Jaarverslag 2012

mensen zorgen… voor mensen

2

I n h o u d

3

1. Verhogen van de patiëntveiligheid 4

2. Verbeteren van de patiëntvriendelijkheid 12

3. Stroomlijnen van de organisatie 18

4. Uitbouwen dienstverlening 24

5. Samenwerking met partners optimaliseren 30

6. Waardering van de medewerker verhogen 36

7. Beschikbare middelen effectief en effi ciënt inzetten 44

8. Maatschappelijk engagement 50

9. Bijlagen 56

4

5

1. VERHOGEN VAN DE PATIËNTVEILIGHEID

Ziekenhuizen staan voor de grote opdracht om te zoeken naar mogelijkheden om de eigen kwaliteit voortdurend te

beoordelen en te verbeteren, maar anderzijds ook om zich extern te kunnen verantwoorden aan de maatschappij.

Een accreditatieproces is een traject waarbij een derde onafhankelijke partij een geschreven en betrouwbare garantie

geeft dat het ziekenhuis in zijn organisatie en zijn werking beantwoordt aan specifieke vereisten die beschreven zijn in

een normkader.

Het kwaliteitslabel betekent dat het ziekenhuis kan aantonen dat het een hoog niveau van kwaliteit van zorg levert.

Aan de eigenlijke accreditatie gaat een twee à drietal jaren voorbereiding vooraf.

H e t M a r i a z i e k e n h u i s g a a t v o o r e e n N I A Z- a c c r e d i t a t i e

6

7

Leidinggevenden, staf, artsen en andere geïnteresseerde

medewerkers worden systematisch en specifiek opgeleid

tot interne auditor. De artsen en medewerkers die interne

auditor zijn, kunnen op hun beurt leren van de goede

voorbeelden van anderen.

Tijdens een interne audit worden per zogenaamde

werkeenheid de verschillende processen grondig onder de

loep genomen. Het gaat daarbij over concrete onderwerpen

zoals medicatietoediening, het gebruik en onderhoud van

apparatuur, valpreventie, hygiëne- en infectiepreventie,

identificatie van patiënten, transferbeleid... maar evenzeer

komen onderwerpen als rampenplannen, werken met

beleidsplannen, vormingsbeleid, … aan bod. De scoop is

zo gevarieerd dat elke ziekenhuismedewerker betrokken

is. Bij een interne audit krijgt de werkeenheid als het ware

een spiegel voorgehouden. Wat loopt er goed en wat kan

verbeteren?

Interne audit

8

Voor de eigenlijke accreditatie zal een extern auditteam van

Nederlandse én Belgische vakspecialisten een controle in

het ziekenhuis verrichten. Deze is voorzien begin 2015.

Het eindresultaat wordt verwerkt in een rapport met

sterke punten, verbeterpunten en een eindconclusie.

Op basis van dit rapport kan het NIAZ besluiten om het

Mariaziekenhuis een accreditatie toe te kennen die 4 jaar

geldig is.

Externe audit

9

In de apotheek werd een medicatierobot geïnstalleerd. ‘Mientje’ herverpakt en herverdeelt het merendeel van de orale

medicatie in tabletvorm, en dit per patiënt.

M e d i c a t i e r o b o t i n d e a p o t h e e k

De opdrachten, ingepland via het medicatiebeheer en

gevalideerd door de voorschrijvende artsen, worden

vertaald en rechtstreeks doorgestuurd naar de robot.

Mientje maakt vervolgens per patiënt een zakje. Daarop

staan duidelijk de naam en geboortedatum van de

patiënt, de afdeling en het kamernummer. Er staan ook

gegevens over het geneesmiddel op, zoals de dosis,

de kleur, de vorm, het lotnummer en de vervaldatum, of

het geneesmiddel pletbaar is en op welke dag en uur de

patiënt dit geneesmiddel moet innemen.

De werking met de robot biedt ons volledige traceerbaar-

heid van het geneesmiddel tot en met de toediening aan

de patiënt: eigenlijk een gepersonaliseerde eenheids-

verpakking.

10

In een geschikte patiëntveiligheidscultuur wordt aanvaard dat vergissen menselijk kan zijn en dat op een open en

transparante manier met patiëntveiligheidsincidenten wordt omgegaan om er van te leren waardoor herhaling ervan

in de toekomst vermeden kan worden.

P a t i ë n t v e i l i g h e i d s c u l t u u r m e t i n g

Resultaten van de patiëntveiligheidscultuurmeting,

uitgevoerd eind 2011, werden geanalyseerd en

gecommuniceerd.

Ten opzichte van de meting in 2007 verbeterde in

belangrijke mate de perceptie van de medewerkers met

betrekking tot de “Globale perceptie over veiligheid”,

“Management / supervisor: verwachtingen en acties die

patiëntveiligheid bevorderen”, “Wijze waarop organisatie

leert en tracht te verbeteren”, “Niet bestraffende respons op

fouten”, “Ondersteuning van het ziekenhuismanagement

voor patiëntveiligheid”.

Aandachtspunten voor de toekomst zijn de Frequentie van

rapportering, Teamwork tussen verschillende afdelingen

en Overdracht en transfer.

11

Patiëntveiligheidsincidenten melden doen we al sinds 2007. In 2012 hebben we een nieuw digitaal meldsysteem

in gebruik genomen. Dit meldsysteem (Incidenten PatientVeiligheid of kortweg iPV) bevat meer functionaliteiten en

mogelijkheden dan het voorgaande en sluit tevens aan bij wat de Federale Overheid van de ziekenhuizen verwacht.

E e n n i e u w d i g i t a a l i n c i d e n t m e l d i n g s s y s t e e m : i P V

Alle incidenten en bijna incidenten worden verzameld,

beoordeeld en indien aangewezen, geanalyseerd. De

leden van het comité voor patiëntveiligheid bespreken de

incidenten en eventuele analyses en zien er op toe dat

deze leiden tot adviezen en verbeteracties.

Leidinggevenden hebben via dit systeem, op

geanonimiseerde wijze, toegang tot de incidentmeldingen

van hun eigen afdeling. Zij kunnen rapporten aanmaken

die inzicht bieden in de aard en het aantal incidenten.

Zo beschikken zij over de mogelijkheid om het

patiëntveiligheidsbeleid binnen de afdeling te evalueren en

te verbeteren.

Wat gebeurt er met de incidentmeldingen?

12

2. VERBETEREN VAN DEPATIËNTVRIENDELIJKHEID

13

Op 13 juni startten de verbouwingswerken van een groot gedeelte van de

spoedgevallendienst. De werken namen bijna een jaar in beslag.

V e r b o u w i n g s p o e d g e v a l l e n d i e n s t

14

Na 6 jaar bleek de spoedgevallendienst niet meer

opgewassen te zijn tegen de grote stroom patiënten, en

verbouwingswerken drongen zich op. Het doel van deze

werken is drieledig.

De patiëntentevredenheid verbeteren: dit uit zich

bijvoorbeeld in een visuele en auditieve scheiding

tussen de aanmeldbalie en de wachtzaal, twee grote

en meer comfortabele wachtzalen, een aangepaste

wachtzaal voor pediatrische urgenties, een droge en

overdekte ruimte om patiënten te brengen en te halen,

en aanpassingen aan de organisatie door de invoering

van een apart ambulant patiëntentraject.

De patiëntveilig-

heid verbeteren: zo

werd de isolatiecel

aangepast aan de

wettelijke isola-

tierichtlijnen voor

agressieve patiënten en komt er een aparte, ingerichte

ruimte voor het klaarmaken van medicatie en infusen.

De medewerkerstevredenheid verbeteren: artsen

en medewerkers krijgen grotere werkruimtes, een

opleidingslokaal op de afdeling zelf, uitbreiding van de

triageruimte en uitbreiding van de vanaskasten en de

ruimte eromheen.

15

Sinds juni zit de kinderafdeling in een nieuw kleedje, dankzij de jonge kunstenaars van het NIKO. De leerkrachten en

leerlingen van het Noord- Limburgs Instituut voor Kunstonderwijs (NIKO) hebben hard gewerkt aan nieuwe tekeningen

die passen binnen het overkoepelende bos-thema.

E e n o m g e t o v e r d b o s

Gewone tekeningen zijn het echter niet. De leerlingen hebben met resten

linoleumvloer stempels gemaakt. De gestempelde zwart-wit tekeningen zijn

vervolgens ingescand, digitaal ingekleurd en afgedrukt op plaatmateriaal. De

tekeningen geven de kinderafdeling een kleurrijke en moderne look.

Bij de opening van het Mariaziekenhuis in 2005 werd de kinderafdeling ook al

artistiek ingekleed door leerkrachten en leerlingen van het NIKO. Na zeven jaar

hadden de muurtekeningen hun beste tijd gehad, en was er nood aan vernieuwing.

16

17

W a t v i n d e n d e p a t i ë n t e n v a n o n z e m a a l t i j d e n ?

In het voorjaar van 2012 vroegen wij onze patiënten

in een enquête wat zij van onze maaltijden vinden. In

2012 gebeurde dat al voor de vierde keer, waardoor de

resultaten zowel een beeld weergeven van 2012 als een

evolutie van 2008 tot en met 2012. 700 respondenten

vulden de enquête in.

Naast de algemene indruk van de maaltijden werden ook

deelaspecten bevraagd zoals presentatie en uitzicht van

de maaltijden, de smaak en de versheid, de temperatuur,

de grootte van de porties, enz.

Meer dan 97% van onze patiënten gaf aan tevreden te zijn

over de maaltijden. Met betrekking tot de deelaspecten

van de maaltijden zijn patiënten het meest tevreden

over de temperatuur van zowel de koude als de warme

gerechten, de versheid van de maaltijden en de grootte

van de portie. Verbeterpunten waren de gebruikte kruiden

en de keuzemogelijkheden van de maaltijden.

Uit de resultaten van de tevredenheidsmeting blijkt ook

dat patiënten over het algemeen tevreden zijn over de

bediening van de maaltijden op de kamer, de vriendelijkheid

van het personeel en de bevraging van de maaltijden.

Blijven streven naar verbetering en innovatie

Tevreden patiënten

18

3. STROOMLIJNEN VAN DE ORGANISATIE

19

3. STROOMLIJNEN VAN DE ORGANISATIE

Het concept ‘klinische paden’ leeft al enkele jaren in het Mariaziekenhuis. In 2012 werden belangrijke stappen gezet

om het werken met klinische paden te verankeren in de organisatie.

K l i n i s c h e p a d e n

20

“Een klinisch pad of zorgpad is een verzameling van methoden en hulpmiddelen om de leden van een

multidisciplinair en interprofessioneel team op elkaar af te stemmen en service- afspraken te maken voor een

specifieke patiëntenpopulatie. Het is de concretisering van een zorgprogramma met als doel kwalitatieve en

efficiënte zorgverlening te verzekeren. Het is een middel om een patiëntgericht programma op een systematische

wijze te plannen en op te volgen.”

21

Volgende klinische paden zijn actief in het Mariaziekenhuis:

Abdominale radicale prostatectomie

Arthroscopie van de knie (in dagopname)

Laparoscopische gastric bypass

Pacemakerimplantatie – electieve ingreep

Posterieure lumbale intercorporele fusie (PLIF)

Postpartum na sectio

Postpartum na vaginale bevalling

Tonsillectomie bij kinderen

Totale heupprothese

Totale knieprothese

Transurethrale resectie (TUR) van de prostaat

Varicectomie (verwijderen van spataders)

Klinische paden in ontwikkeling zijn:

COPD (chronisch obstructieve longziekte)

CVA - TIA

Hartcatheterisatie (ism ZOL)

Heupfractuur

Huilbaby’s (ism Wit-Gele Kruis Limburg)

CAP voor pediatrische patiënten

Laparoscopische cholecystectomie

Percutane transluminale angioplastiek (PTA)

Actief In ontwikkeling

22

Om het beheer van kwaliteitsdocumenten te optimaliseren, zijn we in 2012 gestart met de implementatie van

een webbased documentbeheerssysteem. Procedures, werkinstructies, patiëntenbrochures en formulieren die in

het ziekenhuis gebruikt worden ter ondersteuning van het kwaliteitsbeleid kunnen via deze toepassing door alle

medewerkers geraadpleegd worden.

D o c u m e n t b e h e e r s s y s t e e m

Snel en eenvoudig zoeken, vinden en raadplegen van

geautoriseerde documenten.

Volledig webgebaseerd maken, beoordelen,

autoriseren en publiceren van documenten.

Flexibel in te richten beoordelings- en publicatie-

workflow.

Altijd de meest actuele versie van de documenten

beschikbaar.

De voordelen:

23

Een goed beeld en goede reputatie zijn belangrijk voor iedere organisatie. Dit is in goede banen te leiden met de

corporate identity. De corporate identity of bedrijfsidentiteit is de complete wijze waarop wij onze organisatie een

gezicht geven in woord en beeld, zowel intern als extern.

De huisstijl stopt dus niet bij het drukwerk. Voor een consistente en duidelijke indruk moet al onze communicatie een

éénvormige boodschap uitdragen. Drukwerk, elektronische communicatie, presentaties, nieuwsbrieven, ... Alles moet

het unieke karakter en de kwaliteiten uitstralen die kenmerkend zijn voor het Mariaziekenhuis.

N i e u w e h u i s s t i j l = h e t v e r h a a l v a n M a r i a z i e k e n h u i s v z w

De ‘rollercoaster’ die het parkeerterrein verbindt met het

gebouw van het Mariaziekenhuis is het symbool bij uitstek

voor het dynamische en actiegerichte karakter van ons

ziekenhuis. De vloeiende vormen van de overkapping zijn

de inspiratie voor het grafisch hoofdelement dat als een

rode draad door de huisstijl loopt.

De golf staat symbool voor de evolutie die mensen

doormaken als ze naar het Mariaziekenhuis komen:

van woelig water (emotioneel / fysiek) naar rustig

(herstel van balans)

van dysharmonie naar harmonie

Ook staat het voor de

verweving en interactie van verschillende mensen en

diensten

multidisciplinaire aanpak van het Mariaziekenhuis

‘Golf’ als visueel kenmerk van het Mariaziekenhuis

24

25

4. UITBOUWEN DIENSTVERLENING

W i j z i g i n g e n g e n e e s h e r e n k a d e r

Dr. Katrijn Jansen, cardiologe

Dr. Bert Van Herck, orthopedist

Dr. Nathalie Logie, anesthesiste

Dr. Kristien Verbruggen, stomatologe

Dr. Kris Pylyser, anatoom-patholoog

Dr. Christophe De Soete, oncoloog

Dr. Kristof Elsen, fysisch geneesheer

Dr. Peggy Joosen, endocrinologe

Dr. Cosmin Cojocaru - neuroloog

Dr. Alberic Van Dorpe, cardioloog

Dr. Pintelon, neuroloog

Dr. Griet Vander Velpen, hoofdgeneesheer

Welkom aan: Afscheid van:

26

27

Sinds begin 2010 beschikt het Mariaziekenhuis over een NMR-toestel. De aanvragen voor NMR onderzoeken zijn

sindsdien drastisch gestegen, waardoor de wachttijden opliepen. Daarom wordt de toegankelijkheid van de dienst

uitgebreid. Sinds juni is de NMR ook operationeel op zaterdagvoormiddag.

N M R - o n d e r z o e k e n o o k o p z a t e r d a g v o o r m i d d a g

Begin 2012 werden op het grasveld bij de personeelsparking de nieuwe tijdelijke gebouwen voor de dienst MKA in

gebruik genomen. Er gebeuren meer ingrepen onder sedatie, en nog maar een beperkt aantal onder gehele narcose,

waardoor de accommodatie een aanpassing vereiste. Bovendien werd het geneesherenkader uitgebreid naar vier

stomatologen.

V e r h u i s M K A

28

29

In 2009 opende het pijncentrum in het Mariaziekenhuis zijn deuren. De afgelopen jaren is het pijncentrum uitgegroeid

tot een dienst met consultaties en verschillende invasieve procedures die voordien niet werden aangeboden in de

regio.

V e r n i e u w d p i j n c e n t r u m g e o p e n d

Om de behandelingen aangenamer te laten verlopen voor

de patiënten, werd het pijncentrum geïntegreerd in het

poliklinische operatiekwartier. Hierdoor is het pijncentrum

meer toegespitst op de noden van de patiënt en verloopt

de dienstverlening vlotter. Het vernieuwde pijncentrum

opende begin januari.

De vernieuwing van het pijncentrum past in de

ziekenhuisbrede aanpak van de pijnbehandeling. Zo is er

al enige tijd een multidisciplinaire benadering van pijn, met

overlegmomenten tussen de anesthesist-pijnspecialisten,

orthopedisten, neurochirurgen en de fysisch geneesheer.

Ook werd een kwaliteitsproject over pijntherapie bij

acute pijn opgestart. Dit is gebaseerd op een vernieuwd

pijnprotocol om acute pijn bij patiënten in de postoperatieve

fase of naar aanleiding van een andere pathologie op een

adequate manier op te vangen.

Het team van pijnspecialisten bestaat uit dr. Veerle Dirckx,

dr. Greet Bloemen, dr. Nathalie Logie, pijnverpleegkundige

Heidi Creemers en secretaresse Sarah Berghmans.

Met deze projecten beogen we de kwaliteit van de zorg

te verbeteren en de pijnbeleving van onze patiënten

dragelijker te maken.

30

31

5. SAMENWERKING MET PARTNERS OPTIMALISEREN

32

De vzw Hospilim werd opgericht in december 2010 en verenigt de Limburgse ziekenhuizen en psychiatrische centra.

Sinds begin 2012 is de vzw echt operationeel. Hospilim treedt vooral op als opdrachtencentrale. De vzw sluit contracten

met leveranciers en dienstverleners. Haar leden kunnen daarna aankopen aan de bedongen voorwaarden. Een

verplichting is er niet, maar de schaal waarop de contracten worden onderhandeld, maakt het voor de ziekenhuizen

bijna onmogelijk om individueel nog betere voorwaarden te bedingen. Een belangrijke nuance is dat HospiLim (nog)

geen aankoopcentrale is. Bestellingen worden nog steeds geplaatst door de afzonderlijke aankoopdiensten. Zij sluiten

de contracten af en ontvangen de facturen en de leveringen.

H o s p i l i m

33Jongeren met een langdurige psychiatrische problematiek hebben sinds kort ook de mogelijkheid om elkaar te

ontmoeten in Noord-Limburg. In navolging van een soortgelijk project tussen het Kinderpsychiatrisch Centrum te

Genk en het CGG, waarbij hulpverleners vanuit participatie en empowerment met het ambulant groepsaanbod een

antwoord geven op de vragen en noden van deze ‘chronische doelgroep’, startte in september 2012 in Lommel een

soortgelijk initiatief.

Binnen dit project wil men vanuit participatie en de empowermentgedachte onderzoeken wat de behoeften en

probleemervaringen zijn bij de doelgroep en zijn context (ouders, school, gemeenschap, hulpverlening, Integrale

Jeugdhulpverlening, ...) en welk afgestemd zorgaanbod hierop een antwoord kan betekenen. De ontmoetingsgroep

Noord-Limburg is een gezamenlijk initiatief tussen CGG-LITP, DAGG en het Mariaziekenhuis.

O n t m o e t i n g s g r o e p K i n d e r e n e n J o n g e r e n

34

De Geestelijke Gezondheid in Limburg werd de afgelopen jaren sterk hervormd, en volgt hiermee een aantal tendensen

uit het buitenland. Onder impuls van de verschillende bevoegde overheden werd in 2011 een project uitgeschreven

rond ‘Vermaatschappelijking van Zorg’, ook gekend als Artikel 107-projecten, alluderend naar de gewijzigde wettekst

over ziekenhuisfinanciering.

R e l i n g

Er wordt binnen deze projecten extra ingezet op

preventie, het vroegtijdig vaststellen van psychiatrische

problemen en thuisbehandeling. Zo wil men opnames

vermijden of ten minste verkorten. Om dit te realiseren

wordt nauw samengewerkt met de huisartsen, en andere

eerstelijnswerkers. Maar ook de stem van de patiënt en

zijn familie is van tel in deze hervorming. Vandaar dat ook

de patiënten- en familievereniging deel uitmaken van het

netwerk.

In Limburg zijn twee netwerken ontstaan, die de ganse

provincie dekken:

Reling voor West-Limburg.

Noolim voor Oost-Limburg.

In elk netwerk worden tussen alle betrokken voorzieningen

goede afspraken gemaakt.

35

Eén van de meest vernieuwende en opvallende

deelprojecten van het netwerk in 2012 was de opstart

van mobiele teams. Teams die de zorg voor personen met

psychiatrische problemen waar nodig aan huis komen

brengen. Zo zijn er voor West-Limburg in de loop van

2012 twee crisisteams en vier teams voor langdurige

behandeling en begeleiding opgericht. Twee van deze

teams zijn ook in de Noord-Limburgse regio actief en

zijn momenteel gehuisvest in Lommel, op de voormalige

campus van het Mariaziekenhuis.

Het Mariaziekenhuis participeert als één van de

19 kernleden aan dit initiatief en wil hierdoor zijn

maatschappelijk engagement rond de uitbouw van

Geestelijke Gezondheidszorg in Noord-Limburg concreet

maken.

36

37

6. WAARDERING VAN DE MEDEWERKERS VERHOGEN

In het Mariaziekenhuis is er een systeem van duaal leiderschap op de zorg- en zorgondersteunende eenheden. Dat

houdt in dat een medisch en een verpleegkundig/paramedisch duoleider samen leiding geven om te komen tot een

geïntegreerde aanpak van de care en de cure.

G r o e i e n n a a r e x c e l l e n t e z o r g

De rol van de verpleegkundige/paramedische duoleider

is de laatste jaren geëvolueerd van een puur operationele

functie naar een functie waarbij management- en

beleidstaken, naast de blijvende operationele taken,

aan belang toenamen. Het is voor verpleegkundige/

paramedische duoleiders niet evident om beide functies

evenwaardig op te nemen en uit te voeren. Tegelijkertijd

blijkt dat de rol van de medisch duo-leider onvoldoende

helder is en niet eenduidig opgevat en ingevuld wordt.

Daarom werd er een oproep gelanceerd om kandidaturen

in te dienen om mee te werken om op een structurele

manier een beleid rond ‘effectief en efficiënt leiderschap’

uit te werken. Voor het project hebben verschillende

afdelingen zich kandidaat gesteld als pilootafdeling, en

twee afdelingen zijn weerhouden.

Het doel van het project is drieledig:

Een ‘doorstart’ geven aan het concept van duoleiding

met een heldere en eenduidige functie-inhoud.

Een raamwerk opstellen over ‘effectief en efficiënt

leiderschap’ door het uitwerken van duidelijk

afgebakende taken en verantwoordelijkheden voor

zowel de verpleegkundige/paramedische als de

medische duoleider.

Het uitwerken van een model over hoe er op een zo

optimaal mogelijke manier vorm gegeven kan worden

aan een bijkomend budget van 0,5 FTE.

38

39De pilootafdelingen hebben de verschillende operationele,

beleids- en managementtaken uitgewerkt en opgelijst. De

individuele en gemeenschappelijke verantwoordelijkheden

en resultaatsgebieden van de verpleegkundige/

paramedische en medische duoleider werden vastgelegd.

Vervolgens werd gekeken hoe de functie van

verpleegkundige duoleider ondersteund kan worden

met de 0,5 FTE extra dat voorzien is voor elke afdeling.

Er is gekozen om te werken met een zorgcoördinator

die taken van de verpleegkundige/paramedische

duoleider gedelegeerd krijgt, maar waarbij de duoleider

de eindverantwoordelijkheid en de specifieke beleids- en

managementtaken blijft behouden.

De volgende stappen zijn om te kijken welke taken van

de verpleegkundige/paramedische duoleider gedelegeerd

kunnen worden naar de zorgcoördinator, op basis

waarvan een competentieprofiel voor zorgcoördinator

opgesteld kan worden. Vervolgens worden, voor de twee

pilootafdelingen, selectiegesprekken gehouden voor de

functie van zorgcoördinator. Het uiteindelijke doel is om

het project ziekenhuisbreed uit te rollen.

40

Het Mariaziekenhuis heeft gezonde aandacht voor het welzijn van zijn medewerkers. Elke medewerker is een essentiële

schakel in het geheel en zijn aanwezigheid heeft een positief effect op de zorg- en dienstverlening.

Met een positief aanwezigheidsbeleid willen we zorg dragen en aandacht geven aan elke medewerker, zij die

aanwezig zijn, zij die tijdelijk afwezig zijn en zij die weer aan de slag willen na ziekte of ongeval. Dit komt het welzijn

van de medewerkers, de sfeer op het werk en de motivatie voor de job alleen maar ten goede. We streven naar een

organisatie waar we op elkaar kunnen rekenen.

V e r n i e u w d a a n - e n a f w e z i g h e i d s b e l e i d

De afgelopen jaren zijn vanuit diverse hoeken signalen het werkveld in gestuurd om mogelijke personeelstekorten in

de nabije toekomst te duiden. Deze tekorten zijn niet specifiek gerelateerd aan de zorgsector, maar de toenemende

vergrijzing zorgt enerzijds voor lagere arbeidsparticipatiegraad en anderzijds voor een hogere zorgbehoefte. Om klaar

te zijn voor de toekomst is het essentieel de provinciale problematiek van de zorgberoepen goed te kennen en te

begrijpen. Het project ‘Innovatie in HR & Arbeidsorganisatie van Ziekenhuizen’ (IHRAZ), gesteund door Limburg Sterk

Merk (LSM), wil hiertoe bijdragen door inzicht te verwerven in de situatie van de Limburgse ziekenhuizen RZ Sint-

Trudo (Sint-Truiden) en Mariaziekenhuis (Overpelt). Om op korte en lange termijn te komen tot betere afstemming van

de arbeidsmarkt op de noden van de Limburgse ziekenhuizen participeren beide ziekenhuizen in samenspraak met

de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij aan dit IHRAZ-project. Het project loopt tot medio 2013.

I H R A Z

41

42

De afgelopen jaren hebben tal van medewerkers het ziekenhuis verlaten, en deze groep neemt de komende jaren in

aantal nog toe. In 2012 werd voor hen voor het eerst een vormingsprogramma uitgewerkt als voorbereiding op deze

nieuwe periode in hun leven. De evolutie van de maatschappij en de langere levensverwachting geven hen de kans

‘afscheid van arbeid’ op een kwalitatieve wijze voor te bereiden.

E i n d e l o o p b a a n …k l a a r v o o r e e n n i e u w l e v e n ?

Het vormingsprogramma biedt een waaier van thema’s:

het sociale en juridische statuut van de gepensioneerde,

met vertaling naar de eigen persoonlijke situatie

huwelijksrecht en erfenisrecht

gezond ouder worden, wat meer bewegen, medicatie,

voeding, ziekte, …

omgaan met de verandering naar de nieuwe situatie

van gepensioneerd zijn en de impact op de omgeving

van vrije tijd naar beschikbare tijd: wat doe je ermee,

sociale netwerken, …

veiligheid, preventie, wonen en huisvesting

sociale kaart van de maatschappij: waar kan je voor

wat terecht?

Alle deelnemers gaven aan dat het initiatief van deze

vormingssessie zeker voor herhaling vatbaar is, vooral

omdat je nuttige informatie krijgt. De directie heeft dan ook

beslist dat de vormingssessie er in 2013 opnieuw komt.

Medewerkers die in opzeg zijn naar brugpensioen, of zij

die het pensioen in het vooruitzicht hebben, krijgen een

persoonlijke uitnodiging.

43

Het Mariaziekenhuis besteedt aandacht aan de vorming van interne artsen die direct of indirect betrokken zijn bij het

ziekenhuisbeleid. In het voorjaar werd een specifieke opleiding rond managementvaardigheden aangeboden. De

opleiding omvat afzonderlijke modules, zodat elke arts kon kiezen over welke aspecten hij bijkomende expertise wil

verwerven.

M a n a g e m e n t v a a r d i g h e d e n v o o r i n t e r n e a r t s e n

De modules zijn:

Klinische paden: de kracht van zorgpaden.

Feedback geven en krijgen.

Communicatie in team: waardering en conflicthantering.

Communicatie en leidinggeven in praktijk.

Management-kennis-thema’s zoals ziekenhuisfinanciering, MZG etc.

44

457. BESCHIKBARE MIDDELEN EFFICIËNT EN EFFECTIEF INZETTEN

46

ACTIVA 2011 2012

VASTE ACTIVA 58.193.647 61.427.071

Oprichtingskosten 267.539 203.196

Immateriële vaste activa 346.760 2.424.194

Materiële vaste activa 57.314.827 58.532.127

Financiële vaste activa 264.521 267.554

VLOTTENDE ACTIVA 83.621.547 87.718.918

Vorderingen op meer dan één jaar 2.112.017 2.052.281

Voorraden en bestellingen in uitvoering 1.738.908 1.701.128

Vorderingen op ten hoogste één jaar 38.435.756 37.365.086

Geldbeleggingen 30.115.059 31.083.377

Liquide middelen 10.523.637 15.101.024

Overlopende rekeningen 696.168 416.022

Totaal der activa 141.815.195 149.145.989

47

Balans per 31.12.2012

PASSIVA 2011 2012

EIGEN VERMOGEN 78.780.523 80.524.814

Dotaties, inbreng en giften in kapitaal 11.400.000 11.400.000

Herwaarderingsmeerwaarden

Reserves 23.770.386 25.770.386

Overgedragen resultaat 19.250.078 19.805.759

Investeringssubsidies 24.360.059 23.548.669

Sluitingspremies

Voorziening voor risico’s en kosten 8.496.235 11.739.551

SCHULDEN 54.538.437 56.881.624

Schulden op meer dan één jaar 29.303.778 28.841.552

Schulden op ten hoogste één jaar 25.057.727 27.940.067

Overlopende rekeningen 176.931 100.005

Totaal der passiva 141.815.195 149.145.989

48

49

Financiële ratio’s

2011 2012

Liquiditeit Acid test zonder inhaalbedragen Korte Termijn middelen Korte Termijn schuld 3,16 2,99

Solvabiliteit Financiële onafhankelijkheid Eigen Vermogen Totaal Vermogen 55,55 53,99 Schuldgraad Vreemd Vermogen Eigen Vermogen 69,23 70,64

Rentabiliteit van het eigen vermogen Resultaat van het Boekjaar Eigen Vermogen 4,70 3,17

Cash flow operationele cash flow Resultaat van het Boekjaar 7.465.880 8.723.557 + afschrijvingen

50

8. MAATSCHAPPELIJK ENGAGEMENT

51

Zondag 18 maart 2012 vond de eerste editie plaats van de Dag van de Zorg. De Dag van de Zorg is een grootschalige

opendeurdag van Vlaamse zorginstellingen. Het doel is om een breed maatschappelijk draagvlak te creëren voor de

noden en de ontwikkelingen in de zorg- en welzijnssector.

D a g v a n d e z o r g : o p o n t d e k k i n g i n h e t M a r i a z i e k e n h u i s !

52

De Dag van de Zorg wil met een bundeling van krachten

de sector op de kaart zetten: dit betekent dat niet enkel

ziekenhuizen, maar onder andere ook voorzieningen voor

personen met een handicap, woonzorgcentra, kinderdag-

verblijven, farmaceutische bedrijven, thuiszorg, zieken-

fondsen en patiëntenverenigingen meedoen.

Het Mariaziekenhuis nam ook deel, en organiseerde op 18

maart een opendeurdag: “Op ontdekking in het Maria-

ziekenhuis”.

1309 bezoekers kwamen een kijkje nemen achter de

schermen. Onze slogan ‘Kijk, doe, voel en ontdek’ trok

zeker de aandacht. Er viel heel wat te bekijken, te doen, te

voelen, te ontdekken en zelfs te proeven!

Het operatiekwartier stelde zijn deuren open, en durvers

mochten dr. Bibber opereren of werken met laparos-

copisch materiaal.

Bij de diëtisten kreeg je uitleg over zuivel, samen met een

potje zuivel of een appel. Ook de dienst MKA, die begin

maart verhuisde naar de prefabgebouwen nabij de perso-

neelsparking, zette zijn deuren open. In totaal konden de

bezoekers meer dan 20 afdelingen en standen bezoeken.

Dit was niet alles: het hele weekend voorafgaand aan

18 maart stond in het teken van ’zorg in de kijker’. Op

vrijdag was er een Dag van de Zorg voor medewerkers.

Op zaterdag een jobinfobeurs, en op zondag stelden we

onze deuren open voor het grote publiek.

Om dit alles in goede banen te leiden, konden we rekenen

op meer dan 200 enthousiaste medewerkers.

We kregen zeer veel positieve reacties, van de vriende-

lijkheid van onze medewerkers en de fierheid waarmee

medewerkers hun dienst voorstelden, tot de deskundige

uitleg die ze gaven. We mogen terecht zeggen dat het een

geslaagde eerste editie van de Dag van de Zorg was!

53

Wereldwijd zijn er bijna 250 miljoen mensen met diabetes of suikerziekte. In België zijn dit er 350.000 en vermoedelijk

nog eens 180.000 mensen die niet weten dat ze diabetes hebben. Het grootste aandeel (90%) van deze patiënten

heeft type 2 diabetes. Onze collega’s van diabeteseducatie hebben op 14 november deze problematiek goed in de

kijker gezet tijdens ‘Werelddiabetesdag’.

Bij meer dan 500 medewerkers en bezoekers controleerden ze de suikerwaarde met een vingerprik. Enkelen onder

hen werden omwille van verhoogde waardes doorverwezen naar hun arts.

W e r e l d d i a b e t e s d a g

54

55

Sociale media zijn in opmars. Ook in de zorgsector. Sinds 2012 vindt u ook het Mariaziekenhuis op Facebook:

www.facebook.com/Mariaziekenhuis.

Het is een openbare bedrijfspagina, voor alle mensen die geïnteresseerd zijn in het Mariaziekenhuis. Bezoek de pagina

en druk op de knop ‘vind ik leuk’. Zo blijft u op de hoogte van ons reilen en zeilen.

We hebben ook een besloten groep opgericht die enkel toegankelijk is voor wie actief is in het ziekenhuis. Medewerkers,

artsen en vrijwilligers vinden er nieuws, foto’s, evenementen, … kortom allerlei zaken die passen binnen de interne

communicatie.

V o l g e n l i k e o n s o p F a c e b o o k !

56

57

9. BIJLAGEN

Aantal patiënten

Ten opzichte van 2011 is het aantal verblijvende patiënten

lichtjes gedaald. Voor het eerst in 10 jaar kennen we ook

een lichte afname van het aantal ambulante patiënten. Met

ambulante patiënten bedoelen we de patiënten die een

forfait genereren.

Aantal verpleegdagen

In 2012 werden er in totaal 95.524 verpleegdagen

gerealiseerd ten opzichte van 97.346 in 2011.

P a t i ë n t g e g e v e n s

05.000

10.00015.00020.00025.00030.00035.00040.00045.000

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Verblijvend Ambulant0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

100.000

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

58

59

Verblijfsduur

De gemiddelde verblijfsduur voor 2012 bedraagt 6,73

dagen. Ten opzichte van vorig jaar is dit een status quo.

Bedbezetting

In 2012 realiseerde het Mariaziekenhuis een gemiddelde

bezettingsgraad van 82,07%.

0,001,002,003,004,005,006,007,008,009,00

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 20120

102030405060708090

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

60

Bevallingen

In 2012 werd voor het vierde jaar op rij de kaap van 1.000

bevallingen overschreden. In totaal vonden er 1.022

bevallingen plaats en werden er 1.031 baby’s geboren.

Ten opzichte van 2011 is dit een lichte daling.

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Aantal bevallingen

61

Personeelseffectieven

In het Mariaziekenhuis werden in 2012 gemiddeld 612,24

effectieven tewerkgesteld. Ten opzichte van 2011 is dit

een stijging met 21,52 effectieven.

Leeftijdsopbouw

De leeftijdsgroep 26-35 jaar vertegenwoordigt het

meest aantal werknemers. De totale groep 45-plussers

vertegenwoordigt echter bijna 40% van het totale

personeelsbestand.

P e r s o n e e l

17,41%

10,37%

60,92%

10,39% 0,91%

Loontrekkend Administratief

VerplegendParamedisch Ander

13,46%

19,12%

11,75%

27,67%

27,99%

t/m 25 26-35 36-45 46-55 >56

62

Anciënniteit

Meer dan de helft van de medewerkers heeft een

baremieke anciënniteit tussen 0 en 15 jaar.

31,30%

17,84%

5,98%17,10%

27,78%

0 - 5 6 - 15 16 - 25 26 - 35 >35

63

64

M a n a g e m e n t

Raad van bestuur Kuppens C., voorzitter

Jans J., ondervoorzitter

D’Espallier C.

Groothaert L.

Homans J.

Kempeneers N.

Lysens R.

Marchand F.

Peeters L.

Pouders E.

Seresia D.

Vandezande C.

Van Reeth R.

Algemene directie Luyten R.

Directie zorg- en Zorgondersteunende eenheden Swaelen C.

Dr. Vander Velpen G. / dr. Claessens S. (t/m 2012)

Dr. Goethals M. (vanaf 2013)

65

Directie personeel & organisatie Vaesen M. (t/m 2012)

Heens A. (vanaf 2013)

Directie administratieve diensten Trappeniers D.

Directie facilitaire diensten Van Gorp D.

Kwaliteitscoördinator Bollen J.

Beleidsadviseur Vanderbeeken M.

Medische raad Dr. Julien Bral, voorzitter

Dr. Kristof Bafort, secretaris

Dr. Peter Aerts

Dr. Marcel Billen

Dr. Geert De Hondt

Dr. Jan Haels

Dr. Bert Vanhauwaert

Dr. Kurt Vandeurzen

Dr. Kaat Verbeke

Jaarverslag 2012

Mariaziekenhuis vzw Maesensveld 1 3900 Overpelt www.mariaziekenhuis.be