Jaarverslag Landschapsanimator

J

A A

R V

E R

S L

A G

2

2

0 1

2

01

2

INHOUDSOPGAVE

INHOUDSOPGAVE 3 INLEIDING 4 WERKING LANDSCHAPSANIMATOR 5 COMMUNICATIE 9

1. Communicatie en sensibilisatie rond landschap en erfgoed 9 2. Studiedagen, lezingen, congressen 13

ACTIES 15

Actie 1. Hagen, houtkanten en bomenrijen met erfgoedwaarde 16 Actie 2. Herstel historische poelen 19 Actie 3. Streekeigen hoogstamboomgaarden 20 Actie 4. Plant van hier (autochtone bomen en struiken) 22 Actie 5. Stroomlijnen gemeentelijke subsidie-reglementen inzake KLE 24 Actie 6. Opwaardering landschap en erfgoed langs (historische) wegen 25 Actie 7. Herstel kleinschalig religieus erfgoed 26 Actie 8. Erfgoed- en kapelbomen 27 Actie 9. Taplopen 28 Actie 10. Landschapsbelevenissen 29 Actie 11. Holle wegen 30 Actie 12. Knotteam (Landschap zoekt Kapper m/v) 31 Actie 13. Stiltegebieden 32 Actie 14. Opmaak projectendatabank 33 Actie 15: ‘Den dodendraad’ (WOI-erfgoed) 34

PROJECTEN 35

Sassenierswoning aan de Kleine Nete in Grobbendonk (2) 37 Kempen-Hagelandroute (3) 39 Herstel historische dreven Meerhout (6) 40 La Bonne Espérance – Turnhout (7) 41 Bedrijventerrein - Geel (8) 42 Herstel hooiland en inpassing boerderij – Geel (11) 43 Parkherstel aan de Odradakapel – Balen (13) 45 Landschapsherstel en -inpassing Kempense Hoeve - Beerse (14) 46 Herstel de Ghellincklaan– Herentals (15) 48 Herstel historisch natte plaatsen in de Lovenhoek – Vorselaar (16) 49 Landschapsherstel ’T Stokt – Mol (18) 50 Parkherstel Platanenlaan - Mol 51 Landschapsherstel en graven van poel in Meerhout 53 Landschapsherstel en herstel poel in Meerhout 55 Landschapsherstel aan de Asbeek in Balen 58 Poelherstel in Olen 60 Landschapsherstel in Retie – aanplant KLE 61

PROSPECTIE, VERTALING EN PROMOTIE BESTAAND INSTRUMENTARIUM AOE 62 LANDSCHAPSWERKEN BUITEN ANKERPLAATS EN RELICTZONES 63

INLEIDING

Het jaarrapport is opgesteld door Regionaal Landschap Klein en Grote Nete (RLKGN). De landschapsanimator was in 2012 actief binnen de 17 gemeenten van het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete: Balen, Beerse, Dessel, Geel, Grobbendonk, Herentals, Herenthout, Kasterlee, Lille, Meerhout, Mol, Olen, Oud-Turnhout, Retie, Turnhout, Vorselaar en Vosselaar.

2012 was het eerste jaar dat RLKGN kon beschikken over de middelen van het Agentschap Onroerend Erfgoed. In 2012 was het landschapsteam dan ook voor het eerst actief in het werkingsgebied van RLKGN. Heel wat terreinrealisaties zijn het resultaat. Eerste oproepen en voorbereiding gebeurde al in 2011, dit jaar werd de werking van de landschapsanimator nog verder uitgebouwd. Prospectie, overleg en communicatie lagen hier aan de basis. Concrete acties en projecten in functie van landschapszorg werden voorbereid, opgezet en uitgevoerd.

WERKING LANDSCHAPSANIMATOR

1. Landschapsanimator De landschapsanimator stimuleert, bemiddelt tussen en motiveert overheden en particulieren tot het meewerken aan projecten en acties op het gebied van landschapszorg. Hij tracht het draagvlak voor landschap en landschapszorg te vergroten door concrete acties (cursussen, excursie, studiedag,…) op te zetten. Bijkomend probeert hij geïnteresseerde burgers, overheden, verenigingen,… samen te brengen in functie van zorg voor landschappelijk relevant historisch erfgoed. De functie van landschapsanimator werd ingevuld door:

Els Oostvogels juli – november 4/5 december 2012 5/5

Kevin Grieten (ter vervanging tijdens zwangerschapsrust Els Oostvogels) : januari – juli 2012: 5/5

De projecten en acties werden uitgevoerd zoals beschreven in het uitvoeringsbesluit inzake de vaststelling van de algemene regels voor de erkenning en de subsidiering van de landschapswerking van regionale landschappen.

2. Landschapsteam Voor de werken ikv de landschapswerking werkte het RLKGN samen met volgende bedrijven:

Het sociaal economiebedrijf Natuurwerk vzw (www.natuurwerk.be) Bergen Boomverzorging met TreeCompass in onderaanneming (www.bergenboomverzoring.be) Kennes (grondwerker/aannemer) (www.kennes.eu)

Het RLKGN is gebonden aan de wet op de overheidsopdrachten, de werken zijn dan ook op deze manier gegund. Het landschapsteam was actief bij:

Particulieren: 13 projecten Overheden: 5 projecten

71% van de middelen werd besteed bij particulieren, 28% van de middelen werden besteed bij overheden.

3. Overzicht overlegmomenten Hieronder een overzicht van alle overlegmomenten die in kader van de landschapswerking plaatsvonden.

OVERLEG IN KADER VAN LANDSCHAPSWERKING Nr Onderwerp Plaats Datum 1 landschapsanimator - overleg, werfbezoeken Geel, Kasterlee 05 jan 12

2 landschapsanimator- overleg, werfbezoeken Geel, Mol 06 jan 12

3 landschapsanimator - terreinbezoeken Landschapsteam Geel, Kasterlee, Mol, Vorselaar 10 jan 12

4 Stuurgroep Klein Engelandhoeve Turnhout 12 jan 12

5 landschapsanimator - terreinbezoek Landschapsteam Meerhout 18 jan 12

6 landschapsanimator - overleg, werfbezoek + trage wegen Balen 23 jan 12

7 landschapsanimator - overleg, werfbezoek ANB Vorselaar 26 jan 12

8 landschapsanimator - overleg, werfbezoek Geel, Kasterlee 30 jan 12

9 landschapsanimator - overleg, werfbezoek Geel 31 jan 12

10 landschapsanimator - overleg, werfbezoek Kasterlee 02 feb 12

11 landschapsanimator - overleg, werfbezoek Vorselaar, Mol 03 feb 12

http://www.natuurwerk.be/

http://www.bergenboomverzoring.be/

http://www.kennes.eu/

12 landschapsanimator - overleg, werfbezoek Geel, Grobbendonk 08 feb 12

13 landschapsanimator - overleg, werfbezoek Kasterlee 13 feb 12

14 landschapsanimator - overleg, werfbezoek Balen 14 feb 12

15 landschapsanimator - overleg, werfbezoek Meerhout, Geel 15 feb 12

16 Terreinbezoek LA - ANB Balen 17 feb 12

17 landschapsanimator - overleg, werfbezoek Meerhout 20 feb 12

18 landschapsanimator - overleg, werfbezoek Turnhout 23 feb 12

19 landschapsanimator - overleg, werfbezoek Vorselaar 27 feb 12

20 landschapsanimator - overleg, werfbezoek Meerhout, Geel, Vorselaar 15 mrt 12

21 Evaluatieoverleg landschapsteam Turnhout 03 apr 12

22 landschapsanimator - terreinbezoek OE Grobbendonk 26 apr 12

23 landschapsanimator - terreinbezoek ANB Grobbendonk 10 mei 12

24

landschapsanimator - informatievergadering Bosgroep KHR knotteam Kasterlee 15 mei 12

25 Overleg knotteams Zoersel 24 mei 12

26 landschapsanimator - overleg LA Antwerpen oprichting knotteam Zoersel 24 mei 12

27 Overleg Postel Mol 07 jun 12

28 overleg project landschapsanimator Postel Kasterlee 07 jun 12

29 Overleg Onroerend Erfgoed Antwerpen 14 jun 12

30 overleg project landschapsanimator Herentals Herentals 26 jun 12

31 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator Grobbendonk Grobbendonk 12 jul 12

32

overleg, terreinbezoek ANB, RLKGN, gmeente Olen project landschapsanimator Olen 17 jul 12

33 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator Meerhout Meerhout 17 jul 12

34 overleg intern trage wegen Kasterlee 09 aug 12

35 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator Geel Geel 10 aug 12

36 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator Retie Retie 10 aug 12

37 overleg, terreinbezoek project landschapanimator Mol Mol 14 aug 12

38 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator Balen Balen 16 aug 12

39 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator Geel Geel 16 aug 12

40 overleg, terreinbezoek project landschapanimator Balen Balen 19 aug 12

41 werfbezoek boomverzorging landschapsanimator Grobbendonk 21 aug 12

42 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator Kasterlee Kasterlee 22 aug 12

43 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator Turnhout Turnhout 22 aug 12

44 overleg project landschapsanimator Retie Retie 24 aug 12

45 overleg project landschapsanimator Herenthout Herenthout 28 aug 12

46 overleg, terreinbezoek landschapsanimator Morkhoven Morkhoven 28 aug 12

47 voorbereiding prominant Geel 31 aug 12

48 overleg, terreinbezoek project landschapanimator Geel Geel 31 aug 12

49 Prominant, stand bemannen RLKGN Geel 02 sep 12

50 overleg, terreinbezoek landschapsanimator Meerhout Meerhout 03 sep 12

51 overleg, terrenbezoek project landschapsanimator Geel Geel 03 sep 12

52 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator Tielen Tielen 03 sep 12

53

werfbezoeken Kennes aannemer graven poelen landschapsanimator

Meerhout, Olen, Vorselaar 07 sep 12

54 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator Morkhoven Morkhoven 10 sep 12

55 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator Kasterlee Kasterlee 17 sep 12

56 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator Kasterlee kasterlee 20 sep 12

57 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator Mol Mol 04 okt 12

58 overleg, terreinbezoek ANB, RLKGN (beheer houtkanten) Geel, Olen 05 okt 12

59 werfbezoeken natuurwerk project landschapsanimator Mol, Balen, Beerse 11 okt 12

60 terreinbezoek project landschapanimator Meerhout Meerhout 12 okt 12

61 werfbezoek poel Meerhout landschapsanimator Meerhout 12 okt 12

62 terreinbezoek project landschapanimator Retie Retie 12 okt 12

63 inventaris uitval plantgoed dreefaanplant Meerhout Meerhout 15 okt 12

64

voorbereiding werven Beerse Meerhout projecten landschapsanimator Beerse Meerhout 23 okt 12

65 terreinbezoek project Geel landschapsanimator Geel 25 okt 12

66 werfbezoek poel Geel Geel 30 okt 12

67 werfbezoek landschapsanimator Retie, Beerse Retie, Beerse 05 nov 12

68 werfbezoek landschapsanimator Mol Mol 09 nov 12

69 terreinbezoek project landschapsanimator bosgroep Kasterlee 12 nov 12

70 werfbezoeken landschapsanimator Beerse, Mol Beerse, Mol 16 nov 12

71 intern overleg visievorming Kasterlee 19 nov 12

72 overleg, terreinbezoek project landschapanimator Geel Geel 19 nov 12

73 terreinbezoek project Beerse landschapsanimator Beerse 21 nov 12

74 overleg, terreinbezoek project lanschapsanimator Meerhout Meerhout 22 nov 12

75 werfopvolging project landschapsanimator Mol 26 nov 12

76 werfopvolging project landschapsanimator Beerse 27 nov 12

77 werfbezoek Meerhout, Geel landschapsanimator Geel, Meerhout 30 nov 12

78 Terreinbezoek houtkanten Olen ANB Olen 05 dec 12

79 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator kasterlee 07 dec 12

80

tereinbezoek nationale boomgaardenstichting project Postel landschapsanimator Postel 09 dec 12

81 overleg, tereinbezoek project landschapasanimator Meerhout Meerhout 10 dec 12

82 overleg, terreinbezoek project landschapsanimator Retie Retie 11 dec 12

83 overleg gemeente Beerse project landschapsanimator dreef Beerse 17 dec 12

84 overleg project Antwerpse RL 'Buitengewone Plekjes' Mechelen 18 dec 12

4. Overzicht financiering

GLOBAAL OVERZICHT 2012 bedrag factuur deel Agentschap

Personeelskosten € 64.491,67 € 64.491,67

Werkingskosten € 8.772,72 € 8.725,00

Projectkosten € 100.032,30 € 56.838,58

Totale kosten 2012 € 173.296,69 € 130.055,25

Toegekende subsidie 2012 € 130.000,00

GEDETAILLEERD OVERZICHT PROJECTKOST 2012 Effectieve projectkosten 2012 € 56.838,58

Toegekende projectkosten 2012 € 56.783,33

Communicatie, sensibilisatie, studie (max. 20% van de projectkosten)

€ 3.782,58 (6%)

Projectkosten verbonden aan openbare instellingen (max.40% van de projectkosten)

€ 15.893,51 (28%)

Voor de volledige gevraagde documenten van de financiële afrekening verwijzen we graag naar bijlage 1; eindafrekening landschapsanimator Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete. De eindafrekening werd opgemaakt volgens de format aangeleverd door het Agentschap Onroerend Erfgoed. Bijlage 2 geeft een uittreksel uit de notulen van de Algemene Vergadering. Hierin geeft de Algemene Vergadering de goedkeuring van de resultatenrekening van 2012, alsook voor de begroting van 2013 (ref. afsprakennota 2013)

5. Overzicht kosten per project

loonkost

Loonkost landschapsanimator subtot.loonkost 64.491,67 -

werkingskost (verplaatsingskost, telefoon, LSK, …)

gevolgde cursussen, vectorworks, landschapskrant, …) 8.772,72 8.725,00 -

projectkost (60% te besteden bij P) Totaal RLKGN KlantP Sassenierswoning - Grobbendonk Eyskens Maes (2) 9.542,20 6.679,54 2.862,66

OB Herstel historische dreven Meerhout (6) 10.442,14 7.309,50 3.132,64

P Landschapsherstel rondom bedrijventerrein - Heylen Geel (8) 2.895,83 2.027,08 868,75

P Herstel hooiland en inpassing boerderij - Pauwels Geel (11) 4.384,19 2.777,14 1.607,07

OB Ontsluiting Odradakapel - Balen (13) 1.375,61 962,93 412,68 P Landschapsherstel en -inpassing Kempense Hoeve - Royens Beerse (15) 11.455,49 8.018,84 3.436,65

P Herstel historisch natte plaatsen in de Lovenhoek - Natuurpunt - Vorselaar (16) 3.054,04 2.137,83 916,21

OB Herstel kapel en herstelsnoei dreef 'de Ghellincklaan' - Herentals (15) 25.784,45 5.156,89 20.627,56

P Landschapsherstel en poel ’ T Stokt - Smet Mol (18) 10.998,49 7.698,94 3.299,55

P Landschapsherstel poel - Borghgraef Meerhout 1.422,96 996,07 426,89

P Landschapsherstel platanenlaan - Peeperstrate Mol 4.510,82 3.157,57 1.353,25

P Landschapsherstel - Koen Borghgraef Meerhout 648,86 454,20 194,66

P Landschapsherstel Poel - Yoere Van Dijck Meerhout 989,78 692,85 296,93

P Herstel houtkant - Van Buggenhout Balen 98,16 68,71 29,45

P Landschapsherstel- Frank Hye Balen 2.749,77 1.924,84 824,93

OB Poelherstel Olen 786,50 550,55 235,95

P Coördinatie werken uren landschapsteam 1.397,55 978,29 419,27

subtotaal uitgevoerde projecten 92.536,84 51.591,77 40.945,09

P Landschapsherstel- Yoeri Van Dijck Meerhout (enkel plantgoed) 1.021,43 715,00 306,43

P Landschapsherstel Vandeweyer Retie (enkel plantgoed) 1.070,32 749,22 321,10

subtotaal nog niet uitgevoerde projecten 2.091,75 1.464,23 627,53

subtotaal projectkost 94.628,59 53.056,00 41.572,61

28% van projectmiddelen besteed bij openbare besturen

72% van projectmiddelen besteed bij private personen

studie & communicatie (20% projectkost) Totaal RLKGN Klant

OB Boomchirurg - beheerplan Ghellincklaan - Herentals 2.733,39 1.913,37 820,02

P Boomchirurg - beheerplan Sassenierswoning (2) 641,30 448,91 192,39

Monumentenzorg La Bonne Esperance, Turnhout - lidgeld (7) 40,00 28,00 12,00

Werfpanelen landschapswerking 1.989,00 1.392,30 596,70

subtotaal 5.403,69 3.782,58 1.621,11

Totaal 130.055,25 43.193,72

LANDSCHAPSWERKING 2012 kostenverdeling

COMMUNICATIE

Communicatie en sensibilisatie rond landschap en erfgoed

Pers- en krantenartikels In 2011 en 2012 werd de landschapswerking aan het ruime publiek voorgesteld. Het doel is het brede publiek te sensibiliseren en betrekken bij acties van RLKGN; RLKGN bekendmaken; activiteiten aankondigen, concrete acties voor landschap en/of erfgoed uitwerken, draagvlakverbreding. Volgende artikels betreft de landschapswerking zijn verschenen in 2012.

RLKGN lanceerde in de maand oktober een oproep voor de oprichting van een knotteam. Deze oproep werd opgenomen in 75% van de gemeentelijke communicatiekanalen van het werkingsgebied opgenomen.

Landschapsloket

Over volgende onderwerpen werd regelmatig advies verleend en dit hoofdzakelijk aan particulieren: Advies over wetgeving, beheer van houtkanten, beheer van grote tuinen en hoe deze in te passen in het landschap, beheer van fruitbomen, beheer van hoogstambomen.

titel medium datum

1 Fietspad opwaarderen De Streekkrant 22/02/2012

2 Verfraaiing fietspad Herentals-Aarschot Gazet van Antwerpen 22/02/2012

3 Soortenfietspad toont natuur De Zondag 26/02/2012

4 De Liereman wordt stiltegebied Het Nieuwsblad 11/04/2012

5 Landschap De Liereman mag zich voortaan ‘stiltegebied’ noemen Gazet van Antwerpen 14/04/2012

6 Tweede stiltegebied voor provincie De Streekkrant 18/04/2012

7 Werken aan groen karakter De Streekkrant 30/05/2012

8 Kempense landschapsgidsen krijgen diploma Het Nieuwsblad 19/06/2012

9 Fietsroute Kempen-Hageland opgewaardeerd Het Laatste nieuws 20/06/2012

10 Fietsers op oud treinspoor krijgen groene opvoeding Gazet van Antwerpen 21/06/2012

11 Fietsen op spoor in het groen De Zondag 24/06/2012

12 Heringericht De Vennen voorkomt wateroverlast Gazet van Antwerpen 18/08/2012

13 Op wandel in natuurgebied De Vennen Het Nieuwsblad 18/08/2012

14 Nieuws uit de gemeente: Knotteam Gazet van Antwerpen 26/09/2012

15 Mee fietsen op de Dag van de Trage Weg De Streekkrant 17/10/2012

16 Laat je knotbomen gratis knotten De streekkrant 24/10/2012

17 Fietstocht tijdens inhuldiging ‘trage wegen-bordjes’ Het Laatste Nieuws 25/10/2012

18 Knotteam Gazet van Antwerpen 30/10/2012

Landschapskrant Tweemaal per jaar wordt een landschapskrant uitgegeven met een totale oplage van 140000 exemplaren,

waarin volgende rubrieken aan bod komen: Voorwoord Artikels i.k.v. natuurbehoud en KLE, landschap en streekeigen karakter, natuureducatie,

natuurrecreatie, erfgoed Verslagen van concrete projecten en activiteiten Oproepen voor deelname aan projecten Activiteitenkalender

In de landschapskrant van het voorjaar 2012 kwamen volgende thema's aan bod (vetgedrukte themas betreffen de landschapswerking)

IN DIT NUMMER:

Colofon

Voorwoord van de voorzitter

Fauna-akkers

2012, het jaar van de vleermuis

Stille Kempen i.h.k.v. Stilteproject

Nooit uitgekeken op beken i.h.k.v. Bekenwatch

Agenda (cursussen, activiteiten,…)

Fig Landschapskrant voorjaar 2012

In de landschapskrant van het najaar 2012 kwamen volgende thema's aan bod:

Fig Landschapskrant najaar 2012

IN DIT NUMMER:

Colofon

Voorwoord van de voorzitter

Kempengids worden

Knotbomen en houtkanten

Bijzzzondere akkers

Langs trage wegen

KomeNete – Agenda (Cursussen, Activiteiten,…)

Website In 2009 liet RLKGN een ontwerp maken voor een eigen website (www.rlkgn.be). Op de website is permanent info te vinden over de landschapswerking van het RLKGN. Ook worden regelmatig nieuwe info of oproepen op de website gepubliceerd.

http://www.rlkgn.be/

Facebook Ook op facebook werd in 2012 regelmatig berichten geplaatst ikv de landschapswerking (de oproep voor het knotteam, projecten, een werf in uitvoering, een bezienswaardigheid, … )

Werfpanelen landschapswerking

In 2012 zijn werfpanelen ontwikkeld om te plaatsen bij de werven van de landschapswerking. De panelen geven een algemene toelichting over het regionaal landschap, de landschapswerking gesteund door Agentschap Onroerend Erfgoed. Op de achterzijde is de mogelijkheid om een A3 in te schuiven aangaande het betreffende project. Deze panelen worden een week voor de aanvang van de werken geplaatst aan de werf en worden verwijderd een week na het voltooien van de werken.

Tentoonstelling

Tijdens KomeNete (19 augustus 2012) lanceerde RLKGN een nieuwe tentoonstelling opgemaakt door de communicatiemedewerker. Het is een visueel aantrekkelijke tentoonstelling die informatie geeft over de algemene werking, de landschapswerking, projecten, geschiedenis van de Kempen. Op de twee onderste panelen kan de toeschouwer een puzzel maken; “Wie woont waar?”. Daarmee is de tentoonstelling zowel informatief als educatief.

2. Studiedagen, lezingen, congressen

. Deelname evenementen of activiteiten door de landschapsanimator

ACTIVITEITEN Nr Onderwerp deelnemers plaats datum

1 KomeNete 250 Balen 19/08/12

2 Prominant 2000 Geel 2/09/12

Bijwonen opleidingen rond het thema landschapszorg

OPLEIDINGEN Nr Omschrijving Organisator Datum Plaats

1 ANKONA studiedag ANKONA 11/02/2012 Antwerpen

2 studiedag SOLABIO SOLABIO 7/03/2012 Herkenrode

3 Doelgericht communiceren voor de natuursector INVERDE 8-9/3/12 Brussel

4 Communicatie bij natuurherstelprojecten Natuurpunt 12/04/2012 Averbode

5 Excursie Noord-Zuid Kempense heuvelrug RLKGN ism KULeuven, OE 21/03/2012 Kasterlee

6 Studiedag Erfgoed in Groene Landschappen PROVANT 27/03/2012 Boom

7 Salongesprek Ar-Tur Ar-Tur 12/06/2012 Vosselaar

8 Provinciale Landschapsdag PROVANT 25/09/2012 Zoersel

9 EUROPARC conferentie RLKM 22-26/10/12 Genk

Cursus Kempense landschapsgids In samenwerking met Natuurpunt Educatie, Provinciaal Groendomein Prinsenpark en de Retiese heemkundige kring ‘Zeven Neten’ vzw werd een cursus Kempense landschapsgids georganiseerd in 2012. In totaal werden 26 Kempense landschapsgidsen opgeleid. Op 16 juni 2012 vond de diploma uitreiking plaats. Er verschenen hierover ook een aantal artikels in de pers.

Vorming en excursies rond het thema landschapszorg VORMING EN EXCURSIES

Nr Datum Omschrijving Aantal

deelnemers rol RLKGN Organisator Plaats

1 11/02/2012 ANKONA - Plant van Hier 300 spreker Provincie Antwerpen Antwerpen

2 10/03/2012 excursie RvB Bosgroep Noorderkempen 10 organisator RLKGN en BGNK

Oud-Turnhout

3 11/03/2012 excursie Turnhoutervoorde 35 mede-organisator

RLKGN en Taxandria geschiedkundige kring

Turnhout, Oud-Turnhout

4 14/03/2012 excursie bio-ingenieurs KULeuven 25 organisator RLKGN en KULeuven

Oud-Turnhout

5 17/03/2012 cursus Kempengids 26 mede-organisator RLKGN, Natuurpunt Retie


7 31/03/2012 cursus Kempengids 26 mede-organisator RLKGN en KULeuven Retie




11 5/05/2012 cursis Kempengids 26 mede-organisator RLKGN, Natuurpunt Retie





16 16/06/2012 diploma-uitreiking Kempengids 26 mede-organisator RLKGN, Natuurpunt Retie

17 19/06/2012 Proviciale Milieudag 100 mede-organisator provincie Antwerpen Westerlo

18 21/06/2012 Lezing identiteit van de Kempen 10 spreker SPK Turnhout

19 23/06/2012 diploma-uitreiking stiltegids 30

20 6/09/2012 Salon stilte en erfgoed 15 mede-organisator VormingPlus Kempen Turnhout

21 13/09/2012 Landschapspark Zuidrand - Plant van Hier 30 spreker Landschapspark Zuidrand Kontich

22 20/09/2012 Regiowerking Kempen - Plant van Hier 25 spreker Regiowerking Kempen Olen

23 25/09/2012 Provinciale landschapsdag 120 deelnemer Provincie Antwerpen Zoersel

24 28/09/2012 Excursie Stichting Toekomstboom 10 mede-organisator RLKGN ism BGKH, BGNK

Retie, Kasterlee, Herentals

25 3/10/2012 Staten-Genereaal Platteland 100 deelnemer RURANT Westerlo

26 7/10/2012 Excursie Turnhoutervoorde 30 mede-organisator

RLKGN en Taxandria geschiedkundige kring

Oud-Turnhout

27 8/10/2012 Lezing Identiteit van de Kempen 350 spreker Actueel denken en leven Turnhout

28 12/12/2012 Lezing identiteit van de Kempen 30 spreker Davidsfonds Hoogstraten

29 21/12/2012 Groeninnovatieforum - Plant van Hier 400 spreker RLKGN Kortrijk

ACTIES

De hieronder vermelde acties geven een algemeen beeld van de vooropgestelde doelen van de landschapswerking van ons regionaal landschap. Deze acties zijn de algemeen vooropgestelde acties waarrond onze landschapswerking werkt. Een project kan onder verschillende acties vallen. De acties zijn dan ook niet als dusdanig terug te vinden in de financiële eindafrekening. Wanneer bij de financiering vermeld wordt naar het Agentschap Onroerend Erfgoed slaat dit op een project gelegen binnen ankerplaats of relictzones. Ook middelen van andere oorsprong kunnen hiervoor gebruikt worden, deze worden dan steeds aangegeven. Meestal gaat het over projectsubsidies ontvangen bij de Dienst Duurzaam Milieu- en Natuurbeleid van de Provincie Antwerpen (DMN-provant).

1. Hagen houtkanten en bomenrijen met erfgoedwaarde

2. Herstel historisch poelenlandschap

3. Streekeigen hoogstamboomgaard

4. Plant van hier (autochtone bomen en struiken)

5. Stroomlijnen gemeentelijke subsidiereglementen inzake kleine landschapselementen

6. Opwaardering landschap en erfgoed langs (historische) wegen

7. Herstel religieus erfgoed

8. Erfgoedbomen

9. Taplopen

10. Landschapsbelevenissen

11. Holle wegen

12. Landschap zoekt kapper

13. Stiltegebieden

14. Opmaak projectendatabank

15. Den dodendraad (WOI-erfgoed)

Actie 1. Hagen, houtkanten en bomenrijen met erfgoedwaarde

Partners Gemeenten, landbouworganisaties, particulieren, wildbeheereenheden, AOE, … Doelgroepen Diverse grondeigenaars: landbouwers, particulieren, openbare besturen, verenigingen, … Doelstelling Behoud, herstel en uitbreiding van het netwerk van historische hagen, houtkanten en bomenrijen in functie van landschapsherstel, landschapsbeleving, natuurbehoud, versterking van ecologische corridors en behoud van autochtone bomen en struiken. Uitgevoerd 2012

aanplant 2226 meter hagen en houtkanten, totaal 8682 stuks plantgoed, alle aanplantingen vonden plaats bij particulieren.

Aanplant houtkanten in Balen

HAGEN & HOUTKANTEN

nr gemeente locatie aard werken aantal financiering lengte m

1 Geel langstraat bosrandaanplant 60 DMN-provant 78

2 Geel langstraat gemengde haag 37 DMN-provant 17

3 Geel langstraat houtkant 15 DMN-provant 24

4 Balen asbeekstraat hakhoutbeheer plus aanplant meidoorn 380 AOE 110

5 Balen asbeekstraat herstel houtkant 180 AOE 90

6 Balen scheps parkherstel Odradakapel gemengde haag 100 AOE 14



9 Mol platanenlaan houtkant 174 AOE 74

10 Mol platanenlaan gemengde haag 82 AOE 48

11 Mol platanenlaan bosrand 573 AOE 172

12 Mol platanenlaan hagen 175 AOE 29

13 Mol platanenlaan hagen 246 AOE 22

14 Meerhout gebergte gemengde haag 280 AOE 76

15 Meerhout gebergte haag 233 AOE 41

16 Geel zandstraat houtkant 15 AOE 16

17 Geel zandstraat houtkant 10 AOE 11

18 Geel zandstraat haag 360 AOE 104

19 Geel zandstraat haag 200 AOE 24

20 Geel schrans haag 1760 AOE 224

21 Geel schrans houtkant 43 AOE 41

22 Mol stokt houtkant 45 AOE 45

23 Mol stokt houtkant 95 AOE 105

24 Mol stokt haag 280 AOE 42

25 Geel rauwelkoven haag 1116 DMN-provant 242

26 Kasterlee stenenstraat gemengde haag 927 DMN-provant 102 27 Kasterlee stenenstraat haag 400 DMN-provant 123 28 Balen papenberg houtkant 120 AOE 120 29 Beerse oostmalseweg houtkant 91 AOE 60 30 Beerse oostmalseweg houtkant 140 AOE 56

TOTAAL 2012 8682 stuks 2226 M

aanplant van 1962 meter bomenrij, totaal 302 hoogstammen en knotbomen, behalve project nr 2,3,4,5 (gemeente Meerhout) vonden alle aanplantingen plaats bij particulieren.

Dreefaanplant in Meerhout

BOMENRIJ nr gemeente locatie soorten aantal financiering lengte m

1 Geel Langstraat knotwilgen 8 DMN-provant 29

2 Meerhout Vogelspoel zomereiken 24 AOE 360

3 Meerhout Hepmansbossen zomereiken 11 / 89

4 Meerhout Lemmenshoefstraat zomereiken 42 / 393

5 Meerhout Smissenstraat zomereiken 9 / 67

6 Mol Platanenlaan knotwilg 9 AOE 43



9 Mol Platanenlaan linde, eik, zwarte els 6 AOE 10

10 Meerhout Gebergte knotwilgen 10 AOE 36

11 Meerhout Gebergte knotwilg 3 AOE 7

12 Geel Zandstraat knoteiken, mispel 12 AOE 70

13 Geel Zandstraat knotwilgen 7 AOE 32

14 Geel Schrans zwarte els 12 AOE 67

15 Geel Schrans zomereik 34 AOE 223

16 Mol Stokt zwarte els, es 3 AOE 13

17 Mol Stokt zomereik, es 3 AOE 10

18 Geel Rauwelkoven knotwilgen 7 DMN-provant 70

19 Geel Rauwelkoven zomereik 1 DMN-provant 5

20 Kasterlee Stenenstraat zomereiken 12 DMN-provant 101

21 Kasterlee Stenenstraat knotwilgen 41 DMN-provant 108

22 Beerse Oostmalseweg knotelzen 10 AOE 88

23 Beerse Oostmalseweg zomereiken 24 AOE 98

TOTAAL 2012 302 1962 M

Nazorg en opvolging Aangelegde en herstelde hagen en houtkanten worden minstens om de drie tot vijf jaar bezocht; hierbij wordt een foto gemaakt, de evolutie van de haag of houtkant en de vegetatie beschreven. Alle informatie wordt in een GIS-gerelateerde databank bijgehouden. Samenwerking en financiering Aankoop plantgoed en indien van toepassing aanplant: 70% door RLKGN via subsidies AOE of provincie Antwerpen; 30% door grondeigenaars of volledige financiering door eigenaar.

Actie 2. Herstel historische poelen Partners Gemeenten, Natuurpunt vzw, Hyla, landbouworganisaties, wildbeheereenheden, AOE Doelgroepen Diverse grondeigenaars: landbouwers, particulieren, openbare besturen, verenigingen Doelstelling Het historische poelennetwerk in het werkingsgebied versterken om zo de landschapskwaliteit te verbeteren en bijkomend het leefgebied voor watergebonden fauna en flora te verbeteren, verbinden en uit te breiden. Via sensibilisatie en promotie verschillende doelgroepen overtuigen van de waarde van poelen. Uitgevoerd 2012 Aanleg of herstel van 7 poelen, 1 poel uitgevoerd bij gemeentebestuur, 6 poelen bij particuliere eigenaars.

Locaties aangelegde poelen 2012 in het werkingsgebied van RLKGN

POELEN

nr opdrachtgever gemeente locatie aard werken financiering

1 particulier Mol Stokt nieuwe poel AOE

2 particulier Mol Stokt nieuwe poel AOE

3 vereniging Vorselaar Lovenhoek nieuwe poel AOE

4 vereniging Vorselaar Lovenhoek nieuwe poel AOE

5 particulier Meerhout Kluterstraat omvorming AOE

6 particulier Meerhout Gebergte nieuwe poel AOE

7 gemeente Olen Sluizenweg herstel AOE

TOTAAL 2012 7

Nazorg en opvolging Particulieren tekenen een contract (eigenaar betaalt 30%, behoudt de poel voor min. 10 jaar, staat in voor regulier onderhoud, zet geen planten of dieren uit, gebruikt geen pesticiden in de omgeving van de poel, beschermt de poel tegen grote grazers, laat monitoring en publicatie van gegevens toe). Aangelegde en herstelde poelen worden minstens om de drie jaar bezocht. Samenwerking en financiering Poelaanleg of -herstel: 70% door RLKGN via subsidies AOE, 30% door grondeigenaars. Gelinkte acties

Stroomlijnen gemeentelijke KLE-subsidiereglementen Communicatie, sensibilisatie rond landschap en erfgoed

Actie 3. Streekeigen hoogstamboomgaarden

Partners Nationale Boomgaardenstichting, openbare besturen, VELT, AOE Doelgroepen Diverse grondeigenaars: landbouwers, particulieren, openbare besturen, verenigingen, … Doelstelling Behoud, herstel en uitbreiding van streekeigen hoogstamboomgaarden binnen het werkingsgebied. Uitgevoerd 2012

aanplant van 7 hoogstamboomgaarden met een totaal van 70 fruitbomen

Aangelegde hoogstamboomgaarden in het werkingsgebied van RLKGN

HOOGSTAMBOOMGAARDEN nr gemeente locatie aantal financiering

1 Mol Platanenlaan 9 AOE

2 Geel Zandstraat 9 AOE

3 Geel Schrans 12 AOE

4 Geel Rauwelkoven 8 DMN -provant

5 Geel Rauwelkoven 15 DMN -provant

6 Kasterlee Stenenstraat 8 DMN -provant

7 Beerse Oostmalseweg 9 AOE

TOTAAL 2012 70

Nazorg en opvolging Informatie over de aangelegde en herstelde hoogstamboomgaarden wordt in een GIS-gerelateerde databank bijgehouden. Eigenaars worden op de hoogte gehouden van onze activiteiten rond hoogstamfruit en gestimuleerd om een correct beheer toe te passen. Samenwerking en financiering 70% door RLKGN via subsidies AOE of projectsubsidies provincie Antwerpen, 30% door grondeigenaars

Actie 4. Plant van hier (autochtone bomen en struiken)

Partners Regionale landschappen, INBO, ANB, bosgroepen, VLM, Vereniging voor Bos in Vlaanderen, gemeenten, provincie Antwerpen Doelgroepen Iedereen die autochtoon plantgoed wil planten: particulieren, gemeenten, natuurverenigingen, landbouwverenigingen, wildbeheereenheden, … Doelstelling Bijdragen aan de instandhouding van autochtone bomen en struiken uit de streek, door autochtoon plantgoed te voorzien voor (op termijn alle) plantacties binnen het werkingsgebied. Dit enerzijds door het oogsten en laten opkweken van autochtone zaden, anderzijds door het beschermen van bestaande autochtone groeiplaatsen. Tegelijk de vraag naar autochtoon plantgoed verhogen door sensibilisatie. Uitgevoerd 2012 Beschermen en herstellen autochtone groeiplaatsen

Terreinbezoeken in het kader van te herstellen/beheren autochtone groeiplaatsen Overleg met eigenaars en administraties omtrent eerste locaties die in aanmerking komen voor

beheer en herstel Opmaak eerste versies beheersplan eerste locaties die in aanmerking komen voor beheer en

herstel Terreinbezoek met landschapswerking en boomverzorger eerste locaties die in aanmerking

komen voor beheer en herstel Verhogen aanbod autochtoon plantgoed

Deel van de terreinbezoeken ikv het voorzien van voldoende geschikte oogstlocaties voor de oogst van 2012

Coördinatie oogstacties 2012 ism andere regionale landschappen Overleg herkomstgebieden Kempens district en Laag Maasplateau Overleg met private partners (kwekerijen), Antwerpse Regionale Landschappen, VOSEC, ANB en

ALV Eerste deelnemende plantencentra ingeschakeld Samenwerkingsverband tussen overheden, natuur- en landschapsorganisaties en private sector

uitwerken per herkomstgebied Overleg rond knelpunten kete autochtoon plantsoen met verschillende partners

Sensibilisatie en promotie rond autochtone bomen en struiken:

voordrachten op studiedagen (ANKONA, Landschapspark Zuidrand, Regiowerking Kempen, Groeninnovatieforum)

infostand op publieksdagen (Prominant, Kome Nete, Lions Club plantactie, 75 jaar Sniederspad)

publicatie artikels (Plant van Hier nieuwsbrief, RLKGN nieuwsbrief, website Plant van Hier)

Finalisatie en aflevering informatiepakket voor lokale overheden

Nazorg en opvolging Voor autochtone groeiplaatsen die tijdens onze inventarisatie werden beoordeeld als suboptimaal beheerd, willen we een aangepast beheer voorstellen/uitvoeren/stimuleren i.s.m. de eigenaar. De opkweek van geoogst autochtoon zaad wordt geregeld opgevolgd bij de kweker. Aangeplant autochtoon plantgoed wordt om de drie tot vijf jaar bezocht; hierbij wordt een foto gemaakt, en de evolutie van het plantgoed beschreven. Alle informatie wordt in een GIS-gerelateerde databank bijgehouden. Samenwerking en financiering Loonkosten projectmedewerker Plan van Hier RLKGN door ALV (halftijds) en provincie Antwerpen (halftijds); werkingsmiddelen door PDPO- dossier ‘Plant van hier, platteland van hier’, DMN-dossier ‘Autochtone bomen en struiken’ en middelen AOE

Actie 5. Stroomlijnen gemeentelijke subsidie-reglementen inzake kleine landschapselementen

Partners Gemeenten Doelgroepen Gemeenten, inwoners Doelstelling Binnen het werkingsgebied van RLKGN de gemeentelijke subsidiereglementen rond KLE’s vergelijken en proberen op elkaar af te stemmen. Het uniform subsidiereglement dat hieruit voortvloeit proberen ingang te doen vinden bij de gemeenten, en dit promoten bij de inwoners. Uitgevoerd 2012 In 2012 zijn er geen stappen ondernomen ikv deze actie. Deze blijft wel opgenomen in de planning voor de komende jaren (zie afsprakennota 2013) Nazorg en opvolging De (gefaseerde) goedkeuring van het uniform subsidiereglement door de gemeentebesturen wordt opgevolgd en in de projectwerking meegenomen. Samenwerking en financiering Loonkosten medewerker RLKGN via basissubsidies provincie en gemeenten

Actie 6. Opwaardering landschap en erfgoed langs (historische) wegen

Partners Gemeenten, Provincie Antwerpen, Toerisme Provincie Antwerpen, Toerisme Turnhout vzw, verenigingen, heemkunde kringen, landbouwverenigingen, … Doelgroepen Brede publiek, recreanten binnen en buiten het werkingsgebied van RLKGN Doelstelling Landschaps- en erfgoedherstel langs (trage) wegen, opwaardering van historische verbindingen. Draagvlakverbreding voor landschaps- en erfgoedherstel door gerichte communicatie, acties en culturele interventies. Ontdekken van de het typische landschap en cultuurhistorie van RLKGN. Uitgevoerd 2012

Trage wegen Oud-Turnhout: naamgeving oude wegen / opmaak folder met toelichting oude benamingen. De officiële inhuldiging vond plaats op ‘De Dag van de Trage Weg’ op 21 oktober 2012.

Samenwerking en financiering Gemeenten, RLKGN, Provincie Antwerpen (subsidiedossier DMN), LEADER, AOE

Actie 7. Herstel kleinschalig religieus erfgoed

Partners Gemeenten, erfgoedconsulent, OE, heemkundige kringen, … Doelgroepen Grondeigenaars, passanten, recreanten Doelstelling In 2012 zijn er geen stappen ondernomen ikv deze actie. Deze blijft wel opgenomen in de planning voor de komende jaren (zie afsprakennota 2013). Nazorg en opvolging De gerealiseerde projecten in het kader van landschapszorg worden na uitvoering op regelmatige tijdstippen bezocht en opgevolgd. Samenwerking en financiering Gemeenten, RLKGN, AOE

Actie 8. Erfgoed- en kapelbomen

Partners Gemeenten, provincie Antwerpen, vrijwilligers, AOE Doelgroepen Grondeigenaars, passanten, recreanten Doelstelling Het behoud en herstel van houtig erfgoed. Omschrijving De provincie Antwerpen verzamelde in samenwerking met RL de Voorkempen, RL Kleine en Grote Nete, RL Rivierenland en RL Schelde-Durme en Kempens Landschap vzw informatie over de plaatsen waar erfgoedbomen gelegen zijn. In 2012 werd de oproep verspreid en de reacties met locaties van erfgoed- en kapelbomen werd verwerkt. Het resultaat van deze inventaris wordt zoveel als mogelijk geïmplementeerd in de lopende acties en projecten van de regionale landschappen. Onder andere het project ‘Buiten-gewone plekjes’ kan een middel zijn om effectief acties te verwezenlijken rond kapel- en erfgoedbomen. Eind mei 2012 werd de eerste inventarisronde afgerond. We ontvingen 229 meldingen wat resulteerde in 217 plaatsen met kapelbomen (omwille van dubbele meldingen). De locaties liggen verspreid over 29 van de 70 gemeenten in de provincie Antwerpen.

Dankzij de talrijk ingezonden foto’s kregen we ook een eerste indruk van de toestand van de kapelletjes en de bomen. Enkele inzendingen bevatten ook lokale verhalen verbonden aan een boom of een kapel. De waarnemingen zijn afkomstig van zowel individuele meldingen als studies of inventarisaties die de voorbije jaren op het grondgebied van een volledige gemeente werden uitgevoerd. Dit zorgt voor een ongelijke verdeling van de gekende locaties van kapelbomen waarbij er in sommige gemeenten heel veel kapelbomen lijken te staan en in andere gemeenten (bijna) geen.

Aangetroffen typen erfgoedbomen aanduiding locaties erfgoedbomen Uit de inzendingen blijkt dat de linde de meest voorkomende kapelboom is. Meer dan de helft van de locaties waren plaatsen met een of meerdere bomen bij een kapel. Bomen met boomkapelletjes maken ongeveer 30 % van de locaties uit. Het merendeel van de kapellen en boomkapelletjes is toegewijd aan Onze Lieve-Vrouw.

Samenwerking en financiering Gemeenten, RLKGN, RLRL, RLDV, RLSD, Provincie Antwerpen

Actie 9. Taplopen Partners Netebekken (VMM), waterschapsteams/deelbekkens (provincie Antwerpen), WBE’s, Natuurpunt, landbouworganisaties, aangelanden Doelgroepen gebruikers en aangelanden van de taplopen Doelstelling

optimaal beheer van de taplopen in functie van waterkwaliteit, kwantiteit, ecologie en cultuurhistorie

gezamenlijke visie op de taplopen voor alle gebruikers, aangelanden en belanghebbenden Uitgevoerd 2012

inventarisatie Antwerpse prioritaire soorten (vnl. bosbeekjuffer en beekschaatsenrijder) door Natuurpunt in opdracht van de provincie Antwerpen (pre 2012)

uitvoeren studie/inventarisatie van de taplopen op het kanaal van Beverlo artikel + oproep gebruikers taplopen in landschapskrant voorjaar 2012 deelname stuurgroep taplopen opmaak dossier rond taploop Honingloop in Olen

Wanneer de situatie van de taplopen in het werkingsgebied letterlijk en figuurlijk in kaart is gebracht (voorjaar 2013), kan RLKGN in samenwerking met de coördinerende partners (VMM en provincie Antwerpen) een faciliterende rol opnemen, cf. het trage wegenproject:

zoeken naar draagvlak voor actie rond de taplopen regisserende rol in het zoeken naar gezamenlijke visie begeleiden en uitvoeren landschappelijke ingrepen communicatie, sensibilisatie en educatie rond het thema

Begeleidend bij deze actie rond de taplopen werd in 2012 een cursus ‘Bekenwatch’ ingericht. Geïnteresseerde vrijwilligers werden opgeleid om deze lopen en hun begeleidende soorten in kaart te brengen. De opleiding werd ingericht in samenwerking met de Provincie Antwerpen en Natuurpunt Educatie.

Samenwerking en financiering

studies vanuit (deel-)bekkenbeheer, provincie Antwerpen latere acties te bekijken

Actie 10. Landschapsbelevenissen

Partners LNE, provincie, gemeenten, sectoren landbouw, natuur, jacht, toerisme, RL de Voorkempen, RL Rivierenland, TPA, Rurant, Hooibeekhoeve, Kempens Landschap Doelgroepen Landbouwers, natuurverenigingen, jagers, recreanten Doelstelling Via het gezamenlijk ontwerpen van een fietstocht met haltes in het landschap een positieve ervaring creëren voor actoren in het landschap, en een aantrekkelijke publicatie maken voor recreanten, met oa informatie over het landschap en het erfgoed van de streek. Uitgevoerd 2012

Overleg partners rond herdruk Inhoudelijke en tekstuele aanpassingen Uitgave tweede editie Landschapsbelevenissen (herdruk in september 2012)

Nazorg en opvolging Aangezien de fietsroute langsheen het fietsknooppuntennetwerk loopt, wordt het onderhoud van de fietspaden op die manier verzorgd. RLKGN zorgt voor publicatie van de landschapsbelevenissenbrochure zodat mensen blijvend van de deze route kunnen genieten. Samenwerking en financiering LNE, RLRL, RLDV en RLKGN, provincie, PDPO

Actie 11. Holle wegen

Partners Gemeentebesturen, provincie Antwerpen, aangelanden Doelgroepen natuurliefhebbers, recreanten, zachte weggebruikers Doelstelling

Behouden en herwaarderen van holle wegen binnen het werkingsgebied.

Opbouw en verspreiding expertise betreft het beheer van holle wegen naar gemeentebesturen en beheerders.

Opstart duurzame samenwerkingsverbanden privé eigenaars, landbouwers, gemeentes, recreanten

Uitgevoerd 2012

Terreinbezoeken/gebiedsverkenning Bezoek aan Regionaal Landschap Dijleland dat al heel wat expertise en ervaring heeft met het

opmaken van beheerplannen voor holle wegen Literatuurstudie Opmaken van een inventarisatiedocument Inventarisatie holle wegen in het werkingsgebied Verwerken van gegevens in GIS

Gepland 2013

Opmaken beheerfiches voor de verschillende holle wegen in het werkingsgebied Opmaken van een actieplan voor de holle wegen in het werkingsgebied samen met de

verantwoordelijke beheerders Uitwerken projecten binnen gemeentebesturen Uitvoering en opvolging van beheermaatregelen

Samenwerking en financiering

Structurele middelen van het Regionaal Landschap Per deelproject kan bijkomende financiering vanuit projectmiddelen of vanuit gemeentes/partners

komen

Actie 12. Knotteam (Landschap zoekt Kapper m/v)

Partners Vrijwilligers, AOE, bosgroepen Doelgroepen grondeigenaars met knotbomen of houtkanten: landbouwers, particulieren, openbare besturen, … Doelstelling Het onderhoud van knotbomen en houtkanten bevorderen door eigenaars van KLE’s en gebruikers van hout samen te brengen. Uitgevoerd 2012

Oproep vrijwillgers

Oproep te knotten bomen / hakhout

Overleg met andere regionale landschappen omtrent aanpak en organisatie knotteam

Eerste contact met knotters en eigenaars van knotbomen of hakhout

Nazorg en opvolging RLKGN zal deze actie opvolgen om te evalueren in hoeverre dit systeem tot het behoud van houtkanten en knotbomen kan leiden. Samenwerking en financiering Personeelsinzet landschapsanimator via subsidies AOE.

Actie 13. Stiltegebieden

Partners provincie Antwerpen, gemeente Oud-Turnhout, Natuurpunt, landbouworganisaties, VormingPlus Doelgroepen brede publiek, omwonenden en bezoekers van het gebied Doelstelling

stilte, rust en ruimte als kwaliteit van het buitengebied onder de aandacht brengen

erkenning als stiltegebied bekendmaking bij het publiek

Uitgevoerd 2012 begeleiding akoestische metingen door Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH) gedurende een

jaar (2010) => resultaten toonden aan dat dit gebied een ***-rating verdient! rapport beschikbaar op secretariaat RLKGN

opmaak erkenningsdossier i.s.m. gemeente overlegmomenten (Stilteplatform, gemeente- en milieuraad, landbouwforum, …) officiële erkenning als stiltegebied op 22 april 2012 in aanwezigheid van

hoogwaardigheidsbekleders en lokale betrokkenen met o.a. plaatsing enkele gedenkstenen bekendmaking stiltegebied bij het grote publiek, o.a. artikel in landschapskrant voorjaar 2012

Samenwerking en financiering Mogelijke financiering: gemeente, provincie, PDPO, …

Actie 14. Opmaak projectendatabank Partners andere RL’en met gelijkaardige initiatieven Doelgroepen Personeel van RLKGN Doelstelling Implementeren van databeheersysteem waarin alle relevante informatie gerelateerd aan de projecten van RLKGN wordt bijgehouden. Uitgevoerd 2012

Verder optimaliseren van de reeds gebruikte systemen (projectendatabank, contactendatabank, GIS, …)

Overleg met de andere RL’en rond opmaak van een gedeeld systeem: DIPLA (Digitaal Platform Landschappen) dat in basic vorm werd ontwikkeld door RLLK.

Nazorg en opvolging De databank wordt op regelmatige basis aangevuld en indien nodig bijgeschaafd. Ze zal hopelijk zeer nuttig blijken voor rapportage en opvolging van de projecten. Samenwerking en financiering Loonkost medewerker door RLKGN via basissubsidies gemeenten en provincie

Actie 15: ‘Den dodendraad’ (WOI-erfgoed)

Initiatiefnemer/trekker RLKGN Contactpersoon RLKGN Els Oostvogels Partners ANB, provincie, heemkundige kringen, erfgoedcellen, provincie Noord-Brabant, andere RL’en, andere Doelgroepen brede publiek Doelstelling Impact van den dodendraad bekend maken bij brede publiek via evocatie en/of herstel relicten naar aanleiding van 100 jaar Wereldoorlog I (in 2014-2018) Omschrijving In 2012 zijn er geen stappen ondernomen ikv deze actie. In de planning voor de komende jaren (zie afsprakennota 2013) zijn wel concrete projectacties rond WOI- erfgoed voorzien. Tijdens de Eerste Wereldoorlog sloot de Duitse bezetter de grens met het neutrale Nederland omwille van de censuur en om het vrije personen- en goederenverkeer te verhinderen. In het voorjaar van 1915 startte men met het plaatsen van de draadversperring op Belgische bodem. Na een eerste verkennende inspectieronde van de grenszone, werd een strook voorbereid en waar nodig ontbost. Palen werden geplant, isolatoren werden bevestigd en draden werden gespannen. De palen waren ca. 2 meter hoog met vijf tot soms wel tien stroomdraden en evenveel porseleinen isolatoren. De spanning van 2000 tot 6000 volt werd afwisselend op sommige draden gezet. Om de 500 tot 2000 meter bevond zich een Schalthaus of schakelhuisje om de draad van elektriciteit te voorzien. Het tracé van de dodendraad is nauwkeurig getekend op een landkaart van na 1916. De versperring volgde allesbehalve de Belgisch-Nederlandse grens, maar sneed bijvoorbeeld de drie bulten in de grens af. Zo ontstond er heel wat niemandsland wat wel deel uitmaakte van België, maar boven de versperring lag. Dat deze situatie hinderlijk was, verdient geen betoog. Gestremd verkeer, kilometerslange ritten via een doorgang in de versperring om velden of akkers te bereiken, scholen aan de andere kant van de draad, arbeiders die in Nederland werken, … (zie kaart)

In onze regio was de draadversperring op 24 juli 1915 operationeel. Zij heeft een bijzonder hoge tol aan gedode vluchtelingen, smokkelaars en grensgidsen geëist, naar schatting minstens driehonderd à vijfhonderd, misschien wel een paar duizend of meer. In de volksmond kreeg de versperring al vlug een lugubere bijnaam: ‘den dodendraad’. Nazorg en opvolging Bij de diverse partners. Samenwerking en financiering AOE, andere (project-)financiering te bekijken

PROJECTEN

Volgende projecten werden voorzien in de afsprakennota van 2012. De projecten zijn steeds binnen of deels binnen de landschapsatlas gelegen en werden geheel of gedeeltelijk gefinancierd met middelen van het Agentschap Onroerend Erfgoed. De uitvoering van de afsprakennota 2012 werd zoveel als mogelijk gerespecteerd. Door omstandigheden of wijzigingen in de planning van de eigenaar zijn er verschuivingen in de effectieve uitvoering van de projecten. Op de volgende bladzijde een overzicht van deze verschuivingen. De weggevallen projecten werden vervangen door de projecten opgenomen in de lange termijnplanning of ingevuld met nieuwe projecten die gedurende 2012 werden opgestart en binnen het kader van de landschapswerking konden passen.

1. Nieuwe Wezelse Hoeve aan de Molse Nete, prachthoeve van de abdij in Postel (1725) 2. Sassenierswoning aan de Kleine Nete in Grobbendonk 3. Kempen-Hagelandroute 4. Kasteeldomein De Broqueville – Postel 5. Landschapsherstel en opbouw Kempense schuur aan de Klein Engelandhoeve – Turnhout 6. Herstel historische dreven Meerhout 7. La bonne espérance – Turnhout 8. Bedrijventerrein - Geel 9. Kluis van Moria – Vorselaar 10. Landschapsherstel woning Van Cornewal - Balen 11. Herstel hooiland en inpassing boerderij - Geel 12. Landschapsherstel- en inrichting Stoktse Heide (stadsbos Turnhout) 13. Ontsluiting Odradakapel - Balen 14. Landschapsherstel en -inpassing Kempense Hoeve - Beerse 15. Herstel kapel en de Ghellincklaandreef - Herentals 16. Herstel historisch natte plaatsen in de Lovenhoek - Vorselaar 17. Landschapsherstel en herstel Kempense Schuur – Grobbendonk 18. Landschapsherstel en poel ’ T Stokt – Mol 19. Omvorming visvijver naar poel - Retie

Onderstaande kaart geeft een overzicht van de geografische spreiding van de projectlocaties van 2012. Een oorzaak van een concentratie van projecten in de gemeenten Balen, Meerhout en Geel is te wijten aan het consequent opnemen van de projectoproepen in hun interne communicatie (website, gemeentelijke infobladen).

Spreiding uitgevoerde projecten 2012 binnen het werkingsgebied van RLKGN

UITGEVOERDE PROJECTEN 2012 Sassenierswoning aan de Kleine Nete in Grobbendonk (2) Kempen-Hagelandroute (niet met middelen van AOE) (3) Herstel historische dreven Meerhout (6) La bonne espérance – Turnhout (7) Bedrijventerrein – Geel (8) Herstel hooiland en inpassing boerderij – Geel (11) Ontsluiting Odradakapel – Balen (13) Landschapsherstel en -inpassing Kempense Hoeve – Beerse (14) Herstel kapel en de Ghellincklaandreef – Herentals (deels uitgevoerd) (15) Herstel historisch natte plaatsen in de Lovenhoek – Vorselaar (16) Landschapsherstel en poel ’ T Stokt – Mol (18)

UITGEVOERD PROJECT UIT LANGE TERMIJNPLANNING Landschaps- en parkherstel in Mol

BIJKOMENDE UITGEVOERDE PROJECTEN 2012 Landschapsherstel en graven poel in Meerhout Landschapsherstel en herstel poel in Meerhout Herstel houtkant in Balen Landschapsherstel aan de Asbeek in Balen Poelherstel in Olen Landschapsherstel aan een hoeve in Retie (plantgoed)

ACTIES DIE GEEN GEVOLG KREGEN IN 2012 Nieuwe Wezelse Hoeve aan de Molse Nete, prachthoeve van de abdij in Postel (1725) (1)

De eigenaar liet het contact afweten, RLKGN heeft een aantal keer aangegeven dat een samenwerking mogelijk blijft, ook op lange termijn. Voorlopig is er geen perspectief op een verderzetting van dit project.

Landschapsherstel en opbouw Kempense schuur aan de Klein Engelandhoeve – Turnhout (5) Opbouw en herstel van Kempense schuur werd aangegeven door AOE niet mogelijk te zijn binnen het kader van de landschapswerking. Het project werd geschrapt, een verderzetting in de toekomst is mogelijk, maar dan via anderen middelen.

Landschapsherstel woning Van Cornewal – Balen (6) Na een terreinbezoek met de bevoegde wachter van het Agentschap voor Natuur en Bos en het RLKGN heeft de eigenaar afgehaakt. De eigenaar beoogde een omvorming van waardevol landschap naar natuursituatie. Dit paste niet meer binnen de visie van de landschapswerking. Er is nog getracht een compromis te maken, maar de eigenaar kon zich niet langer vinden in deze samenwerking

Landschapsherstel en herstel Kempense Schuur – Grobbendonk (13) Opbouw en herstel van Kempense schuur werd aangegeven door AOE niet mogelijk te zijn binnen het kader van de landschapswerking. Het project werd geschrapt, een verderzetting in de toekomst is mogelijk, maar dan via anderen middelen.

Omvorming visvijver naar poel – Retie (19) De eigenaar liet het contact afweten.

VERSCHOVEN ACTIES Kasteeldomein De Broqueville – Postel (2) Kluis van Moria – Vorselaar (9) Landschapsherstel- en inrichting Stoktse Heide (stadsbos Turnhout) (18)

UITGEVOERDE PROJECTEN 2012

Sassenierswoning aan de Kleine Nete in Grobbendonk (2) Partners Particuliere eigenaars Sassenierswoning, AOE Doelstelling Herstel van de site Sassenierswoning van het Derde Sas in Grobbendonk. Het herverbinden van de Sassenierswoning met de Sas aan de Kleine Nete. Omschrijving

De Saswachterswoning werd visueel gescheiden door een uitgegroeide aanplant van coniferen, deze werden in 2012 verwijderd. De monumentale bomenrij van zomereik en Amerikaanse eik die het perceel begeleidt had herstel en verzorging nodig. Hiervoor werd door een erkend boomverzorger een visuele boomveiligheidscontrole uitgevoerd en een bomenbeheerplan opgemaakt. Dit bomenbeheerplan werd afgetoetst met het Agentschap Natuur en Bos, Agentschap Onroerend Erfgoed en de gemeente Grobbendonk. De eerste fase (noordelijke rij bomen langsheen het fietspad) werd hiervan uitgevoerd. Onderstaande figuur geeft de samenvatting van het bomenbeheerplan opgemaakt door Bergen Boomverzorging en TreeCompass. Uitgevoerd 2012

Voorbereidende terreinbezoeken met eigenaar en betrokken partners Kaartstudie Opmaak visuele boomveiligheidscontrole en bomenbeheerplan Herstelsnoei fase I Verwijderen coniferenrij die zorgde voor visuele afscheiding sas en sassenierswoning werfbezoeken

foto’s tijdens en na herstelsnoei STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats Dal van de Kleine Nete tussen Nijlen en Grobbendonk Relictzone Vallei van de Kleine Nete Nazorg en opvolging De gerealiseerde projecten in het kader van landschaps- en erfgoedherstel worden na uitvoering op regelmatige tijdstippen bezocht en opgevolgd. Samenwerking en financiering Loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Agentschap Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 70% door RLKGN via subsidies AOE, 30% door grondeigenaar.

Kempen-Hagelandroute (3)

Partners Kempens Landschap, ANB, RL Noord-Hageland, gemeenten, Natuurpunt, landbouworganisaties, AOE Doelgroepen brede publiek, recreanten Doelstelling De bestaande fiets-o-strade tussen Herentals en Aarschot (Kempen-Hagelandroute) gebruiken om recreanten, scholieren, … op een laagdrempelige manier met attractieve voorbeeldprojecten te tonen hoe men zelf kleinschalige initiatieven kan nemen inzake landschapsherstel en duurzaamheid. Uitgevoerd 2012

Kempen Hagelandroute: uitgevoerde acties langs de route

Overleg Natuurwerk voor de uitvoering van enkele voorstellen. Inrichting bunker Sluizenweg Olen tot vleermuizenverblijf Bestrijding Amerikaanse vogelkers in Herentals Herstel oude meidoornhaag in Morkhoven (gepland voor december 2012) Aanleg vlinderweiden in Herentals en Herselt Bouw bijenhotel in Herselt Opmaak infobord over Ijzerzandsteenontginning in Hulshout Ontwerp van diverse opties voor de Geowand in Herselt Overleg met Kempens Landschap rond materiaalkeuze en plaatsing van Land Art en Infoborden in

Herentals en Herselt Volledige inventarisatie van de bermen van het volledige tracé in de provincie Antwerpen (2x18km).

Hierbij werden maar liefst 232 plantensoorten ontdekt. 54 andere exemplaren zijn nog onzeker en worden nog gedetermineerd.

Nazorg en opvolging De gerealiseerde projecten in het kader van landschapszorg worden na uitvoering op regelmatige tijdstippen bezocht en opgevolgd. Het beheer van de deelprojecten blijft bij de bevoegde instanties Samenwerking en financiering Financiering ‘duurzaamheid’ Kempens Landschap via ‘Green Valley’ en Quick Win (De Merode), Financiering ‘landschapsherstel’ RL Kleine en Grote Nete via subsidie provincie Antwerpen, projecten rond vleermuizen via LIFE Bat-action (ANB) Uiteindelijk werden er geen middelen vanuit de landschapswerking (AOE) gebruikt om acties omtrent de Kempen-Hagelandroute te financieren.

Herstel historische dreven Meerhout (6)

Partners Gemeente Meerhout, AOE Doelstelling Herstel van oude drevenstructuren na opmaak van een drevenbeheerplan in Meerhout Uitgevoerd 2012

Voorbereidende terreinbezoeken en overlegmomenten met gemeente Meerhout Opmaak beplantingsplannen Werfbezoeken

gemeente locatie aard werken aantal lengte m

Meerhout Vogelspoel zomereikendreef 24 360

Er werden nog drie dreven aangeplant buiten landschapsatlas, de coördinatie gebeurde ook via RLKGN, de werken zijn 100% gefactureerd aan de gemeente Meerhout. STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats Stuifduinencomplex bij de Molse en de Grote Nete Relictzone Bos- en akkercomplex Meerhout-Olmen en rug Eindhout-Zittaart Samenwerking en financiering Loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Agentschap Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 70% door RLKGN via subsidies AOE, 30% door gemeente Meerhout.

La Bonne Espérance – Turnhout (7)

Partners Stad Turnhout, Natuurpunt vzw, AOE, erfgoedconsulent, VIOE, monumentenwacht Doelstelling Herstel van de ringoven aan de oude steenbakkerij en de oude cementfabriek ‘La Bonne Esperance’ Turnhout (type Hoffmannoven) Uitgvoerd 2012

Terreinbezoeken met betrokken partners en experten Terreinbezoek monumentenwacht Bouwfysische studie monumentenwacht

De studie werd uitgevoerd in 2012, het rapport is ter beschikking sinds januari 2013, de factuur van de uitvoering van de studie door monumentenwacht kwam begin 2013, dus wordt gerapporteerd op het werkingsjaar 2013. Voor 2013 zijn effectieve beheeracties te verwachten (ref. afsprakennota 2013) Ankerplaats / Relictzone Ontginningsblok Groenendaal, Zwarte Heide, Nieuwe Bossen, Werkendam

Nazorg en opvolging De gerealiseerde projecten in het kader van landschapszorg worden na uitvoering op regelmatige tijdstippen bezocht en opgevolgd. Samenwerking en financiering Loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Agentschap Onroerend Erfgoed.

Bedrijventerrein - Geel (8) Partners Particuliere eigenaar, AOE Doelstelling Landschappelijke inpassing van een nieuw bedrijf (groenbedrijf) in Geel Uitvoering 2012

Voorbereidende terreinbezoeken Opmaak ontwerp en beplantingsplan Terreinbezoek na aanplant


Geel Schrans haag 1760 224

Geel Schrans houtkant 43 41

Geel Schrans bomenrij (zwarte els) 12 67

Geel Schrans bomenrij (zomereik) 34 223

Geel Schrans hoogstamboomgaard 12 /

STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats / Relictzone Vallei van de Molse en Scheppeleikse Nete Samenwerking en financiering loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Agentschap Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 70% door RLKGN via subsidies AOE, 30% door grondeigenaar.

Herstel hooiland en inpassing boerderij – Geel (11) Partners Particuliere eigenaar, AOE Doelstelling Landschappelijke inpassing van de boerderij en herstel van een hooiland in Geel Omschrijving acties:

Voorbereidende terreinbezoeken met eigenaar Aanvraag stedenbouwkundige vergunning graven poel Opmaak ontwerp en beplantingsplan Aanplant hoogstamboomgaard Aanplant houtkanten, knotbomen aan de gracht, inpassing erf met knoteiken en hagen werfbezoeken

(Geen stedenbouwkundige vergunning verkregen voor het graven van de poel)


Geel Zandstraat houtkant 15 16

Geel Zandstraat houtkant 10 11

Geel Zandstraat haag 360 104

Geel Zandstraat haag 200 24

Geel Zandstraat bomenrij (knoteiken, mispel) 12 70

Geel Zandstraat bomenrij (knotwilgen) 7 32

Foto’s voor de aanplant

Foto’s van het perceel met hooiopper na de aanplant

STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats Stuifduincomplex bij de Molse en de Grote Nete Relictzone Bos- en akkercomplex Bel, Hulsen en Heidehuizen Samenwerking en financiering loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Agentschap Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 70% door RLKGN via subsidies AOE, 30% door grondeigenaar.

Parkherstel aan de Odradakapel – Balen (13)

Partners Gemeente Balen, ANB, AOE Doelstelling Parkherstel en landschappelijke inpassing van de kapel in Balen Uitgevoerd 2012

voorbereidende terreinbezoeken met gemeente, Agentschap Natuur en Bos, Natuurwerk

opmaak ontwerp en beplantingsplan aanplant KLE’s werfbezoeken


Balen Scheps gemengde haag 100 14



STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats Grote Netevallei te Balen met De Most Relictzone Vallei van de grote nete Samenwerking en financiering loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 70% door RLKGN via subsidies AOE, 30% door gemeente Balen.

Landschapsherstel en -inpassing Kempense Hoeve - Beerse (14) Partners Particuliere eigenaar, AOE Doelstelling Landschapsherstel en landschappelijke inpassing van een Kempense Hoeve in Beerse Uitgevoerd 2012 Fase I is uitgevoerd, fase II wordt verder afgetoetst met aangrenzende eigenaar.

voorbereidende terreinbezoeken met eigenaar en Natuurwerk vzw

aanplant hoogstamboomgaard aanplant van houtkanten, knotrijen, hagen,

zomereikenrijen verwijderen verrommelde afrastering (wit lint,

te hoge en verschillende palen), plaatsen nieuwe rastering met kastanjepalen en gladde gegalvaniseerde staaldraad

achterstallig beheer knotwilgen door het knotteam (locatie opleiding knotteam februari 2013)

werfbezoeken bijkomend zal het achterstallig beheer van de

knotwilgen weggewerkt worden en zal een dunning uitgevoerd worden van het loofbosje


Beerse Oostmalseweg bomenrij (knotelzen) 10 88

Beerse Oostmalseweg bomenrij (zomereiken) 24 98

Beerse Oostmalseweg houtkant 91 60

Beerse Oostmalseweg houtkant 140 56

Beerse Oostmalseweg hoogstamboomgaard 9 /

Foto voor de werken

Foto tijdens werken: aanplant knotelzen, hoogstamboomgaard in de verte, houtkanten en bomenrijen

STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats / Relictzone Bos- en akkercomplex Ekstergoor, Epelaar, Breevennen en Beerse Heide Samenwerking en financiering loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Agentschap Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 70% door RLKGN via subsidies AOE, 30% door grondeigenaar.

Herstel de Ghellincklaan– Herentals (15)

Partners Heemkring Herentals, Stad Herentals Doelstelling Herstel de lindendreef De Gellincklaan (Nooderwijk) Uitgevoerd 2012 Het eerste deel van de herstelsnoei werd uitgevoerd, de werken zijn uitgevoerd in december 2012 en januari 2013. Een gedeelte wordt dus gerapporteerd in 2012 en een gedeelte op het werkingsjaar 2013. In totaal krijgen 374 bomen een herstelsnoei. acties:

Voorbereidende terreinbezoeken met de Heemkring Noorderwijk, Stad Herentals en Bergen Boomverzorging

Opmaak visuele boomveiligheidscontrole en bomenbeheerplan door Bergen Boomverzorging en TreeCompass

Uitvoering herstelsnoei dubbele lindendreef Werfbezoeken

Samenvattende figuur uit het bomenbeheerplan voor de lindedreef De Ghellincklaan

STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats / Relictzone Kasteeldomein Nooderwijk Samenwerking en financiering loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Agentschap Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 20% door RLKGN via subsidies AOE, 80% door de stad Herentals.

Herstel historisch natte plaatsen in de Lovenhoek – Vorselaar (16) Partners Natuurpunt vzw, AOE Doelstelling Herstel historisch natte plaatsen en aanleg van poelen in natuurgebied Lovenhoek in Vorselaar. Uitgevoerd 2012

Voorbereidende terreinbezoeken en overleg Studiewerk Graven van 2 nieuwe poelen Werfbezoeken

STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats Domein Krabbelshof, Lovenhoek en Krabbels Broek Relictzone Vallei van de Pulderbeek-Molenbeek, kasteeldomeinen en bos- akkercomplexen Samenwerking en financiering loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Agentschap Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 70% door RLKGN via subsidies AOE, 30% door grondeigenaar (Natuurpunt vzw).

Landschapsherstel ’T Stokt – Mol (18) Partners Particuliere eigenaar, AOE Doelstelling Landschapsherstel en landschappelijke inpassing van de woning in Mol Uitgevoerd 2012

herstel complex van poelen en het omliggende reliëf Aanplant KLE’s (hagen, houtkanten, solitaire bomen, knotbomen)


Mol stokt houtkant 45 45

Mol stokt houtkant 95 105

Mol stokt haag 280 42

Mol Stokt bomenrij en solitaire bomen (zwarte els,es) 3 13

Mol Stokt bomenrij (zomereik, es) 3 10

STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats / Relictzone Zandwinningsgebied Miramar - De Maat en akkergebied Stokt, Achterbos en Sluis Samenwerking en financiering loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 70% door RLKGN via subsidies OE, 30% door grondeigenaar.

UITGEVOERD PROJECT UIT LANGE TERMIJNPLANNING

Parkherstel Platanenlaan - Mol

Partners Particuliere eigenaar, AOE Doelstelling Parkherstel en landschappelijke inpassing van de woning in Mol

Omschrijving Landschapsherstel bij een villa in Mol. Het perceel aan de Platanenlaan is gelegen op het oude industrieterrein van Nyrstar en is gedeeltelijk ingekleurd als parkgebied op het gewestplan. De eigenaars willen het huis landschappelijk inpassen in de omgeving en willen het perceel een parkachtig uiterlijk geven. De eigenaars lieten door een tuinarchitect een plan opgemaakt, het plan werd door het RLKGN aangepast met inheems en standplaatseigen plantgoed. Bosranden, een stukje loofbos en houtkanten werden toegevoegd om de landschappelijke inpassing te maken. De formele haagstructuur aan de villa werd bewaard. Een deeltje van de werken werd al uitgevoerd in 2012. De werken werden verdergezet begin 2013.

Uitgevoerd 2012 Voorbereidende terreinbezoeken Opmaak ontwerp en beplantingsplan Werfbezoeken Aanplant KLE’s, aanleg takkenril

Volgend plantgoed werd aangeplant:


Mol Platanenlaan houtkant 174 74

Mol Platanenlaan gemengde haag 82 48

Mol Platanenlaan bosrand 573 172

Mol Platanenlaan hagen 175 29

Mol Platanenlaan hagen 246 22

STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats / Relictzone Bos- en duingebied Millegem, Ginderbuiten, Gompel, Wezel en Gerheide Samenwerking en financiering loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Agentschap Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 70% door RLKGN via subsidies AOE, 30% door grondeigenaar.

Zicht op aanplant vanaf straatzijde

BIJKOMENDE UITGEVOERDE PROJECTEN 2012

Landschapsherstel en graven van poel in Meerhout Partners Particuliere eigenaar, AOE Doelstelling Herstel kleinschalig landschap en herstel historisch nat landschap in Meerhout Omschrijving Het perceel is gelegen in een waardevol kleinschalig landschap. De omgeving wordt gekenmerkt door kleine hooilanden omzoomd met houtkanten en knotbomen. Het perceel sluit eveneens aan bij een gerestaureerde langgevel hoeve. Daarom wordt ook een hoogstamboomgaard voorzien op het perceel (de boomgaard wordt door de eigenaar in een tweede fase aangeplant. Uitgevoerd 2012

Voorbereidende terreinbezoeken met eigenaar, grondwerker Opmaak ontwerp en beplantingsplan Graven poel werfbezoeken Bestelling en levering plantgoed Eigenaar heeft zelf de plantwerken uitgevoerd


Meerhout Gebergte gemengde haag 280 76

Meerhout Gebergte haag 233 41

Meerhout Gebergte knotwilgen 10 36

Meerhout Gebergte knotwilg 3 7

STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats Stuifduincomplex bij de Molse en Grote Nete Relictzone Bos- en akkercomplex Meerhout – Olmen en rug Zittaart-Eindhout Samenwerking en financiering loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Agentschap Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 70% door RLKGN via subsidies AOE, 30% door grondeigenaar.

Landschapsherstel en herstel poel in Meerhout Partners Particuliere eigenaar, AOE Doelstelling Landschapsherstel, in passing woning in waardevol landschap ter hoogte van de Kluterstraat in Meerhout Omschrijving Dit project beoogt het inpassen van de percelen in het kleinschalig landschap met houtkanten en hooilandjes. De exoten (coniferen) worden verwijderd, de boomgaard hersteld en streekeigen hagen, houtkanten en knotbomen aangeplant. De betonnen constructies en omheiningen worden opgeruimd. De voormalig visvijver op het perceel is in 2012 omgevormd naar een natuurlijke poel. De aanplant en verwijderen exoten is voorzien in 2013. Uitgevoerd 2012:

Voorbereidende terreinbezoeken Opmaak ontwerp en beplantingsplan Werfbezoeken grondwerker / natuurwerk Omvorming en herstel poel Bestelling en levering plantgoed Aanplant zal gebeuren in 2013 (ref. afsprakennota 2013)

Beeld van de bestaande boomgaard. De coniferen rondom de boomgaard worden verwijderd en vervangen door inheems en standplaatseigen plantgoed. STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats Stuifduincomplex bij de Molse en Grote Nete Relictzone Bos- en akkercomplex Meerhout – Olmen en rug Zittaart-Eindhout Samenwerking en financiering loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Agentschap Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 70% door RLKGN via subsidies AOE, 30% door grondeigenaar.

Herstel houtkant Balen Partners Particuliere eigenaar, AOE Doelstelling Herstel van kleinschalig landschap, aanplant van een nieuwe houtkant. Uitgevoerd 2012

Voorbereidend terreinbezoek Afleveren plantgoed Eigenaar voerde plantwerken zelf uit

gemeente locatie aard werken Aantal plantgoed lengte m

Balen papenberg houtkant 120 120

Op bovenstaande militaire kaart (1907) is duidelijk de oorspronkelijke kleinschaligheid van het landschap te lezen. Door de aanplant van deze nieuwe houtkant wordt bijgedragen tot het herstel van het typische valleilandschap met hooilanden en houtkanten. STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats Grote Nete vallei te Balen met de Most Relictzone Vallei van de Grote Nete Samenwerking en financiering loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Agentschap Onroerend Erfgoed. Leveren van plantgoed: 70% door RLKGN via subsidies AOE, 30% door grondeigenaar.

Landschapsherstel aan de Asbeek in Balen Partners Particuliere eigenaar, AOE Doelstelling Herstel kleinschalig landschap aan de Asbeek in Balen (Asbeekstraat) Omschrijving De percelen van deze eigenaar grenzen aan de Asbeek, het gaat over een aaneengesloten stuk kleinschalig landschap bestaande uit hooilanden, houtkanten, broekbossen en een aantal vijvers met weekendverblijven. Op termijn zal een beheerplan voor de gronden worden opgemaakt in samenwerking met de bosgroep Zuiderkempen. Uitgevoerd 2012

Voorbereidende terreinbezoeken Opmaak ontwerpvoorstel Uitvoering hakhoutbeheer en aanplant houtkanten werfbezoek


Balen Asbeekstraat hakhoutbeheer plus aanplant meidoorn 380 110

Balen Asbeekstraat herstel houtkant 180 90

2

1

1 herstel houtkant: bijplanten struikengordel

2 herstel houtkant: uitvoeren achterstallig hakhoutbeheer / aanplant meidoorn

STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats / Relictzone Vallei van de Grote Nete Samenwerking en financiering loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 70% door RLKGN via subsidies OE, 30% door grondeigenaar.

Poelherstel in Olen Partners Gemeente Olen, AOE Doelstelling Herstel kleinschalig landschap en herstel poel in Olen.

Uitgevoerd 2012 Deze kleine poel is gelegen op een hooiland omzoomd met houtkanten en bosbestanden. Het perceel is in beheer van de gemeente Olen, een aantal jaren geleden werd al een houtkant hersteld en bijgeplant. De poel heeft achterstallig beheer en was in sterk verlande toestand. De poel werd hersteld.

STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats / Relictzone Bos- en akkercomplex Diependaal, Molekens, Doffen Samenwerking en financiering loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Agentschap Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 70% door RLKGN via subsidies AOE, 30% door gemeente Olen

Landschapsherstel in Retie – aanplant KLE Partners Particuliere eigenaar, AOE Doelstelling Landschappelijke inpassing van een hoeve in het landschap, landschapsherstel Omschrijving Landschapsherstel rond een hoeve in Retie door de aanplant van KLE’s in een uitgekleed landschap: houtkanten, (gemengde) hagen, knotbomen, hoogstamboomgaard bij de hoeve. Langsheen de beek, in de natste zone van de weide, wil de eigenaar graag een nieuwe poel graven. Het plantgoed werd al geleverd in 2012, de eigenaar heeft zelf aangeplant in 2012-2013. Afrastering en weidepoorten worden geleverd en voorzien in 2013 (de materialen voor de tuinsituatie en rijpiste worden uiteraard niet mee voorzien). Uitgevoerd 2012

Voorbereidende terreinbezoeken Opmaak ontwerp en beplantingsplan Overleg VLM ikv

beheerovereenkomsten mogelijk voor terrein

Bestellen en leveren plantgoed STATUUT LANDSCHAP Ankerplaats / Relictzone Vallei van de Kleine Nete Samenwerking en financiering loon-, werkings- en projectkosten landschapsanimator door Agentschap Onroerend Erfgoed. Uitvoering van de werken: 70% door RLKGN via subsidies AOE, 30% door grondeigenaar.

PROSPECTIE, VERTALING EN PROMOTIE BESTAAND INSTRUMENTARIUM AOE

Initiatiefnemer/trekker RLKGN Contactpersoon RLKGN Els Oostvogels Mogelijke partners A OE, erfgoedconsulent , lokale partners in de projecten, lokale verenigingen (heemkundige kringen, natuur- en milieuverenigingen, …), Provincie Antwerpen , ANB, VLM Doelgroepen Eigenaars van beschermde monumenten, beschermde landschappen, dorpsgezichten, landbouwers, landgebruikers, lokale overheden, lokale verenigingen (heemkundige kringen, natuur- en milieuverenigingen, …), gebruikers en recreanten Doelstelling Promotie en adviesverlening waardoor op het terrein een aantal projecten mogelijk gemaakt worden zonder dat de subsidies voor de landschapsteams worden aangesproken. Omschrijving De nadruk van de werking van de landschapsanimator ligt op projectuitvoering op het terrein. Daarnaast kan de landschapsanimator echter ook vaak om advies gevraagd worden in projecten die niet direct in aanmerking komen voor tussenkomst van het landschapsteam, maar bv. wel voor andere premies van Agentschap Onroerend Erfgoed Vlaanderen.

1. Stimuleren onderhoud en herstel in beschermd landschap, stad- en dorpsgezichten en beschermde momumenten Enkele concrete voorbeelden waar we onderhoud en herstel in beschermd landschap, stad- en dorpsgezicht en beschermde monumenten ondersteunen:

Drevenbeheerplan Meerhout In kader van het drevenbeheerplan in Meerhout werd ook een dreef hersteld gelegen in beschermd landschap. De gemeente werd op de hoogte gebracht van het bestaande instrumentarium van het Agentschap Onroerend Erfgoed voor beheeracties in beschermd landschap.

Landschappelijke inpassing boerderij Geel Bel Een particuliere eigenaar van een hoeve in Geel Bel vroeg het RLKNG om advies betreft de inrichting van hun terreinen. Een deel is gelegen in beschermd landschap, een deel binnen relictzone. Een eerste terreinbezoek vond plaats. Het verderzetten van het project zal in nauwe samenwerking met het Agentschap Onroerend Erfgoed gebeuren. Concrete acties staan gepland in 2013 (ref. afsprakennota 2013)

LANDSCHAPSWERKEN BUITEN ANKERPLAATS EN RELICTZONES

Op onze oproep voor het indienen van potentiële projecten kwamen vele tientallen reacties. Een opvallende vaststelling is echter dat zich ook een aantal waardevolle projecten aandienen buiten de ankerplaatsen of relictzones. Het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete is van oordeel dat ook buiten onze landschappelijk waardevolste gebieden zoals ankerplaatsen en relictzones zeer zinvolle acties inzake landschapsherstel genomen kunnen worden. Men zou zelfs kunnen oordelen dat het in meer ‘uitgeklede’ of gedegradeerde landschappen misschien zelfs meer nodig is om aan landschapsherstel te doen. Hier is de ‘nettowinst’ immers het grootst. Daarom werd via Dienst Milieu en Natuur Provincie Antwerpen een subsidieaanvraag ingediend voor enkele kleinschalige maar waardevolle landschapsprojecten, veelal aanleg en aanplant van KLE’s, poelen, inpassen historische hoeven in het landschap, … Er werden 5 projecten uitgevoerd buiten de landschapsatlas. Om geen ‘oneerlijke concurrentie’ te doen ontstaan met de reguliere landschapswerking (binnen ankerplaats en relictzone) werden hier dezelfde regels gehanteerd met (particuliere) aanvragers, i.e. projecten voor 70 procent subsidiëren waarbij de aanvrager zorgt voor 30 procent cofinanciering.

Aanplant van een hoogstamboomgaard in Kasterlee

Van de eigenaar kwam de vraag of het mogelijk was om hoogstamfruitbomen aan te planten op zijn perceel. In totaal werden 4 hoogstamfruitbomen aangeplant. Voor de keuze van de rassen werd beroep gedaan op de fruitwijzer, uitgegeven door de provincie Antwerpen. De eigenaar voerde de plantwerken zelf uit. De projectlocatie is gelegen tussen de Kempense heuvelrug en de Kleine Netevallei, ze valt tussen twee relictzones in. Uitgevoerd 2012

Keuze hoogstamfruit Leveren plantgoed

Landschapsherstel in Geel – samenwerking 2 aangrenzende eigenaars

Twee eigenaars met aangrenzende percelen hebben de handen in elkaar geslagen voor de inrichting van hun percelen. Ze hadden samen een projectvoorstel ingediend om twee aangrenzende weilanden landschappelijk in te richten. Het weiland ligt in agrarisch gebied, waar verspreid in het landschap nog kleine landschapselementen aanwezig zijn. In samenspraak met de eigenaars werden hagen, knotbomen en een hoogstamboomgaard aangelegd. In totaal werd 210 m haag, 30m knotbomenrij en 22 hoogstamfruitbomen aangeplant. Bijkomend zal ook nog een poel aangelegd worden die voor 100% gefinancierd wordt door de eigenaar. De landschapsanimator heeft hiervoor administratieve ondersteuning geboden bij het indienen van de stedenbouwkundige vergunning voor de aanleg van de poel. Uitgevoerd 2012

Voorbereidende terreinbezoeken Aanvraag stedenbouwkundige vergunning poel Opmaak ontwerp en beplantingsplan Werfbezoeken eigenaar en

Natuuwerk Aanplant

hoogstamboomgaarden, hagen, houtkanten

Inrichting terreinen bij boerderij en aanleg infiltratiezone in Geel

Landschappelijke inrichting van de terreinen aan een gerenoveerde langgevelhoeve. Op het perceel bevind zich een relictbosje. Aan de zuidelijke georiënteerde rand van het bos werd een bosrand gekapt en aangeplant. Zo werd een zoom-mantelvegetatie gecreëerd en een natuurlijke overgang gecreëerd naar de omliggende weilanden. Aan de westelijke perceelsrand werd een knotbomenrij aangeplant. Op het perceel is een kleinschalige waterzuivering aanwezig. Aan het uiteinde van de infiltratiezone van de kleinschalige waterzuivering werd een houtkant aangeplant. Aan de oostelijke zijde werd een bessengordel aangelegd van hazelaar, kruisbes, zwarte bes, … ook een mispel en kweepeer werden aangeplant. De overige oppervlakte van het perceel zal een cyclisch maaibeheer met afvoer krijgen. Uitgevoerd 2012

Voorbereidende terreinbezoeken Opmaak ontwerp en beplantingsplan Aanplant bosrand, knotbomen, leifruit, houtkant, gemengde haag Graven infiltratiezone Werfbezoeken

Landschapsherstel bij langgevelhoeve in Lichtaart

De eigenaars van deze gerestaureerde hoeve zijn paardenliefhebbers en in het bezit van weilanden. De eigenaars wilden op deze percelen het cultuurhistorisch Kempens landschap herstellen door de aanplant van landschapselementen. De weilanden zijn gelegen aan een waterloop van 3

e categorie en zijn vochtige

graslanden. Het perceel werd volledig omzoomd met hagen, heggen en bomenrijen. Aan de noordelijke en oostelijke zijde van het perceel, tegen de waterloop werden knotbomen geplant. In totaal werden 30 knotwilgen aangeplant over een lengte van 150m. Aan de oostelijke zijde werd een gemengde heg aangeplant over een afstand van 116m. Aan de zuidelijke zijde van het perceel werd een meidoornhaag aangeplant met zomereiken in. Rond de stal werden fruitbomen aangeplant. In het weiland werd tevens ook een bomengroep aangeplant van es en fladderiep. Uitgevoerd 2012

Voorbereidende terreinbezoeken Opmaak ontwerp en beplantingsplan Aanplant meidoornhagen, mispels, boomgaard, knotelzenrijen, solitaire bomen in weide Werfbezoeken

Jaarverslag Landschapsanimator

Documents

Transcript of Jaarverslag Landschapsanimator