Jaarverslag Memisa 2011

memisa · jaarverslag 2011 · deel I 1

Samen voor het levenjaarverslag 2011

© L

ieve

Bla

ncqu

aert

memisa · jaarverslag 2011 · deel I2

Omdat gezondheidszorg een basisrecht is.

© L

ieve

Bla

ncqu

aert

memisa · jaarverslag 2011 3

Voorwoord 4

DEELI

1.Basisgezondheidszorg 7

Toegankelijke en kwaliteitsvolle

gezondheidszorg 7

Een geïntegreerd gezondheidssysteem 7

Samenwerking met andere sectoren 8

Transversale thema’s 8

2.MemisainhetZuiden 11

Microprojecten 12

Projecten gefinancierd uit eigen fondsen 12

Projecten uitgevoerd met de steun van derden 12

Waar steunde Memisa in 2011 microprojecten? 13

Structurele programma’s 14

Het driejaarlijkse actieplan 2011-2013 14

Steun aan 38 gezondheidszones (DR Congo) 14

Strijd tegen slaapziekte in de Evenaarsprovincie 14

Mauritanië 14

India 15

Burundi 15

Andere interventies 15

Noodhulp en wederopbouw 15

DR Congo 15

Hoorn van Afrika 15

3.MemisainBelgië 17

Ziekenhuis voor Ziekenhuis 17

Ontmoetingen tussen Noord en Zuid 17

Subsidies 17

Uitwisseling 17

Nieuw partnerschap in 2011 17

6 Belgische ziekenhuizen op terreinbezoek 18

Gezondheidszorg in Pay Kongila 20

Campagne ‘Stop moedersterfte’ 21

Campagne ‘Alternatieve geboortelijst’ 21

Vijverfestival 22

Zuiderpershuis 22

Vrijwilligersdag 22

Thema-avonden rond moedersterfte 23

Tentoonstelling Lieve Blancquaert 23

‘La solidarité tisse la santé’ 23

Samenwerkingsverbanden en netwerken in België en het buitenland 24

Memisa in de media 26

DEELII

4.Maatschappelijkenmilieuverslag 27

Inleiding 27

Organisatieprofiel 27

Verslagparameters 30

Bestuur, verplichting en betrokkenheid 31

Maatschappelijke prestatie-indicatoren 31

Milieu-indicatoren 33

Prestatie-indicatoren met betrekking tot de effectiviteit van de werking 33

Indicatoren op vlak van productverantwoordelijkheid 35

Economische indicatoren 35

5.Financieeloverzicht 36

Resultatenrekening 36

Balans 36

Kosten Fondsenwerving 36

6.GRI-overzicht 41

Inhoud

memisa · jaarverslag 20114

Beste lezer en sympathisant,

2011 was een woelig jaar. De financieel en economische crisis hielden lelijk huis bij ons

en in de andere Westerse landen. Het sociaaleconomische model bleek niet zo solide als

werd gedacht. Financiële instellingen en landen kwamen aan de rand van de afgrond te

staan.

Als reactie op deze crisis willen sommigen zich terugplooien om zich om hun eigen

problemen te bekommeren. De solidariteit tussen rijk en arm wordt in vraag gesteld. In

een dergelijk scenario bestaat het risico dat de zwaksten, zowel in het Noorden als het

Zuiden, de tol zullen betalen.

Dat solidariteit ook in tijden van crisis nodig is, werd voorbije zomer pijnlijk duidelijk door

de hongersnood in de Hoorn van Afrika. Bijna drie miljoen mensen werden met de dood

bedreigd. Om iets te doen aan deze erbarmelijke toestand, besliste Memisa om samen

met Caritas een hulpactie op te zetten. Naast opvang voor vluchtelingen focuste Memisa

zich op het opstarten van een medisch programma voor ondervoede kinderen en voor

een verbetering van de hygiëne.

Bij onze structurele en punctuele projecten richtten we ons voornamelijk op Centraal-

Afrika, waar we een veertigtal gezondheidsdistricten begeleiden. Op deze manier helpt

Memisa aan de uitbouw van een kwalitatieve gezondheidszorg voor meer dan 6 miljoen

mensen.

Ook in 2011 legden we sterk de nadruk op de strijd tegen moeder- en kindersterfte.

De cijfers tonen aan dat het hiermee de goede kant uit gaat. Toch blijft de kindersterfte

vlak na de geboorte nog steeds schrikwekkend hoog. Dit heeft te maken met de (niet-

ideale) omstandigheden bij de bevalling, het gezondheidszorgsysteem en de sociale

context. De grootste kloof tussen rijk en arm situeert zich rond de aan- of afwezigheid

van competente zorg bij de bevalling. Memisa doet hier concreet wat aan door lokaal

gezondheidspersoneel in afgelegen gebieden en moeilijke omstandigheden premies te

betalen en in materiaal en medicijnen te voorzien.

In deze strijd tegen armoede en ongelijkheid werkt Memisa samen met anderen. Op

operationeel vlak gebeurde dit met organisaties als Caritas, Wereldsolidariteit (WSM),

Artsen Zonder Vakantie (AZV) en Cordaid.

Voorwoord

memisa · jaarverslag 2011 5

Op het vlak van technische uitwisseling en kwaliteitsondersteuning schreven we ons

verder in binnen netwerken als Medicus Mundi International (MMI), Quality Medicine

for All (Quamed), Belgische Platform Microverzekering en Mutualiteiten (Masmut) en de

Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving (VEF). Ik geloof er rotsvast in dat we door

dergelijke samenwerking een kwaliteitsvoller werk kunnen leveren, zowel in het Noorden

als in het Zuiden.

Een bijzonder voorbeeld van samenwerking tussen Memisa en andere organisaties is het

project Ziekenhuis voor Ziekenhuis. Deze structurele samenwerking tussen Belgische

ziekenhuizen en Afrikaanse ziekenhuizen onder de paraplu van Memisa is een voorbeeld

van promotie van de solidariteit tussen Noord en Zuid. Het is mooi om te zien hoe zo’n

samenwerking aan beide kanten motiverend werkt en duurzaam is.

Memisa besteedde het voorbije jaar trouwens extra aandacht aan kwaliteitsverbetering

door zich in te schrijven in het EFQM-model (European Foundation for Quality

Management). Eén van de resultaten daarvan hebt u trouwens momenteel in handen: Het

jaarverslag wordt voortaan volgens de GRI(Global Reporting Initiative)-normen opgesteld.

Met behulp van deze methode maken we ons jaarverslag transparanter en is het mogelijk

een vergelijkingsbasis op te stellen. Daarnaast werden onze logistiek en boekhouding

tegen het licht gehouden om de efficiëntie binnen deze diensten verder te verhogen.

Uiteindelijk zal dit over de hele organisatie een substantiële invloed hebben op de kwaliteit

van ons functioneren.

Ik wil u allen die Memisa steunt, al de medewerkers en vrijwilligers van Memisa

in België, Congo, Burundi, al onze partners van verschillende organisaties in vele

landen, danken voor alle inzet die ons toelaat het jaar 2011 goed af te sluiten, zoals

u kunt lezen in dit rapport.

Dr. Frank De Paepe

Algemeen Directeur Memisa


Gezondheid is meer dan de afwezigheid van ziekte of invaliditeit.

© L

ieve

Bla

ncqu

aert


1. BasisgezondheidszorgBasisgezondheidszorg zoals gedefinieerd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO), is

gericht op het algemene welzijn van de mens in zijn omgeving.

Gezondheid is immers meer dan de afwezigheid van ziekte of invaliditeit en slaat op

het fysieke, mentale en sociale welzijn. In essentie komt het erop neer kwalitatieve

gezondheidszorg te bieden aan zoveel mogelijk mensen zonder onderscheid van ras, geslacht

of levensbeschouwing; zo dicht mogelijk bij hun leefgemeenschap; tegen een redelijke prijs en

met hun actieve medewerking.

Het nastreven van basisgezondheidszorg steunt op een aantal belangrijke principes:

toegankelijkheid, deelname van de bevolking, gezondheidspromotie, competenties,

het gebruik van aangepaste technologie en intersectoriële samenwerking. Wil men de

doelstellingen behalen, dan dienen deze principes nageleefd te worden. Deze principes zijn

ook terug te vinden in de uitdagingen die Memisa zichzelf stelt.

Toegankelijke en kwaliteitsvolle gezondheidszorg

Gezondheidszorg dient zowel geografisch als financieel toegankelijk te zijn. Medische

zorgen moeten betaalbaar zijn voor iedereen, ook voor mensen die langdurig ziek zijn.

Ook is het belangrijk dat mensen niet té ver hoeven te lopen voor geneeskundige zorgen.

Gezondheidscentra op 5 à 10 km zijn ideaal.

Toegang tot gezondheidszorg dient bovendien laagdrempelig te zijn: de zorgen moeten

psychologisch toegankelijk zijn, met vriendelijke gezondheidswerkers die goed kunnen

luisteren zodat de patiënten zich op hun gemak voelen. Hiertoe is het belangrijk dat de

zorgverleners zich kunnen inleven in de situatie van de patiënt: zo kunnen deze de noden

beter aanvoelen en de beste zorgen verstrekken aan de patiënt.

Ook het gebruik van eenvoudige en aangepaste methodes en technologieën die lokaal

eenvoudig geïmplementeerd kunnen worden en een goed beheer van het medisch materiaal

is onontbeerlijk.

Een geïntegreerd gezondheidssysteem

Het gezondheidssysteem bestaat uit twee niveaus. Het eerste niveau is dat van het

gezondheidscentrum. De functie hiervan is vergelijkbaar met deze van de huisarts in België.

memisa · jaarverslag 2011 · deel I8 memisa · jaarverslag 2011 · deel I

Het ziekenhuis is het tweede niveau. Als de verpleegkundige van het gezondheidscentrum de

patiënt niet kan helpen, verwijst hij deze door naar het ziekenhuis.

Binnen een functioneel gezondheidssysteem is het belangrijk dat er sprake is van een optimale

wisselwerking tussen beide niveaus: ze dienen goed samen te werken en elkaar aan te vullen.

Memisa probeert het lokale potentieel maximaal aan bod te laten komen door te streven naar

een optimale actieve participatie van de lokale bevolking. Dialoog staat hierbij centraal: we

luisteren naar de behoeften van de bevolking. Projecten worden mét de bevolking en niet voor

de bevolking uitgebouwd.

We bevorderen de dynamiek van de open dialoog met de plaatselijke partners, die volwaardig

deelnemen aan het beslissingsproces. Lokale bewustwording, de verantwoordelijkheid en de

autonomie worden zo optimaal gestimuleerd.

© L

ieve

Bla

ncqu

aert

memisa · jaarverslag 2011 · deel I memisa · jaarverslag 2011 · deel I 9

Samenwerking met andere sectoren

Voor een duurzame verbetering van de gezondheidszorg en de algemene levensomstandig-

heden (vb. bruikbaar water) van de mensen is het van belang dat er een goede samenwerking

bestaat met andere sectoren zoals landbouw, economie en onderwijs.

Transversale thema’s

Een aantal thema’s vinden we zodanig belangrijk dat we hieraan via een programma op alle

niveaus van de gezondheidszorg aandacht aan besteden. Dergelijk transversale thema’s zijn

de gender- en milieuproblematiek en ondervoeding.

De thema’s gender en milieu vinden we zodanig belangrijk dat we hieraan via ons structurele

programma op alle niveaus van de gezondheidszorg aandacht besteden. Deze twee thema’s

werden geïntegreerd binnen het programma 2011-2013 en voorzien in specifieke activiteiten

rond deze thema’s.

Op vlak van gender gaat het hier met name over activiteiten rond de gelijkheid van mannen

en vrouwen. Zo werken we in onder meer Mauritanië rond de problematiek van de vrouwen-

besnijdenissen en in India rond ‘family counseling’ en vrouwenrechten. Binnen deze

activiteiten is er veel aandacht voor de participatie van de lokale bevolking die we als een

belangrijke factor ervaren voor het slagen van dergelijke projecten. Met name werd er speciale

aandacht besteed aan het lidmaatschap en deelname van vrouwen aan vergaderingen van

de gezondheidscomités binnen de verschillende gezondheidscentra. Op vlak van milieu

gaat het over projecten rond onder andere watervoorziening, de zuivering van bronnen en

milieuvriendelijke energievoorzieningen (zonnepanelen).

Een gezonde toekomst voor het Zuiden.

© L

ieve

Bla

ncqu

aert


2. Memisa in het Zuiden Onze medische projecten in het Zuiden vertegenwoordigen 92,4% van ons jaarlijks budget

(circa 8,4 miljoen euro). Deze projecten kunnen worden onderverdeeld in drie pijlers:

· structurele meerjarenprogramma’s 78%

· noodhulp en wederopbouw 12%

· microprojecten op eigen fondsen 7% en projecten met steun van derden (gelibelleerde

projecten) 3%

De uitgedrukte percentages houden geen rekening met de loonkosten.

Memisa’s strategische keuze om de basisgezondheidszorg te versterken, kadert in het beleid

van de partnerlanden en internationale actoren zoals de Wereldgezondheidsorganisatie.

Een aantal van onze projecten geniet een gedeeltelijke financiële steun van de Belgische

Ontwikkelingssamenwerking; van de regionale overheden of van andere institutionele donoren

zoals de Verenigde Naties en de Wereldbank.

Onze programma’s worden geëvalueerd door onafhankelijke deskundigen van bijvoorbeeld

het Instituut Tropische Geneeskunde van Antwerpen, en werden op vraag van de Belgische

overheid geauditeerd door PriceWaterhouseCoopers (PWC).

Memisa ondersteunt lobbywerk, grotendeels in het kader van verschillende koepelorgani-

saties: 11.11.11, CNCD -11.11.11, Be-Cause Health (actoren van de Belgische medische

ontwikkelingssamenwerking), Coprogram, Acodev, Eurac (De Europese ngo’s actief in

Centraal Afrika), MasMut (overlegplatform van mutualiteiten), VEF (Vereniging voor Ethiek in

de Fondsenwerving).



Memisa breekt naar politiek verantwoordelijken een lans voor het respecteren van het charter

i.v.m. kwaliteitsgaranties voor medicijnen die naar het Zuiden geëxporteerd worden.

Verschillende projecten in het Zuiden worden uitgevoerd in nauwe samenwerking met andere

ngo’s.

Microprojecten

Projecten gefinancierd uit eigen fondsen

Er zijn veel kleine projecten die niet gesteund worden door grote institutionele donoren. Met

een relatief klein budget krijgen vaak al duizenden mensen toegang tot de meest elementaire

medische zorg. Memisa kan heel snel het nodige materiaal verzenden. Elk microproject wordt

gesteund op basis van een duidelijke aanvraag door de lokale partner, zodat elk initiatief een

eigen gezicht krijgt. Jaarlijks besteedt Memisa ongeveer 575.000 euro uit eigen fondsen aan

microprojecten. Enkele voorbeelden:

· beginvoorraad geneesmiddelen voor gezondheidscentra en ziekenhuizen;

· medisch materiaal voor ziekenhuizen en gezondheidscentra;

· fietsen en motors om de supervisies uit te voeren;

· opleiding en bijscholingen van (para)medisch personeel;

· herstellingswerken en niet-medische uitrusting voor de medische diensten.

Het merendeel van de projectaanvragen komt uit Afrika, maar ook in Azië en Zuid-Amerika

steunen we microprojecten. Elke drie maanden komt de projectcommissie samen om te

beslissen welke projecten steun krijgen. Deze projecten worden volledig gefinancierd met de

giften van onze schenkers. De commissie bestaat uit een aantal gekwalificeerde professionele

gezondheidswerkers. Daarnaast werkt Memisa verder aan haar aanpak om de expertise in

het Zuiden met betrekking tot volksgezondheid te valoriseren en te versterken.

Projecten uitgevoerd met de steun van derden

Memisa staat ook in voor de coördinatie en medisch-technische omkadering van medische

projecten die haar werden toevertrouwd door derden (privépersonen, verenigingen, bedrijven.)

Zo ondersteunt Memisa een belangrijk initiatief van Santana in Kautala, nabij Calcutta (Indië).

Op dezelfde manier worden nog andere projecten opgezet in de DR Congo en Burundi.

In samenwerking met Action d’Espoir steunt Memisa een heel bijzonder project voor

hulpverlening aan slachtoffers van seksueel geweld in en rond Kaniola (Zuid-Kivu, DR Congo).

Naast medische, individuele psychosociale bijstand en groepsgesprekken organiseren we

nieuwe initiatieven voor een verbetering van de leefomstandigheden.

1

2

3

4

5

6

7

8

1011

12

14

15

16 13

9


8 Centraal Afrikaanse Republiek (2)

1 Mauritanië (1)2 Mali (1)3 Burkina-Faso (9)4 Guinee (2)

6 Benin (1)

5 Togo (1)

7 Kameroen (13)

12 Tanzania (1)

11 Kenya (1)

9 Congo Brazaville (1)10 Oeganda (2)

AFRIKA

Ecuador (1)

Haïti (2)

Guatemala (2)

LATIJNS-AMERIKA

13 Rwanda (4)14 Madagascar (1)15 Zuid-Afrika (4)16 D.R.Congo (47)

Verdeling per provincieBandundu (7)Laag Congo (10)Evenaarsprovincie (8)Oost Kasaï (2)West Kasaï (0)Katanga (4)Kinshasa / Bureau (12)Maniema (0)Noord Kivu (0)Oostprovincie (2)Zuid Kivu (2)

India (1)

AZIE

Waar steunde Memisa in 2011 microprojecten?


Structurele programma’s

Het driejaarlijkse actieplan 2011-2013

Dit driejarenprogramma is een verderzetting van de structurele programma’s die sinds 1995

worden opgezet en richt zich hoofdzakelijk op de DR Congo. Memisa verleent er structurele

bijstand aan 38 gezondheidszones om basisgezondheidszorg te verzekeren voor meer dan

4 miljoen mensen. In de Evenaarsprovincie steunt Memisa onder andere de strijd tegen de

slaapziekte. Wij zijn ook actief in Mauritanië (Dar Naïm, Nouakchott en Bababé), in India en

vanaf 2011 ook in Burundi. Deze projecten worden voor 80% gesubsidieerd door de Belgische

Ontwikkelingssamenwerking, 20% is eigen bijdrage, waarvoor Memisa een beroep doet op

de vrijgevigheid van haar schenkers.

Steun aan 38 gezondheidszones in de DR Congo

De jaarlijkse steun aan een gezondheidszone van 100.000 tot 150.000 inwoners bedraagt

tussen de 55.000 euro en 75.000 euro afhankelijk van bevolkingsdichtheid, bereikbaarheid, ...

Iedere gezondheidszone telt één referentiehospitaal en 10 à 15 gezondheidscentra. Gemiddeld

zijn er 2 artsen en 35 à 50 verpleegkundigen per zone. Onze uitdaging bestaat erin de kwaliteit

van de basisgezondheidszorg in het hospitaal en de gezondheidscentra te verbeteren en

betaalbaar te maken:

· diensten uitrusten met aangepast medisch materiaal;

· subsidies voor essentiële generische geneesmiddelen van goede kwaliteit;

· aanmoedigingspremies voor het personeel dat niet of heel weinig betaald wordt;

· bijdragen in de functioneringskosten, zoals bureaumateriaal, brandstof, verzekerings-

premies;

· organisatie van bijscholingen;

· samen met het lokale personeel zoeken naar de beste oplossingen voor de gestelde

problemen.

Strijd tegen slaapziekte in de Evenaarsprovincie (DR Congo)

Memisa’s efficiënte aanpak in de strijd tegen de slaapziekte heeft goede resultaten geboekt.

De infectiegraad is gedaald van 5,6% in 1996 tot 0,12% in 2011. Het aantal patiënten met

slaapziekte is drastisch verminderd, maar de ziekte is nog niet uitgeroeid. Het aantal mobiele

ploegen dat van dorp tot dorp trok om alle inwoners te onderzoeken en door te verwijzen naar

de gespecialiseerde behandelingscentra is verminderd naar 5 ploegen. Meer en meer worden

de activiteiten binnen de werking van de gezondheidszone geïntegreerd. Dit moet ertoe

leiden dat deze vreselijke aandoening in alle gezondheidscentra en hospitalen opgespoord en

behandeld kan worden.

Mauritanië

Het solidariteitsfonds dat met de steun van Memisa in Dar Naïm werd opgezet heeft tot

hoopvolle resultaten geleid. Dit fonds draagt bij tot de betaling van ziektekosten en de aankoop

van voedsel. Het geeft ook microkredieten aan de minstbedeelden. Memisa en de partners ter


plaatse zoeken een strategie om het ziekteverzekeringssysteem in Dar Naïm uit te breiden. In

Bababé werd een project rond de opstart van een mutualiteitssysteem verdergezet.

India

In de staat West-Bengalen rond Calcutta en in Darjeeling zijn er veel openbare en privé-

instellingen bezig met gezondheidszorg zonder enige vorm van samenwerking. Samen met

onze lokale partner West Bengal Voluntary Health Association heeft Memisa een netwerk

gecreëerd tussen de verschillende spelers in de staat West-Bengalen. Alle instellingen werken

nu samen aan één doel. De resultaten mogen er zijn: er worden nu aanzienlijk meer kinderen

gevaccineerd en meer moeders bevallen in het ziekenhuis.

Burundi

Vanaf 2010 steunt Memisa in de provincie Muyinga de uitbouw van het gezondheidssysteem.

Hierbij gaat bijzondere aandacht naar de uitbouw van mutualiteiten en een fonds voor de

allerarmsten.

Andere interventies

Sinds enkele jaren krijgt Memisa steun van instituties zoals de Verenigde Naties, het

Wereldfonds en van de Wereldbank voor aanvullende projecten zoals de bestrijding van

malaria, aids, ondervoeding en renovatie van medische infrastructuren. Memisa steunt sinds

2008 een programma voor diabetici in Kinshasa en in Kikwit.

Noodhulp en wederopbouw

DR Congo

In 2011 zetten we het noodhulpprogramma verder dat naar aanleiding van de gebeurtenissen

in 2009 en 2010 werd opgezet in Oost-Congo. We verleenden er hulp aan vluchtelingen

met steun van de Belgische regering. Daarnaast verleenden we in de Evenaarsprovincie de

nodige medische bijstand aan vluchtelingen die het slachtoffer werden van etnisch geweld. Dit

gebeurde in samenwerking met Caritas Internationaal en met de steun van de Europese Unie.

Zo konden we bijvoorbeeld dankzij de moedige inzet van onze lokale partners zelfs per fiets

en prauw als eerste hulporganisatie de nodige dringende geneesmiddelen in dit door rebellen

onveilig gemaakt gebied brengen. Daar wachtten op dat moment ongeveer 80.000 mensen,

waarvan vele in zorgwekkende toestand, op onze hulp.

Hoorn van Afrika

Ook werd samen met Caritas Internationaal een hulpprogramma opgezet voor de slachtoffers

van de extreme droogte in de Hoorn van Afrika. Memisa zorgde hierbij vooral voor de medische

zorgen bij de opvang van Somalische vluchtelingen in Kenia en Ethiopië. De nadruk lag hierbij

op de steun aan ondervoede kinderen, zwangere vrouwen en het verzekeren van een goede

hygiëne, de beschikbaarheid van drinkbaar water en het voorkomen van een aantal hieraan

verbonden ziektes en infecties.

‘Ziekenhuis voor Ziekenhuis’ brengt het Zuiden dichterbij.


3. Memisa in BelgiëZiekenhuis voor Ziekenhuis

Ontmoetingen tussen Noord en Zuid

Het project “Ziekenhuis voor Ziekenhuis” zet

partnerschappen op tussen Belgische ziekenhuizen en

ziekenhuizen in het Zuiden. Het Belgische ziekenhuis

engageert zich voor minstens 5 jaar. De partnerschappen

zijn gebaseerd op een open dialoog, gelijkwaardigheid

en gedeelde verantwoordelijkheid. Het personeel van het

Belgisch ziekenhuis kan heel concreet kennismaken met de

noden van een ziekenhuis ginds, maar ook met de mensen

achter die noden. Momenteel zijn er 15 partnerschappen,

waarvan 14 in de D.R. Congo en 1 in Niger.

Subsidies

De partnerschappen met een Congolees ziekenhuis maken deel uit van het structureel

meerjarenprogramma van Memisa. Deze projecten worden voor 80% gesubsidieerd door

de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. De gemiddelde steun aan een gezondheidszone

bedraagt per jaar ongeveer 70.000 euro. Hiervan is 59.000 euro gesubsidieerd. Het ziekenhuis

draagt gedurende 5 jaar geheel of gedeeltelijk de overige 11.000 euro bij.

Uitwisseling

Naast de financiële steun is ook uitwisseling een belangrijk aspect. Memisa organiseert

terreinbezoeken. Alle ziekenhuizen zijn reeds één of meerdere keren op missie geweest bij hun

partnerziekenhuis. Samen met de verantwoordelijken van de Congolese ziekenhuizen en de

Belgische bezoekers maakt Memisa een evaluatie van de toestand en stellen we realistische

en haalbare verbeteringen voor.

Nieuw partnerschap in 2011

Het fusieziekenhuis AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV werd eind 2011 het vijftiende Belgische

ziekenhuis dat in het kader van Ziekenhuis voor Ziekenhuis een partnerschap afsloot met

een ziekenhuis uit het Zuiden. Het zal de komende jaren samenwerken met het Gombe-

Matadiziekenhuis dat in de provincie Bas-Congo is gelegen. De West-Vlaamse regionale

televisiezender Focus/WTV was aanwezig bij de plechtige ondertekening van de overeenkomst

tussen AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV en Memisa.


6 Belgische ziekenhuizen op terreinbezoek in DR Congo

In april-mei 2011 bezochten delegaties uit 6 ziekenhuizen hun partnerziekenhuis in DR Congo.

AZ Sint Lucas Brugge

Op 26 april vertrok een team van 5 mensen vanuit Zaventem naar

Kinshasa. Vervolgens reisden zij door naar hun partnerziekenhuis in

Popokabaka. Daar hielpen ze onder andere met de installatie van

zonnepanelen. Dit project werd online opgevolgd via www.bloggen.

be/projectsoleil.

AZ Sint-Lucas Gent

Rik Vereecken van AZ Sint-Lucas Gent en Kurt Saenen van de

firma Seldom vertrokken naar Mosango voor de installatie van

zonnepanelen. Ook zij hielden een onlinedagboek bij op mosango.

wordpress.com.

CHC Luik

Een dokter en verpleger van CHC Luik bezochten de door hen

gesteunde gezondheidszone van Pawa in het noordoosten van Congo.

Ze draaiden er mee in de dagelijkse werking van het ziekenhuis.

Samen met hun Congolese partners evalueerden ze een project rond

watervoorziening voor het ziekenhuis.

Sint-Vincentiusziekenhuis (Deinze)

Een team van het Sint-Vincentiusziekenhuis bezocht haar partner-

ziekenhuis in Kasongo-Lunda. Sabine Van de Vyver, vroedvrouw

bij Sint-Vincentius, gaf er een workshop rond reanimatie van

pasgeborenen. Daarnaast werd ook een workshop voor het personeel

georganiseerd over hygiënevereisten.

Stedelijk Ziekenhuis (Roeselare)

Personeelsleden van het Stedelijk Ziekenhuis uit Roeselare bezochten

in 2011 een eerste maal het ziekenhuis van Pay Kongila. In de

nasleep van hun bezoek werd besloten extra steun te zoeken voor de

watervoorziening van het ziekenhuis.


AZ Nikolaas (Sint-Niklaas)

Het ziekenhuis voor Bangabola was al twee keer bezocht door

medewerkers van AZ Nikolaas. Hun derde bezoek bood dan ook een

ideale gelegenheid om te kijken welke resultaten hun jarenlange steun

aan dit ziekenhuis had opgebracht en waar men nog een extra zetje

kon gebruiken. Zo werd na afloop van het terreinbezoek beslist om

nieuwe bedden en matrassen in te zamelen.

AZ Damiaan (Oostende)

In mei 2011 vertrokken de verpleegkundigen David Cops en Barbara

Dessin met Memisa op missie naar het ziekenhuis van Djuma.

Beiden zijn in het AZ Damiaan mentoren ziekenhuishygiëne. Met hun

Congolese collega’s uit Djuma werkten ze samen aan het opzetten van

richtlijnen omtrent ziekenhuishygiëne.

Is uw ziekenhuis geïnteresseerd of bent u bereid mee uw schouders te zetten

onder dit unieke project? Neem dan contact op met Kris Van Kerkhoven via e-mail

[email protected] of telefoon 02 454 15 49.


Gezondheidszorg in Pay Kongila, helemaal anders !

In het kader van het project Ziekenhuis voor Ziekenhuis bezocht Sandrine Morreale,

werkzaam op de dienst communicatie van Memisa, in mei 2011 met een kleine equipe het

partnerziekenhuis van Pay Kongila (DR Congo, provincie Bandundu).

Het was de eerste keer dat ik het hart van dit mooie land bezocht. En als er

iets is wat onmogelijk is, is het wel om vergelijkingen te maken. Het leven is er

gewoon anders.

Het referentieziekenhuis van Pay Kongila

Al van bij onze aankomst hebben we ons aangepast aan het ritme van het personeel van het

ziekenhuis. De dag begint er om 7u met de debriefing van de nachtequipe. Op een bord staan

de statistieken van de bezetting van het ziekenhuis. De verpleegkundigen en vroedvrouwen

die de nacht hebben gedaan, brengen de artsen en het team op de hoogte van de evolutie

van de gezondheidstoestand van de patiënten en de nieuwe opnames. Tijdens het werk doet

de arts aan permanente vorming van het personeel. Want er zijn maar 3 artsen voor meer dan

138.000 inwoners in de gezondheidszone. De verpleegkundigen en vroedvrouwen hebben

dus een fundamentele rol te vervullen voor de patiënten. Het hospitaal werkt zonder water en

met een kleine generator.

Bezoek aan het gezondheidscentrum van Kimbekele

Enkele dagen later gaan we naar een gezondheidscentrum op 23 km van het ziekenhuis om er

de prenatale raadpleging te volgen. Het personeel bestaat er uit een verpleger, een vroedvrouw

en een hulpverpleger. Meer dan 8.000 mensen hangen af van dit gezondheidscentrum.

Ngola, zwanger van haar vijfde kindje, komt aan. Ze is ongeveer 35 jaar oud en is 8 maanden

zwanger. Ze bloedt maar heeft geen pijn. Ze woont in een klein dorpje op 4 km en is te

voet gekomen. De dokter die ons begeleidt is er niet gerust in en beslist om ze naar het

ziekenhuis te sturen. Zij gaat met ons mee. Bij aankomst werkt de generator en de echografie

kan doorgaan. De baby stelt het goed maar Ngola heeft veel bloed verloren. Ze krijgt een

bloedtransfusie want het ziekenhuis beschikt gelukkig over een bloedtransfusiebank. De

volgende dag vernemen we dat de bloeding gestopt is. Zij zal in het ziekenhuis blijven tot aan

de bevalling.

De bevolking gaat er te voet, of per fiets of draagstoel naar het gezondheidscentrum, naar het

enige ziekenhuis van de zone. Er is geen stromend water en geen elektriciteit maar dagelijks

worden er levens gered door de wilskracht, de moed en de zelfredzaamheid van het voltallige

verzorgend personeel van de gezondheidszone van Pay Kongila. Het is vol bewondering dat

wij hen verlaten.


Campagne ‘Stop moedersterfte’

Sinds 2009 besteedt Memisa extra aandacht aan het

thema ‘Veilig bevallen’ door een campagne op te zetten

waarbij we proberen zoveel mogelijk mensen bewust te

maken van de problematiek van moedersterfte in het

Zuiden. Tal van Belgische ziekenhuizen uit het netwerk

“Ziekenhuis voor Ziekenhuis”, kraamafdelingen en zelf-

standige vroedvrouwen steunen ons in deze campagne.

De pijnlijke feiten op een rij:

· Ongeveer elke minuut sterft ergens ter wereld een

vrouw ten gevolge van complicaties tijdens zwangerschap of bevalling. Wereldwijd sterven

hierdoor dagelijks ongeveer 1.500 vrouwen. Van hen woont 99% in ontwikkelingslanden.

· Jaarlijks verliezen 1 miljoen kinderen hun moeder door moedersterfte.

· 10 à 15 miljoen vrouwen lijden aan langdurige verwikkelingen of zelfs aan een blijvende

handicap door moeilijkheden tijdens zwangerschap of bevalling.

In de Millenniumdoelstellingen werd bepaald dat moedersterfte tegen 2015 met driekwart

moet zijn teruggebracht ten opzichte van 1990. Jammer genoeg is dit doel voorlopig

nog bijzonder veraf: van alle millenniumdoelstellingen is er rond moedersterfte het minste

vooruitgang geboekt.

Campagne ‘Alternatieve geboortelijst’

Met deze campagne stellen we aan toekomstige ouders

voor hun geluk te delen met mama’s uit het Zuiden. In

totaal steunden 173 materniteiten en vroedvrouwen

deze campagne door affiches op te hangen en flyers te

verspreiden.

27 koppels kozen voor een alternatieve geboortelijst ten

voordele van Memisa. Zij vroegen aan hun vrienden en

familie een gift te doen ten voordele van Memisa.



Vijverfestival

Meer dan 11.000 mensen zakten op 9 juli af naar het

Vijverfestival in Dilbeek om aan het park en de vijver een hele

dag te genieten van optredens, workshops, randanimatie

en hapjes uit alle windstreken. Aan de stand van Memisa

konden de kinderen op een speelse manier ontdekken

welke risico’s zwangere vrouwen in het Zuiden lopen. In

de Filmbus werden foto’s van Lieve Blancquaert getoond.

Lieve Blancquaert bracht een boeiende getuigenis, op het

groot podium, over bevallen in Congo. Een deel van de

opbrengst van het Vijverfestival ging naar de strijd tegen

moedersterfte.

Zuiderpershuis

Op zondag 25 september 2011 vestigde het Zuiderpershuis in Antwerpen, met “Afrique

Ta Mère” de aandacht op moeder- en kindersterfte in het Zuiden. Deze dag kaderde

in een bredere campagne die het hele najaar liep en waarbij aandacht werd besteed aan

de Millenniumdoelstellingen. Memisa zette mee haar schouders onder dit initiatief .

Sabine Van De Vyver, hoofdvroedvrouw van het Sint-Vincentiusziekenhuis in Deinze , bracht

een pakkende getuigenis. Zij staat dagelijks aan de wieg van het leven, hier en in Congo. Het

Sint-Vincentiusziekenhuis is een actieve partner in het Ziekenhuis voor Ziekenhuis-netwerk.

Lieve Blancquaert, meter van Memisa, getuigde over “Kraambed Congo”. Bovendien stond

de fototentoonstelling van Lieve Blancquaert over moedersterfte in het Zuiden opgesteld in

het Zuiderpershuis tijdens de maanden september en december.

Vrijwilligersdag

2011 was het Europees jaar van het vrijwilligerswerk, en dit wou Memisa niet zomaar voorbij

laten gaan. Vrijwilligers vormen een zeer belangrijke schakel in de ketting van solidariteit

tussen Noord en Zuid. Daarom organiseerde Memisa een vrijwilligersdag op 15 juni in

Kasteel La Motte. Het werd een unieke dag met verrijkende ontmoetingen.


Thema-avonden rond moedersterfte

In 2011 werden twee thema-avonden georganiseerd rond moedersterfte: op 19 maart in

Ronse en op 26 oktober in Dilbeek. In een overvol CC Westrand bracht Lieve Blancquaert een

boeiende getuigenis over bevallen in Congo en de problemen die hierbij komen kijken. Zelden

werd de positie van vrouwen in het Zuiden zo treffend en in voor iedereen verstaanbare taal

aan de kaak gesteld.

Tentoonstelling Lieve Blancquaert

Memisa beschikt over een aantrekkelijke, kwaliteitsvolle tentoonstelling met foto’s van Lieve

Blancquaert, die ze in de gezondheidszone Kasongo Lunda (een Congolese gezondheidszone

gesteund door Memisa) gemaakt heeft. Deze tentoonstelling deed in 2011 ziekenhuizen,

bibliotheken en culturele centra in het hele land aan.

Bent u geïnteresseerd in deze tentoonstelling? Neem dan contact met Kerstin De Vry

via e-mail [email protected] of per telefoon 02 454 15 57.

‘La solidarité tisse la santé’

“La solidarité tisse la santé” is een tentoonstelling over basisgezondheidszorg en mutualiteiten

binnen een noordzuidperspectief. Deze tentoonstelling is sensibiliserend van opzet en wil een

pedagogisch hulpmiddel zijn. Als dusdanig richt ze zich in de eerste plaats tot scholen. Deze

tentoonstelling werd opgezet in partnerschap met ANMC (Alliance nationale des Mutualités

chrétiennes), ISEI, Louvain Coopération au Développement en Solidarité Mondiale. In 2011

werd deze tentoonstelling door heel wat scholen, verspreid over Wallonië en Brussel, gebruikt.


Samenwerkingsverbanden en netwerken in België en het buitenland

11.11.11

11.11.11 is de koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging. Memisa is samen met 340

gemeentelijke comités en een 70-tal andere organisaties aangesloten bij deze koepel. Door

waardevolle programma’s en organisaties in Noord en Zuid financieel te steunen, en door

onderling overleg te stimuleren, wil 11.11.11 bereiken dat de organisaties hun activiteiten

beter op elkaar afstemmen zodat die meer effect hebben.

Onder het motto 2015 DE TIJD LOOPT bundelt de Vlaamse Noord-

Zuidbeweging haar krachten en zet ze haar volle gewicht achter de

Millenniumdoelstellingen. Wat de Kyoto-normen zijn voor de milieubeweging,

moeten de Millenniumdoelstellingen worden voor de Noord-Zuidbeweging.

Coprogram (ngo-federatie)

Coprogram (sinds 30 november 2011 ngo-federatie) is de Vlaamse federatie van ngo’s voor

ontwikkelingssamenwerking. Memisa is lid van deze organisatie die een dubbele opdracht

vervult: de gezamenlijke belangen behartigen van de leden bij verschillende overheden.

Daarnaast ondersteunt de ngo-federatie de leden in hun organisatorische uitdagingen en in

hun streven naar kwaliteit.

CNCD

CNCD (Centre national de coopération au développement) is de koepelorganisatie die bijna

tachtig ngo’s, vakbonden en ontwikkelingsorganisaties uit de Franse en Duitse Gemeenschap

vertegenwoordigt die zich permanent inzetten voor internationale solidariteit.

Acodev

Acodev is de Franstalige tegenhanger van Coprogram. Het is een federatie van ngo’s voor

ontwikkelingssamenwerking. Memisa maakt deel uit van deze koepelorganisatie.

VEF

VEF (Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving) is een samengaan van een aantal sociale

en humanitaire organisaties die “beroep doen op de publieke vrijgevigheid” en die een Ethische

Code hebben aanvaard. Hiermee wil VEF aan de Belgische bevolking waarborgen bieden van

morele kwaliteit van de fondsenwerving en van de financiële transparantie.

Medicus Mundi International Network

Memisa werd in 2011 partner van Medicus Mundi, een internationaal netwerk dat organisaties

groepeert die actief zijn op het vlak van gezondheid. Meer info: www.medicusmundi.org


Be-Cause Health

Be-cause health is een informeel en pluralistisch platform, dat openstaat voor institutionele en

individuele leden, actief en geïnteresseerd in internationale gezondheid en gezondheidszorg.

Dit platform wil de rol en de doeltreffendheid van de actoren van de Belgische

ontwikkelingssamenwerking versterken in het wereldwijd toegankelijk maken van kwalitatieve

gezondheidszorg via overleg, coördinatie en organisatieoverstijgende activiteiten. Op deze

manier wil het een brug bouwen tussen de academische wereld en de actoren op het terrein.

Memisa is één van de actieve leden van dit platform.

Masmut

Het Belgisch Platform Microziekteverzekering en Mutualiteiten (Masmut) heeft als doel de

relevantie en de doeltreffendheid van microziekteverzekeringen en mutualiteiten in het

Zuiden te versterken. Het platform verenigt Belgische actoren werkzaam op het gebied van

toegankelijkheid van gezondheidszorg in ontwikkelingslanden en ze bouwt op hun specifieke

en complementaire ervaring en expertise.

Eurac

Eurac of het Europees Netwerk voor Centraal-Afrika is een overlegorgaan tussen

Europese ngo’s die actief zijn in Centraal-Afrika. Het doel van Eurac is de bevordering van

informatieverspreiding tussen ngo’s en de versterking van de lobbycapaciteiten van deze

ngo’s.

Tenslotte is Memisa ook lid van het ‘Partnership for Maternal, Newborn & Child Health’

(PMNCH), Quality Medicine for All (QUAMED) het ‘Platform Gezondheid en Solidariteit’ en

heeft Memisa een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met ‘Artsen zonder Vakantie’.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

In 2011 werden een aantal nieuwe partnerschappen afgesloten met ondernemingen die de

missie van Memisa actief ondersteunen. Bestaande partnerschappen met o.m. Boobs-’n-

Burps, Stagobel en Ecostream werden verdergezet. De uitingsvorm van deze structurele

partnerschappen tussen Memisa en de ondernemingen in kwestie zijn divers. Wel wordt er

bij Memisa steeds nauw op toegekeken dat het partnerschap compatibel is met de visie en

missie van Memisa.

Sinds 1 januari 2011 bestaat er een ondersteunende samenwerking tussen Brussels Airlines

en Memisa. Brussels Airlines biedt voordeeltarieven en de mogelijkheid tot extra bagage voor

de missies naar Afrika. Bovendien wordt Memisa als partner vermeld op de website en in het

inflight magazine.

Memisa in de media

Memisa kwam het voorbije jaar op geregelde tijdstippen in de media. Blikvangers waren een

televisiereeks op jongerenzender TMF waarin Vlaanderen zes weken lang de avonturen kon

volgen van zes jonge Vlamingen in Burundi (Yes We Can). Deze productie kwam tot stand

in samenwerking met Memisa. De projecten van Memisa kwamen in dit programma ook

uitvoerig aan bod.

Daarnaast kwam Memisa ook een aantal keren aan bod in informatieprogramma’s van de

Vlaamse openbare zender VRT en van de Frantalige radiozender ‘La Première’.

Volgende artikels verschenen in de geschreven pers:

· TV nationaal (8)

· TV regionaal (1)

· Radio nationaal (3)

· Radio regionaal (3)

· Dagkranten nationaal (9)

· Dagkranten regionale edities/regionale bladen (13)

· Magazines (34)

· Gespecialiseerde medische pers (25)


4. Maatschappelijk en milieuverslag

InleidingHet jaarverslag van 2011 is het eerste dat werd opgesteld volgens de GRI-normen (Global

Reporting Initiative). Dit houdt in dat Memisa in haar jaarverslag een aantal basisgegevens

heeft opgenomen rond de economische, sociale, maatschappelijke en milieu-impact van de

organisatie. Daarnaast wordt ook het luik rond de financiële rapportage gevoelig uitgebreid.

De keuze voor de GRI biedt twee belangrijke voordelen: bijkomende transparantie naar onze

sympathisanten en donateurs toe en een betrouwbare interne (chronologische) en externe

(naar andere organisaties toe) vergelijkingsbasis.

Dit jaarverslag is een belangrijke stap in het streven van Memisa naar een steeds transparantere

en meer kwaliteitsvolle organisatie. GRI blijft echter een continu leerproces, waarbij het ons

streven is elk jaar opnieuw onszelf te willen verbeteren.

Organisatieprofiel2.1 - 2.2 Deze informatie kan u terugvinden aan de hand van ons GRI-overzicht.

2.3 Structuur van de organisatie

Zoals elke vzw (vereniging zonder winstgevend doel) heeft Memisa een algemene vergadering

(AV), die jaarlijks bijeenkomt en waarvan de bevoegdheden door de statuten van de organisatie

worden bepaald. De AV kiest de leden van de Raad van Bestuur (RvB), die het beleid en de

strategie van Memisa uittekent op lange termijn.

De Raad van Bestuur heeft een nauwe band met het managementteam (MT), dat de

verantwoordelijkheid draagt voor het dagelijks uitvoerend bestuur. In dit managementteam

komen de algemeen directeur, de coördinatoren van de verschillende departementen, de

medisch coördinator en de coördinator media en lobbying bijeen.

Algemene Vergadering

De Algemene Vergadering bestaat uit 29 vertegenwoordigers van onze belangrijkste

stakeholders. Dit zijn deskundigen uit verschillende bedrijven en organisaties, vrijwilligers,

leden van de Raad van Bestuur en ex-personeelsleden. De Algemene Vergadering is het

hoogste orgaan van Memisa. Zij stelt de Raad van Bestuur aan en geeft goedkeuring over het

jaarverslag en de jaarrekeningen op basis van de audit van de Bedrijfsrevisor.

Leden: BAL Jacqueline, Père BURGRAFF Joseph, DE BRUYN Jac, de PUYDT Raoul,

DE ZEINE Emannuel, DEBRABANDERE Regine, DONVIL – De Smedt Jeanne, DUPUIS

memisa · jaarverslag 2011 · deel II 27

Christian, Dr. EECKHOUT Emmanuel, FIEVE Benoit, FRAEYMAN Noëlla, Karel GYSELINCK,

JANSEGERS Pol, LEJEUNE Alain, LEONARD Françoise, MACHIELS Jacques, MATTON Jef,

NIETVELT-VAN KERSSCHAEVER Greet, PHILIPPART Agnes, POLMAN Frans, TOUSSAINT

Bernadette, VANDENBULCKE Jan, VANDENSCHRICK Jacques, Prof. VANDEPITTE Jozef,

VAN HEESVELDE Joost, VAN HUFFEL Marc, VANSINA Luc, VANWAMBEKE Stefan,

WINNUBST Maria.

Raad van Bestuur

Leden: Regine DEBRABANDERE, Raoul de Puydt, Karel GYSELINCK, Jacques MACHIELS,

Jef MATTON, Agnes PHILIPPART, Frans POLMAN, Marc VAN HUFFEL.

Voorzitter van de Raad van Bestuur: Joseph BURGRAFF

De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het algemeen beheer van Memisa. De

operationele verantwoordelijkheid delegeert de Raad van Bestuur aan de directie van

de organisatie. De voorzitter en alle andere bestuursleden zijn vrijwilligers en oefenen hun

opdracht onbezoldigd uit.

Directie

De algemeen directeur van Memisa is Frank De Paepe.

Personeel Memisa

De lijst van medewerkers van Memisa kan u raadplegen op de website van Memisa.

Vrijwilligerswerking

Memisa kan rekenen op een groep trouwe vrijwilligers die zich het hele jaar inzetten voor onze

organisatie:

Departement Communicatie, Sensibilisatie & Fondsenwerving 13

Departement Projecten 2

Werkingsondersteunende taken (klusjes, logistiek,…) 2

Project Ziekenhuis voor Ziekenhuis

Algemeen Organisatie-overzicht

Raad van BestuurAlgemene Vergadering

Algemene Directie

Dienst Algemene Zaken

Dienst Financiële Administratie

Afdeling Projecten Afdeling CEF

Staffunctie Lobby & Netwerk(NH, Media, Fondsen) Staffunctie QCE & RD

memisa · jaarverslag 2011 · deel II28

Managementstructuur Memisa

Organisatiestructuur Memisa in Congo

2.4 - 2.8 Deze informatie kan u terugvinden aan de hand van ons GRI-overzicht.

2.9 Significante veranderingen wat betreft organisatie, structuur of gebouwen:

In 2011 werd de Dienst Financiën een afzonderlijke dienst binnen de organisatie. In het

verleden viel deze Dienst onder de Dienst Algemene Zaken.

2.10 Ontvangen onderscheidingen:

Memisa ontving geen onderscheidingen in de voorbije periode.

Algemeen Directeur

Hoofd Dienst Algemene Zaken

Hoofd Dienst Financiële Administratie

CoördinatorAfdeling Projecten

Coördinator Afdeling CEF

StaflidLobby & Netwerk

(NH, Media, Fondsen)

StaflidQCE & RD

Management Council Direction Management Team

Raad van Bestuur

Algemene Directie Memisa België

Chef de mission in DR Congo

Coördinator Departement Projecten

Coördinator Departement Algemene Zaken

Coördinator van de BAT’s (4)



Verslagparameters3.1 Dit jaarverslag slaat op de periode van 1/1/2011 tot en met 31/12/2011.

3.2 Het vorige jaarverslag werd gepubliceerd naar aanleiding van de Algemene Vergadering

van 8 september 2011.

3.3 Memisa brengt elk jaar een jaarverslag uit naar aanleiding van de Algemene Vergadering.

3.4 Contactpunt voor dit verslag:

Het contactpunt voor dit verslag kan gevonden worden bij het GRI-overzicht.

3.5 Proces voor het bepalen van de inhoud van het verslag:

De inhoud van dit jaarverslag werd voorgesteld door de Afdeling Communicatie,

Sensibilisatie en Fondsenwerving van Memisa. Vervolgens werd de mogelijkheid geboden

aan de verschillende Diensten en Afdelingen van Memisa, alsook aan de Algemene

Directeur om hier feedback op te geven. Deze werd vervolgens in het jaarverslag

geïntegreerd.

3.6 Afbakening van de reikwijdte van het verslag:

Wat het activiteitenverslag en het financiële verslag betreft, behandelt dit jaarverslag de

wereldwijde werking van Memisa. Voor het maatschappelijk en het milieurapport werd

enkel rekening gehouden met de werking van Memisa in België.

3.7 Specifieke beperkingen voor de reikwijdte of afbakening van het verslag: zie punt 3.6.

3.8 Basis voor de verslaggeving die de vergelijkbaarheid tussen de verschillende

verslagperioden aanzienlijk beïnvloedt:

Dit is de eerste keer dat het jaarverslag van Memisa volgens de GRI-normen werd

opgesteld.

3.10 Uitleg over de gevolgen van eventuele herformulering van eerder verstrekte informatie:

niet van toepassing.

3.11 Significante veranderingen ten opzichte van vorige verslagperiode qua meetmethoden:

geen.

3.12 GRI-overzichtstabel met overzicht van de behandelde indicatoren: zie pagina 41.


Bestuur, verplichting en betrokkenheid4.1 Bestuursstructuur: zie pagina 27-29.

4.2 Heeft de voorzitter een leidinggevende rol?

De voorzitter van de vzw is een onafhankelijke en onbezoldigde vrijwilliger die geen

mandaat heeft binnen de operationele werking van de organisatie.

4.3 Aantal onafhankelijken/niet-leidinggevenden van het hoogste bestuursorgaan:

zie pagina 27-29.

4.4 Aanbevelingen of medezeggenschap op het hoogste bestuurslichaam:

De medewerkers van Memisa hebben medezeggenschap via de coördinatoren en

Algemeen Directeur die dagelijks aanspreekbaar zijn, via de personeelsdienst en via de

equipevergaderingen.

4.13 Lidmaatschappen/Belangenorganisaties: zie pagina 24-25.

4.14 Overzicht relevante belanghebbenden:

De institutionele en medefinanciers, de partners van het project Ziekenhuis voor

Ziekenhuis, de vrijwilligers, de medewerkers & de partners en begunstigden in het

Zuiden.

4.15 Basis voor inventarisatie en selectie van de belanghebbenden:

De belanghebbenden werden bepaald door het Management Team van Memisa op

voordragen van de Afdeling Communicatie, Sensibilisatie en Fondsenwerving. Memisa

houdt zich altijd aanbevolen haar werking en dit jaarverslag verder toe te lichten aan

andere belanghebbenden of belangengroepen die zich aandienen.

Maatschappelijke prestatie-indicatorenLA1 · Personeelsbestand aantal

Gemiddeld aantal werknemers in het lopende jaar 2011

· Voltijds 6,66

· Deeltijds 9,08Personen in dienst per 31/12/2011

· Voltijds 8

· Deeltijds 8

· Totaal uitgedrukt in VTE 12,86

LA2 · Personeelsverloop aantal

· Ingetreden medewerkers 5

· Uitgetreden medewerkers 3

LA7 aantal

Werkverlet

· Verlet, ziektedagen, ziekteverzuim 11

· Ouderschapsverlof 0

· Wettelijke vakantie 142

LA10 · Opleiding - Vorming uren/jr

· Taalcursussen 70

· Informatica (toepassingen) 0

· Arbeidswetgeving 30

· Algemeen 199

· Totaal 299

LA12

100% van onze medewerkers werden ingelicht omtrent hun prestatie- en

loopbaanontwikkeling.

LA13 · Personeelsbestand aantalMan - vrouw per 31/12/2011

· Voltijds man 4

· Deeltijds man 3

· Voltijds vrouw 4

· Deeltijds vrouw 6

· Totaal uitgedrukt 17Per beroepscategorie in VTE

· Directiepersoneel 1

· Bedienden 11,86

· Arbeiders 0Per opleidingsniveau

· Middelbare school 9

· Hoger niet-universitair 6

· Universitair 2Per leeftijdscategorie op 31/12/2011

· < 30 jaar 2

· 30 - 50 jaar 8

· 50 jaar 6Raad van Bestuur

· Man 7

· Vrouw 2

· Totaal 9Algemene Vergadering

· Man 20

· Vrouw 9

· Totaal 29


Milieu-indicatorenEN3 · Direct energieverbruik door primaire energiebron

· Verbruik gas 66.702 aantal m³ (kWh)

Er werd een nieuwe thermostaat geïnstalleerd die aan/uit springt ochtend en avond en die in

het weekend niet aanspringt. Daarnaast werden personeelsleden erop attent gemaakt om bij

vakantiedagen het verwarmingstoestel sowieso uit te schakelen.

EN4 · Indirect energieverbruik door primaire bron

· Verbruik elektriciteit 11.146 kWh

Oude computerschermen worden door flatscreens vervangen die minder energie verbruiken.

Medewerkers worden verzocht om op te letten door lichten te doven indien mogelijk en om

geen elektrische toestellen te laten aanstaan indien dit niet nodig is.

EN8 · Totale wateronttrekking per bron

· Totaal waterverbruik 188 m³

EN16 · Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen

· Gas 66.702 kWh - 11.911,52 kg CO2

EN17 · Andere relevante indirecte emissie van broeikasgassen naar gewichtNationale verplaatsingen

• Woon-werkverkeer

· Openbaar vervoer 398 kg CO2 - 3980 km x 0,100 kgCo2 per km

· Fiets 0 kg CO2 - 195,5 km

· Auto 10.038,42 kg CO2 -47.802 km x 0,210 kgCo2 per km

• Dienstverkeer

· Openbaar vervoer 119 kg CO2 - 1.190 km

· Auto 5.555,97 kg CO2 - 26.457,04 kmInternationaal dienstverkeer

· Vliegtuig 300.990 km

Prestatie-indicatoren met betrekking tot de effectiviteit van de werking NGO2

Voorziene mechanismen voor reacties of klachten met betrekking tot de doelstellingen en

de concrete werking. Memisa heeft er belang bij te beantwoorden aan de verwachtingen

betreffende haar dienstverlening. Wij wensen dat alle ontvangende partijen zowel intern

als extern tevreden zijn over onze diensten en willen op de hoogte gebracht worden van

vergissingen of problemen. Hiervoor ontwikkelde Memisa een klachtenprocedure. De

procedure heeft als doel Memisa te informeren ingeval van probleem, klacht of het verzoek

een gepaste oplossing te vinden. Vervolgens is het belangrijk deze procedure vast te leggen



om Memisa toe te laten de kwaliteit van haar diensten te verbeteren en allen de kans te geven

suggesties te maken om onze diensten te optimaliseren.

Waarover klacht indienen?

Memisa wenst op de hoogte gehouden te worden van de betrokken partijen :

- indien deze niet tevreden zijn over onze procedures;

- indien Memisa, naar hun mening, niet beantwoordt aan de overeenkomst of de verwachtingen;

- indien zij een probleem hebben door een faling van Memisa;

- indien zij onnauwkeurigheden merken.

Hoe een klacht neerleggen?

Klachten kunnen worden neergelegd per e-mail of per post bij de contactpersoon binnen

Memisa of bij de hiërarchische verantwoordelijke van deze laatste. De klachten worden op

vertrouwelijke manier behandeld.

Wat is het gevolg van een klacht?

Binnen een periode van vier weken zal Memisa een schriftelijk antwoord sturen per e-mail

of per post. Zoniet contacteert Memisa de belanghebbende per telefoon of e-mail voor

meer inlichtingen. De klacht wordt behandeld door de contactpersoon of zijn hiërarchische

verantwoordelijke.

Hoe bezwaar aantekenen?

Indien de betrokken partij niet akkoord gaat met het genomen besluit van Memisa, mag deze

bezwaar aantekenen. Zij legt dit bezwaar schriftelijk neer bij Memisa binnen de vier weken na

de eerste beslissing genomen door Memisa met betrekking tot de klacht. Het bezwaar wordt

behandeld door de contactpersoon of zijn hiërarchische verantwoordelijke. Een schriftelijk

antwoord wordt gegeven binnen een tijdspanne van zes weken.

De klachtencommissie

Het is mogelijk dat de ontvangende partij niet tevreden is over de manier waarop het bezwaar

is behandeld. Zij mag dan vragen de klacht te laten voorkomen op de klachtencommissie. Het

doel van deze commissie is een onpartijdig advies te geven om de klachten met betrekking tot

individuen of met een ontevreden karakter op te lossen.

Suggesties

De ontvangende partij kan altijd suggesties doorgeven aan de contactpersoon binnen Memisa

of aan de hiërarchische verantwoordelijke van deze. Binnen zes weken informeren wij over de

gezette stappen met betrekking tot de suggesties.


NGO8

Overzicht van de diverse categorieën van inkomsten en overzicht van de vijf omvangrijkste

donoren en de steun die deze verschaffen. Het overzicht van de diverse categorieën van

inkomsten kan worden teruggevonden in het financieel overzicht. De vijf omvangrijkste

institutionele donoren van Memisa waren in 2011 DGOS (4.176.700,03€), de Wereldbank

(1.445.037,49€), de Verenigde Naties (129.720,68€), Wallonie-Bruxelles International

(75.955,20€) en het Global Fund (11.812,37€)

Indicatoren op vlak van productverantwoordelijkheidPR6

Programma’s voor de naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes met betrekking tot

marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring.

Memisa is lid van de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving (VEF), een organisatie die

aan de Belgische bevolking waarborgen wil bieden met betrekking tot de morele kwaliteit

van de fondsenwerving en tot doorzichtigheid van de rekeningen. Op basis van de informatie

die Memisa aan VEF bezorgde, kwam deze tot de conclusie dat Memisa in 2011 haar

informatieplicht positief had ingevuld en de verschillende wetten, standaarden en codes had

nageleefd. Informatie over onze inkomsten en bestedingen is eveneens terug te vinden via de

website www.ngo-openboek.be.

Economische indicatorenEC1

Directe en economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd, waaronder inkomsten,

operationele kosten, personeelsvergoedingen, donaties en overige maatschappelijke

investeringen, ingehouden winst en betalingen aan kapitaalverstrekkers en overheden.

Zie pagina 36-38.

EC4

Significante financiële steun van de overheid.

Zie pagina 37.


5. Financieel overzicht ResultatenrekeningLangs de inkomstenzijde noteren we een daling

in de noodhulpprojecten. Verhoudingsgewijs blijft

Memisa het grootste deel van haar werkingsmid-

delen halen uit overheidssubsidies met een stij-

gend aandeel uit particuliere en- andere giften.

Aan de kant van de uitgaven zien we dezelfde impact van de noodhulpprojecten in de post

“Andere Bedrijfskosten”. De post “Diensten en Diversen” vertoont een daling die hoofdzakelijk

het gevolg is van aantal kosten die verschoven zijn naar de post Andere Bedrijfskosten. De

loon- en afschrijvingskost bleven grotendeels gelijk. Tenslotte hebben we ook de terugneming

van een voorziening voor belastingen in Congo die finaal werd kwijtgescholden (post

“Voorzieningen Risico’s en Kosten”). Globaal genomen zien we dus zowel langs inkomstenzijde

als langs uitgavenzijde een verminderde activiteit in 2011 door externe factoren zonder veel

impact op het resultaat.

BalansOp de balans zien we aan de actiefzijde een grote stijging in de post Handelsvorderingen. Dit is

voornamelijk het gevolg van een nog te ontvangen subsidie voor een groot project in Congo-

Brazzaville. Op de passiefzijde vinden we een gelijkaardige stijging in de post Handelsschulden

wegens nog te besteden bedragen voor datzelfde project. Voor meer informatie in verband

met de balans en resultatenrekening van Memisa kan u steeds contact opnemen met

Edwin De Leeuw via [email protected]. Ook het budget, de loonspanning en de

afschrijvingstabel kan via deze weg worden aangevraagd.

Kosten fondsenwerving

In 2011 werd een totaal bedrag van 202.298 euro ingeschreven als kosten bestemd voor

de verwerving van fondsen. 112.658,24 euro hiervan betreft directe kosten, de overige

89.639,75 euro zijn personeelskosten goed voor een voltijdse equivalent (FTE) van 2,05

verdeeld over 4 personeelsleden.Tegenover deze kosten staat een opbrengst van 1.903.270

euro. Deze opbrengsten zijn verdeeld over particuliere giften (1.466.704 euro), het project

Ziekenhuis voor Ziekenhuis (329.419,27 euro) en legaten (107.146,76 euro). Dit maakt

dat de kostenbatenratio van de fondsenwervende activiteiten in 2011 10,6% bedroeg.

Dit betekent dat om een gift van 100 euro te verwerven, Memisa zelf 10,6 euro diende te

spenderen. Voor bijkomende gegevens over de kosten van de fondsenwerving kan u steeds

contact opnemen met Kris Van Kerkhoven via [email protected].

giften30%

subsidies 69%

legaten 1%


RESULTATENREKENING

2011 2010

II bedrijfskosten 8.426.947,04 9.133.489,76

A. handelsgoederen, grond- en hulpstoffen 874,65 476

2. wijzigingen voorraad 874,65 476

B. diensten en diversen 625.032,26 720.996,34

C. bezoldigingen, soc. lasten, pensioenen 1.397.428,40 1.302.232,20

D. afschrijvingen op opricht., vaste activa 36.051,64 39.218,82

F. voorzieningen risico’s en kosten -141.173,91 13.644,89

G. andere bedrijfskosten 6.508.734,00 7.056.921,51

V. financiële kosten 78.914,06 9.907,70

A. kosten van schulden 4,19

B. waardevermindering, andere dan II.E. 3.461,80 -552,29

C. andere financiële kosten 75.448,07 10.459,99

VIII uitzonderlijke kosten 1.580,57 111.417,49

A. uitz. afschrijv. op opricht. kosten, enz 1.580,57

V. voorziening uitz. risico’s en kosten 111.417,49

TOTAAL KOSTEN 8.507.441,00 9.254.814,95

2011 2010

I bedrijfsopbrengsten 8.516.153,57 9.365.716,67

D. bijdragen, lidgelden en schenkingen 8.377.129,47 9.341.708,57

E. andere bedrijfsopbrengsten 139.024,10 24.008,00

IV financiële opbrengsten 126.326,96 76.829,42

B. opbrengsten uit vlottende activa 38.635,54 34.758,85

C. andere financële opbrengsten 87.691,42 42.070,57

VII uitzonderlijke opbrengsten 2.621,45 6.525,21

B. terugneming afschrijv. op vaste activa 197,65 12.485,05

E. andere uitzonderlijke opbrengsten 2.423,80 -5.959,84

TOTAAL OPBRENGSTEN 8.645.101,98 9.449.071,20

XI resultaatverwerking 137.660,31 194.256,25

Particuliere giften 1.466.604,00

Provinciale giften 27.855,20

Gemeente giften 15.538,54

Ziekenhuis giften 297.419,27

Ziekenhuis giften programma 32.000,00

Opbrengsten acties CEF 100,00

Speciefike giften gelibelleerd 242.469,63

Speciefike giften niet gelibelleerd

23.604,38

Giften eigen inbreng programma

321.052,81

Legaten zonder terugnemingsrecht

107.146,76

Subsidies DGOS programma 3.426.7400,03

Subsidies Gemeenschappen voor PR

75.955,20

Subsidies DGOS - Noodhulp 750.000,00

Subsidies VN 129.720,68

Subsidies Wereldbank 1.445.037,49

Subsidies Global Fnd 11.812,37

Tussenkomst werkingskosten 4.113,11

BIJDRAGEN, LIDGELDEN EN SCHENKINGEN


BALANS

Activa 2011 2010

Vaste activa 128.311,39 149.399,28

III materiële vaste activa 124.965,98 148.142,35

A. terreinen en gebouwen 71.311,44 82.035,21

B. installaties machines en uitrusting 43.230,75 56.635,98

C. meubilair en rollend materieel 10.423,79 19.471,16

IV financiële vaste activa 3.345,41 1.256,93

C. andere financiële vaste activa 3.345,41 1.256,93

2. vorderingen en borgtochten in contanten 3.345,41 1.256,93

Vlottende activa 7.343.198,50 6.308.685,34

VI voorraden en bestellingen in uitvoering 1.433,95 3.308,60

A. voorraden 1.433,95 2.308,60

4. handelsgoederen 1.433,95 2.308,60

VII vorderingen op ten hoogste een jaar 1.852.858,46 835.812,33

A. handelsvorderingen 1.852.858,46 835.490,62

B. overige vorderingen 321,71

VIII geldbeleggingen 2.763.239,08 2.896.726,85

B. overige beleggingen 2.763.239,08 2.896.726,85

IX liquide middelen 2.712.513,30 2.567.550,26

X overlopende rekeningen 13.153,71 6.287,30

TOTAAL ACTIVA 7.471.509,89 6.458.084,62

Passiva 2011 2010Eigen vermogen 4.025.172,92 3.887.512,61I kapitaal 1.689,35 1.189,35 B. niet opgevraagd 1.689,35 1.689,35IV reserves 357.419,29 319.920,65 B. onbeschikbaer reserves 357.419,29 319.920,65 1. voor eigen aandelen 357.419,29 319.92,65V overdragen winst 3.666.064,28 3.565.902,61 voorzieningen voor risico’s en kosten 18.302,76 159.476,67VII voorzieningen voor risico’s en kosten 18.302,76 159.476,67 A. voorzieningen voor risico’s en kosten 18.302,76 159.476,67 1. pensioenen en soortgel. verplichtingen 18.302,76 25.919,01 2. overige risico’s en kosten 133.557,66Vreemd vermogen 3.428.035,21 2.410.166,14IX schulden op ten hoogste een jaar 3.401.534,19 2.410.166,14 C. handelschulden 3.318.761,18 2.335.724,20 1. leveranciers 3.318.761,18 2.335.724,20 E. schulden 82.773,01 74.441,94 2. bezoldigingen en sociale lasten 82.773,01 74.441,94X overlopende rekeningen 26.500,02 929,20

TOTAAL PASSIVA 7.471.509,89 6.458.084,62


6. GRI-overzichtVisie & strategie1.1 Verklaring duurzaamheid p 4-5

Organisatieprofiel2.1 Naam organisatie achterflap2.2 Producten/diensten p 7-162.3 Structuur organisatie p 27-292.4 Locatie hoofdkantoor achterflap2.5 Landen actief p 11,132.6 Juridische structuur p 27-282.7 Afzetmarkten p 11,132.8 Omvang/kerncijfers p 36-382.9 Significante veranderingen p 292.10 Onderscheidingen p 29

Verslagparameters3.1 Verslagperiode p 303.2 Datum recente verslag p 303.3 Verslagcyclus p 303.4 Contactpunt p 303.5 Proces voor bepalen inhoud p 303.6 Afbakening verslag p 303.7 Specifieke beperkingen p 303.8 Basis die de vergelijkbaarheid beïnvloedt p 303.10 Gevolgen van eventuele herformulering p 303.11 Significante veranderingen p 303.12 GRI-tabel p 41-42

Bestuur, verplichting en betrokkenheid4.1 Bestuursstructuur p 27-294.2 Heeft voorzitter een leidinggevende rol? p 314.3 Aantal onafhankelijken/niet leidinggevenden p 314.4 Aanbevelingsmogelijkheden/medezeggenschap p 314.13 Lidmaatschappen/belangenorganisaties p 24-254.14 Overzicht relevante belanghebbenden p 314.15 Inventarisatie/selectie belanghebbenden p 31

Prestatie-indicatoren

MilieuEN1 Totale hoeveelheid gebruikte materialen p 33EN3 Direct energieverbruik primaire energiebronnen p 33EN4 Indirect energieverbruik primaire energiebronnen p 33EN5 Energiebesparingen en efficiëntieverhogingen p 33

EN8 Totale wateronttrekking p 33EN16 Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen p 33EN17 Andere relevante indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht p 33

SociaalLA1 Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio p 31LA2 Totaal aantal en snelheid van personeelsverloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio p 31LA7 Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio p 32LA10 Gemiddeld aantal uren dat een werknemer per jaar besteedt aan opleidingen, onderverdeeld naar werknemerscategorie p 32LA12 Percentage medewerkers dat regelmatig wordt ingelicht omtrent prestatie- en loopbaanontwikkeling p 32LA13 Samenstelling van bestuurslichamen en onderverdeling van medewerkers per categorie naar geslacht, leeftijdsgroep, het behoren tot een bepaalde maatschappelijke minderheid en andere indicatoren van diversiteit. p 32

ProductverantwoordelijkheidPR6 Programma’s voor de naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes met betrekking tot marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring p 35

EconomieEC1 Directe en economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd, waaronder inkomsten, operationele kosten, personeelsvergoedingen,

donaties en overige maatschappelijke investeringen, ingehouden winst en betalingen aan kapitaalverstrekkers en overheden p 35EC4 Significante financiële steun van de overheid p 35

Prestatie-indicatoren met betrekking tot de effectiviteit van de werkingNGO2 Voorziene mechanismen voor reacties of klachten met betrekking tot de doelstellingen en de concrete werking. p 33-34NGO8 Overzicht van de diverse categorieën van inkomsten en overzicht van de vijf omvangrijkste donoren en de steun die deze verschaffen p 35

De contactpersoon met betrekking tot dit jaarverslag is Kris Van Kerkhoven. E-mail: [email protected]., T 02 454 15 49.


Kerkstraat 63, 1701 ItterbeekT 02 454 15 40

www.memisa.be

Jaarverslag Memisa 2011

Documents

Transcript of Jaarverslag Memisa 2011