verwerking

1. Van wanneer dateert de oudste kaart die ooit werd gemaakt?

2. Waar werd die kaart gevonden?

3. Probeer de term “cartosemiotiek” uit te leggen?

4. Kaarten zijn altijd al belangrijk geweest. Dat blijkt uit verhalen. Geef een paar voorbeelden.

5. Wat wordt bedoeld met een “ankerpunt”?

6. Welk ankerpunt werd vroeger gebruikt om je te oriënteren?

7. Wat was het probleem daarmee?

8. Wie ontdekte het magnetische noorden?

9. Waarop oriënteren gps-systemen zich vandaag?

10. Hoe heette Mercator echt?

11. Welk voordeel hadden de kaarten van Mercator?

12. Welk nadeel hadden de kaarten van Mercator?

13. Toon dit nadeel aan?

14. Waar komt de term “atlas” vandaan?

15. In de periode van de grote ontdekkingsreizen hadden kaarten een politiek belang. Welk?

16. Soms hebben mensen een blind vertrouwen in een kaart of gps. Dat is niet altijd terecht. Toon dat aan?

Vrouwen en kaartlezen, hoe zit het nu eigenlijk?

Vrouw kan niet kaartlezen, maar is betere navigatorHet is dat eeuwige vooroordeel dat nu ook wetenschappelijk bevestigd wordt:

vrouwen kunnen niet kaartlezen. Gelukkig is er ook goed nieuws voor het

vrouwelijk geslacht; dames navigeren namelijk wel beter dan mannen. Ze

onthouden de routes beter en hebben de volgende keer dus geen kaart nodig.

Mannen zijn dus beter in het vinden van nieuwe plaatsen. Maar wanneer er een

tweede keer naar deze plaats gereden moet worden, hebben mannen het

navigatiesysteem weer nodig en kunnen vrouwen er blindelings naartoe rijden.

Volgens de onderzoekers letten vrouwen beter op kenmerken die ze langs de

route tegenkomen. Die oplettendheid zou alles te maken hebben met de rol die

de vrouw miljoenen jaren geleden tijdens het jagen en verzamelen innam. De man ging in die tijd op jacht en

de vrouw moest de beste plekjes met de lekkerste fruit en noten opzoeken en onthouden.

Mexico

De onderzoekers trekken die conclusie na een groot experiment. Ze vroegen de bevolking van een afgelegen

Mexicaans dorpje om paddenstoelen te gaan zoeken. Zowel de mannen als vrouwen kwamen met evenveel

paddenstoelen terug, maar de mannen bleken zeventig procent meer energie te hebben verbruikt.

“Deze resultaten tonen aan dat vrouwen als het gaat om verzamelen beter presteren en sneller een

zoekstrategie ontwikkelen dan mannen,” vertelt onderzoeker Luis Pacheco-Cobos.

Uit: Trouw, mei 2011

Klopt de stelling dat vrouwen minder goed kaart kunnen lezen dan mannen?

Hoe komt dat eigenlijk.

Welke 2 zaken kunnen vrouwen beter dan mannen?

Waarom is dat praktisch?

Los het woordrooster op

Mercator: vader van de atlas

Als de gps u vandaag feilloos naar eender welke eindbestemming leidt, dan hebt u dat eigenlijk te danken aan Mercator. Als u ooit op een boot gezeten hebt, dan hebt u het aan Mercator te danken dat u ook weer veilig aan wal bent geraakt. En als de Amerikanen er ooit nog eens in slagen om een mens op de maan te krijgen, dan hebben ze dat te danken aan, juist ja, Mercator. Gerard Kremer (of De Cremer, al naargelang de bron) verdient dus een plaatsje in de top-tien van De Grootste Belgen ...

1. In welke eeuw leefde Mercator?

2. Op welk bankbiljet stond Mercator afgebeeld?

3. Waarom kent elke zeevaarder vandaag Mercator?

4. Welk voordeel hebben de Mercatorkaarten in vergelijking met alle andere kaarten?

5. Hoe heette Mercator echt?

6. Wat betekent Mercator eigenlijk?

7. Waar werd Mercator geboren?

8. Waar komt de naam Amerika vandaan?

9. Wanneer maakt Mercator zijn eerste wereldkaart?

10. In de tijd van Mercator waren mensen bang voor de horizon. Waarom?

11. Wat legt Mercator als eerste vast?

12. Waarom zijn er weinig Mercatorkaarten bewaard gebleven?

13. Mercator vloog in 1524 een tijdje in de gevangenis. Waarom?

14. Hoe proberen cartografen tot op vandaag fouten in kaarten te vergelijken?

15. Wat was er zo bijzonder aan de zeekaart van Mercator?

16. Welke kritiek is er op de Mercatorprojectie?

17. Waar en wanneer sterft Mercator?

18. Hoeveel kaarten bevatte de Mercatoratlas?

Kaarten maken is gevaarlijk werk

Iedere plek op aarde, ieder geografisch punt ligt op de kruising van een lengte- en breedtegraad, heeft zijn eigen coördinaten. Dat is de essentie van de cartografie en zo werkt ook het gps-systeem. Wat nu evident lijkt, heeft een legendarische voorgeschiedenis. De pioniers van de cartografie waren bevlogen en moedige mensen. Lang voor het bestaan van de luchtfotografie hebben ze met behulp van driehoeksmeetkunde de dikwijls vijandige wereld nauwkeurig in beeld gebracht. Dat dit lang niet altijd zo eenvoudig was bewijst de kaart van Cassini, de eerste volledige kaart van Frankrijk.

In 1668 zoekt Jean-Baptiste Colbert, raadsman van Lodewijk XIV, naar een manier om nauwkeurige kaarten van Frankrijk te tekenen via driehoeksmeting. Door torenspitsen of geconstrueerde stellages te gebruiken, kunnen landmeters een netwerk van driehoeken vormen vanaf één basislijn. Colbert slaagt erin de vermaarde Italiaanse astronoom Giovanni Domenico Cassini voor zijn project warm te maken. Hij vestigt zich in 1669 in Parijs en verandert zijn voornaam in Jean Dominique als hij in 1673 Frans staatsburger wordt.

De Meridiaan van Parijs moet de ruggengraat worden voor de verdere opmeting van het Franse koninkrijk. Cassini zet twee groepen landmeters aan het werk die naar elkaar toe werken. Vanuit Duinkerke in het noorden en vanuit Perpignan in het zuiden. Alleen de besten komen in aanmerking voor dit werk.

De ingénieurs-géographes moeten mentaal sterk zijn, lichamelijk fit, ze moeten kunnen zwemmen en bij voorkeur vrijgezel zijn. Ze moeten bekend zijn met astronomie en driehoeksmeetkunde, kunnen tekenen en handig genoeg zijn om een waarnemingsplatform in elkaar te timmeren.Deze atletische wetenschappers zijn de astronauten van de zeventiende eeuw. Met dat verschil dat ze onderbetaald zijn, in de grootste anonimiteit werken, maanden aan een stuk onbereikbaar zijn en soms op vijandig terrein opereren.

Zoals in het bloedstollend relaas waarmee Graham Robb zijn meesterlijke boek De ontdekking van Frankrijk begint:

Rond 1740 is de kaart van Frankrijk, op enkele onherbergzame uithoeken na, volledig ingevuld. Ergens tussen 1740 en 1750 beklimt een jonge Parijse landmeter in de Ardèche de kegelvormige berg Gerbier de Jonc. De man heeft over geaccidenteerd terrein de bovenloop van de Loire gevolgd en is nu op twee dagen stappen van de dichtstbijzijnde weg.De enige zichtbare nederzetting in de wijde omtrek is een vlek bouwvallige hutten. Volgens een oude kaart ligt Les Estables enkele kilometers verder naar het zuidwesten. De verschijning van een vreemdeling in het landschap is in die jaren iets bijzonder. Voor de geïsoleerde dorpelingen is een man in rare kleren die eigenaardige instrumenten op kale rotsen richt, verdacht. Men had gemerkt dat na het verschijnen van dergelijke tovenaars het leven moeilijker werd. De oogst verdorde en dieren stierven aan onbekende ziekten, schapen werden verscheurd op hellingen gevonden en om onduidelijke redenen gingen de belastingen omhoog. Sinds die dag heeft Les Estables een aparte plaats in de Franse geschiedenis, als het dorp waar een hulpeloze landmeter door de inwoners wordt doodgeslagen.

Het eerste resultaat van al die jaren van metingen verschijnt in 1744 in de vorm van een eenbladige contourkaart van Frankrijk. De afgewerkte Carte de Cassini bestaat uit 182 bladen. Het is het meest ambitieuze cartografische project dat ooit door een land is uitgevoerd.