JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere,...

59
JAARVERSLAGGEVING 2018 te HARDINXVELD-GIESSENDAM Hardinxveld-Giessendam, 14 juni 2019 Vereniging "Een School met de Bijbel”

Transcript of JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere,...

Page 1: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

JAARVERSLAGGEVING 2018

te HARDINXVELD-GIESSENDAM

Hardinxveld-Giessendam, 14 juni 2019

Vereniging "Een School met de Bijbel”

Page 2: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

INHOUDSOPGAVE

BESTUURSVERSLAG

JAARREKENING

BALANS PER 31 DECEMBER 2018 30

GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM 30

STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2018 31

BESTEMMING VAN HET RESULTAAT 31

KASSTROOMOVERZICHT OVER 2018 32

GRONDSLAGEN 33

TOELICHTING BEHORENDE TOT DE BALANS 37

TOELICHTING BEHORENDE TOT DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN 40

OVERZICHT VERBONDEN PARTIJEN 43

WNT 44

NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN 46

OVERIGE GEGEVENS

CONTROLEVERKLARING 48

BIJLAGEN

STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2018 VAN DE KONINGING WILHELMINASCHOOL 53

STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2018 VAN DE VERENIGING 54

STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2018 VAN DE DE OUDERRAAD 55

Page 3: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

ONDERTEKENING

Naam

Handtekening

Page 4: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

1

Vereniging ‘Een School met de Bijbel’

Bestuursverslag 2013 Vereniging ‘Een School met de Bijbel’

Bestuursverslag 2018

Page 5: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

2

Inhoud

1 Van de secretaris ............................................................................................................................... 4

2 Overview & Algemeen ....................................................................................................................... 5

2.1 Algemeen .................................................................................................................................... 5

2.1.1 Missie ................................................................................................................................... 5

2.1.2 Kernactiviteiten .................................................................................................................. 5

2.1.3 Kerkelijke achtergrond ...................................................................................................... 6

2.1.4 Structuur van de school ..................................................................................................... 6

2.2 De schoolvereniging ................................................................................................................... 6

2.2.1 Verkiezingen ....................................................................................................................... 6

2.2.2 Verslag van het bestuur over het toezicht ....................................................................... 6

2.2.3 Leden schoolvereniging ...................................................................................................... 8

2.3 Medezeggenschapsraad .............................................................................................................. 8

2.4 Ouderraad ................................................................................................................................... 8

3 Identiteit ............................................................................................................................................. 9

4 Onderwijs ........................................................................................................................................... 9

4.1 Professionalisering ..................................................................................................................... 9

4.2 Kwaliteitszorg........................................................................................................................... 10

4.3 Schoolplan 2015-2019 ............................................................................................................... 10

4.4 Inspectie .................................................................................................................................... 12

4.5 Onderwijskundige ontwikkelingen .......................................................................................... 12

4.5.1 Levensbeschouwelijke identiteit ..................................................................................... 12

4.5.2 Pedagogische rol van de leerkracht ................................................................................ 12

4.5.3 Meer- en hoogbegaafdheid .............................................................................................. 12

4.5.4 Zorg en begeleiding .......................................................................................................... 12

4.6 Leerresultaten .......................................................................................................................... 13

4.7 Instroom en toelating van leerlingen. .................................................................................... 13

4.7.1 Demografische ontwikkelingen binnen het leerlingenbestand. .................................... 13

4.7.2 Uitstroom van leerlingen. ................................................................................................ 13

4.7.3 Opbouw van het leerlingenbestand. ............................................................................... 14

5 Personeel .......................................................................................................................................... 14

5.1 Benoeming en ontslag .............................................................................................................. 14

5.2 Uitkeringen na ontslag ............................................................................................................. 14

5.3 Jubileum ................................................................................................................................... 14

6 Huisvesting ....................................................................................................................................... 15

7 Communicatie en relaties ............................................................................................................... 15

7.1 Bestuurlijke samenwerking ..................................................................................................... 15

7.2 Passend Onderwijs ................................................................................................................... 15

7.3 Contacten kerken ..................................................................................................................... 15

7.4 Contacten met de gemeente ................................................................................................... 16

Page 6: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

3

7.5 Vertrouwenspersoon ................................................................................................................ 16

7.6 Arbo en ziekteverzuim ............................................................................................................. 16

7.7 Organisatie en beleid: contacten met ouders ........................................................................ 17

7.8 Schoolbegeleiding en ondersteuning ...................................................................................... 17

8 Financieel ......................................................................................................................................... 18

8.1 Analyse van het nettoresultaat ............................................................................................... 18

8.2 Financiële positie ..................................................................................................................... 20

8.3 Financiële kengetallen ............................................................................................................. 21

8.4 Investerings- en financieringsbeleid ....................................................................................... 21

8.5 Treasury verslag ....................................................................................................................... 22

9 Toekomstperspectieven en continuïteit ......................................................................................... 22

9.1 Toekomstige externe ontwikkelingen ..................................................................................... 22

9.2 Toekomstige interne ontwikkelingen ..................................................................................... 22

9.3 Staat van baten en lasten – begroting .................................................................................... 23

9.4 Balans - begroting .................................................................................................................... 24

9.5 Interne risicobeheersings- en controlesystemen.................................................................... 24

9.6 Belangrijkste risico’s en onzekerheden .................................................................................. 25

9.7 Beheersing van risico’s............................................................................................................. 25

10 Verantwoording besteding prestatiebox ..................................................................................... 26

11 Slotwoord ...................................................................................................................................... 28

Page 7: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

4

1 Van de secretaris

Voor u ligt het verslag over het afgelopen jaar van de Vereniging ‘Een School met de Bijbel’ te Har-dinxveld-Giessendam waarvan de Koningin Wilhelminaschool uitgaat. Middels dit verslag leggen we als bestuur verantwoording af aan onze leden over het gevoerde beleid van het afgelopen jaar. De verantwoording die we afleggen met dit verslag is in eerste instantie naar u als verenigingslid. Wanneer we hier verder over nadenken gaat onze af te leggen verantwoording veel verder. Dage-lijks hebben we een verantwoording richting de kinderen. We zijn verantwoordelijk om de kinderen op de juiste Bijbelse wijze onderwijs te geven. Daarnaast moeten we er voor zorgen dat dit in een vertrouwde en veilige omgeving gebeurt. Dit is niet alleen een verantwoording richting de kinderen zelf maar ook naar de ouders die hun kinderen aan de school toe vertrouwen. Vervolgens hebben we, als bestuur, de taak om erop toe te zien dat dit alles binnen de gestelde kaders wordt gedaan. Hiervoor legt onze directie middels rapportages verantwoording af. Op deze manier leggen we verantwoording af naar elkaar. Dit is uiteraard goed en ook de weg die we ook vanuit de overheid verplicht zijn te bewandelen. Het is dan ook niet verkeerd dat naar elkaar ver-antwoording afleggen maar boven alles zijn we verantwoording aan de Heere verschuldigd. Kunnen we deze verantwoording zelf dragen? Deze vraag zullen we van onszelf met ‘nee’ moeten beantwoorden. We zijn zelf verantwoordelijk voor wat we doen maar in alles zijn we afhankelijk van ‘Zijn onmisbare zegen’. Het is niet voor niets dat we in zoveel gebeden deze drie woorden ho-ren. We hebben ieder jaar, maand, week, dag, uur, ja zelfs iedere seconde Zijn onmisbare zegen nodig. Dit neemt niet onze eigen verantwoording weg, maar alles is in afhankelijkheid van Hem. Op deze wijze willen we naar u verantwoording afleggen middels dit verslag. Hardinxveld-Giessendam, februari 2019 Namens het bestuur, J.W. Korevaar

Page 8: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

5

2 Overview & Algemeen

2.1 Algemeen

De Koningin Wilhelminaschool is een school voor basisonderwijs die uitgaat van een vereniging: Ver-

eniging ‘Een School met de Bijbel’. Vanuit deze schoolvereniging worden de activiteiten van de

school en de exploitatie van de school & de vereniging (ouderbijdragen, ledencontributies en der-

gelijke) verantwoord. Het bestuur van de vereniging bestaat uit zeven leden en functioneert vol-

gens de ‘Code Goed Bestuur’ als toezichthouder van de school.

2.1.1 Missie

Onze missie luidt: “Samen waarde(n)vol leren”.

Onze doelstellingen zijn gericht op Kwaliteit, Waarden, Samen.

De Koningin Wilhelminaschool is een christelijke school. Dit betekent dat we, uitgaande van de

grondslag van de school, de mens, en dus ook het kind, zien als een schepsel van God. Als gevolg

van de zondeval is zonde en dood realiteit in het leven van de mensheid geworden. Verlossing hier-

van is uitsluitend mogelijk op grond van het offer van Jezus Christus. Door geloof en bekering, ge-

werkt door de Heilige Geest, is rechtvaardiging mogelijk. Uitgangspunt voor ons onderwijs is in de

eerst plaats de Bijbel als Gods Woord en in de tweede plaats de daarop gebaseerde belijdenissen,

zoals die zijn neergeschreven in de Heidelbergse Catechismus, de Nederlandse Geloofsbelijdenis en

de Dordtse Leerregels.

De identiteit van de school werkt door in dat wat we doen en in de keuzes die we maken. Zo stre-

ven we een pedagogisch klimaat na waarbinnen de leerlingen zich geaccepteerd en veilig voelen.

Binnen dat klimaat worden leerlingen uitgenodigd tot verkennen, ondernemen en tot presteren

naar beste kunnen. Zo willen we komen tot de vorming van een evenwichtige persoonlijkheid en de

verwerving van kennis en attitude die noodzakelijk zijn voor het vervolgonderwijs.

2.1.2 Kernactiviteiten

De kernactiviteiten van de school zijn, naast het onderwijs uit Gods Woord, het behalen van de

kerndoelen zoals die door de wetgever als minimum doelen zijn gesteld. Sommige zaken móeten de

kinderen zich eigen maken, andere zaken staan wat minder op de voorgrond. Voor de kernvakken

te weten (begrijpend en technisch) lezen, taal en rekenen/wiskunde, is gekozen voor intensieve

aandacht, omdat deze basisvaardigheden onmisbaar zijn en de resultaten ervan door de overheid

steeds meer gebruikt worden om de kwaliteit van het onderwijs te beoordelen.

Het onderwijs in de Engelse taal heeft extra aandacht nodig. Enerzijds omdat de maatschappij

steeds verder internationaliseert (een gedegen kennis van deze ‘vreemde’ taal is voor steeds meer

beroepen noodzakelijk); anderzijds omdat de resultaten van Engels zwaarder meewegen in het

voortgezet onderwijs.

Page 9: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

6

2.1.3 Kerkelijke achtergrond

De Koningin Wilhelminaschool wordt vooral bezocht door kinderen uit het deel van Hardinxveld-

Giessendam dat wordt aangeduid als Neder-Hardinxveld. De school hanteert een open toelatingsbe-

leid, dat wil zeggen dat ouders die hun kinderen aan de Koningin Wilhelminaschool het onderwijs

willen laten volgen, van harte welkom zijn, mits zij de grondslag van de school zullen respecteren

en zij zich aan de regels van de school zullen houden. De keuze van ouders voor de school is veelal

vanwege de identiteit, gebaseerd op de missie/doelstellingen (zie § 2.1.1). Wat betreft de kerke-

lijke achtergrond van de gezinnen waarvan de kinderen naar de Koningin Wilhelminaschool gaan, is

er op de peildatum 1 oktober 2018 de volgende verdeling:

• Gereformeerde Gemeente: 51,2 %;

• Hersteld Hervormde Kerk: 9,8 %;

• Hervormde Gemeente (PKN): 19,6 %;

• Oud Gereformeerde Gemeente: 14,4 %;

• Overige kerkgenootschappen: 4,5 %;

• Niet verbonden aan een kerkgenootschap: 0,5 %.

In 2018 werd opnieuw deelgenomen aan het lokale project ‘Kerk, School en Gezin’. Dit project

houdt in dat op alle Hardinxveldse basisscholen in een vooraf vastgestelde week aandacht wordt

besteed aan eenzelfde thema. In het afgelopen jaar was gekozen voor het thema ‘Zing!’. In die

week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-

loof, belangrijk is.

2.1.4 Structuur van de school

De school heeft een directeur en een adjunct-directeur; daarnaast is er voor elke bouw een coördi-

nator. Daarnaast kennen we de volgende functies: interne begeleiders, een coördinator voor ICT,

onderwijsassistentes, conciërges en een managementassistente.

Het bestuur functioneert in de praktijk als toezichthouder. Er is een ‘Code Goed Bestuur’ waarin de

beleidskaders voor het management zijn verwoord (zie ook § 2.2.2). Over de uitvoering van het be-

leid doet de directie maandelijks verslag aan ‘de toezichthouder’ aan de hand van managementrap-

portages en verantwoordingen volgens de vastgelegde planning- en controlecyclus. Wanneer dit no-

dig wordt geacht, kan ‘de toezichthouder’ ook vooraf worden geïnformeerd over bepaalde zaken.

2.2 De schoolvereniging

2.2.1 Verkiezingen

In 2018 eindigde de bestuurstermijn van de heren J. Berkouwer en J.W. Korevaar. Beiden stel-

den zich herkiesbaar en werden tijdens de jaarvergadering herkozen voor een volgende termijn.

2.2.2 Verslag van het bestuur over het toezicht

Als bestuur van de vereniging houden we toezicht op de uitvoering van het beleid op school. Er is

sprake van een bestuur met toezichthoudende taak en een directeur met gemandateerde taken.

De directeur is gemandateerd voor de uitvoering van het beleid op de school. Deze ‘Policy Go-

vernance’ bestuur filosofie is leidend voor de praktijk.

Onze ‘Code Goed Bestuur’ is gedeeld in twee documenten: ‘Bestuursreglement deel 1’: nadere

regels inzake bestuur en toezicht; ‘Bestuursreglement deel 2: mandaatregeling/ijkpunten van

toezicht/toezichtskader.

Het bestuur wil nadrukkelijk als toezichthouder functioneren en dat wordt in deze documenten

benadrukt en uitgewerkt.

Page 10: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

7

In het bestuursreglement deel 1, d.d. mei 2013, wordt door de Toezichthouder geconformeerd

aan de aan de eisen die genoemd worden in de “code goed bestuur” van de PO-raad.

In augustus 2017 is er een nieuwe versie van de code goed bestuur van kracht geworden. Op een

tweetal uitzonderingen na conformeert de Toezichthouder zich aan deze nieuwe versie.

De uitzonderingen betreffen:

• Artikel 23 lid 3

De nieuwe code noemt een totale zittingsduur van acht jaar voor een toezichthouder. Conform

de bestaande afspraken houden we vast aan een zittingsduur van twaalf jaar voor een toezicht-

houder. De reden hiervoor is het beter kunnen waarborgen van continuïteit van toezicht bij het

huidige aantal van zeven toezichthouders. Ook het aantal beschikbare kandidaten is een reden

om een langere termijn aan te houden.

• Artikel 24 lid 5

De code noemt het melden van (on)betaalde nevenfuncties van toezichthouders. De hoofdfunc-

tie van de toezichthouders wordt in het jaarverslag gemeld. Nevenfuncties van toezichthouders

worden intern gemeld en zijn op aanvraag beschikbaar. Nevenfuncties zullen niet in het jaarver-

slag worden gemeld omdat de toegevoegde waarde van publicatie niet relevant wordt geacht.

De samenstelling van het bestuur, inclusief de functies, is als volgt:

Naam: Functie:

Dhr. B. Klijn

Dhr. J.W. Korevaar

Dhr. L.H.Y. Eskes

Dhr. J. Berkouwer

Dhr. A.J. Blokland

Dhr. D.C. van der Meijden

Dhr. G.J. van de Pol

Voorzitter

Secretaris

Penningmeester

Algemeen adjunct

lid

lid

lid

Mevr. L.R. van Dieren-Molenaar vervulde de rol van ‘ambtelijk secretaris’. Zij bereidde alle verga-

deringen voor, verzorgde de ingekomen stukken en notuleerde de vergaderingen.

Het bestuur kwam in 2018 in totaal negen keer in een reguliere vergadering bij elkaar. De toezicht-

houder onderhoudt zijn professionaliteit middels scholing.

De ‘mandaatregeling’ geeft de kaders aan waarbinnen de directeur zijn beleid voert; hij is eindver-

antwoordelijk voor alles, ook voor zaken die hij lager in de organisatie gedelegeerd heeft.

Verantwoording van het beleid vindt plaats aan de hand van de ‘ijkpunten’ die zijn vastgelegd in

een ‘schema van monitoring’ waarin de beleidsgebieden en de periode waarin de onderdelen van

beleid verantwoord moeten worden.

De beoordeling van deze verantwoordingsrapportages door het bestuur was positief. Het bestuur is

van mening dat de directeur zijn beleid voert binnen de gegeven kaders.

De school gaat uit van een vereniging die bestaat uit leden; de bestuurders worden gekozen uit en

door de leden. Door het contact met de leden van de vereniging, waarvan het grootste deel ook ou-

der is van de school, houdt het bestuur verbinding met de omgeving.

Een andere verbinding met de omgeving is het periodiek overleg met de plaatselijke kerken. For-

meel is er geen band met de kerken, maar er is wel een verbinding via de ouders naar de kerken.

Om die reden vindt het bestuur het van belang om regelmatig met afgevaardigden van de kerken te

overleggen.

Page 11: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

8

2.2.3 Leden schoolvereniging

In het jaar 2018 was er een aantal mutaties in het ledenbestand van de vereniging. Een aantal le-

den beëindigde het lidmaatschap, maar ook nieuwe leden melden zich aan. Op 31 december 2018

telde de vereniging 194 leden.

Elf leden gaven in 2018 aan hun lidmaatschap van de schoolvereniging te willen beëindigen. Zeven

nieuwe leden mochten we in het ledenbestand bijschrijven.

2.3 Medezeggenschapsraad In 2018 kwamen er diverse zaken onder de aandacht van de medezeggenschapsraad, zoals het pri-vacy document n.a.v. de AVG die inging op 28 mei 2018, de besteding van de werkdrukgelden, plan van aanpak RIE en de besteding van de taalsubsidie. De MR werd geïnformeerd en was betrokken bij zaken die het nieuwe schooljaar aangaan, zoals de formatie, het vakantierooster , de begroting en de ouderbijdrage. Ook waren wij als MR aanwezig bij de twee studiedagen m.b.t. het nieuwe schoolplan. Een gedeelte van de MR volgde een cursus op de Calvijnschool in Sliedrecht o.l.v. organisatie VOO. Hieruit vloeide een aantal actiepunten voort, zoals het updaten van het reglement van de MR en het opstellen van een ouderhulp beleid. Daarnaast werd de MR elke vergadering op de hoogte gebracht van het reilen en zeilen binnen de school. Er waren ook contactmomenten met de toezichthouders. De samenstelling van de medezeggenschapsraad is als volgt: Oudergeleding:

• dhr. R. de Jong

• mevr. A.F.G. Versluis-van Rossum voorzitter

• mevr. S. Blom-Tromp

Personeelsgeleding:

• dhr. N. den Breejen

• mevr. A. Stout-Maasland

• mevr. E. van Heteren

2.4 Ouderraad

De Ouderraad bestaat sinds september 2018 uit de volgende personen:

• dhr. W.J. van Buren voorzitter

• mevr. C.J.A. Buitendijk-Vink secretaris

• dhr. A. van Hartingsveldt penningmeester

• dhr. A.T. Bakker lid

• mevr. J.C. Bakker-op ’t Hof lid

• mevr. Z.H.E. Bijkerk-Boor lid

• mevr. N.P. Karels-Bruins lid

• dhr. G.A. Hak lid

• mevr. J. de Ruyter-Geluk lid

De werkzaamheden van de Ouderraad bestonden ook het afgelopen jaar o.a. uit de inning en het

beheer van de ouderbijdrage. De Ouderraad heeft een controlerende taak ten aanzien van

Page 12: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

9

uitvoering van de financiële administratie door de VGS, de Vereniging voor Gereformeerd Schoolon-

derwijs.

Verdere punten van aandacht waren:

• het beheer en de bestemming van het zendingsgeld

• adoptie van enkele kinderen via de stichting 'Woord en Daad'

• assistentie bij schoolavonden

• luizencontrole

• koningsspelen

• overblijven van de kinderen tussen de middag op school

• organisatie schoonmaakavonden

• hand- en spandiensten

• contactouders

Dankbaar zijn we voor de werkzaamheden die gedaan zijn en de positieve inzet van een flinke

groep ouders. We hopen ook in 2019 weer op een goede samenwerking.

3 Identiteit

De school hanteert een open toelatingsbeleid; dit betekent in de praktijk dat de leerlingen die

worden aangemeld welkom zijn op de school.

Met de ouders die voor het eerst een kind aanmelden, wordt een kennismakingsgesprek gevoerd.

Belangrijk punt van bespreking is de vergelijking tussen de schoolsituatie en de situatie thuis. Is

de school, en hoe identiteit op school in praktijk wordt gebracht, een verlengstuk van de opvoe-

ding thuis?

Voorkomen moet worden dat er voor het kind een spanningsveld ontstaat tussen school en thuis.

De keuze voor onze school is bij het grootste deel van de ouders gebaseerd op de identiteit van

de school. De verwachting is dat dit in de toekomst zo zal blijven.

Vrijwel alle gezinnen die onze school bezoeken, zijn aangesloten bij een kerkverband. Het be-

stuur van de school bestaat uit leden van de schoolvereniging die gezamenlijk een aantal kerk-

verbanden vertegenwoordigen.

Jaarlijks is er een overleg met een aantal afgevaardigden van de diverse kerkverbanden. Het

doel van dit gesprek is om voeling te houden met de achterban van de vereniging.

4 Onderwijs

4.1 Professionalisering

Het steeds veranderende onderwijs vraagt van het personeel andere competenties dan een aantal

jaren geleden. Het team is dan ook permanent bezig met professionalisering.

De intervisiemomenten vormen een vast onderdeel binnen de jaarplanning.

Onze specialist Begaafdheid, verzorgde ook in 2018 een aantal studiemomenten rond het onder-

werp begaafdheid voor alle collega’s. Individuele studie werd gevolgd door een aantal collega’s.

De coördinator van de bovenbouw rondde in het kader van zijn taak de opleiding ‘Middenmanage-

ment Primair Onderwijs’ af. Een collega vervolgde de gymopleiding. De bouwcoördinatoren start-

ten het scholingstraject voor teamleiders. Een collega begon aan de Master Special Educational

Needs. De directieleden voltooiden het studietraject waarmee de herregistratie als directeur res-

pectievelijk adjunct-directeur een feit werd. Een vervolgstudie werd gestart om in Deo volente

2022 de volgende herregistratie te kunnen realiseren.

Page 13: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

10

4.2 Kwaliteitszorg

‘Een school levert kwaliteit als de ontwikkeling ertoe leidt, dat de doelen van de school worden ge-

realiseerd in een mate die stemt tot tevredenheid van de school zelf, de medewerkers, de leer-

lingen, de ouders, de externe relaties en de overheid.’

Op onze school maken wij gebruik van ‘Werken Met Kwaliteit’, een kwaliteitsinstrument binnen

ParnasSys, het schooladministratieprogramma. Met één programma beschikken wij over tevreden-

heidspeilingen, schoolontwikkeling en persoonlijke ontwikkeling.

Op onze school worden tweejaarlijks vragenlijsten ingevuld door ouders, leerkrachten en/of leer-

lingen. De rapportages die na het invullen van de lijsten in 2017 werden gegenereerd, gaven ons

o.a. zicht op de aandachts-/verbeterpunten. In Deo volente 2019 zullen de vragenlijsten opnieuw

worden uitgezet.

In september werd door CPS een audit uitgevoerd. Deze bestond uit een analyse van diverse zaken

(o.a. opbrengsten, resultaten, beleid, kwaliteitszorg, Interne Begeleiding). Ook werden groepsbe-

zoeken gebracht en nagesprekken gevoerd. Een terugkoppeling in een teamvergadering vond aan

het einde van de dagen plaats en middels een rapportage. Samenvattend kwam CPS tot de conclu-

sie dat ‘De Koningin Wilhelmina School in Hardinxveld Giessendam zich kenmerkt door een plezie-

rige, gestructureerde sfeer waarin een groot, relatief jong team met effectieve elementen in veel

lessen goede resultaten behaalt. De ambitie in schoolontwikkeling is -onder andere- begaafde leer-

lingen passend onderwijs te bieden, teamleden te laten groeien en daarmee het team in ontwikke-

ling verder te brengen. De structuur is op orde, er is rust en regelmaat, en bij elkaar is er veel ken-

nis en ervaring.’

Adviezen kregen we o.a. ten aanzien van het creëren van een rijke leeromgeving voor de kinderen;

het hanteren van een ‘KWS-lesmodel’ in de midden- en bovenbouw en het versterken van de vakdi-

dactiek.

4.3 Schoolplan 2015-2019

“Samen waarde(n)vol leren”, zo luidt de missie van onze school. Op grond daarvan vertaalden we

drie strategische keuzes naar specifieke thema’s. Deze worden in de lopende schoolplanperiode ge-

bruikt om onszelf als school aan te spiegelen. In 2018 werd aandacht besteed aan:

Strategische keus 1 – Kwaliteit

Versterking en verbetering van de organisatorische, communicatieve en onderwijsinhoudelijke

werkprocessen binnen de school met als doel de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren.

Communicatie als onderdeel van een professionele cultuur

In 2018 kreeg de scholing in teamverband in het kader van de communicatie een vervolg. Onder lei-

ding van cursusleider M. van de Houten (Obruni) vervolgden we een training in het voeren van ge-

sprekken met kinderen. Aansluitend startten we met het in praktijk brengen van het geleerde en

maakten we een begin met het formuleren van een beleidsstuk t.a.v. de gesprekken met kinderen.

Page 14: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

11

Passend onderwijs

Tijdens een studiemoment dachten we verder na over opbrengstgericht passend onderwijs. De ge-

bruikte lesmethoden worden dusdanig gehanteerd dat aan onderwijsbehoeften van leerlingen wordt

voldaan en de opbrengsten minimaal in overeenstemming zijn met wat op grond van de leerling-

populatie verwacht mag worden. Onze specialist ‘Begaafdheid’, leidde ook in 2018 enkele studiemid-

dagen waarop we ons verdiepten in de onderwijsbehoeften van de meer- en hoogbegaafde leerlingen.

Strategische keus 2 – Waarden

Een onderwijsaanbod en een pedagogisch klimaat dat bijdraagt aan de ontwikkeling en vorming van

de leerlingen en afgestemd is op hun behoeften.

Identiteit

Het jaar 2018 startten we in januari met een bezinningsavond voor het team en de toezichthou-

ders. We dachten na over het thema ‘Open vensters naar de hemel’.

In september 2018 belegden we een avond waarop we samen met ouders en teamleden het onder-

werp ‘Mediagebruik in het gezin’ onder de loep namen.

Ons onderwijs

Wereld oriënterende vakken

Ten aanzien van de wereld oriënterende vakken werd na een voortraject van oriëntatie en uittes-

ten een tweetal nieuwe methodes in gebruik genomen voor de vakken Aardrijkskunde en Geschie-

denis. De keuze viel op respectievelijk Meander en Brandaan.

Lesmodel

Rondom een te hanteren lesmodel werd het boek ‘Expliciete directe instructie’ tijdens een aantal

teamvergaderingen besproken. De manier van werken zal t.z.t. worden vastgelegd als werkkader.

Burgerschap

In het kader van burgerschap en sociale integratie ontplooiing werkten we verder aan de verwoor-

ding van de visie op dit onderwerp. Een begin werd gemaakt aan de praktische uitwerking dit on-

derwerp. Tijdens het volgende kalenderjaar wordt dit vervolgd.

Strategische keus 3 – Samen

Versterking en verbetering van de samenwerking met betrokkenen in en rond de school.

Oudercontacten

De werkgroep ‘Ouderbetrokkenheid’ vervolgde de gestarte werkzaamheden. Het ouderportaal werd

in gebruik genomen en koffie- en/of informatiemomenten voor ouders werden georganiseerd.

Passie, vreugde en plezier

De eerder genoemde studiedagen droegen bij aan dit thema. Tevens was er aandacht voor contac-

ten in de informele sfeer, bijvoorbeeld tijdens de wekelijkse informele ontmoeting op vrijdagmid-

dag ná schooltijd.

Het volledige schoolplan is terug te vinden op de website van onze school.

In 2018 werd een begin gemaakt met het vergaren van input voor het nieuw te schrijven school-

plan, voor de periode van 2019 – 2023.

Page 15: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

12

4.4 Inspectie

Alle scholen in het primair en voortgezet onderwijs worden ten minste eens per vier jaar be-

zocht door de Onderwijsinspectie. Het doel van dit bezoek kan verschillend zijn:

• een thematisch onderzoek;

• een onderzoek ten behoeve van het onderwijsverslag;

• inzoomen op aspecten van toezicht of op deelonderzoeken bij de betreffende school;

In 2018 bracht de inspectie geen bezoek aan onze school.

4.5 Onderwijskundige ontwikkelingen

4.5.1 Levensbeschouwelijke identiteit

Bezinningsmomenten met het team waren er op de eerste schooldag, tijdens twee teamvergaderin-

gen en tijdens de studiedagen die we belegden. Wekelijks is er op maandag een opening en op vrij-

dag een sluiting met het personeel. Voor de personeelsleden die geen les geven is er dagelijks een

moment van bezinning in de vorm van een dagopening.

4.5.2 Pedagogische rol van de leerkracht

Een belangrijke rol die de leerkracht vervult is de pedagogische rol. Wij zijn ervan overtuigd dat

een positief pedagogisch klimaat in de groep de basis is om de kinderen de gelegenheid te bieden

om zich optimaal te kunnen ontplooien.

Binnen onze school spreken we regelmatig met elkaar over de pedagogische rol. Dit heeft grote

meerwaarde voor de school: de leerpunten worden met elkaar gedeeld. Zo wordt het ‘Samen’ uit

onze missie ingevuld.

4.5.3 Meer- en hoogbegaafdheid

Als Koningin Wilhelminaschool zoeken we al een aantal jaren naar mogelijkheden om kinderen die

bovengemiddeld presteren meer uitdaging te bieden.

Ondanks het streven naar ‘rijk onderwijs’ voor alle leerlingen blijft er een groep leerlingen die er

behoefte aan heeft om meer en op een andere manier uitgedaagd te worden. Deze leerlingen kun-

nen vanaf groep 6 in aanmerking komen voor een plaats in de plusklas. In 2018 richtten we ons met

name op:

• Het signaleren van meer- en hoogbegaafde leerlingen

• Het lesgeven aan deze leerlingen in de (plus)klas of in plusgroepjes

4.5.4 Zorg en begeleiding

Tijdens het maandelijkse overleg tussen directie en IB’ers (Intern Begeleiders) worden allerlei za-

ken met betrekking tot zorg en begeleiding besproken. De afspraken zijn vastgelegd in het hand-

boek voor de IB’ers, dat regelmatig wordt geactualiseerd. De inzet van onderwijsassistentes en RT

(Remedial Teaching) wordt wekelijks besproken in het overleg tussen IB’ers en RT’ers.

Naar aanleiding van de resultaten van de toetsen worden groepsplannen opgesteld, waarin wordt

verwoord op welke wijze de kinderen bij een specifiek vakgebied zullen worden begeleid. Met deze

werkwijze willen we de leeropbrengsten optimaliseren.

Page 16: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

13

4.6 Leerresultaten

De resultaten van ons onderwijs worden periodiek vastgesteld en geëvalueerd. Hierbij maken we

gebruik van toetsen behorend bij het LOVS (Leerling- en OnderwijsVolgSysteem).

In de tweede helft van groep 8 wordt deelgenomen aan de ‘Eindtoets Basisonderwijs’ van CITO. In

de volgende tabel wordt een overzicht weergegeven van de behaalde resultaten van de afgelopen

jaren.

Jaar LG SG OG Beoordeling

2016 534,5 534,0 531,9 Voldoende

2017 535,1 537,0 534,4 Voldoende

2018 534,9 536,7 534,4 Voldoende

LG = Landelijk Gemiddelde

SG = School Gemiddelde

OG = Ondergrens

4.7 Instroom en toelating van leerlingen.

Aanmeldingen/toelatingen Aantal aanmeldingen/toelatingen

Cursusjaar

2015-2016

Cursusjaar

2016-2017

Cursusjaar

2017-2018

Cursusjaar

2018-2019

aanmeldingen 57 43 43 52

afgewezen aanmeldingen 0 0 0 0

toegelaten leerlingen (totaal) 57 43 43 52

4.7.1 Demografische ontwikkelingen binnen het leerlingenbestand.

Leerlingen

Cursusjaar

2015-2016

Peildatum

01-10-15

Cursusjaar

2016-2017

Peildatum

01-10-16

Cursusjaar

2017-2018

Peildatum

01-10-17

Cursusjaar

2018-2019

Peildatum

01-10-18

In de woonplaats (Boven- èn Ne-

der-Hardinxveld/Giessendam)

1785 1787 1773 1755

Van de eigen school 415 413 407 417

In de woonplaats die de

school bezoeken (%)

23,2 23,1 23 23,8

4.7.2 Uitstroom van leerlingen.

Situatie leerlingen Aantal leerlingen

Cursusjaar

2016-2017

Per 01-08-16

Cursusjaar

2017-2018

Per 01-08-17

Cursusjaar

2018-2019

Per 01-08-18

uitgestroomd naar het VO 47 58 54

uitgestroomd naar het SBO 2 1 1

tussentijds uitgestroomd naar PO zonder

dat er sprake is van verhuizing

4 0 0

tussentijds uitgestroomd door verhuizing 1 3 14

tussentijds uitgestroomd na zendingsverlof 0 1 0

Page 17: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

14

4.7.3 Opbouw van het leerlingenbestand.

Groep Aantal leerlingen

Peildatum

01-10-15

Peildatum

01-10-16

Peildatum

01-10-17

Peildatum

01-10-18

Groep 1 45 37 36 49

Groep 2 61 54 53 60

Groep 3 51 61 48 48

Groep 4 52 51 62 49

Groep 5 45 50 50 61

Groep 6 55 49 53 49

Groep 7 59 53 52 50

Groep 8 47 58 53 51

TOTAAL 415 413 407 417

Met behulp van de geboortecijfers, aangereikt door de gemeente Hardinxveld-Giessendam èn de

geboortecijfers uit de kerkelijke gemeenten worden prognoses opgesteld die ons richting geven

w.b. het leerlingenaantal. Beide overzichten geven voor de toekomst een dalend leerlingenaan-

tal aan. Voor het kalenderjaar 2018 is dit niet van toepassing en ook voor 2019 lijkt er geen

sprake te zijn van een verdere daling van leerlingenaantal.

5 Personeel

We zijn dankbaar dat in het jaar 2018 het onderwijs aan de Koningin Wilhelminaschool kon worden

voortgezet. Hieronder volgt een kort overzicht van de personele en onderwijskundige zaken in dat

jaar.

5.1 Benoeming en ontslag

In 2018 werd een aantal personeelsleden benoemd. In het kader van de middelen die beschikbaar

werden gesteld ten behoeve van het verlichten van de werkdruk werd een tweetal onderwijsassis-

tenten benoemd. Ook werd een tweetal groepsleerkrachten benoemd aan onze school. De vacatu-

reruimte ontstond door zwangerschapsverlof en reguliere vacatureruimte.

5.2 Uitkeringen na ontslag

Uitkeringskosten als gevolg van eigen risicodragerschap van de Raad van Bestuur, kunnen bij de

Stichting BWGS worden gedeclareerd. In het boekjaar 2018 hebben geen afrekeningen of inhoudin-

gen op de bekostiging betreffende uitkeringen van ex-werknemers plaatsgevonden.

5.3 Jubileum

In het kalenderjaar 2018 werd aandacht besteed aan de jubilea van twee collega’s waarbij één col-

lega 12 ½ jaar verbonden was aan onze school en de andere collega 25 jaar werkzaam in het onder-

wijs was.

Page 18: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

15

6 Huisvesting

We zijn blij dat we dagelijks in ons mooie gebouw ons werk mogen doen en dankbaar dat we in vrij-

heid christelijk onderwijs kunnen geven op onze ‘School met de Bijbel’.

Wat betreft het onderhoud van het gebouw is er deze jaren weinig te onderhouden; het is met

name het regulier onderhoud van de installaties waarin geïnvesteerd wordt.

We hopen dat ons onderwijs, in dit nieuwe gebouw, nog vele jaren mogelijk zal zijn en gezegend

zal worden.

7 Communicatie en relaties

7.1 Bestuurlijke samenwerking

Onze vereniging is aangesloten bij de ‘Federatieve Vereniging Primair Onderwijs Rijnmond’; bin-

nen deze vereniging werkt een aantal schoolbesturen samen.

Deze samenwerking vindt veelal plaats op het niveau van de directeuren. Meerdere onderwerpen

kregen in het kalenderjaar 2018 aandacht: het herregistratietraject voor directieleden t.b.v. de re-

gistratie in het schoolleidersregister werd voor de eerste herregistratie afgerond; de vervangings-

pool ‘Klaswijs’ ging van start; ICT en de wetgeving rond privacy.

In samenwerking met de scholen in Sliedrecht, Streefkerk, Gorinchem, Leerdam en Werkendam is

overeengekomen om een kwaliteitsmeting te laten verrichten door CPS.

In het najaar van 2018 werd de algemene ledenvergadering gehouden.

7.2 Passend Onderwijs

De KWS maakt deel uit van het Reformatorisch Samenwerkingsverband ‘Berséba’.

Dit landelijk verband (140 besturen) is verdeeld in regio’s en onze school maakt deel uit van de re-

gio Randstad.

Binnen de eigen regio worden bijeenkomsten voor directeuren, intern begeleiders, teamdagen,

ambulante begeleiding, enz. georganiseerd.

Het samenwerkingsverband heeft niet alleen verantwoordelijkheid voor het SBO (Speciaal Basis On-

derwijs), maar ook voor het SO (Speciaal Onderwijs) en ‘zorg voor jeugd’ (tot 23 jaar) in het alge-

meen.

De scholen hebben een zgn. ‘zorgplicht’. Wanneer ouders hun kind aanmelden met een speciale on-

dersteuningsbehoefte, kan de school niet zeggen dat ze dat kind niet kan helpen en dat de ouders

dus maar ergens anders moeten gaan zoeken. De school heeft de plicht om met die ouders in over-

leg te gaan om samen te zoeken naar een plaats waar hun kind onderwijs kan ontvangen.

Alle vormen van zorg, de zgn. basisondersteuning, de preventieve en licht curatieve zorg en de ex-

tra ondersteuning zijn beschreven in het School OndersteuningsProfiel.

Regelmatig worden onze leerkrachten, met name door de intern begeleiders, geholpen bij het wer-

ken binnen ‘passend onderwijs’; directie en intern begeleiders worden ‘ geschoold’ tijdens net-

werkbijeenkomsten.

7.3 Contacten kerken

In 2018 waren er opnieuw gesprekken tussen een afvaardiging van het bestuur van de schoolvereni-

ging en een delegatie van de kerkenraad van plaatselijke kerkverbanden.

Het streven is dit overleg elke twee jaar met alle kerkverbanden uit onze achterban te voeren.

In 2018 werden gesprekken gevoerd met delegaties van de kerkenraden van de Oud Gereformeerde

Gemeente en van de Gereformeerde Gemeente.

Page 19: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

16

7.4 Contacten met de gemeente

Onze school participeert in de Lokale DirectieKring waarbij directieleden van alle Hardinxveldse

scholen in samenspraak met de gemeente met elkaar overleggen en afstemmen. Punten van aan-

dacht in 2018 waren o.a. de ouderbetrokkenheid en het vakantierooster. Vanuit de gemeente zijn

enkele LEA-werkgroepen (Lokale Educatieve Agenda) werkzaam die zich o.a. buigen over het VVE-

beleid en de verkeersveiligheid etc.

De gemeente subsidieerde de versterking van het taalonderwijs aan de scholen en stelde voor onze

school een bedrag beschikbaar van €7500,- .

De gesprekken over een multifunctioneel sportveld in nabijheid van de school waren in een verge-

vorderd stadium, maar werden uiteindelijk gestopt. Vanuit de wijk kwam veel tegengas, waardoor

de aanleg van het genoemde veld niet in de nabijheid van de school zal plaatsvinden.

7.5 Vertrouwenspersoon

Ook in 2018 hield onze vertrouwenspersoon zich op de hoogte van de ontwikkelingen in onderwijs

en samenleving. Hij deed dit met behulp van de artikelen over die onderwerpen in de kranten, ge-

zinsbladen en de periodieke uitgaven van ‘DRS Magazine’.

Wat de gang van zaken op de Koningin Wilhelminaschool betreft, las hij de uitgaven van de KWeetjeS,

evenals de door hem ontvangen documenten betreffende de bestuursvergaderingen.

In januari woonde hij de Nieuwjaarsreceptie van de school bij, in maart de bestuursvergadering, in

mei de jaarlijkse ledenvergadering en in december de Kerstfeestviering van de school.

Onze vertrouwenspersoon meldde dat er in 2018 geen aanleiding was geweest tot activiteiten in het

kader van behandeling van klachten.

7.6 Arbo en ziekteverzuim

Het digitaal systeem Youforce (by RAET) dat door de VGS gebruikt wordt voor de personeelsadmi-

nistratie werd uitgebreid met ‘Verzuimmanager’. Dit is een digitaal systeem voor de registratie van

ziekte/afwezigheid en het bewaken van de geldende termijnen. De personeelsleden van onze

school hebben te maken met een zelfstandig opererende bedrijfsarts, die zijn spreekuur heeft in

Rotterdam Kralingen.

Jaarlijks worden de verschillende aspecten van Arbo, namelijk veiligheid, gezondheid en welzijn,

aan de orde gesteld in een team- of bouwvergadering. Eventuele aandachtspunten die uit deze be-

spreking voortkomen, worden opgenomen in een plan van aanpak.

Vanuit de in 2017 opgestelde Risico Inventarisatie & Evaluatie werd een plan van aanpak geschreven.

Een verdiepend onderzoek agressie, geweld en discriminatie werd uitgevoerd alsmede een verdie-

pend en gecertificeerd onderzoek naar werkdruk. Een belangrijke uitkomst van dit onderzoek was

dat de stress door hoge werkdruk frequent wordt ervaren.

In dezelfde periode van dit onderzoek was er vanuit de Inspectie van Sociale zaken en werkgelegen-

heid een moment van inspectie op de arbeidsplaats. Ook hier was werkdruk een belangrijk aandachts-

punt.

Een belangrijke stap in de aanpak van deze werkdruk was de inzet van de middelen die hiervoor door

de overheid beschikbaar werden gesteld in te zetten. De tijd voor onderwijsassistentie werd uitge-

breid en op een andere manier ingezet. Deze stap lijkt nu al tot verlaging van de werkdruk te leiden.

In het kader van Bedrijfs HulpVerlening (BHV) volgen alle leerkrachten die een benoeming hebben

van twee dagen/week of meer het medisch gedeelte van deze scholing. Daarnaast is er in elke

bouw een aantal leerkrachten dat volledig bevoegd BHV’er is. Deze leerkrachten volgen ook het

brand technisch gedeelte van de BHV-cursus.

Page 20: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

17

De BHV-cursussen worden gegeven door een gecertificeerd bedrijf, waarmee de school een over-

eenkomst heeft.

De directeur is verantwoordelijk voor de veiligheid en de verzuimbegeleiding van personeelsleden.

Het gemiddelde ziekteverzuimpercentage van het personeel op de Koningin Wilhelminaschool was

in de afgelopen jaren als volgt:

2015 2,73%

2016 3,52%

2017 5,91%

2018 4,57%

Een landelijk gemiddelde over 2018 kan nog niet gegeven worden, dit is pas in de zomer van 2019

bekend.

7.7 Organisatie en beleid: contacten met ouders

Maandelijks verscheen onze nieuwsbrief ‘KWeetjeS’ waarin de ouders werden geïnformeerd over

het reilen en zeilen van de school.

Ook in 2018 fungeerden er voor elke groep twee ouders als ‘contactouder’; zij coördineerden di-

verse activiteiten en ondersteunden de leerkracht bij allerlei zaken: excursies, verjaardag van de

leerkracht, schoonmaakavond, enz.

Gedurende het jaar was er drie keer een moment waarop de ouders met de leerkracht(en) van hun

kind(eren) konden spreken. Ook werden er, wanneer dat gewenst was, ouderbezoeken gebracht.

Met de ouders van leerlingen in groep 8 was er een schoolkeuzegesprek.

De werkzaamheden van de werkgroep ‘Ouderbetrokkenheid’ werden in 2018 vervolgd.

Onze directeur, verzorgde op vijf momenten een zogenaamde ‘Koffiemorgen’. Tijdens deze mo-

menten stonden o.a. de volgende onderwerpen centraal: Ouderbetrokkenheid, Interne Begeleiding,

hoe werkt dat?; Ouderraad en Medezeggenschapsraad: wat doen deze mensen eigenlijk?

7.8 Schoolbegeleiding en ondersteuning

Voor ondersteuning en scholing van leerkrachten maakten we ook in 2018 gebruik van de diensten

van externe instanties als ‘Driestar educatief’.

Met de orthopedagoge van deze organisatie zijn periodiek (zes keer per jaar) bijeenkomsten van

het zgn. schoolondersteuningsteam. Samen met de ouders, leerkrachten en IB’er wordt de speci-

fieke zorg voor leerlingen besproken. Daarnaast ontvangt de school ondersteuning, van ambulant

begeleiders, voor leerlingen die extra ondersteuningsbehoefte hebben.

Ook de schoolarts en de schoolmaatschappelijk werkster gaven, waar nodig, extra ondersteuning

aan de leerkrachten.

Page 21: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

18

8 Financieel

8.1 Analyse van het nettoresultaat Realisatie 2018 Begroting 2018 Verschil

x € 1.000 x € 1.000

Baten

(B1) Rijksbijdragen

2.102 1.981 121

(B2) Overige overheidsbijdragen

24 8 17 (B3) Overige baten

29 26 4

Totaal baten

2.155 2.014 142

Lasten

(L1) Personele lasten

1.792 1.627 165 (L2) Afschrijvingen

56 57 -1

(L3) Huisvestingslasten

130 123 7 (L4) Overige instellingslasten

177 177 -0

Totaal lasten

2.156 1.985 171

Saldo baten en lasten

-0 29 -29

(R1) Saldo fin. baten en lasten

0 4 -3

Nettoresultaat

0 32 -32

Bovenstaande tabel geeft een weergave van de geconsolideerde staat van baten en lasten van de gehele organisatie. Het resultaat is als volgt opgebouwd:

Realisatie 2018 Begroting 2018 Verschil

Koningin Wilhelminaschool 13 32.212 -32.199 Vereniging 1.485 280 1.205 Ouderbijdragen -1.451 - -1.451

Totaal 48 32.492 -32.444

De baten en lasten van de vereniging en ouderbijdragen zijn ondergebracht onder de overige baten en de overige instellingslasten. In 2018 zijn twee ontwikkelingen te noemen die in de begroting en ons beleid niet waren opgenomen. De eerste betreft indexaties op de rijksbijdragen in verband met gestegen pensioenpremies en de nieuwe cao. Het totale effect hiervan op de rijksbijdragen is 105.000 euro geweest. De loonkosten laten als gevolg hiervan een vergelijkbare overschrijding zien. De tweede onverwachte ontwikkeling is het vervroegd vrijkomen van middelen voor werkdrukver-mindering. Zoals eerder in dit verslag aangegeven heeft de school in 2018 hier circa 26.000 euro voor ontvangen. Deze middelen worden onder andere ingezet voor een uitbreiding van onderwijsassisten-tie. Onderstaand een beknopte toelichting op de overige ontwikkelingen en de belangrijkste verschillen per categorie ten opzichte van de begroting. (B1) – De rijksbijdragen laten een positief verschil zien van ruim 121.000 euro. Voor bijna 132.000 euro wordt dit verklaard door de eerder genoemde ontwikkelingen. Het overige deel is het gevolg van indexaties op de bijdragen vanuit Passend Onderwijs en extra inkomsten voor zorgarrangementen

Page 22: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

19

(totaal 6.000 euro). Verder heeft de school 5.500 euro ontvangen voor een studieverlof, hier staan echter vervangingslasten tegenover. Tegenover de extra bijdragen heeft de school 22.000 euro minder groeibekostiging ontvangen dan begroot als gevolg van diverse verhuizingen. (B2) – De bijdragen vanuit de gemeente zijn hoger uitgekomen dan begroot als gevolg van een extra bijdrage voor het traject Taal (13.000 euro) en het traject Ouderbetrokkenheid (3.850 euro). (B3) – De overige baten komen wat hoger uit door huurinkomsten die onder de huisvestingslasten stonden begroot. Daarnaast is er een vergoeding ontvangen vanuit de federatie FPO voor geleverde inzet. (L1) – De personele lasten komen op totaalniveau 165.000 euro hoger uit dan begroot. In de begroting is 9.600 euro opgenomen onder de overige personele lasten in verband met verwachte loonstijgingen. Dit is onder de loonkosten gerealiseerd. Na correctie hiervoor komen de loonkosten bijna 129.000 euro hoger uit dan begroot en de overige personele lasten circa 36.000 euro. De overschrijding op de loonkosten wordt voor circa 105.000 euro verklaard door de gestegen pensi-oenpremies en de nieuwe cao. Daarnaast is er extra inzet gerealiseerd waar de middelen voor werk-drukvermindering tegenover staan. Dit betreft voor een deel extra inzet voor onderwijsassistentie, maar betreft ook een uitbreiding van het aantal kleutergroepen per schooljaar 2018/19 als gevolg van een hoge instroom. Omdat de bekostiging van deze leerling pas vanaf schooljaar 2019/20 wordt ontvangen is hier sprake van voorfinanciering. De totale begroting laat dit toe. Het verschil op de overige personele lasten kan voor 16.000 euro worden toegeschreven aan extra inzet van extern personeel, deels ook voor 2017. Daarnaast is er o.a. door de aanvankelijk niet ge-plande audit door CPS 15.000 euro meer uitgegeven aan nascholing. De overige afwijking is het gevolg van hogere kosten voor bedrijfsgezondheidszorg, werving en een doorverwijzing naar het speciaal onderwijs. (L2) – De afschrijvingen zijn conform begroting gerealiseerd. (L3) – De huisvestingslasten komen om een aantal redenen hoger uit dan begroot. Enerzijds is op basis van het nieuwe onderhoudsplan de dotatie met ruim 3.000 euro verhoogd. Anderzijds zijn de begrote huurinkomsten onder de overige baten gerealiseerd. Verder zijn er extra kosten geweest voor klein onderhoud en schoonmaak. (L4) – De overige instellingslasten komen conform begroting uit. (R1) – Als gevolg van de dalende rente komen de financiële baten lager uit dan begroot.

Page 23: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

20

8.2 Financiële positie

Onderstaand overzicht geeft de balans weer per 31 december van de afgelopen drie boekjaren. ACTIVA Ultimo 2018 Ultimo 2017 Ultimo 2016

x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000

Immateriële vaste activa - - - Materiële vaste activa 552 583 628 Financiële vaste activa 20 19 19

Totaal vaste activa 572 602 647

Voorraden - - -

Vorderingen 111 119 111

Liquide middelen 963 858 796

Totaal vlottende activa 1.075 978 907

Totaal activa 1.647 1.580 1.554

PASSIVA Ultimo 2018 Ultimo 2017 Ultimo 2016

x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000

Algemene reserve 849 841 844 Bestemmingsreserves publiek 252 259 267 Bestemmingsreserves privaat 97 96 95

Bestemmingsfonds publiek - - - Bestemmingsfonds privaat - - -

Eigen vermogen 1.197 1.197 1.205

Voorzieningen 257 224 192 Langlopende schulden - - - Kortlopende schulden 193 158 156

Totaal passiva 1.647 1.580 1.554

Als gevolg van een lage investeringsgraad is de materiële vaste activa met 31.000 euro gedaald. De investeringen komen later in deze paragraaf verder aan bod. De reserves zijn gelijk gebleven als wat overeenkomt met het geconsolideerde resultaat. Binnen de reserves wordt onderscheid gemaakt tussen de publieke (school) en private (vereniging en ouderbij-dragen) reserves. De voorzieningen zijn met 32.000 euro gestegen. Aan de voorziening groot onderhoud is 49.200 euro gedoteerd en ruim 13.500 euro onttrokken (onderhoudscontracten). Verder is er op basis van het personeelsbestand bijna 1.700 euro gedoteerd aan de voorziening jubileumuitkering. Vanuit de voor-ziening ouderschapsverlof is 4.900 euro vrijgevallen.

Page 24: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

21

8.3 Financiële kengetallen

Met behulp van een aantal kengetallen kan een verdere beoordeling worden gegeven van de financi-ele gezondheid van de organisatie. Naast de waarden zoals deze gelden voor 2016, 2017 en 2018, wordt tevens de algemene adviesnorm weergegeven. Kengetal Norm 2018 2017 2016

Liquiditeit 2,00 5,57 6,17 5,80

Solvabiliteit 0,50 0,73 0,76 0,78 Rentabiliteit n.v.t. 0,00% -0,42% 1,59% Huisvestingsratio max.10% 6,38% 6,80% 6,83% Weerstandsvermogen (bestuursniveau) 15,00% 30,67% 31,73% 30,48% Weerstandsvermogen (schoolniveau) 15,00% 26,08% 26,74% 25,47% Kapitalisatiefactor incl. privaat vermogen max.60% 64,70% 66,75% 65,87% Kapitalisatiefactor excl. privaat vermogen max.60% 60,88% 62,75% 61,82%

De liquiditeit en de solvabiliteit blijven over de afgelopen jaren vrij stabiel en voldoen ruim aan de gestelde adviesnormen. De school kan dus zowel op de korte als de lange termijn aan de verplichtin-gen voldoen. De rentabiliteit schommelt de afgelopen jaren rond de nullijn. Hierdoor blijven de financiële buffers op niveau. De huisvestingsratio laat zien of er niet teveel publiek geld weglekt aan huisvesting. Dit is niet het geval aangezien de maximale norm van 10% niet wordt overschreden. Het minimale weerstandsvermogen wordt gebruikt om vermogen beschikbaar te houden voor het opvangen van financiële calamiteiten. De standaard adviesnorm bedraagt 15%, waaraan de school ruim voldoet. De kapitalisatiefactor overschrijdt de maximale norm van 60% licht. Met name doordat de school een eenpitter is zijn de financiële buffers relatief hoger. In nominale bedragen is dat echter niet het geval.

8.4 Investerings- en financieringsbeleid

In 2018 is er voor 25.235 euro geïnvesteerd in materiële vaste activa. Begroot was een bedrag van 41.000 euro. Er is in 2018 een bedrag van 54.500 euro afgeschreven waardoor de boekwaarde van de activa is gedaald. De gerealiseerde investeringen hebben betrekking op de volgende categorieën:

ICT 15.493 euro

Inventaris en apparatuur 2.269 euro

Leermiddelen 7.474 euro

Totaal 25.235 euro De investeringen binnen de ICT hebben voornamelijk betrekking op de aanschaf van computer/lap-tops. Hier is minder voor uitgegeven dan begroot. Binnen de categorie van inventaris en apparatuur is in de begroting rekening gehouden met 9.000 euro (waarvan 5.000 euro een stelpost). De stelpost is onbesteed gebleven, wel is een begrote kastenwand aangeschaft. In 2018 is bijna 6.500 euro aan leermiddelen aangeschaft. Dit betreft met name een aanschaf van Wereldoriëntatie en leesboeken. Deze investering is goedkoper uitgevallen dan begroot, omdat een deel van de aanschaf van de methode voor Wereldoriëntatie is doorgeschoven naar 2019.

Page 25: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

22

8.5 Treasury verslag

In 2018 hebben er geen beleggingen en derivaten plaatsgevonden in risicodragend kapitaal. Er zijn geen wijzigingen opgetreden ten opzichte van voorgaand jaar. De publieke zijn niet ondergebracht in risicodragend kapitaal. De beschikbare vrije middelen werden overgemaakt naar een spaarreke-ning. Er hebben zich in het verslagjaar geen liquiditeitsproblemen voorgedaan. Bij het selecteren van een bank voor het onderbrengen van de spaartegoeden wordt door het bestuur gelet op de credit rating van de betreffende bank, conform de ‘Regeling beleggen, lenen en derivaten OCW 2016’ en met het oog op het zoveel als mogelijk waarborgen van een goed beheer van deze tegoeden. Om dit te waarborgen is door het bestuur een treasurystatuut opgesteld, waarin afspraken zijn vastgelegd inzake de wijze waarop wordt omgegaan met de regeling. Daarnaast is in dit statuut opgenomen wie welke verantwoordelijkheden op dit terrein heeft. Op hoofdlijnen staat in het treasu-rystatuut beschreven dat het beleid ten aanzien van beleggingen, leningen en derivaten met betrek-king tot de publieke middelen zeer behoudend is. De hoofdsom dient ten alle tijden gegarandeerd te zijn.

Vanuit private middelen is een lening verstrekt aan het samenwerkingsverband WSNS Barendrecht.

Het betreft een lening die aangegaan is per 1-8-2014. Het betreft een t.o.v. de bank achtergestelde

lening met een looptijd van 37 jaar. Totaal gaat het om 19.532 euro per 31 december 2018.

9 Toekomstperspectieven en continuïteit

9.1 Toekomstige externe ontwikkelingen

Bij het opstellen van de meerjarenbegroting 2019-2023 is rekening gehouden met externe ontwikke-lingen. Hierbij kan gedacht worden aan gevolgen van de Miljoenennota 2019, ontwikkelingen in de cao en de middelen voor werkdrukvermindering. Zie voor meer informatie de verantwoording bij de begroting 2019. Zaken met politieke en maatschappelijke impact: op dit moment is de landelijke en lokale politiek stabiel. Daarin zijn voor onze Vereniging geen zaken aanwezig van politieke impact. Ten aanzien van maatschappelijke impact monitoren wij op een nauwgezette manier de ontwikkelingen ten aanzien van de leerling prognoses. Deze cijfers gaan uit van een langzaamaan dalend aantal leerlingen.

9.2 Toekomstige interne ontwikkelingen Teldatum per 1 oktober 2017 2018 2019 2020 2021 2022

Onderbouw totaal 199 205 201 199 197 170 Bovenbouw totaal 208 212 209 204 199 206 Totaal 407 417 410 403 396 376

Bovenstaande overzichten laten de ontwikkeling van het leerlingaantal over de afgelopen en ko-mende jaren zien. Het leerlingaantal is afgelopen jaren gedaald van circa 450 leerlingen naar 407

340

360

380

400

420

440

460

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

Verloop leerlingaantal

Page 26: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

23

leerlingen in 2017. De trend over de langere termijn is dalend. Ook voor de komende jaren wordt een daling verwacht, waarbij rekening is gehouden met een jaarlijkse instroom van maximaal 44 leerlingen. De prognose van het leerlingaantal is echter zeer onzeker. De directie stuurt jaarlijks op een sluitende begroting met een passende formatie. Het risico van een dalend leerlingaantal wordt beheerst door tijdig te sturen bij het opstellen van de begroting. Omdat binnen het onderwijs een t-1 systematiek wordt gehanteerd is dit ook mogelijk. Functiecategorie 2018 2019 2020 2021 2022 2023

Directie 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 Leerkracht 19,14 19,61 18,99 18,24 18,24 17,82 O.O.P. 4,81 5,80 5,57 5,57 5,57 5,57 Vervanging eigen risico 0,74 0,55 0,55 0,55 0,55 0,55 Totaal 26,69 27,96 27,11 26,36 26,36 25,94

Bovenstaand overzicht laat het verloop van de inzet zien over de komende jaren. Een dalend leer-lingaantal zorgt op termijn ook voor een daling van de formatie. De gerealiseerde stijging in 2019 is het gevolg van de uitbreiding in de onderbouw per schooljaar 2018/19 en inzet van werkdrukmidde-len. Wanneer het leerlingaantal minder daalt dan verwacht zal de begrote terugloop in formatie niet of in mindere mate noodzakelijk zijn.

9.3 Staat van baten en lasten – begroting

Realisatie Begroting Begroting Begroting 2018 2019 2020 2021

x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000

Baten (B1) Rijksbijdragen 2.102 2.171 2.161 2.166 (B2) Overige overheidsbijdragen 24 8 8 8 (B3) Overige baten 29 25 25 25

Totaal baten 2.155 2.204 2.194 2.199

Lasten

(L1) Personele lasten 1.792 1.848 1.825 1.798 (L2) Afschrijvingen 56 59 68 69 (L3) Huisvestingslasten 130 127 125 125 (L4) Overige instellingslasten 177 187 187 187

Totaal lasten 2.156 2.221 2.205 2.179

Saldo baten en lasten -0 -17 -11 19

(R1) Saldo fin. baten en lasten 0 3 3 3

Nettoresultaat 0 -14 -9 22

Bovenstaand overzicht geeft de begroting weer voor de komende 3 jaar. Er is geen sprake van ma-jeure investeringen de komende jaren. Het overzicht laat de komende jaren resultaten rond de nullijn zien. Hiermee blijven de financiële buffers op peil en kunnen onvoorziene calamiteiten worden opgevangen. In de begroting is een af-weging gemaakt voor het aantal groepen in relatie met het aantal leerlingen. Per schooljaar 2018/19 is gestart met een 17e groep als gevolg van een eenmalig hoge instroom. Rekening houdend met een dalende instroom zal deze 17e groep niet structureel zijn. Vanaf schooljaar 2020/21 is rekening ge-houden met 16 groepen. Op basis van de grootte van de formatie kan dit waarschijnlijk door natuur-lijk verloop gerealiseerd worden.

Page 27: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

24

9.4 Balans - begroting ACTIVA Ultimo 2018 Ultimo 2019 Ultimo 2020 Ultimo 2021

x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000

Immateriële vaste activa - - - - Materiële vaste activa 552 560 576 524 Financiële vaste activa 20 32 31 30

Totaal vaste activa 572 592 607 554

Voorraden - - - - Vorderingen 111 112 112 112 Effecten - - - - Liquide middelen 963 898 908 1.015

Totaal vlottende activa 1.075 1.010 1.020 1.127

Totaal activa 1.647 1.602 1.627 1.681

PASSIVA Ultimo 2018 Ultimo 2019 Ultimo 2020 Ultimo 2021

x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000

Algemene reserve 849 827 826 855 Best. reserve publiek 252 244 237 230 Best. reserve privaat 97 97 97 97 Best. fonds publiek - - - - Best. fonds privaat - - - -

Eigen vermogen 1.197 1.169 1.160 1.182

Voorzieningen 257 285 318 351 Langlopende schulden - - - - Kortlopende schulden 193 148 148 148

Totaal passiva 1.647 1.602 1.627 1.681

Bovenstaande tabel toont de balans over 2018 en de jaren hierop volgend. De balans van 2018 is ge-

baseerd op de werkelijke cijfers. De waarden vanaf 2019 zijn echter berekend op basis van een

voorlopige inschatting van 2018 per het najaar 2018. Hierdoor kunnen er onlogische afwijkingen

ontstaan, de langere termijn ontwikkeling is echter wel inzichtelijk.

9.5 Interne risicobeheersings- en controlesystemen

Om de risico’s zoveel als mogelijk te beperken hanteert de school een planning en controle cyclus waarbij de directie samen met een externe adviseur van VGS de ontwikkeling van de financiële pres-taties monitort en hier ook periodiek verantwoording over aflegt richting het bestuur. De basis voor de verantwoording wordt naast de realisatie gevormd door de meerjarenbegroting die voorafgaand aan elk jaar door de directie wordt opgesteld en ter fiattering aan de raad van toezicht wordt voor-gelegd. In deze meerjarenbegroting worden zo veel als mogelijk financiële risico’s onderkent en wordt beoordeeld in hoeverre acties nodig zijn. Gedurende de periodieke monitoring wordt

Page 28: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

25

beoordeeld of tussentijds afgeweken moet worden van de begroting. Dit gebeurt na financiële rap-portages over de periodes tot en met februari en mei. Over het derde kwartaal volgt nog een rappor-tage waarin met name de nog resterende bestedingsruimte wordt beoordeeld. Daarnaast is ten behoeve van de interne controle, de administratieve organisatie beschreven van de processen met een financieel risico. Hierin is de functiescheiding, overdraagbaarheid en betrouw-baarheid van informatie gewaarborgd. Tussen het bestuur en haar administratieve dienstverlener, VGS Administratie, is daarnaast een Service Level Agreement van toepassing.

9.6 Belangrijkste risico’s en onzekerheden

De meerjarenbegroting is opgesteld in een veranderende context, waarin er sprake is van risico’s. Eén van de risico’s die jaarlijks terugkomt is de politieke instabiliteit op verschillende fronten. Sector breed is sprake van een tekort op de materiële bekostiging. Er zijn nog geen ontwikkelingen die wijzen op een correctie hiervoor. Dit gaat ten kosten van personele inzet. Verder is er nog onzeker-heid over de middelen voor werkdrukvermindering vanaf schooljaar 2021/22. Een ander risico is het lerarentekort. Hoewel onze school de regulier formatie de afgelopen jaren rond heeft kunnen krijgen, klinken er steeds meer andere geluiden. Zo heeft onze school in het ka-der van vervanging wel gebruik moeten maken van extern personeel. Vanaf schooljaar 2018/2019 wordt ook gebruik gemaakt van een externe vervangingspool. De begroting houdt rekening met deze kosten. Mogelijk risico is dat in de toekomst relatief meer duur extern personeel ingezet moet worden om gaten op te vullen. Het bestuur is hiervan op de hoogte en probeert deze ontwikkeling waar mogelijk voor te blijven. Een ander risico is de instroom van leerlingen de komende jaren. De instroom kan sterk fluctueren, wat leidt tot wisselingen in de bekostiging. Zo wordt op onze school ook een daling van het leerlingaantal verwacht. Dit heeft tevens gevolgen voor de formatie. Op ba-sis van afgelopen jaren lijkt het dat een teruggang in de formatie kan worden gerealiseerd door middel van natuurlijk verloop of beëindiging van tijdelijke contracten. Het financiële risico is hier-mee beperkt, echter wel aanwezig. Dit wordt mede ondervangen door in 2020 een nieuwe leerling-prognose op te stellen. Verder kunnen er risico’s zijn op het personele terrein. Te denken valt aan uitval van personeelsle-den, langdurig ziekteverzuim, disfunctioneren, schorsing en in het ergste geval ontslag. Als deze zaken zich voordoen kan er sprake zijn van financiële gevolgen. Ook als het gaat om groot onder-houd bestaat er een risico op onverwachte lasten. Voor de genoemde risico’s met een financieel gevolg wordt er een risicobuffer aangehouden, al zal de eerste stap altijd zijn om te beoordelen of een risico binnen de begroting opgevangen kan worden. Niet alleen financiële risico’s, maar ook niet-financiële risico’s zijn belangrijk. Te denken valt aan risico’s rondom de onderwijskwaliteit, het imago van de school en de naleving van de code ‘Goed Bestuur’. Zie voor dit laatste punt het verslag van het toezichthoudend orgaan. Als belangrijkste niet-financiële risico ziet het bestuur het (verwachte) tekort aan leerkrachten. In 2018 was het lastig om alle vacatures te vervullen. Als de krapte op de arbeidsmarkt toeneemt, zal dit niet eenvoudiger worden. Noodmaatregelen kunnen uiteindelijk leiden tot een situatie waarbij de continuïteit en daardoor ook de kwaliteit van het onderwijs onder druk komen te staan. Een ander niet-financiëel risico is de werkdrukbeleving. Ten aanzien van dit risico werden in 2018 de voor dit doel beschikbaar gestelde middelen ingezet en kwam er voor alle groepen meer onderwijsassistentie vrij.

9.7 Beheersing van risico’s

Voor het opvangen van de zogenaamde restrisico’s en onvoorziene calamiteiten gebruikt de school in haar financieel beleid onder andere het kengetal weerstandsvermogen om te zorgen dat er voldoende eigen vermogen beschikbaar is als risicobuffer. Voor de vaststelling van de hoogte van deze buffer is gebruik gemaakt van een standaard risicoprofiel 15%. In 2019 zal een analyse worden uitgevoerd over het vermogen van de organisatie. Enerzijds zal gekeken worden naar het risicoprofiel en welke

Page 29: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

26

buffers hiervoor nodig zijn. Anderzijds wordt beoordeeld of er nog vermogen beschikbaar is voor projectmatige bestedingen. Samen met deze analyse wordt het financieel beleidsplan opnieuw op-gesteld. Om niet onnodig de risicobuffer aan te spreken, wordt in elk geval getracht om risico’s tijdig te onderkennen, om indien nodig acties te ondernemen om de impact van het risico te verkleinen. De meerjarenbegroting is hiervoor een belangrijke tool. Het effect van een dalend leerlingaantal of een uit de pas lopend kostenpatroon is zo inzichtelijk. Ook kunnen in de meerjarenbegroting aanpassingen doorgerekend worden. De hierboven beschreven risicobeheersings- en controlesystemen zijn het afgelopen jaar toereikend geweest. Er zijn geen belangrijke risico’s opgetreden die de continuïteit van de organisatie in gevaar gebracht hebben. Er is dan ook geen reden om aanpassingen aan de systemen door te voeren. Intern leggen wij op verschillende manier verantwoording af over het gevoerde beleid t.a.v. risico’s en risicobeheersing. In een opsomming vindt deze verantwoording op de volgende manier plaats:

• Aan de ouders via onze nieuwsbrieven KWeetjeS

• Aan de leden van de Vereniging tijdens de algemene ledenvergadering

• Aan de medezeggenschapsraad via managementrapportages over het gevoerde onderwijskun-dige en financiële beleid

10 Verantwoording besteding prestatiebox

Ambities uit het bestuursakkoord

….gericht op opbrengstgericht werken

1. Schoolbesturen hebben meetbare doelstellingen geformuleerd gericht op leeropbrengsten taal

en rekenen.

2. Scholen werken opbrengstgericht.

3. Scholen meten de opbrengsten van vroegschoolse educatie

4. Scholen bieden maatwerk voor excellente leerlingen, waaronder hoogbegaafde leerlingen.

5. Geen onder presterende scholen meer.

6. Scholen stimuleren ouders om thuis activiteiten te ondernemen die bijdragen aan leerpresta-

ties.

7. Scholen maken hun opbrengsten transparant.

…..gericht op professionalisering

8. De bekwaamheid van leraren in afstemmen van het onderwijs op verschillen binnen de klas is

op orde.

9. De bekwaamheid van leraren met betrekking tot opbrengstgericht werken is op orde.

10. Alle leraren onderhouden hun bekwaamheden systematisch en worden gestimuleerd zich te re-

gistreren.

11. Scholen voeren een goed en effectief HRM-beleid.

12. Verbetering begeleiding en ondersteuning beginnende leraren.

13. Schoolleiders in regulier en speciaal onderwijs voldoen aan geactualiseerde bekwaamheidsei-

sen.

Ambities waar het bestuur zich in 2018 specifiek op richtte:

ambities doelstellingen voortgang realisatie

1. Er zijn op bestuursniveau meetbare

doelstellingen geformuleerd op leer-

opbrengsten taal en rekenen.

Er zijn streefdoelen geformuleerd voor

technisch- en begrijpend lezen, spel-

ling, woordenschat en rekenen/wis-

kunde.

Page 30: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

27

ambities doelstellingen voortgang realisatie

Twee keer per jaar heeft de directeur

een gesprek met de groepsleerkrach-

ten over de behaalde resultaten. Er

worden nieuwe doelen bepaald voor

de volgende periode.

2. Scholen bieden maatwerk voor excel-

lente leerlingen, waaronder hoogbe-

gaafde leerlingen

In 2018 vervolgde de school het tra-

ject over ‘Talentontwikkeling’. Er

werd een studiemomenten gehouden.

De Plusklas: meer- en hoogbegaafde

leerlingen uit groep 6 t/m 8 worden

één middag per week begeleid in de

Plusklas.

Eén van de collega’s heeft de taak

‘Specialistbegaafdheid’ en volgde

hiervoor een opleiding.

3. Scholen maken hun opbrengsten trans-

parant.

De eindopbrengsten worden weerge-

geven en toegelicht in het bestuurs-

verslag.

De opbrengsten van de LVS toetsen

worden vermeld in de schoolgids.

4. Scholen voeren een goed en effectief

HRM-beleid

Er is een vaste gesprekkencyclus; en

er is ruimte voor persoonlijke ontwik-

keling. Eén van de personeelsleden is

1 dag per week actief als coach; zij is

eveneens bevoegd als supervisor. In

het kader van de gesprekkencyclus

worden afspraken gemaakt voor de

persoonlijke ontwikkeling.

5. Verbetering begeleiding en ondersteu-

ning beginnende leraren.

Naast interne coaching en begeleiding

wordt aan startende leerkrachten een

traject aangeboden van beeld-coa-

ching. Deze begeleiding wordt

uitgevoerd door een bevoegd, extern

deskundige.

6. Schoolleiders in regulier en speciaal

onderwijs voldoen aan geactualiseerde

bekwaamheidseisen.

In het kader van de herregistratie van

directeur en adjunct-directeur ver-

volgden beide directieleden een scho-

lingstraject.

Page 31: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

28

11 Slotwoord

We vertrouwen door dit verslag op een correcte wijze verantwoording af te hebben gelegd over het

afgelopen jaar. Een verantwoording die we zonder Zijn onmisbare zegen zelf niet kunnen dragen.

We willen iedereen bedanken voor zijn of haar inzet en betrokkenheid in het afgelopen jaar bij de

Koningin Wilhelminaschool. Bovenal willen we de Heere danken dat ook het afgelopen jaar het on-

derwijs op onze school in vrijheid gegeven mocht worden. Graag sluiten we dan ook af met de

woorden uit Kolossenzen 1 vers 3: Wij danken den God en Vader van onze Heere Jezus Christus, al-

tijd voor u biddende.

J.W. Korevaar

Secretaris

Page 32: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

JAARREKENING 2018

Page 33: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

BALANS PER 31 DECEMBER 2018(na verwerking resultaatbestemming)

ACTIVA

Vaste activa

Materiële vaste activa 552.308 583.231

Financiële vaste activa 19.532 18.691

571.839 601.921

Vlottende activa

Vorderingen 111.499 119.285

Liquide middelen 963.188 858.335

1.074.687 977.620

Totaal 1.646.526 1.579.541

PASSIVA

Eigen vermogen 1.197.004 1.196.956

Voorzieningen 256.549 224.134

Kortlopende schulden 192.973 158.451

Totaal 1.646.526 1.579.541

GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM

20172018

Er hebben zich na balansdatum geen gebeurtenissen voorgedaan die melding hiervan noodzakelijk maken.

30

Page 34: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2018

Baten

Rijksbijdragen 2.101.750 1.980.515 1.934.428 Overheidsbijdragen

en -subsidies overige overheden 24.298 7.500 12.723

Overige baten 29.209 25.500 28.701

Totaal baten 2.155.256 2.013.515 1.975.851

Lasten

Personeelslasten 1.791.977 1.626.646 1.615.530

Afschrijvingen 56.158 57.407 61.789

Huisvestingslasten 130.158 123.000 127.706

Overige lasten 177.219 177.470 181.174

Totaal lasten 2.155.513 1.984.523 1.986.199

Saldo baten en lasten 256- 28.992 10.348-

Financiële baten en lasten 304 3.500 2.001

RESULTAAT BOEKJAAR 48 32.492 8.348-

BESTEMMING VAN HET RESULTAATVooruitlopend op het besluit van de algemene ledenvergadering stelt het bestuur voor om het resultaat

over 2018 ad € 48 als volgt te verdelen:

Algemene reserve 7.385 Bestemmingsreserves publiek 7.372- Bestemmingsreserves privaat 34

Totaal 48

Dit voorstel is reeds verwerkt in de jaarrekening.

2018 Begroting 2018 2017

31

Page 35: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

KASSTROOMOVERZICHT OVER 2018

Kasstroom uit operationele activiteiten

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 256- 10.348-

Aanpassingen voor aansluiting bedrijfsresultaat:

- Aanpassingen voor afschrijvingen 56.158 61.789

- Mutaties van voorzieningen 32.416 31.850

88.574 93.639

Veranderingen in werkkapitaal:

- Mutaties vorderingen 7.786 8.292-

- Mutaties kortlopende schulden 34.522 2.082

42.308 6.210-

Totaal kasstroom uit bedrijfsoperaties 130.626 77.081

Ontvangen interest 304 2.001

Totaal 304 2.001

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten 130.930 79.082

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

(des) Investeringen in materiële vaste activa 25.235- 16.805-

Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten 26.076- 16.805-

Mutatie van liquide middelen 104.854 62.277

2018 2017

32

Page 36: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

GRONDSLAGEN

Algemeen

De datum van opmaak van deze jaarrekening is:

Grondslagen voor de jaarrekening

De jaarrekening is opgesteld volgens de Regeling Jaarverslaggeving Onderwijs. Op grond daarvan zijn

de inrichtingseisen van boek 2, titel 9 van het Burgerlijk Wetboek en de richtlijnen van de Raad voor de

Jaarverslaggeving toegepast.

De in de jaarrekening opgenomen bedragen luiden in euro's.

Belangrijkste activiteiten van de rechtspersoon

Grondslagen voor waardering van activa en passiva

Waardering van activa en passiva

De activa en passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde, tenzij anders vermeld.

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs onder aftrek van de reeds verstreken

afschrijvingstermijnen. Gebouwen en terreinen worden slechts opgenomen voor zover deze economisch

eigendom zijn van het bevoegd gezag.

Aanschaffingen worden slechts gewaardeerd indien zij een waarde hebben van € 500 of meer per stuk,

dan wel per groep indien deze bij elkaar horen en ineens worden aangeschaft, b.v. lesmethoden.

Investeringsbijdragen van derden worden in mindering gebracht op het investeringsbedrag.

Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode.

Per categorie is naar aanleiding van de gebruiksduur de afschrijvingstermijn vastgesteld.

Voor de verschillende categorieën, worden de volgende afschrijvingstermijnen toegepast:

Jaren Jaren

Gebouwen en terreinen Audiovisuele hulpmiddelen 10

Permanente gebouwen 40 Inrichting speellokaal 20

Noodlokalen 15 Vloerbedekking 20

Houten berging 15 Overige inrichting 20

Dienstwoning 40 ICT 5

Terreinen 0 Bekabeling 14

Inventaris en apparatuur Onderwijsleerpakket

Leerlingensets 20 Leermethoden 9

Docentenset 18 Software bij methoden 9

Bureaustoelen - Overige materiële vaste activa

Schoolborden (krijt/white) 24 Vervoermiddelen 8

Kasten 20 Buitenspeeltoestellen en Rubber tegels 15

Overig 20 Betegeling schoolplein 15

Keukenapparatuur 10 Overige materiële vaste activa 15

Digitale schoolborden 8 Zonnepanelen -

Financiële vaste activa

Leningen

De verstrekte leningen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde vermeerderd met de direct

daaraan toe te rekenen transactiekosten en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs volgens de

effectieve-rentemethode. Baten en lasten worden in de de staat van baten en lasten verwerkt zodra de vorderingen aan

een derde worden overgedragen of een bijzondere waardevermindering ondergaan, alsmede via het amortisatieproces.

De activiteiten van de instelling bestaan voornamelijk uit dienstverlening op het gebied van onderwijs.

14 juni 2019

33

Page 37: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

Vlottende activa

Vlottende vorderingen

De verstrekte leningen en overige vorderingen die geen onderdeel zijn van de handelsportefeuille,

worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen

de geamortiseerde kostprijs minus benodigde voorziening voor oninbaarheid.

Ministerie van OCW

Onder deze post is het verschil opgenomen tussen het deel van de toegekende rijksbijdragen over het

schooljaar 2018-2019 dat betrekking heeft op 2018 en de in 2018 ontvangen bedragen.

Eigen vermogen

Algemene reserve

De algemene reserve bevat de exploitatie-overschotten. Deze reserve heeft geen specifieke bestemming.

Bestemmingsreserves publiek

Hieronder worden de reserves opgenomen die gevormd zijn uit exploitatie-overschotten van publieke geld-

stromen, waaraan het bestuur een bestemming heeft toegekend.

Bestemmingsreserves privaat

Hieronder worden de reserves opgenomen die gevormd zijn uit exploitatie-overschotten van

private geldstromen.

Voorzieningen

Voorziening groot onderhoud

Voor toekomstige uitgaven inzake groot onderhoud die voor rekening van de vereniging komen, wordt een

voorziening groot onderhoud gevormd ter egalisatie van de meerjarige onderhoudskosten. Op basis van een

meerjarenonderhoudsplan wordt jaarlijks een bedrag aan deze voorziening gedoteerd. Uitgaven ten behoeve

van groot onderhoud worden direct ten laste van deze voorziening gebracht.

Voorziening ouderschapsverlof

In de jaarrekening is een voorziening gevormd voor de verplichtingen inzake ouderschapsverlof.

Deze voorziening is berekend op basis van de salarisgegevens van personeel dat gebruik mag maken van

de regeling. De salarissen zijn verhoogd met 60% als opslag voor werkgeverslasten. Vervolgens is

30% van deze verplichting als voorziening opgenomen op basis van het ingeschatte gebruik in de toekomst.

De kosten van opname van ouderschapsverlof worden ten laste van deze voorziening gebracht.

Voorziening jubileumuitkeringen

In de jaarrekening is een voorziening gevormd voor jubileumgratificaties. Deze voorziening is bestemd om

toekomstige uitkeringen i.v.m. jubilea van 25 en 40 dienstjaren te kunnen bekostigen. Werknemers hebben op

grond van de CAO RPO hier recht op. De uitkering bedraagt bij 25 dienstjaren een half maandsalaris en bij

40 dienstjaren een heel maandsalaris. In beide gevallen wordt dit vermeerderd met 8% vakantietoeslag.

De voorziening is gebaseerd op algemene ervaringscijfers en schattingen.

Op grond van algemene ervaringscijfers is hiervoor een bedrag opgenomen van € 600 per FTE.

34

Page 38: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

Kortlopende schulden

Vlottende schulden

De overige kortlopende schulden worden na de eerste waardering gewaardeerd tegen de geamortiseerde

kostprijs volgens de effectieve-rentemethode.

Bij de eerste opname van kortlopende schulden worden deze opgenomen tegen reële waarde verminderd

met (in geval van een financiële verplichting die niet tegen reële waarde, met verwerking van waarde-

veranderingen in de staat van baten en lasten, is opgenomen) de direct daaraan toe te rekenen transactiekosten.

Overlopende passiva

Hieronder zijn de nog niet-bestede geoormerkte gelden opgenomen van de ontvangen OCW-subsidies.

OCW-subsidies waarop geen oormerking van toepassing is, worden ten gunste van het verslagjaar gebracht

waarop deze betrekking hebben.

De overlopende post te betalen vakantiegeld over de maanden juni t/m december is opgenomen voor

de opgebouwde vakantierechten van personeel dat per balansdatum in dienst is, vermeerderd met een opslag

voor sociale lasten.

Grondslagen voor bepaling van het resultaat

Algemeen

De baten en lasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop deze betrekking hebben. Lasten en

verplichtingen die hun oorsprong vinden vóór het einde van het verslagjaar en die vóór het opmaken van de

jaarrekening bekend zijn geworden, worden opgenomen in de jaarrekening.

Personele lasten

De personele lasten zijn onderverdeeld in de categorieën: lonen en salarissen, sociale lasten, pensioenen en

overige personele lasten. Onder de categorie lonen en salarissen zijn ook de onkostenvergoedingen (zoals

verhuiskosten, reiskosten, telefoonkosten etc.) opgenomen.

De kosten van opname van BAPO komen ten laste van de staat van baten en lasten.

Pensioenen

De pensioenverplichtingen zijn ondergebracht bij bedrijfspensioenfonds ABP. De dekkingsgraad per balansdatum

is 103,8%. Er bestaat geen individuele verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere

toekomstige premies bij een tekort van ABP. De pensioenpremies die betrekking hebben op het boekjaar zijn

als last in de staat van baten en lasten verantwoord.

KasstroomoverzichtHet kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.

Financiële kengetallen

De solvabiliteit geeft de mate aan waarin de instelling in staat is op langere termijn aan haar verplichtingen te

voldoen. De solvabiliteitspositie geeft de toestand op 31 december weer. Er is dus sprake van een

momentopname.

Solvabiliteit 1: eigen vermogen / balanstotaal

Solvabiliteit 2: eigen vermogen + voorzieningen / balanstotaal

De liquiditeit geeft de mate aan waarin de instelling in staat is op korte termijn aan haar verplichtingen te

voldoen. De liquiditeitspositie geeft de toestand op 31 december weer. Er is dus sprake van een momentopname.

Liquiditeit (current ratio): vlottende activa / kortlopende schulden

Liquiditeit (quick ratio): vlottende activa - voorraden / kortlopende schulden (indien geen voorraad op de balans is

gewaardeerd, is dit kengetal gelijk aan de current ratio)

De rentabiliteit is berekend door het exploitatieresultaat te delen op het totaal baten.

De kapitalisatiefactor is als volgt berekend:

(totaal kapitaal -/- gebouwen en terreinen ) / (totale baten + financiële baten)

Het weerstandsvermogen is als volgt berekend:

(eigen vermogen -/- materiële vaste activa) / rijksbijdragen

35

Page 39: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

KENGETALLEN FINANCIËLE POSITIE

Solvabiliteit 1

Solvabiliteit 2

Liquiditeit (current ratio)

Liquiditeit (quick ratio)

Rentabiliteit

Kapitalisatiefactor (incl. privaat)

Weerstandsvermogen (-/- MVA)

66,75%

31,73%

64,70%

2018

0,73

0,88

2017

5,57

5,57

0,00%

0,76

0,90

6,17

6,17

-0,42%

30,67%

36

Page 40: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

TOELICHTING BEHORENDE TOT DE BALANS

Aanschafprijs

Cum.

Afschrijving

Boekwaarde

1-1-2018 Investeringen

Des-

investeringen Afschrijvingen

Boekwaarde

31-12-2018 Aanschafprijs

Cum.

Afschrijving

Gebouwen en terreinen 294.866 35.630 259.236 - - 7.372 251.865 294.866 43.001

Inventaris en apparatuur 464.922 218.062 246.860 17.761 902 32.420 231.299 418.602 187.303

Andere vaste

bedrijfsmiddelen 193.022 115.888 77.135 7.474 576 14.889 69.144 184.317 115.174

Totaal 952.810 369.579 583.231 25.235 1.477 54.681 552.308 897.785 345.478

Desinvesteringen

Aanschafprijs Afschrijvingen Desinvestering

Inventaris en apparatuur 64.081 63.180 902

Andere vaste

bedrijfsmiddelen 16.179 15.603 576

Totaal 80.260 78.783 1.477

Boekwaarde

1-1-2018

Investeringen

en verstrekte

leningen

Des-

investeringen

en aflossingen

Waardever-

anderingen

Boekwaarde

31-12-2018

Overige vorderingen 18.691 841 - - 19.532

Totaal 18.691 841 - - 19.532

Toelichting financiële vaste activa

Vorderingen

Debiteuren 1.113 3.561

OCW/EZ 94.369 98.933

Gemeenten en GR's 1.302 -

Overlopende activa

Vooruitbetaalde kosten 11.977 7.678

Overige overlopende activa 2.738 9.113

Overlopende activa 14.715 16.791

Totaal 111.499 119.285

Materiële vaste activa

Financiële vaste activa

2018 2017

Dit betreft een lening die is verstrekt aan SWV WSNS Barendrecht en is aangegaan per 1-8-2014. Het betreft een t.o.v. de bank

achtergestelde lening met een looptijd van 37 jaar.

De rentevergoeding is 6,5% op jaarbasis. Vanaf 2018 is 4,5% rentevergoeding gereserveerd door WSNS Barendrecht voor

toekomstige investeringen.

37

Page 41: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

Liquide middelen

Tegoeden op bank- en girorekeningen 963.188 858.335

Totaal 963.188 858.335

Toelichting liquide middelen

Eigen vermogen

Resultaat

Overige

mutaties

Algemene reserve

Algemene reserve 841.234 7.385 - 848.619

841.234 848.619

Bestemmingsreserve (publiek)

Bestemmingsreserve materieel 259.236 7.372- - 251.865

259.236 251.865

Bestemmingsreserve (privaat)

Bestemmingsreserve algemeen 82.868 1.485 - 84.353

Overig 13.619 1.451- - 12.168

96.486 96.521

Totaal 1.196.956 48 - 1.197.004

VoorzieningenStand per 1-1-

2018 Dotaties Onttrekkingen Vrijval

Stand per

31-12-2018

Kortlopende

deel < 1 jaar

Langlopende

deel > 1 jaar

Personeelsvoorzieningen * 39.738 2.841 1.177 4.877 36.525 - 36.525

Voorziening voor groot onderhoud 184.396 49.200 13.572 - 220.024 21.885 198.139

Totaal 224.134 52.041 14.749 4.877 256.549 21.885 234.664

* PersoneelsvoorzieningenStand per 1-1-

2018 Dotaties Onttrekkingen Vrijval

Stand per

31-12-2018

Kortlopende

deel < 1 jaar

Langlopende

deel > 1 jaar

Ouderschapsverlof 24.421 - - 4.877 19.544 - 19.544

Jubileumuitkering 15.317 2.841 1.177 - 16.981 - 16.981

39.738 2.841 1.177 4.877 36.525 - 36.525

Stand per 31-12-2018Stand per 1-1-2018

2018 2017

De liquide middelen zijn direct opneembaar.

38

Page 42: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

Kortlopende schulden

Crediteuren 27.897 29.527

Belastingen en premies sociale verzekeringen 66.664 58.165

Schulden ter zake van pensioenen 29.000 18.227

Kortlopende overige schulden 1.575 297

125.136 106.215

Overlopende passiva

Vooruitontvangen subsidies OCW/EZ * 6.666 -

Vakantiegeld en -dagen 59.018 52.237

Overige overlopende passiva 2.152 -

Overlopende passiva 67.837 52.237

Totaal 192.973 158.451

* Verantwoording subsidies OCW/EZ (Model G)

G1. Verantwoording van subsidies zonder verrekeningsclausule

De prestatie is ultimo verslagjaar conform de subsidiebeschikking

Omschrijving Jaar Kenmerk

Bedrag van

toewijzing

Ontvangen t/m

verslagjaar

Lerarenbeurs 18/19 12.093 12.093

Totaal 12.093 12.093

G2. Verantwoording van subsidies met verrekeningsclausule

G2.A. Aflopend per ultimo verslagjaar

Omschrijving Jaar Kenmerk

Bedrag van

toewijzing

Stand begin

verslagjaar

Ontvangst in

verslagjaar

Lasten in

verslagjaar

Te verrekenen

ultimo

verslagjaar

niet van toepassing

Totaal - - - - -

G2.B. Doorlopend tot in een volgend verslagjaar

Omschrijving Jaar Kenmerk

Bedrag van

toewijzing

Stand begin

verslagjaar

Ontvangst in

verslagjaar

Lasten in

verslagjaar

Stand ultimo

verslagjaar

Saldo nog te

besteden

ultimo

verslagjaar

niet van toepassing

Totaal - - - - - -

Toewijzing

Geheel uitgevoerd en afgerond Nog niet geheel afgerond

aankruisen wat van toepassing is

Toewijzing

Toewijzing

2018 2017

39

Page 43: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

TOELICHTING BEHORENDE TOT DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN

Rijksbijdragen

Rijksbijdrage OCW 1.934.609 1.828.112 1.800.978

Geoormerkte OCW subsidies 5.427 - -

Niet-geoormerkte OCW-subsidies 74.742 71.372 62.027

80.169 71.372 62.027

Ontvangen doorbetalingen rijksbijdrage SWV 86.972 81.031 71.423

Totaal 2.101.750 1.980.515 1.934.428

Overheidsbijdragen en -subsidies overige overhedenOverige gemeentelijke en GR-bijdragen en -

subsidies

Gemeentelijke bijdrage educatie 12.950 - -

Overig 11.348 7.500 12.723

24.298 7.500 12.723

Totaal 24.298 7.500 12.723

Overige baten

Verhuur 2.581 - -

Ouderbijdragen 11.435 15.000 15.880

Overige

Verenigingsbaten 10.577 8.500 10.314

Overige baten personeel 1.339 - 203

Overige 3.277 2.000 2.304

15.192 10.500 12.821

Totaal 29.209 25.500 28.701

Begroting 2018 20172018

40

Page 44: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

Begroting 2018 20172018

Personeelslasten

Lonen, salarissen, sociale lasten en

pensioenlasten

Lonen en salarissen 1.329.126 1.174.949 1.179.273

Sociale lasten 225.542 189.894 196.573

Premies Participatiefonds 7.123 - 5.355

Premies VFGS 42.728 38.724 38.554

Pensioenlasten 183.401 159.209 157.378

1.787.920 1.562.776 1.577.133

Overige personele lasten

Dotaties personele voorzieningen 3.213- - 414-

Personeel niet in loondienst 15.685 - 36.709

(Na)scholingskosten 26.287 25.000 30.335

Kosten schoolontwikkeling/begeleiding 13.791 - 10.446

Kosten werving personeel 6.864 5.000 10.250

Kosten bedrijfsgezondheidszorg 8.593 4.000 6.376

Representatiekosten personeel 12.237 13.700 11.207

Kosten federatie 3.953 4.000 3.661

Overige 5.071 12.170 3.031

89.269 63.870 111.602

Af: uitkeringen 85.213- - 73.204-

Totaal 1.791.977 1.626.646 1.615.530

Het aantal personeelsleden over 2018 bedroeg gemiddeld 28 FTE. (2017 26)

Voor toelichting op de WNT zie bijlage WNT.

Afschrijvingen op materiële vaste activa

Gebouwen en terreinen 7.372 7.372 7.372

Inventaris en apparatuur 33.322 34.507 39.258

Andere vaste bedrijfsmiddelen 15.465 15.528 15.160

Totaal 56.158 57.407 61.789

Huisvestingslasten

Huur - 1.000- 815-

Onderhoud 7.388 5.000 7.928

Energie en water 20.989 20.000 19.632

Schoonmaakkosten 48.123 45.500 49.609

Belastingen en heffingen 3.257 3.500 3.275

Dotatie voorziening onderhoud 49.200 46.000 46.000

Bewaking/beveiliging 923 1.500 975

Overige 278 2.500 1.102

Totaal 130.158 123.000 127.706

41

Page 45: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

Begroting 2018 20172018

Overige lasten

Administratie- en beheerslasten

Administratie en beheer 27.072 26.500 27.304

Accountantslasten (controle jaarrekening) 1.180 3.300 2.097

Telefoon- en portokosten e.d 2.642 2.500 2.737

Kantoorartikelen 1.069 1.000 757

Verenigingslasten 2.712 4.220 4.413

Bestuurs-/managementondersteuning 6.062 6.000 5.241

Overige 750 - -

41.486 43.520 42.549

Inventaris en apparatuur

Onderhoud inventaris/apparatuur 2.490 2.500 3.059

2.490 2.500 3.059

Leermiddelen

Onderwijsleerpakket 41.564 42.000 41.773

Computerkosten 28.380 30.000 33.899

Kopieer- en stencilkosten 22.036 20.000 17.172

Overige lasten 2.273 1.000 3.483

94.252 93.000 96.327

Overige

Kantinekosten 3.290 3.000 3.045

Cultuureducatie 80 - 70

Schoolkrant 3.691 2.500 4.356

Abonnementen 5.121 3.500 4.012

Verzekeringen 228 250 228

Medezeggenschapsraad 490 500 53

Overige 26.092 28.700 27.476

38.991 38.450 39.240

Totaal 177.219 177.470 181.174

Specificatie honorarium

Onderzoek jaarrekening 1.180 3.300 2.097

Accountantslasten 1.180 3.300 2.097

Financiële baten en lasten

Rentebaten 304 3.500 2.001

Totaal 304 3.500 2.001

42

Page 46: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

OVERZICHT VERBONDEN PARTIJEN

Verbonden partij, minderheidsdeelneming

Nr Statutaire naam Juridische vorm Statutaire zetelContract-

onderwijs

Contract-

onderzoek

Onroerende

zakenOverige

1. Berséba Vereniging Utrecht nee nee nee

2. Federatie primair onderwijs Rijnmond Vereniging Hendrik Ido Ambacht nee nee nee

43

Page 47: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

Deze klassenindeling is gebaseerd op de uitkomsten van de complexiteitsvragen die als volgt zijn vastgesteld:

Gemiddelde totale baten 2

Gemiddeld aantal studenten 1

Gewogen aantal onderwijssoorten 1

Totaal aantal complexiteitspunten 4

Bedragen x € 1

Functiegegevens Directeur

Aanvang en einde functievervulling in 2018 01/01 - 31/12

Omvang dienstverband (in fte) 1,0

Dienstbetrekking (ja/nee) ja

BezoldigingIndividueel toepasselijke

bezoldigingsmaximum € 111.000

Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen € 76.544Beloningen betaalbaar op termijn € 11.900Subtotaal € 88.444

-/- onverschuldigd betaald bedrag € 0

Totale bezoldiging € 88.444

Gegevens 2017

Functiegegevens Directeur

Aanvang en einde functievervulling in 2017 01/01 - 31/12

Omvang dienstverband 2017 (fte) 1,0

BezoldigingIndividueel toepasselijke

bezoldigingsmaximum 2017 € 107.000

Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen € 72.140Beloningen betaalbaar op termijn € 11.236

Totaal bezoldiging 2017 € 83.376

WNT-verantwoording 2018 - Vereniging "Een School met de Bijbel”

1a. Leidinggevende topfunctionarissen met dienstbetrekking en leidinggevende topfunctionarissen zonder

dienstbetrekking vanaf de 13e maand van de functievervulling

Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze

verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op Vereniging "Een School met de Bijbel” van toepassing zijnde regelgeving:

Het bezoldigingsmaximum in 2018 voor Vereniging "Een School met de Bijbel” is berekend conform de WNT klassenindeling. Op grond

van de criteria valt deze rechtspersoon in klasse A, daarmee bedraagt het bezoldigingsmaximum € 111000. Het weergegeven individuele

WNT-maximum is berekend naar rato van de omvang (en voor topfunctionarissen tevens de duur) van het dienstverband, waarbij voor

de berekening de omvang van het dienstverband nooit groter kan zijn dan 1,0 fte.

Het individuele WNT-maximum vooor de leden van het toezichthoudend orgaan bedraagt voor de voorzitter 15% en voor de overige

leden 10% van het bezoldigingsmaximum, berekend naar rato van de duur van het dienstverband.

Brauns, V.M.

44

Page 48: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

1d. Topfunctionarissen met een bezoldiging van € 1.700 of minder

Naam topfunctionaris Functie(s)

B. Klijn Voorzitter

L.H.Y. Eskes Lid

J.W. Korevaar Lid

A.J. Blokland Lid

J. Berkouwer Lid

D.C. van der Meijden Lid

G.J. van de Pol Lid

45

Page 49: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN

Met de medewerkers zijn geen geformaliseerde afspraken gemaakt inzake niet opgenomen duurzame

inzetbaarheidsuren, zoals bedoeld in artikel 8 van de cao.

46

Page 50: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

OVERIGE GEGEVENS

47

Page 51: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

Controleverklaring

48

Page 52: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

DVE Audit B.V. Traverse 3 3905 NL Veenendaal T: 085-1305425 www.dveaudit.nl

Op de diensten van DVE Audit (kvk 70883092) zijn algemene voorwaarden van toepassing. Deze voorwaarden zijn bij ons kantoor op te vragen

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: Bestuur van de Vereniging "Een School met de Bijbel"

Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening 2018

Ons Oordeel Wij hebben de jaarrekening 2018 van Vereniging "Een School met de Bijbel" te Hardinxveld-Giessendam gecontroleerd. Naar ons oordeel:

• geeft de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Vereniging "Een School met de Bijbel" op 31 december 2018 en van het resultaat over 2018 in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs;

• zijn de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties over 2018 in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand gekomen in overeenstemming met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals opgenomen in paragraaf 2.3.1. Referentiekader van het Onderwijsaccountantsprotocol OCW 2018.

De jaarrekening bestaat uit:

• De balans per 31 december 2018; • De staat van baten en lasten over 2018; en • De toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële

verslaggeving en andere toelichtingen.

De basis voor ons oordeel

Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden en het Onderwijsaccountantsprotocol OCW 2018 vallen.

Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie ‘Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening’.

Wij zijn onafhankelijk van de Vereniging "Een School met de Bijbel" te Hardinxveld-Giessendam zoals vereist in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (Vio) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA)

Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Page 53: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

Geen controlewerkzaamheden verricht ten aanzien van de anticumulatiebepaling van artikel 1.6a WNT en artikel 5 lid 1(j) Uitvoeringsregeling WNT

In overeenstemming met het Controleprotocol WNT 2018 hebben wij geen controlewerkzaamheden verricht op gegevens in de WNT-verantwoording, of het ontbreken daarvan, op grond van de anticumulatiebepaling van artikel 1.6a WNT en artikel 5, lid 1 onderdeel j

Uitvoeringsregeling WNT. Dit betekent dat wij niet hebben gecontroleerd of er wel of niet sprake is van een normoverschrijding door een leidinggevende topfunctionaris vanwege eventuele dienstbetrekkingen als leidinggevende topfunctionaris bij andere WNT plichtige instellingen alsmede of de in dit kader vereiste toelichting juist en volledig is.

B Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen andere informatie

Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag andere informatie, die bestaat uit:

• het bestuursverslag; • de overige gegevens.

Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie:

• met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat; • alle informatie bevat die op grond van de Regeling jaarverslaggeving onderwijs en

paragraaf 2.2.2. bestuursverslag van het Onderwijsaccountantsprotocol OCW 2018 is vereist.

Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat. Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in de Regeling jaarverslaggeving onderwijs, paragraaf 2.2.2. bestuursverslag van het Onderwijsaccountantsprotocol OCW 2018 en de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening. Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag en de overige gegevens in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs en de overige OCW wet- en regelgeving. C Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening Verantwoordelijkheden van het bestuur en het toezichthoudend bestuur voor de jaarrekening Het bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening, in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. Het bestuur is ook verantwoordelijk voor het rechtmatig tot stand komen van de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties, in overeenstemming met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen.

Page 54: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

In dit kader is het bestuur tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of de onderwijsinstelling in staat is om haar activiteiten in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslaggevingsstelsel moet het bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voornemen heeft om de onderwijsinstelling te liquideren of de activiteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderwijsinstelling haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten toelichten in de jaarrekening. Het toezichthoudend bestuur is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslaggeving van de onderwijsinstelling. Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht, dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fouten of fraude en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel.

Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, het Onderwijsaccountantsprotocol OCW 2018, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit:

• Het identificeren en inschatten van de risico’s o dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten

of fraude; o van het niet rechtmatig tot stand komen van baten en lasten alsmede de

balansmutaties, die van materieel belang zijn; o het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden

en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing;

• Het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de onderwijsinstelling;

• Het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële

Page 55: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

verslaggeving, de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan;

• Het vaststellen dat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor er gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderwijsinstelling haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten we onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een instelling haar continuïteit niet langer kan handhaven;

• Het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; en

• Het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen en of de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand zijn gekomen.

Wij communiceren met het toezichthoudend bestuur onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing. Veenendaal DVE Audit B.V. M.P. Burger RA CIA

Page 56: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

52

Page 57: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

53

Page 58: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

54

Page 59: JAARVERSLAGGEVING 2018 · week werden Bijbelgedeelten behandeld waarin zingen tot eer van de Heere, als uiting van het ge-loof, belangrijk is. 2.1.4 Structuur van de school De school

55