Het nadeel is dat u in het begin met de zwaarste maandelijkse terugbetalingen zit. Dat is net de periode waarin u meest-

al wordt geconfronteerd met allerlei extra kosten voor de afwerking en de inrichting van uw woning.

21

* De rentevoet is fictief.

* De rentevoet is fictief.

22

U betaalt maandelijks altijd een iets

hoger bedrag terug (progressieve

maandelijkse terugbetalingen)

Bij het aflossingsplan met progressieve

betalingen start u met een lagere

kredietlast die maand na maand toe-

neemt met een vast bedrag. Die

maandelijkse stijging wordt vooraf

vastgelegd aan de hand van het pro-

gressiepercentage. U hebt de keuze

uit 1%, 1,50% of 2%.

Met de progressieve maandelijkse

terugbetalingen kunt u de kredietlast

afstemmen op de ontwikkeling van de

inflatie, alsook op uw stijgende inko-

men. Bijkomend kan dat systeem ook

fiscaal interessant zijn, doordat u de

korf van de woonbonus, die jaarlijks

wordt geïndexeerd, optimaal kunt vul-

len door de stijgende terugbetalingen.

Dit aflossingsplan is alleen mogelijk bij

kredieten met maandelijkse aflossin-

gen en een vaste rentevoet. Mocht de

rentevoet variabel zijn, dan kan een

mooi uitgewerkt opbouwschema toch

doorkruist worden door stijgingen en

dalingen van de rente.

U wilt het kapitaal eenmalig

terugbetalen (eenmalige

terugbetaling van kapitaal op de

eindvervaldag en maandelijkse

rentebetalingen)

Bij een krediet met eenmalige terug-

betaling van kapitaal betaalt u tij-

dens de looptijd van het krediet

maandelijks rente. U betaalt het

kapitaal volledig terug aan het einde

van de looptijd.

De looptijd van een KBC-

Woningkrediet met eenmalige

terugbetaling van kapitaal op de

eindvervaldag kan variëren van

drie maanden tot twintig jaar. Als

u bijvoorbeeld over twee jaar een

belangrijk geldbedrag verwacht (bij-

voorbeeld door de uitkering van een

belegging), maar voordien al een

woning wilt kopen of bouwen, is

het woningkrediet met eenmalige

terugbetaling van kapitaal de ide-

ale oplossing. Na twee jaar betaalt

u dan met het vrijgekomen bedrag

in één keer al het kapitaal terug. In

afwachting daarvan hebt u alleen

rente betaald.

Bij een lening met eenmalige terug-

betaling van kapitaal betaalt u meer

rente dan bij een lening met gelijk-

blijvende maandelijkse terugbetalin-

gen/kapitaalaflossingen. Uw KBC-

bankkantoor kan u zeggen welke

formule het voordeligst is voor u.

U wilt een tijdelijke vrijstelling van

kapitaalaflossingen

Loopt de terugbetaling van uw

lening al, terwijl uw woning wordt

gebouwd en u nog een huurwoning

betrekt? Bij KBC kunt u gedurende

maximaal 24 maanden uitstel van

terugbetaling van kapitaal vragen.

Gedurende die periode betaalt u

alleen rente.

De terugbetaling van kapitaal voor

een bepaalde periode uitstellen is

niet altijd nodig. Bij de bouw of ver-

bouwing van een woning hebt u

immers zelden het geleende bedrag

ineens nodig, maar neemt u het in

schijven op. Omdat u alleen rente

op het opgenomen kapitaal betaalt,

wegen de terugbetalingen minder

zwaar op uw budget.

Vraag bij uw KBC-bankkantoor welke

formule het beste bij u past.

KBC rekent geen hogere rente

aan als u de lening wilt afbetalen

met gelijkblijvende maandelijkse

kapitaalaflossingen.

Bij KBC weet u exact waar u aan

toe bent. U krijgt een volledige

terugbetalingstabel met uitsplit-

sing van rente en kapitaal vanaf

de eerste tot de laatste terugbe-

taling. Bij elke wijziging van de

rentevoet krijgt u een nieuwe en

volledige aflossingstabel.

Tip

Tip

22 23


WAT ALS U UW VORIGE WONING NOG MOET VERKOPEN?

U wilt de aankoop of bouw van uw nieuwe woning geheel of gedeeltelijk financieren met

de verkoop van uw huidige woning? Om de eventuele tussenperiode te overbruggen, is het

KBC-Overbruggingskrediet een interessante oplossing. Bij deze speciale vorm van krediet

met eenmalige terugbetaling van kapitaal op de eindvervaldag kunt u kiezen tussen een

maandelijkse rentebetaling of betaling van de rente en het kapitaal op einddatum. In dat

laatste geval bedraagt de looptijd van het overbruggingskrediet maximaal twaalf maanden.

U kunt de looptijd van het KBC-Overbruggingskrediet afstemmen op de periode waarin

u uw woning hoopt te verkopen. Als de woning na die periode nog niet is verkocht, kunt

u KBC vragen een nieuw overbruggingskrediet toe te staan. Als er geen bijkomende

hypothecaire waarborg is vereist, kan de vernieuwing zonder tussenkomst van een notaris

gebeuren. In dat geval moet u geen notariële kosten voor de nieuwe lening betalen en

betaalt u aan KBC alleen de dossierkosten.

Als uw woning sneller dan verwacht is verkocht, wordt de lening meteen aangezuiverd en

bent u niet langer rente verschuldigd. Bij een vervroegde terugbetaling is het gebruikelijk

dat de financiële instellingen een herbeleggingsvergoeding aanrekenen. Dat is niet het

geval bij KBC als uw KBC-Overbruggingskrediet bij het toestaan een looptijd van hoogstens

vijftien maanden heeft en de vervroegde terugbetaling gebeurt met de opbrengst van de

verkoop van het onroerend goed.

24 25

welke rentevoet kunt u krijgen?De rentevoet hangt in grote mate af

van de keuze die u maakt tussen een

vaste of een variabele rentevoet. Op de

vraag welke oplossing het voordeligst

is, bestaat geen pasklaar antwoord.

Niemand kan immers voorspellen hoe

de renteontwikkeling zal verlopen.

U kiest voor een vaste rentevoet

Als u kiest voor een formule met een

vaste rentevoet, blijft uw rentevoet

heel de looptijd van de lening dezelfde.

Rentestijgingen kunnen u niet deren,

maar u kunt ook niet profiteren van

rentedalingen. Dat is de ideale oplos-

sing als u volledige zekerheid wilt, of

als u denkt dat de rente ongeveer op

haar laagste punt staat. De maximum-

looptijd is beperkt tot dertig jaar.

U kiest voor een jaarlijkse, driejaarlijkse

of vijfjaarlijkse renteherziening

Bij een variabele rentevoet wordt uw

rentevoet na een bepaalde periode

herzien. De nieuwe rente kan stijgen

of dalen, afhankelijk van de renteont-

wikkeling op de markt. De hoogte van

de rentevoet hangt af van hoe dikwijls

de rente tijdens de looptijd wordt her-

zien. Hoe vaker dat gebeurt (bijvoor-

beeld jaarlijks), hoe lager de rente-

voet waarmee het krediet in normale

omstandigheden van start gaat.

U kiest voor een onveranderlijke

rentevoet gedurende de eerste tien of

twintig jaar

Met die formule combineert u het voor-

deel van een variabele rentevoet (een

lagere rentevoet) met dat van een vaste

rentevoet (zekerheid). De terugbetalin-

gen blijven de eerste tien of twintig jaar

van het krediet ongewijzigd. Daarna

wordt de rentevoet in het tiende of

twintigste jaar en vervolgens om de vijf

jaar aangepast. U krijgt een interessante

rentevoet, zodat u voor een beperkte

meerprijs beschermd bent tegen moge-

lijke rentestijgingen gedurende de eer-

ste periode van uw krediet.

hoe sterk kan de rentevoet stijgen of dalen bij een renteherziening?De wetgeving bepaalt dat renteherzie-

ningen niet willekeurig mogen gebeu-

ren. Bij elke herziening moet rekening

worden gehouden met twee elemen-

ten: de indexering van de rentevoet en

de maximale renteschommelingen.

De indexering van de rentevoet bete-

kent dat de kredietverstrekker de ren-

tevoet op het ogenblik van de rente-

herziening mag aanpassen afhankelijk

van de ontwikkelingen op de kapitaal-

markt. Zijn de tarieven op die kapitaal-

markt gestegen, dan komt ook uw

rentevoet hoger te liggen. Als de tarie-

ven op de kapitaalmarkt daarentegen

gedaald zijn, moet de kredietverstrekker

Bij een vervroegde terugbetaling

van een hypothecair krediet is

het gebruikelijk dat de financiële

instellingen een herbeleggings-

vergoeding vragen. KBC doet

dat in de volgende gevallen niet:

• als u een KBC-Overbruggings-

krediet hebt met een initiële

looptijd van hoogstens vijftien

maanden en de vervroegde

terugbetaling gebeurt met de

opbrengst van de verkoop van

een onroerend goed;

• als u een bestaand hypo-

thecair krediet, aangegaan voor

de aankoop van een bouw-

grond, vervroegd terugbetaalt

om het te vervangen door een

nieuwe lening voor een nieuw-

bouw op die grond;

• als de vervroegde terugbeta-

ling gebeurt via de uitkering van

een kredietgebonden overlijdens-

verzekering (meestal een schuld-

saldoverzekering).

Als u samen met het KBC-

Woningkrediet ook een KBC-

Woningpolis en een krediet-

gebonden levensverzekering

bij KBC afsluit en bijkomend

uw loon op een rekening bij

KBC laat storten, krijgt u het

KBC-Comforttarief, of anders

gezegd een rentevoet met

een voorwaardelijke korting.

Die korting blijft verworven

gedurende de volledige loop-

tijd van het krediet zolang u

aan de voorwaarden voldoet.

Met de KBC-Woningpolis en

een KBC-kredietgebonden

levensverzekering beschermt

u zich voldoende tegen on-

voorziene gebeurtenissen

(zie ook pagina 102 en de

bijlage over de KBC-Woning-

polis achteraan in deze gids).

Tip Tip

24 25


u een gunstigere rentevoet aanreke-

nen. De nieuwe rentevoet wordt altijd

berekend volgens officiële normen, die

wettelijk zijn vastgelegd. Wilt u daar-

over meer weten? U vindt alle details

in het prospectus, dat u gratis kunt

krijgen in elk KBC-bankkantoor.

Wat als de rentevoeten de pan uit rij-

zen? Dan staat er een wettelijke rem

op de indexering. De kredietverstrek-

ker moet u vóór het sluiten van de

lening de schommelingsmarge mee-

delen. Die marge geeft aan hoeveel

de rentevoet maximaal kan stijgen of

dalen. Een schommelingsmarge van

+5/-5 betekent bijvoorbeeld dat de

rentevoet hoogstens met 0,4074% op

maandbasis (of 5% op jaarbasis) kan

stijgen of dalen ten opzichte van de

initiële rentevoet. Er bestaan ook for-

mules waarbij de rentevoet beperkt

kan stijgen en onbeperkt kan dalen.

Meer informatie vindt u op onze tarie-

venkaart, een onderdeel van onze

prospectus.

U krijgt gratis een extra bescherming

bij een variabele rentevoet2

Als u een hypothecair krediet met een

variabele rentevoet aangaat bij KBC,

krijgt u gratis drie opties waarmee u

bij elke renteherziening de hoogte van

uw maandelijkse terugbetalingen kunt

beïnvloeden door de looptijd, de peri-

ode van renteherziening of de manier

van terugbetaling aan te passen. Die

drie opties zijn de variabele duur, de

optionele variabiliteit en het wijzigen

van het aflossingsplan.

De rentevoeten in de voorbeelden op

deze en de volgende pagina zijn louter

fictief. U kunt de actuele rentevoeten

navragen in uw KBC-bankkantoor.

U kunt de looptijd aanpassen

Dankzij de gratis optie variabele duur

kunt u op het ogenblik van renteher-

ziening de looptijd verlengen of inkor-

ten. Daarvoor betaalt u geen extra

kosten.

Mogelijkheid 1

Op het ogenblik van de renteherzie-

ning kunt u vragen om de maande-

lijkse terugbetalingen niet te veran-

deren, ook als de rente stijgt of daalt.

De stijging of daling van de rente

wordt dan opgevangen door een ver-

lenging of verkorting van de looptijd.

Een verlenging of verkorting bedraagt

maximaal 20% van de initiële loop-

tijd, bekeken over de volledige loop-

tijd van het krediet. De totale looptijd

van het krediet kan bovendien nooit

meer bedragen dan dertig jaar.

Een voorbeeld

U leent 100 000 euro over twintig

jaar tegen 5% met een jaarlijkse her-

ziening. Maandelijks zult u 653,83

euro betalen. Bij de eerste rente-

herziening is de rente gestegen tot

5,50%. Uw maandelijkse terugbe-

taling blijft gelijk, maar uw looptijd

wordt verlengd van twintig jaar tot

21 jaar en vier maanden. Zonder de

variabele duur zou u 679,27 euro

moeten betalen. Uw looptijd kan

maximaal met vier jaar worden ver-

lengd.

Mogelijkheid 2

U kunt op het ogenblik van de ren-

teherziening zelf het bedrag van uw

terugbetaling aanpassen door de

looptijd van het krediet in te korten

of te verlengen. Dat is een handige

formule als een van de partners bij-

voorbeeld loopbaanonderbreking wil

nemen. U kunt de lening maximaal

verlengen met 20% van de aanvan-

kelijke looptijd (en met in totaal een

maximumlooptijd van dertig jaar).

Later kunt u eventueel het maande-

lijkse bedrag verhogen en zo de loop-

tijd weer inkorten.

Een voorbeeld

We nemen dezelfde situatie van hier-

boven, maar u beslist om na een jaar

de terugbetaling tot de volgende ren-

teherziening (een jaar lang dus) naar

620 euro te verlagen. De looptijd

wordt dan verlengd van twintig jaar

tot 21 jaar en negen maanden.

2 Voor kredieten met eenmalige terugbetaling van kapitaal op de eindvervaldag is alleen de optie optionele variabiliteit van toepassing.

26

Mogelijkheid 3

U kunt een lening aangaan met een

beginlooptijd van 25 of zelfs dertig

jaar, waardoor de maandelijkse terug-

betalingen relatief laag zijn. Voor

jonggehuwden die over weinig spaar-

geld beschikken, is dat een manier

om voor het bedrag van de huur een

eigen woning te verwerven.

Als u later meer inkomsten hebt,

kunt u bij elke renteherziening de

looptijd van de lening inkrimpen met

in totaal maximaal 20% van de oor-

spronkelijke looptijd. Om de fiscale

voordelen verder te kunnen genieten,

moet de looptijd wel op ten minste

tien jaar behouden blijven.

Een voorbeeld.

U leent 100 000 euro tegen 5% met

een jaarlijkse herziening, maar deze

keer met een looptijd van dertig jaar.

Maandelijks moet u 530,05 euro

terugbetalen (tegenover 653,83 euro

op een looptijd van twintig jaar).

Als u bijvoorbeeld na drie jaar meer

inkomsten hebt, kunt u de totale

looptijd inkorten door de maande-

lijkse terugbetaling te verhogen. In

totaal kunt u de looptijd van het kre-

diet op dertig jaar inkorten met zes

jaar (= 20% van de initiële looptijd).

U kunt de periode van renteherziening

aanpassen

Bij hoge rentevoeten kunt u een

lening met een jaarlijkse renteherzie-

ning overwegen omdat u dan bij het

afsluiten van de lening meestal de

laagste rentevoet krijgt. Die rentevoet

verandert jaarlijks naargelang van de

renteontwikkeling op de markt. De

jaarlijkse aanpassing van uw rente-

voet kan dus zowel tot een stijging

als tot een daling leiden. Die rente-

ontwikkeling is vooraf niet te voor-

spellen.

Om u toch enige zekerheid te geven,

hebt u bij KBC de mogelijkheid om

bij elke renteherziening gratis te

kiezen voor een andere variabele for-

mule die de bank op dat ogenblik

aanbiedt. Dat is de optionele varia-

biliteit.

Als de rente bijvoorbeeld flink is

gedaald na één jaar, hebt u er alle

belang bij om een formule met een

onveranderlijke rentevoet gedu-

rende de eerste tien jaar te nemen.

Omgekeerd kunt u bij een lage rente-

stand starten met een rentevoet die

vast blijft gedurende tien jaar. Na die

tien jaar kunt u een eventuele ren-

testijging opvangen door te kiezen

voor een jaarlijkse of vijfjaarlijkse ren-

teherziening. En dat zonder extra

kosten. Dankzij die gratis optie kunt

u uw maandelijkse terugbetalingsbe-

dragen (nagenoeg) stabiliseren.

Een voorbeeld.

U leent 75 000 euro tegen 6% met

een renteherzieningsperiode van

vijf jaar. Als de rente na vijf jaar

gestegen is tot 8%, kunt u over-

stappen naar een jaarlijkse rente-

herziening, waarvoor de rentevoet

lager ligt, bijvoorbeeld 6%. Daardoor

blijven uw terugbetalingen voor het

volgende jaar op hetzelfde niveau.

U kunt de manier van terugbetalen

aanpassen

Bij KBC kunt u onder andere kiezen

tussen gelijkblijvende maandelijkse

terugbetalingen en gelijkblijvende

maandelijkse kapitaalaflossingen.

Beide aflossingsplannen hebben hun

voordelen (zie ook pagina 21).

Door het aflossingsplan te wijzigen,

kunt u de voordelen van die twee

formules combineren.

U start bijvoorbeeld met gelijkblij-

vende maandelijkse terugbetalingen.

Na verloop van tijd kunt u maan-

delijks een groter bedrag terugbe-

talen omdat uw financiële situatie

intussen verbeterd is. U schakelt dan

op de datum van de renteherziening

over van gelijkblijvende maandelijkse

terugbetalingen naar gelijkblijvende

maandelijkse kapitaalaflossingen. Bij

elke renteherziening kunt u zonder

problemen en zonder kosten over-

schakelen van het ene aflossingsplan

naar het andere.

U kunt uw woningkrediet spreiden

over verschillende formules

Hoe meer formules, hoe moeilijker

de keuze: wordt het een jaarlijkse of

vijfjaarlijkse herziening, kiest u voor

een onveranderlijke periode van tien

jaar of geeft u de voorkeur aan een

volledig vaste rentevoet? Om het

uzelf gemakkelijker te maken, kunt

u bij KBC het geleende bedrag ver-

delen over verschillende formules. Als

u bijvoorbeeld 125 000 euro leent,

kunt u in dezelfde kredieten waar-

borgakte 75 000 euro tegen een

vaste rentevoet lenen en 50 000 euro

met een vijfjaarlijkse renteherziening.

Andere samenstellingen zijn natuur-

lijk ook mogelijk. Hoe de rentevoeten

zich ook ontwikkelen, u kunt nooit

een uitgesproken verlies lijden. Stijgt

de rente, dan hebt u zekerheid voor

het gedeelte dat u leende tegen een

vaste rentevoet. Daalt de rente, dan

zit u goed voor het gedeelte met vijf-

jaarlijkse renteherziening. En uiter-

aard kunt u bij elke renteherziening

de gratis opties voor de kredieten

met een variabele kredietformule

gebruiken.

U kunt ook één lening aangaan

met twee verschillende looptijden.

U betaalt dan bijvoorbeeld het ene

gedeelte terug over twintig jaar en

het andere over vijftien jaar. Of u

betaalt voor een gedeelte van de

lening maandelijks altijd hetzelfde

bedrag terug, en voor het andere

gedeelte maandelijks hetzelfde

bedrag aan kapitaal. Kortom: alles is

mogelijk.

26 27


OOK DE HYPOTHEEK KAN EEN INVLOED HEBBEN OP UW RENTEVOET

De rang van de hypotheek bepaalt meestal mee de rentevoet van het krediet. Hoe komt

dat? Meerdere kredietgevers kunnen een hypotheek vestigen op hetzelfde onroerend goed.

Wie zijn hypotheek het eerst laat inschrijven op het hypotheekkantoor, krijgt voorrang bij

de verkoop. Hij komt in eerste rang of heeft, in juridische termen uitgedrukt, de hoogste

rang. Wie als tweede zijn hypotheek laat inschrijven, komt dan in tweede rang, enz. Die

schuldeisers hebben een lagere rang. Hoe lager de rang, hoe groter het risico voor de

kredietgever, want de opbrengst van de verkoop bij niet-terugbetaling van het krediet wordt

bij voorrang gebruikt om de schulden van de hypotheek in eerste rang aan te zuiveren. Pas

als er iets overblijft, gaat dat naar de kredietgever in tweede rang, enz.

Een voorbeeld.

Twee kredietgevers vestigen een hypotheek op dezelfde woning. Kredietgever A heeft

een hypotheek in eerste rang (hoogste rang) voor een uitstaande schuld van 50 000

euro. Kredietgever B heeft een hypotheek in tweede rang (lagere rang). Hier bedraagt de

uitstaande schuld 25 000 euro. Als de woning nu wordt verkocht wegens wanbetaling en

60 000 euro opbrengt, zal kredietgever A daarvan 50 000 euro krijgen. B moet zich echter

tevreden stellen met de resterende 10 000 euro. Er blijven dus 15 000 euro onbetaald.

Vanwege dat grotere risico heeft een hypotheek in tweede rang meestal een hogere

rentevoet.

28 29

wat kost een hypothecair krediet?Bij het verlijden van de kredieten

waarborgakte moet u aan de

notaris de volgende kosten betalen:

registratierechten, hypotheekrech-

ten, zegelrechten en de eigenlijke

notariskosten. Die laatste omvatten

naast het honorarium ook de kosten

die de notaris maakt voor het verza-

melen van allerhande inlichtingen bij

de verschillende officiële instanties.

Omdat die laatste kosten uit diverse

elementen bestaan, zijn ze moeilijk

op voorhand te berekenen. Daarom

vraagt de notaris u om bij het

verlijden van de kredieten waar-

borgakte een voorlopige provisie

te betalen. De meeste notarissen

rekenen een forfaitair minimumbe-

drag aan dat tussen 600 en 1 000

euro ligt. Als de notaris een paar

maanden later de precieze kosten

van elk onderdeel kent, maakt hij de

definitieve afrekening. Meestal is de

voorlopige provisie iets te ruim bere-

kend en krijgt u het te veel betaalde

bedrag terug. Op de prestaties van

notarissen is bovendien 21% btw

verschuldigd.

Het bedrag aan registratierechten,

hypotheekrechten en zegelrechten

stort de notaris door aan de fiscus.

Geen enkel deel van de kosten is

bestemd voor de kredietgever.

U verdient het beschrijf van de

kredieten waarborgakte op korte

termijn terug omdat een hypothecair

krediet voor de aankoop, bouw

of verbouwing van een woning

belangrijke fiscale voordelen geeft.

Daardoor moet u tijdens de looptijd

van de lening heel wat minder

belastingen betalen.

Een simulatie van de berekening van

de aktekosten voor het afsluiten van

een krediet vindt u op www.notaris.be.

Kredietbedrag (in euro) Benaderende kosten in euro, inclusief hypotheekkosten, ereloon van de notaris, de diverse kosten en de verschuldigde btw

12 500 1 205,78 tot 1 689,78

25 000 1 572,13 tot 2 056,13

50 000 2 159,99 tot 2 643,99

75 000 2 647,42 tot 3 131,42

100 000 3 095,98 tot 3 579,98

125 000 3 544,53 tot 4 028,53

150 000 3 993,07 tot 4 477,07

175 000 4 441,63 tot 4 925,63

200 000 4 890,18 tot 5 374,18

225 000 5 338,72 tot 5 822,72

250 000 5 809,36 tot 6 293,36

275 000 6 202,93 tot 6 686,93

300 000 6 596,30 tot 7 080,30

325 000 6 989,69 tot 7 473,69

350 000 7 383,06 tot 7 867,06

28 2929


UW FAMILIE GEEFT U EEN FINANCIEEL STEUNTJE IN DE RUG

Misschien willen uw ouders, grootouders of andere familieleden u financieel een handje

helpen. Zij kunnen u bijvoorbeeld een onderhandse lening geven. Houd er rekening mee dat

u dan op de rente die u eventueel betaalt roerende voorheffing moet inhouden.

Een andere mogelijkheid is dat zij u een bepaald bedrag schenken via een notariële

schenkingsakte of via een bankgift. Een bankgift houdt in dat de schenker gelden of

effecten giraal overschrijft naar een rekening op naam van de begiftigde(n), en aan die

laatste(n) tegelijkertijd een aangetekende brief stuurt waarin hij vermeldt dat het om

een schenking gaat. Dat laatste is belangrijk als bewijs. Aan een bankgift kunnen een

aantal voorwaarden worden verbonden. Voor meer informatie over een bankgift of voor

modelbrieven om een bankgift te begeleiden, kunt u zich wenden tot uw KBC-bankkantoor.

De bankgift biedt het voordeel dat er geen schenkingsrechten verschuldigd zijn, voor zover

er geen akte ter registratie wordt aangeboden waaruit de schenking kan worden afgeleid.

Toch moet u weten dat er wel successierechten worden geheven op bankgiften die binnen

drie jaar voor het overlijden van de schenker werden gedaan als die bankgiften niet aan

het schenkingsrecht werden onderworpen. Als erfgenaam moet u die schenking dan in de

successieaangifte opnemen.

De informatie over de woonbonus

is gebaseerd op gegevens geldig

tot einde 2014. Welke regels

van toepassing zullen zijn op het

moment dat deze bevoegdheid

overgedragen wordt naar de

Vlaamse gemeenschap was op

het moment van de publicatie

nog niet bekend. Voor actuele

informatie kunt u altijd terecht bij

uw KBC-bankkantoor.

30 31

• 3 wELKE fiScaLE voorDELEn Kan EEn hyPothEcair KrEDiEt u oPLEvErEn? Als u een woning koopt, bouwt of ver-

bouwt en u daarvoor een hypothecair

woningkrediet aangaat, geniet u meestal

een aantal fiscale voordelen. Er is een

onderscheid tussen de regeling voor de

enige eigen woning (de woonbonus) en de

‘oude’ fiscale regeling voor het hypothe-

caire krediet.

De woonbonusDe woonbonus is een aftrek van het tota-

le netto-inkomen voor de enige, eigen

woning. Die aftrek wordt berekend op de

som van de interesten en kapitaalaflos-

singen van een hypothecaire lening die

u specifiek hebt afgesloten voor het ver-

werven, behouden of verbouwen van uw

eigen en enige woning, plus de premies

van een kredietgebonden overlijdensver-

zekering.

Kunt u de woonbonus genieten?

De woonbonus is alleen van toepassing als

voldaan is aan de volgende voorwaarden:

• De hypothecaire lening en de eventuele

kredietgebonden overlijdensverzekering

zijn aangegaan op of na 1 januari 2005.

• De woning waarvoor de uitgaven zijn

gedaan, moet uw enige en eigen woning

zijn op 31 december van het jaar waarin

de kredietovereenkomst is gesloten.

• U hebt de hypothecaire lening en de

kredietgebonden overlijdensverzeke-

ring gesloten bij een instelling die in de

Europese Economische Ruimte is geves-

tigd, met de bedoeling in een lidstaat van

de Europese Economische Ruimte3 uw

enige, eigen woning te verwerven of te

behouden.

• De hypothecaire lening heeft een loop-

tijd van ten minste tien jaar.

• U bent de kredietgebonden overlijdens-

verzekering aangegaan:

− voor uzelf met uitsluitend uzelf als ver-

zekerde;

− vóór uw 65e verjaardag.

De voordelen van het verzekeringscon-

tract bij overlijden zijn bedongen ten gun-

ste van de personen die als gevolg van

uw overlijden de volle eigendom of het

vruchtgebruik van de woning verwerven.

Hoeveel bedraagt uw

belastingvermindering?

Per belastingplichtige en per belastbaar

tijdperk komt een te indexeren basisbe-

drag van 1 500 euro (2 260 euro voor het

aanslagjaar 2014 – inkomstenjaar 2013) in

aanmerking voor de aftrek. Dat basisbe-

drag geldt tot de lening is terugbetaald en

is onafhankelijk van het beroepsinkomen.

Het fiscale voordeel is gelijk aan het mar-

ginale tarief, dat wil zeggen het tarief voor

uw hoogste belastingschijf.

Het maximumbedrag voor de berekening

van de aftrek wordt verhoogd met 500

euro (geïndexeerd tot 750 euro voor het

aanslagjaar 2014) gedurende de eerste

tien jaar van de looptijd van de lening.

Dat bedrag wordt gedurende de eerste

tien jaar van de lening nog eens verhoogd

met 50 euro (geïndexeerd tot 80 euro

voor het aanslagjaar 2014) als u drie of

meer kinderen ten laste hebt op 1 januari

volgend op het jaar waarin de kredietover-

eenkomst werd afgesloten.

Komen beide partners in

aanmerking voor de woonbonus?

Als bij gehuwden of wettelijk samenwo-

nenden een gemeenschappelijke aanslag

wordt gevestigd, mogen ze de aftrek voor

de enige, eigen woning volledig vrij onder-

ling verdelen, in zoverre ze het fiscale

maximum per persoon niet overschrijden.

Om die vrije verdeling te kunnen toepas-

sen, moet voldaan zijn aan de volgende

voorwaarden:

• Elke echtgenoot of partner moet mede-

eigenaar, vruchtgebruiker, erfpachter of

opstalhouder zijn. Uitzonderlijk wordt de

belastingvermindering toegestaan aan

beide echtgenoten als ze gehuwd zijn

onder het wettelijke stelsel, ook als de

woning eigendom is van slechts één van

hen.

• Beide echtgenoten of partners moeten

kredietnemer zijn.

Als gehuwden of samenwonenden allebei

in aanmerking komen voor de aftrek voor

de enige, eigen woning, hebben ze ook

allebei recht op de verhogingen. Toch is

het mogelijk dat één van beide partners

de verhoging verliest tijdens de eerste tien

jaar van de looptijd van de lening, terwijl

de andere partner de toeslag behoudt.

Wat is een ‘enige woning’?

Het moet gaan om de enige woning

waarvan u (mede-)eigenaar, vruchtgebrui-

ker, erfpachter of opstalhouder bent op 31

december van het jaar waarin de krediet-

overeenkomst werd afgesloten. De voor-

waarde ‘enige woning’ wordt beoordeeld

per echtgenoot en niet per fiscaal gezin.

Er wordt geen rekening gehouden met:

• andere woningen waarvan u door erfe-

nis mede-eigenaar, blote eigenaar of

vruchtgebruiker bent;

• een andere woning die op 31 december

van het jaar waarin de kredietovereen-

komst wordt afgesloten op de vastgoed-

markt te koop wordt aangeboden, onder

voorwaarde dat ze uiterlijk 31 december

3 De Europese Economische Ruimte omvat de EU-lidstaten plus Liechtenstein, Noorwegen en IJsland.

30 31

van het jaar nadien effectief is verkocht.

Als dat niet is gebeurd, zult u vanaf dat

tweede jaar geen belastingvermindering

enige, eigen woning meer krijgen;

• andere onroerende goederen die niet

het karakter van een woning hebben

(bijvoorbeeld bouwgrond, garage, han-

delspand).

Er wordt wel rekening gehouden met:

• andere woningen waarvan u door erfe-

nis voor 100% volle eigenaar wordt;

• andere woningen waarvan u door

schenking volle eigenaar, mede-eigenaar,

blote eigenaar of vruchtgebruiker wordt.

Elk jaar op 31 december wordt nagegaan

of het om uw enige woning gaat. Als de

eigen woning achteraf haar karakter van

enige woning verliest, blijft het basisbe-

drag bestaan (de toestand op 31 decem-

ber van het jaar van de lening is daarvoor

bepalend), maar verliest u definitief het

recht op de verhogingen van het basisbe-

drag.

Wat is een ‘eigen woning’?

U moet de enige woning ook zelf betrek-

ken. Als u bijvoorbeeld met vijf mensen

gezamenlijk een woning koopt, komt u

alle vijf elk voor uw deel van de lening in

aanmerking voor de belastingvermindering

enige, eigen woning, voor zover iedereen

voldoet aan de basisvoorwaarden.

Op de vereiste dat u de woning moet

betrekken, bestaan twee uitzonderingen.

• U kunt om professionele of sociale

redenen de woning niet bewonen (bij-

voorbeeld de afstand tot de plaats waar

u werkt is te groot, u zorgt voor een

zieke ouder en woont daar in). Als u een

woning bouwt of koopt en ze enkele

jaren verhuurt aan een derde om andere

dan beroepsredenen of redenen van soci-

ale aard, mag u de aftrek enige, eigen

woning dus niet toepassen.

• U kunt de woning nog niet onmiddel-

lijk bewonen wegens de stand van de (ver)

bouwwerkzaamheden of omwille van

wettelijke of contractuele redenen (u moet

een nog lopende huurovereenkomst nako-

men, u koopt een woning en de vorige

eigenaar blijft er nog enkele maanden

wonen in afwachting dat zijn nieuwe huis

is voltooid).

In die situaties verleent de wet twee jaar

uitstel. Als u nog niet in de woning woont

op 31 december van het tweede jaar

volgend op het jaar waarin het krediet

is aangegaan, verliest u het recht op de

woonbonus, en valt u terug op het lange-

termijnsparen. U verkrijgt het recht op de

woonbonus weliswaar opnieuw als u de

woning bewoont op 31 december van het

jaar waarin de werkzaamheden beëindigd

zijn, of waarin de contractuele belemme-

ringen zijn opgeheven. Houd wel rekening

met het feit dat het verhoogde bedrag

waarop u gedurende de eerste tien jaar

recht hebt, loopt vanaf de aktedatum van

het krediet. Die termijn wordt niet opge-

schort als u gedurende bepaalde jaren niet

in aanmerking komt voor de woonbonus.

Tweede woning op 31 december van het jaar waarin u het kre-diet bent aange-gaan

Aankoop Schenking Erfenis

100% volle eigendom Nee, tenzij u de woning op dat ogenblik te koop aanbiedt op de vastgoedmarkt en ze verkocht is voor 31 december van het jaar daarna.

Nee, tenzij u de woning op dat ogenblik te koop aanbiedt op de vastgoedmarkt en ze verkocht is voor 31 december van het jaar daarna.

Nee, tenzij u de woning op dat ogenblik te koop aanbiedt op de vastgoed-markt en ze verkocht is voor 31 december van het jaar daarna.

Mede-eigendom Nee, tenzij u de woning op dat ogenblik te koop aanbiedt op de vastgoedmarkt en ze verkocht is voor 31 december van het jaar daarna.


Ja

Vruchtgebruik Nee, tenzij u de woning op dat ogenblik te koop aanbiedt op de vastgoedmarkt en ze verkocht is voor 31 december van het jaar daarna.


Ja

Blote eigendom Nee, tenzij u de woning op dat ogenblik te koop aanbiedt op de vastgoedmarkt en ze verkocht is voor 31 december van het jaar daarna.


Ja

Hebt u recht op de vermindering in de volgende situaties?


32

Tweede woning op 31 december van om het even welk jaar na het jaar waarin u het krediet bent aangegaan

Aankoop Schenking Erfenis

100% volle eigendom Nee Nee Nee

Mede-eigendom Nee Nee Ja

Blote eigenaar Ja Ja Ja

Erfpachter Nee Nee Nee

Opstalhouder Nee Nee Nee

Vruchtgebruiker Nee Nee Ja

Hebt u nog recht op de verhoging in de volgende situaties?

Wat is ‘verwerven en behouden’?

Met verwerven wordt zowel de aankoop

van een bestaande woning als de bouw

van een nieuwe woning bedoeld. Ook

een lening voor het betalen van succes-

sierechten met betrekking tot de enige

en eigen woning komt in aanmerking,

met uitzondering van nalatigheidsinte-

rest bij laattijdige betaling.

Behouden betekent dat de lening

bedoeld moet zijn om de waarde van de

woning te verhogen of op hetzelfde peil

te houden door verbouwings-, verbete-

rings-, aanpassings-, moderniserings- of

onderhoudswerkzaamheden, of om de

woning in bezit te houden (bijvoorbeeld

door inkoop in geval van een echtschei-

ding).

Wat als u een bouwgrond koopt?

Omdat de lening voor de aankoop van

een bouwgrond niet wordt gesloten

met de bedoeling een eigen woning te

verwerven, komt ze niet in aanmerking

voor de woonbonus. De interesten van

die lening mag u wel aftrekken van het

onroerend inkomen van de bouwgrond

en van eventuele andere onroerende

goederen in uw bezit. Zolang er geen

woning op de grond staat, moet u dat

kadastraal inkomen immers aangeven.

Als u een lening aangaat om zowel de

aankoop van de grond als de bouw

van de woning te financieren, komt die

lening wel in aanmerking voor de woon-

bonus.

Wat als u de woning gebruikt voor

beroepsdoeleinden?

Als u een deel van de woning voor

beroepsdoeleinden gebruikt, komen

alleen de hypothecaire interesten die

geen betrekking hebben op het voor

beroepsdoeleinden gebruikte deel

van de woning in aanmerking voor de

woonbonus. De kapitaalaflossingen en

de premies van de kredietgebonden

overlijdensverzekering komen wel volle-

dig in aanmerking voor de belastingver-

mindering enige, eigen woning.

De interesten die verband houden met

de financiering van het beroepsgedeelte

kunt u fiscaal als beroepskosten in min-

dering brengen.

Wat als u de woning gedeeltelijk

verhuurt?

Als u een deel van uw enige, eigen

woning verhuurt, is de aftrek enige,

eigen woning niet toegestaan voor het

deel van de interest dat betrekking heeft

op het verhuurde deel van de woning.

Voor die interest is wel een gewone inte-

restaftrek mogelijk.

De terugbetaling van kapitaal en de

premies van de kredietgebonden over-

lijdensverzekering en gemengde levens-

verzekering komen wel volledig in aan-

merking voor de woonbonus.

32 33


LENEN VOOR PRIVÉ- EN BEROEPSGEDEELTEN

Als u leent voor een woning die u zowel beroepsmatig als privé gebruikt, valt u onder twee verschillende

fiscale regelingen. De rente van een lening om het beroepsgedeelte te financieren, is aftrekbaar als werkelijke

bedrijfskosten. De fiscale aftrek van de rente van een lening voor het privégedeelte daarentegen is beperkter.

Tegenover de fiscus moet u daarom de waarde van het beroepsgedeelte aantonen.

Voor die waardebepaling kunt u een beroep doen op een expert in vastgoed (landmeter, architect, makelaar,

enz.) die bereid is bij mogelijke betwistingen op te treden in een rechtsgeding. Hij maakt een gedocumenteerd

rapport op waarin hij rekening houdt met de oppervlakte, de afwerking en het nut van respectievelijk het

privé- en het beroepsgedeelte. Zo komt hij tot een verhouding tussen die twee gedeelten, die ook wordt

gehanteerd om de waarde van de gemeenschappelijke lokalen te verdelen. Gemeenschappelijke lokalen zijn

ruimten (bijvoorbeeld hal, trappenhuis, toilet) die zowel door uw gezin als door uw cliënten of patiënten worden

gebruikt.

Waarde beroepsgedeelte = waarde van het gedeelte dat uitsluitend voor beroepsdoeleinden wordt gebruikt +

waarde van het onverdeelde beroepsaandeel in de gemeenschappelijke delen

Besteed de nodige aandacht aan die waardebepaling. De weerslag ervan op de personenbelasting wordt

pas duidelijk nadat de plannen en de financieringswijze werden vastgelegd, dus in de maanden daarna. U

moet immers rekening houden met de duur van de werkzaamheden, het indienen van de belastingaangifte,

het berekenen van de belastingen, enz. Als de fiscus achteraf een niet-objectieve waardebepaling verwerpt,

zult u meer belastingen moeten betalen dan voorzien. Alleen met een gedocumenteerde aanpak kunt u de

waardebepaling tegenover de fiscus verdedigen. Meer zelfs: die aanpak is beter dan voorzichtigheidshalve het

beroepsgedeelte te laag in te schatten.

Laat een expert de waarde van het privé- en het beroepsgedeelte bepalen voor u een krediet aanvraagt.

Voor een nieuwbouwwoning kan die expert zich baseren op de plannen die worden ingediend voor de

bouwaanvraag. Voor een koopwoning gaat hij uit van de indeling van de ruimten. Aan de hand van de

waardebepaling stelt u vast hoeveel u het best leent voor respectievelijk het privé- en het beroepsgedeelte.

Als uw investering hoofdzakelijk voor privédoeleinden zal dienen, zal de bank u een woningkrediet aanbieden.

Als u de bouw of aankoop van een woning voor gemengd gebruik gedeeltelijk met eigen middelen betaalt,

aanvaardt de fiscus dat die eigen middelen uitsluitend werden gebruikt voor de financiering van het

privégedeelte. Laat de aannemingsfacturen voor de bouw of verbouwing altijd uitsplitsen voor het beroeps- en

het privégedeelte.

34 35

Voorbeeld van fiscale besparing

Het verhaal van Jef en Els

Jef en Els zijn gehuwd en hebben twee kinderen. Ze hebben nog geen woning en willen nu graag een eigen woning bouwen.

Zij vragen een krediet van 100 000 euro met een looptijd van twintig jaar en gelijkblijvende betalingen tegen een rentevoet

van 4%. Het krediet wordt volledig gewaarborgd door een hypotheek. De maandelijkse terugbetaling bedraagt 602,22 euro.

Hoe wordt hun fiscale voordeel berekend? In het stappenplan gebruiken we de geïndexeerde bedragen voor het aanslagjaar

2014, inkomsten van het jaar 2013. De 45% die we in dit voorbeeld hanteren, is het marginale tarief op basis van de beroeps-

inkomsten.

Maakt u nog aanspraak op de

belastingvermindering voor

langetermijnsparen?

Als u recht hebt op de woonbonus,

kunt u daarnaast nog in beperkte

mate de belastingvermindering

voor het langetermijnsparen genie-

ten. Het kan bijvoorbeeld gaan om

premies van een individuele levens-

verzekering die niet dienen voor de

wedersamenstelling of tot waar-

borg van een hypothecaire lening

enige, eigen woning.

Eerst wordt berekend hoeveel u,

rekening houdend met uw netto

belastbaar beroepsinkomen, in

rekening kunt brengen. Dat is

maximaal 15% van de eerste schijf

van 1 250 euro (1 880 euro voor

aanslagjaar 2014) van uw totale

bedrijfsinkomen, en 6% van alles

daarboven, met een algemeen

maximum van 1 500 euro (2 260 euro

voor aanslagjaar 2014).

Dat bedrag (de oude korf) wordt

verminderd met de woonbonus.

Voor die vermindering wordt alleen

rekening gehouden met het basis-

bedrag, niet met de eventuele

verhogingen. Het verschil dat u ver-

krijgt, is het maximale bedrag dat

nog recht kan geven op de vermin-

dering voor het langetermijnsparen.

Een voorbeeld.

U betaalt 2 260 euro aan kapitaal

en interesten in 2013 en komt in

aanmerking voor de verhoogde

aftrek van 2 260 + 750 euro enige,

eigen woning. U hebt daarnaast

een individuele levensverzekering

waarvoor u een premie van

300 euro betaalt. In welke mate

kunt u die premie nog fiscaal in

mindering brengen?

De berekening gebeurt als volgt.

Stap 1. U berekent eerst de oude

korf, dat wil zeggen het bedrag

dat u, rekening houdend met uw

belastbare inkomen, maximaal in

rekening kunt brengen. Stel dat dit

1 700 euro is.

Stap 2. U berekent de basiskorf

enige, eigen woning. Dat is het

bedrag dat fiscaal in mindering

werd gebracht voor de enige, eigen

Stap 1 Bepaal het maximaal fiscaal aftrekbare bedrag per echtgenoot: 2 260 euro basisbedrag per echtgenoot + 750 euro verhoogde korf gedurende de eerste 10 jaar = 3 010 euro

Totaal: 3 010 euro x 2 = 6 020 euro

Stap 2 Bepaal de effectief betaalde bedragen die voor aftrek in aanmerking komen. Dat zijn de bedragen die effectief op het hypothecair gewaarborgde krediet terugbetaald worden. In dit voorbeeld is het volledige krediet (namelijk 100 000 euro) hypothecair gewaarborgd. Het volledige maandbedrag komt dus in aanmerking voor fiscale aftrek.

Effectief jaarlijks betaald bedrag: 602,22 euro x 12 = 7 226,64 euro

Stap 3 Bepaal het effectief maximaal fiscaal aftrekbare bedrag. In deze stap vergelijken we het maximaal aftrekbare bedrag per kredietnemer met de effectief betaalde bedragen die voor aftrek in aanmerking komen.

Effectief jaarlijks betaald bedrag: 7 226,64 euro Maximaal aftrekbaar bedrag: 6 020 euro Concreet: het eerste jaar kan de fiscale pot van 6 020 euro volledig benut worden.

Stap 4 Verdeel het effectief maximaal fiscaal aftrekbare bedrag tussen beide belastingplichtigen.

In dit voorbeeld is dat eenvoudig: beiden kunnen elk hun maximaal aftrekbare bedrag (namelijk 3 010 euro) inbrengen.

Stap 5 Bereken het belastingvoordeel. Man: 3 010 euro x 45% = 1 354,50 euro Vrouw: 3 010 euro x 45% = 1 354,50 euro Totaal = 2 709 euro Op dat bedrag is bovendien geen gemeentebelasting verschuldigd.

34 35

woning, maar zonder rekening te

houden met de verhoogde korf. In

dit geval is dat 2 260 - 750 =

1 510 euro.

Stap 3. Van de oude korf trekt u de

basiskorf enige, eigen woning af.

In dit geval is dat 1 700 - 1 510 =

190 euro.

U kunt de levensverzekeringspre-

mie nog voor 190 euro in minde-

ring brengen voor de oude korf.

Daardoor betaalt u 190 x 30% =

57 euro minder belastingen. De

resterende 110 euro creëert geen

bijkomend fiscaal voordeel.

De ‘oude’ fiscale regelingSommige leningen vallen nog

onder de ‘oude’ fiscale regelgeving

voor het hypothecaire krediet. Er

zijn twee mogelijkheden.

Voor onderstaande leningen, afge-

sloten voor het verwerven, bouwen

of verbouwen van de woning,

komen de kapitaalaflossingen en

de premies van de kredietgebonden

overlijdensverzekering in aanmer-

king voor de belastingvermindering

langetermijnsparen of bouwsparen.

De betaalde interesten komen

in aanmerking voor de gewone

interestaftrek en eventueel voor de

bijkomende interestaftrek voor:

• leningen aangegaan vóór 2005;

• leningen afgesloten vanaf 1 janu-

ari 2005 voor de herfinanciering

van een lening, aangegaan vóór

1 januari 2005;

• leningen aangegaan vanaf

1 januari 2005, terwijl voor

dezelfde woning nog een hypothe-

caire lening in aanmerking komt

voor de belastingvermindering

langetermijnsparen of bouwsparen

(het gaat onder andere om ver-

bouwleningen) en die laatste lening

verder in mindering wordt gebracht

in de personenbelasting.

Voor nieuwe hypothecaire leningen

en kredietgebonden overlijdensver-

zekeringen die werden afgesloten

op of na 1 januari 2005, die niet

voldoen aan de voorwaarden voor

de woonbonus en die niet zijn

opgesomd hierboven, geldt een

andere regeling.

De terugbetalingen van kapitaal en/

of de premies voor de kredietge-

bonden overlijdensverzekeringen

van die leningen komen in aanmer-

king voor de belastingvermindering

langetermijnsparen.

De interesten komen in aanmerking

voor de gewone interestaftrek

Welk fiscaal voordeel geeft de

premie voor de kredietgebonden

overlijdensverzekering?

De premie voor de kredietgebon-

den overlijdensverzekering komt

alleen in aanmerking voor een

fiscaal voordeel als voldaan is aan

de volgende voorwaarden:

• U bent zowel de verzekeringne-

mer als de verzekerde.

• U moet jonger zijn dan 65 jaar op

het ogenblik dat u een kredietge-

bonden overlijdensverzekering sluit.

• De begunstigde(n) van de polis

moet(en), voor het deel dat dient

als waarborg voor de lening, de

persoon of personen zijn die door

het overlijden de volle eigendom

of het vruchtgebruik van de enige,

eigen woning verwerft(ven). Voor

het saldo moeten dat de echt-

genoot/wettelijk samenwonende

partner of bloedverwanten tot en

met de tweede graad zijn.

De belastingvermindering wordt

berekend:

• tegen 30% van de betaalde

premie als de lening waaraan

de verzekering verbonden is, in

aanmerking komt voor het lange-

termijnsparen;

• tegen het marginale tarief als

de lening waaraan de verzekering

verbonden is, recht geeft op een

belastingvermindering voor het

bouwsparen. In dit geval moet de

premie wel verbonden zijn aan het

toepasselijke grensbedrag van de

lening (zie verder). Als u een groter

kapitaal verzekert dan het grens-

bedrag dat van toepassing is voor

uw lening onder bouwsparen, komt

de premie die betrekking heeft op

het deel boven het grensbedrag

slechts in aanmerking voor een

belastingvermindering onder het

langetermijnsparen.

Welk fiscaal voordeel geeft het

terugbetaalde kapitaal?

De terugbetaling van kapitaal voor

een woningkrediet kan recht geven

op een belastingvermindering. Als

u meer dan één woning bezit, gaat

het om een vermindering langeter-

mijnsparen. Die bedraagt 30% van

de terugbetalingen.

Als u maar één woning hebt, wordt

een verhoogde belastingvermin-

dering bouwsparen (het marginale

tarief voor de terugbetalingen)

verleend. Er zijn wel voorwaarden:

• Het moet gaan om een lening die

is aangegaan tussen 1 januari 1993

en 31 december 2004, of om een

herfinancieringslening of verbouw-

lening aangegaan vanaf 1 januari

2005 voor de enige woning.

• Het krediet moet bestemd

zijn voor de bouw, aankoop of

verbouwing van een woning in de

Europese Economische Ruimte.

• Bij een verbouwlening mag de

belastingvermindering enige, eigen

woning niet worden gevraagd.

• Het krediet moet een looptijd

hebben van minstens tien jaar.

• Er moet een hypotheek worden

genomen – een hypothecaire

volmacht is niet voldoende.


36

In hoeverre bepaalt uw lening uw

fiscaal voordeel?

Het fiscale voordeel wordt berekend

op basis van het kapitaal dat u in één

kalenderjaar terugbetaalt en op basis

van het totale bedrag van de lening.

Voor leningen aangegaan vóór 2005,

of voor herfinancieringsleningen of

verbouwleningen waarbij de oude

fiscale regeling van toepassing is, zijn

de terugbetalingen beperkt tot een

bepaald grensbedrag. Het gaat om het

grensbedrag dat van toepassing is in

het jaar van het afsluiten van de lening.

Voor een krediet, aangegaan in 2013,

bedraagt dat grensbedrag 75 270 euro.

Als het om de enige woning gaat,

kan het grensbedrag hoger liggen als

u kinderen ten laste hebt. Het gaat

om het aantal kinderen ten laste op 1

januari van het jaar volgend op het jaar

waarin de kredieten waarborgakte

werd verleden.

Het grensbedrag wordt niet verhoogd

voor kinderen ten laste in de mate

dat de terugbetalingen slechts in

aanmerking komen voor de belasting-

vermindering langetermijnsparen.

In hoeverre bepaalt uw beroepsinkomen

uw fiscaal voordeel?

Naast een beperking van het

leningsgedeelte dat recht geeft op

belastingvermindering, is er nog

een tweede beperking. Die varieert

al naargelang het bedrag van uw

netto belastbaar beroepsinkomen.

De belastingvermindering wordt

berekend op maximaal 15% van de

eerste 1 880 euro (bedrag voor het

aanslagjaar 2014) van het beroeps-

inkomen van elke partner + 6% van

het gedeelte daarboven. Bovendien

is er een algemeen maximum

vastgesteld, dat op 2 260 euro (aan-

slagjaar 2014) per jaar ligt. Voor een

gezin bedraagt het maximale bedrag

dat voor de belastingvermindering in

aanmerking komt dus tweemaal

2 260 euro of 4 520 euro.

In dat bedrag zitten niet alleen de

terugbetalingen van kapitaal, maar

ook de premies voor de kredietge-

bonden overlijdensverzekering en

voor eventuele andere levensverze-

keringen.

Gehuwden en wettelijk

samenwonenden die samen een

woningkrediet aangaan voor de

gemeenschappelijke woning, mogen

het terugbetaalde kapitaal dat in

aanmerking komt voor belasting-

vermindering naar goeddunken

verdelen over de twee partners. Met

andere woorden: wat de ene niet

in mindering mag brengen, kan de

andere in mindering brengen, zij het

zonder dat het toepasselijke maxi-

mum bij elke partner overschreden

mag worden.

Welk fiscaal voordeel geeft de

terugbetaalde interest?

Er wordt een onderscheid gemaakt

tussen de gewone interestaftrek en

de bijkomende interestaftrek.

Gewone interestaftrek

De gewone interestaftrek geldt

zowel bij aankoop als bij de bouw

of verbouwing van een woning, en

blijft beperkt tot het bedrag van de

onroerende inkomsten. Die aftrek

wordt vooral interessant als u meer-

dere onroerende goederen bezit.

Als u naast het eigen woonhuis ook

nog andere onroerende goederen

bezit, worden die laatste namelijk

zwaarder belast, en wel tegen het

marginale tarief (maximaal 50% +

bijkomende gemeentebelasting). Als

u een tweede woning wilt aanschaf-

fen, wordt het dankzij de gewone

interestaftrek dikwijls interessant om

daarvoor opnieuw een lening aan te

gaan.

Bijkomende interestaftrek

De interesten die nog overblijven na

de toepassing van de gewone interest-

aftrek, kunnen in aanmerking komen

voor de bijkomende interestaftrek. Die

aftrek impliceert dat u een bepaald

percentage van die interesten mag

aftrekken van uw totale belastbaar

inkomen. De eerste vijf jaren, te

rekenen vanaf het jaar waarin u het

kadastraal inkomen voor het eerst bij

uw belastbaar inkomen hebt geteld,

mag u 80% aftrekken van de rente

die u hebt betaald op de respectieve

grensbedragen. Voor het zesde jaar is

dat nog 70%, voor het zevende jaar

60%, enz. In totaal hebt u gedurende

maximaal twaalf jaar recht op de

bijkomende interestaftrek.

De bijkomende interestaftrek is pas

mogelijk als u een woning bouwt

of koopt onder het btw-stelsel, of

verbouwt. Bijkomende voorwaarden:

• U mag geen andere woning bezitten.

• U moet een hypotheek nemen.

• Uw krediet moet een looptijd van

minstens tien jaar hebben.

Voor leningen aangegaan vanaf 1

januari 2005 is de bijkomende interes-

taftrek nog alleen van toepassing voor

verbouwleningen. Voor verbouwingen

komen daar nog een paar voorwaar-

den bovenop:

Als u aanspraak maakt op de

woonbonus en de lening slechts

gedeeltelijk wordt gewaarborgd

door een hypothecaire inschrij-

ving, komt het deel van de

interesten dat niet onder deze

waarborg valt, in aanmerking

voor de gewone interestaftrek.

Daardoor kan de woonbonus

samengaan met de gewone

interestaftrek.

Tip

36 37

• De woning moet minstens vijftien

jaar oud zijn.

• U moet voor minstens 29 810

euro (btw inbegrepen, bedrag voor

het aanslagjaar 2014) facturen van

(geregistreerde) aannemers kunnen

voorleggen. Bovendien is de bijko-

mende interestaftrek slechts mogelijk

voor het bedrag waarvoor facturen van

(geregistreerde) aannemers kunnen

worden voorgelegd.

Voor een verbouwlening kunt u rente

aftrekken op maximaal 37 640 euro

van het geleende bedrag. Dat maxi-

mum ligt hoger naargelang u meer

kinderen ten laste hebt.

Interesten van leningen aangegaan

vóór 1 januari 2005 voor een nieuw-

bouw (inclusief de aankoop van een

woning onder het btw-stelsel) kunnen

in aanmerking komen voor bijkomende

interestaftrek. Voor een nieuwbouw-

lening kunt u interest aftrekken op

maximaal het grensbedrag dat van

toepassing is in het jaar waarin het

krediet werd afgesloten.

Leningen aangegaan vanaf 1

januari 2005 voor het bouwen van een

nieuwe woning of het kopen van een

woning met btw geven geen recht

meer op bijkomende interestaftrek.

Voor die leningen geldt in principe de

regeling van de woonbonus als alle

voorwaarden vervuld zijn.


WAT MET VERBOUWINGEN?

Voor verbouwingen van uw enige woning mag u ook de premie voor de kredietgebonden overlijdensverzekering,

het terugbetaalde kapitaal en de gewone interestaftrek in rekening brengen. Voor de bijkomende interestaftrek

wordt het af te trekken bedrag berekend op een lening van maximaal 37 640 euro in plaats van 75 270 euro.

Dat bedrag kan hoger liggen als u meer kinderen ten laste hebt:

• 1 kind ten laste 39 520 euro

• 2 kinderen ten laste 41 400 euro

• 3 kinderen ten laste 45 160 euro

• 4 kinderen of meer ten laste 48 930 euro

Kinderen die gehandicapt zijn, tellen dubbel. Voorwaarden zijn wel dat de werkzaamheden minstens 29 810

euro kosten, btw inbegrepen, dat ze worden uitgevoerd door een geregistreerde aannemer en dat de woning

minstens vijftien jaar oud is. Ook hier wordt de bijkomende interestaftrek geleidelijk afgebouwd van 80% voor

de eerste vijf jaren naar 70% in het zesde jaar, 60% in het zevende jaar, enz.

38 39

• 4 wat iS voorDELigEr, DE ‘ouDE’ rEgELing of DE woonBonuS?

Het verhaal van Matthias en KarenMatthias en Karen zijn gehuwd en

hebben twee kinderen.

• In 2000 hebben ze een bestaande

woning gekocht, oorspronkelijk

gebouwd in 1984. Daarvoor zijn ze

een krediet van 100 000 euro aange-

gaan met een looptijd van vijftien jaar.

• In 2013 hebben ze 4 000 euro

kapitaal en 2 000 euro rente terugbe-

taald. Het nog terug te betalen saldo

bedraagt 25 000 euro.

• De premie voor de kredietgebon-

den overlijdensverzekering bedroeg

250 euro voor Matthias en 150 euro

voor Karen. Omdat het inkomen van

Matthias hoger ligt, is hij voor een gro-

ter kredietbedrag (75 000 euro) verze-

kerd dan Karen (50 000 euro).

• In 2009 besloten Matthias en Karen

hun keuken en badkamer volledig te

vernieuwen en enkele bijkomende

renovatiewerkzaamheden te laten

uitvoeren. Daarvoor gingen ze een

bijkomend krediet van 70 000 euro

aan, waarvan de akte in 2009 werd

verleden. Een nieuwe hypotheek was

niet nodig: ze konden de bestaande

hypotheek van het oude krediet her-

gebruiken.

• De maandelijkse kredietlasten voor

dat tweede krediet bedragen 457,70

euro. De eerste twaalf maanden

betaalden ze dus 3 375,14 euro rente

en 2 117,32 euro kapitaal terug.

• Het geïndexeerde kadastraal inko-

men van de woning bedraagt 1 800

euro.

• Matthias heeft een netto belastbaar

beroepsinkomen van 45 000 euro,

Karen van 25 000 euro.

38 39

1 Premie kredietgebonden overlijdensverzekering en terugbetaald kapitaalStap 1 Welk is het maximaal in te brengen bedrag per belastingplichtige, afhankelijk van het inkomen?

Matthias 15% op het eerste deel van 1 880 euro van zijn netto belastbaar beroepsinkomen = 282 euro + 6% op het gedeelte daarboven (43 120 euro) = 2 587,20 euro totaal = 2 869,20 euro. Dat bedrag wordt beperkt tot het maximumbedrag van 2 260 euro.

Karen 15% op het eerste deel van 1 880 euro van haar netto belastbaar beroepsinkomen = 282 euro + 6% op het gedeelte daarboven (23 120 euro) = 1 387,20 euro totaal = 1 669,20 euro

Stap 2 Welk kredietbedrag komt effectief in aanmerking voor een belastingvoordeel?

Het geïndexeerde grensbedrag bedraagt voor 2000 (het jaar waarin het krediet werd aangegaan) en met twee kinderen ten laste 61 229,70 euro. Het nieuwe krediet komt niet in aanmerking voor een belastingvermindering omdat het kredietbedrag van 2000 hoger is dan het grensbedrag. Omdat het bedrag volledig wordt gewaarborgd door een hypotheek, is het kredietbedrag dat in aanmerking komt gelijk aan het grensbedrag, dus 61 229,70 euro.

Stap 3 Welk bedrag komt in aanmerking voor belastingvermindering?

formule: terugbetaald kapitaal van het oude krediet x grensbedrag / totaal kredietbedrag 4 000 x 61 229,70 / 100 000 = 2 449,19 euro.

Stap 4 Welk premiebedrag van de kredietgebonden overlijdensverzekering komt per belastingplichtige in aanmerking voor een belastingvoordeel bouwsparen?

formule: premiebedrag x grensbedrag (beperkt tot het verzekerde bedrag) / verzekerd kapitaalOpmerking: het deel van de premie dat boven het grensbedrag ligt, kan worden gebruikt om een belastingvermindering voor het langetermijnsparen te verkrijgen.

Matthias Bouwsparen 250 x 61 229,70 / 75 000 = 204,10 euro Langetermijnsparen 250 - 199,97 = 50,03 euro

KarenBouwsparen 0 euro Langetermijnsparen 150 euro

Stap 5 Hoe verdelen we optimaal het belastingvoordeel?

MatthiasMaximaal 2 260 euro Bouwsparen• Premie kredietgebonden overlijdensverzekering (kov): 199,97 euro (zie stap 4) • Terugbetaald kapitaal maximumbedrag - premie kov 2 260 - 250 = 2 010 euro Langetermijnsparen• Premie kov (rest): 50,03 euro

KarenMaximaal 1 669,20 euro Bouwsparen• Premie kredietgebonden overlijdensverzekering (kov): 0 euro • Terugbetaald kapitaal effectief kredietbedrag uit stap 2 - terugbetaald kapitaal dat al bij Matthias wordt ingebracht 2 399,61 - 2 010 = 389,61 euro Langetermijnsparen• Premie kov 150 euro

Stap 6 Hoe berekenen we het belastingvoordeel?

MatthiasMaximaal 2 260 euro Bouwsparen• Premie kov: 204,10 x 45% = 91,85 euro • Terugbetaald kapitaal 2 010 x 45% = 904,50 euro Langetermijnsparen• Premie kov: 50,03 x 30% = 15,01 euro

KarenMaximaal 1 669,20 euro Bouwsparen• Premie kov: 0 euro • Terugbetaald kapitaal 389,61 x 45% = 175,32 euro Langetermijnsparen• Premie kov: 150 x 30% = 45 euro

totaal belastingvoordeel: 91,85 + 904,50 + 15,01 + 175,32 + 45 = 1 231,68 euro

Berekening van het belastingvoordeel volgens de oude regelingDe 45% die we in dit voorbeeld hanteren, is het marginale tarief op basis van de beroepsinkomsten.


40 41

2 Gewone interestaftrekStap 1 Hoeveel bedraagt het totaal belastbaar onroerend inkomen?

= 1 800 euro

Stap 2 Welk bedrag aan rente komt in aanmerking voor de gewone interestaftrek?

= 1 800 euro (dat bedrag vullen we op met de rente van het oude krediet)

Stap 3 Hoeveel bedraagt het belastingvoordeel van de gewone interestaftrek, waarmee de onroerende voorheffing voor 12,50% wordt gerecupereerd?

voor de eigen woning (Matthias en Karen hebben geen andere woning in eigendom) 12,50% x 1 800 = 225 euro

3 Bijkomende interestaftrekDe 45% die we in dit voorbeeld hanteren, is het marginale tarief op basis van de beroepsinkomsten.

Stap 1 Welk bedrag komt in aanmerking voor de bijkomende interestaftrek?

De interest, betaald voor het oude krediet, komt niet in aanmerking omdat het niet om een bouw, verbouwing of aankoop onder het btw-stelsel ging. De interest, betaald voor het nieuwe krediet, komt wel in aanmerking: 3 375,14 euro.

Stap 2 Welk grensbedrag komt in aanmerking voor de bijkomende interestaftrek?

formule: bedrag dat in aanmerking komt voor de bijkomende interestaftrek x grensbedrag / kredietbedrag3 375,14 x 38 070 / 70 000 = 1 835,59 euro

Stap 3 Tot welk bedrag is de fiscale aftrek begrensd?

De fiscale begrenzing van de aftrek bedraagt de eerste vijf jaar 80%. 1 835,59 x 80% = 1 468,47 euro

Stap 4 Hoe verdelen we de bijkomende interestaftrek over de belastingplichtigen, afhankelijk van hun inkomen?

Matthias1 468,47 x 45 000 / 70 000 = 944,02 euro

Karen1 468,47 x 25 000 / 70 000 = 524,45 euro

Stap 5 Hoeveel bedraagt het belastingvoordeel?

Matthias 944,02 x 45% = 424,81 euro

Karen 524,45 x 45% = 236,00 euro

totaal = 660,81 euro

4 Overzicht van het belastingvoordeel met de oude regeling

Terugbetaald kapitaal en premies 1 231,68 euro

Gewone interestaftrek 225,00 euro

Bijkomende interestaftrek 660,81 euro

totaal 2 117,49 euro

40 41

Stap 1 Hoeveel bedraagt het maximaal fiscaal aftrekbare bedrag?

Basisbedrag: 2 260 (Matthias) + 2 260 (Karen) = 4 520 euro Verhoogde aftrek: 750 (Matthias) + 750 (Karen) = 1 500 euro totaal = 6 020 euro

Stap 2 Welke effectief betaalde bedragen komen voor aftrek in aanmerking?

Jaarlijkse kredietlasten: 457,70 x 12 = 5 492,40 euro Premies kredietgebonden overlijdensverzekering: 0 euro (er is geen levensverzekering voor het nieuwe krediet) totaal = 5 492,40 euro

Stap 3 Hoeveel bedraagt het effectieve maximaal fiscaal aftrekbare bedrag?

Het effectief betaalde bedrag dat voor aftrek in aanmerking komt, ligt lager dan het fiscaal aftrekbare maximum-bedrag. Daarom wordt dat effectief betaalde bedrag genomen. = 5 492,40 euro

Stap 4 Hoe verdelen we het effectieve maximaal fiscaal aftrekbare bedrag tussen Matthias en Karen?

Maximumbedrag: 5 492,40 euroMatthias: 3 010 euroKaren: 2 482,40 euro

Stap 5 Hoeveel bedraagt het belastingvoordeel?

Matthias: 3 010 x 45% = 1 354,50 euroKaren: 2 482,40 x 45% = 1 117,08 eurototaal = 2 471,58 euro

Berekening van het belastingvoordeel volgens de woonbonusDe 45% die we in dit voorbeeld hanteren, is het marginale tarief op basis van de beroepsinkomsten.

Omdat de nieuwe regeling (woonbonus) voordeliger is dan de oude, namelijk een belastingvoordeel van

2 471,58 euro tegenover 2 117,49 euro, kiezen Matthias en Karen voor de woonbonus.

Ze brengen dus hun oude krediet fiscaal niet langer in.


42 43

• 5 DE fiScaLE voorDELEn van uw hyPothEcair KrEDiEt: EEn ovErzicht

1 Uw hypothecair krediet dateert van vóór 2005

Zolang de lening loopt, behoudt u de vroegere belastingverminderingen en/of aftrekken (bouwsparen, interestaftrek en

eventueel bijkomende interestaftrek).

2 U hebt een hypothecair krediet van vóór 2005 én een hypothecair krediet vanaf 1 januari 2005 voor de enige, eigen woning

U hebt de keuze.

U kunt beide kredieten inbrengen volgens de oude regeling of u kunt alleen het nieuwe krediet aangeven.

3 Uw hypothecaire krediet dateert vanaf 1 januari 2005

Voor de enige, eigen woning

Voor een tweede woning of een niet-eigen woning

aftrek Kapitaal, interesten en premies kredietgebonden overlijdens-verzekering tot 2 260 euro + gedurende de eerste tien jaar: 750 + 80 euro

• Kapitaal en premies kredietgebonden overlijdensver-zekering: belastingvermindering maximaal 2 260 euro (afhankelijk van het inkomen)• Interestaftrek op het kadastraal inkomen van de niet-eigen woning(en) en andere onroerende goederen• Nooit bijkomende interestaftrek

fiscaal voordeel Marginale tarief • Kapitaal en kredietgebonden overlijdensverzekering: 30%• Rente: marginaal tarief

wie? Volle eigenaar, vruchtgebrui-ker, erfpachthouder of opstal-houder

• Kapitaal en kredietgebonden overlijdensverzekering: volle eigenaar • Rente: volle eigenaar, vruchtgebruiker, opstalhouder, erfpachter

hypotheek Voldoende om de woonbonus in te vullen en de indexatie op te vangen

Tot 75 270 euro

Kredietgebonden overlijdensverzekering

• Begunstigde: degene die de woning verkrijgt bij overlijden in volle eigendom of in vrucht-gebruik• Nooit voor meer dan het hypothecaire deel van de lening

Begunstigde1 De levensverzekering dient als waarborg voor een lening voor een onroerend goeda voor het gedeelte dat dient als waarborg voor de lening: degene die de woning in volle eigendom of vruchtgebruik verwerft;b voor het saldo: de echtgenoot/wettelijke samenwonende partner of bloedverwanten tot en met de 2e graad.2 In alle andere gevallen: de echtgenoot/wettelijk samen-wonende partner of bloedverwanten tot en met de 2e graad

42 43

• 6 hEt StaPPEnPLan voor uw woningKrEDiEt

Doel Aankoop van een bestaande woning of van een bouwgrond

Nieuwbouw of grote verbouwingen

u weet al hoeveel u moet lenen? • Dan kunt u al een aantal simulaties maken op de KBC-website. Surf naar www.kbc.be/simulatie_woningkrediet.U hoeft maar enkele schermen in te vullen en u krijgt meteen het resultaat.• U kunt op onze website met de module ‘maximaal woonbudget’ ook bereke-nen welk bedrag u aan uw woning kunt spenderen, rekening houdend met uw maandelijkse uitgaven en uw spaargelden.

u komt informatie inwinnen. • Wij bezorgen u een prospectus en een tarievenkaart.• U deelt ons de vraagprijs van de woning of de bouwgrond mee of u geeft ons bij nieuwbouw of verbouwingen een raming van de kosten.• Wij gaan na hoeveel u kunt lenen.• Wij delen u de rentevoet en het maandelijks terug te betalen bedrag mee.• U krijgt gratis en vrijblijvend een kredietadvies.

u vraagt het krediet aan. Breng meteen een aantal documenten mee: de meest recente loonstroken, het meest recente aanslagbiljet, de onderhandse verkoopovereenkomst, de bestekken van de architect, eigendomstitels of bewijzen van schenkingen.

U bezorgt KBC Bank de onderhandse verkoopovereenkomst of de stedenbouw-kundige vergunning, de raming van de totale kosten, de plannen van de archi-tect, enz. Vervolgens zal uw kredietadviseur u helpen het aanvraagformulier in te vullen.

KBc schat de aankoopwaarde. De meegedeelde aankoopprijs vol-staat meestal.

Een externe schatting is niet altijd nodig. Het bedrag wordt bepaald aan de hand van het bestek en de plannen van de architect.

Bevestiging van de goedkeuring van uw kredietaanvraag

U krijgt doorgaans binnen de tien dagen na uw aanvraag de bevestiging of uw kredietaanvraag al dan niet werd goedgekeurd.

De verzekeringen worden in orde gebracht.

Voor een kredietgebonden overlijdensverzekering en/of een woningen gezins-polis kunt u terecht bij KBC Bank en KBC Verzekeringen.

Bij de ondertekening (verlijden) van de notariële akte stelt KBc Bank u het krediet ter beschikking.

De bank bezorgt het geld aan de notaris, die op zijn beurt het geld aan de verkoper overmaakt.

Naargelang de werkzaamheden vor-deren, neemt u het kredietbedrag op. U bezorgt KBC de facturen en KBC bezorgt u het kapitaal om die facturen te betalen.

u betaalt de eerste keer aan KBc Bank.

De eerste terugbetaling doet u op de eerste vervaldag volgend op het verlij-den van de notariële akte.

Als u bij het verstrijken van de opne-mingsperiode niet het volledige bedrag hebt opgenomen, zal uw nieuwe maan-delijks te betalen bedrag vanaf dan herberekend worden op basis van het bedrag dat u tot dan toe had opgeno-men.


44

• 7 DE troEvEn van hEt KBc-woningKrEDiEt

KBC Andere financiële instellingen

KBc rekent zelden schattingskosten aan. tijdens de vordering van de werkzaamheden is er nooit een schatting nodig.

Is uw financiële instelling ook zo soepel? Misschien moet u zelfs schattingskosten betalen als u geld wilt opnemen om uw aannemer(s) te betalen.

KBc baseert zich op de normale verkoopwaarde om te berekenen hoeveel u kunt lenen.

Misschien baseert uw financiële instelling zich op de minder gunstige executiewaarde.

Bij (ver)nieuwbouw wordt er pas een reserveringsprovisie aangerekend als het geleende bedrag bij het begin van de zesde maand nog niet is opgenomen.

Doet uw financiële instelling dat ook? Misschien rekent zij u een reserveringsprovisie aan vanaf de eerste maand.

KBc biedt u gratis de volgende voordelen: • de mogelijkheid om bij een variabele rentevoet op elk ogenblik van renteherziening de looptijd van uw krediet in te korten of te verlengen (maximaal 20% van de initiële looptijd en nooit meer dan dertig jaar); • de mogelijkheid om bij een variabele rentevoet op elk ogenblik van renteherziening over te schakelen naar een andere variabele renteformule; • spreiding van het woningkrediet over verschillende formules; • een periode van vrijstelling van kapitaalaflossing bij het aangaan van het krediet; • de mogelijkheid om bij een variabele rentevoet op elk ogenblik van renteherziening over te schakelen van gelijkblijvende maandelijkse betalingen naar gelijkblijvende maandelijkse kapitaalaflossingen en omgekeerd.

Biedt uw financiële instelling deze soepele formules aan en, zo ja, wat moet u daarvoor betalen?

u kunt uw nabestaanden beschermen door een kredietgebonden overlijdensverzekering aan te gaan. Bijkomende voordelen: lage premies en – wanneer is voldaan aan de fiscale vereisten – een belastingvermindering via de premies van de kredietgebonden overlijdensverzekering.

Als u leent bij een verzekeringsmaatschappij, moet u mis-schien een gemengde levensverzekering aangaan. De pre-mies liggen hoger dan voor een kredietgebonden over-lijdensverzekering. In dat geval betaalt u in de loop van uw lening geen kapitaal terug, maar uitsluitend rente en premies voor de gemengde levensverzekering. Gedurende die periode zult u dus veel geld uitgeven. Op de eindver-valdag van het krediet of bij voortijdig overlijden wordt het krediet aangezuiverd met het kapitaal dat vrijkomt in het kader van de gemengde levensverzekering.

Bij KBc krijgt u vooraf uitgebreid advies. u weet precies hoeveel minder belasting u moet betalen en hoeveel u aan de notaris moet betalen. het KBc-Kredietadvies is gratis en volledig vrijblijvend.

Beperkt uw financiële instelling zich tot het berekenen van de terugbetaling?

Er zijn heel veel redenen om uw licht te komen opsteken bij KBC als u op zoek bent naar de voordeligste lening. We zet-ten ze hieronder op een rij. Zelfs als u nog geen cliënt bent bij ons, bent u altijd welkom.

44

uw KBc-adviseur

De snelste weg naar een woningkrediet op maat

“Een huis of appartement verwerven

is altijd een belangrijke investering, om

het even of u een jonge starter bent,

een nieuw samengesteld gezin, of een

koppel op zoek naar een minder grote

woning nu de kinderen het huis uit

zijn. Gericht advies dat geënt is op uw

persoonlijke situatie, is daarom onmis-

baar. Het gaat immers om uw nieuwe

thuis, de toekomst van uw gezin en

de financiële reserves waarover u mor-

gen kunt beschikken. Stuk voor stuk

elementen die u wilt veiligstellen voor

mogelijke problemen en tegenslagen.”

“Een woonadviesgesprek beperkt zich

dan ook niet tot een babbel over ren-

tevoeten. Het vormt een totaalaanpak

en een complete begeleiding voor de

financiering en bescherming van uw

woning en gezin. Dat alles handelt

u niet zomaar af in tien minuten. Er

moeten heel veel vragen beantwoord

worden. Om er maar enkele te noe-

men: hoeveel wilt en kunt u lenen?

Kiest u voor een vaste of voor een

variabele rentevoet? Hoe beïnvloedt

uw krediet uw belastingaangifte? Hoe

beschermt u uw gezin tegen brand,

inkomensverlies en andere risico’s?

Wat als u uw vorige woning nog moet

verkopen?”

“Op deze en tal van andere vra-

gen krijgt u tijdens een KBC-

Woonadviesgesprek een persoonlijk

antwoord. Onze ervaren adviseurs luis-

teren naar uw verhaal en bekijken uw

huidige situatie en de te verwachten

wijzigingen. Daarna maken ze samen

met u simulaties die rekening houden

met uw toekomstplannen. Zo kunt u

de verschillende simulaties en moge-

lijke voorstellen met elkaar vergelijken

en tot een gefundeerde keuze komen.

Wij doen alle ingewikkelde berekenin-

gen, rekening houdend met alle wette-

lijke en andere bepalingen en mogelijk-

heden. Dat doen we op een correcte

en betrouwbare manier, altijd met oog

voor uw voordeel. Het resultaat is een

maatwerkoplossing die maakt dat u

niet langer hoeft te dromen van een

woning, maar werk kunt maken van

uw droomwoning.”


47

Inspiratie

47

Een starterswoning

Een zwart-witte doos op een klein

perceel

Een jong en kinderloos koppel legt de

architect een zware uitdaging op: het

maximale halen uit een beperkt budget

en een ongunstige ligging. Het resultaat

is een zwart-witte strakke woning,

verrassend licht en ruim. Het huis

werd gebouwd in staalskelet en ook

afgewerkt met materialen die u eerder

in de industriebouw terugvindt. Het

contrast tussen zwart en wit herhaalt

zich in het interieur, dat heel simpel

werd afgewerkt. De binnenruimte van

145 m² oogt dan ook veel groter dan

ze in werkelijkheid is. Een opvallende

nieuwbouwwoning die haalbaar is voor

modale tweeverdieners.

De eigenaars van deze zwart-witte doos

zijn nog jong en kinderloos.

“Ze beschikten over een bouwperceel

met een vrij ongunstige ligging”,

vertelt architect Jan De Brabandere.

“In een bocht, met aan drie zijden

buren én een relatief kleine oppervlakte

van ongeveer 4 are. De zuidkant zit

bovendien aan de voorzijde. Al die

elementen – samen met een beperkt

bouwbudget – zorgden ervoor dat we

niet veel mogelijkheden hadden. Het

‘probleem’ van de ongunstige oriëntatie

heb ik bijvoorbeeld opgelost door voor

de woning een witte tuinmuur aan

te brengen, waardoor er een patio

ontstaat tussen leefruimte en straat. Zo

kunnen de bewoners toch van de zon

genieten, zonder dat voorbijgangers te

veel inkijk hebben.”

De bouwheer koos zelf voor een

staalbouwconstructie en wilde

daarnaast veel licht in de woning. Qua

materialen of stijl wilden de eigenaars

absoluut een combinatie van zwart

en wit voor buitengevel én interieur.

De architect hield zijn bouwconcept

compact en simpel maar zorgde toch

voor een groot ruimtegevoel dankzij het

open grondplan en de vele ramen.

Op de eerste verdieping liggen achter-

aan drie slaapkamers, vooraan de

badkamer. De overige ruimte boven

wordt ingenomen door de vide en de

nachthall met wc en trap. “Die vide

zorgt voor een aangenaam contact

tussen de gelijkvloerse en eerste verdie-

ping”, vindt architect De Brabandere.

Wat materialen betreft, vallen vooral

de zwarte en witte gevelpanelen, het

zwarte aluminium schrijnwerk en de

gepolijste betonvloer op.

Zelfs de interieurinrichting volgt

hetzelfde kleurenpalet: witte muren,

zwarte metaalconstructie. Alleen enkele

zitelementen en de houten tafel, in

combinatie met de grijze vloer, zorgen

voor een verzachting van dat zwart-

witte contrast.

De woning kon voor een redelijke

prijs gebouwd worden doordat de

staalbouw casco werd afgeleverd, die

dan door de bouwheren verder werd

afgewerkt binnenin.

Ze plaatsten de binnenwanden uit

gipskarton zelf, alleen de afwerking

van de voegen hebben ze overgelaten

aan een ervaren stukadoor. Schilder- en

elektriciteitswerken zijn ook zelf

gedaan. Het sanitair is geplaatst door

een vakman. De keuze viel ook meestal

op budgetvriendelijke materialen, zoals

gepolierd beton, ruwe welfsels en een

rudimentair afgewerkte betonnen trap.

Qua concept hield de architect zich

van zijn kant rigoureus aan een erg

compacte, kubusvormige woning, wat

de kostprijs ook sterk drukt.

Architect

Group O-Architecten De Brabandere

[email protected]

http://web.mac.com/jandebrabandere


49

Inspiratie

49

renovatie

Een smal rijtjeshuis verbouwd tot ruime

stadswoning

Met minder dan 100 000 euro verbouwde

een kinderloos koppel een donker en

gesloten rijtjeshuis van nauwelijks vijf

meter breed tot een ruime woonst met

studio en logeerruimte van maar liefst

228 m². De inrichting gebeurde sober,

met warme elementen en een betonnen

vloer. De combinatie van goedkope en

toch kwalitatieve materialen, en het vele

werk van de eigenaar zelf, zorgden voor

een stadswoning met een waarde die de

aankoopprijs en de verbouwingskosten

allicht ver overstijgt.

Een stadswoning werd door architect

Dirk De Schepper van As! Architectuur

en Stedelijkheid stevig onder handen

genomen. De opdrachtgevers, een

kinderloos koppel, wensten ruimte voor

hun drukke leven. Omdat een van hen

organisator en muziekfanaat is, werd

gekozen voor een tweeledige indeling. De

leefruimte met keuken bevindt zich in het

hart van de woning. De opdrachtgevers

ontvangen graag gasten en wensten

een scheiding tussen hun slaapkamer en

badkamer en de logeerkamers. Architect

Dirk De Schepper: “Door de beperkte

breedte van de woning van nog geen

vijf meter, was die heel erg donker en

gesloten. Het was aan ons om het huis zo

open en toegankelijk mogelijk te maken.”

De structuur op de benedenverdieping

mocht heel open worden, maar de

mogelijkheid tot afzonderen moesten

we behouden. Achteraan wilde de

bouwheer een nieuwe studio die goed

toegankelijk moest zijn vanuit de woning.

De opdrachtgevers zagen liefst een

minimalistische stijl met warme, leefbare

elementen en een betonnen vloer.

Eerst werden de bijgebouwen achter de

woning afgebroken om plaats te maken

voor een nieuwe uitbreiding in de tuin.

Tegen de benedenverdieping en de

eerste verdieping werd een constructie in

houtskelet aangebouwd om de leefruimte

gevoelig te vergroten. Dat is een snelle

en droge constructiemethode die de

renovatietermijn erg kan verkorten. De

inkom van de woning is een functioneel

voorportaaltje. Achter een wand met

raam kom je de eigenlijke leefruimtes

binnen. De voorzetwand staat parallel

met een gemene muur, waarin deels

keuken, bergruimte, toilet en twee

trappen verwerkt zijn. Die liggen elk

aan een uiteinde van de lange wand en

geven apart toegang tot de bovenver-

diepingen. De oude trap brengt je naar

de logeerkamers, en de nieuwe vertrekt

vanuit de keuken naar de badkamer en

de slaapkamer van de bouwheer. De

badkamer is een vide zodat er contact

blijft tussen die ruimte en de woonruimte

beneden. De achtergevel kan helemaal

opengeschoven worden zodat de grens

met buiten vervaagt.

Het gerealiseerde woonvolume van 228

m² staat helemaal haaks op het beperkte

budget van 100 000 euro. “Budgetbeheer

gebeurt al in de ontwerpfase”, aldus

de architect. De bouwheer heeft van in

het begin ook zelf meegedacht over het

budget. Wat laten we uitvoeren en wat

kunnen we in principe zelf?”

Architect

As! Architektuur en Stedelijkheid

[email protected]

www.architektuurenstedelijkheid.be


51

Inspiratie

51

Een budgetwoning

Keuken centraal: een verbouwing met

respect voor gebouw en budget

Een smalle stadsrijwoning opwaarderen

met ruimte en licht, en een betere

relatie met de tuin: architect Jan Van

Rooy slaagde erin met een budget van

130 000 euro, inclusief afwerking.

Met welke vraag kwam de bouwheer

naar je toe?

Het ging in de eerste plaats over de

verbouwing van de keuken maar hij

wilde ook advies over de indeling van

de woning. Het uiteindelijke doel van

het ontwerp was niet het programma

van de woning te veranderen, wel om

de woonkwaliteit te verbeteren. Dan

kom je al vlug terecht bij de vraag

naar meer ruimtelijkheid en uiteraard

ook meer daglicht. Ook de stadstuin

hield veel meer potentieel in, en

werd uiteindelijk opgewaardeerd en

betrokken bij de woonervaring. Een

uitbouw aan de achterkant met een

vide naar de eerste verdieping zette

de initieel donkere en onpraktische

woonbeleving op zijn kop.

Hoe heb je deze opdracht aangepakt?

We beslisten al snel de toegevoegde

koterij aan de achterzijde volledig te

slopen en het bestaande hoofdge-

bouw te respecteren. Aan de achter-

kant kwam een nieuwe achterbouw

van twee verdiepingen hoog. Daarmee

kan de zon tot diep in de woning bin-

nendringen. De traditioneel donkere

middelste plaats in de rijwoning wordt

zo een centrale keuken met toch veel

daglicht. Die maakt gelijkwaardig

gebruik van de woning over de

volledige diepte mogelijk.

Daardoor kwam de volledige breedte

van de achterbouw vrij en kon er een

ruime woonkamer worden gereali-

seerd in relatie met het stadstuintje.

De eetkamer kwam vooraan en de

leefruimtes staan nu in een open

verbinding met elkaar. Boven de

woonruimte is dan een duplexthuis-

kantoor geplaatst.

Hoe heb je het budget onder controle

gehouden?

De achterbouw is in houtstructuur

opgetrokken tussen de bestaande

muren op een betonplaat op volle

grond en het oorspronkelijke volume

is intact gebleven. De duplexkantoor-

ruimte op de eerste verdieping is zo

geplaatst dat we de trap konden

behouden. In de badkamer zijn alle

zichtbare delen van ter plaatse geverfd

MDF. De vloer is een PU-gietvloer,

geplaatst op de bestaande

plankenvloer. In de eetkamer en de

keuken is de bestaande plankenvloer

opgeschuurd en gekleurd. Badkamer

en keuken zijn nu boven elkaar in

het bestaande pand ondergebracht,

met de nieuwe condensatieketel net

eronder in de kelder. In het bestaande

deel werden leidingen en radiatoren

behouden. Ventileren gebeurt op

natuurlijke wijze, en we kozen ook

voor energiezuinige vloerverwarming

en verlichting in de aanbouw.

Wat maakt dit project voor jou als

architect precies zo geslaagd?

Mijn visie op architectuur heb ik

perfect kunnen vertalen in dit

ontwerp: een zo groot mogelijke

ruimtelijke beleving, maximale

toetreding van daglicht en lucht

en optimale benutting van de

toegemeten oppervlakte. We hebben

met een beperkt budget een woning

opnieuw ruimtelijk gemaakt. Met een

minimum aan ingrepen hebben we

een maximum aan resultaat bereikt.

Architect

Jan Van Rooy

[email protected]


53

Er zijn verschillende manieren om een huis of een

appartement te kopen. De belangrijkste zijn de

onderhandse en de openbare verkoop. Sinds kort kan

de verkoop ook op een veilingsite plaatsvinden.

Tip

EEN WONING KOPEN

53

• 1 KoPEn: DE voor- En naDELEn

Voordelen Nadelen

uw wensen U weet exact hoe de woning eruitziet, wat bij een nieuwbouw niet altijd het geval is.

De woning is niet volgens uw wensen ontworpen. U moet dus tevreden zijn met wat u krijgt, tenzij u meteen gaat verbouwen.

Planning U verliest minder tijd en u kunt alles beter plan-nen. U krijgt met een beperkt aantal mensen te maken. De datum waarop de akte wordt verleden, kunt u bijna tot op de dag bepalen. Na de verkoop kunt u de woning in principe meteen betrekken, tenzij anders is bepaald in de koopovereenkomst.

Een bestaande woning kan niet meteen zichtbare nadelen of gebreken hebben. Dikwijls moet ze worden aangepast aan uw eisen.

Kostprijs De kostprijs van de woning ligt vast, zodat er ach-teraf geen verrassingen kunnen opduiken.

U moet registratierechten en notariskosten beta-len. Later moet u jaarlijks de onroerende voorhef-fing betalen.

waarde Onroerend goed is op langere termijn een interes-sante belegging.

U hebt vlugger onderhouds- en herstellingskosten dan bij een nieuwe woning.

• 2 KooPt u uit DE hanD, oPEnBaar of via EEn vEiLingSitE?

Er zijn verschillende manieren om een

huis of een appartement te kopen. De

belangrijkste zijn de onderhandse en de

openbare verkoop. Van recente datum is

de verkoop via een veilingsite.

u koopt uit de handBij een verkoop uit de hand sluit u met

de verkoper een akkoord over de verkoop

van een onroerend goed tegen een

welbepaalde prijs. Meteen komt u een

aantal lasten en plichten overeen, onder

andere over het tijdstip van levering van

het onroerend goed, de wijze en het

tijdstip van betaling, de opschortende

voorwaarden, enz. Maar voor het zover

is, doorloopt u meestal verschillende

stappen. U neemt eventueel een optie, u

sluit een onderhandse verkoopovereen-

komst en ten slotte laat u een notariële

akte opstellen. Waarop moet u bij al die

stappen letten?

U neemt een optie

Als u de aankoop overweegt van een

huis of appartement, kunt u er een optie

op nemen. Dat betekent dat u met de

eigenaar-verkoper of zijn vertegenwoor-

diger (bijvoorbeeld een vastgoedmakelaar

of notaris) afspreekt dat hij het goed niet

aan iemand anders verkoopt binnen een

bepaalde overeen te komen termijn: een

week, veertien dagen, een maand. Als u

binnen die periode beslist om te kopen,

laat u dat weten aan de verkoper op de

manier die met hem is overeengekomen.

De optie wordt dan gelicht en de verkoop

is definitief. Als de optie niet wordt

gelicht binnen de bepaalde termijn, is

er geen verkoop en kan de eigenaar

het onroerend goed aan iemand anders

verkopen. Eventueel moet u voor een

optie een vergoeding betalen. Als u de

optie dan niet licht, vormt die vergoeding

een compensatie voor de eigenaar.

U sluit een onderhandse

verkoopovereenkomst af

Als u het met de verkoper eens raakt over

de prijs, wordt meestal een onderhandse

verkoopovereenkomst of zogenoemd

compromis opgesteld. Die overeenkomst

is bindend voor beide partijen. De notaris,

die in een latere fase de authentieke akte

opstelt, is gebonden door de bepalingen

die zijn opgenomen in de onderhandse

verkoopovereenkomst. Stel de verkoop-

overeenkomst daarom zo duidelijk en

volledig mogelijk op. Om zeker te zijn,

kunt u de notaris bij het opmaken van

de onderhandse verkoopovereenkomst

betrekken. Doorgaans rekent hij daarvoor

geen extra kosten aan.

Als u een woningkrediet moet aangaan,

kunt u in de onderhandse verkoopover-

eenkomst de koop afhankelijk maken

van het verkrijgen van de lening. Ook het

uitreiken van een stedenbouwkundige

vergunning kunt u als opschortende

voorwaarde laten opnemen in de onder-

handse verkoopovereenkomst.

Een onderhandse verkoopovereenkomst

moet binnen vier maanden na de onder-

tekening worden geregistreerd.

Zodra u een onderhandse ver-

koopovereenkomst ondertekent,

is de verkoop een feit. U moet

nu binnen de vier maanden de

registratierechten betalen. Dat

kan heel vervelend zijn als u zich

achteraf bedenkt. Gelukkig kunt

u in Vlaanderen en in Wallonië

een onderhandse verkoopover-

eenkomst weer minnelijk laten

ontbinden tegen een beperkte

prijs. De belangrijkste voor-

waarde is dat er nog geen nota-

riële akte verleden is.

Tip

Een woning kopen

5554

KOPEN VIA EEN VASTGOEDMAKELAAR

Vastgoedmakelaars die als tussenpersoon optreden tussen de koper en de verkoper van vastgoed, moeten

een aantal strikte regels in acht nemen. Ze mogen de beroepstitel van vastgoedmakelaar alleen gebruiken

als ze officieel aangesloten zijn bij het Beroepsinstituut van Vastgoedmakelaars (BIV). De opdrachtgever van

de makelaar is hen een honorarium verschuldigd. Meestal is dat de verkoper, maar het kan ook de koper

zijn.

In zijn reclame voor te koop aangeboden panden mag een vastgoedmakelaar geen misleidende informatie

opnemen over de essentiële kenmerken van het onroerend goed of de beschikbaarheid ervan. Hij moet in

die reclame een aantal gegevens vermelden, zoals de meest recente stedenbouwkundige bestemming, de

uitreiking van een stedenbouwkundige vergunning, het bestaan van een dagvaarding of herstelvordering,

de aanwezigheid van een verkavelingsvergunning.

Een vastgoedmakelaar mag met een kandidaat-koper geen bindende overeenkomst sluiten, tenzij hij

daarvoor een mandaat heeft. Als hij geen exclusieve opdracht heeft, moet de makelaar kandidaat-kopers

daarvan eerst in kennis stellen voor hij geld van hen ontvangt.

Enkele tips als u koopt via een vastgoedmakelaar. Onderteken geen eenzijdige aankoopbelofte.

Door die belofte zijn makelaar en verkoper tot niets gebonden, maar u bent dat wel. U kunt de

belofte wel ondertekenen onder de opschortende voorwaarde dat de verkoper binnen een bepaalde

termijn (bijvoorbeeld tien dagen) een beslissing moet nemen. Geef geen voorschot zolang er geen

verkoopovereenkomst op tafel ligt. Neem voldoende tijd voor het analyseren van de overeenkomst.

55

u koopt op een openbare verkoopEen openbare verkoop wordt aangekon-

digd via aanplakbrieven en advertenties.

De definitieve prijs wordt bepaald

door opbod. De meestbiedende wordt

eigenaar van het onroerend goed, tenzij

de verkoper zijn bod weigert.

In overleg met de notaris legt de

verkoper op voorhand de lasten en de

voorwaarden vast, rekening houdend

met de wettelijke voorschriften. De

notaris neemt die voorwaarden op

in het bestek. Daarin bundelt hij alle

gegevens over erfdienstbaarheden, het

recht van voorkoop, de lasten, belastin-

gen, het kadastraal inkomen, enz. Als

u geïnteresseerd bent in de openbare

verkoop van een woning, kunt u het

best op voorhand bij de notaris het

bestek inkijken. Die informatie en de

kosten deelt de notaris ook mee bij de

aanvang van de verkoop.

U moet de koopsom en de kosten

betalen binnen de termijn die is

vastgesteld in het bestek. Meestal is dat

een tot twee maanden na de definitieve

toewijzing. Voor de betaling van de

kosten varieert die termijn van een tot

acht dagen na de definitieve toewijzing.

Als u de koopprijs niet binnen de

gestelde termijn betaalt, bent u

nalatigheidsinterest verschuldigd. Als de

betaling er niet komt, wordt de verkoop

ontbonden en wordt het goed opnieuw

openbaar te koop gesteld.

Hoe verloopt een openbare verkoop?

Er is een onderscheid tussen vrijwillige

openbare verkopen (waar het initiatief

tot openbare verkoop uitgaat van de

verkoper) en gedwongen openbare

verkopen, die opgelegd zijn door een

rechtbank (bv. ingevolge uitvoerend

beslag).

De notaris heeft een zekere vrijheid

bij de organisatie van een openbare

verkoop en bij de keuze om al dan

niet te werken met een instelprijs,

een premiestelsel en, althans voor

vrijwillige openbare verkopen, de

mogelijkheid tot hoger bod na de

eerste zitdag.

Als basisprincipe geldt dat de notaris

een openbare verkoop in één enkele

zitdag organiseert. Om die enige

zitdag aantrekkelijker te maken en de

potentiële kopers ertoe aan te zetten

snel een bod uit te brengen, kan de

notaris een instelprijs bepalen, en kan

hij een premie van 1% toekennen aan

de definitieve koper.

In combinatie met een instelprijs

wordt de premie toegekend aan

degene die als eerste bieder een bod

gelijk aan of hoger dan het bedrag

van de instelprijs uitbrengt, op voor-

waarde dat die bieder uiteindelijk als

definitieve koper wordt aangewezen.

De premie, toegekend in de vorm van

een vermindering van de aankoopprijs,

bedraagt 1% van het bedrag van het

eerste bod.

Zonder instelprijs wordt de premie

toegekend aan de persoon die het

hoogste bedrag biedt op de zitdag. Na

die zitdag heeft iedereen het recht om

binnen twee weken een hoger bod

uit te brengen. Als niemand dat recht

van hoger bod uitoefent, is de koop

definitief en de premie verworven. Als

wel iemand een hoger bod uitbrengt,

is de premie niet verworven en komt

er een nieuwe zitdag. Als de hoogste

bieder van de eerste zitdag op die

tweede zitdag het laatste en hoogste

bod uitbrengt, verwerft hij alsnog zijn

premie.

u koopt via een veilingsiteU kunt ook een woning kopen op

een veilingsite zoals www.eenmaal-

andermaal.be.

U vraagt een login en wachtwoord

aan en kunt op een op voorhand

aangekondigd moment bieden op

de woning die u interesseert. De

veiling start met een lage prijs maar

met de verkoper wordt op voorhand

een minimumverkoopprijs (startprijs

of vanafprijs) vastgelegd. Na elke

biedronde ziet u het hoogste bod,

de plaats die u bekleedt en of de

minimumverkoopprijs al is bereikt.

Wie twee opeenvolgende biedrondes

het hoogste bod heeft, wordt

gecontacteerd door de makelaar om

de koopovereenkomst te tekenen. De

veiling gebeurt in samenwerking met

vastgoedmakelaars en staat onder het

toezicht van een gerechtsdeurwaarder.

Let wel: het gaat niet om een open-

bare verkoop. Er is dus geen openbare

toewijzing en de biedingen zijn niet

bindend. De veilingsite verbindt er zich

alleen toe de hoogste bieder in con-

tact te brengen met de verkoper met

het oog op verdere onderhandelingen.

De bovenstaande beperkingen gelden

niet voor het onlineplatform voor

openbare verkopen www.notaclick.be,

dat wordt beheerd door de notaris-

senfederatie. Op die site moet u zich

eenmalig inschrijven met behulp van

uw elektronische identiteitskaart.

Als u in de aanbiedingen een huis of

appartement ziet dat u bevalt, kunt u

de notaris in kwestie de toestemming

vragen om te bieden. Als u zijn fiat

krijgt, kunt u meteen de andere

biedingen volgen. De verkoop wordt

op een bepaald ogenblik afgesloten,

hetzij traditioneel in een verkoopzaal,

hetzij volledig elektronisch.

Informeer tijdig bij uw bank

hoeveel u kunt lenen en wan-

neer u het geld kunt krijgen. Zo

voorkomt u vervelende verras-

singen.

Tip

Een woning kopen

56

HET BODEMATTEST

1 Vlaanderen

Voor de verkoop van een grond of woning is een bodemattest nodig. Neem de inhoud van het bodemattest

al in de onderhandse verkoopovereenkomst op. Als het attest op dat ogenblik niet voorhanden is, kunt u

het verkrijgen ervan laten opnemen als opschortende voorwaarde. Betaal nooit een voorschot voor u inzage

hebt gekregen in het bodemattest.

De verkoper of de notaris vraagt het attest aan bij de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM).

Dat kost hem 50 euro per kadastraal perceel of 200 euro wanneer het bodemattest wordt aangevraagd

voor een deel van een kadastraal perceel. Als de grond geen perceelnummer heeft, betaalt u 50 euro voor

aaneensluitende delen grond binnen dezelfde kadastrale afdeling en sectie. De OVAM reikt binnen een

maand het gevraagde attest uit. Als de OVAM niet beschikt over gegevens betreffende de bodemkwaliteit

en er nog geen bodemonderzoek werd uitgevoerd, krijgt u een blanco bodemattest. Om in dat geval meer

zekerheid te hebben dat de grond zuiver is, kunt u het gemeentebestuur of de buurtbewoners vragen wat

er vroeger met de grond is gebeurd.

Bij de verkoop van risicogronden moet de verkoper op zijn kosten vooraf een oriënterend bodemonderzoek

laten uitvoeren. Risicogronden zijn gronden waarop inrichtingen zijn of waren gevestigd die voorkomen

op een lijst. Die lijst omvat onder andere drukkerijen, garages en stookolietanks van meer dan 20 000 liter.

Om te weten of een bepaalde grond een risicogrond is, kunt u het best bij de gemeente nagaan of in het

verleden milieuvergunningen voor dergelijke inrichtingen werden uitgereikt. Ook de notaris kan dat nagaan.

Voor appartementsgebouwen waar op de gelijkvloerse verdieping een risicoactiviteit zoals een

benzinestation of een wasserij werd of wordt uitgeoefend, of waar zich een stookolietank van meer

dan 20 000 liter bevindt, is niet voor elke verkoop van een appartement in het gebouw een oriënterend

bodemonderzoek vereist. Het onderzoek is alleen verplicht als er een risico-inrichting aanwezig is/was in

het over te dragen kavel, of als er in het gemeenschappelijk deel een risico-inrichting is/was die uitsluitend

wordt gebruikt voor het privatieve deel van het over te dragen kavel. In alle andere gevallen volstaat ofwel

een eenmalig ofwel een periodiek bodemonderzoek.

57

Een woning kopen

2 Brussel

Wie een zakelijk recht overdraagt zoals bij een verkoop, erfpacht of opstal, moet bij Leefmilieu Brussel (BIM)

een bodemattest aanvragen. Het BIM kijkt dan de inventaris van de bodemtoestand na, een register dat alle

gegevens over bodemverontreiniging en het beheer ervan bevat waarover het BIM beschikt met betrekking

tot elk erin opgenomen perceel. Wanneer het perceel in het register van het BIM staat gecatalogeerd als

een mogelijk verontreinigde grond (opgenomen in categorie 0 van de inventaris), dan zal de houder van het

zakelijke recht eerst een verkennend bodemonderzoek moeten uitvoeren. Binnen twintig dagen reikt het

BIM dan het bodemattest uit dat alle informatie bevat die over het perceel is opgenomen in de inventaris,

geactualiseerd op de datum van afgifte. Als sanering noodzakelijk is, vermeldt het bodemattest ook de

verplichtingen van degene die de sanering moet uitvoeren.

De overdrager (bijvoorbeeld verkoper) moet het bodemattest bezorgen aan de overnemer vóór de

overeenkomst tot stand komt. Zowel in de onderhandse verkoopovereenkomst als in de notariële akte moet

een aantal vermeldingen worden opgenomen met betrekking tot de bodemtoestand van het terrein. Het

bodemattest kost 33 euro per kadastraal perceel en per attest.

3 Wallonië

Wallonië heeft een bodemregelgeving, maar het artikel dat omschrijft welke feiten aanleiding geven tot

beheer en sanering, is nog niet in werking getreden. Er bestaat dus nog veel onduidelijkheid. Voor meer

informatie kunt u terecht op de website van de directie Bodembescherming (dps.environnement.wallonie.be).

58 59

De notariële akteOm de verkoop tegenstelbaar te maken aan derden, is er een notariële akte nodig. U en de verkoper kunnen dezelf-

de notaris nemen of u kunt allebei uw eigen notaris inschakelen. In dat laatste geval delen de twee notarissen het

honorarium en hoeft u dus geen hogere kosten te betalen voor de opmaak van de akte.

Na het verlijden van de akte zorgt de notaris voor de registratie op het registratiekantoor, met betaling van de ver-

schuldigde registratierechten. Hij zorgt ook voor de overschrijving van een afschrift van de verkoopakte op het hypo-

theekkantoor van het arrondissement waar het onroerend goed gelegen is.

Tussen de ondertekening van de onderhandse verkoopovereenkomst voor de aankoop van een grond, een huis of een

appartement, en het verlijden van de notariële akte verlopen er over het algemeen vier maanden. Tijdens die periode kan

er veel gebeuren. Daarom bieden zowel de Confederatie van Immobiliënberoepen van België (CIB) als de Verzekeringen

van het Notariaat onder bepaalde voorwaarden een gratis verzekering tegen overlijden door ongeval aan. Meer informatie

hierover krijgt u bij de notaris of de CIB-makelaar.

Als u een woning koopt waaraan werkzaamheden zonder stedenbouwkundige vergunningen zijn uitgevoerd, of waaraan

werkzaamheden zijn uitgevoerd die in strijd zijn met de stedenbouwkundige vergunningen, maakt u zich schuldig aan een

bouwmisdrijf wegens instandhouding van de bouwovertreding. In Vlaanderen wordt dit bouwmisdrijf evenwel meestal niet

meer gesanctioneerd. Alleen als de woning in een ruimtelijk kwetsbaar gebied ligt, is de instandhouding van een bouw-

misdrijf nog strafbaar.

Sluit meteen een brand- en kredietgebonden overlijdensverzekering af zodra u de onderhandse verkoopovereenkomst hebt

ondertekend. Vanaf dat ogenblik draagt u immers het risico. Reken niet op de brandverzekering van de vorige eigenaar.

U bent niet verplicht de bestaande brandverzekering van de vorige eigenaar over te nemen als u een woning koopt.

Bent u van plan om een woning te kopen en onmiddellijk te verbouwen? Dan gaat u het best een lening aan voor de

aankoop en de verbouwing samen. Daardoor moet u minder dossierkosten betalen dan wanneer u twee leningen zou

aangaan.

Tip

Tip

Tip

Tip

58 59

• 3 hoEvEEL rEgiStratiErEchtEn MoEt u BEtaLEn?Als u een woning of een bouwgrond koopt, moet u registratierechten betalen. De tarieven van de registratierechten en de

precieze regels voor de berekening verschillen naargelang het onroerend goed in Vlaanderen, Brussel of Wallonië ligt. Normaal

betaalt u het groot beschrijf. Soms wordt dat recht beperkt tot het klein beschrijf. In bepaalde gevallen kunt u een woning en

eventueel zelfs het bijhorende terrein kopen met toepassing van btw in plaats van de registratierechten.

Een woning kopen

Vlaams Gewest Brussels Gewest Waals Gewesttarief Groot beschrijf: 10%

Klein beschrijf: 5%12,50% Groot beschrijf: 12,50%

Klein beschrijf: 6%

vermindering/ vrijstelling

MeeneembaarheidAls u een bouwgrond of woning verkoopt, mag u de registratierechten die u daar vroeger op hebt betaald, in mindering brengen op de aankoop van een andere grond of woning. Hoe lang het geleden is dat u die registratierechten hebt betaald, speelt geen rol. U kunt de meeneembaarheid niet cumuleren met het abattement.

voorwaarden.• Het nieuwe onroerend goed moet bestemd zijn tot hoofdverblijfplaats, en dat binnen twee jaar na de aankoop van een woning en binnen vijf jaar na aankoop van een bouwgrond.

• De vorige woning moest dienen als uw hoofdverblijfplaats. Tussen de verkoop van de vorige en de aankoop van de nieuwe woning mogen niet meer dan twee jaar verstrijken. Bepalend zijn de dateringen van de onderhandse verkoopovereenkomsten of, als die er niet zijn, die van de notariële aankoopakten.

• U kunt maximaal 12 500 euro (te indexeren) meenemen. Als u eerst uw vorige woning verkoopt, wordt het bedrag van de registratierechten verrekend bij de aankoop van uw nieuwe woning. Als u uw vorige woning pas na de aankoop van een andere verkoopt, krijgt u de meeneembare registratierechten achteraf terugbetaald.

Als de registratierechten voor uw nieuwe woning lager liggen dan wat u voor uw vorige woning hebt betaald, krijgt u geen geld terug, maar blijft het verschil meeneembaar voor een volgende aan- en verkoop.

• De regeling geldt alleen voor natuurlijke personen.

abattementAls u een woning koopt om er uw hoofdverblijfplaats te vestigen, kunt u onder bepaalde voorwaarden aanspraak maken op een vrijstelling van registratierechten op een eerste schijf van de aankoopwaarde.

In een Ruimte voor Versterkte Ontwikkeling van Huisvesting en Stadsvernieuwing (RVOHS-zones) bedraagt die schijf 75 000 euro, elders in Brussel 60 000 euro. In de praktijk levert dat een belastingvermindering van respectievelijk 9 375 euro en 7 500 euro op.

voorwaarden• De belastingvermindering geldt voor natuurlijke personen die een woning in volle eigendom kopen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en binnen twee jaar (drie jaar voor appartementen op plan of in aanbouw) hun hoofdverblijfplaats in de aangekochte woning vestigen.

• U moet minstens vijf jaar ononderbroken uw hoofdverblijfplaats in de aangekochte woning behouden.

• U mag geen andere woning in volle eigendom bezitten op de datum van de aankoopovereenkomst.

• De vrijstelling geldt niet bij de aankoop van een bouwgrond of van een huis op plan of in aanbouw.

• Bij de aankoop van een appartement op plan is de vermindering van toepassing op de te betalen registratierechten op het gedeelte van de prijs dat toegewezen wordt aan de grond. Voor het appartement in opbouw betaalt u btw op de facturen.

60 61

Vlaams Gewest Brussels Gewest Waals Gewestvermindering/ vrijstelling

abattementU moet op de eerste schijf van 15 000 euro geen registratierechten betalen. Daardoor bespaart u 1 500 euro voor een groot beschrijf en 750 euro voor een klein beschrijf. voorwaarden.• Het aangekochte onroerend goed moet dienen tot hoofdverblijfplaats. Een woning moet u binnen twee jaar na de aankoop betrekken, op een bouwgrond moet u binnen vijf jaar na de aankoop een hoofdverblijfplaats bouwen en betrekken.

• Geen van de kopers mag op het ogenblik van de aankoop (volle) eigenaar zijn van een ander in België gelegen onroerend goed.


Bij-abattement Onder bepaalde voorwaarden is een bij-abattement mogelijk als u een woning of bouwgrond koopt. Het bij-abattement bedraagt 10 000 euro (20 000 euro als u verlaagde registratierechten van 5% betaalt) zodat u 1 000 euro bespaart. voorwaarden.• Het moet gaan om de enige, eigen woning of om een bouwgrond waarop u uw enige, eigen woning bouwt. U moet de woning binnen de twee jaar na de aankoop betrekken (vijf jaar voor de aankoop voor een bouwgrond).

• U moet een hypothecaire inschrijving nemen op de woning.

• U moet volle eigenaar worden van de volledige eigendom. U mag geen volle eigenaar zijn van een andere woning of bouwgrond.


teruggave bij wederverkoop

Als u een onroerend goed binnen de twee jaar na aankoop opnieuw verkoopt en u het groot beschrijf hebt betaald, kunt u drie vijfde van de betaalde registratierechten terugvorderen. U mag de teruggave cumuleren met de meeneembaarheid.

Als u een onroerend goed bin-nen twee jaar na aankoop opnieuw verkoopt, kunt u 36% van de registratierechten terug-vorderen.

Als u een onroerend goed binnen de twee jaar na aankoop opnieuw verkoopt en u het groot beschrijf hebt betaald, kunt u drie vijfde van de betaalde regis-tratierechten terugvorderen.

60 61

wanneer maakt u aanspraak op het klein beschrijf?U en uw partner mogen geen andere woning in België in volle of blote eigendom bezitten. Een uitzondering is soms mogelijk

als u een woning koopt en u voordien al een andere woning hebt geërfd van een bloedverwant in de rechte lijn.

Bovendien mag het niet-geïndexeerde kadastraal inkomen van alle onroerende goederen die u en uw partner in gemeenschap

bezitten niet hoger zijn dan een wettelijk vastgelegd bedrag dat varieert afhankelijk van het aantal kinderen ten laste.

Als u in aanmerking komt voor een klein beschrijf, moet u binnen drie jaar de aangekochte woning bewonen en er uw domi-

cilie vestigen. U moet er ook drie jaar ononderbroken blijven wonen. Uw inschrijving in het bevolkingsregister geldt als bewijs.

Als u niet tijdig verhuist of geen drie jaar ononderbroken in de woning blijft wonen, moet u achteraf aanvullende registratie-

rechten (groot beschrijf min klein beschrijf) betalen, eventueel verhoogd met een boete.

Bij de aankoop van een bouwgrond betaalt u altijd een groot beschrijf. Als later blijkt dat het kadastraal inkomen van de

gebouwde woning lager is dan de gestelde grenzen, kunt u het verschil tussen groot en klein beschrijf terugvragen.

wat als de fiscus de aankoopprijs betwist?Als de fiscus een tekortschatting of een prijsbewimpeling vaststelt, beschikt hij over een termijn van twee jaar, te rekenen

vanaf de registratie, om de betaalde rechten te betwisten. We spreken van een tekortschatting als de overeengekomen prijs

niet overeenstemt met de verkoopwaarde. De verkoop- of handelswaarde dient altijd als minimumbasis voor de berekening

van de registratierechten. Bij het bepalen van de verkoopwaarde houdt de fiscus rekening met de prijzen die voor vergelijkbare

goederen werden betaald. Als u niet tot een minnelijke schikking komt met de fiscus, kan de ontvanger een omvangrijke con-

troleschatting instellen, waarbij het uiteindelijk te betalen bedrag merkelijk hoger kan liggen. Een minnelijke schikking verdient

dus de voorkeur.

Als u een goede zaak heeft gedaan, kunt u een tekortschatting voorkomen door in de akte een aanvullende verklaring te

laten opnemen dat de verkoopwaarde hoger is dan de overeengekomen prijs. De registratierechten worden dan berekend op

de opgegeven verkoopwaarde.

Als u en de verkoper in de notariële akte bewust een lagere dan de effectief overeengekomen verkoopprijs laten opnemen

met de bedoeling registratierechten te ontduiken, spreken we van prijsbewimpeling. Dat wordt door de fiscus harder bestraft.

Wie aan prijsbewimpeling doet, riskeert niet alleen een boete gelijk aan het ontdoken recht, maar ook correctionele straffen.

Een woning kopen

Aantal kinderen ten laste Maximaal toegestaan niet-geïndexeerd kadas-traal inkomen (in euro)

0 – 2 745

3 – 4 845

5 – 6 945

7 of meer 1 045

6362

BTW IN PLAATS VAN REGISTRATIERECHTEN?

In bepaalde gevallen betaalt u btw in plaats van registratierechten bij de aankoop van een nieuwe woning.

Beroepsverkopers zijn verplicht om nieuwe gebouwen met toepassing van de btw-regeling te verkopen.

Iedere andere verkoper, zoals een particulier, moet zelf uitmaken of hij voor de btw-regeling kiest. Als

hij dat niet doet, gebeurt de verkoop onder registratierechten. Het voordeel van de btw-regeling is dat

de verkoper de btw die hij heeft betaald, kan terugkrijgen en zodoende de verkoopprijs kan drukken.

Belangrijk is natuurlijk dat de prijs voldoende laag is om het hogere btw-percentage te compenseren.

De verkoop van een nieuw gebouw onder de btw-regeling kan tot uiterlijk 31 december van het tweede

jaar volgend op het jaar waarin het gebouw in gebruik of in bezit is genomen. Na die termijn kan een

gebouw alleen nog met toepassing van de btw-regeling worden verkocht als het dermate ingrijpend is

verbouwd dat het weer als nieuw moet worden beschouwd.

Als een gebouw onder de btw-regeling wordt verkocht, valt ook het bijhorende terrein onder de regeling,

onder voorwaarde dat gebouw en grond tegelijkertijd en door dezelfde verkoper worden verkocht. Als u

met andere woorden grond en gebouw op verschillende tijdstippen koopt of als u grond en gebouw van

verschillende partijen aankoopt, zal de verkoop van de grond onder registratierecht gebeuren. Ook op de

verkoop van louter grond (zoals bouwgrond) is de btw-regeling nooit van toepassing.

63

• 4 hoEvEEL notariSKoStEn MoEt u BEtaLEn?De notariskosten bestaan uit twee delen: het honorarium van de notaris dat wettelijk is vastgelegd, en de algemene kosten die

kunnen verschillen van dossier tot dossier. Op de notariskosten bent u ook 21% btw verschuldigd.

het honorarium van de notarisHet honorarium van de notaris is een wettelijk vastgelegd percentage op de verschillende schijven van de verkoopprijs van het

onroerend goed. Op dat bedrag betaalt u nog eens 21% btw.

Schijf in euro Onderhandse verkoop in % Openbare verkoop in %

Tot 7 500 4,56 5,70

Van 7 500,01 tot 17 500 2,85 5,13

Van 17 500,01 tot 30 000 2,28 4,56

Van 30 000,01 tot 45 495 1,71 3,99

Van 45 495,01 tot 64 095 1,14 2,85

Van 64 095,01 tot 250 095 0,57 1,34

Vanaf 250 095,01 0,057 0,10

Bedrag per schijf Onderhandse verkoop Openbare verkoop

7 500 euro x 4,56% = 342 euro x 5,70% = 428 euro

10 000 euro x 2,85% = 285 euro x 5,13% = 513 euro

12 500 euro x 2,28% = 285 euro x 4,56% = 570 euro

15 495 euro x 1,71% = 265 euro x 3,99% = 618 euro

18 600 euro x 1,14% = 212 euro x 2,85% = 530 euro

35 905 euro x 0,57% = 205 euro x 1,34% = 481 euro

totaal: 1 594 euro + 21% btw = 1 928,74 euro

totaal: 3 140 euro + 21% btw = 3 799,40 euro

Op een verkoop van 100 000 euro wordt het honorarium als volgt berekend:

De algemene kostenDe notaris moet een aantal kosten maken om de akte correct op papier te kunnen zetten. Hij moet de exacte kadastrale gege-

vens opzoeken, nagaan of er geen hypotheek rust op het onroerend goed, controleren of de verkoper geen belastingschulden

heeft, het zegelrecht betalen, in sommige gevallen aangetekende brieven versturen, opmetingskosten en een aandeel in de

kosten van een basisakte betalen, enz.

De meeste notarissen rekenen een forfaitair minimumbedrag aan dat normaal tussen 800 en 1 100 euro + btw ligt. Sommige

notarissen vragen u om bij het verlijden van de aankoopakte een voorlopige provisie te betalen. Een paar maanden later, als ze

de precieze kosten van ieder onderdeel kennen, maken ze een definitieve afrekening. Meestal is de voorlopige provisie iets te

ruim berekend en krijgt u het overschot terug. Houd dat in de gaten.

Bij een openbare verkoop moet u kosten betalen die er bij een verkoop uit de hand niet zijn, bijvoorbeeld de kosten die de

notaris heeft gemaakt om de verkoop aan te kondigen en te organiseren. De notaris vermeldt die kosten bij het begin van de

verkoopzitting.

Een woning kopen

64

Benaderende kosten voor het verlijden van de akte bij een onderhandse verkoop (in euro)

Aankoopprijs Registratierechten1 Honorarium notaris2, inclusief 21% btw en de forfaitaire aktekosten van 1 100 euro + 21% btw

5% 6% 10% 12,50%

50 000 2 500 3 000 5 000 6 250 2 819

62 500 3 125 3 750 6 250 7 813 2 98975 000 3 750 4 500 7 500 9 375 3 091

87 500 4 375 5 250 8 750 10 938 3 176

100 000 5 000 6 000 10 000 12 500 3 261

112 500 5 625 6 750 11 250 14 063 3 346

125 000 6 250 7 500 12 500 15 625 3 436

137 500 6 875 8 250 13 750 17 188 3 521

150 000 Woningen die voor die prijs worden verkocht, hebben doorgaans een kadastraal inkomen dat boven de vermelde grenzen ligt.

15 000 18 750 3 606

162 500 16 250 20 313 3 691

175 000 17 500 21 875 3 775

187 500 18 750 23 438 3 866

200 000 20 000 25 000 3 951

212 500 21 250 26 563 4 035

225 000 22 500 28 125 4 120

237 500 23 750 29 688 4 211

250 000 25 000 31 250 4 296

262 500 26 250 32 813 4 308

275 000 27 500 34 375 4 314

287 500 28 750 35 938 4 326

300 000 30 000 37 500 4 331

312 500 31 250 39 062 4 338

325 000 32 500 40 625 4 350

337 500 33 750 42 188 4 356

350 000 35 000 43 750 4 368

1 Er wordt geen rekening gehouden met een eventuele vrijstelling van registratierechten of met de meeneembaarheid van al betaalde registratierechten. 2 Het precieze cijfer kan lichtjes verschillen. Bespreek dat met uw notaris.

64

hoe zit het als u een tweede verblijf koopt?

"Een tweede verblijf wordt fiscaal niet op

dezelfde manier behandeld als de gezins-

woning. Waarmee moet u rekening

houden?”

“Een: op vastgoed betaalt u altijd een

onroerende voorheffing, die wordt

berekend op basis van het kadastraal

inkomen. Voor een tweede verblijf zijn

er geen verminderingen mogelijk op de

onroerende voorheffing. Voor de gezins-

woning is dat soms wel het geval, onder

andere als het gaat om een bescheiden

woning of als u een persoon met een

handicap of minstens twee kinderen ten

laste hebt.”

“Twee: u moet ook nog eens belasting

betalen op de onroerende inkomsten die

u uit uw tweede verblijf haalt, wat voor

een gezinswoning niet altijd het geval is.

Daartoe moet u in de belastingaangifte

het niet geïndexeerd kadastraal inkomen

van de woning opnemen. Als u het

tweede verblijf uitsluitend zelf gebruikt

of het verhuurt aan een privépersoon die

het louter voor privédoeleinden gebruikt,

wordt dit onroerend inkomen bij de

andere inkomsten gevoegd, waardoor u

belast wordt tegen het marginale tarief

op het geïndexeerde kadastraal inkomen,

vermeerderd met 40%. Dat marginale

tarief is het hoogste tarief dat voor u van

toepassing is. Als u het tweede verblijf

verhuurt aan een vennootschap of een

andere rechtspersoon, of aan iemand die

het voor beroepsdoeleinden gebruikt,

wordt u belast op de netto huurinkom-

sten. Die zijn gelijk aan de bruto huurin-

komsten, verminderd met 40% lasten.

Die lasten kunnen bovendien nog eens

beperkt worden tot een plafond van

twee derden van het geherwaardeerde

kadastraal inkomen.”

“Drie: een lening voor een tweede

verblijf biedt minder voordelen dan de

woonbonus. De interest geeft alleen

maar recht op de gewone interestaftrek

en het kapitaal dat u afbetaalt geeft

recht op de belastingvermindering voor

het langetermijnsparen. Let wel, dat kan

nog altijd fiscaal erg interessant zijn,

bijvoorbeeld als het kadastraal inkomen

van het tweede verblijf relatief hoog is

of als u meerdere eigendommen bezit.

Als u over voldoende eigen middelen

voor de aankoop van het tweede verblijf

beschikt, bekijkt u daarom het best

samen met uw KBC-adviseur wat voor

u de meest voordelige oplossing is:

die eigen middelen gebruiken voor de

aankoop, of een lening aangaan en uw

eigen middelen beleggen. Een belang-

rijke opmerking hierbij: als u een tweede

verblijf koopt en u voor uw gezinswo-

ning een lening afbetaalt die valt onder

de woonbonus, verliest u het recht op

de toeslag van 750 euro (geïndexeerd

bedrag voor inkomstenjaar 2013) voor de

enige woning.”

“Een mogelijk alternatief voor een lening

is dat u de aankoop van het tweede

verblijf financiert met een voorschot

op uw groepsverzekering. In dat geval

betaalt u alleen interest en uiteraard

geen kapitaal af. Die interest kunt u

bovendien aftrekken in uw personenbe-

lasting tot het bedrag van het kadastraal

inkomen.”

“Vier: als u uw tweede verblijf binnen

vijf jaar na de aankoop weer verkoopt,

betaalt u een meerwaardebelasting

van 16,5% op de gerealiseerde meer-

waarde. Die meerwaarde omvat het

verschil tussen de aankoopprijs en de

verkoopprijs, verminderd met bepaalde

correcties en kosten. U mag bijvoor-

beeld de aankoopprijs verhogen met

de werkelijke aankoopkosten of met

een forfait van 25%. Per verstreken jaar

tussen aankoop en verkoop mag u deze

verhoogde aankoopprijs nog eens met

5% verhogen. U mag ook facturen van

een aannemer voor uitgevoerde werk-

zaamheden in mindering brengen.”

“Opgelet: als uw tweede verblijf in het

buitenland ligt, zijn de spelregels anders.

Voor informatie daarover kunt u terecht

in uw KBC-bankkantoor.”


67

InspiratieGetuigenis“Toen de notaris met de verkoop startte, gierden de

zenuwen door onze lichamen.”

67

Een openbare verkoop

Een jong koppel dat een eerste kindje

verwacht, kan bij zijn eerste openbare

verkoop onverwacht een appartement

op de kop tikken. De bank begeleidt hen

in het traject met financieel en praktisch

advies.

Tim en Evie wonen al drie jaar samen

in een studio in Antwerpen. Hun eerste

kindje is op komst en daarom willen

ze graag een eigen appartement, liefst

zonder al te veel werk. Evie: “Toen we

wisten dat ik zwanger was, besloten we

om uit te kijken naar een eigen woonst.

We gingen langs bij onze bank om te

vernemen hoeveel geld we konden lenen

en daarna ging onze zoektocht van start.”

De bank vertelt het koppel via welke

kanalen ze hun pijlen op de perfecte thuis

kunnen richten: kopen met een makelaar,

een onderhandse of openbare verkoop.

Als jong koppel en met een kindje op

komst is het immers niet evident om veel

geld neer te tellen. Een onderhandse of

openbare verkoop vergroot hun kans op

een betaalbare woning.

Tim: “We moesten niet al te lang zoeken.

Toevallig kwamen we via een notariële

advertentie uit op een klein, maar recent

appartement met twee slaapkamers in

Berchem. De geafficheerde instelprijs viel

binnen ons budget. Twee zaterdagvoor-

middagen konden we het appartement

bezichtigen. De tweede keer werden

we nog meer enthousiast dan de eerste.

We zagen er ons al echt wonen met ons

kindje. Het is een rustige buurt met veel

jonge gezinnen. Een groot terras om

buiten van het zonnetje te genieten gaf

echt de doorslag!

"Met een klein hartje gingen we naar de

zitdag voor de openbare verkoop in het

buurtcafé”, vertelt Evie.

“Ons budget was immers niet zo rekbaar.

Tot onze verbazing waren er niet zo veel

gegadigden. Toen de notaris met de

verkoop startte, gierden de zenuwen

door onze lichamen. Een oudere man riep

een hoger bod uit, wij volgden daarop

met een nieuw bod. Onze bank had ons

immers verzekerd dat we een bepaald

bedrag konden lenen. Met dat getal in

ons achterhoofd en rekening houdend

met de registratierechten en de notariële

kosten bij een openbare verkoop, deden

we het definitieve bod en haalden we

onze eerste grote aankoop binnen!”

Tim en Evie moeten na de zitdag nog

rekening houden met een termijn van

vijftien dagen om het appartement

definitief op hun naam te schrijven.

Iedereen krijgt dan immers nog het recht

om een hoger bod uit te brengen. “De

openbare verkoop is voor ons een heel

gunstige manier van kopen gebleken:

na vijftien dagen kregen we bericht dat

we ons de trotse eigenaars van een leuk

appartement mochten noemen. De instel-

prijs van de notaris wordt dan wel bepaald

door de vraagprijs van de eigenaar, maar

is meestal, mee door het advies van de

notaris, een meer accurate en realistische

weergave van de marktwaarde. Onze

bank heeft ons ook goed begeleid in

het hele proces. Een goede tip voor

toekomstige kopers? Hou op de zitdag

zeker je budget in de gaten, want als je op

een bepaald eigendom gebrand bent en

je verwikkeld geraakt in een spannende

biedingsstrijd, sta je uiteindelijk misschien

voor een aankoop die je helemaal niet kan

betalen. En ja, een portie geluk, zoals bij

ons, komt er ook bij kijken: hoe minder

geïnteresseerden, hoe groter je kansen.”

Een woning kopen

69

Inspiratie

Getuigenis“Ook als je niet van plan bent om je huis te verkopen,

kan een energieaudit nuttig zijn.”

69

Een geslaagde aankoop dankzij goed

advies

Een koppel verwacht zijn tweede kindje

enkele jaren voor het appartement dat

ze bewonen afbetaald is. Ze beseffen

dat ze vroeg of laat groter moeten

gaan wonen, en plots staat het huis in

hun buurt te koop dat op vlak van stijl,

grootte en ligging perfect aansluit bij hun

wensen. Ze staan wel even stil bij het

energieprestatiecertificaat dat een erg hoge

en dus slechte score van 608 vermeldt. Dat

kaarten ze aan bij hun gesprek over de

mogelijke financiering van de aankoop bij

de bank. De bankmedewerker vertelt hun

dat een dergelijke slechte score op korte

termijn investeringen vraagt om blijvende

torenhoge energiekosten te vermijden. Hij

raadt hun aan rekening te houden met de

nodige investeringen vooraleer een bod

uit te brengen. Ze krijgen verder ook de

raad mee dat een overbruggingskrediet,

dat nodig is om de periode te overbruggen

tussen de aankoop van het huis en de

verkoop van het appartement, ook

maandelijkse of eenmalige kosten met

zich meebrengt. Bovendien moet de

resterende hypotheek op het appartement

ook meteen afbetaald worden. Dat begint

allemaal zwaar te gaan wegen op het

budget dat het koppel ter beschikking

dacht te hebben. De vraagprijs van het

huis blijkt zo onhaalbaar te zijn, hun eigen

berekeningen hadden met onvoldoende

factoren rekening gehouden.

Dan krijgt het koppel zelf in zijn

appartement een energieauditeur over

de vloer met het oog op een mogelijke

verkoop.

Het appartement scoort slechts 68 punten,

zeer energiezuinig dus. Ze beslissen daarop

de raad van hun adviseur bij de bank te

volgen en een bod te doen op het huis

dat 15% onder de vraagprijs ligt. Na een

korte onderhandeling gaat de verkoper

er tot hun verbazing mee akkoord. De

verkoop gaat door en het koppel verhuist.

Ondanks recente dubbele beglazing is

de nog aanwezige voorraad van 500

liter stookolie er op goed anderhalve

maand door. De nieuwe eigenaars laten

dan de spouwmuur vullen met isolatie,

vragen een aardgasaansluiting aan en

laten een condensatieketel installeren.

Nu moet er met het uitgespaarde geld

nog geïnvesteerd worden in dakisolatie.

Ze beseffen inmiddels maar al te goed

dat het verschil tussen een goed en een

slecht energieprestatiecertificaat enkele

duizenden euro’s per jaar bedraagt.

Ook voor wie niet van plan is zijn huis te

verkopen kan een energieaudit nuttig zijn:

de auditeur helpt je bij het bepalen van de

meest dringende aanpassingen.

Architect

An Van Den Abeele

Een woning kopen

71

EEN WONING VERBOUWEN

Laat u verbouwingswerkzaamheden uitvoeren waarvoor u een

stedenbouwkundige vergunning nodig hebt? Bezorg dan altijd een kopie van die

vergunning aan uw bank als u een lening aangaat. Zo weet de bank dat u wettelijk

in orde bent en kunt u vlotter over het krediet beschikken.

Tip

71

• 1 vErBouwEn: DE voor- En naDELEn

Voordelen Nadelen

Mogelijkheden U kunt renoveren met respect voor het authen-tieke karakter van de woning. Daardoor krijgt u een huis met een ziel.Als u uw eigen woning verbouwt, weet u in welke toestand ze zich bevindt. U kent ook de omgeving en de buren.

Als u tijdens de werkzaamheden in de woning blijft wonen, kan dat een serieuze belasting worden.Als u elders een onderkomen huurt en het werk vertraging oploopt, zit u misschien met de huurprijs én de terugbetaling van de lening.

Budget en timing

U kunt de werkzaamheden spreiden in de tijd en de woning geleidelijk laten meegroeien met uw financiële mogelijkheden en uw gezinstoe-stand.Als u handig bent, kunt u een aantal werkzaam-heden zelf uitvoeren.

Een exacte kostprijs opstellen is moeilijk, tenzij u de woning door en door kent.De werkzaamheden spreiden over verschillende jaren, heeft een weerslag op uw financiële situ-atie.De werkzaamheden slorpen al snel al uw vrije tijd op. Op termijn kan dat funest zijn voor uw motivatie, de verstandhouding binnen het gezin en uw prestaties op het werk.Als u zelf werken uitvoert, kunt u of een van uw helpers een ongeval krijgen. U kunt proble-men krijgen met de btw-controleur, de sociale inspectie of de dienst voor werkloosheidscon-trole.

Een woning verbouwen

72 73

De lening op afbetaling wordt

meestal toegekend zonder zakelijke

waarborgen, zoals een hypotheek of

een effectenpand. De administratieve

formaliteiten kunnen daardoor vlot

worden afgehandeld. Er is geen tus-

senkomst van een notaris vereist.

Sluit in elk geval een gepaste verze-

kering af zodat uw erfgenamen de

lening niet verder moeten terugbeta-

len als u overlijdt. Voor een lening op

afbetaling is de facultatieve verzeke-

ring Financiële Bescherming Lening

op Afbetaling het meest aangewezen

(zie ook pagina 101).

Voor grotere bedragen of langere

looptijden kunt u het best een hypo-

thecair krediet nemen. Dat biedt

soms ook fiscaal interessantere voor-

delen. Voor een hypothecair krediet

bestaat er een aangepaste verzeke-

ring: de kredietgebonden overlijdens-

verzekering (zie ook pagina 101).

hypothecair kredietAlle informatie over het hypothecair

krediet vindt u op pagina 20. Toch

willen we hier kort wijzen op enkele

mogelijkheden die specifiek voor

verbouwers interessant zijn.

Weegt de terugbetaling van uw kre-

diet tijdelijk zwaar omdat u middelen

nodig hebt voor uw verbouwing?

Dan kunt u bij KBC Bank gedurende

maximaal 24 maanden uitstel van

terugbetaling van kapitaal vragen.

Gedurende die periode betaalt u

alleen rente, zodat uw maandelijkse

aflossingen flink lager liggen.

U hebt al een hypothecair krediet

bij KBC? Dan kunt u uw verbou-

wing met een KBC-Woningkrediet

financieren, meestal zonder nieuwe

hypotheekkosten. Een hypothecaire

inschrijving blijft immers dertig jaar

geldig. Doordat de meeste leningen

over twintig jaar lopen, blijft de

hypothecaire inschrijving heel de

looptijd geldig en is er in de meeste

gevallen geen vernieuwing van de

hypothecaire inschrijving nodig.

U wilt minstens 12 500 euro lenen voor een verbouwing?

Nee Ja

U wilt de lening terugbetalen over minstens 120 maanden?

KBC-Lening op Afbetaling

NeeKBC-Lening op Afbetaling

JaKBC-Woningkrediet*

1 Kredietgever: KBC Bank NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België BTW BE 0462.920.226, RPR Brussel.

• 2 hoE financiErt u uw vErBouwing?Voor de financiering van een verbouwing hebt u de keuze tussen een hypothecair krediet en een lening op afbetaling.

Lening op afbetaling1 Een lening op afbetaling is ideaal als u de lening op een vrij korte periode wilt terugbetalen. Er zijn wel wettelijke beperkingen,

onder andere voor de maximale terugbetalingstermijn.

Geleend bedrag in euro Maximale terugbetalingstermijn in maanden*Van 1 250 tot 2 500 24

Van 2 500,01 tot 3 700 30

Van 3 700,01 tot 5 600 36

Van 5 600,01 tot 7 500 42

Van 7 500,01 tot 10 000 48

Van 10 000,01 tot 15 000 60

Van 15 000,01 tot 20 000 84

Vanaf 20 000,01 120

Opmerking: Als de lening voor een verbouwing over tien jaar of langer moet lopen, is een hypothecair krediet dikwijls een betere oplossing.

Lening op afbetaling of hypothecair krediet?

*Dat zijn de maximale wettelijke terugbetalingstermijnen bij het ter perse gaan van deze KBC-Woongids. Vraag in uw KBC-bankkantoor de

terugbetalingstermijnen bepaald volgens de laatste wetswijzigingen.

*Op basis van persoonlijke elementen kan KBC Bank & Verzekering ook een KBC-Woningkrediet voorstellen dat terugbetaalbaar is over een

kortere periode.

72 73


74

• 3 hoEvEEL Btw BEtaaLt u oP EEn vErBouwing?Normaal betaalt u voor verbou-

wingswerkzaamheden op alle

materialen en werkzaamheden 21%

btw. Maar bepaalde werkzaam-

heden (materialen + werkuren) aan

woningen die minstens vijf jaar oud

zijn, komen in aanmerking voor een

verlaagd tarief van 6% btw. Het

doet er niet toe of de eigenaar of

een huurder het werk laat uitvoeren,

en evenmin of het om de enige of

om de tweede, derde, enz. woning

gaat. Op het honorarium van de

architect blijft het btw-tarief van

21% verschuldigd.

Voorwaarden voor de toepassing

van het verlaagde btw-tarief:

• De woning moet minstens vijf jaar

in gebruik zijn op het ogenblik dat

de btw verschuldigd wordt. Die ter-

mijn moet niet dag op dag berekend

worden.

Als de woning in de loop van het

vijfde voorafgaande jaar in gebruik

is genomen, is voldaan aan de

voorwaarde. Voor de gemeenschap-

pelijke delen van een appartements-

gebouw begint de ingebruikneming

van zodra het eerste appartement

werd betrokken.

• Na de werkzaamheden moet u de

woning overwegend als privéwoning

gebruiken. Werkzaamheden die

worden uitgevoerd aan het geheel

van een woning die wordt aange-

wend voor een gemengd gebruik,

kunnen volledig tegen 6% btw als

de privéaanwending overwegend is.

Als het beroepsgedeelte groter is

dan het privégedeelte, moet de fac-

tuur worden gesplitst en is er 21%

btw verschuldigd op de materialen

en werkzaamheden die betrekking

hebben op het beroepsgedeelte.

• U moet de aannemer een attest

bezorgen waarin u verklaart dat de

woning minstens vijf jaar oud is en

zal worden gebruikt voor privédoel-

einden.

• De werkzaamheden moeten

betrekking hebben op de omvor-

ming, renovatie, rehabilitatie, verbe-

tering, herstelling of onderhoud van

(een gedeelte van) een woning of

een gebouw dat nadien overwegend

als privéwoning wordt gebruikt.

De regeling geldt dus niet voor

reiniging, voor kantoorgebouwen of

winkels of als u een oude woning op

enkele muren na volledig afbreekt

en heropbouwt.

• Vallen niet onder de toepassing

van het verlaagde btw-tarief:

mobiele verwarmingstoestellen,

lampen, gordijnen, elektrische

huishoudtoestellen, materialen

en werkzaamheden die geen

betrekking hebben op de eigenlijke

woning (tuinaanleg, tuinpaden,

tuinhuisjes, plaatsen van afslui-

tingen, parkeerruimtes, vijvers,

fonteinen), zwembaden, sauna’s,

tennisterreinen. Opritten komen wel

in aanmerking als ze de verbinding

leggen tussen de openbare weg en

de woning. Een garage bijbouwen

tegen het verlaagde tarief kan ook,

zelfs als ze niet tegen de woning

staat – ze moet er wel een geheel

mee vormen. Uw woning uitbreiden

kan ook, maar de oppervlakte

van het oude gedeelte moet wel

altijd groter zijn dan die van de

uitbreiding, anders wordt het werk

beschouwd als een nieuwbouw.

Afbraak valt buiten de regeling,

tenzij die noodzakelijk is om de

renovatie te kunnen uitvoeren.

• Bij de levering en plaatsing van

verwarmingsketels in appartements-

gebouwen en bestanddelen van

liftinstallaties is het verlaagde btw-

tarief zowel op de materialen als de

werkuren van toepassing voor zover

de woning minstens 15 jaar oud is.

Voor woningen tussen 5 en 15 jaar

oud geldt de verlaging niet voor

de materialen, maar wel voor de

werkuren (over de aangifte die u bij

de btw-diensten moet doen, vindt u

meer op pagina 96).

Gaat u verbouwen? Sluit dan

vanaf het begin van de werk-

zaamheden een woningpolis

met een verzekering voor de

bouwer (zie ook pagina 105).

Een verbouwing kan tot ge-

volg hebben dat uw kadastraal

inkomen wordt herzien. Meer

daarover leest u op pagina 96.

Tip

Tip

Bescherm uw werf met een verzekering voor de bouwer

“Op een werf kan heel wat fout lopen.

Een toevallige bezoeker struikelt over een

losliggende plank en bezeert zich. Een

vriend die een handje komt toesteken,

valt van de ladder. Een niet-gestutte gevel

waait om tijdens een storm. Dieven gaan

aan de haal met bouwmaterialen.”

“Tegen al die risico’s kunt u zich verze-

keren met de KBC-Verzekering voor de

Bouwer. Die verzekering dekt standaard

diefstal van bouwmaterialen, beschadi-

ging van de bouwwerken en ongevallen

die de bouwheer, onbezoldigde helpers

of bezoekers op de werf overkomen. Ook

als u zelf de werkzaamheden uitvoert

en door een foute inschatting schade

oploopt, is dat in sommige gevallen

verzekerd. Omdat bouwplaatsen moeilijk

te beschermen zijn, gebeuren er veel

diefstallen, volgens de beroepsvereniging

van aannemers Confederatie Bouw maar

liefst 15 000 tot 20 000 per jaar. Als

er zich bepaalde problemen voordoen,

komt de verzekering ook tussenbeide als

u tijdelijk een ander onderkomen moet

zoeken."

“Bovendien kunt u de Verzekering

voor de Bouwer aanvullen met twee

belangrijke opties. U kunt ook schade en

hinder bij de buren, veroorzaakt door de

werkzaamheden, mee opnemen in de

polis. Zo voorkomt u lang aanslepende

geschillen als graafwerken bijvoorbeeld

tot verzakkingen bij de buren leiden.

De zekerheid dat eventuele schade zal

worden vergoed, komt ook de burenre-

latie ten goede. Als tweede optie kunt

u de verzekering uitbreiden met een

dekking, die u toestaat te voldoen aan

een aantal verplichtingen uit het lasten-

boek.”


77

Inspiratie

77

Een kangoeroewoning

Een nest voor het gezin: levenslang kan-

goeroewonen

Architect Geert Devolder bouwde zijn

eigen gezinswoning als nest in een

natuurlijke setting: een toevluchtsoord

voor zijn gezin met als kernwoorden

privacy, rust en een open woonsfeer. En

met het oog op de toekomst …

Wat vond je zelf belangrijk?

In eerste instantie moest de woning een

showcase-woning met conceptbureau

zijn. De woning geldt als visitekaartje

voor klanten en huisvest tegelijk het

architectenbureau. We wilden op

energie-efficiëntie hoog scoren en

tegelijk duurzaam zijn afhankelijk van

aanpasbaarheid. De woning moest ook

volledig worden ingepast in de natuur-

lijkheid van de site. Vandaar de com-

pacte vormgeving met een inspirerende

architectuur in een prachtige natuurlijke

setting die dienst doet als beschutting

voor een gezin.

Op welke manier is het een kangoeroe-

woning?

De inkomen ontvangstruimte kunnen

samen met het bureau boven worden

omgevormd tot een apart woonge-

deelte, afgesloten van de rest van de

woning met schuifdeuren. Die studio

kan worden bewoond door onze kinde-

ren in de beginfase van hun gezinnetje

en later ook door onszelf op latere

leeftijd, als een van de kinderen in het

huidige woongedeelte intrekt.

Welke voorzieningen zijn daar nu al

voor getroffen?

Om te beginnen zijn de ruimtes

voldoende groot. Het huidige bureau

kan gemakkelijk leef- en slaapruimte

herbergen. Beneden kan bijvoorbeeld

een tv-ruimte worden ingericht. Er zijn

ook al twee trappen in de woning en

de nodige schuifdeuren beneden en

boven, die een afzonderlijke circulatie en

afzonderlijke bewoning mogelijk maken.

Aan het bureau op de verdieping zijn

sanitaire faciliteiten (toilet, lavabo en

douche) en een kitchenette verbonden.

Nu staan wasmachine en droogkast ook

geïntegreerd in de kitchenette, maar

die kunnen dan naar de bijkeuken in

de garage beneden. Dankzij de brede

deuropeningen en de rechte steektrap

die gemakkelijk kan worden voorzien

van een traplift is de woning geschikt

voor levenslang wonen.

Kan de studio nog worden uitgebreid?

Boven de betonnen wand die de tuin

afschermt, kunnen we inderdaad nog

een zwevend element toevoegen, een

metalen frame dat met trekkers wordt

opgehangen aan de huidige dakcon-

structie. Op die manier wordt de totale

bovenruimte ongeveer 65 m² groot.

Welke wijze lessen heb je uit het ont-

werpen van je eigen woning getrokken?

Stick to the basic idea! Laat een project

niet verwateren door te veel te twijfelen

eenmaal onderweg. Een uitgeschreven,

gedetailleerd, weloverwogen en in detail

met de architect doorgesproken pro-

gramma is een must vooraleer er maar

één lijn op papier wordt gezet. Zo zijn

alle elementen direct mee opgenomen in

‘Het Ontwerp’.

Architect

De Volder Architecten Bvba

[email protected]

www.devolderarchitecten.be


79

Inspiratie

79

Een lowbudgetverbouwing

Metamorfose voor een beperkt budget

Een Brussels artiestenkoppel wilde zijn

rijwoning uitbreiden om er de klein-

kinderen te laten logeren en om voor

zichzelf een werkruimte te maken: hij

is fotograaf en zijn echtgenote grafica.

Hun zoon, Nicolas Vanden Eeckhoudt,

is architect en ging aan de slag.

De uitdaging voor de architect bestond

er dus in om een bel-etage te renoveren

voor zijn ouders in Brussel. De kinderen

waren het huis uit, maar de bewoners

wilden graag hun kleinkinderen comfor-

tabel laten logeren. Beiden werken

van thuis uit en wilden dus ook elk

een eigen werkruimte. De verbouwing

diende te gebeuren met respect voor de

originele woning.

De buitenkant is dan ook vrijwel

ongewijzigd gebleven. Er zijn alleen

nieuwe ramen geplaatst in de

bestaande raamopeningen. Ook aan de

oorspronkelijke indeling werd nauwe-

lijks geraakt. Aan de achterkant kwam

wel een driehoekige aanbouw die de

keuken vergroot en toeliet de eetkamer

open te trekken. Een van de werk-

ruimtes met donkere kamer bevindt

zich in de half ondergrondse kelder die

toch voldoende licht binnenlaat aan

de straatkant. Aan de achterkant is er

dan een overdekt houten terras. Op

de bel-etage ligt het salon met open

haard aan de straatkant, de keuken en

de aanbouw grenzen aan de tuin. Alle

kamers werden ten opzichte van elkaar

opengetrokken.

De studio op de eerste verdieping ligt

aan de straatzijde. In het midden staat

een grote dressing en aan de achter-

kant ligt de slaapkamer. De badkamer

bevindt zich op een tussenverdieping.

Die is aan de kleine kant, nauwelijks

groter dan het bad zelf, spiegels waren

dus meer dan welkom. Op een hoger

gelegen tussenverdieping vind je een

bergruimte, een toilet en douche

voor de gasten. Nog hoger is dan de

logeerkamer gelegen met een groot

terras met zicht op de tuin. De zolder

aan de voorzijde hebben ze gelaten

zoals die was.

Om de prijs per vierkante meter zo laag

mogelijk te houden werd niet geraakt

aan de oorspronkelijke indeling en

circulatie. Ook bij de materialen kozen

ze voor budgetvriendelijke oplossingen.

Ze geven sowieso de voorkeur aan

traditionele materialen die ze op

een originele manier gebruiken. Zo

zijn de trapleuningen niet meer dan

zwart geschilderde metalen roosters.

De keuken komt van 'een gekende

Zweedse keten', maar de plaatsing

van de verschillende elementen doet

het lijken alsof hier een professionele

keukenbouwer aan de slag was. Het

marmer van de badkamer was een

restlot dat we konden aankopen

tegen 25 euro per vierkante meter.

De onregelmatigheden erin zijn geen

probleem in een oud en doorleefd huis.

De bibliotheek is van gewone houten

planken die op een geverfde mdf-

structuur geplaatst werden. Door niet

tegen de geschiedenis van het huis in te

gaan, krijgt alles zijn natuurlijke plaats.

Het huis heeft dankzij deze aanpak

zijn oorspronkelijke verhaal behouden,

ook al oogt de aanbouw in houtskelet

modern.

Architecte

Vanden Eeckhoudt - Creyf - Architectes

[email protected]

www.vandeneeckhoudtcreyf.be


81

EEN BOUWGROND KOPEN

Of de grond die u op het oog hebt in een

risicozone ligt, kunt u nagaan op

http://geovlaanderen.agiv.be (Vlaanderen) en

http://cartographie.wallonie.be (Wallonië).

Tip

81

• 1 hoE financiErt u EEn BouwgronD?

Voor de financiering van een bouw-

grond kunt u kiezen tussen een

lening op afbetaling of een hypo-

thecair krediet. Over de lening op

afbetaling vindt u alles op pagina

72. Voor het hypothecaire krediet

bladert u het best naar pagina 20.

• 2 hoE wEEt u of u uw DrooMwoning Mag BouwEn oP hEt PErcEEL?

Als u al een heel concreet project

in gedachten hebt, kunt u een ste-

denbouwkundig attest aanvragen.

Op basis van uw schetsontwerp

wordt beslist of de voorgenomen

werkzaamheden in aanmerking

komen voor een vergunning.

U kunt het attest aanvragen bij de

gemeente, die u daarvoor meestal

een klein bedrag zal aanrekenen.

Houd er rekening mee dat het een

tijdje kan duren voor u het attest

ontvangt. Een stedenbouwkundig

attest ontslaat u niet van de wet-

telijke verplichting om een steden-

bouwkundige vergunning aan te

vragen.

Bij de aankoop van een perceel

grond kunt u eisen dat de verkoper

een stedenbouwkundig attest voor-

legt. Als zo’n attest niet voorhan-

den is, kunt u in de onderhandse

verkoopovereenkomst een clausule

laten opnemen dat het attest bin-

nen een bepaalde termijn moet

worden uitgereikt. Als de verkoper

na die periode geen zekerheid kan

geven over de mogelijkheid tot

bouwen, vervalt de overeenkomst.

De notaris zal in de verkoopakte

van een onroerend goed dat geen

deel uitmaakt van een goedge-

keurde verkaveling vermelden of er

een stedenbouwkundige vergun-

ning is uitgereikt of eventueel

een stedenbouwkundig attest

dat aantoont dat de koper een

stedenbouwkundige vergunning

kan krijgen. Als beide inlichtingen

ontbreken, staat in de akte vermeld

dat er geen zekerheid kan worden

gegeven over de mogelijkheid tot

bouwen.

• 3 hoE wEEt u of DE gronD gESchiKt iS oM ProBLEEMLooS tE BouwEn?

Er zijn twee belangrijke zaken die

u zeker moet nakijken: de draag-

kracht en de mogelijke watergevoe-

ligheid.

De draagkracht van de grondOmdat er de laatste jaren intens

werd gebouwd, is het aanbod

van goede bouwgronden kleiner.

Bovendien worden almaar zwaar-

dere woningen opgetrokken.

Hoe kunt u voorkomen dat na de

aankoop van een grond blijkt dat u

speciale en peperdure funderings-

technieken nodig hebt?

Bij twijfel over de kwaliteit van de

ondergrond raadpleegt u voor de

aankoop het best een architect

of aannemer die oog heeft voor

de topografische kenmerken en

ervaring heeft met constructies uit

de buurt. Als ook hij twijfelt, kan

alleen een grondonderzoek zeker-

heid geven. Het grondonderzoek

geeft de architect en/of de ingeni-

eur inzicht in het draagvermogen

van de grond. Op basis van die

gegevens worden de aangepaste

funderingen berekend en wordt

nagegaan of de zettingen van het

gebouw binnen de grenzen van

het toelaatbare vallen. Soms zijn

scheuren en barsten in woningen

het gevolg van fouten bij de funde-

ringen of van te grote zettingsver-

schillen. Met een grondonderzoek

kunt u onherstelbare schade

voorkomen.

Er bestaan verschillende vormen

en methoden van grondonder-

zoek. De keuze is vaak afhankelijk

van de aard van de opdracht, de

karakteristieken van het terrein,

de beschikbare apparatuur en

andere factoren. Heel frequent is

het grondonderzoek dat bestaat

uit twee of drie sonderingen, even-

tueel aangevuld met een boring.

Richtprijs: 500 euro + btw.

De watergevoeligheid van de grondEen ander element is de moge-

lijke watergevoeligheid van het

gebied waarin u een bouwgrond

wilt kopen. Nogal wat regio’s zijn

gevoelig voor wateroverlast bij

extreme weersomstandigheden.

Het loont dus zeker de moeite dat

op voorhand te checken.

In bepaalde zones, de zogenaamde

risicozones, riskeert u dat de

dekking tegen overstroming in

uw woningverzekering wordt

geschrapt. Soms wordt de schrap-

ping niet toegepast als u bepaalde

maatregelen treft en bijvoorbeeld

hoger bouwt, de kelder schrapt of

bepaalde systemen voor het afvoe-

ren of afweren van water plaatst.

Voor de verkoop van een

grond is een bodemattest

nodig. Meer informatie

daarover vindt u op pagina 56

Bodemattest.

Tip

Een bouwgrond kopen

82

• 4 hoE zit hEt MEt DE KoStEn aLS u EEn BouwgronD KooPt?

U betaalt registratierechten en de notariskosten. Een overzicht daarvan vindt u op pagina 59 en volgende.

Bij de aankoop van een bouwgrond betaalt u altijd een groot beschrijf. Als later blijkt dat het kadastraal inkomen

van de gebouwde woning lager is dan de gestelde grenzen, kunt u het verschil tussen groot en klein beschrijf terug-

vragen.

Kosten voor de onderhandse aankoop van een bouwgrond (in euro)

1 Algemene kosten (honorarium notaris, registratierechten, diverse aktekosten, enz.) voor het verlijden van de akte bij onderhandse aankoop

aankoopprijs registratierechten 12,50%

registratierechten 10%

honorarium notaris, inclusief btw en de forfaitaire aktekosten (800 tot 1 100 euro + btw)

50 000 6 250 5 000 2 819

62 500 7 813 6 250 2 989

75 000 9 375 7 500 3 091

87 500 10 938 8 750 3 176

100 000 12 500 10 000 3 261

112 500 14 063 11 250 3 346

125 000 15 625 12 500 3 436

2 De vergoeding van de landmeterAls het perceel nog moet worden afgepaald, kost u dat al snel 500 euro.

3 Schadevergoeding voor de landbouwerAls de grond in landpacht is gegeven, moet u wellicht een schadevergoeding (prijzij) betalen aan de landbouwer.

4 Eventuele kosten voor een grondonderzoekEen grondonderzoek dat bestaat uit twee of drie sonderingen, eventueel aangevuld met een boring, kost naar schat-ting 500 euro + btw.

82

Een bouwgrond schenken: wat zijn de gevolgen?

“Als uw ouders of een ander familielid

u een bouwgrond schenken, moet

u schenkingsrechten betalen op de

waarde van de grond. Tot 31 december

2014 gelden in Vlaanderen onder

bepaalde voorwaarden lagere tarieven.

Voor de schenking van een bouwgrond

in de rechte lijn en tussen echtgenoten

worden, tot de schijf van 150 000 euro,

de normale tarieven met 2% verlaagd.

Voor schenkingen tussen andere

personen worden op de eerste schijf

van 150 000 euro forfaitair 10% aan

schenkingsrechten geheven. Daarboven

blijven de bestaande tarieven gelden.”

“De voorwaarden zijn dat de bouw-

grond in Vlaanderen ligt, dat u als

natuurlijke persoon de schenking

krijgt, en dat u binnen vijf jaar na de

schenkingsakte er uw hoofdverblijf-

plaats vestigt. Het kan gaan om een

schenking van de volle eigendom, de

blote eigendom of het vruchtgebruik.

Ook een schenking in onverdeeldheid,

bijvoorbeeld aan u en aan uw broer of

zus, komt in aanmerking voor de lagere

tarieven. Het volstaat dat een of meer

van de begiftigden zich ertoe verbinden

om de hoofdverblijfplaats te vestigen

op het adres van het verkregen goed.”

“Wat als u op die grond achteraf

samen met uw partner een woning

bouwt? In dat geval geldt het recht van

natrekking en wordt u als eigenaar van

de grond ook eigenaar van het huis. Bij

een eventuele echtscheiding of stopzet-

ting van de samenwoning heeft uw

partner wel recht op een vergoeding

van de met eigen of gemeenschap-

pelijke gelden gedane investeringen. De

hoogte van de vergoeding zal afhangen

van de vraag of u gehuwd bent of

niet en, in geval van een huwelijk, van

het gekozen huwelijksstelsel. Voor

de echtgenoot of partner, die geen

eigenaar is van de grond, is het daarom

altijd beter om mede-eigenaar in de

grond te worden. Bij een echtpaar dat

gehuwd is onder het wettelijk stelsel

of onder een gemeenschapsstelsel kan

dit door de grond te laten inbrengen

in de huwelijksgemeenschap. Voor

samenwoners kan dat door inkoop

van de onverdeelde helft van de

eigendomsrechten in de grond. Op die

wijze worden beide echtgenoten of

partners eigenaar van de grond én van

de woning die achteraf op die grond

wordt gebouwd.”


85

Inspiratie

85

Een drie-/viergevelwoning

Een uitdagend perceel

Het verhaal van deze woning is op zijn

minst apart te noemen. Niet alleen het

ontwerp valt op. Ook het bouwperceel

doet wenkbrauwen fronsen. Het gaat

namelijk om een restperceel. Architect

Jan Demuynck zegt zelfs: “Je zou er bij

wijze van spreken geld voor toegestopt

krijgen als je het koopt.” Toch ging hij

de uitdaging aan.

De architect bouwde het huis voor

zijn vriendin, ook architect, en hun

twee kinderen. Voor haar waren leuke

kinderkamers het belangrijkste. Voor de

rest waren er eigenlijk geen vooraf-

gaande ideeën. Luxe of uiterlijk vertoon

zijn onbelangrijk voor hen. Ze konden

dus vertrekken van een eenvoudig

programma. Alleen het terrein had zo

zijn beperkingen, er moest eigenlijk

een gesloten woning gebouwd worden

tegen de gevels van de buren en

bovendien helt het perceel achteraan

sterk naar beneden.

De belangrijkste beslissing was wellicht

om niet tegen de wachtgevel van de

buren aan te bouwen, maar er precies

van weg te blijven.

Daardoor creëerden ze een soort

steegje. Het niveauverschil in het

perceel werd opgelost door een

betonnen plateau met enkele treden

aan te brengen. Het laagste niveau

van de woning bevindt zich deels

ondergronds. De glazen gevel zorgt

voor lichtinval en uitzicht naar de tuin

en de straat. Door het huis meer naar

achteren te plaatsen dan dat van de

buurman, is diens gevel geen obstakel

om de tuin te zien aan die kant.

Op elke verdieping is er een leefruimte

aan de glazen gevelzijde.

Tegen de andere gevel kwamen de

kamers die een beetje als compacte

cabines zijn opgevat. De kinderkamers

zijn boven, de ouderlijke slaapkamer

beneden, daardoor biedt de open

woning intern toch voldoende privacy.

De bewoners hadden zeker niet de

bedoeling een statussymbool te maken

van hun nieuwe woning. Hun budget

was beperkt omdat ze hun apparte-

ment in Brussel niet wilden opgeven.

Daarom maakten ze keuzes die ze

zeker niet aan hun klanten zouden

aanraden. De voor- en achtergevel

werden in isolerende snelbouwsteen

opgetrokken en afgewerkt met een

dunne laag goedkope kalk. Ook de

betonnen vloer is nauwelijks afgewerkt

en soms nog ruw gelaten. De gemeen-

schappelijke gevel in cellenbeton is

gewoon zwart geverfd aan de binnen-

kant. Er is nog geen vierkante centime-

ter pleister of gipskarton gebuikt. Het

enige wat iets meer kostte, waren de

graafwerken om op een lager niveau te

kunnen beginnen bouwen. De glazen

gevel had normaal ook 45 000 euro

gekost, maar door gebruik te maken

van industrieel glas geplaatst door een

serrebouwer hebben ze daarvoor maar

20 000 euro uitgegeven. De trap is dan

weer gekocht in een doe-het-zelfzaak.

De afwerking is niet wat ze in gedach-

ten hadden, maar ze zijn wel binnen

het budget gebleven.

Architect

Jan Demuynck

[email protected]

Een bouwgrond kopen

87

EEN WONING BOUWEN

Als het bouwbedrijf u een lening aanbiedt, raadpleegt u het

best toch nog even uw financiële instelling. Als kredietspecialist

kan zij u wellicht een interessantere kredietformule voorstellen.

Tip

87

• 1 BouwEn: DE voor- En naDELEn

Voordelen Nadelen

uw wensen U kiest zelf uw toekomstige leefomgeving. Uw architect ontwerpt een woning op maat die in principe perfect beantwoordt aan uw eisen, ver-wachtingen en leefgewoonten.

Als u geen bouwtekening kunt lezen of ruimtes niet kunt inschatten, kan het eindresultaat van de werkzaamheden tegenvallen.

Eigen werk Om geld uit te sparen, kunt u de coördinatie van de werkzaamheden zelf in handen nemen.Als u handig bent en over voldoende vrije tijd beschikt, kunt u zelf de handen uit de mouwen steken.

Als u zelf werkzaamheden uitvoert, kunt u of een van uw helpers een ongeval krijgen. U kunt problemen krijgen met de btw-controleur, de sociale inspectie of de dienst voor werkloos-heidscontrole.De afwerking en inrichting van uw woning spreiden over verschillende jaren, heeft een weerslag op uw wooncomfort en financiële situ-atie. De werkzaamheden slorpen al snel al uw vrije tijd op. Op termijn kan dat funest zijn voor uw motivatie, de verstandhouding binnen het gezin en uw prestaties op het werk.

Kostprijs en waarde

U wordt minder snel geconfronteerd met zware onderhouds- en herstellingskosten.Over een langere periode neemt de waarde van vastgoed sneller toe dan de algemene prijsont-wikkeling (inflatie).

De bouwprijs kan hoger oplopen dan de geraamde kostprijs. Wellicht moet u langer dan gepland in uw huidige huurwoning blijven en naast de terugbetaling van de lening ook nog een huurprijs betalen.

• 2 voor wELKE BouwforMuLE KiESt u?Welke bouwformule voor u het meest

is aangewezen, hangt onder andere

af van uw verwachtingspatroon, uw

financiële middelen, de bouwtermijn

die u voor ogen hebt en de inspan-

ningen die u zelf wilt leveren bij de

uitvoering van de werkzaamheden.

voor een architect en afzonderlijke aannemers?Als u zelf graag de handen uit de

mouwen steekt, zal de formule

met architect en afzonderlijke

aannemers u vlugger aanspreken.

U doet prijsaanvragen voor de

verschillende werkzaamheden en

sluit met elke aannemer apart een

contract. Daardoor krijgt u een

duidelijker inzicht in de kostprijs en

kunt u de voordeligste offerte voor

elk onderdeel kiezen. Kies wel niet

lukraak de goedkoopste offerte

maar weeg prijs en kwaliteit goed

af. Informeer ook altijd naar de refe-

renties en de ervaring.

Door een aantal werkzaamheden en

de coördinatie zelf te doen, kunt u

nog meer geld besparen. Maar een

slechte coördinatie is wel een mogelijk

nadeel bij deze formule. Soms volgen

de werkzaamheden elkaar niet goed

op en brengen vertragingen extra

kosten met zich mee. Plan daarom

geen te krappe bouwtermijn en leg

die vast in duidelijke en zo volledig

mogelijke contracten, waarin ieders

verantwoordelijkheid duidelijk is

aangegeven.

voor een architect en een algemeen aannemersbedrijf?Een van de grote voordelen van

deze formule is dat u weinig of geen

tijd verliest met de coördinatie, want

daar zorgt de aannemer voor. De

architect schrijft prijsaanvragen uit

en wijst, in overleg met u, het totale

pakket toe aan één aannemer. Die

voert de bouw uit tegen een welom-

schreven prijs die wordt opgenomen

in het aannemingscontract. De

architect begeleidt en controleert

de werkzaamheden. De algemene

aannemer blijft verantwoordelijk

voor de totaliteit van het werk, ook

als hij niet alle werkzaamheden laat

uitvoeren door zijn eigen vaklui,

maar sommige taken in onderaan-

neming geeft.

voor een sleutelklare woning?Als u weinig tijd wilt besteden aan

het bouwproces en veel belang

hecht aan een vaste bouwtermijn

en kostprijs, is een sleutelklare

woning misschien een oplossing. U

ondertekent dan één contract met

de projectontwikkelaar of met de

bouwer van de sleutelklare woning,

en een afzonderlijk contract met

de architect. Let wel: bouwen met

een projectontwikkelaar of een

sleutelklarewoningbedrijf is niet

noodzakelijk goedkoper.

Een projectontwikkelaar besteedt

het werk dikwijls uit aan ver-

schillende aannemers. Aanbieders

van sleutelklare woningen

daarentegen werken dikwijls als

aannemersbedrijf en staan zelf

Een woning bouwen

88 89

in voor de realisatie. Meestal

nemen ze de ruwbouw voor hun

rekening en doen ze voor bepaalde

afwerkingsklussen een beroep op

onderaannemers.

Sommige bedrijven doen hun best

om voor hun klanten een geper-

sonaliseerde woning te bouwen.

Andere stellen woningen voor

die zijn gebaseerd op een aantal

standaardplannen. Nog andere zijn

gespecialiseerd in een bepaalde

bouwstijl.

Bekijk op voorhand een aantal

realisaties, liefst zonder een verte-

genwoordiger van het bouwbedrijf,

en praat met de bewoners over

de samenwerking met de firma.

Informeer ook naar de financiële

situatie van de bouwfirma.

Het contract met het sleutel-

klarewoningbedrijf omvat het

geheel van de bouw, vanaf de

grondwerkzaamheden tot en met

de afwerking. U mag het werk dat

u zelf wilt uitvoeren, uit het totale

pakket lichten. Maar dikwijls is het

financiële voordeel daarvan gering

omdat projectontwikkelaars altijd

met dezelfde aannemers en onder-

aannemers werken en zo de meest

interessante prijzen kunnen krijgen.

Let op de kleine lettertjes en

clausules van het contract. Aarzel

niet om verduidelijking te vragen

over vakjargon of onduidelijkheden

in verband met supplementen.

Dikwijls valt uw bouwproject

onder de wet-Breyne. Die wet is

bedoeld om de kandidaat-bouwer

die met een bouwbedrijf in zee

gaat voor de bouw van een sleu-

telklare woning, of mensen die een

woning of appartement op plan

kopen, beter te beschermen. De

wet-Breyne geldt niet als u het vol-

ledige bedrag pas betaalt nadat de

woning is voltooid.

voor zelfbouw?U kunt zelf (een deel van) het werk

uitvoeren in de hoop dat de uitein-

delijke kostprijs zo een stuk lager

zal komen te liggen. Materialen zijn

goedkoper als u ze zelf aankoopt

en u hoeft geen dure werkuren te

betalen. Maar als u aan het einde

van de rit berekent hoeveel u per

werkuur verdiend hebt, is het resultaat

vaak bedroevend. Ook moet u een

heleboel – meestal verrassend duur –

gereedschap aanschaffen.

Een absolute must is dat u over

voldoende tijd en over twee rechter-

handen beschikt, anders dreigt het

een zware ontgoocheling te worden.

Houd er rekening mee dat u ver-

plichtingen aangaat: de vrienden en

familieleden die u een handje helpen,

verwachten een wederdienst.

Een ander probleem is dat u alle

verantwoordelijkheid voor de goede

uitvoering van de werkzaamheden

draagt. Bij gebreken en problemen

achteraf draait u dus zelf op voor de

kosten. Als u het er toch op waagt,

loont het zeker de moeite het werk te

laten begeleiden door een architect.

Verder riskeert u allerlei betwistingen

met overheidsdiensten. De btw-dienst

kan moeilijk doen over de materialen

die u zelf hebt gekocht en over het

eigen werk. De vrienden die u een

handje toesteken kunnen last krijgen

met de sociale of arbeidsinspectie.

Het laatste en eigenlijk belangrijkste

risico is de veiligheid. Een ongeval is

snel gebeurd. Als u zichzelf of uw

helpers niet voldoende hebt verzekerd,

dreigt zo’n ongeval catastrofale

dimensies te krijgen. Een verzekering

lichamelijke ongevallen privéleven en

een verzekering onbezoldigde helpers

zijn dan ook onmisbaar. Daarvoor kunt

u terecht in uw KBC-bankkantoor of

bij uw KBC-verzekeringsagent.

• 3 DE SaMEnwErKing MEt DE architEctVoor elke bouw of ingrijpende ver-

bouwing hebt u een architect nodig.

Zijn tussenkomst geldt zowel voor het

concept als voor de controle op de

uitvoering van de werkzaamheden.

Maar de inbreng van een architect

is groter dan dat. Hij ontwerpt voor

u een woning die is aangepast aan

uw prioriteiten, behoeften, wensen,

persoonlijkheid en budget.

hoe kiest u een architect?Als u afgaat op projecten in publi-

caties of op websites, kunt u het

best kennismaken met twee of drie

verschillende architecten. U kunt ook

aanbellen bij een huis dat u bevalt,

vragen wie de architect is en peilen

naar de samenwerking, de commu-

nicatie, de wijze waarop de architect

zijn taak heeft vervuld, de mate waarin

hij controle op de werkzaamheden

heeft uitgeoefend en toezicht hield op

het budget, de werkzaamheden en de

bouwtermijn. Voor een verbouwing

verdient een architect uit de omgeving

de voorkeur omdat hij gemakkelijker

kan langskomen op de bouwplaats.

Maak voldoende tijd vrij voor de

eerste verkennende gesprekken. Door

naar uw wensen te luisteren en uw

leefpatroon te leren kennen, kan de

architect zich inleven in uw woon- en

Het is oppassen geblazen met

zelfbouwpakketten. U krijgt dan

een pakket geleverd waarmee

u zelf uw woning optrekt, met

of zonder begeleiding van het

bedrijf. Het gevolg is dat u ook

de verantwoordelijkheid draagt

voor de werkzaamheden.

Tip

88 89

leefsfeer. Geef hem zo veel mogelijk

informatie. Het eerste gesprek met

de architect is vrijblijvend. De meeste

architecten rekenen niets aan voor die

eerste contactlegging. Anderen ver-

rekenen een uurloon of een vast tarief.

wat doet de architect?De Orde van Architecten beveelt aan

dat de architect altijd een volledige

opdracht moet aanvaarden. Dat omvat

onder andere de opmaak van het

voorontwerp, de kostenraming, de

samenstelling van het dossier voor

de bouwaanvraag, de opstelling van

een bestek, de beschrijving van de

uit te voeren werkzaamheden, indien

nodig een meetstaat, de coördinatie

van de gespecialiseerde studies, de

samenstelling van de aanbestedingen

voor de verschillende werkzaamheden,

de medewerking bij aanbesteding

en toewijzing, de uitwerking van

eventuele detailplannen, de controle op

de uitvoering van de werkzaamheden,

de bijstand bij de voorlopige en de

definitieve oplevering en de controle

van de rekeningen. De architect moet u

ook advies en begeleiding geven zodat

het resultaat van de werkzaamheden

voldoet aan alle wettelijke voorschriften.

wat omvatten de ontwerpen en de bouwaanvraag?Het voorontwerp bevat de voor-

naamste afmetingen en geeft u

een klaar beeld van de woning. Het

aantal voorontwerpen blijft meestal

beperkt tot drie. Op basis van het

door u goedgekeurde voorlopige

ontwerp maakt de architect de

definitieve plannen op. Afhankelijk

van de moeilijkheidsgraad van

het project of de specifieke

eisen, beslist hij of en hoeveel

detailtekeningen er nodig zijn. Die

tekeningen verduidelijken bepaalde

constructie-elementen en geven een

beter inzicht in de uitvoering van de

ruwbouw en de afwerking.

De architect werkt ook de

bestekken en de kostenraming uit.

Het algemene bestek omvat de

algemene bepalingen van de aan-

neming en de algemene beschrijving

van de materialen en hun ver-

werking. Het bijzondere bestek

geeft gedetailleerde informatie over

de ligging van de bouwplaats, de

leveringen, de aard van de werk-

zaamheden, de uitvoering, enz. De

meetstaten of beschrijvende opme-

tingen stipuleren de hoeveelheden

Als u geen beroep doet op een

architect en dat wettelijk wel

verplicht is, riskeert u een straf-

rechtelijke vervolging en een

geldboete. Als een aannemer

bepaalde werkzaamheden niet

correct uitvoert, loopt u boven-

dien het risico dat u geen (vol-

ledige) schadevergoeding kunt

eisen als blijkt dat de verplichte

controle door een architect die

schade had kunnen voorkomen.

Gespecialiseerde technische stu-

dies over stabiliteit, sanitaire in-

richtingen, verwarming, bodem-

onderzoeken en andere maken

geen deel uit van de opdracht

van een architect. Voor bodem-

onderzoeken moet u een beroep

doen op een ingenieur of een

gespecialiseerd bureau, waar-

mee u een afzonderlijk contract

afsluit.

Tip

Een woning bouwen

90 91

van de verschillende materialen.

Aan de hand daarvan kan een

nauwkeurige kostenraming worden

gemaakt.

De architect stelt het administratieve

dossier samen voor het verkrijgen

van de stedenbouwkundige

vergunning en het aanvragen

van de lening. Ook dient hij een

prijsaanvraag in bij de verschillende

aannemers. Hij controleert en

vergelijkt samen met u de offertes

en houdt daarbij rekening met de

vakbekwaamheid, de referenties en

de solvabiliteit van de aannemer.

wat houdt de controle op de werkzaamheden in?De architect begeleidt en con-

troleert de werkzaamheden en ver-

dedigt uw belangen. Hij gaat na of

het werk wordt uitgevoerd volgens

de plannen en de richtlijnen van

de bestekken. Hij moet aanwezig

zijn op de bouwplaats als er

werkzaamheden op het programma

staan die achteraf niet meer te

controleren zijn of bij opdrachten

die een bijzondere technische uitleg

vergen. Uiteraard hangt zijn aanwe-

zigheid ook af van de bepalingen

van de overeenkomst.

De controlerende taak mag u niet

verwarren met het bestendige

toezicht. Dat laatste betekent dat

er altijd iemand op de bouwplaats

aanwezig is en brengt een sup-

plementaire opdracht en een bij-

komende vergoeding met zich mee.

De wekelijkse bouwplaatsverga-

deringen met bouwheer, architect

en aannemer zijn belangrijk om

de stand van zaken te evalueren.

Een bondig verslag van die bij-

eenkomsten wordt opgenomen in

het bouwplaatsboek. U moet erop

toezien dat zo’n bouwplaatsboek

nauwkeurig wordt bijgehouden

want bouwplaatsverslagen kunnen

in geschillen soms als bewijsstuk

dienen.

Als alle werkzaamheden zijn

beëindigd, volgen de voorlopige

en de definitieve oplevering. De

architect kijkt de rekeningen na

en controleert of de opgegeven

en geleverde hoeveelheden en

materialen werden verwerkt en

overeenstemmen met de offertes.

Ook de prijsaanpassingen en de

kostprijs van het gepresteerde

extra werk onderwerpt hij aan een

kritische analyse.

hoeveel kost de architect?Het honorarium van de architect

bestaat uit een forfaitaire prijs of

uit een percentage van de totale

kostprijs van de woning. Voor een

expertiseopdracht hanteren de

meeste architecten een uurloon.

Sommigen doen dat ook bij een

adviserende opdracht. Vraag vooraf

aan uw architect het concrete

bedrag van zijn honorarium en

welke prestaties hij voor dat bedrag

levert. De wijze van betaling wordt

bepaald in het contract.

• 4 DE SaMEnwErKing MEt DE aannEMErDe aannemer vervult een sleutelrol

bij de bouw van uw woning, want

hij is verantwoordelijk voor de

correcte uitvoering van de werk-

zaamheden binnen de vastgestelde

bouwtermijn.

hoe kiest u een aannemer?De meeste architecten stellen

zelf enkele aannemers voor met

wie ze al hebben samengewerkt.

Voordeel is dat de architect op de

hoogte is van de vakbekwaamheid

en de werkwijze van die aan-

nemers. Een ander pluspunt is

dat hij de aannemer kent en

bepaalde problemen gemakkelijker

kan bespreken of op moeilijke

momenten een extra inspanning

kan vragen.

Nadeel is dan weer dat de architect

onafhankelijk moet zijn ten

opzichte van de aannemer om uw

belangen optimaal te kunnen ver-

dedigen. Als architect en aannemer

té goede maatjes zijn, kan de

objectiviteit in het gedrang komen.

Vul daarom zijn lijst altijd aan met

een eigen keuze van aannemers

of vaklui die heel degelijk werk

gepresteerd hebben bij vrienden,

familie of kennissen.

waarop moet u letten bij de prijsoffertes en het contract?Vóór de aanbesteding van het

werk vraagt u een prijsofferte bij

verschillende aannemers. Op basis

van algemene en gedetailleerde

informatie over ligging, materialen,

werkwijze, leveringen en plannen

maken ze hun beste prijs op. Die

prijzen zijn maar voor een bepaalde

periode geldig. Na verloop van tijd

veranderen de prijzen immers ook

voor hen. De architect controleert

of de offertes beantwoorden aan

de bepalingen van de plannen en

de bestekken. Daarna vergelijkt hij

Heel wat bouwers proberen te

besparen op het honorarium

van de architect door hem een

minimumopdracht te geven.

Als u niet vertrouwd bent met

het bouwgebeuren, kunt u zich

daarmee heel wat problemen

op de hals halen. Een architect

die een behoorlijk honorarium

ontvangt, zal zich trouwens

beter inzetten voor uw bouw.

Alleen al door de offertes

nauwkeurig te bestuderen, kan

hij u een degelijk prijsvoordeel

bieden.

Tip

90 91

samen met u de prijzen. Houd niet

alleen rekening met de kostprijs,

maar ook met aspecten als vakbe-

kwaamheid, reputatie, referenties,

kwaliteit van het uitgevoerde

werk, respect voor de timing en de

solvabiliteit van het bedrijf. Bezoek

realisaties van de aannemer en

praat met de bewoners.

De samenwerking met de

aannemer wordt vastgelegd in een

contract. Als die overeenkomst is

onderworpen aan de wet-Breyne,

moet ze heel wat verplichte

vermeldingen bevatten. Is de wet-

Breyne niet van toepassing, dan

kunnen bouwheer en aannemer vrij

bepalen wat er in de overeenkomst

komt.

U hebt er alle belang bij zoveel

mogelijk afspraken concreet vast te

leggen in de overeenkomst. Neem

als het even kan de volgende

elementen op:

• een totaalprijs of een prijs op

basis van vaste eenheidsprijzen;

vermeld in de bij de overeenkomst

gevoegde opmetingsstaat;

• de prijsaanpassingsformule;

• de uitvoeringstermijn in werk- of

kalenderdagen met datum van

aanvang van de werkzaamheden

en eventueel de einddatum;

• de verwijlvergoeding ingeval de

werkzaamheden te laat worden

beëindigd;

• de wijze van betaling;

• de wijze, plaats en datum van de

oplevering van de werkzaamheden.

Het contract kan nog andere bepa-

lingen bevatten, zoals informatie

over de eventuele waarborg;

clausules in verband met de

uitvoering en de wijziging van de

werkzaamheden, de opsomming

van het werk dat de opdrachtgever

zelf zal uitvoeren, de gegevens van

het bouwterrein met vermelding

van oppervlakte en kadastersectie,

de naam van de architect.

wat met de prijzen, prijsaanpassing en betaling?Een totaalprijs is beter dan een-

heidsprijzen. Bij de totaalprijs weet

u wat de aanneming u zal kosten.

Bij eenheidsprijzen is het moeilijk te

controleren of de verwerkte hoe-

veelheden overeenstemmen met de

opmetingen.

De aannemer kan zichzelf indekken

tegen eventuele prijsverhogingen

van materialen en aanpassingen van

uurlonen door de mogelijkheid van

een prijsherziening op te nemen

in het contract. De herziening van

de prijs gebeurt bij iedere betaling

van een schijf en op basis van een

prijsaanpassingsformule, gebaseerd

op officiële schalen en percentages.

De prijsaanpassing kan dus niet

willekeurig gebeuren. U moet ook

geen prijsherziening aanvaarden als

bepaalde werkzaamheden door de

schuld van de aannemer niet klaar

zijn binnen de vastgestelde uitvoe-

ringstermijn.

Normaal wordt bepaald dat de

betaling gebeurt naar verhouding

van het werkelijk uitgevoerde werk

en naarmate de werkzaamheden

effectief vorderen. De grootte van

het voorschot kunnen de partijen

vrij bepalen. Als de wet-Breyne van

toepassing is op de overeenkomst,

mag de verkoper bij het sluiten van

de overeenkomst een voorschot van

maximaal 5% vragen. Het saldo van

de prijs is opeisbaar in gedeelten

die telkens niet hoger mogen zijn

dan de prijs van de al uitgevoerde

werkzaamheden.

wat bij niet-tijdige uitvoering van de werkzaamheden?De aannemer moet de vastgestelde

termijn van de werkzaamheden

respecteren en zorgen dat uw

woning tijdig wordt opgeleverd.

Als hij de timing in het honderd

doet lopen, kan hij worden beboet.

Laat de verwijlvergoeding duidelijk

bepalen in het contract. Meestal is

die vergoeding gelijk aan de normale

huurprijs die u zou krijgen als u uw

huis zou verhuren. Stel de aannemer

bij vertragingen die aan hem te

wijten zijn per aangetekend schrijven

in gebreke en herinner hem aan zijn

verplichtingen.

Vertragingen door overmacht zoals

weersomstandigheden, stakingen,

ongevallen en ziekte geven geen aan-

leiding tot een boete. Als u tijdens de

uitvoering van de werkzaamheden

nog wijzigingen doorvoert of sup-

plementaire werkzaamheden eist,

heeft de aannemer het recht om,

na overleg met de architect, de

oorspronkelijk vastgestelde termijn

te verlengen. Die verlenging wordt

schriftelijk vastgelegd. U kunt in de

overeenkomst bepalen dat wijzi-

gingen en de gevolgen daarvan voor

de uitvoeringstermijn in onderling

akkoord moeten worden vastgelegd.

Anderzijds zal de aannemer in het

contract laten stipuleren dat ook hij

een schadevergoeding kan vorderen.

Hij gaat er immers van uit dat ook

u verantwoordelijk kunt zijn voor

de onderbreking van de werk-

zaamheden. Soms eist een vakman

een schadevergoeding omdat hij

het werk niet kan aanvatten op het

geplande tijdstip. Als die vertraging

te wijten is aan de voorgaande ploeg,

dan zal die de schadevergoeding

moeten betalen.

Vertragingen en eisen tot schade-

vergoedingen verstoren vaak de

goede verstandhouding. De beste

oplossing is bijna altijd een minnelijke

schikking. Betwistingen en juridische

procedures kosten geld en zorgen

voor nog meer vertragingen. Leg in

het contract altijd een realistische

aanvangs- en beëindigingsdatum

van het werk vast waarmee alle

bouwpartners het eens kunnen

zijn. Voorzie ook in een voldoende

ruime marge, want bouwen is een

complexe aangelegenheid.

Een woning bouwen

9392

DE VERZOENINGSCOMMISSIE BOUW

De Verzoeningscommissie Bouw wil technische geschillen tussen particulieren en professionelen in de bouw

voorkomen of oplossen. Daartoe stelt zij een deskundige aan die de bouwparticipanten tracht te verzoenen. Als dat

niet lukt, brengt die deskundige een technisch advies uit dat bindend is voor de bouwparticipanten. De commissie

behandelt uitsluitend technische geschillen die zich voordoen tussen een particuliere bouwheer, zijn architect en de

aannemers. Bij uitbreiding komen ook technische geschillen met projectontwikkelaars in aanmerking. Geschillen met

een veiligheidscoördinator, vastgoedmakelaar, fabrikant van bouwmaterialen of verzekeringsmaatschappij worden niet

door de Verzoeningscommissie behandeld. Voorwaarde voor de behandeling door de Verzoeningscommissie Bouw

is dat alle partijen die betrokken zijn bij het bouwproces zich er door een standaardclausule in het aannemings- of

architectencontract toe verbinden om een eventueel probleem voor te leggen aan en te laten beslechten door de

Verzoeningscommissie Bouw. Ook als die standaardclausule ontbreekt, kunnen de betrokkenen ook achteraf nog de

Verzoeningscommissie inschakelen. In dat geval moeten ze wel allemaal hun toestemming geven.

Het grote voordeel is dat de procedure relatief kort is en geen handenvol geld kost. De kosten worden bovendien

evenredig verdeeld onder alle betrokkenen. Alleen in uitzonderlijke gevallen kan een van de partijen vragen om van

dat principe af te wijken, bijvoorbeeld als blijkt dat hij ten onrechte bij de zaak is betrokken.

DE TIENJARIGE AANSPRAKELIJKHEID

Na de oplevering zijn de aannemer en de architect gedurende tien jaar aansprakelijk voor ernstige gebreken waardoor

de structuur en de stevigheid van het gebouw in het gedrang komen. De tienjarige aansprakelijkheid begint te lopen

op de dag van de voorlopige oplevering als dat zo werd bepaald in het contract. Zo niet start ze op de dag van de

definitieve oplevering.

Een duidelijke beschrijving van wat die gebreken zijn, is er niet. Algemeen bekeken is de architect verantwoordelijk

voor het concept van het gebouw. De aannemer is aansprakelijk voor de uitvoering van het concept, de zichtbare en

de verborgen gebreken in de materialen, de verwerking van de materialen, enz. Bij gebreken waar de conceptiefout

moeilijk van de uitvoeringsfout te onderscheiden valt, worden architect en aannemer meestal samen aansprakelijk

gesteld.

Als de bouwheer zelf een aantal werkzaamheden wil uitvoeren die een zeker risico inhouden, kan de aannemer

zich bevrijden van de verantwoordelijkheid daarvoor. Als de architect en/of de opdrachtgever de aannemer dwingen

bepaalde materialen te verwerken, mag de aannemer schriftelijk voorbehoud maken voor de kwaliteit van dat werk,

zodat hem later geen schuld kan worden aangewreven.

De tienjarige aansprakelijkheid is geen wondermiddel. Het is niet altijd gemakkelijk om bepaalde gebreken na de

definitieve oplevering onder de tienjarige aansprakelijkheid te doen vallen. Bovendien slepen juridische procedures

vaak heel lang aan. Ga dus bij de eindoplevering zo kritisch mogelijk te werk. Op dat ogenblik kunnen nog heel wat

scheve zaken worden rechtgetrokken. Later is dat niet meer mogelijk.

93

Een woning bouwen

hoe verloopt de oplevering?Als de werkzaamheden (nagenoeg) beëindigd zijn, levert de aannemer het resultaat op en aanvaardt de bouwheer het.

Dat noemen we de oplevering. Hoe de oplevering en aanvaarding moeten gebeuren, is niet vastgelegd, tenzij de wet-

Breyne van toepassing is. Gebruikelijk is een opsplitsing in een voorlopige oplevering en een definitieve oplevering.

De voorlopige oplevering

De voorlopige oplevering houdt in dat u de werken in ontvangst neemt. Meestal vraagt de aannemer de voorlopige

oplevering schriftelijk aan en wordt ze betekend in een proces-verbaal. Daarmee wordt vastgesteld dat de werk-

zaamheden beëindigd zijn en gaat het risico van tenietgaan van het bouwwerk door toeval of overmacht over op u.

Als er geen problemen zijn, verklaart u in het proces-verbaal dat de aannemer de werkzaamheden heeft uitgevoerd

overeenkomstig de plannen en het bestek, en dat er geen zichtbare fouten en ernstige gebreken zijn. Bij tekortko-

mingen adviseert de architect of die aanleiding geven tot herstellingen of tot weigering van de oplevering. Hij zal ook

de eventuele opmerkingen noteren evenals de termijnen waarbinnen de herstellingen moeten worden uitgevoerd.

Na de voorlopige oplevering mag u de woning betrekken. Als u het huis bewoont vóór de voorlopige oplevering, kan

dat worden geïnterpreteerd als een stilzwijgende aanvaarding van de voorlopige oplevering. Dat kunt u voorkomen

door de aannemer schriftelijk te laten weten dat u voorbehoud maakt voor niet of slecht uitgevoerde werk-

zaamheden.

De definitieve oplevering

De definitieve oplevering houdt in dat u erkent dat de werken volgens de overeenkomst en de regels van de kunst zijn

uitgevoerd. Daarmee is de aannemer ontslagen van al zijn verplichtingen, met uitzondering van de tienjarige aansprake-

lijkheid.

Over het algemeen vindt de definitieve oplevering ongeveer een jaar na de voorlopige oplevering plaats. In de tussen-

periode kunnen bepaalde, niet meteen zichtbare gebreken aan het licht komen die te wijten zijn aan een tekortkoming

van de bouwfirma of aannemer(s): waterinsijpeling, lekken in het dak, vochtproblemen, beschadigde dakpannen, enz.

Meestal vraagt de aannemer de eindoplevering schriftelijk aan. U kunt ze aanvaarden of weigeren. Bij weigering zal de

eindoplevering pas worden aanvaard nadat de aannemer de nodige herstellingen heeft uitgevoerd en de gebreken zijn

verholpen.

Als u alle facturen van de aannemer betaalt zonder opmerking of protest, kan dat worden beschouwd als een aanvaar-

ding van de werken. De definitieve oplevering is dan een feit.

94 95

• 5 MEt wELKE vErPLichtingEn MoEt u rEKEning houDEn aLS u Bouwt? Bij de bouw of verbouwing van een

huis komen heel wat verplichtingen

kijken. Dikwijls hebt u een steden-

bouwkundige vergunning nodig.

De tussenkomst van een architect

is vaak wettelijk verplicht. U moet

rekening houden met de veilig-

heidscoördinatie en de reglemen-

tering met betrekking tot de ener-

giezuinigheid van uw bouwproject.

Stookoliereservoirs moeten aan een

aantal voorwaarden voldoen. U mag

niet altijd zomaar aarde aan- of weg-

voeren. U moet eventueel rook-

melders plaatsen.

De stedenbouwkundige vergunningVoor een nieuwbouw en voor de

meeste verbouwingen hebt u een

stedenbouwkundige vergunning

nodig. De reglementering en de

aanvraagprocedure zijn verschillend

in Vlaanderen, Brussel en Wallonië.

Naast het gewest kunnen ook

gemeenten en provincies altijd de

vergunningsplichtige handelingen

aanvullen.

Heel wat kleine werkzaamheden

zijn vrijgesteld van de vergun-

ningsplicht. Daarnaast bestaan er

meldingsplichtige werken. Vrijstelling

zowel van de vergunningsplicht

als van de meldingsplicht is niet

geldig als dat in strijd is met andere

regelgeving. Wij denken dan

bijvoorbeeld aan gemeentelijke

ruimtelijke uitvoeringsplannen,

verkavelingsvoorschriften, bijzondere

plannen van aanleg, regelgeving

over beschermde monumenten

en andere. Informeer daarom op

voorhand bij uw gemeentebestuur

of voor de bouwsels of het gebruik

ervan dat u hebt gepland een ste-

denbouwkundige vergunning vereist is.

Wie werkzaamheden aan een

woning uitvoert zonder vergunning,

of werkzaamheden uitvoert die

in strijd zijn met de stedenbouw-

kundige vergunningen, begaat een

bouwmisdrijf. Hij riskeert dat de

werkzaamheden worden stilgelegd

en dat de zaak voor de correctionele

rechtbank wordt gebracht. De

rechter kan hem dan de betaling van

een meerwaarde, aanpassingswerken

of een herstel in de oorspronkelijke

staat opleggen.

In Vlaanderen verjaart een bouw-

overtreding in principe na vijf jaar

(tien jaar in openruimtegebieden, bv.

landelijke en recreatiegebieden). De

overheid kan daarna niet langer naar

de correctionele rechtbank stappen

om het herstel te eisen. In ruimtelijk

kwetsbare gebieden (groengebieden,

natuurgebieden, bosgebieden,

bepaalde landbouwgebieden, enz.)

is een bouwovertreding in stand

houden op zich al een bouwmisdrijf.

De verplichte tussenkomst van een architectIn principe moet u voor bouw-

werkzaamheden een beroep doen

op een architect. Heel wat kleinere

werkzaamheden zijn vrijgesteld van

die verplichting. De regeling ver-

schilt van gewest tot gewest. Ook

als de tussenkomst van de architect

niet verplicht is, kan ze misschien

wel nuttig zijn. Houd er rekening

mee dat in heel wat gevallen nog

altijd een stedenbouwkundige

vergunning vereist is.

De veiligheidscoördinatieOm het aantal arbeidsongevallen

in de bouwsector te verminderen,

is de tussenkomst van een veilig-

heidscoördinator verplicht voor

alle bouwplaatsen waar meer dan

één aannemer tegelijkertijd of

achtereenvolgend aan het werk

zal zijn. Dat geldt zowel voor

een nieuwbouw als voor een

verbouwing. De term aannemer

moet ruim worden geïnterpreteerd,

namelijk als elke werkgever of

zelfstandige die werkzaamheden

uitvoert tijdens de uitvoering van

het bouwproject. Het kan dus ook

gaan om nutsbedrijven die leidingen

voor water, gas of elektriciteit

plaatsen. Zelfbouwers worden

niet als aannemers beschouwd.

Werkzaamheden die door één

enkele algemene aannemer

zonder onderaannemers worden

uitgevoerd, vallen niet onder de

verplichting.

Voor particuliere bouwprojecten

moet meestal de architect de veilig-

heidscoördinator aanstellen.

De energieprestatie- regelgevingOm het energieverbruik te beperken

en de opwarming van het klimaat

tegen te gaan, hebben de gewesten

elk hun energieprestatieregelgeving

(epb) ingevoerd. De epb legt eisen

op met betrekking tot het primaire

energieverbruik van het gebouw

(E-peil), het totale warmte-isola-

tiepeil (K-peil), de warmtetrans-

missiewaarde van de constructie-

onderdelen (U-waarde van dak,

vloer, wanden), de ventilatievoor-

zieningen, de technische installaties

en het gebruik van hernieuwbare

energie.

Voor meer informatie kunt

u terecht bij uw architect, de

dienst stedenbouw van uw

gemeente of de websites van de

gewestelijke overheden:

www.ruimtelijkeordening.be (VL)

www.stedenbouw.irisnet.be (BRU)

http://dgo4.spw.wallonie.be (WALL)

Tip

94 95

Elk gewest hanteert een eigen

regeling, waarvan de precieze ver-

eisten verschillen afhankelijk van de

bestemming van het gebouw, de

aard en de omvang van de werk-

zaamheden.

andere verplichtingen• Als u naar aanleiding van een

nieuwbouw of verbouwing een

nieuwe stookolietank plaatst, moet

die in bepaalde gevallen beant-

woorden aan specifieke vereisten.

Soms is ook een aangifte ver-

plicht. De reglementering voor de

drie gewesten vindt u terug in de

brochure Stookolietank bij particu-

lieren van KBC Verzekeringen.

• In Vlaanderen is de plaatsing

van rookmelders verplicht voor

nieuwbouw en voor renovatiewerk-

zaamheden waarvoor een steden-

bouwkundige vergunning is vereist.

In Wallonië is het plaatsen van

rookmelders verplicht voor nieuw-

bouwwoningen en voor bestaande

woningen. In Brussel geldt de ver-

plichting uitsluitend voor huurwo-

ningen.

• In Vlaanderen moet u soms

rekening houden met de Vlaamse

milieuwetgeving met betrekking

tot uitgegraven bodem, de zoge-

naamde grondverzetmaatregel. Die

maatregel heeft tot doel verdere

bodemverontreiniging tegen te

gaan, en geldt zowel voor particu-

lieren als voor bedrijven.

Voor meer informatie: www.ovam.be

• 6 wELKE fiScaLE gEvoLgEn hEEft BouwEn?Een nieuwbouw heeft fiscale

gevolgen. U moet btw betalen op

de werkuren en de materialen.

Het normale btw-tarief bedraagt

21%. Dat tarief geldt altijd voor de

bouw van een woning of appar-

tement. Bij een renovatie komen

heel wat werkzaamheden in aan-

merking voor het verlaagde btw-

tarief van 6%. Achteraf moet u een

jaarlijkse belasting (de onroerende

voorheffing) betalen en moet u in

de personenbelasting een onroerend

inkomen aangeven.

BtwU moet 21% btw betalen op alle

facturen van de aannemer, de

architect en andere bouwpartners.

Ook op materialen betaalt u 21%

btw. Nadat de werkzaamheden

zijn beëindigd, moet u een btw-

aangifte indienen.

Voor meer informatie kunt u

terecht op:

www.energiesparen.be (VL)

www.leefmilieubrussel.be (BRU)

http://energie.wallonie.be (WAL)

Tip

U sluit het best vanaf het

begin van de werkzaamheden

een woningpolis met een ver-

zekering voor de bouwer. Hebt

u een stookolietank, neem dan

zeker ook de dekking bodem-

sanering. Een stookolielek

merkt u dikwijls niet meteen

op en het kan uw grond en die

van de buren sterk vervuilen.

Met de verzekering bodemsa-

nering saneren wij uw grond

en vergoeden wij de schade,

veroorzaakt door de sanering.

TipBreng de btw-controleur schrif-

telijk op de hoogte van het werk

dat u zelf wilt uitvoeren. Doe dat

vóór de aanvang van het werk, en

houd daarna een verslag bij met de

begin- en einddatum van het eigen

werk en de namen van de perso-

nen die gratis hebben geholpen.

Uw verklaring krijgt meer draag-

kracht als ze werd ondertekend

door een officiële getuige, zoals

een schepen, de burgemeester, de

veldwachter of een politieagent.

Ook de facturen waaruit blijkt dat

gereedschap en materialen wer-

den aangekocht, versterken de

verklaring.

Als u zelf werkzaamheden uitvoert,

moet u daarop geen btw betalen.

Hetzelfde geldt voor kosteloze

hulp van bloedverwanten tot de

tweede graad (ouders, grootou-

ders, broers, zussen). U moet wel

21% btw betalen als u bouwmate-

rialen koopt, en op de facturen van

materialen die door de aannemer

worden geleverd, maar niet door

hem worden verwerkt.

Als u voor eigen rekening werk-

zaamheden uitvoert die tot uw

zelfstandige beroep behoren,

moet u daarop wel btw betalen.

Een zelfstandige metselaar die zijn

eigen woning bouwt, moet dus op

het metselwerk btw betalen, maar

niet op werk dat niets te maken

heeft met zijn bouwambacht, zo-

als het leggen van de elektrische

leidingen of het installeren van de

verwarming.

Tip

Een woning bouwen

96

Hoe moet u de btw-aangifte

doen? Als u een stedenbouw-

kundige vergunning aanvraagt

voor een nieuwbouw of voor grote

verbouwingen, zal de gemeente de

btw-dienst daarvan op de hoogte

brengen. U krijgt automatisch een

aangifteformulier van de btw-dienst.

Op het ogenblik dat u uw nieuwe

kadastraal inkomen meegedeeld

krijgt, hebt u drie maanden de tijd

om uw aangifte in te dienen bij de

btw-dienst. U moet facturen kunnen

voorleggen voor een totaalbedrag

dat minstens overeenkomt met de

normale waarde van uw woning. Die

facturen moet u vijf jaar bewaren.

De btw-dienst bepaalt de normale

waarde van de woning op grond

van de prijzen die van kracht zijn

tijdens de januarimaand van het

jaar waarin u het gebouw geheel of

gedeeltelijk in gebruik nam. U hebt

er dus alle belang bij de woning

uiterlijk in december te betrekken

om te voorkomen dat de btw-dienst

de prijzen hanteert die van kracht

worden op de eerstvolgende eerste

januari. Die liggen immers meer dan

waarschijnlijk hoger. Als de prijzen

na 1 januari te sterk zouden stijgen,

zullen de btw-ambtenaren zich wel

milder opstellen.

De geschatte normale waarde van

de woning kan hoger liggen dan

het totaal van de gefactureerde

aannemingsprijzen, aangevuld met

de waarde van het eigen werk en de

zelf verwerkte materialen. In dat geval

moet u niet alleen btw bijbetalen,

maar krijgt u ook nog een boete. Er

is geen boete verschuldigd als het

verschil minder is dan een achtste van

het bedrag waarop u btw betaalde.

Als u niet tot overeenstemming

komt met de btw-controleur, kan de

procedure voor de controleschatting

op gang gebracht worden.

Kadastraal inkomenHet kadastraal inkomen is een fictief

inkomen dat weergeeft wat de

woning u zou opbrengen als u ze

bijvoorbeeld zou verhuren. Op basis

van het kadastraal inkomen gebeurt

de inning van de onroerende voor-

heffing (grondbelasting) en wordt het

onroerend inkomen bepaald dat u in

de personenbelasting moet aangeven.

Als u een woning hebt gebouwd

of verbouwd, moet u dat binnen

dertig dagen na de ingebruikname

(nieuwbouw) of de beëindiging van

de werkzaamheden melden aan het

controlekantoor van het kadaster.

Het kadaster stelt dan het kadastraal

inkomen vast (nieuwbouw) of gaat

over tot een herziening van het oude

kadastraal inkomen (verbouwing) als

de werkzaamheden de huurwaarde

van de woning hebben beïnvloed. Het

(nieuwe) kadastraal inkomen wordt u

meegedeeld met een aangetekende

brief.

Als u het niet eens bent met de

beslissing van het kadaster, hebt

u twee maanden de tijd om het

kadastraal inkomen te betwisten. U

moet binnen die periode in een aan-

getekende brief een ander kadastraal

inkomen voorstellen. Als u niet tot

een vergelijk komt met de dienst van

het kadaster, kan een externe expert

worden ingeschakeld om de knoop

door te hakken.

*Het gaat om Aalst, Anderlecht, Antwerpen, Bergen, Brugge, Brussel, Charleroi, Dendermonde, Doornik, Elsene, Etterbeek, Genk, Gent,

Hasselt, Kortrijk, La Louvière, Leuven, Luik, Mechelen, Moeskroen, Namen, Oostende, Roeselare, Schaarbeek, Seraing, Sint-Gillis, Sint-Jans-

Molenbeek, Sint-Joost-ten-Node, Sint-Niklaas, Ukkel, Verviers en Vorst.

Als u in bepaalde stadsgebie-

den* een verkrotte woning

koopt, sloopt en op dezelfde

plek een nieuwe woning

bouwt, betaalt u maar 6%

btw. De werkzaamheden

moeten worden uitgevoerd

door een aannemer en

de nieuwe woning moet

uitsluitend of hoofdzakelijk

voor privédoeleinden worden

gebruikt.

Tip

96

Huren en tegelijkertijd bouwen: hoe redt u het financieel?

“Bij de bouw of verbouwing van een

woning kunt u het kredietbedrag pas

opnemen naargelang de werkzaamheden

vorderen en u facturen moet betalen. De

standaardopnemingsperiode bedraagt

twaalf maanden vanaf de ondertekening

van de kredieten waarborgakte, maar

kan eenvoudig worden verlengd tot

maximaal twee jaar. Zolang het geleende

kapitaal niet volledig is opgenomen,

betaalt u dus niet het volle bedrag terug

bij KBC. Zo beperkt u de maandelijkse

terugbetaling in de periode dat u nog

huur moet betalen.

U geniet bovendien een bijkomend

voordeel. Financiële instellingen rekenen

op niet-opgenomen bedragen vaak een

reserveringsprovisie aan als vergoeding

voor het feit dat zij geld voor u reser-

veren. U betaalt dus kosten omdat u het

geleende bedrag niet meteen nodig hebt.

De kostprijs van het krediet loopt flink op

als u vanaf de eerste maanden die reser-

veringsprovisie moet betalen. Dat komt

doordat er bij het begin van de lening

nog maar weinig kapitaal is opgenomen.

Bij KBC betaalt u pas reserveringsprovisie

op het kapitaalgedeelte dat vanaf het

begin van de zesde maand nog niet is

opgenomen.

Als u eventueel de terugbetaling van

kapitaal voor een paar maanden wilt

uitstellen, kunt u voor maximaal 24

maanden uitstel van terugbetaling van

kapitaal vragen.”


99

Inspiratie

99

Levenslang wonen: denk nu al aan

hoe u later wilt wonen

Een huis voor nu en in de toekomst

De bouwheer vroeg aan zijn broer,

architect Thibault Ryckebosch,

uitdrukkelijk een strakke hedendaagse

woning te ontwerpen die flexibel in

de tijd is. “De woning moet nu en

in de toekomst geschikt zijn voor

de bouwheer en zijn gezin. Ze moet

kunnen dienen als er kinderen komen,

maar ook nog functioneel zijn als de

bouwheer een dagje ouder wordt.”

Het grotere kader was zo dus

geschetst, maar er dienden ook een

aantal niet onbelangrijke details inge-

vuld te worden. Zo was bijvoorbeeld

een garage of een carport een must,

en verder was er vraag naar een open

haard. Aanvullend dacht de bouwheer

aan het milieu. ”Hij had zich verdiept

in deze materie en wenste een

lage-energiewoning. Het gebruikte

materiaal moest voorts kwalitatief

en duurzaam zijn.” Binnenin moest

er een ruime kantoorruimte komen.

“De bouwheer en zijn partner, beiden

jonge dertigers, hebben dat nodig

voor hun beroep. De man schrijft

computerprogramma’s die het leven

van mindervaliden eenvoudiger

moet maken. De vrouw is lerares

en heeft heel wat verbeterwerk.”

Deze kantoorruimte is meteen ook

voldoende groot om later nog dienst

te doen als slaapkamer.

De woning is opgebouwd uit drie

volumes: een metselwerkvolume en

twee houten volumes (de carport

en de tuinberging). Het metselwerk-

volume steunt op de andere twee.

“Vormelijk lijkt dat zo, maar natuurlijk

zit er een metselwerkmuur onder.” Je

ziet twee houten blokken. Die worden

ook naar binnen doorgetrokken.

Tussen de twee houten blokken zit

er een volledig glasraam waaraan de

leefruimte en de keuken zijn gekop-

peld. Zo worden die twee ruimtes

opengetrokken naar de tuin. Het

geheel voelt ruimer aan dan dat het in

werkelijkheid is.

Deze constructie bood ook de moge-

lijkheid de carport en de tuinberging

in het concept te integreren. Zonder

die houten blokken bleef er anders

amper plaats over voor de tuin. Ook

met het oog op de toekomst komt dat

perfect uit, want nu moet er nooit nog

worden bijgebouwd.

De voorgevel bevindt zich aan de

noordkant en de achtergevel op de

zuidkant. De ruimtes waarin het

meest geleefd wordt (de leefruimte,

keuken en slaapkamers) zijn dan ook

aan de warmere tuinzijde gelegen.

De centrale inkomhal bedient alle

andere ruimtes. De circulatieruimte

wordt zo beperkt. “Alle ruimtes

zijn nu al in gebruik, maar kunnen

eenvoudig aangepast worden.

Het gelijkvloers kan op zichzelf als

volwaardige woning gebruikt worden.

Een douchecel en dergelijke zijn al

aanwezig”, aldus de ontwerper.

Om een energiezuinige woning te

bouwen diende er vooral goed geïso-

leerd en gewerkt te worden aan de

luchtdichtheid. Dak en muren kregen

12,5 cm isolatie en de vloer zelfs nog

meer, om zo optimaal rendement van

de vloerverwarming te krijgen. Het

resultaat is een K-peil van 28. Een

luchtdichte woning moet natuurlijk

geventileerd worden. De keuze hier-

voor viel op systeem C met mechani-

sche luchtafvoer. De bovenverdieping

wordt helemaal niet verwarmd.

Architect

Thibault Ryckebosch

[email protected]

Een woning bouwen

101

UW WONING EN UW GEZIN BESCHERMEN

Als u een hypothecaire lening sluit op uw naam en op die

van uw partner, gaat u het best allebei een kredietgebonden

overlijdensverzekering aan voor het totale kredietbedrag. Als een van

u beiden overlijdt, is de overlevende partner dan volledig vrijgesteld

van de leninglast en van verdere terugbetalingen.

Tip

101

• 1 wat MEt DE tErugBEtaLing van uw LEning aLS u of uw PartnEr ovErLijDt?Los van de zware emotionele klap moet

uw gezin het plots met een inkomen

minder zien te stellen. Op zo’n ogenblik

kan de aflossing van een lening financi-

eel heel zwaar wegen. Het noodlot kunt

u niet bezweren, maar u kunt wel de

gevolgen verzachten.

Lening op afbetalingAls u een lening op afbetaling sluit,

kunt u bij KBC Bank de verzekering

Financiële Bescherming Lening op

Afbetaling nemen. Na de betaling van

een maandelijkse aansluitingsbijdrage

zorgt die verzekering ervoor dat uw

partner en uw kinderen ingeval u over-

lijdt uw lening op afbetaling niet meer

verder moeten betalen. De uitstaande

schuld van de lening, dat wil zeggen

zowel het nog niet terugbetaalde

kapitaal als de interesten, wordt volledig

kwijtgescholden. De verzekering volgt

perfect de terugbetaling van uw lening,

zodat u nooit over- of onderverzekerd

bent.

Bovendien bent u automatisch

verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid.

Vanaf het ogenblik dat u gedurende

minstens negentig opeenvolgende

dagen volledig arbeidsongeschikt

bent, betaalt de verzekering zowel de

maandelijkse terugbetalingen van uw

lening op afbetaling als de maandelijkse

aansluitingsbijdrage voor de verzekering,

en dat zolang u arbeidsongeschikt

bent. U kunt de verzekering Financiële

Bescherming Lening op Afbetaling

eenvoudig en snel afsluiten.

hypothecair kredietAls u een hypothecair krediet aangaat,

kunt u zich tegen een plots overlijden

beschermen door een kredietgebonden

overlijdensverzekering te sluiten. De

verzekeringsmaatschappij betaalt dan

het nog verschuldigde bedrag geheel of

gedeeltelijk terug.

Bij de klassieke kredietgebonden

overlijdensverzekering, de KBC-

Schuldsaldoverzekering Klassiek, vindt

u in de polis een aflossingstabel met de

verzekerde kapitalen. Voor de betaling

van de premie kunt u kiezen tussen een

eenmalige premie, vaste jaarpremies of

variabele premies.

Als u op elk moment verzekerd

wilt zijn voor exact het nog terug

te betalen kapitaal, is de KBC-

Schuldsaldoverzekering Comfort voor u

een goede oplossing. U betaalt dan elke

drie maanden een premie die telkens

opnieuw wordt berekend op basis van

het nog openstaande leningbedrag en

het gekozen dekkingspercentage. Ook

als u de lening vervroegd terugbetaalt

of bij een tussentijdse renteverlaging

verzekert de kredietgebonden overlij-

densverzekering precies de openstaande

schuld, vermenigvuldigd met het dek-

kingspercentage van de lening.

De premie die u betaalt, hangt af van

een aantal factoren, zoals leeftijd,

rookgedrag, enz.

Met de aanvullende dekking arbeids-

ongeschiktheid in de KBC-Schuldsaldo-

verzekering Comfort kunt u zich

bovendien beschermen tegen ziekte of

een ongeval in het privéleven, waardoor

u uw beroepsactiviteit geheel of

gedeeltelijk moet stopzetten. In dat geval

neemt KBC Verzekeringen de leninglas-

ten op zich in verhouding tot de graad

van arbeidsongeschiktheid. Als u uw

beroepskosten bewijst, kunt u doorgaans

ook de premies voor die aanvullende

dekking fiscaal in mindering brengen.

Uw kredietgebonden overlij-

densverzekering bij KBC Ver-

zekeringen voorziet standaard

in een gratis dekking overlij-

den door ongeval. Zodra u uw

aanvraag voor deze overlij-

densverzekering indient, bent

u, tot u de akte ondertekent

of tot uw kredietgebonden

overlijdensverzekering effec-

tief in werking treedt, gratis

verzekerd wanneer u of uw

partner door een ongeval om

het leven zou komen, en dat

voor maximaal drie maanden.

Zo kan de overlevende partner

de bouw- of koopplannen

ook in dat geval voortzetten.

Huurders kunnen hun toekom-

stige kredietgebonden overlij-

densverzekering bij KBC nu al

bijeen sparen met de spaarver-

zekering KBC-Life Home Plan*.

Tip

*KBC-Life Home Plan is een tak 21-levensverzekering van KBC Verzekeringen NV, Professor Roger Van Overstraetenplein 2, 3000 Leuven,

België. RPR 0403.552.563, FSMA 038571 A. Meer informatie vindt u op de financiële infofiche die beschikbaar is bij uw KBC-verzekeringsagent

of KBC-adviseur.

Uw woning en uw gezin beschermen

103102

In theorie kunt u bijna altijd een

fiscaal voordeel op de premies

van de kredietgebonden overlij-

densverzekering genieten, maar

in de praktijk is de beschikbare

fiscale korf voor de enige, eigen

woning meestal volledig opge-

vuld met de kapitaalaflossingen

en de interestbetalingen van uw

krediet. Vraag daarom of het

zinvol is de premies van uw kre-

dietgebonden overlijdensver-

zekering fiscaal in mindering te

brengen onder het fiscale stelsel

van de woonbonus. Is dat niet

het geval, dan kunt u ze mis-

schien onderbrengen onder het

fiscale stelsel pensioensparen.

Tip

• 2 hoE BESchErMt u uw woning tEgEn BranD En anDErE riSico’S?

Zonder een degelijke brandverze-

kering kan een fikse najaarsstorm u

financieel zuur opbreken, om maar

te zwijgen van een woningbrand.

Een goede woningpolis zoals

de KBC-Woningpolis is dan ook

een absolute aanrader. De KBC-

Woningpolis is een alle-risico’s-

verzekering. Dat betekent dat elke

onverwachte beschadiging van

uw woning verzekerd is, tenzij die

uitdrukkelijk wordt uitgesloten in

de polis. Als de verzekeraar een

uitsluiting wil inroepen, moet hij

aantonen dat hij dat terecht doet.

Een ander voordeel is dat ook

schadegevallen waaraan nog niet

werd gedacht toen de polis werd

opgesteld, gedekt zijn. Geen onze-

kerheden voor de toekomst dus.

Bent u standaard verzekerd tegen natuurrampen?Zowel uw woning als de inboedel

zijn in de KBC-Woningpolis, over-

eenkomstig de wet, standaard

verzekerd tegen een aantal natuur-

rampen zoals aardbevingen, over-

stromingen en grondverzakkingen.

Voor woningen in overstromings-

gebieden gelden de wettelijke

minimumvoorwaarden, maximum-

tarieven en maximumfranchise

die zijn vastgelegd door het

Tariferingsbureau Natuurrampen.

Voor woningen die niet in overstro-

mingsgebieden liggen of de laatste

tien jaar geen overstromingsschade

opliepen, biedt de KBC-Woningpolis

een ruimere dekking dan de bij wet

verplichte minimumvoorwaarden. Zo

verzekert KBC iedere vorm van over-

stroming en overstromingsschade,

onder andere aan tuinhuisjes

en schuurtjes en hun eventuele

inhoud. Bovendien geldt ook voor

natuurrampen alleen de standaard-

franchise. Op die manier biedt de

KBC-Woningpolis u een zeer ruime

bescherming tegen de risico’s van

overstroming en aardbeving.

Bent u standaard verzekerd tegen diefstal?Ook het risico van diefstal is

standaard gedekt in de KBC-

Woningpolis. De diefstalverzekering

dekt het financiële verlies dat u lijdt

als u het slachtoffer wordt van een

(poging tot) diefstal, met uitzon-

dering van diefstal of verdwijning

van bouwmateriaal. Ook vandalisme

dat gepaard gaat met de diefstal is

verzekerd.

De diefstalverzekering voorziet

bovendien in een vergoeding tot

maximaal 7 406 euro (geïndexeerd)

voor de volgende risico’s:

• diefstal uit uw tuin, bijvoorbeeld

van tuinmeubelen;

• diefstal met geweld op straat,

waarvan uzelf, uw man of vrouw,

of inwonende gezinsleden het

slachtoffer worden, en dat

wereldwijd;

• diefstal op reis, bijvoorbeeld van

bagage of van uw inboedel die

tijdelijk is verplaatst naar de vakan-

tiewoning. Daarvoor geldt wel dat

de diefstal gepaard moet gaan met

inbraak, geweld of bedreiging.

Als u sleutels kwijt bent of als ze

gestolen werden, worden de sloten

van uw buitendeuren of van uw

safe vervangen.

geldt de verzekering alleen voor uw woning?Met een KBC-Woningpolis verzekert

u meer dan alleen uw woning. Die

brandverzekering dekt ook uw aan-

sprakelijkheid voor schade aan een

vakantiewoning (hotelkamer, chalet,

enz.), aan een lokaal of een tent die

u huurt voor familiefeesten, aan de

studentenkamer van uw kinderen,

aan uw individuele garage, ook

als die zich op een andere plaats

bevindt. Ook de inboedel die u tij-

delijk verplaatst (bijvoorbeeld uw

bagage tijdens uw vakantie), blijft

altijd verzekerd. Zelfs in uw tuin is

uw volledige inboedel (bijvoorbeeld

dure tuinmeubelen en speeltuigen)

verzekerd tegen storm, vallende

bomen en aanrijding door voer-

tuigen.

Bovendien is aan de KBC-

Woningpolis bijstand met een

ruime dienstverlening verbonden bij

schade. Zo wordt er bijvoorbeeld

tijdelijk onderdak voor u gezocht

(hotel of andere tijdelijke huis-

vesting), wordt uw huis bewaakt

en wordt wat overblijft van uw

inboedel veilig opgeslagen. Ook

kunt u rekenen op gezinshulp als

u als gevolg van een schadegeval

moet worden opgenomen in het

ziekenhuis.

103

Bent u voor de juiste waarde verzekerd?Het is heel belangrijk dat u uw

woning voor de juiste waarde

verzekert. Maar die waarde

berekenen is niet zo gemak-

kelijk. Ook de nieuwwaarde

van de inboedel wordt dikwijls

onderschat. Neem de proef op

de som en ga eens na wat de

aankoop van een nieuw bankstel,

kasten, televisie, huishoudtoe-

stellen, enz. u zou kosten.

Het voordeel van de KBC-

Woningpolis is dat de schatting

van de waarde gebeurt aan de

hand van een door KBC voor-

gesteld evaluatiesysteem, zowel

voor uw woning als voor de

inboedel. Als u dat systeem volgt,

vermijdt u dat u onderverzekerd

bent. Bovendien garandeert de

KBC-Woningpolis u een volledige

vergoeding, want in de KBC-

Woningpolis is geen sprake van

een beperking van het verzekerde

bedrag. Er is met andere woorden

geen bovengrens voor de woning

of voor de inboedel. Ook op

dat vlak hebt u dus geen onze-

kerheden.

Koopt u later meubels, een grotere

televisie, schilderijen, een nieuwe

tuinset, de uitzet voor het kot van

uw kinderen, …? Dan hoeft u ons

dat zelfs niet te laten weten. Dat

is allemaal automatisch verzekerd.

Doet u evenwel uitbreidingen aan

uw woning (u bouwt bijvoorbeeld

een deel bij of u laat een veranda

plaatsen), dan moet u ons dat wel

laten weten, zodat wij uw verze-

kering kunnen actualiseren.


104 105

NOOIT ONDERVERZEKERD

Als u onderverzekerd bent voor brand, vermindert de vergoeding die u na een schadegeval krijgt. Die

wordt dan berekend volgens de verhouding tussen de waarde van het verzekerde goed zoals die door

de verzekeraar wordt vastgesteld, en de waarde die effectief is verzekerd. Bij KBC loopt u geen risico op

onderverzekering. Volgt u het door ons voorgestelde evaluatiesysteem, dan garanderen wij u dat u altijd

voldoende verzekerd bent en volledig vergoed wordt voor uw schade.

104

104 105

welke extra dekkingen zijn mogelijk?

De KBC-Woningpolis bevat een

aantal extra dekkingen die u nog

meer bescherming bieden tegen

allerlei ongevallen.

De verzekering voor de bouwer

De facultatieve verzekering voor

de bouwer in de KBC-Woningpolis

vergoedt de schade die tijdens

bouw- of renovatiewerkzaamheden

aan uw woning wordt berokkend.

Bovendien worden in die verze-

kering de mensen verzekerd die

u kosteloos komen helpen of de

bouwplaats bezoeken. Gedekt zijn

zowel hun aansprakelijkheid bij een

ongeval als de lichamelijke schade

die ze daarbij zouden kunnen

oplopen.

Facultatief kunt u zich in de verze-

kering voor de bouwer ook laten

verzekeren voor uw aansprake-

lijkheid voor schade aan goederen

van uw buren bij het uitvoeren van

de werkzaamheden.

Als optie kunt u ook de plichten

laten verzekeren die u in het las-

tenboek krijgt opgelegd.

Het verzekerde bedrag van uw

gebouw moet wel lager zijn dan

963 000 euro (geïndexeerd).

De verzekering waardevolle voor-

werpen tegen alle risico’s

In de KBC-Woningpolis kunnen uw

waardevolle voorwerpen worden

verzekerd tegen alle risico’s. Die

waardevolle voorwerpen worden

dan beschreven in de polis, en per

voorwerp moet een te verzekeren

bedrag worden opgegeven. Dat

bedrag is meteen de maximum-

vergoeding die voor dat voorwerp

wordt uitgekeerd. Voor sommige

voorwerpen wordt een attest

gevraagd.

De verzekering bodemsanering

voor wie met stookolie verwarmt

Met de verzekering bodemsanering

binnen de KBC-Woningpolis ver-

zekert KBC Verzekeringen in ruil

voor een lichtjes hogere premie

uw wettelijke verplichting om de

bodem te saneren bij stookoliever-

ontreiniging door een lek in uw

verwarmingsinstallatie voor privé-

gebruik. Ook uw aansprakelijkheid

voor schade aan derden door de

uitvoering van de sanering is ver-

zekerd.

De verzekering bedrijfsschade

Als u in uw woning een vrij beroep

uitoefent, kunt u met de KBC-

Woningpolis ook bedrijfsschade

verzekeren. Die verzekering dekt

de bedrijfsschade die het gevolg is

van een onderbreking of vermin-

dering van de beroepsactiviteit na

brand of een ander verzekerd scha-

degeval. Per werkdag inactiviteit

is een vooraf bepaalde vergoeding

vastgesteld.

• 3 hoE BESchErMt u uw gEzin tEgEn onvErwachtE gEBEurtEniSSEn?

Als u een fout begaat of nalatig

bent en daardoor bij iemand

anders schade veroorzaakt, moet

u die schade vergoeden. U fietst

bijvoorbeeld verstrooid door een

rood licht en veroorzaakt zo een

ongeval waarbij iemand gewond

raakt. Die aansprakelijkheid geldt

ook voor de daden van personen

voor wie u instaat: uw kinderen,

uw babysitter, enz. Uw kind gooit

bijvoorbeeld met stenen naar voor-

bijrijdende auto’s. Verder kunt u

aansprakelijk worden gesteld voor

schade die uw dieren aanrichten,

en voor schade veroorzaakt door

gebouwen die u bewoont. Uw

hond loopt bijvoorbeeld voor de

wielen van een motorrijder die

daardoor zwaar ten val komt.

Voor al die risico’s kunt u zich ver-

zekeren met de KBC-Gezinspolis

die lichamelijke schade tot meer

dan 23 miljoen euro en stoffelijke

schade tot meer dan 6,5 miljoen

euro vergoedt.

wie en wat zijn verzekerd in de KBc-gezinspolis?

De KBC-Gezinspolis beschermt niet

alleen u en alle personen die bij u

inwonen, maar ook:

• uw minderjarige kinderen die bij

uw ex-partner wonen;

• uw kinderen op kot;

• de personen die al eens op uw

kinderen passen;

• de personen die voor uw dieren

zorgen;

• minderjarige kinderen van

anderen als ze onder uw toezicht

staan;

• uw huisdieren;

• uw inwonende ouders, zelfs als

ze permanent opgenomen worden

in een rusthuis of verzorgingsin-

stelling;

U en uw gezin zijn wereldwijd

beschermd.

De KBC-Gezinspolis biedt nog een

paar extra’s.

• Zolang uw kinderen kinderbijslag

genieten als student, is hun aan-

sprakelijkheid ook verzekerd voor

schade die ze veroorzaken tijdens

een betaald klusje (babysitten,

vakantiejob, enz.).

• Als iemand u of uw goederen wil

redden en daardoor zelf schade

lijdt, is voorzien in een vergoeding

tot 65 000 euro.

• Bij een onrustwekkende ver-

dwijning van een gezinslid (uw

kind, uw partner, uw inwonende

ouder, enz.), betaalt KBC

Verzekeringen de opsporingskosten

terug tot 12 500 euro.


106 107

wat als u zelf schade lijdt?

Als u zelf slachtoffer bent,

probeert de rechtsbijstandsver-

zekering van uw gezinspolis (als

u die gesloten hebt) voor u een

schadevergoeding te verkrijgen.

Dat kan via een minnelijke

regeling of via de rechtbank. Uw

verzekering neemt de onder-

handeling, de bemiddeling en

alle kosten die daarvoor moeten

worden gemaakt, op zich. Als

de aansprakelijke voor het scha-

degeval insolvabel is en de door

de rechtbank toegekende scha-

devergoeding niet kan betalen,

betaalt KBC Verzekeringen tot

12 500 euro in zijn plaats. Voor

lichamelijke schade is voorzien in

nog eens 12 500 euro extra.

Als u dat wilt, kunt u uw rechts-

bijstandsverzekering uitbreiden.

• De Verzekering rechtsbijstand

omnicontract verleent juridische

bijstand in tal van contractuele

geschillen: discussies bij de

aankoop van nieuwe meubels,

geschillen over een geboekte

reis (ook via het internet),

over de aankoop van uw huis

of bouwgrond, problemen bij

het plaatsen van een nieuwe

keuken, een verkeerde reser-

vering van uw feestzaal, enz.

• De Uitbreiding rechtsbijstand

voor koop- en reisgeschillen

geeft juridische bijstand bij

contractuele geschillen over

koop- en reiscontracten en

werd speciaal ontwikkeld voor

jongeren tot en met 30 jaar.

Nieuwe meubels, een tv, een

koelkast, een nieuwe pc, de

reservatie van een reis: ze

nemen een grote hap uit het

budget. Daarom is een goede

bescherming in geval van dis-

cussies belangrijk. We geven

trouwens niet alleen juridische

bescherming voor aankopen,

maar ook voor reizen.

wat als uw hond de beest uithangt?

Als uw hond iemand bijt,

vergoedt uw KBC-Gezinspolis

de schade meteen als u die

optie in uw polis hebt afge-

sloten. Het maakt niet uit wie

hij bijt: iemand van het gezin,

het kleinkind, de babysitter, de

postbode, het buurmeisje dat

geregeld met uw hond gaat

wandelen, een vreemde.

Bijt een vreemde hond iemand

van uw gezin? Ook dan

vergoedt de KBC-Gezinspolis de

lichamelijke letsels, zelfs als de

eigenaar van de hond niet te

vinden is of de schade niet kan

betalen.

Als uw hond het slachtoffer

wordt van een verkeersongeval

betaalt de KBC-Gezinspolis uw

dierenartskosten tot 2 000 euro

en gedurende maximaal vijf

maanden na het ongeval. Mocht

uw hond overlijden als gevolg

van het verkeersongeval, dan

betaalt de verzekering de crema-

tiekosten tot 350 euro en een

nieuwe pup als u dat wilt.

Als uw hond opvang nodig

heeft omdat u plots naar het

ziekenhuis moet en niemand

voor het dier kan zorgen, betaalt

de KBC-Gezinspolis de kosten

voor opvang in het honden-

pension tot 300 euro. Dat komt

gemiddeld overeen met 20 tot

25 dagen opvang.

wat als u wel eens hulp bij u thuis krijgt?

Als u tegen betaling iemand

bij u thuis laat helpen, zoals

een poetsvrouw, babysitter of

tuinman, dan bent u wettelijk

verplicht om die personen te

verzekeren tegen arbeidsonge-

vallen en ongevallen op de weg

naar en van uw huis. Er hoeft

zelfs geen geschreven arbeids-

overeenkomst te bestaan.

Deze verzekering voor hulp bij

u thuis kunt u afsluiten als een

optie in uw KBC-Gezinspolis.

Zo verzekert u meteen ook de

mensen die gratis en voor niets

helpen in uw huishouden: uw

moeder die u helpt met strijken,

de dochter van vrienden die af

en toe op uw kinderen past, uw

vader die uw tuin onderhoudt,

enz.

Krijgen uw betaalde of onbe-

taalde helpers een ongeval? Dan

vergoedt de verzekering voor

hulp bij u thuis hun medische

kosten, en hun tijdelijke en

blijvende arbeidsongeschiktheid.

Bij een dodelijk ongeval betaalt

de verzekering voor hulp bij u

thuis onder meer een lijfrente

aan de weduwe of weduwnaar,

een rente aan de kinderen en de

begrafeniskosten.

Als u iemand betaalt met

dienstencheques, dan bent u

niet verplicht om haar of hem

te verzekeren tegen arbeids-

ongevallen. Dat geldt ook

als uw babysitter ingeschre-

ven is bij de Gezinsbond. De

erkende ondernemingen die

hen tewerkstellen, zorgen

voor de nodige verzekeringen.

Tip

106 107

• 4 hoE BESchErMt u uzELf En uw gEzin tEgEn ongEvaLLEn?De KBC-Ongevallenverzekering

biedt u en uw gezinsleden

bescherming bij een ongeval

in uw privéleven (thuis, in het

verkeer, op school, op vakantie,

tijdens het sporten, enz.) én

tijdens het uitvoeren van bouw-

of verbouwingswerken aan uw

eigen woning.

U kunt kiezen uit verschillende

vergoedingsformules. Afhankelijk

van de formule vergoeden we u

in geval van blijvende invaliditeit

en overlijden, en vergoeden we

de medische en begrafeniskosten.

Bent u het slachtoffer van een

zwaar ongeval? Dan krijgt u

een extra vergoeding voor bij-

voorbeeld het plaatsen van een

lift, de aankoop van een rolstoel,

het aanpassen van het huis, de

aankoop van een assistentiehond,

enz.

Bent u grootouder en past u

geregeld op uw kleinkinderen?

Dan kunt u ook voor hen een

KBC-Ongevallenverzekering

sluiten.

Goed om te weten is ook dat er

geen medische acceptatie nodig

is om die verzekering te sluiten

en dat u korting krijgt als u ook

een ziekenhuiskostenverzekering

hebt.

• 5 hoE BESchErMt u uzELf En uw onBEzoL-DigDE hELPErS tijDEnS uw (vEr)BouwProjEct?

Kennissen of familieleden die

onbezoldigd een handje toe-

steken bij de bouw of ver-

bouwing van uw woning lopen

daarbij risico’s. Zij verrichten

arbeid waarmee ze meestal niet

vertrouwd zijn. De kans op een

ongeval met blijvend letsel of op

tijdelijke arbeidsongeschiktheid

is dan ook niet te onderschatten.

Om te vermijden dat zo’n ongeval

dramatische financiële gevolgen

heeft, kunt u uw helpers ver-

zekeren tijdens de bouw- of

verbouwingswerken. De KBC-

Verzekering voor de Bouwer

dekt zowel de ongevallen op het

bouwterrein van de bouwheer

als die van onbezoldigde helpers

of van toegelaten bezoekers. In

specifieke gevallen is maatwerk

vereist. Spreek erover met uw

KBC-verzekeringstussenpersoon.


Wat als u af te rekenen krijgt met een zware brand?

“Een zware woningbrand zet uiteraard

uw hele leven overhoop. Toch moet

u zo snel mogelijk een aantal admi-

nistratieve stappen zetten. Niet alleen

om snel de schade vergoed te krijgen,

maar ook om bijvoorbeeld een tijdelijk

onderkomen voor uw gezin te vinden.

Gelukkig kunt u daarvoor terugvallen

op een uitgebreide dienstverlening

vanwege KBC Verzekeringen.

Wat moet u zelf zeker doen?

Neem onmiddellijk contact op

met uw KBC-verzekeringsagent. In

urgente gevallen kunt u ook altijd

naar de bijstandscentrale van KBC

Verzekeringen bellen op het gratis

telefoonnummer 0800 964 64. Uw

KBC-verzekeringsagent is niet alleen

uitstekend geplaatst om uw eerste,

dringende vragen te beantwoorden,

maar zorgt er ook voor dat de verzeke-

ringsmaatschappij op de hoogte wordt

gebracht. Hij kan u ook helpen om

foto’s van de schade te maken. Als u

vermoedt dat de brand is veroorzaakt

door de schuld van iemand anders,

kunt u hem dat het best meteen

vertellen. Uiteraard kunt u dat achteraf

ook altijd aan de schade-expert laten

weten. Goed om te weten: als uw

buurman schade heeft geleden door

de brand in uw woning, moet die buur

zich tot zijn eigen verzekering wenden.

Zodra KBC Verzekeringen op de

hoogte is van het schadegeval, scha-

kelt het een schade-expert in. Die

neemt telefonisch contact met u op

om een afspraak te maken. Die expert

is de klok rond beschikbaar en kan

dus indien nodig onmiddellijk naar u

toekomen. Ga intussen nooit op eigen

houtje zelf al opruimen. Vermits de

schade nog moet worden bewezen,

verplaatst u het best geen voorwerpen

of brengt u geen andere wijzigingen

in de woning aan zonder dat vooraf te

bespreken met de schade-expert.

De schade-expert maakt een inventaris


op van de beschadigde goederen en

begroot de schade. Maar hij doet

veel meer dan dat. Samen met u

zoekt hij naar noodopvang voor uw

gezin en voor eventuele huisdieren.

Hij bekommert zich om de goederen

die de brand doorstaan hebben en

waakt erover dat die tijdelijk een veilig

onderkomen vinden. Hij zorgt voor

de beveiliging en bewaking van uw

getroffen woning, zodat u niet ook

nog eens het slachtoffer wordt van

onverlaten die aan de haal gaan met

sanitaire toestellen, keukenuitrusting

of andere zaken. Ook organiseert hij

een eerste, voorlopige opruiming en

reiniging. Als dat nodig is, verwijst hij

u of uw gezinsleden door naar iemand

die gespecialiseerd is in psychologische

bijstand na een zware brand. Ten

slotte treedt hij op als uw adviseur en

begeleider voor alle verdere admini-

stratieve formaliteiten.

Als u dat wilt, mag u ook zelf

een schade-expert kiezen. KBC

Verzekeringen betaalt dan de kosten

voor zijn tussenkomst terug. Houd er

wel rekening mee dat er in dat geval

een plafond van toepassing is. Maak

tijdig de nodige afspraken met de

privé-expert zodat zijn ereloon, btw

inbegrepen, niet hoger is dan het in

uw verzekeringscontract vastgelegde

maximumbedrag. Een tip hierbij:

na een brand wordt u gemakkelijk

gecontacteerd door privé-experts. Ga

niet zomaar in op hun voorstellen en

onderteken zeker geen documenten

en overeenkomsten die u niet eerst

zorgvuldig hebt gelezen. Bespreek

dergelijke zaken eventueel eerst met

uw KBC-verzekeringsagent.

Een probleem dat dikwijls opduikt na

een brand, is dat u dringende beta-

lingen moet doen. KBC Verzekeringen

stelt u daarvoor een voorschot ter

beschikking, zodat u zich daarover

alvast geen zorgen hoeft te maken. U

hebt immers al meer dan genoeg aan

uw hoofd.”

111

Inspiratie

111

Een veilige keuken

Voorkomen is beter dan genezen

De keuken is zonder twijfel de

gevaarlijkste plek in huis, zowel

voor volwassenen als voor kinderen.

Nergens liggen in zo’n kleine ruimte

meer gevaarlijke spullen voor het

grijpen en staan er zoveel elektrische

toestellen samen die hitte produceren.

Tel daarbij nog de aanwezigheid van

(heet) water en u heeft een gevaarlijke

cocktail. Het gevaarlijkste element van

die cocktail is: rommel! Hoe beter uw

keuken georganiseerd is, en hoe meer

u zelf let op het clean houden van die

werkomgeving, hoe minder kans op

ongevallen.

Een goed begin is bewustwording:

weet u wel met welke gevaarlijke

toestellen en materiaal u eigenlijk aan

de slag gaat? Neem nu de frituurpan.

Vetstof van 180°C in een toestel waar

vaak geen aparte en veilige plaats voor

is voorzien, meestal gezet vlakbij een

stopcontact. En weet u dat als die vuur

vat u een branddeken moet gebruiken

om te blussen en zeker geen water?

Hoe heet wordt uw ovendeur? Die

staat vaak op de ideale hoogte om

met zijn verlichting nieuwsgierige

kinderhandjes te lokken. Maakt u

bewust gebruik van de achterste

kookplaten omdat die voor diezelfde

kinderhandjes onbereikbaar zijn? En

als u de voorste kookplaten gebruikt,

let u er dan altijd op dat de steel van

de pan niet uitsteekt, zodat u er ook

zelf niet tegenaan kunt lopen? Weet

u dat de stoom van een stoom- of

waterkoker diepe brandwonden kan

veroorzaken zonder dat u daar initieel

iets van merkt?

Ook de inrichting van de keuken

speelt een rol. Let er bij het ontwerp

vooral op dat u geen overbodige

meters moet overbruggen, zeker niet

met potten kokend water. Messen

horen achterin de lade, onbereikbaar

voor kinderen. Een dieper werkblad

geeft u de mogelijkheid om toestellen

als een frituurpan, waterkoker of

broodrooster verder naar achteren te

zetten. Daar kunt u dan meteen ook

uw messenblok kwijt. Diepe laden zijn

een veel overzichtelijker en veiliger

opbergplaats dan kasten.

Heeft u kleine kinderen, wees er u dan

van bewust dat zij graag bij u zijn als

u kookt, en dat net die bezigheid dan

al uw aandacht opslorpt. Kies daarom

voor toestellen met een kinderslot,

een koude ovendeur en houd bij het

opbergen rekening met de bereikbaar-

heid van uw voorraad en uw keuken-

gerei, niet alleen voor uzelf, maar ook

voor hen, want ze willen zo graag

helpen.

Zeker met kinderen is een ongeval-

lenverzekering en/of een gezinspolis

een must.

Maar zorg er zelf voor dat u er geen

beroep op hoeft te doen!


113

Checklists

113

Checklists

• 1 u KooPt EEn woning 1 Win vooraf het advies van uw KBC-adviseur in.

2 Onderhandse verkoop: u neemt eventueel een optie – later ondertekent u een onderhandse verkoopover-

eenkomst. Vergeet niet een opschortende voorwaarde met betrekking tot het bodemattest te bedingen.

Openbare verkoop: u koopt de woning op de zitdag(en).

3 Zodra u de verkoopovereenkomst gesloten hebt, hebt u er alle belang bij een eigen brandverzekering te nemen.

Misschien is er nog een dekking door de verzekering van de vorige eigenaar, maar daarover hebt u geen zekerheid.

Als u uw KBC-Woningpolis sluit op het ogenblik dat u de onderhandse verkoopovereenkomst ondertekent, geniet

u bovendien gedurende het eerste jaar mooie kortingen op de verzekering van het gebouw en de inboedel én op

uw diefstalverzekering.

4 De aankoopakte en kredieten waarborgakte worden verleden.

5 U kunt verhuizen, tenzij er eerst verbouwingen nodig zijn.

6 U kunt verhuizen, tenzij er eerst verbouwingen nodig zijn.

• 2 u Bouwt of vErBouwt EEn woning 1 Win vooraf het advies van uw KBC-adviseur in.

2 Neem contact op met een architect. Hij tekent voor u een ontwerp. Zodra u daarover een akkoord bereikt,

maakt de architect de meetstaten op. De meetstaten of beschrijvende opmetingen stipuleren de hoeveelheden

van de verschillende materialen. Aan de hand daarvan kan een nauwkeurige kostenraming worden gemaakt.

3 De architect vraagt een stedenbouwkundige vergunning aan, terwijl u een kredietaanvraag doet.

Tegelijkertijd kunt u in gezamenlijk overleg een aannemer en eventueel een veiligheidscoördinator en epb-

verslaggever (energieprestatie en binnenklimaat) zoeken.

4 De stedenbouwkundige vergunning is in orde. De kredieten waarborgakte wordt verleden. Het werk kan

beginnen. Denk er wel aan dat u een tijdelijke elektriciteitsaansluiting en water nodig hebt op de bouw-

plaats. Voorzie ook in de nodige verzekeringen, bijvoorbeeld tegen de bouwplaatsrisico’s, de risico’s in

verband met tijdelijke helpers en inbraak.

5 De woning is klaar. U kunt verhuizen. Vergeet uw woningverzekering niet.

6 Stuur binnen een maand na de installatie van uw stookolietank een kopie van het conformiteitsattest en

het meldingsformulier naar de bevoegde dienst.

7 Binnen de dertig dagen nadat u de woning hebt betrokken, moet u het kadaster op de hoogte brengen.

U krijgt dan automatisch een kadastraal inkomen (KI) toegekend. U kunt binnen de twee maanden na de

betekening bezwaar indienen tegen het toegekende KI en een ander bedrag voorstellen. Als u geen overeen-

stemming bereikt, zal een scheidsrechterlijke beslissing de knoop doorhakken.

8 Binnen drie maanden, te rekenen vanaf de dag van de mededeling van het kadastraal inkomen, moet u

een aangifte doen bij de btw-diensten.

• 3 u vErhuiSt 1 Zeg tijdig en in overeenstemming met de contractuele verplichtingen uw huurovereenkomst op. Maak

afspraken over de terugbetaling van de huurwaarborg, eventueel vermeerderd met rente. Wellicht moet

er eerst een plaatsbeschrijving bij vertrek worden opgemaakt. Als u een schadevergoeding moet betalen,

wordt die afgetrokken van de huurwaarborg.

2 De overname van de aansluitingen voor water, gas en elektriciteit in uw vorige woning kunt u regelen met de

nieuwe huurders of eigenaars. Daarvoor moet u samen de diverse meterstanden invullen op een speciaal formulier.

3 Vraag in uw nieuwe woning tijdig de aansluitingen aan voor water, gas, elektriciteit, televisiedistributie,

internet, telefoon en fax. De gegevens die u daarvoor nodig hebt, kunt u krijgen op het gemeentehuis van

uw nieuwe woonplaats.

4 Zoek zo nodig op voorhand een school voor uw kinderen. Breng uw huisarts en tandarts op de hoogte van

uw verhuisplannen. Eventueel kunnen zij u helpen bij de zoektocht naar geschikte collega’s in uw nieuwe buurt.

5 Controleer elke dag de post en stel een lijst samen van de correspondenten die een bericht van adresveran-

dering moeten ontvangen.

6 Bereid de eigenlijke verhuizing goed voor. Als u alles zelf klaart, moet u over een voldoende ruime wagen,

114 115

het vereiste rijbewijs en een aantal helpers beschikken. Als u een bestelwagen huurt, moet u letten op de

dagen kilometerprijs, de verzekeringsvoorwaarden, het aantal vrije kilometers en de staat van het voertuig.

Laad de bestelwagen tijdens de verhuizing nooit te zwaar, want bij een ongeval kunt u dan aansprakelijk

worden gesteld. Vraag indien nodig parkeerborden aan bij de politie. Denk ook aan de verzekering. Is uw

inboedel gedekt door uw brandverzekering? Sluit een dekking tijdelijke helpers af voor de vrienden en fami-

lieleden die u een handje komen helpen.

7 Houd er rekening mee dat uw woning misschien nog niet volledig af of verbouwd is op de dag van de

verhuizing. Alternatieve logeeradressen en meubelbewaring zijn op dat ogenblik welkom.

8 Als u naar een bestaande woning verhuist, moet u nagaan wanneer de schoorsteen daar voor het laatst is

geveegd. Als dat langer dan een jaar geleden is, kunt u hem het best vóór de verhuizing laten vegen.

Zo vermijdt u dat uw huis na de verhuizing opnieuw onder het stof zit. Laat ook de verwarmingsinstallatie en

eventuele gastoestellen op voorhand nakijken.

9 Als u met een verhuisfirma werkt, moet u daar tijdig contact mee opnemen. De prijzen zijn vrij, zodat de

verschillen hoog kunnen oplopen. Geen waterdichte, maar toch een zekere waarborg voor kwaliteit is het

lidmaatschap van de Belgische Kamer der Verhuizers (BKV vzw), tel. 02 240 45 70. Die federatie hanteert een

gemiddeld aanbevolen tarief voor haar leden en raadt iedereen aan om bij enkele firma’s een offerte te

vragen. De firma zelf is uiteraard verzekerd voor de vrachtwagen, maar de klant moet een verzekering nemen

voor de inboedel. Verhuisfirma’s beschikken over heel handige dozen die zelfs volgeladen nog te tillen zijn.

Informeer wel eerst naar de kostprijs. Ga ook na of u misschien een verhuislift nodig hebt.

10 Meet op voorhand alle ruimten op, zodat u weet welke meubels waar kunnen staan.

11 Zet uw diepvriezer de nacht voor de verhuizing op de hoogste stand. Isoleer hem tijdens de verhuizing

met dekens. Zo hoeft u hem niet te ontdooien.

12 Breng kleine kinderen als het even kan elders onder op de dag van de verhuizing. Uw huisdieren kunnen

voor een dag bij vrienden, familieleden of het dierenasiel terecht. Katten vergen achteraf extra aandacht. Ze

zijn heel gehecht aan hun woonomgeving. Houd ze daarom drie weken binnen om te voorkomen dat ze op

zoek gaan naar hun oude stek, beginnen te zwerven en niet meer terugkeren.

13 Geef de verschillende ruimten een nummer, en vermeld dat ook op de meubels en de dozen. Zo komt

alles meteen op de juiste plaats terecht. Begin altijd met de installatie van de bad- en de slaapkamer. Ook

als de rest niet klaar is, kunt u nu een bad nemen en slapen. Zorg voor voldoende drank en eten voor de

verhuisdag. Houd altijd EHBO-spullen, zeep, handdoeken, een hamer en een handige tang binnen handbereik.

14 Maak uw vorige woning pas schoon na de verhuizing, anders is het verspilde moeite.

15 Meld binnen 8 werkdagen na de verhuizing uw nieuwe adres bij de dienst bevolking (van uw nieuwe

gemeente, als u van gemeente verandert). Op de dienst bevolking van uw nieuwe woonplaats wordt ook de

inschrijving van uw auto of motor in orde gebracht. Automatisch wordt ook een aantal andere instanties op

de hoogte gebracht.

16 Breng uw bank op de hoogte. U kunt desgewenst cliënt worden bij een ander bankkantoor.

17 Het spreekt voor zich dat u ook uw werkgever op de hoogte brengt van uw verhuizing. Dat is niet alleen nood-

zakelijk voor alle officiële papieren, maar het kan ook een invloed hebben op een eventuele kilometervergoeding.

Andere instanties die u op de hoogte moet brengen zijn:

• de RVA en de dienst voor arbeidsbemiddeling (VDAB, Actiris, FOREM) als u werkloos bent en de

Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen als die u de werkloosheidsuitkering uitbetaalt;

• het kinderbijslagfonds;

• het Ondernemingsloket en de Nationale Hulpkas voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen, als u zelfstandige bent;

• uw ziekenfonds;

• de vakbond;

• de bibliotheek;

• de onderwijsinstelling van uw kinderen;

• de verenigingen waarvan u lid bent;

• verdelers van kranten, tijdschriften en andere publicaties waarop u een abonnement hebt.

114 115

18 Wellicht zult u nieuwe adreskaartjes moeten laten drukken. Denk ook aan het nieuwe naambordje voor

uw huisbel en brievenbus.

19 Bespreek met uw verzekeraar of er, behalve het adres, nog iets moet worden aangepast in uw

verzekeringspolissen. Voor de brandverzekering van de woning zal dat meestal nodig zijn.

20 De belastingdiensten weten u normaal wel te vinden. Als u echter niet tijdig (vóór 1 juni) een aangifte-

formulier hebt ontvangen, moet u er zelf een aanvragen bij de belastingen. Breng hen ook op de hoogte van

uw adreswijziging als u voordien een bezwaarschrift hebt ingediend.

21 Bij bpost kunt u uw correspondentie gedurende een bepaalde periode laten bewaren of tot vier maanden

na uw verhuizing laten nasturen. Via speciale kaarten van bpost kunt u ook tegen een voordelig tarief

berichten van adresverandering versturen.

22 Een handige dienstverlening is DoMyMove, een initiatief van bpost. Met die dienst kunt u de partners van

dat initiatief vrij goedkoop op de hoogte brengen van uw verhuizing. Formulieren vindt u in het postkantoor.

• 4 PrEMiES En anDErE financiëLE tuSSEnKoMStEn 1 Bent u van plan om energiebesparende investeringen te doen? Kijk dan na of u aanspraak kunt maken op

gewestelijke tussenkomsten (zie pagina 117). Ook de Vlaamse netbeheerders geven premies. Verder zijn er

eventueel tussenkomsten van de provincie, de gemeente of bepaalde sector-verenigingen.

2 Er bestaan nog tal van andere premies en voorzieningen. Via de websites van de gewesten vindt u daarvan

een handig overzicht en alle informatie met betrekking tot de voorwaarden (zie pagina 117).

3 Bent u van plan om investeringen te doen om uw woning brand- en inbraakveiliger te maken? Dan komt u

wellicht in aanmerking voor een fiscaal voordeel. Zie op www.besafe.be onder ‘burgers’ en ‘mijn huis’.

• 5 u KoMt PratEn MEt uw KBc-aDviSEur woningKrEDiEtEn En vErzEKEringEn 1 Uw huiswerk. Denk op voorhand na over een aantal beslissingen en randvoorwaarden.

Op welke looptijd wilt u lenen? Welk maandelijks bedrag kunt/wilt u spenderen aan de terugbetaling van het

krediet? Op www.kbc.be/simulatie_woningkrediet kunt u de oefening al eens maken. Breng de simulaties

gerust mee naar het kantoor.

Staan er op korte of iets langere termijn grote wijzigingen in uw gezinssituatie op het programma?

We denken dan aan gezinsuitbreiding, meer of minder gaan werken, kinderen die hogere studies gaan

beginnen, enz. Zulke wijzigingen kunnen tot gevolg hebben dat ook uw financiële situatie verandert. Die

informatie is belangrijk om het krediet op uw maat uit te werken en om de juiste verzekeringen te kunnen

aanbieden.

2 Inkomstenbewijzen. Breng de meest recente loonstroken en het meest recente aanslagbiljet mee. Dat

laatste is handig om een fiscale simulatie te maken en zo de financiële weerslag van een woningkrediet in te

schatten.

3 Investeringsbewijzen. Dat zijn de onderhandse verkoopovereenkomst bij een aankoop, of het door de

architect opgemaakte bestek bij een bouw of verbouwing.

4 Eigendomstitels of bewijzen van schenkingen. Die zijn belangrijk als u al eigenaar bent van de bouwgrond

waarop u wilt bouwen, of van de woning die u wilt verbouwen.

5 Een overzicht van de eventuele premies of subsidies.

6 Plannen van de woning. De plannen kunnen van pas komen voor de berekening van de woningpolis.

• 6 vaStgoED, SchEnKing En SuccESSiE Alles over erven en schenken vindt u in de gratis KBC-brochure Gids erfrecht en successieplanningen.

Vraag hem in het KBC-bankkantoor.

117

Nuttige adressen

117

• 1 ruiMtELijKE orDEning En huiSvESting

1 vLaanDErEn

• Vlaamse Infolijn 1700

BELEiDSDoMEin ruiMtELijKE orDEning, woonBELEiD En onroErEnD ErfgoED (rwo)

www.rwo.be (onder ‘contact’ vindt u alle adressen voor uw provincie)

www.wonenvlaanderen.be (premies, woningkwaliteit)

www.ruimtelijkeordening.be (vergunningen)

www.onroerenderfgoed.be (premies, fiscale aftrek, vergunningen)

2 BruSSEL

MiniStEriE van hEt BruSSELS hoofDStEDELijK gEwESt

BEStuur ruiMtELijKE orDEning En huiSvESting

• Stedenbouw

Tel. 02 204 17 68/69 www.stedenbouw.irisnet.be (vergunningen)

• Huisvesting

Tel. 0800 40 400 www.huisvesting.irisnet.be

• Stedenbouw

Tel. 02 204 23 77 www.stedenbouw.irisnet.be

• Monumenten en Landschappen

Tel. 02 204 25 75 www.monument.irisnet.be (subsidies, fiscale voordelen)

DE StaDSwinKEL vzw & hEt BruSSELS EnErgiE agEntSchaP (aBEa)

Sint-Gorikshallen

Sint-Goriksplein 1, 1000 Brussel

Tel. 02 219 40 60 www.stadswinkel.be (renovatie, energie, premies)

3 waLLonië

• Infolijn 0800 11 901

MiniStEriE van hEt waaLS gEwESt

afDELing ruiMtELijKE orDEning En StEDEnBouw, huiSvESting En MonuMEntEn En LanDSchaPPEn

http://dgo4.spw.wallonie.be /dgatlp

• 2 architEctEn orDE van architEctEn

www.ordredesarchitectes.be www.architect.be

KoninKLijKE fEDEratiE van DE architEctEnvErEnigingEn van BELgië – faB

Ernest Allardstraat 21 bus 1, 1000 Brussel

Tel. 02 512 34 52 www.fab-arch.be

nav – DE vLaaMSE architEctEnorganiSatiE

Willebroekkaai 37, 1000 Brussel

Tel. 02 238 07 70 www.nav.be

118 119

BonD van vLaaMSE architEctEn – Bva

Ernest Allardstraat 21, 1000 Brussel

Tel. 02 512 25 78 www.bondvlaamsearchitecten.be

union waLLonnE DES architEctES – uwa

Rue de l’Ange 48, 5000 Namur

Tel. 081 28 05 43 www.uwa.be

nEDErLanDStaLig coLLEgE van DESKunDigEn architEctEn van BELgië – ncDaB

Leuvensesteenweg 613, 1930 Zaventem

Tel. 0471 22 11 91 www.ncdab.be

coLLègE DES ExPErtS architEctES DE BELgiquE – cEaB

Louizalaan 203 bus 3, 1050 Brussel

Tel. 02 649 50 66 www.expertsarchitectes.info

• 3 aannEMErS En DiEnStEn van hEt BouwBEDrijf confEDEratiE Bouw

Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel

Tel. 02 545 56 00 www.confederatiebouw.be

vLaaMSE confEDEratiE Bouw – vcB


Tel. 02 545 57 49 www.vcb.be

confEDEratiE Bouw BruSSEL-hoofDStaD – cBBh


Tel. 02 545 58 29 www.confederatiebouw.be/brusselhoofdstad

confEDEration conStruction waLLonnE – ccw


Tel. 02 545 56 68 www.ccw.be

BouwuniE – uniE van hEt KMo-BouwBEDrijf

Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde

Tel. 02 588 11 00 www.bouwunie.be

wEtEnSchaPPELijK En tEchniSch cEntruM voor hEt BouwBEDrijf – wtcB

Lozenberg 7, 1932 Sint-Stevens-Woluwe

Tel. 02 716 42 11 www.wtcb.be

• 4 anDErE BEroEPSvErEnigingEn uit DE BouwBranchE contactvErEniging voor vEiLighEiDScoÖrDinatorEn – vc-cS

Louizalaan 216 bus 292, 1050 Brussel

Tel. 016 80 81 81 www.vccs.be

BELgiSch inStituut van vEiLighEiDS- En gEzonDhEiDScoÖrDinatorEn

Vorstlaan 47 bus 2, 1160 Brussel

Tel. 02 660 92 69 www.bib-co.com

118 119

KoninKLijKE confEDEratiE DEr LanDMEtErS-ExPErtEn – KcLE

Brusselsesteenweg 323a bus 11, 1410 Waterloo

Tel. 02 644 94 69 www.kcle-crge.org

aSSociatiE van BELgiSchE ExPErtEn – aBEx

Frans Van Kalkenlaan 1 bus 104, 1070 Brussel

Tel. 02 523 73 33 www.abex.be

aSSociatiE van intEriEurarchitEctEn van BELgië – ainB

Willebroekkaai 37, 1000 Brussel

Tel. 02 212 26 20 www.ainb.be

BELgiSchE fEDEratiE groEnvoorziEnErS – Bfg

www.bfg-fbep.org

BELgiSchE vErEniging van tuinarchitEctEn En LanDSchaPSarchitEctEn – BvtL

Leopold II-laan 53, 1080 Brussel

Tel. 0496 06 63 36 www.bvtl.be

• 5 KoPEn En vErKoPEn van EEn onroErEnD goED KoninKLijKE fEDEratiE van hEt BELgiSch notariaat

Bergstraat 30-34, 1000 Brussel

Tel. 02 505 08 11 www.notaris.be

BEroEPSinStituut van vaStgoEDMaKELaarS – Biv

Luxemburgstraat 16b, 1000 Brussel

Tel. 02 505 38 50 www.biv.be

confEDEratiE van iMMoBiLiënBEroEPEn van BELgië – ciB

www.cibweb.be

• 6 fiScaLE aSPEctEn fEDEraLE ovErhEiDSDiEnSt financiën

Contact Center

Tel. 02 572 57 57

• Algemene administratie van de patrimoniumdocumentatie AAPD (kadaster, registratie en domeinen)

Tel. 02 576 35 98

• 7 MiLiEuaSPEctEn PortaaLSitE vLaaMSE ovErhEiD

www.milieuinfo.be

oPEnBarE afvaLStoffEnMaatSchaPPij voor hEt vLaaMSE gEwESt – ovaM

Stationsstraat 110, 2800 Mechelen

Tel. 015 28 42 84 www.ovam.be

120

LEEfMiLiEu BruSSEL – BiM

Gulledelle 100, 1200 Brussel

Tel. 02 775 75 75 www.leefmilieubrussel.be

PortaaLSitE waaLS gEwESt

http://environnement.wallonie.be

arguS – hEt MiLiEuPunt van KBc En cEra

Eiermarkt 8, 2000 Antwerpen

Tel. 03 202 90 70 www.argusmilieu.be

cEntruM DuurzaaM BouwEn

Marktplein 7 bus 1, 3550 Heusden-Zolder

Tel. 011 79 97 51 www.centrumduurzaambouwen.be

• 8 EnErgiE wEBSitES ovErhEiD

Vlaanderen: www.energiesparen.be

Brussel: www.leefmilieubrussel.be

Wallonië: http://energie.wallonie.be

fEDEraLE ovErhEiDSDiEnSt EconoMiE – contact cEntEr

Tel. 0800 120 33 www.mineco.fgov.be

coMMiSSiE voor DE rEguLEring van DE ELEKtricitEit En hEt gaS – crEg

www.creg.be

vLaaMSE rEguLEringSinStantiE voor DE ELEKtricitEitS- En gaSMarKt – vrEg

Graaf de Ferrarisgebouw

Koning Albert II-laan 20 bus 19, 1000 Brussel

Tel. 1700 www.vreg.be

coMMiSSion waLLonnE Pour L’EnErgiE – cwaPE

Route de Louvain-la-Neuve 4 boîte 12, 5001 Namur

Tel. 081 33 08 10 www.cwape.be

DE BruSSELSE rEguLator voor EnErgiE – BrugEL

Kunstlaan 46, 1000 Brussel

Tel. 0800 97 198 www.brugel.be

BELSoLar – BEroEPSfEDEratiE voor actiEvE thErMiSchE zonnE-EnErgiE

p/a ATTB Sectie 5

Frans Geldersstraat 7 bus 4, 1800 Vilvoorde

www.belsolar.be

120 121

• 9 DivErSEn vErzoEningScoMMiSSiE Bouw

Espace Jacqmotte

Hoogstraat 139, 1000 Brussel

Tel. 02 504 97 86 www.bouwverzoening.be

aLia SEcurity – BEroEPSvErEniging van DE ELEKtroniSchE BEvEiLiging

Marlylaan 15, 1120 Brussel

www.aliasecurity.be

vEntiBEL – SEctororganiSatiE voor vEntiLatiE

Volkstraat 57, 2000 Antwerpen

Tel. 0478 56 21 23 www.ventibel.be

BELgian cEntrE for DoMoticS anD iMMoticS – BcDi

www.bcdi.be

• Bouwen en verbouwen

www.habitos.be (informatie over

bouwen en renoveren)

• inspiratiedagen

www.mijnhuismijnarchitect.com

www.devlaamserenovatiedag.be

• Beurzen

www.batibouw.be

www.bisbeurs.be

www.cocoon.be

www.bouwreno.be

www.bouwinnovatie.be

www.bois-habitat.be

www.batireno.be

www.tendancesmaison.be

www.energie-habitat.be

• Duurzaam (ver)bouwen

www.energiebewustarchitect.be

www.passiefhuisplatform.be

www.bouwteam.be

www.duurzameenergie.org

www.vibe.be

www.gidsvoorduurzameaankopen.be

www.energie-habitat.be

www.energies-renouvelables.org

www.energies-renouvelables.org

www.apere.org

• vastgoed

www.pap.be

www.woneninbrussel.be

www.notarimmo.be

www.notaclick.be

www.eenmaal-andermaal.be

• fiscaliteit

www.onroerendevoorheffing.be

(belastingportaal Vlaanderen)

http://fiscalite.wallonie.be (belasting-

portaal Wallonië)

www.brussel.irisnet.be

• Subsidies

www.premiezoeker.be

www.stadswinkel.be

http://dgo4.spw.wallonie.be /dgatlp

• 10 intErESSantE wEBSitES

122

Denkt u aan bouwen, een woning kopen of verbouwen? Dan geven we u graag persoonlijk kredietadvies. Gratis en

zonder enige verbintenis. Bovendien kunnen we u uitgebreid advies geven over de verzekering van uw eigendom.

Om u concrete informatie te kunnen geven, hebben we enkele gegevens nodig. Op basis daarvan werken we

een voorstel voor u uit. U hoeft daarvoor alleen het bijgevoegde formulier in te vullen en af te geven in een KBC-

bankkantoor. Onze medewerkers helpen u graag om alles correct in te vullen. Het is namelijk belangrijk voor u dat we

ons een juist beeld van uw situatie kunnen vormen. Enkel zo kunnen we u in een persoonlijk gesprek advies op maat

geven met exacte cijfers. Het gaat tenslotte om uw centen en uw toekomst.

colofon

hoofdredactie

Staf Bellens en Colette Demil, CD Media Productions, Geraardsbergen

redactie

Elke Beten, An Budo, Lut de Lombaerde, Yvette Lauwers, Frederik Goegebeur, Geert Goetschalckx, Ann Motet,

Gerben Pauwels, Robrecht Peeters, Els Saenen, Katleen Troch, Lot Van Damme, Rita Verhaegen, Diane Vermeulen,

Hans Vlasselaerts, Vincent Windels, Steven Wittemans

KBC Marketing en Communicatie, Leuven

At Home Publishers, Mechelen

concept, vormgeving, zetwerk en fotografie

At Home Publishers, Mechelen

fotoverantwoording

Coverfoto Architect Asterisk − p. 5: Architect Tom Van Biervliet − pp. 10-11: Architect Annelies Geens − pp. 13-14:

Architect Henk Van Aelst – p. 15: VIAZ Architecten – p. 16: Architect Lander Van Wassenhove – p. 17: Architecten Verdickt

& Verdickt / Denc! Architecten / Hulpia-Desmet Architecten / Architect Tom Van Biervliet – p. 18: Architect De Ruyck Lieven

en Tine Brits – p. 21: Stam Architecten – p. 22: Architect Koen Dergent / Architecten Wouters & Wambeke / Architecten

Lammens en Desmet – p. 24: Architect Peter Vlaminck – p. 25: A2D architecten / HVH Architecten – p. 28: Architect HC

Demyttenaere / Architecte Lie Ulenaers / Renson – p. 32: Architect Egide Meertens / Architecten Lammens en Desmet –

p. 38: Architect Saidja Heynickx – p. 40: Architect Danny Vandervoort – p. 41: Architect Bart Coenen – p. 42: Architect

Lieselotte Steurbaut – p. 44: CTRL V Architecten / Architect Ann Huysmans – p. 45: Atelier D’architecture Grondal – pp.

46-47: Group O Architecten – pp. 48-49: AS Architecten – pp. 50-51: Architect Jan Van Rooy / Fotografie Bieke Claessens

– p. 52: Architecten Hans De Beenhouwer – p. 61: Interieurarchitect Arjaan De Feyter – p. 64: Dimitri Van den Bossche –

p. 65: Debeenhouwer Leonard Architecten – pp. 68-69: Architect An Van den Abeele – pp. 70-71-73: Architect Louis

Martens – pp. 76-77: Architect Geert Devolder – pp. 78-79: Vanden Eeckhoudt-Creyf Architecten – p. 80: Architect Jan

Demuynck – p. 82: Architect Heremans Manshoven – p. 83: Areal Architecten / Fotografie Thomas de Bruyne – p 84-85:

Architect Jan Demuynck – p. 86: Hulpia-Desmet Architecten – p. 89: Architect Wim Dams – p. 93: KP Architect voor

ISM Architecten – p. 94: Architect Peter Jannes – p. 96: Crepain-Binst Architecten – p. 97: Architect Stefan Cuyvers –

pp. 98-99: Architect Thibault Ryckebosch – pp. 100-101: Hippo Architecten – p. 103: Architect Benoit Callens – p. 107:

Denc-Studio Architecten – p. 110: Interieurarchitect Johan Van Staeyen – p. 112: Cuypers & Q Architecten – p. 116:

Architecte Lie Ulenaers

tekstcorrectie, vertaling en proeflezen

KBC Marketing en Communicatie, Leuven

Druk

Van der Poorten, Leuven

Redactie beëindigd op 1 oktober 2013. De meest recente versie vindt u op www.kbc.be\woongids.

• KBC-Woningpolis

1 BRAnDVERZEKERing

De eigenaar. Een brandverzekering beschermt u tegen het verlies van eigendom. Bij een verzekerd schadegeval moet dan hetzelfde gebouw met dezelfde

kwaliteit van afwerking opnieuw worden opgebouwd. Omdat we werken met specifieke evaluatiesystemen, hebt u de zekerheid dat uw gebouw én de

inboedel onbeperkt verzekerd zijn.

De eigenaar-verhuurder. U kunt ook het best een woningverzekering afsluiten, zelfs als uw huurder al verzekerd is. Verzekert u zich niet, dan loopt u

het risico dat u bij een schadegeval geen vergoeding krijgt. Dat kan als de huurder niet aansprakelijk is, bijvoorbeeld bij een rechtstreekse blikseminslag.

Bovendien verzekert de woningverzekering ook uw eigen aansprakelijkheid. Zo kunt u aansprakelijk zijn voor de lichamelijke en stoffelijke schade aan

derden, veroorzaakt door uw gebouw, de binnenplaats, de aangrenzende tuinen en de belemmering op de stoepen voor het verzekerde gebouw.

De huurder. U bent contractueel aansprakelijk ten opzichte van de eigenaar voor schade die u veroorzaakt aan het gebouw tijdens de duur van de huur-

periode. Die aansprakelijkheid vloeit voort uit de huurovereenkomst. U kunt ook extracontractueel aansprakelijk zijn voor schade aan derden door uw

schuld. Huurders verzekeren dikwijls hun huuraansprakelijkheid voor het gebouw niet zelf omdat er een zogenaamde afstand van verhaal op de huurder

in de huurovereenkomst is opgenomen. Dat is niet zonder gevaar. Zo is in dat geval uw extracontractuele aansprakelijkheid voor schade aan derden door

toedoen van het gebouw niet verzekerd.

gEBoUW

• Bouwdatum ____-____-____ of gebouw in opbouw ❑ Vrijstaand ❑ Niet-vrijstaand

• pas aangekochte woning ❑ Ja ❑ Nee

• Het gebouw is ouder dan vijftien jaar, maar werd in de laatste vijftien jaar volledig gerenoveerd ❑ Ja ❑ Nee

• liggingsadres_________________________________________________________________________

• Hoedanigheid ❑ Eigenaar ❑ Huurder ❑ Gebruiker

als ❑ Bewoner Niet-bewoner van Het volledige gebouw Een gedeelte van het gebouw

• gebruik Als privéwoning Voor de uitoefening van een vrij beroep

• Bewoning Regelmatig bewoond (maximaal negentig volledige dagen per jaar onbewoond)

Onregelmatig bewoond (meer dan negentig volledige dagen per jaar onbewoond)

• soort gebouw Appartement Rijhuis Driegevelwoning Vrijstaande woning

• Constructie Rieten dakbedekking

inBoEDEl

WaardevoIIe voorwerpen____________________________________________________________ ter waarde van ________________________euro



(Bijvoorbeeld juwelen, verzamelingen, kunst, antiek, audiovisuele apparatuur)

2 KBC-gEZinspolis En KBC-ongEVAllEnVERZEKERingEen ongeluk zit in een klein hoekje. Daarom kunt u zich maar beter voldoende beschermen tegen de gevolgen ervan. Want u bent wettelijk verplicht de

schade te vergoeden die u, uw kinderen of uw huisdier bij iemand anders veroorzaken. Omgekeerd zijn derden verplicht u te vergoeden als zij u schade

toebrengen. Soms moet u dan enkele stappen ondernemen om die vergoeding te krijgen. Maar voor de meeste ongevallen is niemand aansprakelijk: u

glijdt van de trap, een van de kinderen valt tijdens het spelen, enz.

gEZin

• Hebt u kinderen? Ja Nee

• Blijven er geregeld vriendjes van uw kinderen logeren? Ja Nee

• Hebt u huisdieren? Ja Nee

• Doet u regelmatig een beroep op huispersoneel (bijvoorbeeld poetsvrouw, tuinman, babysitter)? Ja Nee

• Is een van de gezinsleden actief in een jeugdbeweging, een sociaal-culturele vereniging, een sportclub, een vzw of een andere vereniging? Ja Nee

• Kan uw gezin rekenen op juridische bijstand in het privéleven? Ja Nee

(Bijvoorbeeld huurgeschillen, geschillen in verband met de aankoop van goederen.)

• Bent u geregeld een zwakke weggebruiker in het verkeer (voetganger, fietser, skeeler, enz.)? Ja Nee

• Gaat u geregeld op reis naar het buitenland en/of hebt u studerende kinderen in het buitenland? Ja Nee

Ja, ik ben geïnteresseerd in gratis en vrijblijvend persoonlijk advies.

Naam__________________________________________________________Voornaam________________________________________________

Straat_____________________________________________________________________________________________Nr.________Bus________

Postcode________________ Gemeente_______________________________________________________________________________________

TeI._________________________________________________________Fax.________________________________________________________

Gsm__________________________________________________E-mailadres_________________________________________________________

Uw KBC-zichtrekeningnummer (eventueel)_______________________________________________________________________________________

• KBC-WoningKREDiEt En KBC-sCHUlDsAlDoVERZEKERing

• gehuwd Ja Nee

• samenwonend Ja Nee

• Doel van de lening Aankoop bouwgrond

Nieuwbouw of aankoop nieuwe woning

Aankoop bestaande woning

Verbouwing

• in welk gewest ligt het onroerend goed?

Vlaams Gewest Brussels Hoofdstedelijk Gewest Waals Gewest

• prijs Aankoop bouwgrond_____________________________________________________________euro Onderhandse aankoop

Openbare aankoop

Nieuwbouw of aankoop nieuwe woning _________________________euro Onderhandse aankoop

Openbare aankoop

Aankoop bestaande woning __________________________________euro Onderhandse aankoop

Openbare aankoop

Verbouwing_______________________________________________euro

• te lenen bedrag

Aankoop bouwgrond________________________________________________________________euro

Nieuwbouw of aankoop nieuwe woning_________________________________________________euro

Aankoop bestaande woning___________________________________________________________euro

Verbouwing_______________________________________________________________________euro

• (Verwacht) kadastraal inkomen (van de zelfbewoonde woning) _______________________________________________________euro

(Maak eventueel een schatting.)

• Andere belastbare onroerende inkomsten ________________________________________________________________euro per jaar

• Belastingplichtige (diegene met het hoogste inkomen) Rookt

Geslacht Man Vrouw

Netto jaarlijks beIastbaar bedrijfsinkomen___________________________________________________________________________euro

Geboortedatum____-____-19____

• partner Rookt

Geslacht Man Vrouw

Netto jaarlijks belastbaar bedrijfsinkomen ___________________________________________________________________________euro

Geboortedatum ____-____-19____

• Aantai kinderen (ten laste op 1 januari e.k.)___________________________________________________________________________

• (Gezamenlijk) netto belastbaar inkomen van het voorlaatste jaar ___________________________________________________euro

(Alleen in te vullen in geval van nieuwbouw, aankoop nieuwe woning of verbouwing in Vlaanderen.)

• Kredietgebonden levensverzekering

Belastingplichtige Ja, dekkingspercentage ......% Nee

Partner Ja, dekkingspercentage ......% Nee

(Het dekkingspercentage geeft het gedeelte van het te lenen bedrag aan dat u wilt verzekeren.)

Misschien hebt u vroeger een lening gesloten die u nu nog terugbetaalt. Of betaalt u jaarlijks een levensverzekeringspremie. Als dat het geval is, bezorg ons dan

uw laatste belastingaangifte zodat we de fiscale besparingen van een nieuw KBC-Woningkrediet voor u nauwkeuriger kunnen berekenen, rekening houdend

met alle bestaande aftrekposten. Om de afhandeling van een eventuele aanvraag voor een KBC-Woningkrediet sneller te doen verlopen, mag u ons nu al alle

nuttige documenten bezorgen, zoals de verkoopovereenkomst, het bestek, de plannen, recente loonstrookjes, enz.

Kruis dit vakje aan als u in de toekomst persoonlijk op de hoogte wenst gehouden te worden van de financiële diensten en producten van KBC via de door

u opgegeven contactgegevens.

(U kunt deze toestemming later altijd op eenvoudige wijze herroepen.)

KBC verwijst voor de verwerking van persoons- en cliëntengegevens naar zijn algemene privacyverklaring. U vindt ze op www.kbc.be/privacy of kunt ze

opvragen in elk kantoor of agentschap van KBC Bank en KBC Verzekeringen of via KBC-Telecenter (078 152 153).

NB: in deze context verwijst KBC naar KBC Bank NV en KBC Verzekeringen NV.

www.kbc.be

Verantwoordelijk uitgever: KBC Groep NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België. BTW BE 0403.227.515, RPR Brussel.

Hebt u nog vragen?

Hebt u nog vragen over uw bankzaken of verzekeringen? Praat er dan over met een medewerker van uw KBC-bankkantoor of met

uw KBC-verzekeringsagent. U kunt ook bellen naar KBC-Telecenter op het nummer 078 152 153. Op werkdagen van 8 tot 22 uur

en op zaterdag en banksluitingsdagen van 9 tot 17 uur. U kunt ook schrijven, faxen, mailen of surfen naar:

KBC-Telecenter

Schoenmarkt 35

2000 Antwerpen

Fax 03 283 29 50

[email protected]

www.kbc.be

Deze gids bevat alleen marketinginformatie en is louter informatief. Hij is niet exhaustief maar alleen een samenvatting van

kenmerken van de erin aan bod komende producten. Aan de informatie in deze gids kunt u geen specifieke rechten ontlenen en

de gids kan de contractuele bepalingen die de rechten en plichten van de partijen met betrekking tot de verschillende producten

vastleggen, niet aanvullen, tegenspreken of wijzigen.

Alle KBC-verzekeringsproducten die in deze gids worden vermeld, worden aangeboden door KBC Verzekeringen NV, Professor

Roger Van Overstraetenplein 2, 3000 Leuven, België, BTW BE 0403.552.563, RPR Leuven, FSMA 038571 A.

KBC Bank NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België, BTW BE 0462.920.226, RPR Brussel, FSMA 026256 A, en de KBC-

verzekeringsagenten treden hiervoor op als verzekeringstussenpersoon van KBC Verzekeringen NV.

Een onderneming van de KBC-groep

Alle KBC-kredieten die in deze gids worden vermeld, worden aangeboden door KBC Bank NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België,

BTW BE 0462.920.226, RPR Brussel, FSMA 026256 A.

Een onderneming van de KBC-groep

Alle verrichtingen van KBC Bank NV zijn onderworpen aan de Algemene Bankvoorwaarden, waarvan de tekst

verkrijgbaar is in alle KBC-bankkantoren.

Verantwoordelijk uitgever: KBC Groep NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België.

BTW BE 0403.227.515, RPR Brussel.

KBC-WoongidsEditie 2014

www.kbc.be

Wij spreken uw taal.

SAP 11192, 01-2014

Wordt u de eigenaar van een woning? Dan is deze KBC-Woongids uw onmisbare leidraad.

Eigenaar van een woning worden is een complex proces. Maar met goede informatie hebt u

alle troeven in handen om de juiste keuzes te maken. KBC wil u daarbij helpen. Met actueel en

volledig advies.

In deze KBC-Woongids vindt u procedures die u voor, tijdens en na de aankoop van een

bouwgrond of woning het best kunt volgen. Van het contract met de architect en de

veiligheidscoördinator, over de bouwaanvraag, de aansprakelijkheid van de aannemer en de

leningaanvraag tot de verzekering van uw onroerend goed.

U vindt hierin ook een handig kostenoverzicht. En een antwoord op specifieke vragen als:

Hoe zit het met samenwonenden en onroerend goed? Wat als een bouwgrond in landpacht is

gegeven?

U merkt het: een woning bouwen of kopen is meer dan een lening aangaan of een verzekering

sluiten. Er zijn talrijke juridische, financiële en fiscale aspecten waarmee u rekening moet

houden. Met een gids als deze kunt u dan veel geld besparen.

D/2013/7434/05

KBC-Woongids - Sevenants – Kennis · PDF fileEditie 2014 Wij spreken uw taal. SAP 11192,...

Documents

Transcript of KBC-Woongids - Sevenants – Kennis · PDF fileEditie 2014 Wij spreken uw taal. SAP 11192,...