| 1

Vormingplus Kempen2011

2 |

Vormingplus in actie

We werken vanuit wat er leeft 3

We werken samen met anderen 14

We werken in heel de Kempen 20

We werken met kansengroepen 21

Vormingplus in cijfers 24

Hoe werkt Vormingplus ? 25

Achter de schermen 34

>

>

>>

>>>

| 3

Ook op het platteland hoor je de laatste jaren steeds vaker de verzuchting dat het sociale weefsel verzwakt en de gemeenschap individualiseert. Een trend die meestal als negatief ervaren wordt. Vormingplus Kempen zet met een aantal leertrajecten in op de versterking van de lokale sociale cohesie. ‘Buurtbank’ is zo’n traject.

We gebruiken hier de plaatsing van een zitbank als hefboom om tot gemeenschapsvorming te komen. Een gemeente, buurt, vereniging of organisatie kan zich kandidaat stellen voor de adoptie van een bank. In nauwe samenwerking met de adoptieouder wordt de standplaats en de vormgeving van de bank bepaald. Een (leer)proces dat Vormingplus begeleidt.

Het is de bedoeling dat er nadien rond de bank allerlei activiteiten georganiseerd worden zodat de bank een echte buurtbank wordt. De buurtbanken zijn het langst lopende leertraject van Vormingplus. Eind 2012 zullen er in 6 gemeenten banken te vinden zijn.

In 2011 en 2012 wordt er gewerkt

aan buurtbanken in Hoogstraten,

Oud-Turnhout en Vorselaar.

Foto boven – Enkele bewoners van de Remi Lensstraat in Hoogstraten halen alvast een meetlat boven om te bekijken hoe groot hun buurtbank moet worden.

Foto links – Deelnemers op pad tijdens ‘Op het ritme van mens en dier’, een activiteit die kadert in het project ‘Stilte, rust en ruimte’ (zie pagina 10-11). De tocht wordt begeleid door bewoners van Talander, een organisatie in Arendonk waar volwassenen met een beperking wonen en werken.

Vormingplus werkt vanuit wat er leeft

Buurtbankwerken aan sociale cohesie

4 |

Vrijwilligerswerk is sinds de oprichting van Vormingplus Kempen het thema waar we de meeste vragen rond ontvangen. In een regio waar er letterlijk duizenden grote en kleine organisaties met vrijwilligers werken, verbaast dat ook niet. Omdat dit engagement essentieel is in een solidaire samenleving, is het voor Vormingplus Kempen evident om er aandacht aan te schenken. We doen dit op verschillende manieren.

Een van de meest gehoorde verzuchtingen is hoe men vrijwilligers vindt en mensen die mee aan de kar willen trekken. Men schrijft boeken, zet lezingen op en organiseert cursussen. Maar het probleem blijft. Vormingplus Kempen en Stichting Lodewijk De Raet sloegen de handen in elkaar en werkten een project uit dat organisaties effectief helpt. Het kreeg de titel ‘Kartrekkers’.

Kartrekkers is uniek omdat er voor het eerst een interactief vormingstraject opgestart werd waarin een groep van verschillende organisaties gedurende een langere periode begeleid werd. En de resultaten mogen er zijn.

Foto boven – RTV vraagt aan Marleen van KAV Voortkapel of ze ‘Kartrekkers’ nuttig vond. Haar reactie – en die van andere deelnemers – kan je vinden op www.vormingpluskempen.be.

Foto rechts – De deelnemers en begeleiders van het project poseren voor onze fotograaf. De groep was op een speciale manier samengesteld. Meer info daarover op pagina 19.

Na afloop van het traject stelden we een brochure samen met de succesfactoren, zodat ook anderen aan de slag kunnen.

Kartrekkerswerken rond vrijwilligers en verenigingen

Vormingplus werkt vanuit wat er leeft

H H

| 5

“Dankzij Kartrekkers denken wij voortdurend na over onze manier van werken, en proberen we links en rechts wat bij te sturen. Kartrekkers houdt ons alert. Dat is een grote verdienste. Want ook voor een vereniging geldt dat stilstaan achteruitgaan is. Wie nooit eens vernieuwt of eens origineel uit de hoek komt, blijft niet aantrekkelijk.”

“Ik zou andere organisaties zeker aanraden om in het Kartrekkersproject te stappen want het helpt u om ne keer na te denken over hoe je met je organisatie bezig bent. En het helpt je om te herbronnen om de toekomst aan te pakken.”

Vormingplus werkt vanuit wat er leeft

6 |

Om aan de acute vraag naar kortlopende vormingsactiviteiten rond vrijwilligers en vrijwilligersbeleid te voldoen – een vraag die vooral uit het lokale verenigingsleven opduikt - investeren we al een aantal jaren in een specifiek aanbod voor deze doelgroep. Ze kunnen tegen aantrekkelijke prijzen kwalitatief hoogstaande sprekers boeken.

Sinds 2010 proberen we deze vragen ook te bundelen door de organisatie van vormingsdagen die de titel ‘Boost!’ dragen.

Deelnemers uit verschillende organisaties en gemeenten kunnen op één dag verschillende lezingen en workshops volgen en krijgen de kans om ervaringen uit te wisselen. We werken in deze deelprojecten altijd samen met de gemeentelijke cultuurdiensten uit een aantal aanpalende gemeenten. Boost! 2011 vond plaats in Herentals. In 2012 is er een editie in Turnhout gepland.

Boost!werken rond vrijwilligers en verenigingen

Vormingplus werkt vanuit wat er leeft

H

| 7

Naast taal blijkt mobiliteit een belangrijke rol te spelen in het integratieproces van allochtonen. Zeker in de Kempen, waar winkels, werkplaatsen en nutsvoorzieningen zich vaak niet op wandelafstand van elkaar bevinden. Het openbaar vervoer slaagt er maar ten dele in dit vervoersprobleem op te lossen. Daarom is en blijft de fiets hier een populair transportmiddel.

Maar veel allochtonen hebben nooit leren fietsen. Iedereen die met deze doelgroep werkt, is het er dan ook roerend over eens: er een enorme nood aan fietslessen.

Verschillende organisaties willen actie ondernemen, maar weten niet precies hoe of hebben er de middelen niet voor.

Daarom richten we ons in 2011 en 2012 opnieuw rechtstreeks tot het werkveld. We zoeken naar een methode om de organisatie van fietslessen door lokale actoren te stimuleren.

Ook op andere manieren proberen we dit maatschappelijk probleem aan te pakken. Meer daarover op pagina 29.

Foto boven – Een groep cursisten van een vroegere fietscursus ontvangt hun diploma.

Foto links – Zowel jong als iets minder jong nam deel aan Boost! 2011.

Kleine foto linksboven – Ellen, de cultuurbeleidscoördinator van Grobbendonk, wordt geïnterviewd door RTV. Het filmpje is terug te vinden op www.vormingpluskempen.be.

Leren Fietsenwerken aan integratie

Vormingplus werkt vanuit wat er leeft

w

8 |

Nederlands kunnen verstaan – of beter nog: kunnen praten - is een erg belangrijke stap in het integratieproces van allochtonen. Er zijn dan ook verschillende organisaties die zich hier op richten. Iets dat we als Vormingplus Kempen, die streeft naar een inclusieve samenleving, enkel maar toejuichen.

We vangen signalen op dat het niet evident is om het geleerde ook daadwerkelijk om te zetten naar het dagelijkse leven. Allochtonen geven aan dat ze wat “oefentijd” missen, als tussenstap tussen de les en de buitenwereld.

We ervaren dat er veel Belgen zijn die graag kennis willen maken met mensen uit andere culturen, maar niet goed weten hoe. De stap om zomaar iemand aan te spreken is (te) groot.

Via Praatpunt proberen we op een laagdrempelige manier deze twee behoeften in te vullen. Op verschillende plaatsen in de Kempen ontmoeten beide groepen elkaar om kennis te maken, om te praten over verschillende onderwerpen en om beter Nederlands te leren praten.

Naast de wekelijkse bijeenkomsten worden er elk jaar verschillende vormings- en intervisiemomenten ingericht voor de vrijwilligers.

Elk Praatpunt is het resultaat van een samenwerking tussen verschillende partners. Het project is gestart in 2008 en er zijn geen plannen om er in de nabije toekomst mee te stoppen.

Er zijn Praatpunten in Geel,

Herentals, Hoogstraten, Mol en

Turnhout.

Foto rechts – Deelnemers in Geel aan het werk op een van de wekelijkse bijeenkomsten van Praatpunt.

Foto op pagina 10 en 11 – Beeld uit het natuurreservaat De Liereman in Oud-Turnhout, dat in 2012 officieel erkend zal worden als stiltegebied.

Praatpuntwerken aan integratie

Vormingplus werkt vanuit wat er leeft

w

| 9

Vormingplus werkt vanuit wat er leeft

1 0 |

De Stille Kempen is voor velen een begrip én een persoonlijke ervaring. Van oudsher wordt de streek immers geassocieerd met stilte, rust en ruimte. Deze kwaliteiten zijn vandaag een kostbaar goed geworden in onze moderne samenleving waarin snelheid, drukte en overactiviteit de heersende norm zijn.

Sinds een aantal jaren zijn er zowel in de private als in de publieke sector ontwikkelingen gaande die stilte als leefkwaliteit opnieuw onder de aandacht brengen. Maar wat heeft de Kempen nog met stilte? In 2006 verkende Vormingplus met het project ‘Stilte, rust en ruimte’ de kansen voor een maatschappelijk draagvlak voor stilte en rust als leefkwaliteit voor de Kempen. Sindsdien groeit de praktijkgemeenschap rond dit thema.

Stilte, rust en ruimte

Vormingplus werkt vanuit wat er leeft

| 1 1

Vormingplus werkt vanuit wat er leeft

Onder andere volgende activiteiten kaderen in het Stiltethema:

• de werking van het Stilteplatform in Oud-Turnhout

• de actie Toon van de Tijd die organisaties stimuleert om stilteactiviteiten te organiseren.

Verder bekijken we of er een Stilteplatform opgericht kan worden voor het de Merode-gebied. We werken in 2012 ook mee aan de activiteiten die plaatsvinden rond de inhuldiging van het natuurgebied De Liereman als stiltegebied.

Voor meer info: www.destillekempen.be w

1 2 |

We zien dat overheden en andere organisaties hun beleid meer en meer willen verduidelijken en verantwoorden voor de buitenwereld. In een aantal gevallen wil men die buitenwereld, de burger dus, zelfs betrekken bij dat beleid. De band met de burger wordt nauwer aangehaald. Want een beleid heeft meer draagkracht en legitimiteit als het (mee) vorm wordt gegeven door burgers.

Als Vormingplus Kempen geloven we dat dit soort van beleidsparticipatie een winsituatie kan opleveren voor alle betrokkenen. Als het proces op een goede manier doorlopen wordt.

Maar hoe doe je dat concreet? De kennis om dit soort van processen te begeleiden, ontbreekt vaak. Zeker als er met kansengroepen gewerkt moet worden.

In het project ‘De Schrans’ wordt gewerkt rond de renovatie en herbestemming van het historisch waardevol domein rond de Schranshoeve in Vorselaar. De bewoners van de sociale woonwijken die aan het domein grenzen, worden betrokken bij de vormgeving van het landschapsontwerp.

Vormingplus Kempen begeleidde dit traject van 2008 tot 2011. Dat er ook nadruk gelegd werd op het duurzame karakter van het toekomstig beheer van de site, was een niet onbelangrijk gegeven in onze keuze voor dit project.

Foto boven – De officiële opening van De Schrans. Buurtbewoner Benny neemt de honneurs waar. Simon, de schepen van buurtwerking, helpt een handje.

Foto rechts – Onder de titel ‘De wind waait voor iedereen’, organiseerden we, samen met een lokale vereniging, een debat over de plaatsing van windmolens.

De Schranswerken aan beleidsparticipatie

Vormingplus werkt vanuit wat er leeft

| 1 3

“Vormingplus heeft het voordeel

dat ze alle organisaties kennen,

daar contact mee nemen en weten

wat er leeft. En daardoor zaken

organiseert zoals zo’n vorming die

heel aangepast is aan de noden van

de verenigingen.”

Vormingplus werkt vanuit wat er leeft

Maatschappelijke thema’s waar in 2011 rond gewerkt werd

interculturaliteit

(kans)armoede

vrijwilligers & verenigingen

buurtwerking

persoonlijke vorming

gender(on)gelijkheid

duurzaamheid

andere culturen

stilte

detentie

mobiliteit

cultuurparticipatie

erfgoed

inburgering

kempen

gezondheid

natuur

zingeving

beleidsparticipatie

opvoeding

wetenschap

1 4 |

Vrijwilligersgroep Color A'do

KAV

Cultuurraad Oud-Turnhout

Gemeente Westvleteren

Gemeente Grobbendonk

KAV Grobbendonk

KVG

Bibliotheek Laakdal

Derdewereldraad Balen

Regionaal Landschap Kempen en Maasland

Heemkundige Kring Meerhouts Patrimonium

Bosmuseum Gerhagen

Cultuurraad Turnhout

267 partners in 2011

Vormingplus werkt samen met anderen

Erfgoedcel k.ERF

Ziekenzorg Zwaneven

Stad Herentals

Bezoekerscentrum Landschap de Liereman

De Ark Sociale Huisvesting

Trage wegen vzw

ABVV

Centrum Basiseducatie Kempen

Leader MarKAante Kempen

Gemeente Herenthout

Stuurgroep De Merode

De Fakkel

OCMW Vorselaar

Gemeente Meerhout

Sociaal Forum Kempen

Gemeente Baarle-Hertog

Spaak

Bibliotheek Rijkevorsel

SPK

Tram 41

Gemeente Mol

Rust- en Verzorgingstehuis Sint-Barbara

Bibliotheek Hulshout

LOGO Kempen

Bibliotheek Vosselaar

Cultureel Centrum Baarle

OCMW Balen

Gemeente Balen

Politieregio Turnhout/preventiedienst

Vigez

IOK

Heemmuseum Oevel

Gemeente Retie

Kreatief

CVO Geel

Velt Turnhout

Zonnige Kempen

Den Dorpel

Begeleiders Praatpunt

Welzijnsschakel 't Kiertje Vorselaar

Bibliotheek Geel

Ons Huis Mol

VDAB

OCMW Beerse

CVO Kempen Mol

Gemeente Beerse

Dancing 2 Support

Gemeente Bocholt

Turnhout 2012

Cultuurcentrum 't Schaliken

RTV

Stad Antwerpen

Behaag onze Kempen

CVO Turnhout

Abdij Averbode

Provincie Vlaams-Brabant

Vrouwenvereniging Indimaj

Stad Geel

OCMW Herentals

FIETSenWERK

Stichting Lodewijk De Raet

Fiesta Mundial

KAV Kasterlee

Wakkerdal

Museum De Kelder

Pionier

Provincie Limburg

t Origineel

Hofke van Chantraine

Federatie Laakdal-Meerhout

LBC

Markant Kasterlee

KWB

Leader Regio Midden-Kempen Beweegt!

Grijze Panters Turnhout

OCMW Laakdal

Benebib

Al-arm

Gemeente Tessenderlo

Prisma

Erfgoedhouders Westel Folk

Vlaamse Stichting Verkeerskunde

Huisvestingsmaatschappij Eigenhaard

Begijnhofmuseum

Kruispunt Migratie-Integratie

Gemeente Vorselaar

Samentuinieren Balen

Jeugdsportnet Kasterlee, Dessel, Retie

Meerhoutse Ontwikkelingssamenwerking

Vlaamse Overheid

De Verenigde Verenigingen

Gemeente Rijkevorsel

Gemeente Merksplas

Cultuurraad Laakdal

Derdewereldraad Herentals

Welzijnsschakel Houvast Meerhout - Laakdal

Gevangenis Wortel

OCMW Mol

Changedesigners

Mobiel 21

De Vlaspit

Cultuurraad Hulshout

Seniorenraad Meerhout

Velt

Wereldsolidariteit

De Volkstuin Provincie Antwerpen

VKW Kempen

Blauwe Plekken

Gemeente Laakdal

Digidak Ravels

Dinamo

Gecoro Meerhout

Grijze Panters Herentals

Katholieke Hogeschool Kempen

VITO

Welzijnsschakel De Schakel Puurs

Gehandicaptenraad Balen

Gevangenis Hoogstraten

t Toreke

KWB Gierle

Babbelkousjes

Sportraad Vorselaar

VSKO

Buurtcontactpunt De Klink

Stad Hoogstraten

Kringloopwinkel Herentals

Gemeente Kasterlee

Gevangenis Merksplas

Waerbeke

KVLV Hulshout

KAV Vosselaar

HIVSET

FOV

Gevangenis Turnhout

Vrijetijdscentrum De Kruierie

Gemeente Hoogstraten

CAW De Kempen

CVO Kempen

Vriendengroep Diependaal

CM (algemeen / Turnhout)

Rurant vzw

Centrum voor informatieve spelen

BUUR

Gemeente Vosselaar

Samenlevingsopbouw Provincie Antwerpen

Cultuurraad Balen

Provincie Antwerpen

JEVO

ACV

Milieuraad Meerhout

Gemeente Lanaken

| 1 5

1 + 1 = meer dan 2

Diagram – Alle partners ingedeeld volgens sector.

Vormingplus werkt samen met anderen

VVV Meerhout

VIVA-SVV Hulshout

Cultuurforum Turnhout

Linx+

Afrazeuri

Federatie Basiseducatie

Natuurpunt Educatie

Cultuurcentrum 't Getouw

Sportraad Meerhout

Cultuurraad Mol

Locus

Bibliotheek Kasterlee

Buurtwerking Laakdal

KVG Vorst

Erfgoedcel Noorderkempen

CVO VSPW Mol

VLM

Trizone

Oxfam Wereldwinkels

ADR-Vlaanderen

Vormingpluscentra

Fedasil Arendonk

Vebes

Gemeente Lille

OKRA

Vrouwenraad Herentals

HIVSET - vormingscentrum

Club actief

Fonds Vrijetijdsparticipatie

Bibliotheek Meerhout

Welzijnsschakel De Schakel Beerse

SPES

Gemeenschapsonderwijs

Vrijwilligersgroep Babbelhoek

Klompenmuseum

Seniorenraad Herselt

Justitieel Welzijnswerk Turnhout

Vlaams netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen

Regionaal Landschap Lage Kempen

Cultuurraad Herentals

CEDES

Wereldwinkel Vosselaar

KWB Laakdal

Cultuurraad Olen

Welzijnszorg

Djapo Turnhout

Social Profit Platform

Gemeente Kinrooi

Demos

OCMW Westerlo

Gemeente Olen

Geelse bouwmaatschappij

Bibliotheek Grobbendonk

Buurt Kauwenberg-Lijsterplein

Gemeente Arendonk

Talander

Regionaal Landschap Haspengouw

OCMW Meerhout

AIF

Cultuurcentrum De Werft

Socius

Bibliotheek Westerlo

Sportregio Noorderkempen

11.11.11

Het Zonnelicht

OCMW Hoogstraten

de Rode Antraciet

ISOM

11.11.11 comité Geel

Huis van het Nederlands Provincie Antwerpen

OCMW Geel

OCMW Dessel

NGO platform prov antwerpen

Regionaal Landschap Kleine en Grote

Nete

Werkgroep Fairtrade Laakdal

Erfgoed Scherpenheuvel

VIVA-SVV

Stad Turnhout

Werkgroep Karitatief Federatie Meerhout - Laakdal

Fietsersbond

Regionaal Landschap Noord Hageland

Welzijnsschakel Lichtpunt Balen

Politiezone regio Noord

ACW

S-Plus

De Schranshoeve

Gemeente Herselt

Wereldraad Westerlo

Gemeente Ravels

Cultuurraad Vorselaar

Erfgoedcel Kempens Karakter

Gemeente Hulshout

Geelse Huisvesting

OCMW Herselt

Buurtcomité Camping Meerlaer

Gemeente Oud-Turnhout

Corpus Christianorum

OCMW Turnhout

Milieuraad Oud-Turnhout

Rusthuis Ter Nethe

1 6 |

In het project ‘Brasel’ werkten een sociale huisvestingsmaatschappij, bewoners van de (sociale woon)wijk Brasel in Dessel en een ontwerpbureau samen aan een verbetering van de infrastructuur in de wijk.

Vormingplus Kempen begeleidde dit leertraject van 2009 tot medio 2011.

Foto boven – De bewoners bespreken de ontwerpen van de architecten voor de nieuwe Braselwijk met Dien van de

huisvestingmaatschappij.

Foto rechts – Bewoners halen hun plantgoed op tijdens de tuinklusdagen van de ‘Groene Voortuintjes’.

Kleine foto rechts onderaan – Op het afsluitende buurtfeest van ‘Groene Voortuintjes’ was de lokale pers aanwezig. Het filmpje is

terug te vinden op www.vormingpluskempen.be. Daar vind je ook reacties en andere foto’s.

Braselwerken aan beleidsparticipatie

Vormingplus werkt samen met anderen

| 1 7

In het project ‘Groene voortuintjes’ krijgen bewoners van een bepaalde wijk kans om hun (voor)tuin op te fleuren. Ze kunnen deelnemen aan een aantal vormingsmomenten, krijgen de kans om goedkoop planten en zaaigoed aan te schaffen en gaan ten slotte aan de slag op zogenaamde gezamenlijke tuinklusdagen. Gedurende het hele traject , dat minstens een half jaar in beslag neemt, worden ze begeleid door Vormingplus, Velt (een erkende vereniging) en lokale partners.

Einddoel van het leertraject is te komen tot een sterkere lokale sociale cohesie. Maar dat het thema ‘duurzaamheid’ tegelijk aan bod komt, was een niet onbelangrijk element om dit project te ontwikkelen.

Het project vond het eerst plaats in Diependaal, een sociale woonwijk net buiten de ring van Herentals. Het liep – voorbereiding meegeteld - gedurende bijna twee jaar, van najaar 2009 tot medio 2011.

Volgende organisaties droegen tijdens die periode een steentje bij: Buurtcontactpunt De Klink, Huisvestingsmaatschappij Eigen Haard, Natuurpunt, stad Herentals, cultuurcentrum ‘t Schaliken, de lokale Vriendengroep, een plaatselijk tuincentrum, de actie Behaag de Kempen, Tandem, Cera Foundation en – oef! – de sociale tewerkstellingsprojecten Boskat, Muylenberg en Arbeidszorg.

Groene Voortuintjeswerken aan sociale cohesie

Vormingplus werkt samen met anderen

H

1 8 |

De tentoonstelling ‘Kempense Vrouwenkracht’ maakt de, vaak onzichtbare, inzet van duizenden vrouwelijke vrijwilligsters in de regio zichtbaar. En ze roept tegelijk anderen op om dit voorbeeld te volgen.

De tentoonstelling toerde in 2010 en 2011 door de Kempen en bracht ons in contact met een bonte mengeling van organisaties. De thema’s ‘vrijwilligers’ en ‘gender’ blijken op veel plaatsen te leven.

Op www.vormingpluskempen.be is een uitgebreid overzicht te vinden van de tentoonstelling, met getuigenissen van partners en veel fotomateriaal.

De tentoonstelling kwam tot stand via het Platform Vrouwenkracht, zelf een mooi voorbeeld van een samenwerkingsverband. Het Platform werd opgericht door Vormingplus en bestaat uit volgende organisaties: Welzijnsschakels, EVA Turnhout, 11.11.11. Geel, ACV Kempen, VIVA-SVV, Vrouwenraad Herentals, Wereldsolidariteit, Wereldraad Westerlo, AIF, ABVV Mechelen-Turnhout, OKRA, Mondiale Raad Turnhout, SPK, KAV, Linx+.

Foto’s – Een deel van de organisatoren van de tentoonstelling wordt geïnterviewd. Op de bovenste rij, van links naar rechts: Inge (Dienst Samenlevingsopbouw Mol), Wim (CM), Myriam (WEB), Jan (bib Kasterlee), Rita (Wereldwinkel Westerlo), Dirk (bib Laakdal), Julia en Josephine (Vrouwenraad Herentals). Tweede rij, van links naar rechts: Diane (home Laarsveld), Leen (bib Beerse), Sabine (Woon- en zorgcentrum Vogelzang), Bert (gemeente Vosselaar), Jan (schepen van cultuur in Meerhout), Ingrid en Gerd (bib Geel en Noord-Zuiddienst Geel) en onze educatief medewerkster Viviane bij Nike.

Tentoonstelling Vrouwenkrachtwerken rond vrijwilligers en verenigingenwerken aan gendergelijkheid

Vormingplus werkt samen met anderen

H H H H

H H H

| 1 9

Dit project kwam al ter sprake op pagina 4 en 5. Maar het hoort ook hier op zijn plaats omdat samenwerking – het over de eigen muurtjes durven kijken – een essentiële succesfactor is om het project te laten lukken.

We lezen voor uit de brochure:

“Om tot de beste resultaten te komen, moeten de deelnemende organisaties zo divers mogelijk zijn. Een buurtwerking met een toneelgroep? Een voetbalclub met een seniorenvereniging? Hoe

“… we denken altijd “we doen het

wel”, maar de steun en de uitwisse-

ling met andere organisaties is zeer,

zeer belangrijk …”

“Positief aan de bijeenkomsten

vond ik ook wel dat het allemaal

verschillende verenigingen zijn.

Allemaal verschillende vereni-

gingen die eigenlijk heel anders

bezig zijn, maar waardoor ge toch

van elkaar kunt leren. En dat vond

ik heel positief …”

Kartrekkerswerken rond vrijwilligers en verenigingen

Vormingplus werkt samen met anderen

meer verschil, hoe liever. Is dat eigenaardig? Niet echt. Buitenstaanders kijken op een andere manier naar je vereniging. Omgekeerd zie je hoe anderen, met een heel andere werking, soortgelijke problemen proberen op te lossen. Er worden meer ervaringen uitgewisseld, je leert net iets meer bij.”

Namen deel aan Kartrekkers: lokale afdelingen van KAV, KWB en de Gezinsbond, samen met een afdeling van het Rode Kruis, een natuurvereniging (Natuurpunt), een theatergroep (Gekko-theater) en een armoedevereniging (Den Dorpel).

H H H

H H H

2 0 |

Aantal activiteiten per gemeente (2011)

Kaart boven – De 27 gemeenten van het arrondissement Turnhout, het werkingsgebied van Vormingplus Kempen.

Foto onder – Sfeerbeeld uit de regio.

Foto rechts – Gedetineerden en geïnterneerden koken tijdens één van de workshops van de ‘Week van de wereld’.

Vormingplus werkt in heel de Kempen

Arendonk 9Baarle-Hertog 6Balen 34Beerse 3Dessel 3Geel 95Grobbendonk 4Herentals 114Herenthout 1Herselt 6Hoogstraten 56Hulshout 7Kasterlee 8Laakdal 24Lille 1Meerhout 7Merksplas 21Mol 62Olen 3Oud-Turnhout 18Ravels 1Retie 4Rijkevorsel 3Turnhout 176Vorselaar 15Vosselaar 2Westerlo 7 Buiten de regio / niet lokaal 48

| 2 1

Vormingplus werkt met kansengroepen

Sinds een tiental jaren bouwt de Vlaamse overheid een hulp- en dienstverleningsaanbod uit in elke gevangenis. Cultuur is één van de domeinen waarrond gewerkt wordt. Men wil de cultuurparticipatie van gedetineerden bevorderen en hen, via sociaal-culturele activiteiten, versterken. Dat blijkt niet altijd een makkelijk verhaal te zijn. Vormingplus Kempen kan hier op verschillende manieren een meerwaarde bieden en zet daarom in op justitieel vormingswerk.

In de gevangenissen vinden we immers veel kansengroepen terug. Bovendien is er geen enkele regio in Vlaanderen waar er meer gevangenissen te vinden zijn dan in de Kempen.

De ‘Week van de wereld’ is een project dat loopt in de gevangenis van Merksplas. Op één week kunnen zowel gedetineerden als geïnterneerden genieten van een breed aanbod aan workshops. Vormingplus Kempen ondersteunt de week financieel en volgt de organisatie ervan op. De ‘Week van de wereld’ vindt jaarlijks plaats.

Week van de wereldwerken aan cultuurparticipatie

HA

2 2 |

Maatschappelijk kwetsbare groepen, zoals mensen in armoede, nemen nog altijd veel te weinig deel aan cultuur, sport en jeugdwerk. Er zijn diverse initiatieven die de drempels proberen weg te werken. Maar niemand kent de gouden formule om de beschikbare middelen optimaal in te zetten.

“Ik kan vaststellen dat alle deelnemers enorm

gegroeid zijn in zelfredzaamheid, weerbaarheid,

mondiger geworden zijn, ... Ze voelen zich gewaar-

deerd en gehoord. Dit is niet direct meetbaar maar

het feit dat ze anderen (...) toeleiden om de stap

naar het OCMW te zetten, maakt dat dit een onmis-

baar project is.”

“Heel Club Actief zal ik nooit vergeten. En ik hoop dat dat nog heel lang zal blijven bestaan. Want hier voelt ge u terug herleven. Hier voelt ge u als mens. En je wordt ook aanvaard als een mens.”

“Hier is alleman gelijk. Je hoort er langs alle kanten bij en dat vind ik formidabel. Een vergadering is rustgevend. En ge leert iets bij. Je mag vragen stellen.”

“Je voelt je nuttig. Dat ze je nodig hebben. Je hoort er ook bij en dat is het fantastische aan Club Actief.”

Als je reclame zou moeten maken voor Club Actief, wat zou je dan zeggen?

“Dat ze er direct bij moeten komen. En dat ze er geen twee minuten over mogen nadenken.”

Club Actiefwerken aan cultuurparticipatie

Vormingplus werkt met kansengroepen

| 2 3

Het project ‘Club Actief’ start vanuit de mensen in armoede zelf. Zij moeten aangeven wat ze willen. We bouwden vervolgens samen Club Actief uit: een organisatie van kansarmen die kansarmen warm maakt om deel te nemen aan het vrijetijdsaanbod. De leden hebben de werking in handen, stellen het programma op en beslissen wat er gebeurt.

Vormingplus Kempen en het OCMW Balen zorgden van bij de start in 2007 voor een intensieve, langdurige begeleiding van de deelnemers. In 2011 was de rol van Vormingplus beëindigd. De groep werkt sindsdien zelfstandig verder.

Je merkt al dat de stem van Club Actief gehoord wordt in Balen. Stilaan groeit de Club uit tot een orgaan dat, vanuit haar ervaringen en visie, het beleid van het OCMW en de gemeente Balen adviseert en mee vorm geeft. Dat was ook de bedoeling.

“Club Actief heeft zeer zeker voor veranderingen gezorgd binnen beleid, werking en

aanpak van ons OCMW. Er is sinds de opstart van Club Actief duidelijk een cultuur-

verandering in de zin dat we meer open staan en aandacht hebben voor de noden

en de ervaringen van cliënten. Sinds de opstart van Club Actief zijn er stilaan ook

andere groepswerkingen opgestart. Groepsgericht werken heeft veel voordelen: ef-

ficiënt, mensen leren van elkaar en vergroten hun sociaal netwerk en de band tussen

maatschappelijk werkers en cliënten wordt nauwer.”

Foto’s op deze pagina’s – De leden van Club Actief.

Vormingplus werkt met kansengroepen

2 4 |

Evolutie van het aantal activiteiten Evolutie van het aantal deelnemers

Vormingplus in cijfers

2011

46267

738 99

8.4

271949

10396

• Er vonden 738 activiteiten plaats

• 99% van de activiteiten gebeurde in

samenwerking met partners

• 46% van de activiteiten werd opgezet met

partners die werken met kansengroepen

• Er werkten gemiddeld 8.4 personeelsleden

in Vormingplus (uitgedrukt in voltijds

equivalenten)

• 27 van de 27 gemeenten in het

arrondissement Turnhout werden bereikt

• Er werd met 267 partners samengewerkt

• Er vonden 1949 uren programma plaats

• We bereikten 10.396 deelnemers

| 2 5

Niet Alles Hoeft te zijN zoAls Het is.Als je goesting hebt om iets in je buurt of je omgeving

te veranderen, moet je bij ons zijn.

We kunnen beginnen als je ons enthousiast kan maken.

We kijken wie er nog wil meedoen

en samen zoeken we naar een frisse aanpak.

Want Vormingplus wil plaatsen creëren waar mensen samen aan een samenleving werken die klaar is om nieuwe vraagstukken, problemen en uitdagingen aan te pakken.

Hoe doen we dat zoal?

Door één van volgende rollen op te nemen:

• Begeleiden

• Stimuleren

• Adviseren

• Toeleiden

• Ontsluiten

• Afstemmen

• Signaleren

Het begeleiden van leerprocessen is in vorige pagina’s al uitgebreid aan bod gekomen. De andere rollen die Vormingplus opneemt, worden op volgende pagina’s verduidelijkt.

Foto links – Christa, een van de educatief medewerksters, stimuleert andere organisaties om ook fietslessen voor allochtonen te organiseren.

Hoe werkt Vormingplus ?

2011

2 6 |

Een van de problemen die het Platform Vrouwenkracht (zie pagina 18) ziet opduiken bij het vrijwillig engagement van vrouwen bestaat er in dat ze veel te weinig doorstromen naar bestuursfuncties. Samen met het HIVA werd hier in 2009 nader onderzoek naar verricht. De resultaten hiervan werden in 2010 verwerkt tot hanteerbare tips en trucs voor verenigingen.

In 2011 werden deze tips gericht maar tegelijk ruim verspreid en onder de aandacht gebracht van alle mogelijke doelgroepen. Er werd gebruik gemaakt van een hele reeks communicatiemiddelen, gaande van affiches en flyers tot een artikel in een landelijke krant.

Er werden 1200 affiches en 9000 postkaarten verspreid in de Kempen.

Volgende organisaties maakten de tips bekend bij hun publiek:

• De Standaard - artikel

• Succesvol vrijwilligen - artikel en tips in de praktijkenbank

• Gemeente Hoogstraten - in de nieuwsbrief voor verenigingen

• Verso - artikel en tips in VersoDirect

• Gemeente Ravels - op de website

• Welzijnsschakels - verwijzing in de maandelijkse nieuwsbrief

• Amazone - verwijzing op website

• VIVA - SVV - op de website

• Nederlandstalige Vrouwenraad - aankondiging op website en facebook

• ADR - in de nieuwsbrief

• Gemeente Vorselaar - verwijzing in de gemeentelijke nieuwsbrief

• Socius - verwijzing in de nieuwsbrief en op de website

• Stad Turnhout - op de website

• Bond Beter Leefmilieu - verwijzing in de nieuwsbrief en op de website

• Archeduc - op de website Afbeelding rechts – De Standaard bericht over het thema.

Kleine afbeelding rechts – Affiche van ‘Op Vrouwenmaat’

Op vrouwenmaatwerken rond vrijwilligers en verenigingenwerken aan gendergelijkheid

Hoe werkt Vormingplus ?

• Gemeente Lille - in het gemeentelijk infoblad

• Gemeente Herenthout - in het gemeentelijk infoblad

• G-Magazine - verwijzing op website en omzetting naar G-test

• Gemeente Dessel - in het gemeentelijk infoblad

• KVG - artikel en tips in Vaart

• Gemeente Retie - in het gemeentelijk infoblad

• Gemeente Balen - verwijzing in gemeentelijk infoblad

• Den Dorpel / De Fakkel - in het krantje

• Curieus - artikel op website

• Ons Huis Krant - artikel en tips

• Gemeente Oud-Turnhout - in het gemeentelijk infoblad

• Velt - verwijzing in de nieuwsbrief voor vrijwilligers

• Gemeente Westerlo - in het gemeentelijk infoblad

• De Verenigde Verenigingen - verwijzing in de nieuwsbrief en op de website

• Vrouwen Overleg Komitee - verwijzing op de website

| 2 7

Hoe werkt Vormingplus ?

Vormingplus STIMULEERTWe prikkelen actief onze partners/aanbieders/netwerken om maatschappelijk relevante thema’s in het eigen educatief aanbod op te nemen en om hun visie op leren en bijhorende methoden te verfrissen en te vernieuwen.

2 8 |

Er zijn nog altijd veel organisaties die educatieve activiteiten willen opnemen in hun programma. Vormingplus geeft hen graag een duwtje in de rug. Zo betalen we van een aantal activiteiten tot 75% van de kostprijs terug. Een formule die erg gesmaakt wordt.

Vanaf 2012 gaan we zelf ook een financieel interessant vormingsaanbod uitwerken dat nog beter moet inspelen op de vragen en behoeften die er in de regio zijn.

Vormingsaanbodwerken aan cultuurparticipatie

Hoe werkt Vormingplus ?

Vormingplus STIMULEERTWe prikkelen actief onze partners/aanbieders/netwerken om maatschappelijk relevante thema’s in het eigen educatief aanbod op te nemen en om hun visie op leren en bijhorende methoden te verfrissen en te vernieuwen.

| 2 9

Vormingplus Kempen is al sinds 2006 actief om fietslessen voor allochtonen te promoten, onder andere door het uitwerken van een voorbeeldproject, gekoppeld aan een handboek voor organisatoren (zie ook pagina 7).

De laatste jaren doen we vooral inspanningen om beleidsmakers warm te maken om de organisatie van fietslessen structureel te ondersteunen. Dit signalisatieproces, dat loopt onder de titel ‘Mobiliteit voor iedereen’, zal in 2012 verder gezet worden.

Foto boven – Vlaams minister Crevits koos het fietsproject van Vormingplus uit als goed voorbeeld. De prijsuitreiking was een ideaal moment voor Christa, onze educatief medewerkster, om te signaleren dat er dringend nood is aan een structurele ondersteuning.

Foto links – Rie, een van de vele lesgeefsters van Vormingplus, in volle actie. Dit keer tijdens een workshop in de gevangenis van Merkplas voor de ‘Week van de Wereld’ (zie pagina 21).

Mobiliteit voor iedereenwerken aan integratie

Hoe werkt Vormingplus ?

Vormingplus SIGNALEERTWe vertalen vragen en thema’s die leven binnen het sociaal-cultureel werk en breder, naar het niveau van beleid. We proberen beleid en overheid te bewegen om beter in te spelen op maatschappelijke vragen en thema’s die we in het sociaal-cultureel werk tegen komen.

3 0 |

Suiker is de cultuurkrant voor de Kempen. Ze verschijnt maandelijks. Vormingplus levert er de vormingskalender voor aan, een overzicht van alle educatieve activiteiten die in de UiTdatabank zijn opgenomen.

Het Festival van de Balkan is een initiatief van de Provincie Antwerpen dat de mensen kennis laat maken met de geschiedenis en de rijke cultuur van de Balkan. Gedurende vier maanden in 2011 werden tientallen activiteiten opgezet die financieel gesteund werden door de Provincie.

Vormingplus Kempen promootte het Festival actief in het arrondissement Turnhout. Het bood ons de kans om samen te werken met onze collega’s uit Vormingplus Mechelen en Antwerpen en onderstreepte de mogelijkheden die Vormingpluscentra kunnen bieden aan subregionale overheden. Door de uitgebreide kennis die we hebben over educatieve praktijken en door de vele contacten die we met lokale organisaties hebben.

Suiker

BalkanFestival

werken aan cultuurparticipatie

werken aan cultuurparticipatie

Hoe werkt Vormingplus ?

| 3 1

UiTinVlaanderen.be blijft groeien als agendaplatform voor allerhande activiteiten. Toch is er bij plaatselijke verenigingen nog altijd wat koudwatervrees om hun activiteiten via dit platform bekend te maken. Daar willen we met de verschillende Vormingplussen in Vlaanderen iets aan doen.

In 2011 werd daarom aan alle gemeenten in de regio Kempen een vormingspakket voor verenigingen aangeboden.

UiTdatabankwerken aan cultuurparticipatie

Hoe werkt Vormingplus ?

Vormingplus ONTSLUITWe maken het sociaal-culturele aanbod bekend

en kenbaar via kanalen die afgestemd zijn op de

verschillende doelgroepen.

3 2 |

De geplande afbraak (en wederopbouw) van de sociale woonwijken op den Drijhoek in Geel vormde de aanleiding om een sociaal-artistiek project op te zetten dat gemeenschapsvormend moest werken.

De begeleiding was in handen van ‘Blauwe Plekken’, een project dat choreografen en beeldend kunstenaars samenbrengt. Vormingplus Kempen maakte deel uit van de stuurgroep en adviseerde rond het agogisch proces en het gemeenschapsvormende luik. Voor ons was het een mooie gelegenheid om nader kennis te maken met voor ons minder vertrouwde, artistieke werkvormen.

Het project startte in 2010 en werd beëindigd in 2011.

Den Drijhoekwerken aan sociale cohesie

Hoe werkt Vormingplus ?

Vormingplus ADVISEERTWe stellen expertise inzake leerprocessen en netwerken ter beschikking. We zetten expertise inzake leerprocessen en netwerken actief en op maat in op vraag van partners/aanbieders/netwerken.

| 3 3

In 2004 ontstond het ‘Regionaal Overleg Noorderkempen’, een overlegplatform tussen de cultuurbeleidscoördinatoren (ook cubelco’s genoemd) van zes gemeenten rond Turnhout.

Het platform komt een tweetal keer per jaar samen om ervaringen uit te wisselen en om te bekijken of er vormingsactiviteiten opgezet kunnen worden. De groep is ondertussen aangegroeid tot 11 deelnemende gemeenten.

Ook in de regio West, de streek rond Herentals, is onlangs een Regionaal overleg ontstaan. Opnieuw op vraag van lokale cubelco’s, zes in dit geval. Net zoals in de Noorderkempen ontmoeten ze elkaar een paar keer per jaar om uit te wisselen en om activiteiten te bespreken. Verder wordt er in deze groep ook gewerkt rond specifieke thema’s zoals de nieuwe beleids- en beheerscyclus voor gemeenten.

Vormingplus Kempen coördineert beide regionale overlegfora.

Foto boven – Het Regionaal Overleg Regio West voor de lens. Van links naar rechts: Anja (Herentals), Ellen (Grobbendonk), Stijn (Herenthout), Sofie (Vorselaar), Faye (Lille) en Hilde (Olen)

Foto links - Plechtige opening van het Museum van het Afscheid, één van de toonmomenten in het project Den Drijhoek. Hanteren de schaar: Nadine (schepen van cultuur van de stad Geel) en Jos (voorzitter van Geelse Huisvesting).

Regionaal Overleg

werken aan cultuurparticipatiecultuurbeleidscoördinatoren

Hoe werkt Vormingplus ?

Vormingplus STEMT AF

We brengen mensen en organisaties in de

streek samen, organiseren overleg en proberen

afspraken te maken. We stemmen aanbod en

acties af op de vragen, behoeften en ambities die

leven in de streek.

A

3 4 |

De mensen Het team

Coördinator Martine Coppieters martine@vormingpluskempen.beAdjunct-coördinator Jan Van Hout jan@vormingpluskempen.be

Educatief medewerkers Leen De Nys (tot 31/1/2012) leen@vormingpluskempen.be Janna Janssens janna@vormingpluskempen.be Katrien Loots katrien@vormingpluskempen.be Viviane Schuer viviane@vormingpluskempen.be Sien Smits (vanaf 1/1/2012) sien@vormingpluskempen.be Christa Truyen christa@vormingpluskempen.be

Communicatie Dirk Raeymaekers dirk@vormingpluskempen.be

Administratie en logistiek

Lieve Decoster lieve@vormingpluskempen.be

Kristel Vanhulle verliet Vormingplus na 7 jaar. Ze zocht zonniger oorden op en woont momenteel in Frankrijk. En Jef Van Eyck moeten we tijdelijk missen. Van 1 januari 2011 is hij coördinator van Turnhout 2012, een vzw die de feestelijkheden rond Turnhout als culturele hoofdstad van Vlaanderen in 2012 in goede banen leidt.

Het team kon dus wel versterking gebruiken. Katrien Loots kwam daarom in dienst. Ze zal tot eind maart 2013 deel uitmaken van het educatieve team . En vanaf 1 januari 2012 verwelkomen we Sien Smits, eveneens als educatief medewerker.

De Raad van BestuurDe Raad van Bestuur bestaat uit Myriam Bergmans, Paloma Buhaceanu, Stefaan De Wit, Bieke Dierckx, Leen Dries, Assunta Geens, Igor Geubbelmans, Mieke Hens, Wendy Mercelis, Lut Mertens, Gust Vandongen en Nico Verhoeven. Voorzitter is Gie Van den Eeckhaut.

Namen afscheid van de Raad in 2011: Ayse Onlen en Herman Heyns, één van de oprichters van Vormingplus. We verwelkomden Paloma Buhaceanu.

De Algemene VergaderingDe Algemene Vergadering van Vormingplus Kempen bestaat uit mensen van het brede sociaal-culturele veld van de Kempen. Ze telt momenteel 35 leden.

Acchter de schermen

| 3 5

De werkingVormingplus KempenVormingplus Kempen vzw is een pluralistische organisatie die door de Vlaamse overheid is erkend als Regionale Volkshogeschool voor het arrondissement Turnhout.

Vormingplus Kempen creëert, dicht bij de mensen, contexten die tot interactie en ontmoeting uitnodigen om hen er toe aan te zetten van en met elkaar te leren op een ongedwongen en aangename manier.

In 2011In 2011 werd er vooral gewerkt rond de eerste twee doelstellingen van het nieuwe beleidsplan:

• Vormingplus kiest resoluut voor behoeftegericht werken

• Vormingplus breidt haar netwerk verder uit.

Dit resulteerde in twee nota’s die verduidelijken hoe de organisatie de volgende jaren gaat werken om deze doelstellingen te kunnen realiseren.

Er werd ook verder gewerkt aan het updaten van het communicatiebeleid, een proces dat al in 2010 startte en in 2012 zal afgerond worden. Zowel de externe als interne communicatie kwam aan bod, net als de interne kennisdeling.

Tot slot kwam in 2011 een actieplan rond diversiteit tot stand. Dit zal ervoor zorgen dat de aandacht voor diversiteit de volgende jaren structureel in de werking van Vormingplus gegoten zit.

ContactVormingplus Kempen vzwGraatakker 4 – 2300 Turnhout

Open elke werkdag van 9 tot 17Tel 014 41 15 65E-mail info@vormingpluskempen.beWebsite www.vormingpluskempen.be

Achter de schermen

3 6 |