15e jaargang - nummer 12 - december 2011 - losse nummers € 4,35

Decembersurvivaltips

Het enige opvoedblad voor 4-16 jaar, www.jmouders.nl

DecemberDecemberDecemberIDEE

OPVOED-BUDDY'S

VOOR (STIEF)OUDERS RUZIEMAKERS SLECHTE ETERS VREDESTICHTERS

24.150KINDEREN IN DE SHITFrans Lomans werd pleegvader

1 KIND, 2 MOEDERSHet gezin van

Suzanne Klemann (Loïs Lane)

GELOVEN & OPVOEDEN

Jezus, Boeddha,

Allah

J-M_December_2011_DEF.indd 1 08-11-11 13:00jm12 omslag 1 10 11 11 12:26:55

3J/M SEPTEMBER 2011J/M DECEMBER 2011 3

Tot vreugde van mijn dochter hebben we in onze

familie weer een gelovige. Neefje Sam (2) gelooft

in Sinterklaas en dus stoppen we met surprises en

gedichten. Dit keer geen geknutsel en geplak,

geen moeizame zinnen die eindigen op ‘Sint’ en

‘begint’, ‘denken’ en ‘schenken’. Nee, het wordt

weer gewoon gebonk op de voordeur, een grote

zak cadeautjes en een gehandschoende hand die

pepernoten naar binnen gooit.

Kinderen zijn oerconservatief, ze willen het liefst

alles net zo doen zoals het vroeger ging. De angst

die ooit in Nederland bestond dat de

Goedheiligman vervangen zou worden door de

Coca Cola-baardmans van de Noordpool, was dan

ook volstrekt onterecht. De speciale journaals en

Sint-vervolgseries buitelen ook dit jaar over elkaar

heen. In de strijd om de jonge kijkertjes - en

uiteindelijk de speelgoedadverteerders - krijgen

schimmel, Piet en Klaas enorme aandacht. Als je

kind al niet gestrest is, dan wordt hij het wel van

alle media-aandacht voor 5 december.

Zo loopt in menig gezin de spanning in deze

maand fl ink op. Bij de kinderen, maar zeker ook bij

de ouders. Naar welke opa en oma gaan we op

eerste kerstdag? Wat doen we op de tweede? Wie

krijgt wat en hoeveel mag dat kosten? Uit eten of

koken we zelf en wat maken we dan: traditioneel

konijn of hert, of een keer vegetarisch - in het kader

van de goede voornemens. En last but not least:

hoe houden we de kinderen rustig tijdens het

kerstdiner? (Tips op pag. 78). Talloze vragen

waarover ruzie of in ieder geval stress kan ontstaan;

het is niet voor niets dat scheidingsadvocaten

begin januari overuren draaien.

De survivaltips in deze J/M zijn bedoeld voor zowel

decemberhaters als degenen die al het hele jaar

naar de feestmaand uitkijken. Voor atheïsten en

gelovigen (pag. 43), voor ruziemakers en

vredestichters (pag 56). Soms is de oplossing

makkelijker dan je dacht. Vraag bijvoorbeeld of opa

na het voorgerecht een spannend verhaal wil

vertellen. Grote kans dat het hoofdgerecht er dan

ook bij de kinderen zonder mankeren ingaat.

En mijn persoonlijke tip voor zo’n druilige,

hangerige, vrije dag in december? Zo eentje

waarop de kinderen elkaar voortdurend in de haren

vliegen? Pak suiker, boter, eieren en bakmeel en ga

samen aan de cupcakes. Op pagina 70 staat een

perfect recept voor een winterse variant.

Evert de Vos

evert.de.vos@jmouders.nl

http:/twitter.com/evertdev

PS. Nog op zoek naar leuke (en verantwoorde) cadeaus? Kijk eens op www.jmouders.nl/webshop.

DECEMBERSTRESS

EDITORIAL EVERT DE VOS FOTOGRAFIE DUCO DE VRIES

‘Kinderen doen alles het liefst net zoals het

vroeger ging’

Evert de Vos

is hoofdredacteur van J/M. Hij woont samen met zijn

vriendin, hun zoonvan 16 en dochter

van 13

jm12 editorial 3 10 11 11 13:25:04

5J/M DECEMBER 2011

12 OUDERS VOOR OUDERS

GOED IDEE: OPVOEDBUDDY'S

2 24.150 KINDEREN IN DE SHIT

FRANS LOMANS WERD PLEEGVADER

2 MOEDERS, 1 KIND

HET GEZIN VAN SUZANNE KLEMANN

0 ZO OVERLEEF JE DE FEESTDAGEN

TIPS VOOR STIEFOUDERS

JEZUS, BOEDDHA, ALLAH

GELOVEN & OPVOEDEN

VREDE IN DE KLAS

KERSTETIQUETTE

ORDE AAN TAFEL

ie s voor ouders e a er van

Jesse 10ereldo ders

Patience uit Nigeria 1

traatvraagWil jij een pleegkind?

1

ol nsRocco Mooij

Fleur Jurgens Rob van Vuure

a en 1

i n er en i

Adri en Jop

ie nr. 15 eint e olgende

aand / colofon 0

edere aand

in

nho dDECEMBER 2011

e e ers rvivalti s VOOR (STIEF)OUDERS, RUZIEMAKERS, SLECHTE ETERS EN VREDESTICHTERS

2 10 1 12

Vanwege een wetswijziging worden per december 20 de abonnementsvoorwaarden van J/M voor Ouders aangepast. Voor de nieuwe voorwaarden zie colofon of www.jmouders.nl/abonnementsvoorwaarden.

ORDE AAN TAFEL

Rocco Mooij Fleur Jurgens Rob van Vuure

a eni n er

Adri en Jop ie

eint eolgende

aand

Fleur Jurgens Rob van Vuure

ie

aand

22/07/11 8:57:02jm12 inhoud 5 14 11 11 11:57:25

2 J/M DECEMBER 2011

We praten over alles waar je als ouder tegenaan kunt lopen. e ts budd Angeli ue (links) en Claudia. ove Claudia met

dochter Ta rina en zoon Delano.

jm 12 homestart 12 08 11 11 13:36:32

3J/M DECEMBER 2011

uders helpen ouders

ME E

Nee, ze wil niet vertellen wat er allemaal gebeurd is,

anderhalf jaar geleden. ‘Dat is iets te veel.’ Maar de

datum 4 mei vergeet ze nooit meer. Sinds die dag zijn

zij en de vader van haar jongste kind uit elkaar. Dat

het geen modelscheiding was, mag blijken uit het feit

dat zowel de Kinderbescherming, Slachtofferhulp als

diverse hulpverleningsinstanties op een of andere

manier betrokken zijn bij het driekoppige gezin van

Claudia van Beusekom (33), dochter Ta rina (4) en

zoon Delano ( ). En elke woensdagochtend krijgt

Claudia bezoek van Angeli ue Lewakabess (34),

vrijwilligster bij ome Start, een programma voor

opvoedingsondersteuning. ‘Ik had de mensen van

ome Start veel eerder om me heen willen hebben.

Dan was ik veel eerder gehoord,’ zegt Claudia.

JE E E

‘Is ’t nog gelukt met je tuin?’ vraagt Angeli ue van

ome Start als ze om vijf over tien bij Claudia

TEKST E E I FOTOGRAFIE D E V DER VOORDE

EEN GOED GESPREK, EEN LUISTEREND OOR EN EVENTUEEL PRAKTISC E ULP. DAAR DRAAIT ET OM BIJ OME START, EEN

VRIJWILLIGERSORGANISATIE WAARBIJ OUDERS ALS ‘OPVOEDBUDD ’ ANDERE OUDERS STEUNEN.

EN DAT WERKT ‘JE BENT ELKAARS GELIJKE, DAT IS ET FIJNE.’

S H ME S ?ome Start - thuis in gezinnen - is een programma

voor opvoedingsondersteuning. Wekelijks bezoekt

een ervaren en getrainde vrijwilliger een gezin met

tenminste n kind onder de 6 jaar voor praktische

hulp en vriendschappelijk contact. ome Start richt

zich op de ouders en stimuleert ze de kracht te

(her)vinden om moeilijke situaties het hoofd te

bieden en (weer) grip te krijgen op hun eigen

leven. De ome Start methodiek komt uit Engeland

en werd twintig jaar geleden geïntroduceerd in

Nederland. Inmiddels hoort de methode bij de 8

meest effectieve programma’s in de jeugdsector.

In 20 0 werden 2350 gezinnen met in totaal 4750

kinderen ondersteund door 2400 vrijwilligers. E n

op de vijftig vrijwilligers en ouders is man.

jm 12 homestart 13 08 11 11 13:36:37

8 J/M DECEMBER 2011

WERELDOUDERS

PATIENCE EN MICHEL VAN DEN BOS MET DOCHTER CLARENCE (13), ZOON

DODY (11) EN HUN OPPASKIND

jm12 wereldouders nieuw 18 10 11 11 13:21:41

J/M DECEMBER 2011

E E J E E k steun e geef

advies. k erk et on iddellijk als er iets is is. Aan

un ste aan un ouding. o aar op vertel et

aar eg ik dan. entraal in de uiska er van Patience

van den os 1 staat de co puter. e is oeder in

Nederland en o a in Nigeria. ier oont e et an

Mic el doc ter larence 1 en oon od 11 via de

co puter oudt e contact et aar drie vol assen

kinderen in Nigeria van ie aar doc ter in iddels ook

een kind eeft.

Voordat e naar uropa vertrok ad Patience al een

be ogen leven ac ter de rug. aar vader overleed toen e

jaar as. eel et ge in oest aan de slag o et oofd

boven ater te ouden. k erkte na sc ooltijd op et

land en ijn oeder verkoc t de producten in een klein

inkeltje.

E E VEE . aar vrolijk eid contrasteert

so s sc erp et aar levensver aal. e trou de jong en

sc eidde toen aar an er vriendinnen op na ging

ouden. Mijn vader as altijd trou aan ijn oeder

ge eest. o ilde ik et ook. aar e an kreeg un

t ee oons toege e en en ij trok et un verstandelijk

ge andicapte doc ter bij aar oeder in. Alles draait in

Nigeria o geld vertelt e. et rec t is te koop. Mijn

an ad een goede baan en dus kreeg ij de jongens. k

oest dan ook veel geld gaan verdienen o kans te

aken ijn jongens terug te krijgen. e ging daaro in

aar eentje naar tali .

E M in de voetbalkooi spelen? oon

od staat in de deuropening et een vriendje. art

over vijf ant oordt Patience. ij eet dat ij niet te laat

ag ko en egt e als ij eg is. n ik kan ervan op

aan dat ij daad erkelijk daar is en niet drie straten

verderop.

EE E J in tali en een ver ui ing naar

Nederland brak voor Patience eindelijk de on door. en

ge eensc appelijke vriend stelde voor dat Mic el en ik

eens oesten kennis aken. at deden e en e adden

ec t een enor e klik. indsdien ijn e sa en.

Wat et grootste versc il is et opvoeden in Nigeria?

ZE KOMEN UIT BELGI , TURKI E, MAROKKO OF AFRIKA EN VOEDEN HUN KINDEREN OP IN NEDERLAND

WERELDMOEDERS: WELKE NORMEN NEMEN ZE OVER WAT BLI VEN ZE ANDERS DOEN

PATIENCE VAN DEN BOS UIT NIGERIA: ULLIE LUISTEREN NAAR KINDEREN, DAT IS GOED

‘ o s li en de inderen de aas’

WERELDOUDERS

TEKST EVERT DE VOS FOTOGRAFIE S EE E

jm12 wereldouders nieuw 19 10 11 11 13:21:46

24 J/M DECEMBER 2011

jm 12 pleegouder 24 08 11 11 15:44:10

25J/M DECEMBER 2011

e ri gt r dan een indMijn vrouw en ik noemden het zelf een cursus.

Maar nadat we acht maandagavonden op rij naar

Pleegzorg waren geweest, hoefden we geen

e amen te doen. Wij vermoedden dat het voor-

naamste doel van deze bijeenkomsten was om de

potenti le pleegouders erachter te laten komen of

ze wel echt een pleegkind wilden. Steeds weer

werden we erop gewezen dat het hier om een

enorme ingreep in ons leven ging. et was waarlijk

geen kattenpis. Je kreeg geen modelkind over de

vloer, maar - om het heel bot te zeggen -

‘beschadigde waar’. Of je dat aan dacht te kunnen,

daar moest je goed over nadenken.

Je kreeg dus meer dan een kind. Want de jongen

of het meisje dat jouw pleegkind werd, had waar-

schijnlijk een lange, traumatische historie. Dat kind

had een vader en/of een moeder, die kreeg je er

ook een beetje bij. Net als eventuele broertjes en

zusjes. Je kreeg er bureau Jeugdzorg bij, en Pleeg-

zorg. Eigenlijk werd je onderdeel van een uit de

kluiten gewassen circus.

M V E MEE

Ik kan me nog herinneren dat ze ons serieus waar-

schuwden voor hechtingsproblemen. Je aan

iemand hechten - dat waren de meeste kinderen,

vanwege alle shit die ze al meegemaakt hadden,

verleerd. Ze hadden alle reden om volwassenen te

wantrouwen, omdat ze door dat soort mensen net

n keer te veel waren verneukt. et staat me nog

zo goed bij, omdat dit in onze praktijk geen enkel

probleem was. Integendeel, onze pleegzoon kon

zich hechten als de beste. Ook wij bleken kse

hechters.

Wat me bij een ander probleem brengt. Een pleeg-

kind is geen adoptiekind. Een pleegkind heb je

tijdelijk. et is de bedoeling dat het na verloop van

tijd teruggaat naar zijn oorspronkelijke gezin, als

daar tenminste niet de meest vreselijke dingen

gebeurd zijn. Dat is iets waar mijn vrouw en ik ons-

zelf nog wel eens op moeten wijzen: het verblijf van

onze pleegzoon kan tijdelijk zijn. Ga niet denken

TEKST: R S O S FOTOGRAFIE: DUCO DE VRIES KADERTEKSTEN: RO I S ITS

rans o ans 1

is hoofdredacteur van ano a a en blogt

wekelijks op jmouders.nl/pleegouderblog.Over zijn ervaringen met de opvoeding van zijn pleegzoon schreef hij oe e oe een

lee n n le en e an e e. et boek

verscheen bij uitgeverij Bruna en kost 4, 5.

EE E

J

jm 12 pleegouder 25 08 11 11 15:44:17

zanne Kle ann is getrouwd met Minka Mooren (44, artdirector van lms als

un a en es e en tv-series als aant e en oo s e ou en). Samen hebben zij een dochter, Uma (4).

Sinds 85 vormt Suzanne samen met zus Moni ue het populaire popduo Loïs Lane. Met hun eerste single ea t

u ( 87) gooiden ze hoge ogen, maar de zusjes braken pas echt door met ste a ne , de titelsong naar de

gelijknamige lm van Dick Maas. Vele (platina) albums en prijzen als de Zilveren arp volgden. In 0 waren zij de

support act bij de Europese Nude tour van Prince. Klemann is bovendien ambassadrice van Orangebabies.

J/M DECEMBER 201134

jm12 opvoedregels 34 08 11 11 15:56:54

35J/M DECEMBER 2011

ARENLANG PROBEERDE LO S LANE ZANGERES SUZANNE KLEMANN ALLES OM ZWANGER TE WORDEN UITEINDELI K

BRACHT HAAR VROUW MINKA HUN DOCHTER TER WERELD HET MOEDERSCHAP VINDT ZE EEN BEVRI DING

DOOR UMA KAN IK ME EINDELI K ONTWORSTELEN AAN MI N GERICHTHEID OP MEZELF

‘ oeder zi n is ’n stoo rs s groot orden’

DE OPVOEDREGELS VAN SUZANNE KLEMANN

E V E

Ze zit al maanden in een verbouwing waar geen eind aan lijkt te

komen, maar desalniettemin bruist haar Amsterdamse

appartement van energie. Een opengebroken keuken,

hangende elektra, metershoge stapels tijdschriften, verfpotten

rondom de immense open haard en dito bank bepalen de

sfeer. Terwijl Klemann een espressootje maakt, krijg ik een

ellenlange lijst te horen van wat er de afgelopen maanden

allemaal is misgegaan. Vari rend van failliete aannemers tot

bouwvergunningen die maar niet los willen komen.

Maar foto’s in alle soorten en maten van dochter Uma doen alle

problemen verbleken. Toch kwam het moederschap Suzanne

Klemann bepaald niet aanwaaien Een jarenlang traject van KI,

IUI en IVF-behandelingen resulteerde helaas in drie miskramen.

Uiteindelijk raakte partner Minka in verwachting van Uma.

V E V E E M M E E E E

‘Ik heb altijd geweten dat ik moeder wilde worden. Als kind al.

Ik houd van kinderen en vind het heerlijk om te zorgen, dus dan

zit je met het moederschap goed. Toen ik Minka ontmoette,

hadden we allebei (nog) een partner, maar toen we een relatie

kregen, maakte ik haar al snel deelgenoot van mijn kinder-

plannen. Ik wilde kinderen, dat was een voldongen feit. Als ik

jarig was en Minka vroeg me: Wat wil je hebben? zei ik altijd:

Doe mij maar een kind Ik had ook al een zaaddonor, een

goede vriend, dus wat mij betreft konden we gelijk beginnen.

Voor Minka lag dat iets minder simpel. Zij kwam uit een relatie

met een man en ik was de eerste vrouw in haar leven. Dus zij

dacht: misschien wil ik ooit nog wel zelf kinderen baren.

Uiteindelijk ben ik dertien jaar bezig geweest om zwanger te

worden. Toen heeft Minka de knoop doorgehakt en gezegd:

Suus, je hebt het nu lang genoeg geprobeerd, laat mij maar.

En prompt werd ze zwanger. Eind goed, al goed, zou je denken.

Maar pas op dat moment drong het tot me door dat ik al die

jaren in een soort roes had geleefd. Ik was ge eerd geweest

op n ding. En toen ik dat eindelijk los kon laten, ontwaakte ik

als het ware uit een nare droom. Alle hormonen, alle

onverwerkte, niet gehonoreerde moedergevoelens en een sliert

aan emoties barstten tegelijkertijd los. Ik stortte volledig in.’

TEKST ROSE R DE OER FOTOGRAFIE OVERT DE ROOS

35

jm12 opvoedregels 35 08 11 11 15:56:58

44 J/M DECEMBER 2011

llie M E E E

enno orden EEM

E EE J E E V

atri 1 E ar e 11

E E ‘Elke ochtend zing ik met

armke Dank U voor deze nieuwe morgen.

Met Patrick bid ik dat hij veilig op school

aankomt. ’s Avonds bidden we bewust

steeds voor iemand anders. Zelf praat ik de

hele dag met God. Ik geloof dat hij soms in-

gevingen of oplossingen in mijn hoofd

plant. Ik hoop mijn kinderen te leren dat ze

altijd bij God terecht kunnen.’

E ‘We hebben een kerstboom en dek-

ken de tafel gezellig, maar die s mbolen

hebben niets met het christelijk geloof te

maken. Wel zet ik een kerststalletje neer en

ik hang een ster op, om ons eraan te herin-

neren dat we Jezus’ geboorte vieren. We

gaan naar de kerk met kerst, openen iedere

dag een vakje op de adventskalender en we

lezen het kerstevangelie.’

MEE EVE ‘We staan er vaak bij stil hoe

goed we het hebben, en dat dat niet voor

iedereen geldt. Vorig jaar tijdens de - eigen-

lijk katholieke - vastentijd voor Pasen heb-

ben we daarom wat soberder gegeten. Een

andere vastenperiode lieten we n dag per

week tv en computer uit. Of we snoepten

veertig dagen niet. Vooral dat laatste vond

armke maar niks. We gaan niet weer dat

stomme vasten doen, hoor, riep ze dit jaar.’

‘ raat de hele dag et

od’

RELIGIE RITUELEN

Boven: We bidden vaak voor ons Keniaanse sponsorkindje. Midden: Dit knutselhart van armke s mboliseert de liefde die het

gezin wil uitstralen naar anderen. Onder: Ellie werd geraakt door deze passage in de bijbel; de

overgave van die vissers die zomaar durven vertrouwen op de woorden van een wildvreemde (Jezus).

jm 12 kwestie van geloof 44 10 11 11 13:10:31

E J E E

EMEE E

jm 12 kwestie van geloof 45 10 11 11 13:10:39

56 J/M DECEMBER 2011

jm 12 Vreedzame School 56 07 11 11 15:04:39

57J/M DECEMBER 2011

V E E IN DE KLAS

Twee aan twee zitten de kinderen van groep 5/6 van basis-

school De Bongerd in Amsterdam-Noord op de vloer van

de klas. Met de gezichten naar elkaar toe, de voeten tegen

elkaar en de handen vast, moeten ze zich optrekken. Dat

lukt alleen als ze even hard trekken en samen in balans

kunnen blijven. Na de oefening vraagt meester Latif

Mdibeh: ‘Bij wie ging het meteen?’ Vingers omhoog. ‘Bij

de derde keer..,’ zegt een meisje. De meester: ‘Als je goed

samenwerkt, dan gaat het echt lukken, neem dat maar van

me aan. et is belangrijk dat je leert samenwerken met

elkaar, niet alleen met je vriendjes, maar met iedereen in

de groep. We gaan vandaag oefenen in samenwerken,

jullie gaan samen een held tekenen.’

Op maandagmiddag krijgt de groep les in het kader van

het project de Vreedzame School. De Bongerd is een van

de inmiddels 475 scholen in Nederland die aan dit les-

programma meedoen. De essentie is dat klas en school

worden gezien als een oefenplaats voor leerlingen. Een

plek waar ze confl icten oplossen, sociale omgangsvormen

leren en democratisch burgerschap meekrijgen. Dat laat-

ste houdt in dat kinderen samen beslissingen nemen en

verantwoording dragen voor taken op school. Ook leren ze

open te staan voor onderlinge verschillen.

et effect van het programma is op scholen al snel merk-

baar, zegt Leo Pauw, projectleider bij de Vreedzame

School. ‘Ruzies verdwijnen, kinderen gaan positiever met

elkaar om. et klimaat in scholen verandert, kinderen en

leerkrachten voelen zich veiliger, incidenten worden beter

opgelost. Negentig procent van de scholen gebruikt dit

programma na vijf jaar nog steeds. Dat is uniek.’

E E E VE E E

In de klas van meester Latif Mdibeh vormen de kinderen

groepjes van vier: twee jongens zoeken twee meisjes en

andersom, bij voorkeur iemand die ze anders niet zouden

uitzoeken. ‘Waarom moet ik per se met een meisje?’

vraagt een jongen. De meester: ‘ et doel van deze les is

dat je ook met anderen leert samenwerken.’ Alle groeps-

leden moeten een stukje van hun held tekenen. Een

groepje besluit samen: ‘We doen half jongen/half meisje ’

‘Ja, dan tekenen jullie aan n kant een cape met wat jullie

willen,’ zegt een meisje tegen de jongens. ‘En dan tekenen

wij aan de andere kant een cape met hartjes.’

In een ander groepje vorderde de samenwerking niet zo,

blijkt na afl oop. ‘ adden jullie afgesproken wie wat zou

tekenen?’ vraagt de meester. ‘Ja ’ ‘Nee ’ ‘Wel ’ is het ant-

woord. Een meisje: ‘We hadden het wel afgesproken maar

hij ging meer dingen tekenen.’ Meester: ‘Ah, dus toen liep

het uit de hand. Wat vind je daarvan?’ ‘Niet leuk.’ ‘ eb je

TEKST: RO I UIT ILLUSTRATIES: SUE DOE SE

KINDEREN PESTEN MINDER EN LOSSEN RUZIES ZELF OP. ET CONCEPT VAN DE VREEDZAME SC OOL VEROVERT

NEDERLAND. ‘RUZIES VERDWIJNEN, KINDEREN EN LEERKRAC TEN VOELEN ZIC VEILIGER’

MINDER GEPEST OP VREEDZAME SC OLEN

jm 12 Vreedzame School 57 07 11 11 15:04:43

J/M DECEMBER 201168

J/M CURSUS

E E MET UISWERK

ME E J E J JE meer en

meer huiswerk. De overgang naar de

middelbare school doet er nog een e tra schep

bovenop Je vraagt: ‘ eb je nog huiswerk?’ of

‘Kan ik je helpen met overhoren?’ Maar wat kun

jij als ouder cht doen om je kind goed te

helpen?

E E E ME E geeft je

praktische oplossingen om je 0- tot 4-jarige

effectief te helpen bij zijn huiswerk.

et stimuleert je kind zelfstandig te werken en

verantwoordelijkheid te nemen. Onderwerpen

als agendabeheer, woordjes leren en de stof

herhalen komen uiteraard aan bod.

E E

Via sms’jes, mailtjes en de cursussite krijg

je opdrachten en inspirerende tips. J/M

ontwikkelde de cursus in samenwerking met

huiswerkbegeleidingsinstituut Studiekring.

Vijftien dagen lang werk je samen met je kind

aan zijn, maar ook aan je eigen huiswerk.

E

De cursus kost , 5. Als J/M abonnee

ontvang je korting en betaal je 8,75.

MEE E ME E

www.jmouders.nl/cursus

EEE E

E

EEM EE J/M J EME (6 nummers)

en ontvang de e-cursus elpen met huiswerk gratis

et abonnement kost 25,- en geldt tot wederopzegging.

Ga naar www.jmouders.nl/abonnement

Of bel gratis 0800-02 20 660

EVE EE

www.jmouders.nl/abonnementsvoorwaarden

jm12 werf huiswerkcursus 68 07 11 11 12:59:06

36 J/M DECEMBER 2011

15e jaargang - nummer 12 - december 2011 - losse nummers € 4,35

Decembersurvivaltips

Het enige opvoedblad voor 4-16 jaar, www.jmouders.nl

DecemberDecemberDecember

IDEEOPVOED-BUDDY'S

VOOR (STIEF)OUDERS RUZIEMAKERS SLECHTE ETERS VREDESTICHTERS

24.150KINDEREN IN DE SHITFrans Lomans

werd pleegvader

1 KIND, 2 MOEDERSHet gezin van Suzanne Klemann (Loïs Lane)

GELOVEN & OPVOEDEN

Jezus, Boeddha, Allah

J-M_December_2011_DEF.indd 1

GA NAAR WWW.JMOUDERS.NL/ABONNEMENT OF BEL GRATIS 0800-0220660www.jmouders.nl/abonnementsvoorwaarden

WORD ABONNEE

30 %KORTING

5NUMMERS VOOR€ 15,00

5 REDENEN OM DIT ABONNEMENT TE NEMEN: 1: J/M is eerlijk over opvoeden

2: J/M geeft betrouwbare informatie

3: J/M laat ouders zelf aan het woord

4: J/M geeft al tijd praktische tips

5: je krijgt korting op J/M cursussen, specials, in de webshop, plus gratis iPad app!

JM_werf_5nrs_nieuw 36 09-11-2011 15:04:16temp.indd 36 10 11 11 12:53:20

jm12 kerst etiquette 78 07 11 11 13:43:07

7J/M DECEMBER 2011

KERSTETI UETTE

TEKST IRE E DE FOTOGRAFIE DUCO DE VRIES

et kerstdiner begint et de voorpret vertelt eleen

oeder van Juli tte op ie en avid . k betrek ijn

t ee doc ters bij de voorbereiding. k laat e ee de tafel

dekken. e aken ooie naa kaartjes. e ijn be ig et elke

jurk e aan ogen. at alles aakt et kerstdiner tot iets

speciaals. et is een feestje aar e naar uitkijken. at bereik je

door et ele jaar aandac t aan eten te geven. Wij leren on e

kinderen dat sa en eten ge ellig is. We eten altijd aan tafel nooit

voor de tv. n e letten et ele jaar door op tafel anieren. e

ogen niet et volle ond praten. Niet ingen onder et eten.

Met kerst vertel ik un van tevoren at ik van e ver ac t e

ebben een diner en dan blijf je aan tafel itten.

Pedagoog as evering beaa t dat et belangrijk is o v r et

diner je ver ac ting uit te spreken e orde aan tafel kun je et

kinderen vanaf een jaar of eel goed bespreken. Je kunt e

vragen at e van de eti uette vinden. Als je kinderen betrekt bij

et opstellen van regels ullen e ic daaraan proberen te

ouden.

E E E

Je begint natuurlijk pas et eten als iedereen aan tafel it. Nicole

5 oeder van lias 1 en Abel 11 voert de e regel nog iets

verder door Mijn oons ac ten totdat degene die gekookt

eeft begint et eten.

Als enige vrou in een annenge in vindt e offelijk eid eel

belangrijk. Jongens oeten daarin veel van un vader leren. Wat

ij doet ko t er van elf in bij ijn oons. lias leert nu ijn

insc enken. us rec ts sc enken van degene die it. n niet tot

aan de rand vol.

oor de eek ijn et bavianen oor. an illen e boeren en

rde aan tafel

7

jm12 kerst etiquette 79 07 11 11 13:43:23