KAS - EcoService Europe B.V....Ureum en Urean geven resp. 100-67% meer emissie 225% 200% 175% 150%...

VOOR RENDEMENT EN DUURZAAMHEIDIK STROOI BEWUST

KAS

Uw handleiding bij de keuze van stikstofmeststof

Inleiding

Tussen de werking van stikstofmeststoffen bestaan belangrijke verschillen. Met de uitgebreide informatie in deze handleiding helpt DSM Agro u een bewuste keuze te maken. Want kunstmestsoorten zijn wezenlijk verschillend in rendement, strooieigenschappen en duurzaamheid.

Daarnaast heeft u te maken met wetgeving. Binnen het huidige mestbeleid bent u gedwongen bij de bemesting steeds nauwkeuriger te werk te gaan. Ook de krapper wordende stikstofgebruiksnormen noodzaken u meststoffen te kiezen met de hoogste stikstofbenutting en laagste verliezen. Reden te meer om een goed onderbouwde keuze te maken.

In deze handleiding kunt u verschillende testen en onderzoeken naast elkaar leggen. Uit al deze onderzoeken blijkt dat de werking van Nutramon KAS onovertroffen en efficiënt is. Waarom? Omdat Nutramon KAS juist op rendement, strooieigenschappen en duurzaamheid heel goed scoort. Bovendien geeft het product de hoogstestikstofbenutting en het stimuleert de mineralisatie van mest. Op de NutriNorm website staan nog meer resultaten en aanvullende informatie.

In deze handleiding vindt u alle onderbouwing die u nodig heeft om tot een bewuste stikstofbemesting te komen. Zodat ook u kunt zeggen: ‘Ik strooi bewust.’

IK STROOI BEWUST

GEBASEERD OP HET NIEUWE EUROPESE MES

TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

Nutramon KAS KAS Ureum Urean

Rendement

Strooieigenschappen

Duurzaamheid (CO2-emissie)

1

02 - inleiding

http://www.nutrinorm.nl/

Verschillende stikstofvormen

De stikstofvorm in uw kunstmest is van groot belang. Niet elke vorm wordt door planten even goed opgenomen. De verschillen betreffen de werking, de stikstofverliezen en de effectiviteit. We onderscheiden drie belangrijke stikstofvormen: nitraatstikstof, ammoniumstikstof en amidestikstof.

2.1 Nitraatstikstof (NO3-N)

Deze stikstofvorm is direct voor de plant beschikbaar. Het gewas neemt bij voorkeur en overwegend (80-90%) deze stikstofvorm op. Nitraatstikstof beweegt zich in de bodem via het bodemvocht naar de wortels van het gewas. Voor een vlotte groei moet daarom voldoende nitraat aanwezig zijn. Nitraat kan bij extreme omstandigheden uitspoelen naar diepere lagen of bij zuurstofgebrek in de bodem denitrificeren. Zie paragraaf 3.4 Uitspoeling van stikstof en 3.5 Denitrificatie.

2.2 Ammoniumstikstof (NH4-N)

Deze vorm van stikstof wordt in de eerste weken na bemesting vastgelegd in micro-organismen. Het komt daarna geleidelijk weer ter beschikking van het gewas. Het is een stikstofvorm die omgezet wordt in nitraatstikstof. Dit kost afhankelijk van de bodem-temperatuur enige tijd. De omzetting van 50% van de aanwezige ammonium naar nitraat neemt bij een bodemtemperatuur van 10 ºC 2 weken in beslag. Bij 20 ºC duurt de omzetting van 50% 1 week. Het is daardoor enigszins traagwerkend. Ammoniumstikstof is niet mobiel in de grond en kan daardoor niet uitspoelen. Voor opname moeten

20

10

8

5

1 2 3 4 5 6 7omzettingstijd in weken (50% als nitraat)

Bron: Amberger en Vilsmeier, 1984

Bod

emte

mp

erat

uur

(°C

)

De omzetting van ammoniumstikstof is afhankelijk van de bodemtemperatuur

NTS

Urean

Anasol

NH4N03

-2250 -2000 -1750 -1500 1250 -1000 -750 -500 -250 0

-1932

-2148

-944

-115

opbrengstdaling gras in kgds/ha

Opbrengstdaling bij spaakwielinjectie van vloeibare meststoffenop zandgrasland t.o.v. KAS (kg ds/ha over 4 sneden)

Bron: BMVEL/UBA-Ammoniak-Emissionsinventar der deutschen Landwirtschaft und Minderungsszenarien bis zum Jahre 2010, umweltforschungsplan des bundesministeriums für umwelt, naturschutz und reaktorsicherheit, Forschungsbericht 299 42 245/02, UBA-FB 000249

De gemiddelde ammoniakverliezen van KAS, urean en ureum

16

14

12

10

8

6

4

2

0KAS Urean Ureum

Am

mon

iakv

erlie

zen

(%)

Bron: Rapport WR 1073. Bemestingsonderzoek wintertarwe DSM Agro 2009G. Meuffels en C. Crombach, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Wageningen 2009

Bron: 18-02-2009 Animal Sciences Group

Vergelijking meststoffen op wintertarwe 2009op löss (100%N = 195 kg/ha)

12750

12500

12250

12000

11750

11500

11250

11000

107503x Urean

3x Nutramon KAS

Op

bre

ngst

in k

g/h

a

-1054 kg/ha

Bron: Wintertarwe, 39 proeven, LK Hannover 1999-2003

Vergelijking opbrengst en eiwitgehalte bij gebruik van KAS en Urean

10,5

10

9,5

9

8,5

8Urean KAS

Op

bre

ngst

(t/h

a)

13,5

13,25

13

12,75

12,5

12,25

12Urean KAS

Eiw

itgeh

alte

(%

)

12,713,39,93

9,67

-1007 kg/ha

-305 kg/ha


12750

12250

11750

11250

107502x Entec80% N

2x Entec100% N

3x Nutramon KAS 100% N

Op

bre

ngst

in k

g/h

a

+50%

+145%

* Beste techniek van Europa houdt in: de best beschikbare techniek die algemeen inzetbaar is bij de productie van kalkammonsalpeter in Europa.

Broeikasgasemissie bij de productie van kalkammonsalpeter

300%

250%

200%

150%

100%

50%

0%

Nutramon KAS KAS

(beste techniek Europa) KAS

(gemiddeld Europa 07/08)

CO

2-em

issi

e in

%

+100%

+67%

* ‘Europa’ betekent geproduceerd met de best beschikbare techniek die algemeen inzetbaar is bij de productie in Europese fabrieken.

Broeikasgasemissie bij toepassing van meststoffenUreum en Urean geven resp. 100-67% meer emissie

225%200%175%150%125%100%75%50%25%0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

+52%

100%

+54%


Broeikasgasemissie bij productie en gebruikUreum en Urean geven resp. 52-54% meer emissie

Nutramon KAS geeft ook bij een windsnelheid 4 m/s een goed strooibeeld. Zie het strooibeeld bij een werkbreedte van 24 meter.

175%

150%

125%

100%

75%

50%

25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

120%110%100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%0%

20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

L50% R50%

wind 4m/s

Afstand van het midden (m)

Enkelvoudig strooibeeld Samengesteld strooibeeld

Ral

atie

ve s

troo

ihoe

veel

heid

(%

)

2%

8%

15%

100% 100%


Nitraat NO3-

2

Grafiek. 2.2

Afb. 2.1 Nitraatstikstof

03 - verschillende stikstofvormen

de wortels naar de ammoniumstikstof toe groeien. Niet alle wortels komen zo in contact met deze stikstof. Ammoniumstikstof is niet gevoelig voor uitspoeling. Bij lage temperaturen (onder de 10 ºC) hebben gewassen zoals aardappelen en gras een voorkeur voor ammoniumstikstof.

2.3 Amidestikstof Deze stikstofvorm zit in ureum. Het is een organische stikstofvorm die met behulp van het enzym urease eerst omgezet wordt in ammoniumstikstof. Door de lokale pH-stijging geeft dit grote risico’s voor ammoniakverliezen. Zie paragraaf 3.3 Stikstofverliezen. Het is traagwerkend. In de bodem is amidestikstof gevoelig voor uitspoeling. Amidestikstof kan in beperkte hoeveelheden direct via het blad opgenomen worden.

Nitraat NO3-Ammonium NH4

+

omzetting


+Ureum CO(NH2)2

omzetting

Afb. 2.2 Omzetting van Ammonium NH4+ naar Nitraat NO3

-

Afb. 2.3 Omzetting van Ureum CO(NH2)2 naar Ammonium NH4

+ naar Nitraat NO3-

04 - verschillende stikstofvormen

De stikstofvormen in meststoffen

3.1 StikstofvormenOm de meest effectieve manier van bemesten toe te kunnen passen, is het goed te weten wat er precies in een bepaalde meststof zit. Welke stikstofvorm zit er bij-voorbeeld in de mest? En in welke hoeveelheid? En hoe zit met de verzuring van de bodem door de meststoffen? Voor het kiezen van de juiste meststof is het ook van belang om het antwoord van deze vragen te kennen.

Tabel 3.1: Stikstofsamenstellingen van enkele meststoffen

3.1.1 Kalkammonsalpeter (KAS)Kalkammonsalpeter (KAS) is een ammoniumnitraat houden-de meststof. De nitraatstikstof werkt snel. Het ammonium-deel werkt wat vertraagd. Het is een universele, efficiënte meststof. Het risico van ammoniakverliezen is erg laag. Kalkammonsalpeter werkt enigszins verzurend maar door de toevoeging van Dolomiet werkt Nutramon KAS minder verzurend dan andere KAS soorten. Zie paragraaf 3.6 Verzu-rende werking.

3.1.2 UreanUrean is een vloeibare meststof met 50% amidestikstof (ureum), 25% nitraatstikstof en 25% ammoniumstikstof. De meststof werkt vertraagd, omdat de amidestikstof eerst omgezet moet worden in ammoniumstikstof, die op zijn beurt omgezet moet worden in nitraatstikstof. In proeven meldt men ook stikstoffixatie, waardoor een deel van de stikstof tijdelijk niet beschikbaar is. Door de hoge zoutconcentratie vraagt het gebruik speciale aandacht, anders is er kans op ernstige bladverbranding. Urean is behoorlijk agressief. De opslag en de spuitmachine vragen daarom speciale anti-corrosie voor-zieningen. Bij onjuiste toepassing is de kans op ammoniakverliezen hoog. Door het

Aandeel stikstof in de vorm van

Meststof NO3-N NH4

-N Amide-N

KAS 50 % 50 %

Urean 25 % 25 % 50 %

Ureum 100 %

Ammonsulfaatsalpeter (ASS, Entec)

30 % 70 %

Zwavelzure ammoniak 100 %

3

05 - de stikstofvormen in meststoffen

ontbreken van een vulstof werkt de meststof sterker verzurend dan kalkammonsalpe-ter. Zie paragraaf 3.6 Verzurende werking.

3.1.3 Ureum/CarbamideDeze meststof bevat 46% stikstof in de vorm van amidestikstof, een organische stik-stofvorm. Het wordt ook als bladmeststof gebruikt. In de bodem werkt het vertraagd, omdat ureum eerst omgezet moet worden in ammoniumstikstof en daarna in nitraat-stikstof. De kans op ammoniakverliezen is erg hoog. Zie paragraaf 3.3 Stikstofverlie-zen. Deze verliezen variëren sterk. Door het ontbreken van een vulstof werkt de mest-stof sterker verzurend dan kalkammonsalpeter. Zie paragraaf 3.6 Verzurende werking.

3.1.4 AmmonsulfaatsalpeterDeze meststof bevat 50% ammoniumnitraat en 50% zwavelzure ammoniak (ammo-niumsulfaat). Het ammoniumgehalte is hoog. Dit vergroot de kans op hoge ammoni-akverliezen op kleigrond. In ammoniumvorm spoelt de stikstof niet uit. De ammoni-umstikstof werkt vertraagd. Het product bevat 13% zwavel, dit geeft de meststof een sterk verzurend karakter. Entec is een ammonsulfaatsalpeter met een nitrificatierem-mer. Zie paragraaf 3.2 Nitrificatieremming.

3.1.5 Zwavelzure ammoniakDit kristallijne product bestaat uit 100% ammoniumsulfaat. De stikstof is volledig in ammonium vorm aanwezig. In deze vorm spoelt de stikstof niet uit. De meststof heeft door het hoge zwavelgehalte (24%) een zeer sterk verzurend karakter. Het wordt op beperkte schaal gebruikt voor zuurminnende gewassen zoals aardappelen. De mest-stof werkt vertraagd omdat de ammoniumstikstof eerst omgezet moet worden in nitraatstikstof. Voor kleigronden is de meststof zonder directe inwerking minder ge-schikt. De kans op aanzienlijke ammoniakverliezen is groot.

3.2 NitrificatieremmingAan bepaalde meststoffen is een zogenoemde nitrificatieremmer toegevoegd. Deze chemische stof remt gedurende een bepaalde tijd de omzet-ting van de ammoniumstikstof in het product in nitraatstikstof. Doel van de toevoeging is om de kans op uitspoeling te verminderen. Neveneffect is dat de stikstof langer in ammoniumvorm blijft, terwijl het gewas een voorkeur heeft voor nitraatstikstof. Hierdoor kan een groeiremming ontstaan met lagere opbrengsten als resultaat. De vertraagde omzetting is afhankelijk van de soort chemische bijvoeging en de bodemtemperatuur.


+

omzetting met Nitri�catieremming

Afb. 3.2 Omzetting met nitrificatieremming


3.3 AmmoniakstikstofverliezenVan alle meststoffen geeft kalkammonsalpeter de laagste ammoniakverliezen. Slechts een klein deel van de stikstof (2%) in ammonium-nitraat-houdende meststoffen gaat gemiddeld verloren in de vorm van ammoniakemissie. Dat is gunstig. Daarmee is KAS een meststof die het hoogste aandeel stikstof beschikbaar houdt voor de planten. In de grafiek hiernaast zijn de gemiddelde ammoniak stikstof ver-liezen weergegeven van kalkammonsalpeter, urean en ureum.

Bij urean, ureum of ureumhoudende meststof-fen vindt een omzetting plaats naar de nitraat-vorm voordat het gewas de stikstof kan opne-men uit de bodem. Hierbij kunnen aanzienlijke ammoniakverliezen optreden. De gemiddelde ammoniakverliezen bij urean en ureum kunnen erg variëren. De weersomstandigheden en de toedieningstechniek hebben een zeer grote invloed.

Bij ureumhoudende meststoffen treden de grootste verliezen op:•bijbovengrondseaanwending.•drogendweerenwind.• temperaturen>15ºC.•zandgronden.•bodemsmethogerepH’s(klei).• bijdirectcontactmetdelucht

(open of kort gewas).

3.4 Uitspoeling van stikstofAlleen nitraatstikstof kan uitspoelen of denitrificeren. De uitspoeling van deze nitraat stikstof in het groeiseizoen wordt vaak overschat. Wanneer nitraatstikstof buiten bereik komt van het gewas en niet meer capillair opstijgt door drogende omstandigheden is er sprake van verlies. KAS bestaat voor de helft uit nitraatstikstof. De andere helft is ammoniumstikstof. Deze wordt omgezet in nitraatstikstof afhankelijk van de bodemtemperatuur.

20

10

8

5



Bod

emte

mp

erat

uur

(°C

)


NTS

Urean

Anasol

NH4N03

-2250 -2000 -1750 -1500 1250 -1000 -750 -500 -250 0

-1932

-2148

-944

-115





16

14

12

10

8

6

4

2

0KAS Urean Ureum

Am

mon

iakv

erlie

zen

(%)




12750

12500

12250

12000

11750

11500

11250

11000

107503x Urean

3x Nutramon KAS

Op

bre

ngst

in k

g/h

a

-1054 kg/ha



10,5

10

9,5

9

8,5

8Urean KAS

Op

bre

ngst

(t/h

a)

13,5

13,25

13

12,75

12,5

12,25

12Urean KAS

Eiw

itgeh

alte

(%

)

12,713,39,93

9,67

-1007 kg/ha

-305 kg/ha


12750

12250

11750

11250

107502x Entec80% N

2x Entec100% N


Op

bre

ngst

in k

g/h

a

+50%

+145%



300%

250%

200%

150%

100%

50%

0%

Nutramon KAS KAS



CO

2-em

issi

e in

%

+100%

+67%



225%200%175%150%125%100%75%50%25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

+52%

100%

+54%




175%

150%

125%

100%

75%

50%

25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

120%110%100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%0%

20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

L50% R50%

wind 4m/s



Ral

atie

ve s

troo

ihoe

veel

heid

(%

)

2%

8%

15%

100% 100%



+Ureum CO(NH2)2

omzetting

gasvormige NH3-verliezen en CO2-emissie


+Ureum CO(NH2)2

omzetting

gasvormige NH3-

verliezen en CO2-emissie

uitspoeling

Afb. 3.3 Ammoniakstikstofverliezen

Grafiek 3.3 Gemiddelde ammoniakstikstofverliezen

Afb. 3.4 Uitspoeling van stikstof


De kans op uitspoeling is laag bij:• drogendeomstandighedenofeen

neerslagtekort.•grotebewortelingsdiepte.• bijtoedieningkortvoorhetmoment

van gewasgroei.

3.5 DenitrificatieDenitrificatie is het proces waarbij nitraat in een aantal stappen wordt omgezet in (moleculaire) stikstof. De vrijkomende zuurstof wordt gebruikt voor de afbraak van organische verbindingen.

NO3 NO2 NO N2O N2

De nitraatafbraak treedt hoofdzakelijk op onder zuurstofloze (anaërobe) omstandigheden in de bovenste laag van het profiel. Anaërobe condities komen waarschijnlijk alleen maar voor bij zeer hoge vochtgehaltes. In het groeiseizoen is de kans op zuurstofloze omstandigheden laag, de kans op stikstofverliezen door denitrificatie dus ook. Onder aërobe omstandigheden verloopt de afbraak van de bovengenoemde verbindingen met behulp van de zuurstof in de bodemporiën en uit de lucht. Bij hogere temperaturen loopt het proces sneller dan bij lage temperaturen. Beneden de 4-5 ºC is de snelheid verwaarloosbaar klein. Bij 10 ºC is de snelheid 2-3 keer langzamer dan bij 20 ºC.

3.6 Verzurende werkingDe verzuring door stikstofmest-stoffen is zeer verschillend. Naast stikstof zijn het zwavelgehalte en de samenstelling van de vulstof in de meststof de belangrijkste verzurende factoren. Magnesium heeft een bekalkende werking. Zwavel geeft een meststof een sterk verzurend karakter. De verzuring leidt tot extra kosten voor bekalking. Want hoe meer verzuring, hoe hoger de kosten voor het corrigeren van de zuurgraad van de bodem. Dit kan oplopen tot enkele tientallen euro’s per hectare. Bij de keuze van de meststof is dit ook een belangrijk punt.

Verzurende werking in basen-equivalent per 100 kg N *op

Meststof Grasland Bouwland

Nutramon KAS (27N + 4MgO)

- 33 - 53

KAS zonder magnesium (27N)

- 36 - 56

24N + 7S - 80 - 100

ASS/ Entec (26N + 13S) - 168 - 188

Urean 30 (30N) - 80 - 100

Ureum (46N) - 80 - 100

Anasol (15N + 5S) - 138 - 158

* Hoe sterker negatief hoe sterker de verzurende werking


+Ureum CO(NH2)2

omzetting

gasvormige NH3-verliezen en CO2-emissie

uitspoeling

denitri�catie

Afb. 3.5 Denitrificatie

Tabel. 3.6 Verzurende werking van meststoffen


Rendement

In dit hoofdstuk zijn verschillende onderzoeken samengebracht die tonen wat het rendement is van verschillende stikstofmeststoffen. Deze onderzoeken hebben betrek-king op grasland en akkerbouw/tuinbouw. We kijken daarbij naar gewasopbrengst, gewaskwaliteit en teeltzekerheid.

Rendement Nutramon KAS KAS Ureum UreanGewasopbrengst

Gewaskwaliteit

Teeltzekerheid

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

4.1 GraslandWaarom is Nutramon KAS op grasland de beste keuze?• Geen groeivertraging door juiste combinatie van nitraatstikstof en ammoniumstikstof.• Deegaleverdelingvannutriëntenoverdegehelegrasmatgeefteengelijkmatige

groei en een egale grassamenstelling.•Zeerlageammoniakverliezen.• Hogereopbrengstengraskwaliteitdanvloeibaremeststoffenmeteenlager

verzurend effect van de bodem.

Hieronder volgen twee sprekende voorbeelden. Op de NutriNorm website kunt u nog meer resultaten over dit onderwerp vinden.

4.1.1 Voorbeeld 1, Grasland op zand

Lagere opbrengst en lager eiwitgehalte bij spaakwielinjectie op zandgraslandSpaakwielinjectie van vloeibare meststoffen gaf in 2008 op twee zandgrasland percelen een lagere opbrengst en eiwitproductie dan kalkammonsalpeter. Dat blijkt uit onderzoek van Altic. Anasol en urean gaven 16-18% lagere opbrengsten. Alleen vloeibare ammoniumnitraat scoorde ongeveer gelijk aan kalkammonsalpeter.

Welke meststoffen zijn vergeleken?Kalkammonsalpeter werd vergeleken met vloeibare ammoniumnitraat (18% N) , Anasol (15% N), urean (30% N) en NTS (27% N). De werking van de meststoffen is over 4 sneden bepaald. De N-giften waren resp. 100 N, 70 N, 60 N en 40 N. De mogelijke verschillen door zwavel zijn geëlimineerd door een extra zwavelbemesting bij alle objecten.

4

Tabel. 4 Rendement

09 - rendement

http://www.nutrinorm.nl/actueel-in-bemesting/het-rendement-van-kunstmest.aspx

Spaakwielinjectie geeft lagere opbrengstenDe onderzoekers vonden dat kalkammonsalpeter op alle sneden de beste resultaten geeft. Spaakwielinjectie van Anasol en urean geeft een aanzienlijke opbrengstdaling van 16%-18%. Vloeibare ammoniumnitraat geeft gelijkwaardige resultaten als KAS, maar is aanzienlijk duurder in de aanschaf. Zowel de opbrengst als de eiwitproductie van gras blijven flink achter ten opzichte van KAS.

4.1.2 Voorbeeld 2, Grasland op klei

Injectie vloeibare kunstmest geeft lagere opbrengst op kleigraslandInjectie van vloeibare stikstofkunstmest met een spaakwielbemester (sportveldvariant) op grasland gaf in 2008 op kleigrond een daling van de jaaropbrengst aan drogestof (-6%) en ruw eiwit (-13%) vergeleken met het strooien van KAS. Dat blijkt uit onder-zoek, uitgevoerd door de Animal Sciences Group van Wageningen UR en gefinancierd door het Productschap Zuivel.

Blijvend grasland op een kleigrond (35% klei) werd bij oplopende stikstofniveaus tot vier keer bemest met ammoniumnitraat in korrelvorm (KAS) en met vloeibare meststoffen ammoniumnitraat, urean en ureum.

Injectie van 190 kg stikstof per hectare (70, 50, 40 en 30 kg N/ha voor de 1e t/m 4e snede) gaf op jaarbasis voor KAS een drogestofopbrengst van 11,7 ton per hectare. Voor de vloeibare stikstofmeststoffen een opbrengst van gemiddeld 10,9 ton per hec-tare (-6%). Vergeleken met KAS daalde de eiwitopbrengst van 1,81 tot gemiddeld 1,57 ton per hectare (-13%). De schijnbare stikstofbenutting daalde van 96 tot 75% (-22%).Bron: Presentatie resultaten kunstmestinjectie 2008, klei, Animal Sciences Group (Wageningen UR) Lelystad.

4.2 Akkerbouw en TuinbouwWaarom is Nutramon KAS de beste keuze in de akker- en tuinbouw?• Hetproductheefteenvoorspelbarewerking,dusvoordeboereenhoogrendement

met geringe onzekerheid.• Velevaaklangjarigeveldproeveninbinnen-enbuitenlandgevenaandatkalkam-

monsalpeter gemiddeld de hoogste opbrengst en kwaliteit geeft bij vele gewassen.• KASverbetertdestikstofwerkingvanmest.• KASgeefteenlageverzuringvandebodem.• Alternatievemeststoffengevengeenbeterewerking.

20

10

8

5



Bod

emte

mp

erat

uur

(°C

)


NTS

Urean

Anasol

NH4N03

-2250 -2000 -1750 -1500 1250 -1000 -750 -500 -250 0

-1932

-2148

-944

-115





16

14

12

10

8

6

4

2

0KAS Urean Ureum

Am

mon

iakv

erlie

zen

(%)




12750

12500

12250

12000

11750

11500

11250

11000

107503x Urean

3x Nutramon KAS

Op

bre

ngst

in k

g/h

a

-1054 kg/ha



10,5

10

9,5

9

8,5

8Urean KAS

Op

bre

ngst

(t/h

a)

13,5

13,25

13

12,75

12,5

12,25

12Urean KAS

Eiw

itgeh

alte

(%

)

12,713,39,93

9,67

-1007 kg/ha

-305 kg/ha


12750

12250

11750

11250

107502x Entec80% N

2x Entec100% N


Op

bre

ngst

in k

g/h

a

+50%

+145%



300%

250%

200%

150%

100%

50%

0%

Nutramon KAS KAS



CO

2-em

issi

e in

%

+100%

+67%



225%200%175%150%125%100%75%50%25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

+52%

100%

+54%




175%

150%

125%

100%

75%

50%

25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

120%110%100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%0%

20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

L50% R50%

wind 4m/s



Ral

atie

ve s

troo

ihoe

veel

heid

(%

)

2%

8%

15%

100% 100%


Grafiek 4.1.1 Opbrengstdaling gras

10 - rendement

Hieronder volgen vier sprekende voorbeelden. Op de NutriNorm website kunt u nog meer onderzoe-ken over dit onderwerp vinden.

4.2.1 Voorbeeld 1, WintertarweDuidelijke opbrengstverschillen tussen meststoffen in tarwe op löss PPO te Wageningen heeft op verzoek van DSM Agro in 2009 een meststofvergelijking beproefd in wintertarwe op löss. Nutramon KAS is vergeleken met Entec en urean. Uit de resultaten blijkt dat bemesten met Nutramon kalkammonsalpeter in drie giften de hoogste opbrengst gaf.

Entec en urean hadden een lagere stikstofbenutting. Een besparing op het aantal werkgangen is niet aan te raden.

4.2.2 Voorbeeld 2, Wintertarwe

Hogere opbrengst in wintertarwe door gebruik KASIn wintertarwe worden hogere opbrengsten gerealiseerd als er met KAS wordt bemest. Dat is de conclusie die de Duitse Landwirtschaftskammer trekt na vier jaar van proeven doen.

Vele proeven wijzen uit dat bemesten met urean een lagere opbrengst geeft. Naast de korrelopbrengst daalt in graan ook het eiwitgehalte. In 39 proeven in wintertarwe was het opbrengstverschil 260 kg/ha bij gelijke stikstofbemesting. Ook het eiwitgehalte daalde met 0.6%. Alleen met een hogere stikstofbemesting is het negatieve effect te voorkomen. Echter de gebruiksnormen laten dit niet toe.

20

10

8

5



Bod

emte

mp

erat

uur

(°C

)


NTS

Urean

Anasol

NH4N03

-2250 -2000 -1750 -1500 1250 -1000 -750 -500 -250 0

-1932

-2148

-944

-115





16

14

12

10

8

6

4

2

0KAS Urean Ureum

Am

mon

iakv

erlie

zen

(%)




12750

12500

12250

12000

11750

11500

11250

11000

107503x Urean

3x Nutramon KAS

Op

bre

ngst

in k

g/h

a

-1054 kg/ha



10,5

10

9,5

9

8,5

8Urean KAS

Op

bre

ngst

(t/h

a)

13,5

13,25

13

12,75

12,5

12,25

12Urean KAS

Eiw

itgeh

alte

(%

)

12,713,39,93

9,67

-1007 kg/ha

-305 kg/ha


12750

12250

11750

11250

107502x Entec80% N

2x Entec100% N


Op

bre

ngst

in k

g/h

a

+50%

+145%



300%

250%

200%

150%

100%

50%

0%

Nutramon KAS KAS



CO

2-em

issi

e in

%

+100%

+67%



225%200%175%150%125%100%75%50%25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

+52%

100%

+54%




175%

150%

125%

100%

75%

50%

25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

120%110%100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%0%

20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

L50% R50%

wind 4m/s



Ral

atie

ve s

troo

ihoe

veel

heid

(%

)

2%

8%

15%

100% 100%


20

10

8

5



Bod

emte

mp

erat

uur

(°C

)


NTS

Urean

Anasol

NH4N03

-2250 -2000 -1750 -1500 1250 -1000 -750 -500 -250 0

-1932

-2148

-944

-115





16

14

12

10

8

6

4

2

0KAS Urean Ureum

Am

mon

iakv

erlie

zen

(%)




12750

12500

12250

12000

11750

11500

11250

11000

107503x Urean

3x Nutramon KAS

Op

bre

ngst

in k

g/h

a

-1054 kg/ha



10,5

10

9,5

9

8,5

8Urean KAS

Op

bre

ngst

(t/h

a)

13,5

13,25

13

12,75

12,5

12,25

12Urean KAS

Eiw

itgeh

alte

(%

)

12,713,39,93

9,67

-1007 kg/ha

-305 kg/ha


12750

12250

11750

11250

107502x Entec80% N

2x Entec100% N


Op

bre

ngst

in k

g/h

a

+50%

+145%



300%

250%

200%

150%

100%

50%

0%

Nutramon KAS KAS



CO

2-em

issi

e in

%

+100%

+67%



225%200%175%150%125%100%75%50%25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

+52%

100%

+54%




175%

150%

125%

100%

75%

50%

25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

120%110%100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%0%

20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

L50% R50%

wind 4m/s



Ral

atie

ve s

troo

ihoe

veel

heid

(%

)

2%

8%

15%

100% 100%


20

10

8

5



Bod

emte

mp

erat

uur

(°C

)


NTS

Urean

Anasol

NH4N03

-2250 -2000 -1750 -1500 1250 -1000 -750 -500 -250 0

-1932

-2148

-944

-115





16

14

12

10

8

6

4

2

0KAS Urean Ureum

Am

mon

iakv

erlie

zen

(%)




12750

12500

12250

12000

11750

11500

11250

11000

107503x Urean

3x Nutramon KAS

Op

bre

ngst

in k

g/h

a

-1054 kg/ha



10,5

10

9,5

9

8,5

8Urean KAS

Op

bre

ngst

(t/h

a)

13,5

13,25

13

12,75

12,5

12,25

12Urean KAS

Eiw

itgeh

alte

(%

)

12,713,39,93

9,67

-1007 kg/ha

-305 kg/ha


12750

12250

11750

11250

107502x Entec80% N

2x Entec100% N


Op

bre

ngst

in k

g/h

a

+50%

+145%



300%

250%

200%

150%

100%

50%

0%

Nutramon KAS KAS



CO

2-em

issi

e in

%+100%

+67%



225%200%175%150%125%100%75%50%25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

+52%

100%

+54%




175%

150%

125%

100%

75%

50%

25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

120%110%100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%0%

20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

L50% R50%

wind 4m/s



Ral

atie

ve s

troo

ihoe

veel

heid

(%

)

2%

8%

15%

100% 100%


Grafiek 4.2.1a Vergelijking Nutramon KAS en Urean

Grafiek 4.2.1b Vergelijking Entec met Nutramon KAS

Grafiek 4.2.2 Meerjarige vergelijking KAS en Urean in wintertarwe

11 - rendement

http://www.nutrinorm.nl/actueel-in-bemesting/het-rendement-van-kunstmest.aspx

4.2.3 Voorbeeld 3, Aardappelen

NBS: lagere N-gift, zelfde opbrengst en kwaliteitHet verbeterde stikstof bijmestsysteem (NBS) geeft de beste mogelijkheden om met een lagere N-gift dezelfde opbrengst en kwaliteit te behalen. Dat blijkt uit proeven van NMI en PPO. Beiden hebben van 2006 tot 2008 verschillende meststoffen en bemestingssystemen beproefd in verschillende soorten aardappelen. ‘Nieuwe’ meststoffen hebben weinig meerwaarde voor een verlaging van de stikstofgift.

Uit de proef waarbij een tiental meststoffen werd vergeleken, bleek dat een lagere stikstofgift alleen mogelijk is met NBS. Dit verbeterde stikstof bijmest systeem met KAS (NBS-bodem) liet bij een lagere stikstofbemesting geen opbrengstdaling en kwaliteitsverlies zien. ‘Nieuwe’ meststoffen hadden een beperkte meerwaarde voor het verlagen van de stikstofgift zonder opbrengstdaling.Bron: Rapport NMI 1161, Wageningen, juli 2009

4.2.4 Voorbeeld 4, Winterprei

KAS geeft hoge stikstofbenuttingKAS geeft een hoge stikstofbenutting omdat het de mineralisatie van mest stimuleert.Dat blijkt uit twee jaar onderzoek van PRI te Wageningen naar het effect van verschillende meststoffen op de opbrengst en kwaliteit van vroege winterprei. Dit onderzoek geeft verder aan dat alternatieve meststoffen voor kalkammonsalpeter zeker niet leiden tot een beter rendement of benutting.

Er zijn geen grote verschillen tussen de meststoffen. Alternatieve meststoffen voor kalkammonsalpeter geven geen betere werking. De bemestingsmethode heeft een duidelijke invloed op het effect. Dit betreft met name het tijdstip dat stikstof beschikbaar is bij de wortels van de prei.

Legenda veilbare opbrengst: Gelijk aan KAS, - Slechter dan KAS, + Beter dan KAS Legenda stikstofbenutting: Hoog, + Goed, Normaal, Lager, Aanzienlijk lager

Meststof Veilbare opbrengst Stikstofbenutting

Met organische mest

Alleen kunstmest

Met organische mest

Alleen kunstmest

KAS Referentie Referentie

Entec

NBS-Entec / / /

Orgaplus + KAS / /

Pulstec-Cultan /

Tabel. 4.3.4 Vergelijking meststoffen in winterprei

Bron: Rapport 189, Bemesting in vroege winterprei – vergelijking van verschillende meststoffen, Resultaten van het project Telers Mineraal Paraat, seizoenen 2006/07 en 2007/08, F. J. de Ruijter, Plant Research International, WUR

12 - rendement

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

Strooieigenschappen

Ook de strooieigenschappen van de meststoffen tellen mee in uw keuze voor een meststof. Voor Nutramon KAS gelden een aantal belangrijke voordelen.

5.1 ProducteigenschappenNutramon KAS heeft de volgende strooieigenschappen:• Hetisherkenbaaraandeoranjekorrelen

daardoor is de fabrikant bekend. Deze informa-tie is onmisbaar voor het gebruik van de juiste strooitabel en de juiste afstelling.

• Dekorrelszijnhardensterk.Hetproductbevatgeen stof en kluiten.

• Voorhetproductzijnvooreengrootaantalstrooiers gebruiksvriendelijke en actuele strooitabellen online beschikbaar.

•Hetheefteenconstantestrooikwaliteit.• Nauwkeurigeverdelingovergrotestrooibreedten.• Hetisdoordekorrelvormenhetstortgewicht

minder windgevoelig

5.2 Nutramon KAS is zeer breed strooibaarIn tabel 5.2, samengesteld uit de officiële advies-tabellen van strooierfabrikanten, worden de maxi-mum werkbreedten aangegeven waarbij met een goede afstelling een regelmatig strooibeeld bereikt wordt met Nutramon KAS. Bovendien gebruiken de strooierfabrikanten Nutramon KAS om nieuwe strooiertypen te testen.

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

Strooieigenschappen Nutramon KAS KAS Ureum

Strooien met de juiste strooitabelProducent bekend /Zeer breed strooibaar /Hard en rond /

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

Kunstmest-strooier

Maximum werkbreedte bij gebruik van Nutramon KAS

Amazone

•ZA/MUltra 48 m

•ZA/M 36 m

Bogballe

•M2/M3 42 m

Rauch

•Axera 42 m

•Axis30.1 42 m

•Axis50.1 48 m

Vicon

•Rotaflow 45 m

5

Tabel. 5 Strooieigenschappen

Tabel. 5.2 Maximum werkbreedte van strooiers bij gebruik van Nutramon KAS

13 - strooieigenschappen

http://www.nutrinorm.nl/actueel-in-bemesting/de-strooieigenschappen-van-kunstmest/strooitabellen.aspx

5.3 Let op de verschillen in stortgewicht en korrelgrootteStortgewicht en gemiddelde korreldiameter (zogenaamde D50) hebben een grote invloed op de strooibreedte. Een meststof met laag stortgewicht en kleine korreldiameter laat zich niet gemakkelijk over grote werkbreedten goed verspreiden. De afstelling van de strooier moet dus aan deze specifieke situatie aangepast zijn. Dit betekent veelal dat een kleinere strooibreedte moet worden gekozen. Met name geprillde meststoffen geven vaak aanleiding tot strooibanen.

5.4 De windgevoeligheidNutramon KAS geeft ook bij een windsnelheid van 4 m/s een goed strooibeeld. Zie onderstaand strooibeeld bij een werkbreedte van 24 meter.

20

10

8

5



Bod

emte

mp

erat

uur

(°C

)


NTS

Urean

Anasol

NH4N03

-2250 -2000 -1750 -1500 1250 -1000 -750 -500 -250 0

-1932

-2148

-944

-115





16

14

12

10

8

6

4

2

0KAS Urean Ureum

Am

mon

iakv

erlie

zen

(%)




12750

12500

12250

12000

11750

11500

11250

11000

107503x Urean

3x Nutramon KAS

Op

bre

ngst

in k

g/h

a

-1054 kg/ha



10,5

10

9,5

9

8,5

8Urean KAS

Op

bre

ngst

(t/h

a)

13,5

13,25

13

12,75

12,5

12,25

12Urean KAS

Eiw

itgeh

alte

(%

)

12,713,39,93

9,67

-1007 kg/ha

-305 kg/ha


12750

12250

11750

11250

107502x Entec80% N

2x Entec100% N


Op

bre

ngst

in k

g/h

a

+50%

+145%



300%

250%

200%

150%

100%

50%

0%

Nutramon KAS KAS



CO

2-em

issi

e in

%

+100%

+67%



225%200%175%150%125%100%75%50%25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

+52%

100%

+54%




175%

150%

125%

100%

75%

50%

25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

120%110%100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%0%

20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

L50% R50%

wind 4m/s



Ral

atie

ve s

troo

ihoe

veel

heid

(%

)

2%

8%

15%

100% 100%


Kenmerk Nutramon-KAS

KAS Ureum gegranuleerd

Ureum geprilld

Stortgewicht (kg/m3) 1040 970-1070 700 - 800 700 – 800

Gemiddelde korreldiameter (mm)

3.6 3.2 - 3.9 3 – 3.5 2.5 – 3.5

Tabel. 5.3 Stortgewicht en korreldiameter

Grafiek 5.4 Strooibeeld bij 24 meter bij een windsnelheid van 4 m/s

14 - strooieigenschappen

Duurzaamheid van meststoffen

Duurzaamheid en klimaat zijn onderwerpen die veel aandacht vragen in het maat-schappelijke debat. Met het gebruik van Nutramon KAS draagt u ook een steentje bij aan de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen.

6.1 Nutramon KAS is de klimaatvriendelijkste KAS van West-Europa.

Waarom is de duurzaamheid van Nutramon KAS beter dan andere meststoffen?Bij de normale productie van kunstmest komt CO2 en lachgas vrij. Lachgas heeft een sterk negatief effect op het klimaat. Bij de fabrieken van DSM Agro is specifieke technologie geïnstalleerd die een grotere emissie reductie geven dan de beste techniek in Europa laat zien. DSM Agro ontving hiervoor de Responsible Care prijs van de V.N.C.I. omdat het de lachgasemissie met vrijwel 100% reduceerde. Ook het energie gebruik is erg efficiënt, het nadert het theoretische minimum.Concurrerende West-Europese KAS geeft een 50% hogere CO2-emissie ook al is deze met de beste techniek geproduceerd. Bij toepassing is er minder verschil in CO2-emissie tussen producten van verschillende herkomst. De hoge strooikwaliteit en de bekende herkomst van Nutramon KAS verhogen de kans op een hoge en efficiënte benutting en beperken daardoor de CO2-emissie bij gebruik.

Bronnen:• GHGemissionsandenergyefficiencyinEuropean

nitrogen fertiliser production and use, F. Brentrup and C. Pallière, IFS proceedings no: 639, december 2008

• EFMAemissiondatafertiliserproduction2007/2008• EigenDSMAgrogegevens

Duurzaamheid Nutramon KAS KAS Ureum Urean

Lage totale CO2-emissie Lage CO2-emissie bij gebruik

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

20

10

8

5



Bod

emte

mp

erat

uur

(°C

)


NTS

Urean

Anasol

NH4N03

-2250 -2000 -1750 -1500 1250 -1000 -750 -500 -250 0

-1932

-2148

-944

-115





16

14

12

10

8

6

4

2

0KAS Urean Ureum

Am

mon

iakv

erlie

zen

(%)




12750

12500

12250

12000

11750

11500

11250

11000

107503x Urean

3x Nutramon KAS

Op

bre

ngst

in k

g/h

a

-1054 kg/ha



10,5

10

9,5

9

8,5

8Urean KAS

Op

bre

ngst

(t/h

a)

13,5

13,25

13

12,75

12,5

12,25

12Urean KAS

Eiw

itgeh

alte

(%

)

12,713,39,93

9,67

-1007 kg/ha

-305 kg/ha


12750

12250

11750

11250

107502x Entec80% N

2x Entec100% N


Op

bre

ngst

in k

g/h

a

+50%

+145%



300%

250%

200%

150%

100%

50%

0%

Nutramon KAS KAS



CO

2-em

issi

e in

%

+100%

+67%



225%200%175%150%125%100%75%50%25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

+52%

100%

+54%




175%

150%

125%

100%

75%

50%

25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

120%110%100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%0%

20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

L50% R50%

wind 4m/s



Ral

atie

ve s

troo

ihoe

veel

heid

(%

)

2%

8%

15%

100% 100%


6

Tabel. 6 Duurzaamheid

Grafiek. 6.1 Broeikasgasemissie

15 - duurzaamheid van meststoffen

6.2 Duurzamer dan urean en ureum meststoffenBij de productie van kalkammonsalpeter kan de uitstoot van CO2 en lachgas door aan-passingen van de productie sterk gereduceerd worden. Deze mogelijkheden zijn bij urean en ureum beperkt. Urean en ureum bevatten namelijk koolstof gebonden aan de organische stikstof (zgn amidestikstof). Dit betekent dat de koolzuur gebonden is in de meststof. Deze koolstof komt als CO2 vrij bij het gebruik in het veld. Bij toepassing van Nutramon KAS heeft u een veel lagere CO2-emissie dan bij het gebruik.

Ook als de productie van Nutramon KAS meegerekend wordt, zit u nog aan de goede kant van de streep. Dan geven Ureum en Urean een meer dan 50 procent hogere CO2- emissie.

6.3 Verdere verlaging CO2-emissie van Nutramon productie in de toekomst mogelijkDSM Agro zoekt continu naar een verdere vermindering van de CO2-emissie bij de productie van Nutramon KAS. Zo zou de CO2-emissie met 66% verlaagd kunnen wor-den bij ondergrondse opslag van CO2. Een verdere verlaging naar een klimaatneutrale meststof is zeker niet ondenkbaar.

20

10

8

5



Bod

emte

mp

erat

uur

(°C

)


NTS

Urean

Anasol

NH4N03

-2250 -2000 -1750 -1500 1250 -1000 -750 -500 -250 0

-1932

-2148

-944

-115





16

14

12

10

8

6

4

2

0KAS Urean Ureum

Am

mon

iakv

erlie

zen

(%)




12750

12500

12250

12000

11750

11500

11250

11000

107503x Urean

3x Nutramon KAS

Op

bre

ngst

in k

g/h

a

-1054 kg/ha



10,5

10

9,5

9

8,5

8Urean KAS

Op

bre

ngst

(t/h

a)

13,5

13,25

13

12,75

12,5

12,25

12Urean KAS

Eiw

itgeh

alte

(%

)

12,713,39,93

9,67

-1007 kg/ha

-305 kg/ha


12750

12250

11750

11250

107502x Entec80% N

2x Entec100% N


Op

bre

ngst

in k

g/h

a

+50%

+145%



300%

250%

200%

150%

100%

50%

0%

Nutramon KAS KAS



CO

2-em

issi

e in

%

+100%

+67%



225%200%175%150%125%100%75%50%25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

+52%

100%

+54%




175%

150%

125%

100%

75%

50%

25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

120%110%100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%0%

20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

L50% R50%

wind 4m/s



Ral

atie

ve s

troo

ihoe

veel

heid

(%

)

2%

8%

15%

100% 100%


20

10

8

5



Bod

emte

mp

erat

uur

(°C

)


NTS

Urean

Anasol

NH4N03

-2250 -2000 -1750 -1500 1250 -1000 -750 -500 -250 0

-1932

-2148

-944

-115





16

14

12

10

8

6

4

2

0KAS Urean Ureum

Am

mon

iakv

erlie

zen

(%)




12750

12500

12250

12000

11750

11500

11250

11000

107503x Urean

3x Nutramon KAS

Op

bre

ngst

in k

g/h

a

-1054 kg/ha



10,5

10

9,5

9

8,5

8Urean KAS

Op

bre

ngst

(t/h

a)

13,5

13,25

13

12,75

12,5

12,25

12Urean KAS

Eiw

itgeh

alte

(%

)

12,713,39,93

9,67

-1007 kg/ha

-305 kg/ha


12750

12250

11750

11250

107502x Entec80% N

2x Entec100% N


Op

bre

ngst

in k

g/h

a

+50%

+145%



300%

250%

200%

150%

100%

50%

0%

Nutramon KAS KAS



CO

2-em

issi

e in

%

+100%

+67%



225%200%175%150%125%100%75%50%25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

+52%

100%

+54%




175%

150%

125%

100%

75%

50%

25%

0%

Rel

atie

ve C

O2-

emis

sie

in %

Nutramon KAS

Ureum(Europa)

Urean(Europa)

120%110%100%90%80%70%60%50%40%30%20%10%0%

20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

L50% R50%

wind 4m/s



Ral

atie

ve s

troo

ihoe

veel

heid

(%

)

2%

8%

15%

100% 100%


Grafiek. 6.2a Grafiek. 6.2b

16 - duurzaamheid van meststoffen

Nutramon KAS KAS Ureum Urean

Rendement

Gewasopbrengst

Gewaskwaliteit

Teeltzekerheid

Strooieigenschappen

Strooien met de juiste strooitabelProducent bekend /Zeer breed strooibaar /Hard en rond /

Duurzaamheid

Lage totale CO2-emissieLage CO2-emissie bij gebruik

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

IK STROOI BEWUST


TBEL

EID

DSM Agro

Mijnweg 16167 AC [email protected]

Februari 2010

Samenvatting

VOOR RENDEMENT EN DUURZAAMHEIDIK STROOI BEWUST

KAS - EcoService Europe B.V....Ureum en Urean geven resp. 100-67% meer emissie 225% 200% 175% 150%...

Documents

Transcript of KAS - EcoService Europe B.V....Ureum en Urean geven resp. 100-67% meer emissie 225% 200% 175% 150%...