Jaarverslag 2017 - cso-apeldoorn.nl · Jaarrekening 2017 72464 / Stichting Christelijk Speciaal...

Jaarverslag 2017

Stichting Christelijk Speciaal

Onderwijs Apeldoorn,

te Apeldoorn

Jaarrekening 2017

72464 / Stichting Christelijk Speciaal Onderwijs Apeldoorn, te Apeldoorn

Pagina:

4

23

29

34

35

40

47

48

49

50

55

60

61

63

64

Verantwoording subsidies 65

66

69

Ondertekening door bestuurders en toezichthouders 70

72

73

74

78

79

81

Gesegmenteerde staat van baten en lasten 2017

Wet normering bezoldiging topfunctionarissen

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Verbonden partijen

(Voorstel) bestemming van het resultaat

Overige gegevens:

Niet uit balans blijkende rechten en verplichtingen

Gebeurtenissen na balansdatum

Gegevens over de rechtspersoon

Staat van baten en lasten 2017 per kostenplaats

Statutaire bestemming van het resultaat

Bijlagen:

Specificatie balansposten

Reserves en voorzieningen per kostenplaats

INHOUDSOPGAVE

Grondslagen van waardering en resultaatbepaling

Balans per 31 december 2017

Toelichting op de te onderscheiden posten van de staat van baten en lasten

Bestuursverslag:

Algemeen instellingsbeleid

Financieel beleid

Staat van baten en lasten 2017

Jaarrekening:

Kasstroomoverzicht 2017

Toelichting op de te onderscheiden posten van de balans

Kengetallen

Continuïteitsparagraaf

Verslag toezichthoudend orgaan

Versie: definitief / 4 juni 2018 2

Jaarrekening 2017


BESTUURSVERSLAG


Jaarrekening 2017


School Brinnummer

01FJ

De Zonnehoek 02VX

De Boog 15DN

-

-

ALGEMEEN INSTELLINGSBELEID

Inleiding

Kernactiviteiten en Beleid

Doelstelling van de organisatie (Missie en visie)

Jaarrekening

In dit bestuursverslag wordt aandacht besteed aan de financiële activiteiten van de Stichting Christelijk

Speciaal Onderwijs Apeldoorn in het jaar 2017.

De in dit verslag opgenomen jaarrekening 2017 van de Stichting Christelijk Speciaal Onderwijs Apeldoorn is

opgesteld door Dyade Onderwijsbedrijfsvoering B.V. Deze jaarrekening is gecontroleerd door

accountantskantoor DVE Accountants.

Onder het bevoegd gezag van de Stichting Christelijk Speciaal Onderwijs Apeldoorn, met bevoegd gezag

nummer 72464, vallen de onderstaande scholen:

De Prinsenhof

De missie van CSO luidt:

“Uitgaande van de talenten en mogelijkheden van de leerlingen biedt CSO – vanuit Bijbels perspectief –

kwalitatief hoogwaardig christelijk speciaal onderwijs aan kinderen met een speciale hulpvraag. Wij bieden

een passende onderwijsomgeving voor onze leerlingen die stimulerend, uitdagend en veilig is. Deze

onderwijsomgeving moet bijdragen aan de ontwikkeling van een positief en reëel zelfbeeld, de ontwikkeling

van de talenten van de leerlingen in brede zin, zo optimaal mogelijke leerprestaties, zelfredzaamheid en

sociale competenties, zodat onze leerlingen zo zelfstandig mogelijk kunnen functioneren als volwaardig lid

CSO biedt met hart en expertise leer- en ontwikkelingsmogelijkheden voor leerlingen van 4 t/m 19 jaar met

een specifieke onderwijskundige en/of ondersteuningsbehoefte die op of binnen het SBO-, ZML-,

praktijkonderwijs een passend onderwijszorgarrangement geboden kan worden.

CSO wil haar missie uitvoeren vanuit een duidelijke visie op christelijk speciaal onderwijs. Centrale

elementen in de visie zijn:

CSO heeft een richtinggevend voorbeeld in Jezus Christus, van waaruit wij dienstbaar willen zijn aan de

mensen om ons heen en een bijdrage leveren aan een rechtvaardige en vreedzame samenleving.

Daarom willen wij leerlingen onderwijzen en vormen en hebben daarbij veel aandacht voor kwetsbare of

kansarme groepen.

Mensen met leer- of gedragsmoeilijkheden of een beperking moeten weten dat zij bij deze samenleving

horen, met gelijke rechten en kansen, zonder onderscheid van persoon of mate van

persoonlijkheidsontwikkeling, als mensen die individueel van elkaar verschillen.


Jaarrekening 2017


-

-

-

-

-

-

-

-

Toelating en toegankelijkheid

CSO heeft een breed onderwijs- en expertiseaanbod voor zowel leerlingen als collega-scholen:

- Onderwijs aan de in de missie beschreven doelgroepen.

- Zorgtrajectbemiddeling; dit betreft activiteiten als signalering, onderzoek en advisering.

- Ondersteuning; dit betreft het intern en extern inzetten van expertise van medewerkers van CSO

ten behoeve van leerlingen, ouders en samenwerkingspartners.

- Arbeidstoeleiding; dit betreft het begeleiden naar een, al dan niet betaalde, arbeidsfunctie in de

maatschappij.

- Netwerkfunctie; dit betreft het CSO als partner in het (regionale) netwerk van scholen in Apeldoorn

e.o. en het onderhouden van externe relaties met en bemiddeling naar instellingen voor

jeugdhulpverlening, jeugdgezondheidszorg, arbeidstoeleiding en het overige onderwijs.

In het strategisch beleidsplan 2015-2019 zijn de missie en visie niet gewijzigd. De identiteitsvraag, waar

staan wij voor, is wel uitgewerkt. Die krijgt als volgt gestalte:

Juridische structuur

Organisatiestructuur

De juridische structuur is in 2017 niet gewijzigd. De statuten zijn wel aangepast in verband met de nieuwe

bestuursstructuur.

De bestuurstaken zijn de afgelopen jaren uitgeoefend door de drie directeuren gezamenlijk, samen vormden

zij de Raad van Bestuur (RvB). In verband met de naderende pensionering van de drie directeuren, zijn in

2016 verschillende scenario’s onderzocht voor een bestuursstructuur. Er is gekozen voor een nieuwe

bestuursstructuur met één bestuurder en drie directeuren. In 2017 was er sprake van een overgangssituatie

waarin de nieuwe bestuurder al was benoemd, maar waarbij twee van de drie oud-directeuren van de

scholen nog voor één dag per week benoemd waren als lid van de Raad van Bestuur.

Er is een Raad van Toezicht (RvT) die toezicht op de RvB uitoefent en onafhankelijk functioneert.

De rechtspersoonlijkheid van het bevoegd gezag is een stichting.

Stichting Christelijk Speciaal Onderwijs Apeldoorn is op 2 november 1982 opgericht en is ingeschreven bij

de Kamer van Koophandel te Apeldoorn onder dossiernummer 40103192.

leerlingen worden niet buitengesloten en voelen zich veilig binnen onze scholen

leerlingen laten een grote verantwoordelijkheid zien voor hun eigen leerproces

leerlingen behalen maximaal bij hun talenten en persoonlijkheid passende resultaten (diploma's,

certificaten, scores)

leerlingen verlaten de school naar een passende, duurzame vervolgplek (arbeid, vervolgonderwijs of

dagbesteding)

ouders zijn uiterst tevreden over de informatievoorziening, communicatie en betrokkenheid bij de school

inspectierapporten over onze scholen laten op alle indicatoren tenminste een voldoende zien

ons facilitair beleid draagt bij aan een duurzame samenleving

Om toegelaten te worden tot één van de scholen van CSO is een TLV (Toelaatbaarheidsverklaring) nodig

van het Samenwerkingsverband voor plaatsing in het SBO, (V)SO en PrO.

Leerlingen zonder christelijke achtergrond zijn welkom op de scholen. Van de leerlingen en de ouders wordt

verwacht dat zij respect hebben voor de christelijke opvattingen volgens welke het onderwijs wordt

vormgegeven.


Jaarrekening 2017


Dit geeft het volgende organogram:

Code goed bestuur

: dhr. D.J. Rensink

: dhr. N.P. van Gemeren

: dhr. M.J. van Zanten

: dhr. R.C.H. Steneker

: dhr. P.J.H. Bouwsema

: dhr. L. van Oorspronk

Lid

Bij de organisatiestuctuur is al beschreven dat de stichting zichzelf omvormt van een Raad van Bestuur met

drie leden naar een structuur met een enkele bestuurder. De RvT heeft primair contact en overleg met de

bestuurder. Daarnaast is er ook contact met het directeurenoverleg, de Management Teams van de scholen

en het GMR-platform. Gezien de veranderingen op het niveau van bestuur en directies wordt de huidige

bezetting van de RvT gecontinueerd totdat de overgang naar de nieuwe bestuursstructuur geheel is

gerealiseerd.

Het bestuur heeft de Code Goed Bestuur van de PO-raad vastgesteld en er zijn geen afwijkingen van die

code. De scheiding tussen bestuur en toezicht is statutair vastgelegd.

Het bestuur is ultimo 2017 als volgt samengesteld:

Governance ontwikkelingen

Bestuurssamenstelling

Voorzitter

Raad van Toezicht

Raad van Bestuur

directeur

De Prinsenhof

directeur

De Zonnehoek

directeur

De Boog

Lid

Bezoldiging bestuur en toezichthouders

Samenstelling toezichthoudend orgaan

De Raad van Toezicht is ultimo 2017 als volgt samengesteld:

Voorzitter

Lid

Lid

De leden van de Raad van Bestuur hebben een dienstverband bij de stichting. De twee leden ontvangen

bezoldiging conform de CAO van de betreffende onderwijssector. De nieuwe bestuurder ontvangt

bezoldiging conform de bestuurderscao Voortgezet Onderwijs.

De leden van de Raad van Toezicht ontvangen een jaarlijkse onkostenvergoeding ter hoogte van € 1.000

per lid. In 2017 is dit eenmalig opgehoogd naar € 1.500. De leden van de RvT hebben geen dienstverband

bij de stichting. Er zijn geen voornemens om de leden van de Raad van Toezicht een dienstverband bij de

stichting te geven. De vergoedingen vallen ruim binnen de kaders van de Wet bezoldiging

topfunctionarissen publieke en semipublieke sector.


Jaarrekening 2017


Bestuurlijke organisatie

1-10-2017 1-10-2016 1-10-2015 1-10-2014

De Prinsenhof 135 147 194 204

De Zonnehoek

- SO-ZMLK 75 83 82 87

- VSO-ZMLK 130 129 122 125

De Boog 165 170 169 152

505 529 567 568

Belangrijkste kenmerken van het gevoerde financiële beleid

-

-

-

-

-

-

-

-

In het nieuwe strategisch beleidsplan is op het resultaatgebied financiën een gezond financieel beleid als te

realiseren resultaat geformuleerd.

CSO voert een gezond financieel beleid, waarvoor de volgende kerncijfers een indicatie zijn:

solvabiliteit, rentabiliteit en de ratio weerstandsvermogen.

CSO bewaakt permanent de mate waarin financiële middelen met name ten dienste van de leerlingen

worden aangewend, voor zowel de korte als de lange termijn.

De stichting stelt jaarlijks een financieel beleidsplan op voor de komende vier jaar. In 2017 is het plan voor

2018-2021 opgesteld. Dit is begin 2018 afgerond. Het plan bevat standaard:

overkoepelende doelstellingen financieel beleid

meerjarenbegroting

investeringsbegroting

risicoparagraaf

ontwikkeling balansposities

liquiditeitsbegroting

De hoofddoelstellingen voor het financiële beleid zijn:

De doelstellingen voor 2017-2018 zijn:

doelstelling progressie

De inrichting van het management op de scholen is afgestemd op de

bestuurlijke inrichting van Stichting CSO

gerealiseerd

De bezinning op de positie van CSO binnen de zorgstructuur Apeldoorn is

afgerond en bij alle stakeholders bekend

in uitvoering

Er is een systematiek van periodiek werkoverleg met managementrapportages

ingevoerd

gerealiseerd

In onderstaand overzicht wordt het aantal leerlingen op 1 oktober 2017 vergeleken met de leerlingaantallen

in de jaren 2016, 2015 en 2014.

Het aantal leerlingen op 1 oktober vormt de grondslag voor de bekostiging.

In het jaarplan 2016-2017 waren onderstaande doelstellingen op het gebied van de bestuurlijke organisatie

opgenomen:


Er is een keuze gemaakt voor de bestuurlijke inrichting van Stichting CSO.

Hiervoor is een tijdpad opgesteld.

gerealiseerd

De inrichting van het management op de scholen is afgestemd op de

bestuurlijke inrichting van Stichting CSO

Bekostigingsgrondslag

deels gerealiseerd;

wordt afgerond begin

2017-2018


Jaarrekening 2017


Algemeen instellingsbeleid

Onderwijs

Het algemeen instellingsbeleid op stichtingsniveau is beschreven in het strategisch beleidsplan. De

doelstellingen per schooljaar op overkoepelend niveau zijn opgenomen in het jaarplan van de stichting. De

doelstellingen per school zijn opgenomen in de schoolplannen en de jaarplannen van de scholen. In

onderstaande tekst wordt alleen ingegaan op het overkoepelende beleid.

De doelstellingen voor 2017 zijn opgenomen in de jaarplannen 2016-2017 en 2017-2018. In dit

bestuursverslag wordt met name ingegaan op de doelstellingen voor 2016-2017. De realisatie van de

doelstellingen voor 2017-2018 zal voor een groot deel in 2018 plaatsvinden.

Voor 2016-2017 waren onderstaande doelstellingen op het gebied van onderwijs geformuleerd:


Het plan van aanpak voor het optimaliseren van de digitale leeromgeving is

gerealiseerd.

De Boog en De

Prinsenhof: deels

gerealiseerd; wordt

afgerond in de eerste

helft van 2017-2018

De Zonnehoek: in

uitvoering

Het plan van aanpak om de continuïteit van het onderwijs in relatie tot de Wet

werk en zekerheid te waarborgen, is opgesteld en wordt uitgevoerd.

niet gerealiseerd

Alle CSO-scholen hebben inzicht gevende leerlingvolgsystemen mbt de

leeropbrengsten.

De Prinsenhof en De

Zonnehoek:

gerealiseerd.

De Boog: afronding in

2017-2018

In het jaarplan 2017-2018 zijn onderstaande doelstellingen op het gebied van onderwijs opgenomen:


Het plan van aanpak voor het optimaliseren van de digitale leeromgeving is

opgesteld

in uitvoering

Alle CSO-scholen hebben inzicht gevende leerlingvolgsystemen m.b.t. de

leeropbrengsten

afgerond

Gezamenlijke scholingsagenda is opgesteld in uitvoering

Voor alle scholen geldt dat naast de onderwijskwaliteit de verdere implementatie van het Passend Onderwijs

het belangrijkste aandachtspunt is. De meeste onderwijskundige doelstellingen zijn geformuleerd op

schoolniveau. Door de verschillen tussen de scholen zijn er weinig overkoepelende doelstellingen

geformuleerd.


Jaarrekening 2017


lln Gem. gem. onder- gem. onder-meetellend IQ vs grens vs grens

O 7 84,71 42,57 (29) 89,57 (78)

P 13 95,07 55,38 (36) 101,69 (87)

O+P 20 91,45 50,90 (34) 97,45 (85)

L* 13 72,46 11,15 (20) 58,38 (65)

allen 33 83,96 35,24 (29) 82,06 (78)

Toelichting op bovenstaand overzicht

-

-

-

-

-

23%

50%

27%

Voor de verschillende sectoren binnen onze stichting zijn de onderwijsresultaten als volgt:

Onderwijsprestaties

* = Praktijkstroomgroep

BL = begrijpend lezen

R&W = rekenen & wiskunde

vs = vaardigheidsscore

# ondergrenzen normering stoppen bij gem. IQ van 71

Voor elk schooljaar zijn de opbrengsten per groep in kaart gebracht. De laatste regel geeft steeds het

gemiddelde van deze 3 groepen weer.

Leerlingen die in het betreffende schooljaar of het schooljaar daarvoor zijn ingestroomd op De

Prinsenhof, zijn niet meegenomen in de berekening (zij hebben te kort deelgenomen aan het

onderwijsaanbod van onze school).

Wat betreft de vakgebieden Begrijpend Lezen en Rekenen-Wiskunde wordt het gemiddelde niveau

afgezet tegen het gemiddelde IQ van de betreffende schoolverlatersgroep. In een door de inspectie

aangeleverde tabel, zijn ondergrenzen van vaardigheidsscores aangegeven in relatie tot het gemiddeld

IQ.

Het doel voor 2017 was dat de gezamenlijke scores van de verschillende schoolverlatersgroepen bij

zowel begrijpend lezen als rekenen en wiskunde boven de ondergrens van de inspectie liggen.

De opbrengsten zijn dit jaar volgens verwachting en in lijn met onze doelen. De analyse heeft niet geleid

tot aanpassingen van ons onderwijskundige beleid.

Speciaal Basisonderwijs (De Prinsenhof)

Jaarlijks worden de leeropbrengsten van de schoolverlaters in kaart gebracht. Dit betreft de

uitstroomgegevens in samenhang met de eindresultaten. Voor het schooljaar 2016-2017 is daarbij gebruik

gemaakt van de normering die door de Inspectie van het Onderwijs wordt gehanteerd. Bij deze normering is

rekening gehouden met wat gemiddeld genomen verwacht kan worden van scholen met een vergelijkbare

leerlingenpopulatie qua (cognitieve) capaciteiten. Het betreft de inzichtelijke vakgebieden Begrijpend Lezen

en Rekenen-Wiskunde.

2016-2017 vak BL vak R&W

groep

Ontwikkelingsperspectief van de schoolverlaters

Voor elke leerling wordt jaarlijks, bij de start van het schooljaar, een Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP)

opgesteld. Daarin wordt aan de hand van de ondersteuningsbehoeften van de leerling doelen gesteld. Ook

wordt een prognose van de uitstroombestemming gegeven. Vanaf 2017 is gekeken naar de verwachte

uitstroombestemming die is opgenomen in het OPP twee jaar voorafgaand (2014-2015) aan het moment

van de uitstroom. Hieronder een overzicht van deze gegevens.

Onder het niveau dat was vastgesteld in het OPP 2014-2015

Op het niveau dat was vastgesteld in het OPP 2014-2015

Boven het niveau dat was vastgesteld in het OPP 2014-2015


Jaarrekening 2017


-

-

2013-2014 2014-2015 2015-2016 2016-2017

5

14 14 21 1414 14 21 14

15 11 17 96

15 5 16 6

1 3

1 1 0 1

1 1 0 1

5 5 3 63 2 1

2 3 3 4

1

6 4 4 56 2 1

2 5

3

0 4 1 14

1 1

1 0 0 1

1 1

1

1

21 4

24 28 22 16

18 11 19 16

21 4 10 6

63 43 51 38

Schoolverlaters 2016-2017

Uitstroomgegevens (aanmeldgegevens):

Doel voor 2018

De eindopbrengsten van alle vakgebieden liggen in het schooljaar 2017-2018 boven de ondergrens, die

de inspectie hanteert. Een meer concreet doel kan vooraf niet gesteld worden omdat jaarlijks het

gemiddelde niveau wordt afgezet tegen het gemiddelde IQ van de betreffende schoolverlatersgroep.

De Prinsenhof streeft naar het stellen van reeële prognoses van uitstroombestemming en stelt als doel

dat 70% op het niveau uitstroomt dat was vastgesteld twee jaar voorafgaand aan het moment van de

uitstroom.

Vervolgonderwijs

VSO-ZML

PRO (totaal)- regulier

- extra ondersteuning

- VSO

VMBO-BB (totaal)- regulier


- VSO

VMBO-BB/KB (totaal)- regulier


- VSO

VMBO-KB (totaal)- regulier


- VSO

VMBO-TL/MAVO (totaal)- regulier


- VSO

HAVO (totaal)- regulier


- VSO

VWO (totaal)

- regulier


- VSO

Structuurklas (totaal)

- regulier


- VSO

VSO (tm 14/15)

Regulier totaal

Extra ondersteuning totaal

VSO totaal

Totaal


Jaarrekening 2017


Speciaal en Voortgezet Speciaal Onderwijs (cluster 3) (De Zonnehoek)

1.

2.

3.

4.

2014-2015 2015-2016 2016-2017

0 0 0

1 0 0

2 3 1

6 3 7

9 5 9

2 2 4

1 0 2

IQ <20

IQ 20-35

IQ 35-50

IQ 50-70

IQ >70 Ontw. lft >8 jaar

Het hoofddoel van ons onderwijs is:

Ontwikkeling van (een optimale) maatschappelijke zelfredzaamheid m.b.t. wonen, werken en

vrijetijdsbesteding

Om hier gestalte aan te geven hebben we de volgende ambities gesteld voor 2016/2017:

Ten minste 90% van de leerlingen die uitstromen heeft een passende onderwijsplek of

vervolgonderwijsplek gevonden.

In 90% van de gestelde uitstroomprofielen met daarbij passende leerroutes en streefdoelen, zoals

omschreven in het ontwikkelperspectief is deze passend bij de ontwikkeling van de leerlingen.

Het creeëren van een doorgaande lijn in ons onderwijsaanbod, passend bij de verschillende

uitstoomperspectieven.

Anticiperen op de toename van leerlingen met een intensieve hulpvraag op het gebied van zorg en

begeleiding.

Uitstroomgegevens SO naar IQ

IQ

100-114

85-99

70-84

55-69

geschat IQ 35-54

geschat IQ <35

Opbengsten SO De Zonnehoek

onbekend

In het SO zijn er de volgende uitstroomperspectieven:

Praktijkonderwijs/vervolgonderwijs

VSO zml

VSO zml

VSO zml

VSO zml/praktijkonderwijs

Dit betekent dat bij ons jaarlijks de meeste leerlingen uitstromen naar het VSO zml. Dit is te zien in de

onderstaande tabel:

Uitstroomperspectief 1:





Ontw. lft 2 jaar

Ontw. lft 2-4 jaar

Ontw. lft 4-6 jaar

Ontw. lft 6-8 jaar


Jaarrekening 2017


Uitstroom SO

2014-2015 2015-2016 2016-2017

0 3 0

21 13 23

19 13 23

2 0 0

6 0 2

5 4 6

9 9 13

0 0 0

0 0 0

0 0 1

0 0 0

0 0 0

0 0 0

1 0 1

Lerenleren

/spel

Mondel-

inge taal

54,5%(5) 57,1%(1)

54,5%(6) 42,9%(6)

0% 0%

Schrift taal Rekenen

57,1%(12) 16,7% (3)

42,9% (9) 77,8%(14)

0% 5.6% (1)


21,6%(8) 27%(10)

75,7%(28) 67,6%(25)

2,7% (1) 5,4%(2)

Ad. 2

Niveau score

Zorg score

Uitstroombestemming 3:

Sociale emotionele

ontwikkeling

Zintuigelijk-

motorische

ontwikkeling

Mondelinge taal

5,4%(2)

91,9%(34)

2,7% (1)

0%

100%(38)

0%

8,1%(3)

91,9%(34)

0%

Plus score

Plus score 12,5% (3) 13% (3)

Niveau score 83,3% (20) 87% (20)

Zorg score 4,2% (1) 0%

0%

30%(3)

70%(7)

0%


Sociale emotionele

ontwikkeling

Zintuigelijk-

motorische Mondelinge taal

leerlingen die het SO hebben verlaten, langer dan 2 jaar op ons SO

leerlingen die het SO hebben verlaten, korter dan 2 jaar op ons SO

speciaal onderwijs, cluster 1 t/m 4 (so) al dan niet verbonden aan een

ambulante of (semi-) residentiële instelling

VSO dagbesteding al dan niet verbonden aan een ambulante of (semi)

residentiële instelling

VSO arbeid/ praktijkgericht onderwijs al dan niet verbonden aan een


regulier basisonderwijs (ba/ bao)

speciaal basisonderwijs (sbo/ sbao)

praktijkonderwijs (pro)

niet- bekostigd onderwijs

uitstroom verbreed toegelaten

leerlingen die het SO hebben verlaten

In 2016/2017 was er één leerling met een IQ van tussen de 70 en 84, waarbij de uitstroombestemming

praktijkonderwijs was (4%). Deze leerling is ook daadwerkelijk naar het praktijkonderwijs gegaan. Er zijn 19

leerlingen naar een VSO-school gegaan, dat is ruim 82%. Dit is passend bij de gestelde verwachtigen. Er

zijn 2 (8%) leerlingen uitgestroomd naar een andere vorm van speciaal onderwijs passend bij hun

mogelijkheden. Dit betekent dat 94% van de leerlingen is uitgestroomd naar een passende vervolgplek. Dit

is boven ons gestelde streefdoel. 100% van de leerlingen die het SO verlaten hebben zat (in 2016/2017)

een jaar later nog op dezelfde plek.

Opbrengsten SO De Zonnehoek 2016/2017


Plus score

Niveau score

Zorg score

Sociale emotionele

ontwikkeling

Praktische

redzaamheid

Zintuigelijk-

motorische

ontwikkeling

28,6% (4)

71,4%(10)

0%

50%(6)

50%(6)

12,5% (3)

87,5%(21)

0%

thuiszitter met leerplichtontheffing

thuiszitter zonder leerplichtontheffing

zorg/behandeling zonder onderwijs al dan niet verbonden aan een

ambulante of (semi-) residentiële instelling (bijvoorbeeld jeugddetentie,

mkd, mod, moc en kdc)


Jaarrekening 2017



42,9%(3) 28,6%(2)

57,1%(4) 57,1%(4)

0% 14,3%(1)

1.

2.

3.

4.

Ten minste 90% van de leerlingen die uitstromen heeft een passende arbeidsplaats of

dagbestedingsplek gevonden.

Eén jaar na het schoolverlaten heeft 85% van de leerlingen nog een passende arbeidsplaats of

dagbestedingsplek.

In 90% van de gestelde uitstroomprofielen met daarbij passende leerroutes en streefdoelen, zoals

omschreven in het ontwikkelperspectief is deze passend bij de ontwikkeling en uitstroom van de

leerlingen.

Een doorgaande lijn creeëren voor rekenen, klassenmangement en de praktijkvakken.

Conclusies

Onze doelstelling was dat 90% van de scores op de verschillende streefdoelen past bij de

uitstroombestemming die we hebben gesteld. In bovenstaande tabellen is te zien dat we voor alle leerroutes

in uitstroombestemming 1 t/m 3 zelfs boven de 95% aan leerlingen met een niveau score en plus score

zitten. De leerlingen die door zijn gestroomd naar een hogere uitstroombestemming (uitstroombestemming

4), scoren in de nieuwe uitstroombestemming in eerste instantie een zorgscore (rood/onder niveau) omdat

ze nog naar het nieuwe streefniveau toe moeten werken. Dit is een manco binnen het LVS-systeem in

Logos wat we zelf niet aan kunnen passen. Eigenlijk doen deze leerlingen het heel goed maar zie je dat niet

terug in de scores. Om ook voor deze leerlingen een goede door-gaande lijn te creeëren in het

onderwijsaanbod zijn maatregelen genomen, terug te vinden onder Ad. 3.

Op onderwijskundig vlak is op verschillende vlakken geïnvesteerd. Zo werken we bij vernieuwingen volgens

de PDCA-cyclus, waarbij alle teamleden deel uitmaken van ontwikkelteams. Deze ontwikkelteams hebben

ieder een onderwerp waar ze mee aan de slag gaan. Dit resulteert in een document waarin de visie, het

aanbod, de afspraken en een kijkwijzer met elkaar worden verbonden. Zo is voor iedereen helder hoe we

ons onderwijs willen inrichten op SO De Zonnehoek. Dit jaar is er een nieuwe taalmethode gekozen: Veilig

Leren Lezen. Deze is aangeschaft en hier wordt mee gewerkt in de midden- en bovenbouw. In de midden-

en bovenbouw werken we voor taal en rekenen groepsdoorbrekend. Op deze manier krijgen de leerlingen

instructie op hun eigen niveau en kan goed worden ingespeeld op de individuele leerling. De methode

Rekenboog is geïmplementeerd. We werken met groepsplannen door de school heen, waarbij per periode

duidelijk is aan welke doelen iedere leerling dient te werken. Er is een doorgaande lijn neergezet in het

klassenmanagement, met daarin een doelgerichte, eenduidige manier van instructie geven.

Ad. 3

Ad. 4

Onder Ad. 2 is terug te zien dat de leerlingen met een laag niveau, uitstroombestemming 1 goed scoren op

de verschillende leerroutes en streefniveaus. De leerlingen in uitstroombestemming 1(Plancius leerlijn)

kunnen niet doorstromen naar uitstroombestemming 2 (CED leerlijn), Deze leerlingen krijgen een

verbreding van leerlijnen op niveau (functieontwikkeling en leerlijn oriëntatie op construeren). In het

afgelopen jaar is de samenwerking met onze zorgpartij, ’s Heeren Loo verder versterkt. Door een

combinatie van onderwijs en zorg te bieden voor een groep leerlingen die dat nodig heeft, kan goed worden

aangesloten bij hun onderwijsbehoeftes. Het werken met groepsplannen biedt houvast.

Opbengsten VSO De Zonnehoek

Het hoofddoel van ons onderwijs is:

Ontwikkeling van (een optimale) maatschappelijke zelfredzaamheid m.b.t. wonen, werken en

vrijetijdsbesteding


Sociale emotionele

ontwikkeling

Zintuigelijk-

motorische

ontwikkeling

Mondelinge taal

Plus score

Niveau score

Zorg score

14,3%(1)

71,4(5)

14,3% (1)

0%

85,7%(6)

14,3%(1)

0%

83,3%(5)

16,7%(1)


Jaarrekening 2017


2014-2015 2015-2016 2016-2017

0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 3

2 2 4

5 10 11

13 7 8

3 2 0

0 1 0

0 4 0

IQ <20

IQ 20-35

IQ 35-50

IQ 50-70

IQ>70

Uitstroom VSO

2014-2015 2015-2016 2016-2017

22 22 25

1 0 1

0 0 1

0 0 0

0 0 0

1 0 2

0 2 5

0 0 0

0 0 0

20 16 10

2 2 4

0 0 0

0 0 0

0 0 1

0 0 0

0 1 1

0 0 0

0 0 0

0 1 1

0 0 3

23 22 27

thuiszitter zonder leerplichtontheffing

buitenland (onderwijs over de grens en onderwijs in het buitenland als

gevolg van emigratie)

overleden

onbekend

Totaal

MBO/BOL/BBl

reguliere arbeidsplaats al dan niet met een subsidie

sociale werkvoorziening/ sociale werkplaats/ beschermde werkomgeving

arbeidstrainingscentrum welke niet verbonden is aan een mbo (atc)

arbeidsmatige dagbesteding

activiteitengerichte dagbesteding

zorg/behandeling zonder onderwijs al dan niet verbonden aan een

ambulante of (semi-) residentiële instelling (bijvoorbeeld jeugddetentie en

niet- bekostigd onderwijs

thuiszitter, niet meer leerplichtig

Dit betekent dat bij ons jaarlijks de meeste leerlingen uitstromen naar de arbeidsmatige dagbesteding. Dit is

te zien in de onderstaande tabel:

leerlingen die de VSO hebben verlaten, langer dan 2 jaar op ons VSO

leerlingen die de VSO hebben verlaten, korter dan 2 jaar op ons VSO

VSO dagbesteding al dan niet verbonden aan een ambulante of (semi)

residentiële instelling

VSO-school cluster 3

VSO-school cluster 4

VSO arbeid/ praktijkgericht onderwijs al dan niet verbonden aan een


thuiszitter met leerplichtontheffing

In het SO zijn er de volgende uitstroomperspectieven:






Arbeidsmatige dagbesteding in kleine groepen

Belevingsgericht dagbesteding

Arbeidsmatige dagbesteding in groepen

Arbeidsmarktgericht

Vervolgonderwijs/arbeidsmarktgericht

Uitstroomgegevens VSO naar IQ

IQ

≥130

115-129

100-114

85-99

uitstroom verbreed toegelaten

55-69

geschat IQ 35-54

geschat IQ <35

70-84

onbekend


Jaarrekening 2017


Uitstroom

bestem-

ming

Leren

leren

0% 5,3% (1)

100% (19)94,7%

(18)

0% 0%

109 109

Technisch

lezen

Begrijp-

end lezenSpelling

0% 5,3% (1) 5,3% (1)

94,7% 89,5% 89,5%(17)

5,3% (1) 5,3% (1) 5,3% (1)

109 109 109

109

109

Zintuiglijke-

motorische

ontwikkeling

5,3% (1)

94,7% (18)

0%

109

Mondelinge taal

5,3% (1)

94,7% (18)

0%

109

Rekenen

5,3% (1)

94,7% (18)

0%

Bijstelling naar

boven

Sociale- en

emotionele

ontwikkeling

Praktische

redzaamheid; wonen

en vrije tijd

0%

100%Gelijk

Bijstelling naar

beneden

Geen

bijstelling

In het afgelopen jaar hebben we geïnvesteerd in de samenwerking met het praktijkonderwijs (De Boog) en

ROC Aventus om leerlingen certificaten te laten halen voor verschillende praktijkvakken of vakken te laten

volgen. In de stages wordt aangesloten bij de uitstroombestemming, maar worden ook hoge verwachtingen

gesteld van de leerlingen. Daarin worden in de snuffelstages, door het arbeidskundig onderzoek en de

eindstages verschillende dingen onderzocht om te zien wat bij de leerling past en wat de leerling aankan. Zo

wordt er gericht gewerkt aan competenties die de leerling nodig heeft voor een passende vervolgplek. Ook

is hebben we geïnvesteerd in het aanleren van arbeidsvaardigheden. Dit is terug te zien in de tabel. Er zijn

meer leerlingen uitgestroomd naar een reguliere arbeidsplaats met subsidie (18,5% in 2016/2017 tegen 9%

in 2015/2016 en 0% in 2014/2015). Drie leerlingen (11%) met uitstroombestemming 5 zijn, passend bij hun

iq en ontwikkelperspectief uitgestroomd naar vervolgonderwijs op het MBO. 52% van de leerlingen (14) is

uitgestroomd naar een dagbesteding.Twee leerlingen (7,5%) zijn, na hier eerst een onderwijsarrangement te

hebben gevolgd, uitgestroomd naar cluster 4, De Bolster. Drie leerlingen zijn niet op een passende

vervolgplek terecht gekomen (11%). Dit betekent dat in 89% van de gevallen een passende vervolgplek

gevonden is.

Ad. 2

In 2016/2017 zat 84% van de leerlingen nog op dezelfde plek waar hij/zij naar uitgestroomd was vanuit CSO

De Zonnehoek. Dit betreft 21 van de 25 leerlingen. Voor 1 leerling (4%) was het niet duidelijk of hij/zij nog op

dezelfde plek zat. 4 leerlingen (16%) zijn doorgestroomd naar een andere plaats of een ander type

vervolgonderwijs.

Ad. 3

Opbrengsten VSO De Zonnehoek 2016/2017

Praktische

redzaamheid; opweg

naar werk

0%

109

0%

100%

0%

109

0%

100%

0%


Jaarrekening 2017


1.

2.

3.

4.

5.

In het afgelopen jaar zijn we gestart met het gebruik van ons nieuwe leerlingvolgsysteem, Logos. Op de

andere locatie, het SO, werd dit al langer gebruikt. Op basis van de adviezen van het rapport van de PO-

raad, na het inspectiebezoek zijn verschillende acties uitgezet. Zo zijn er doorlopende leerlijnen gemaakt

voor de praktijkvakken en worden deze ook gemonitord in Logos. Bij het aanbod van de praktijkvakken is er

afstemming met de stagecoördinatoren, zodat deze aansluiten bij de praktijk. Deze doelen worden

tweemaal per jaar met ouders en leerlingen besproken. De methode Rekenboog is aangeschaft en er wordt

mee gewerkt in alle groepen. Voor spelling is de nieuwe methode geïmplementeerd. Ook zijn we gestart

met groepsdoorbrekend werken, zodat er op het niveau van de leerling instructie gegeven kan worden. De

gestelde doelen van het handelingsplan worden wekelijks aangeboden aan de leerling. Dit staat in het

lesrooster.Er zijn afspraken gemaakt over een doorgaande lijn in klassenmanagement, zodat dit het

komende jaar kan worden geïmplementeerd.

Conclusies

In het schooljaar 2016/ 2017 zaten er 128 leerlingen op de VSO locatie van de Zonnehoek. Bij de start van

het schooljaar zijn er 19 nieuwe leerlingen gestart waarvoor een eerste ontwikkelingsperspectief is

vastgesteld en een uitstroombestemming bepaald. De overige 109 leerlingen waren al VSO-leerlingen en in

het bezit van een ontwikkelingsperspectief. De opbrengsten worden gemonitord a.d.h.v. ons

leerlingvolgsysteem Logos. Dit gebeurt in ieder geval drie keer in het schooljaar door de leerkracht en twee

keer in het jaar door de leden van de commissie voor de begeleiding. De opbrengsten voor het schooljaar

2016/ 2017 zijn komen overeen met de vooraf gestelde doelstellingen.

In bovenstaand overzicht is zichtbaar dat er geen uitstroombestemmingen zijn bijgesteld. Wel is er voor een

enkele leerling een leerroute aangepast. Voor technisch lezen, begrijpend lezen en spelling is voor een

leerling de leerroute naar beneden bijgesteld. Dit is gebeurd n.a.v. het bespreken van de vorderingen door

de leerkracht met de leden van de commissie voor de begeleiding, ouders/verzorgers en de betreffende

leerling. Uitgevoerde interventies hebben niet voldoende opgeleverd waardoor er besloten is deze leerroutes

naar beneden bij te stellen. Zo zijn ook voor de leerroutes zintuiglijke- en motorische ontwikkeling,

mondelinge taal, begrijpend lezen, spelling en rekenen voor een leerling de leerroutes naar boven bijgesteld

in samenspraak met de leden van de commissie voor de begeleiding. Ons doel voor dit jaar was dat 90%

van de gestelde uitstroomprofielen met daarbij passende leerroutes en streefdoelen, zoals omschreven in

het ontwikkelperspectief past bij de ontwikkeling en uitstroom van de leerlingen. Dit doel is behaald, zoals te

zien is in bovenstaande tabel. Bij 94 tot 100% van de leerlingen verloopt de ontwikkeling zoals verwacht of

zelfs boven verwachting.

Ad. 4

Praktijkonderwijs (De Boog)

Het hoofddoel van het praktijkonderwijs is: Ontwikkeling van (een optimale) maatschappelijke

zelfredzaamheid m.b.t. burgerschap, wonen en vrijetijdsbesteding, toeleiding naar en behouden van een

passende arbeidsplaats . Om hier gestalte aan te geven hebben wij voor het schooljaar 2016-2017 de

volgende ambities vastgesteld:

Tenminste 90% van de leerlingen die uitstromen heeft een passende (arbeids)plaats

Eén jaar na het schoolverlaten heeft tenminste 75% van de schoolverlaters nog een passende

arbeidsplek.Niet meer dan 5% van de leerlingen heeft een leesniveau lager dan AVI E5.

Tenminste 50% van de leerlingen heeft een AVI E7 of Plus niveau.

Op de Prozo enquête voor leerlingen in het praktijkonderwijs scoren wij op het onderdeel veiligheid ten

minste hetzelfde als de landelijke score of hoger

In het schooljaar 2016-2017 is er 1 leerling verhuisd en overgestapt naar een andere praktijkschool. Vier

leerlingen hebben tussentijds het jaar de overstap gemaakt naar het VSO. Van de overige 27 leerlingen zijn

er 20 leerlingen aan het werk gegaan (regulier werk of regulier werk met subsidie). 7 leerlingen zijn na het

praktijkonderwijs verder gegaan met een niveau 2 opleiding op een ROC. Van alle schoolverlaters heeft

iedereen een passende plek. Als de tussentijdse schoolverlaters mee worden gerekend dan komt het

percentage van leerlingen die een passende arbeidsplek hebben op 84%.


Jaarrekening 2017


2013-2014 2014-2015 2015-2016 2016-2017

7 8 5 13

4 10 8 7

4 1 2 0

1 1 1 0

3 2 4 0

5 0 2 1

1 1 1 4

0 0 0 0

6 3 6 7

2 4 6 10

31 26 29 321

Deze leerlingen zijn aan het werk gegaan (en daar meegeteld), maar volgen daarnaast een BBL-opleiding bij een ROC

Landelijk Boog Landelijk Boog Landelijk Boog

3,23 3,23 3,26 3,48 3,29 3,56

3,06 3,15 3,09 3,30 3,10 3,40

3,41 3,61 3,40 3,54 3,42 3,62

3,20 3,33 3,18 3,26 3,22 3,2224 De leraren houden zich aan de regels

die op school gelden.

Van de 27 schoolverlaters hebben 20 leerlingen een leesniveau hoger dan AVI E7 of plus niveau. Dit is

meer dan de 50% die we als ambitie hadden vastgesteld.

Op alle items van het onderdeel Veiligheid hebben wij hoger gescoord dat het landelijk gemiddelde. Met

name op het onderdeel: De leraren doen er wat aan als ik gepest wordt, scoren wij 0.33 hoger dan het

landelijk gemiddelde.

Veiligheid2014-2015 2015-2016 2016-2017

21 Ik voel me veilig op school.

22 De leraren doen er wat aan, als ik

gepest word.

23 Op school zijn er regels hoe we met

elkaar om moeten gaan.

Aantal leerlingen Leesniveau

3 AVI E4

1 AVI E5

3 AVI M6

20 AVI Plus

5 Opleiding (BOL niveau 1 of BOL niveau 2)

6 Werk en opleiding niveau 2

11 Werk

3 Tussentijds uitgestroomd naar een VSO of andere praktijkschool

Van de schoolverlaters hebben 3 leerlingen een leesniveau lager dan AVI E5. De overige leerlingen hebben

leesniveau AVI E5 of hoger. 11% van de schoolverlaters heeft een leesniveau lager dan AVI E5. Dit is hoger

dan het percentage dat we als ambitie hebben vastgesteld.

ROC

Werk + BBL 1

Totaal

Van de schoolverlaters in het schooljaar 2015-2016 hebben een jaar later in 2017 nog 22 leerlingen een

passende arbeidsplek of zijn bezig met een vervolgopleiding. Dit is bijna 85%.

Aantal leerlingen Na 1 jaar

3 Geen werk

regulier werk

regulier werk met subsidie

begeleid werk

geen werk

overig/onbekend

PRO

VSO

VMBO


Jaarrekening 2017


Kwaliteitszorg

Personeel

Personele bezetting

Conclusie

Met tevredenheid kunnen we vaststellen dat wij de ambities die wij vooraf hebben vastgesteld bijna allemaal

zijn behaald. Alleen de ambitie waarin wij hebben vastgesteld dat niet meer dan 5% van de leerlingen een

leesniveau heeft dat lager is dan AVI E5 hebben wij niet gerealiseerd. Bij het analyseren van deze gegevens

gaat het om leerlingen die bij de start van het praktijkonderwijs nog niet konden lezen en in het

praktijkonderwijs zijn gestart met een onvoldoende op AVI M3. Bij alle 3 de leerlingen is daarnaast ook

dyslexie vastgesteld. Deze leerlingen hebben intensieve leesbegeleiding gehad (individueel lezen en ralfi

lezen).

Er is een oudertevredenheidspeiling uitgevoerd. gerealiseerd

De kwaliteit van het onderwijs is op alle scholen administratief geborgd. gerealiseerd,

harmonisatie op

stichtingsniveau in

2017-2018

De doelstellingen voor 2017-2018 zijn:

In het jaarplan 2016-2017 waren de onderstaande doelstellingen op het gebied van kwaliteitszorg



Er is een oudertevredenheidspeiling uitgevoerd. in uitvoering

De Monitor Goed Onderwijs is ingevoerd op alle scholen in uitvoering

We willen kwalitatief goed onderwijs aanbieden met voldoende en gekwalificeerd personeel. Ons integraal

personeelsbeleid is daarop gericht. De invoering van Passend Onderwijs heeft onder meer gezorgd voor

een daling van de leerlingaantallen en daarmee een daling van de inkomsten, wat betekent dat de

formatieve inzet moet worden teruggebracht.

De doelstellingen op het gebied van integraal personeelsbeleid waren voor 2016-2017:


Het plan van aanpak om de continuïteit van het onderwijs in relatie tot de Wet

werk en zekerheid te waarborgen, is opgesteld en wordt uitgevoerd.

niet gerealiseerd

De doelstelling voor 2017-2018 is:


Het welbevinden van personeel wordt in kaart gebracht met de Work Ability

Index (WAI)

gepland voor eind

januari/begin februari

Per 31 december 2017 waren 156 personen in dienst van het bestuur, samen hadden zij een totale

betrekkingsomvang van 101,9168 fte. In onderstaande tabel is de opbouw van het personeelsbestand per

31 december 2017 weergegeven. De formatieve inzet op 31 december 2017 is 2,6 fte lager dan de

formatieve inzet per 31 december 2016. De lagere formatieve inzet wordt veroorzaakt door afname van de

totale formatieve inzet bij alle drie de scholen. Dit betrof met name het onderwijzend personeel. Bij De

Prinsenhof en De Boog is de formatieve inzet in 2017 heeft meest afgenomen. In de overzichten zijn de

vervangers niet opgenomen.


Jaarrekening 2017


Personele bezetting op 31 december 2017wtf

totaal

wtf

Prinsenhof

wtf

Zonnehoek

wtf

Boog

wtf

bestuur

4,9345 0,8000 1,8000 1,6345 0,7000

63,2012 15,6673 31,2394 16,2945 0,0000

33,7811 4,5653 25,9980 3,2178 0,0000

101,9168 21,0326 59,0374 21,1468 0,7000

Personele bezetting op 31 december 2016wtf

totaal

wtf

Prinsenhof

wtf

Zonnehoek

wtf

Boog

wtf

bestuur

3,7345 0,8000 0,8000 1,5345 0,6000

68,2496 18,6105 31,8546 17,7845 0,0000

104,5885 22,3467 58,7850 22,8568 0,6000

Ziekteverzuim

functie

directie

leerkrachten

ondersteunend personeel

totaal

Zaken met een behoorlijke personele betekenis en personele ontwikkeling

Door het Passend Onderwijs daalt het aantal leerlingen dat verwezen wordt naar het speciaal (basis)

onderwijs. Leerlingen krijgen in beginsel binnen het reguliere onderwijs aanvullende zorg. Het uitgangspunt

is ook dat niet voor een duurdere onderwijsvorm wordt gekozen, als een goedkopere mogelijk is. Daarnaast

is er sprake van een daling van het totale leerlingenaantal, waarvan de gevolgen de komende jaren met

name in het Voortgezet Onderwijs zichtbaar zullen worden. Dit betekent dat alle drie de scholen te maken

krijgen met dalende leerlingaantallen, wat resulteert in lagere inkomsten.

Om de lasten in evenwicht te brengen met de baten, zal met name de formatieve inzet moeten worden

teruggebracht. Dit zal zoveel mogelijk via natuurlijk verloop worden gerealiseerd. Alleen bij De Prinsenhof

werd gedwongen ontslag na rddf-plaatsing verwacht. De rddf-plaatsing is niet geeffectueerd in 2017. De

stichting heeft ervoor gekozen om het boventallige personeel in dienst te houden, om op deze wijze de

continuïteit en kwaliteit van het onderwijs maximaal te waarborgen. Eind 2017 is er geen sprake van rddf-

geplaatsten binnen de stichting.

functie

directie

leerkrachten

totaal

In onderstaande tabel is het ziekteverzuim van de scholen per maand weergegeven. Daarnaast het

voortschrijdend ziekteverzuim tot en met de betreffende maand opgenomen. Dit betreft een twaalf-maands-

gemiddelde. Het voortschrijdend gemiddelde van juli 2017 is het procentuele verzuim in de periode van

augustus 2016 t/m juli 2017. Hierbij is rekening gehouden met wijzigingen in de formatieve inzet.

Op De Prinsenhof is het ziekteverzuim in 2017 sterk gedaald. Op De Zonnehoek en De Boog is het verzuim

licht gestegen.

In het regeerakkoord zijn meerdere plannen opgenomen die invloed hebben op het onderwijs zoals het

mogelijk aanpassen van de Wet Werk en Zekerheid. Hierbij is voor het primair onderwijs specifiek bepaald

dat tijdelijke contracten van invalkrachten, die zijn benoemd voor vervangingswerkzaamheden wegens

ziekte, worden uitgesloten bij de ketenbepaling. Daarnaast is aangegeven dat werkgevers die op of na 1 juli

2015 een transitievergoeding hebben betaald bij ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid vanaf 1

juli 2019 een compensatie kunnen krijgen. Het regeerakkoord moet op dit punt nog worden omgezet in

regelgeving, maar indien dit wordt gerealiseerd zal de stichting een deel van de transitievergoedingen die de

afgelopen paar jaar zijn betaald gecompenseerd kunnen krijgen.


Jaarrekening 2017


Maand Ziekte% Voort.

ziekte%

Ziekte% Voort.

ziekte%

Ziekte% Voort.

ziekte%4,13% 12,17% 10,66% 9,70% 10,14% 6,67%

4,83% 11,36% 12,51% 9,62% 11,77% 6,81%

4,32% 10,37% 11,43% 9,58% 12,75% 7,20%

4,67% 9,45% 9,88% 9,59% 12,48% 7,70%

6,75% 8,71% 11,27% 9,88% 10,01% 7,97%

10,23% 8,16% 12,44% 10,08% 7,01% 8,14%

10,18% 7,71% 9,88% 10,24% 5,52% 8,33%

6,17% 7,14% 8,30% 10,34% 4,35% 8,50%

5,65% 6,70% 10,20% 10,45% 1,03% 8,38%

9,97% 6,71% 9,51% 10,43% 1,45% 8,15%

6,76% 6,62% 8,66% 10,40% 3,17% 7,68%

8,26% 6,84% 11,23% 10,49% 4,07% 7,08%

Beleid inzake beheersing aanvragen uitkeringen na ontslag

Horizontale verantwoording

-

-

-

-

December 2017

In 2016-2017 is onderzoek gedaan naar de kosten en baten van “Eigen risico drager” (ERD) m.b.t. het

vervangen van personeel dat valt onder het Vervangingsfonds. Eén van de redenen voor het onderzoek was

het moeilijk kunnen vinden van geschikte vervangers, waarvan de kosten kunnen worden gedeclareerd bij

het Vervangingsfonds. Hierdoor kon het voordeliger zijn om geen vergoeding te krijgen voor de vervangers,

maar een vergoeding voor de afwezige medewerkers. Het onderzoek gaf aan dat het effect van ERD

negatief zou zijn voor CSO. Op basis van deze conclusie is besloten bij het Vervangingsfonds aangesloten

te blijven.

Prinsenhof Zonnehoek Boog

Januari 2017

Februari 2017

Maart 2017

April 2017

Het beleid van het bestuur is erop gericht dat wordt voorkomen dat personeelsleden worden ontslagen.

Indien daarvan wel sprake is, ondersteunt het bestuur het betreffende personeelslid op een adequate en

financieel verantwoorde manier in het vinden van een andere betrekking. Hierbij kan ook worden gedacht

aan het aanbieden van een loopbaanbegeleidingstraject waarbij een nieuwe werkkring buiten het onderwijs

wordt gevonden.

Bij De Zonnehoek is in 2017 in goed overleg met betrokkenen het dienstverband met twee leerkrachten

beëindigd.

De formele horizontale verantwoording is vormgegeven via de medezeggenschapsraden en het platform

gemeenschappelijke medezeggenschapsraad.

Ten behoeve van het strategisch beleidsplan is een stakeholder/issue analyse uitgevoerd. Er is bepaald:

wie de belangrijkste stakeholders zijn

issues die bij de stakeholders m.b.t. CSO leven

succesfactoren die van belang zijn in het omgaan met de stakeholders

de wensen van CSO naar de stakeholders (issues vanuit het CSO)

In het kader van de kwaliteitszorg worden jaarlijks tevredenheidsonderzoeken uitgevoerd. In 2016-2017 zijn

oudertevredenheidspeilingen uitgevoerd. Op basis van de resultaten van de onderzoeken zijn per school

verbeterpunten in kaart gebracht. De vervolgacties in de vorm van ontwikkeling van beleid, of directe

implementatie van de aanpassingen vinden plaats in het schooljaar na het onderzoek.

Mei 2017

Juni 2017

Juli 2017

Augustus 2017

September 2017

Oktober 2017

November 2017


Jaarrekening 2017


Klachtenafhandeling

1 naar de interne vertrouwenspersoon

2 naar de externe vertrouwenspersoon

3 naar de landelijke klachtencommissie

Verbonden partijen

Samenwerking

Het samenwerkingsverband heeft eind 2017 besloten een deel van het positieve resultaat over 2017 uit te

keren aan de betrokken scholen. Dit betekent voor De Prinsenhof en de Zonnehoek samen een eenmalige

uitkering van € 79.000. Dit bedrag zal in 2018 worden ingezet voor het uitbreiden van de zorgstructuur door

het extern inlenen of het inzetten van eigen specialisten op gebieden waar de scholen uitbreiding van de

expertise kunnen gebruiken. Daarnaast zullen de middelen worden ingezet voor extra scholing om de

interne expertise verder uit te breiden. Voor de Zonnehoek wordt gedacht aan de extra inzet van een

onderwijsassistent om tegemoet te komen aan de onderwijsbehoefte van de leerlingen.

CSO beschikt over een klachtenregeling. De kern van het klachtenbeleid is dat klachten over de dagelijkse

gang van zaken in de school in onderling overleg tussen ouders, leerlingen, personeel en de schoolleiding

op een adequate manier worden afgehandeld. Indien dat gelet op de aard van de klacht niet mogelijk is of

als afhandeling niet naar tevredenheid is verlopen, kan men een beroep doen op de klachtenregeling.

Samengevat zijn de volgende stappen beschreven:

De scholen zijn aangesloten bij de Landelijke Geschillencommissie Bijzonder Onderwijs.

In 2017 zijn geen klachten ingediend.

Vanaf 1 augustus 2014 zijn De Zonnehoek (SO) en De Prinsenhof verbonden aan het

Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Apeldoorn PO. De Zonnehoek (VSO) en De Boog zijn

verbonden aan het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Apeldoorn VO. Door de aangesloten

schoolbesturen wordt gezamenlijk vormgegeven aan een stelsel waarbij sprake is van flexibele inrichting

van de speciale onderwijszorg. Hierdoor zijn besturen en scholen in Apeldoorn en omstreken in staat aan de

zorgvraag en zorgplicht te voldoen.

De Stichting Vrienden van De Zonnehoek is verbonden aan de Stichting CSO. De Stichting Vrienden heeft

ten doel het verwerven en beheren van middelen ten behoeve van de ondersteuning van de activiteiten in

het belang van De Zonnehoek. Er zijn in 2017 geen ontwikkelingen geweest binnen de vriendenstichting die

van invloed zijn op de stichting en de scholen.

De scholen werken al meerdere jaren met diverse organisaties samen. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om

andere onderwijsinstellingen of landelijke overkoepelende organisaties. Hierbij moet worden gedacht aan

het Landelijke werkverband speciaal basisonderwijs, Lecso (Landelijk Expertise Centrum Speciaal

Onderwijs), Landelijk Werkverband Praktijkonderwijs.

Er wordt tevens samengewerkt met ondersteunende organisaties zoals de IJsselgroep, zorginstelling

's-Heerenloo, de arbodienst en de landelijke besturenorganisaties.

Binnen de gemeente Apeldoorn wordt samengewerkt met de gemeente en met de andere scholen, onder

andere via de LEA (lokaal educatieve agenda).

Een mogelijk nieuwe samenwerking is de samenwerking met de Onderwijsspecialisten. De mogelijkheid

wordt verkend of kan worden gekomen tot nauwere inhoudelijke samenwerking tussen De Prinsenhof en

SO Markerichtersveld in de vorm van gezamenlijke huisvesting in De Prinsenhof per 1 augustus 2018. Doel

is een bundeling en integratie van de aanwezige kennis en expertise binnen beide scholen die de

continuïteit, kwaliteit en efficiency zal waarborgen en versterken.


Jaarrekening 2017


Huisvesting

Zaken met politieke of maatschappelijke impact

Stellige bestuurlijke voornemens

De scholen streven naar een huisvestingssituatie die voldoet om de onderwijskundige doelstellingen te

realiseren. Hiervoor beschikken de scholen over een eigen schoolgebouw. In de jaarplannen zijn geen

aparte doelstellingen op huisvestingsgebied opgenomen. In 2017 hebben geen grote wijzigingen op

huisvestingsgebied plaatsgevonden. Bij de Prinsenhof is er sprake van inwoning van een aantal groepen

leerlingen van Leerplein055.

Bij alle scholen heeft groot onderhoud plaatsgevonden. Dit betrof regulier groot onderhoud in lijn met de

meerjarenonderhoudsplannen.

ANBI-status

In 2017 is de ANBI-status aangevraagd voor Stichting CSO. Deze is begin 2018 verleend.

De samenwerking met de Onderwijsspecialisten zal waarschijnlijk leiden tot een intentieverklaring tot

samenwerking tussen beide besturen en een experimenteeraanvraag voor een samenwerkingsproject,

uiteindelijk leidend tot geheel geïntegreerd onderwijs en samenvoeging van het SBO De Prinsenhof en en

SO Markerichtersveld.

Anders dan deze mogelijke intentieverklaring heeft de stichting voor 2018 geen stellige voornemens met

grote financiële impact anders dan de voornemens zoals zijn opgenomen bij de diverse onderdelen van het

jaarplan. Er zijn in 2018 nog geen bestuursbesluiten genomen die een belangrijke wijziging van het beleid

betekenen of die een grote financiële impact hebben.

Besteding van de middelen uit de prestatieboxregeling

Vanaf 2012 ontvangen de scholen subsidie in het kader van de prestatiebox. Voor de scholen Prinsenhof en

Zonnehoek ligt een bestuursakkoord met daarin opgenomen prestatieafspraken tussen het ministerie en de

PO-raad aan ten grondslag. De vier actielijnen in het bestuursakkoord zijn:

1. Talentontwikkeling door uitdagend onderwijs

2. Een brede aanpak voor duurzame onderwijsverbetering

3. Professionele scholen

4. Doorgaande ontwikkellijnen

De middelen zijn in 2017 met name ingezet voor de doorgaande ontwikkellijnen en de duurzame

onderwijsverbetering.

De Wet werk en zekerheid moet er onder andere voor zorgen dat werknemers eerder een vaste baan

krijgen i.p.v. een opvolging van tijdelijke contracten. Voor de school kan dit betekenen dat leerkrachten die

regelmatig invallen een vaste aanstelling moeten krijgen terwijl daar de financiële middelen voor ontbreken.

Hierdoor kan het noodzakelijk worden om met steeds andere invallers te gaan werken, wat de kwaliteit van

het onderwijs niet ten goede komt.

Het afgelopen jaar is het onderwijs veel in het nieuws geweest over de salariëring en de werkdruk. Er is

door een deel van de leerkrachten gestaakt op 5 oktober en 12 december 2017. Stakingen in het onderwijs

hebben altijd een grote impact doordat de leerlingen moeten worden opgevangen.

In het regeerakkoord zijn diverse maatregelen opgenomen die een gunstige uitwerking kunnen hebben op

het onderwijs. Zoals bij de zaken met een behoorlijke personele betekenis is aangegeven, moeten deze

voornemens nog worden omgezet in regelgeving.


Jaarrekening 2017


Activa 31-12-2017 31-12-2016 Passiva 31-12-2017 31-12-2016

Materiële vaste activa 932.099 1.053.571 Eigen vermogen 6.093.040 6.272.949

Financiële vaste activa 1.745.066 2.005.562 Voorzieningen 616.833 575.989

Vorderingen 673.854 605.789 Langlopende schulden 3.845 4.541

Effecten 501.225 500.758 Kortlopende schulden 843.505 890.266

Liquide middelen 3.704.980 3.578.065

Totaal activa 7.557.224 7.743.745 Totaal passiva 7.557.224 7.743.745

-materiële vaste activa

- financiële vaste activa

- vorderingen

FINANCIEEL BELEID

Financiële positie op balansdatum

Onderstaand is de balans van 31 december 2017 opgenomen. Deze is vergeleken met de balans van 31

december 2016. Na de balans volgt een korte toelichting op de belangrijkste wijzigingen in de balans.

Toelichting op de balans:

Activa

In 2017 is € 68.796 geïnvesteerd in materiële vaste activa. De Zonnehoek heeft voor € 36.000

geïnvesteerd in ICT-middelen en meubilair. De Boog heeft € 33.000 geïnvesteerd, dit betrof met name

ICT-middelen. De Prinsenhof heeft in 2017 niet geïnvesteerd in materiële vaste activa. De totale

afschrijvingslasten bedroegen € 190.268. De investeringen waren € 121.472 lager dan de

afschrijvingslasten en het boekverlies. De waarde van de materiële vaste activa is met dat bedrag

afgenomen.

De waarde van de financiële vaste activa is met € 260.496 gedaald. Er is voor € 501.225 overgeboekt

naar de effecten aangezien deze waardepapieren in 2018 aflopen. Het betreft waardepapieren van de

Rabobank en de BNG. Er is € 267.750 geïnvesteerd in waardepapieren van de Europese

investeringsbank. In 2017 is een boekverlies van € 27.020 gerealiseerd.

De hoogste vordering is de vordering op het ministerie i.v.m. het betaalritme van de personele

bekostiging en prestatiebox bij De Prinsenhof en De Zonnehoek. In de periode augustus-december

wordt minder dan 5/12 van de jaarsubsidie ontvangen, waardoor er op 31 december sprake is van een

vordering. Deze vordering loopt in de periode januari-juli terug naar € 0. Vanaf augustus loopt de

vordering weer op. Ondanks dat het totale leerlingenaantal op 1 oktober 2016 lager was dan op 1

oktober 2015 is het totaal van de rijksbijdrage personeel en de prestatiebox voor 2017-2018 hoger dan

voor 2016-2017. Dit komt doordat het aantal leerlingen VSO wel is gestegen en door de hogere

normbedragen waardoor per leerling meer rijksbijdragen wordt ontvangen. De vordering is € 6.000

hoger dan op 31 december 2016.

De vorderingen op de gemeente zijn € 44.000 lager dan op 31 december 2016. Dit komt door een

€ 24.000 lagere vordering betreffende het ESF-project. Op 31 december 2017 is er geen vordering

wegens de onroerende zaakbelasting. Deze bedroeg op 31 december 2016 € 20.000.

De overige vorderingen zijn € 106.000 hoger dan op 31 december 2016. Deze vorderingen bestaan

met name uit vorderingen op het samenwerkingsverband, op het Vervangingsfonds, op Accres en

wegens verhuur.


Jaarrekening 2017


- effecten

- liquide middelen

-eigen vermogen

-voorzieningen

De overlopende activa, bestaande uit nog te ontvangen rente en vooruitbetaalde kosten, is € 19.000

hoger dan op 31 december 2016. Dit komt door de vooruitbetaalde kosten voor de kosten inleen

derden.

De totale omvang van de vorderingen is € 68.065 hoger dan op 31 december 2016. Aan de

vorderingen zijn geen risico's wegens mogelijke oninbaarheid verbonden, waardoor er geen

voorziening dubieuze debiteuren is gevormd.

Het saldo van de effecten is € 467 hoger dan op 31 december 2016. De effecten die op die datum op

de balans stonden zijn in 2017 afgelost. De effecten die op 31 december 2017 op de balans staan

worden in 2018 afgelost.

De omvang van de liquide middelen is in 2017, ondanks het negatieve exploitatieresultaat, met

€ 126.915 toegenomen. Dit wordt met name veroorzaakt door de aflossingen op de financiële vaste

activa / effecten, door de toevoegingen aan de voorzieningen en door de relatief lage investeringen.

Naast het negatieve exploitatieresultaat hadden de lagere kortlopende schulden een negatieve invloed

op de omvang van de liquide middelen. In het kasstroomoverzicht wordt nader ingegaan op de

ontwikkeling van de liquide middelen.

Passiva:

Het negatieve resultaat van € 179.909 is onttrokken aan het eigen vermogen. Bij de resultaatverdeling

is € 160.351 aan de algemene publieke reserve onttrokken. De algemene reserve bedraagt op 31

december 2017 € 6.062.847.

Naast de algemene reserve is er de bestemmingsreserve nulmeting. Deze is ontstaan bij de invoering

van de lumpsumbekostiging. De op dat moment aanwezige materiële vaste activa is tegen

boekwaarde opgenomen in de administratie. Hier is de bestemmingsreserve nulmeting tegenover

gezet. De reserve is bedoeld ter dekking van de afschrijvingslasten van de betreffende materiële vaste

activa en heeft daarmee een eindig karakter. Deze afschrijvingslasten bedroegen in 2017 € 19.558. Dit

bedrag is ten laste van de reserve gebracht. De reserve bedraagt op 31 december 2017 € 30.194.

De stichting heeft drie voorzieningen, nl. een jubileumvoorziening, een voorziening levensfasebewust

personeelsbeleid en een voorziening groot onderhoud.

De jubileumvoorziening is bedoeld ter dekking van de gratificaties bij een 25- of 40-jarig dienstverband.

In 2017 is € 8.725 aan jubileumgratificaties betaald. Dit bedrag is aan de voorziening onttrokken. Aan

de voorziening is € 28.722 toegevoegd ter dekking van toekomstige gratificaties. De voorziening

bedraagt op 31 december 2017 € 172.212.

De voorziening levensfasebewust personeelsbeleid is in 2016 gevormd. Deze is bedoeld ter dekking

van de salarislasten bij de opname van gespaarde uren duurzame inzetbaarheid. In 2017 is € 3.882

aan de voorziening toegevoegd wegens in 2017 gespaarde uren. De voorziening bedraagt op 31

december 2017 € 10.592.

De voorziening groot onderhoud is bedoeld ter dekking en egalisatie van de lasten van het groot

onderhoud. In 2017 is op basis van het nieuwe meerjarenonderhoudsplan € 74.039 aan de voorziening

toegevoegd. Aan de voorziening is € 57.074 onttrokken wegens uitgevoerde werkzaamheden. Dit

betrof voor het grootste deel De Boog. De werkzaamheden betroffen onder andere vervangen

vloerbedekking, aanpassen regelinstelling, schilderwerk en vervangen voetlood. De voorziening

bedraagt op 31 december 2017 € 434.029.


Jaarrekening 2017


- langlopende schulden

- kortlopende schulden

De begroting van 2017 liet een negatief resultaat zien van € 328.254. Uiteindelijk resulteert een negatief

resultaat in boekjaar 2017 van € 179.907: een verschil van € 148.347 met de begroting. Het positief

resultaat over het boekjaar 2016 bedroeg € 53.050.

Analyse resultaat

Het verschil tussen het begrote resultaat en het gerealiseerde resultaat wordt met name veroorzaakt

door € 447.000 hogere baten waarvan een deel pas in de laatste maanden van 2017 is ontvangen

waardoor ze niet meer beleidsrijk konden worden ingezet in 2017. De totale lasten waren € 280.000

hoger dan begroot. Met name de personele lasten en de overige lasten waren hoger dan begroot. De

extra baten die in 2017 niet meer konden worden ingezet, zullen conform de meerjarenbegroting de

komende jaren worden ingezet.

In vergelijking met 2016 waren de baten € 121.000 lager door lagere rijksbijdragen en lagere

gemeentelijke baten. De lasten waren € 102.000 hoger dan in 2016. Er worden bewust meer middelen

ten behoeve van het onderwijs ingezet.

In de volgende paragraaf wordt verder ingegaan op de verschillen tussen realisatie en begroting 2017 en

tussen de realisatie 2016 en 2017.

De langlopende schulden bestaan uit vooruit ontvangen investeringssubsidies. Deze subsidies zijn

gebruikt om materiële vaste activa aan te schaffen. Jaarlijks wordt een bedrag overgeheveld naar de

kortlopende schulden ter compensatie van de afschrijvingen van deze materiële vaste activa in het

komende jaar. In 2017 is € 695 naar de kortlopende schulden overgeheveld, aangezien dit bedrag in

2018 zal vrijvallen.

De belangrijkste kortlopende schulden zijn de af te dragen loonheffing en pensioenpremies en het nog

te betalen vakantiegeld. Deze schulden worden eind januari en eind mei betaald. De salarisgebonden

schulden zijn in totaal € 49.000 lager dan op 31 december 2016. Op 31 december 2016 moesten van

meerdere maanden de premies Vervangingsfonds en Participatiefonds worden betaald. Op 31

december 2017 maar voor één maand. Daarnaast is de formatieve inzet lager.

Het crediteurensaldo is € 23.000 lager dan op 31 december 2016. De facturen waren eerder

ontvangen, waardoor ze voor de jaarwisseling konden worden betaald. De overige schulden zijn

€ 43.000 lager dan op 31 december 2016. Op die datum moest onder andere € 29.000 aan

naheffingen energie worden betaald. De hoogte van de vooruit ontvangen bedragen is eveneens lager.

De overige overlopende passiva is € 79.000 hoger dan op 31 december 2016. Dit betreft onder andere

de nog te besteden aanvullende vergoeding van het samenwerkingsverband.

In totaal zijn de kortlopende schulden € 46.761 lager dan op 31 december 2016.


Jaarrekening 2017


Realisatie

2017

Begroting

2017

Verschil Realisatie

2016

Verschil

Baten

Rijksbijdragen OCenW 8.307.623 7.934.351 373.272 8.436.820 -129.197

Overige overheidsbijdragen 98.805 112.270 -13.465 143.237 -44.432

Overige baten 245.551 158.592 86.959 193.020 52.531

Totaal baten 8.651.979 8.205.213 446.766 8.773.077 -121.098

Lasten

Personele lasten 7.341.825 7.202.986 138.839 7.284.101 57.724

Afschrijvingen 190.268 184.802 5.466 179.793 10.475

Huisvestingslasten 495.094 480.329 14.765 494.825 269

Overige lasten 832.625 723.350 109.275 811.244 21.381

Totaal lasten 8.859.812 8.591.467 268.345 8.769.963 89.849

Saldo baten en lasten -207.833 -386.254 178.421 3.114 -210.947

Financiële baten en lasten

Financiële baten 37.329 70.000 -32.671 60.995 -23.666

Financiële lasten 9.403 12.000 -2.597 11.059 -1.656

Totaal financiële baten en lasten 27.926 58.000 -30.074 49.936 -22.010

Totaal resultaat -179.907 -328.254 148.347 53.050 -232.957

Toelichting op de staat van baten en lasten:

- rijksbijdragen OCenW

Analyse realisatie 2017 versus realisatie 2016 en realisatie 2017 versus begroting 2017

Onderstaand is de staat van baten en lasten voor het kalenderjaar 2017 opgenomen. De gerealiseerde

baten en lasten zijn vergeleken met de begrote baten en lasten voor het kalenderjaar 2017 en

gerealiseerde baten en lasten voor het kalenderjaar 2016.

De rijksbijdragen bestaan uit de reguliere en de overige subsidies van het ministerie van OCenW en de

vergoeding van het samenwerkingsverband. Deze waren allen hoger dan begroot. Dit wordt met name

veroorzaakt door de hogere normbedragen. De reguliere en de niet-geoormerkte subsidies waren

begroot op basis van de normbedragen van november 2016. Deze normbedragen zijn in de loop van

2017 een aantal maal verhoogd. Hierdoor waren de reguliere rijksbijdrage € 312.000 hoger dan

begroot. Hiervan werd € 106.000 veroorzaakt door een nabetaling over 2016-2017 voor De Prinsenhof

en De Zonnehoek. Er wordt ieder jaar wel een nabetaling ontvangen, de hoogte ervan verschilt sterk.

De nabetaling is meestal bedoeld ter dekking van hogere salarislasten die bij het opstellen van de

begroting ook niet bekend waren. Daarom wordt in de begroting met beide geen rekening gehouden.

De nabetaling over 2016-2017 was uitzonderlijk hoog. De overige subsidies waren hoger dan begroot

door de verhoging van het normbedrag van de subsidie prestatiebox. De vergoeding van het

samenwerkingsverband was € 39.000 hoger dan begroot met name door € 27.000 aan extra

aanvullende subsidie wegens een groeitelling.

De rijksbijdragen waren € 130.000 lager dan in 2016. Dit wordt veroorzaakt door een € 185.000 lagere

vergoeding van het samenwerkingsverband. Door het lagere leerlingenaantal van De Prinsenhof was

de basisbekostiging vanuit het samenwerkingsverband € 86.000 lager dan in 2016, de aanvullende

vergoeding wegens groei was € 47.000 lager en de vergoeding wegens naar het samenwerkings-

verband gedetacheerde personeel was € 27.000.

De reguliere en overige subsidies van het ministerie waren ondanks het lagere leerlingenaantal van De

Prinsenhof wel hoger dan in 2016. Dit komt door de hogere normbedragen en de nabetaling waarvan

een deel op 2016 betrekking had. Het gemiddeld aantal leerlingen waar De Zonnehoek en De Boog in

2016 en in 2017 bekostiging voor ontvingen was ongeveer gelijk. Zij ontvingen in 2017 meer subsidie

van het ministerie. De Prinsenhof ontving minder.


Jaarrekening 2017


- overige overheidsbijdragen

-overige baten

-personele lasten

-afschrijvingen

-huisvestingslasten

Er waren subsidies begroot voor de gymzaal, de parkeergarage, alsmede voor de vrijval van de

investeringssubsidie en ESF-subsidie. De eerste drie sloten goed aan op de begroting en op 2016. De

ESF-subsidie was € 14.000 lager dan begroot en € 44.000 lager dan in 2016.

De overige baten bestaan uit verhuurbaten, ouderbijdragen, kantine-opbrengsten en diverse

projectsubsidies en incidentele baten. De overige baten waren € 87.000 hoger dan begroot. De

verhuurbaten waren € 29.000 hoger door de verhuur van ruimtes van De Prinsenhof aan de

Parkenschool en door nabetalingen over 2016 bij zowel De Prinsenhof als De Zonnehoek. De

ouderbijdragen waren € 15.000 hoger dan begroot. Bij het opstellen van de begroting was nog niet

bekend dat er sprake zou zijn van detachering. Dit zorgde voor € 7.000 aan baten. De overige

projectsubsidies waren € 26.000 hoger dan begroot. Dit is veroorzaakt door een niet begrote

vergoeding voor het autisme steunpunt en overige geldstromen. De andere vergoedingen waren hoger

dan begroot.

Ondanks de lagere salarislasten waren de totale personele lasten € 139.000 hoger dan begroot en

€ 58.000 hoger dan in 2016. Dit wordt veroorzaakt door hogere overige personele lasten en dan met

name hogere lasten van personeel niet in loondienst. Deze lasten waren € 263.000 hoger dan begroot

en € 157.000 hoger dan in 2016. Dit betrof zowel ziektevervanging als de externe inleen van reguliere

leerkrachten. Naast de hogere lasten van extern personeel was de toevoeging aan de personele

voorzieningen hoger dan begroot en dan in 2016. De andere lasten waren wel lager, met name de

nascholingslasten.

In de begroting was uitgegaan van een verlaging van de formatieve inzet met 1,7 fte. Dit is meer dan

volledig gerealiseerd. Op 31 december 2017 was de formatieve inzet (exclusief de vervangers) 2,7 fte

lager dan op 31 december 2016. Door de lagere formatieve inzet waren de salarislasten, verminderd

met de ontvangen uitkeringen, € 126.000 lager dan begroot en € 73.000 lager dan in 2016. Het verschil

met 2016 was relatief beperkt door de salarisverhogingen conform de CAO, zoals bijvoorbeeld de

eenmalige uitkering van € 500 per fte in april 2017. Daarnaast waren de salarislasten ouderschapverlof

in 2017 hoger dan in 2016.

de totale afschrijvingslasten waren € 5.000 hoger dan begroot doordat de afschrijvingslasten ICT hoger

waren dan begroot. In de begroting was onvoldoende rekening gehouden met de afschrijvingslasten

over de investeringen van 2016 en de geplande investeringen voor 2017. De totale lasten waren

€ 10.000 hoger dan in 2016 door met name de investeringen uit 2016 in vervoermiddelen, ICT-middelen

en verbouwingen.

De lasten van het klein onderhoud waren € 20.000 hoger dan begroot, de toevoeging aan de

onderhoudsvoorziening € 4.000. Doordat de lasten van de belastingen en heffingen € 8.000 lager

waren dan begroot, is de overschrijding bij de huisvestingslasten beperkt gebleven tot € 15.000. De

lasten waren vergelijkbaar met de lasten in 2016. De belastingen en heffingen waren lager dan in

2017, de lasten medegebruik waren hoger.

De overige baten waren in totaal € 53.000 hoger dan in 2016. Dit komt met name door hogere

verhuurbaten, de detacheringsinkomsten en de hogere ouderbijdrage. De projectsubsidies en

incidentele baten waren in 2017 € 27.000 lager dan in 2016. In 2016 was een bonus van het

Vervangingsfonds ontvangen van € 15.000 wegens lage vervangingslasten ziekteverzuim. Daarnaast

was € 9.000 aan leerlinggebonden financiering ontvangen en € 6.000 wegens pakketmaatregel AWBZ.

De andere overige baten waren vergelijkbaar.


Jaarrekening 2017


- overige lasten (incl. leermiddelen)

- financiële baten en lasten

In 2017 is een resultaat van 0,5% op de liquide middelen, de financiële vaste activa en de effecten

behaald. In 2016 was dit 0,8%. Het lagere resultaat wordt met name veroorzaakt door de waardedaling

van de financiële vaste activa.

De overige lasten bestaan uit de lasten van de administratie en beheerlasten, uit de lasten inventaris

en apparatuur, uit de lasten leer- en hulpmiddelen en de overige lasten.

De lasten waren in totaal € 109.000 hoger dan begroot. Dit komt door € 127.000 hogere overige lasten.

Binnen deze post waren de wervingslasten € 64.000 hoger dan begroot, dit betrof meerdere

procedures voor de directievacatures. De lasten van de bijzondere activiteiten waren € 44.000 hoger

dan begroot. Doordat de lasten van het verbruiksmateriaal € 33.000 lager waren dan begroot, is de

totale overschrijding bij de overige lasten beperkt gebleven tot de genoemde € 106.000.

De lasten waren € 21.000 hoger dan in 2016. Dit komt ook door de hogere wervingslasten, in

vergelijking met 2016 waren deze ook € 64.000 hoger, de lasten van de bijzondere activiteiten waren

€ 26.000 hoger. De lasten van het verbruiksmateriaal waren 22.000 lager, de reproductielasten waren

€ 11.000 lager. Met name de overige niet nader gespecificeerde lasten waren € 39.000 lager. Dit

betreft niet nader gespecificeerde lasten die voor een belangrijk deel samenhangen met de inzet van

projectgelden.

De rentebaten waren lager dan begroot en lager dan in 2016 door de lage rentestand. Door de

waardedaling van de financiële vaste activa en de aflossing van de effecten in 2016 en 2017 waren de

baten over de financiële vaste activa ook lager dan begroot en lager dan in 2016. De bankkosten

waren vergelijkbaar met de begrote kosten en de kosten in 2016.

Investeringen en financieringsbeleid

Het beleid van de stichting is gericht op het zoveel mogelijk met eigen middelen financieren van de

investeringen waarvoor geen investeringssubsidie wordt ontvangen. Het uitgangspunt is dat geen

vreemd vermogen wordt aangetrokken voor het doen van investeringen. De investeringen van 2017 zijn

dan ook met eigen middelen gefinancierd.

De toekomstige omvang van de liquide middelen is te zien in de toekomstbalans in de continuïteits-

paragraaf. Hierbij is rekening gehouden met de geplande investeringen en de onttrekkingen uit de

onderhoudsvoorziening. Uit de meerjarenbalans blijkt dat de omvang van de liquide middelen de

komende jaren meer dan voldoende zal zijn om de lasten, de investeringen en de onttrekkingen uit de

voorzieningen met eigen middelen te betalen. Er is derhalve geen noodzaak voor het aantrekken van

vreemd vermogen.

Treasuryverslag

De stichting heeft 2016 een nieuw statuut opgesteld en vastgesteld dat voldoet aan de nieuwe Regeling

beleggen, belenen en derivaten. In 2017 is conform het statuut gehandeld. Een overzicht van de

beleggingsportefeuille is opgenomen in bijlage D3. In 2017 is belegd in nieuwe waardepapieren. Deze

voldoen aan de criteria zoals opgenomen in het statuut en de regeling. Er hebben geen andere

bijzondere treasury-activiteiten plaatsgevonden.


Jaarrekening 2017


Kengetallen

Realisatie

2016

Realisatie

2017

Begroting

2018

Begroting

2019

Begroting

2020

- De Prinsenhof 147 135 125 113 113

- De Zonnehoek 212 205 202 200 196

- De Boog 170 165 159 153 144Aantal leerlingen

op 1 oktober 529 505 486 466 453

Personele bezetting in fte

op 31 december

Bestuur / Management 3,73 4,93 4,53 4,53 4,53

Personeel primair proces 68,25 63,20 57,67 55,87 54,27

Ondersteunend personeel 32,60 33,78 31,01 30,11 29,31

Totale personele bezetting 104,58 101,92 93,21 90,51 88,11

- instroomervaring

-

-

demografische ontwikkeling

invloed Passend Onderwijs

CONTINUÏTEITSPARAGRAAF

In deze paragraaf wordt ingegaan op de toekomstige ontwikkelingen voor de stichting. Hiermee wordt een

beeld gegeven van de continuïteit van de stichting.

Toelichting op de kengetallen:

Door het Passend Onderwijs zal het aantal leerlingen dat verwezen wordt naar het speciaal (basis)

onderwijs dalen. Leerlingen krijgen in beginsel binnen het reguliere onderwijs aanvullende zorg, het

uitgangspunt is ook dat niet voor een duurdere onderwijsvorm wordt gekozen, als een goedkopere mogelijk

is. Daarnaast is er sprake van een daling van het totale leerlingenaantal, waarvan de gevolgen de komende

jaren met name in het Voortgezet Onderwijs zichtbaar zullen worden. Dit betekent dat alle drie de scholen te

maken krijgen met dalende leerlingaantallen, wat resulteert in lagere inkomsten.

Om de lasten in evenwicht te brengen met de baten, zal met name de formatieve inzet moeten worden

teruggebracht. In het financieel beleidsplan is uitgegaan van een verlaging van de inzet met 8,3 fte per 1

augustus 2018, 2,7 fte per augustus 2019 en 2,4 fte per augustus 2020. Dat is in bovenstaand overzicht

verwerkt bij de leerkrachten en bij het ondersteunend personeel. De nieuwe bestuursstructuur zorgt voor

een lagere formatieve inzet bij bestuur / management.

Er is geen sprake van majeure investeringen of van volledige doorcentralisatie van de huisvesting. De

opgenomen vooruitblik heeft derhalve betrekking op drie jaar.

De verlaging van de formatieve inzet zal naar verwachting via natuurlijk verloop door pensionering en door

vrijwillig vertrek kunnen worden gerealiseerd.

De leerlingprognose is opgesteld op basis van:


Jaarrekening 2017


Balans

Activa Realisatie

31-12-2016

Realisatie

31-12-2017

Prognose

31-12-2018

Prognose

31-12-2019

Prognose

31-12-2020

Materiële vaste activa 1.053.571 932.099 798.577 734.194 728.345

Financiële vaste activa 2.005.562 1.745.066 1.217.733 844.131 317.031

Totaal vaste activa 3.059.133 2.677.165 2.016.310 1.578.325 1.045.376

Vorderingen 605.789 673.854 673.854 673.854 673.854

Effecten 500.758 501.225 527.333 373.602 527.100

Liquide middelen 3.578.065 3.704.980 4.050.779 4.381.211 4.482.805

Totaal vlottende activa 4.684.612 4.880.059 5.251.966 5.428.667 5.683.759

Totaal activa 7.743.745 7.557.224 7.268.276 7.006.992 6.729.135

Passiva Realisatie

31-12-2016

Realisatie

31-12-2017

Prognose

31-12-2018

Prognose

31-12-2019

Prognose

31-12-2020

Algemene reserve 6.223.198 6.062.847 5.746.560 5.474.815 5.212.379

Bestemmingsreserves 49.751 30.194 12.806 8.035 5.149

Eigen vermogen 6.272.949 6.093.041 5.759.366 5.482.850 5.217.528

Voorzieningen 575.989 616.833 662.255 678.142 666.154

Langlopende schulden 4.541 3.845 3.150 2.495 1.948

Kortlopende schulden 890.266 843.505 843.505 843.505 843.505

Totaal passiva 7.743.745 7.557.224 7.268.276 7.006.992 6.729.135

Toelichting op de balans:

De omvang van de balans zal de komende jaren afnemen door de verwachte negatieve

exploitatieresultaten. De stichting kiest er bewust voor om meer middelen te investeren in het onderwijs en

een deel van het personeel voor eigen rekening te nemen, mede om voor de toekomst geen waardevolle

leerkrachten te verliezen.

In alle jaren zullen de investeringen lager zijn dan de afschrijvingslasten waardoor de waarde van de

materiële vaste activa zal dalen. De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in materiële vaste activa.

Vervanging van deze investeringen is nog niet nodig.

De financiële vaste activa zullen worden aangehouden tot de einddatum. Een jaar voor die einddatum

worden de obligaties overgeboekt naar de effecten. De komende jaren zal een groot deel van de financiële

vaste activa worden afgelost.

De omvang van de vorderingen is gelijk gehouden aan de omvang op 31 december 2017. De balans is een

momentopname en het is lastig de omvang van de vorderingen op dat ene moment te voorspellen. Dat is

sterk afhankelijk van wanneer de subsidies en andere vergoedingen worden ontvangen.

De wijziging van de omvang van de liquide middelen wordt bepaald door het resultaat, de investeringen

versus de afschrijvingslasten, de wijzigingen van de voorzieningen en de aflossingen van de financiële

vaste activa. De omvang zal ondanks de begrote negatieve resultaten de komende jaren toenemen. Dit

wordt met name veroorzaakt door de aflossingen van de effecten. Deze balanspost is als sluitpost

berekend.


Jaarrekening 2017


Staat van baten en lasten

Realisatie

2016

Realisatie

2017

Prognose

2018

Prognose

2019

Prognose

2020

Baten

Gebaseerd op gem. aantal

leerlingen t-1 en t-2 BO 409 382 351 335 321

Gebaseerd op aantal

leerlingen t-5 mnd VO 169 170 165 159 153

Rijksbijdragen OCenW 8.436.820 8.307.623 7.914.765 7.623.391 7.399.841 Overige overheidsbijdragen 143.237 98.805 97.687 51.279 46.351

Overige baten 193.020 245.551 166.335 175.121 174.621

Totaal baten 8.773.077 8.651.979 8.178.787 7.849.791 7.620.813

Lasten

Personeelslasten 7.284.101 7.341.825 7.128.336 6.773.270 6.546.732

Afschrijvingen 179.793 190.268 189.522 175.383 166.849

Huisvestingslasten 494.825 495.094 482.774 481.274 481.474

Overige lasten 811.244 832.625 763.830 738.880 724.080

Totaal lasten 8.769.963 8.859.812 8.564.462 8.168.807 7.919.135

Saldo baten en lasten 3.114 -207.833 -385.675 -319.016 -298.322


Financiële baten 60.995 37.329 52.000 42.500 33.000

Financiële lasten 11.059 9.403 - - -

Totaal financiële baten en

lasten 49.936 27.926 52.000 42.500 33.000

Totaal resultaat 53.050 -179.907 -333.675 -276.516 -265.322

De begrote resultaten zijn met het eigen vermogen verrekend. Bij de verrekening van het resultaat is

rekening gehouden met de onttrekkingen aan de bestemmingsreserve nulmeting.

De omvang van de voorzieningen zal in 2018 toenemen door de toevoegingen aan de onderhouds-

voorziening. De toevoegingen en onttrekkingen zijn gebaseerd op de meerjarenonderhoudsplannen. Er

wordt geen wijziging van de huisvestingssituatie verwacht. Bij de andere voorzieningen is geen rekening

gehouden met wijziging van de omvang. Daar wordt de omvang sterk beïnvloed door mutaties in het

personeelsbestand.

De langlopende schuld zal ieder jaar lager worden door de jaarlijkse vrijval van de investeringssubsidie.

De omvang van de kortlopende schulden is, net zoals de omvang van de vorderingen, lastig te voorspellen.

Deze omvang is sterk afhankelijk van het moment waarop de facturen worden ontvangen. De omvang is

gelijk gehouden aan de omvang op 31 december 2017.

Onderstaande toelichting op de meerjarenbegroting is een cijfermatige toelichting. Voor de inhoudelijke

toelichting wordt verwezen naar het algemeen deel van het bestuursverslag. De meerjarenbegroting 2018-

2021 is vastgesteld door de Raad van Bestuur na goedkeuring door de Raad van Toezicht. De komende

jaren zal een deel van het eigen vermogen worden ingezet.


Jaarrekening 2017


Overige rapportages

Rapportage aanwezigheid en werking van het interne risicobeheersings- en controlesysteem

De financiële baten zullen de komende jaren lager worden door de aflossing van de effecten.

De stichting kent twee financiële planningsproducten, nl. de meerjarenbegroting en per school een

formatieplan.

De meerjarenbegroting wordt in het najaar, met uitloop naar januari opgesteld. De directeuren stellen voor

de eigen school een begroting op. Deze begrotingen worden samengevoegd met de bovenschoolse

begroting tot de stichtingsbegroting. De meerjarenbegroting wordt opgenomen in het financieel beleidsplan.

De stichting stelt jaarlijks een financieel beleidsplan voor de komende vier jaar op. Hiermee wordt invulling

gegeven aan de kernactiviteiten. Naast de meerjarenbegroting zijn hierin de overkoepelende doelstellingen

van het financieel beleid, de investeringsbegroting de risicoparagraaf, de ontwikkeling van de

balansposities en de liquiditeitsbegroting opgenomen.

De formatieplannen worden gelijktijdig met de begroting opgesteld. In het voorjaar vindt er zo nodig een

bijstelling plaats van de formatieplannen. Het formatieplannen hebben betrekking op vier schooljaren. De

beide plannen sluiten op elkaar aan, waarbij de meerjarenbegroting het uitgangspunt is voor het

formatieplan en het formatieplan de input levert voor de volgende meerjarenbegroting. In verband met de

gewijzigde cao voor het PO wordt het bestuursformatieplan voor 1 februari opgesteld als er naar

verwachting sprake is van rddf-plaatsing.

Het controlesysteem bestaat uit de rapportages van het administratiekantoor die op afgesproken

momenten worden opgeleverd. Met deze rapportages kan worden bepaald of de uitgaven en formatieve

inzet conform planning zijn en of bijsturing noodzakelijk is. De rapportages worden besproken in het

directieoverleg door de Raad van Bestuur en in de Raad van Toezicht.

Toelichting op de staat van baten en lasten:

De rijksbijdragen zullen de komende jaren dalen doordat ieder jaar voor minder leerlingen bekostiging zal

worden ontvangen. De rijksbijdragen zijn gebaseerd op de normbedragen van november. Er is geen

rekening gehouden met aanpassing van de normbedragen. Tijdens de kabinetsformatie is gebleken dat er

meer middelen beschikbaar zouden komen voor het basisonderwijs. Dit kan ook effecten hebben op De

Prinsenhof en mogelijk De Zonnehoek. Bij het opstellen van de begroting was te weinig informatie

beschikbaar over het extra bedrag per leerling/school, dat er in de begroting geen rekening mee is

gehouden. Als er extra subsidie wordt ontvangen, zal op dat moment worden besloten hoe deze zal

worden ingezet.

De begrote overige overheidsbijdragen zijn voor 2018 op ongeveer hetzelfde niveau begroot als de

realisatie van 2017. Voor 2019 en 2020 zijn lagere baten begroot, met name lagere ESF-subsidie.

De overige baten bestaan uit de verhuurbaten, ouderbijdragen en diverse projectsubsidies en incidentele

baten. Vooral de omvang van de projectsubsidies en incidentele baten zijn zeer lastig te begroten. Meestal

wordt pas gedurende het jaar bekend of een vergoeding wordt ontvangen. Deze baten zijn daarom

voorzichtigheidshalve lager begroot dan de realisatie in 2017.

De personele lasten zijn gebaseerd op de bij de kengetallen opgenomen formatieve inzet. De lagere

formatieve inzet zal voor lagere salarislasten zorgen. In de salarislasten is rekening gehouden met de

salarisverhogingen conform de cao.

De afschrijvingslasten zijn gebaseerd op de in de administratie aanwezige materiële vaste activa en zijn

verhoogd met de afschrijvingslasten van de geplande investeringen.

De huisvestingslasten zijn gebaseerd op de lasten in 2017. Er wordt geen wijziging in de huisvestings-

situatie verwacht, dus de huisvestingslasten zullen ongeveer gelijk blijven.

De overige instellingslasten zijn gebaseerd op de historische lasten. Hierbij is rekening gehouden met de

incidentele lasten van 2016 en 2017. De lasten zijn daarom lager begroot dan de realisatie 2016 en 2017.

De lagere inkomsten door het lagere leerlingenaantal moeten deels ook worden gecompenseerd door

lagere materiële lasten.


Jaarrekening 2017


-Een bestuurder/directeur valt uit door ziekte of andere oorzaken

-Onvoldoende in staat om onderwijsvernieuwing te realiseren

-Daling van leerlingenaantal

-Vermindering bedrag per leerling

-Onveiligheid, (sexuele) intimidatie, geweld in de school

-Schoolgebouw voldoet niet aan onderwijskundige eisen

Risicomanagement en beschrijving van de belangrijkste risico's en onzekerheden

Op basis van de ingevoerde risico's is een risicosimulatie uitgevoerd. De risicosimulatie wordt toegepast

omdat het reserveren van het maximale bedrag (€ 4.963.487) ongewenst is. De risico's zullen immers niet

allemaal tegelijk en in hun maximale omvang optreden. De benodigde weerstandscapaciteit is vastgesteld

op € 1.331.578. Voor de onderbouwing van dit bedrag wordt verwezen naar het rapport. Het gaat te ver om

dit in dit bestuursverslag op te nemen. De benodigde weerstandscapaciteit van CSO die uit de

risicosimulatie voortvloeit, kan worden afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit (de reserves van

de Stichting). De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen.

Gezien de op korte termijn nog voortdurende ontwikkelingen rondom Passend Onderwijs en de financiële

kwetsbaarheid van CSO doordat alle drie de scholen speciaal onderwijs, danwel een speciale vorm van

onderwijs aanbieden neemt de Raad van Bestuur de aanbeveling van het Nederlands Adviesbureau voor

Risicomanagement over om een ratio voor het weerstandsvermogen van 2 als streefgetal te hanteren. Dit

betekent dat CSO een weerstandvermogen van € 2.663.156 nastreeft.

Het inventariseren van de risico's is een jaarlijks terugkerende activiteit. Het risicomanagement is een

regelmatig terugkerend onderwerp op de agenda van de RvB. Het staat ook meer of minder expliciet op de

agenda van iedere vergadering van de RvT.

De belangrijkste financiële risico's zijn in volgorde van invloed:

Om de financiële risico’s goed in beeld te krijgen, heeft de RvB, een uitgebreid risicoprofiel opgesteld. Ruim

120 risico’s zijn in kaart gebracht met een daarbij behorende kans van optreden en de mogelijke gevolgen

die dit kan hebben op financieel gebied en voor sommige risico’s ook ten aanzien van het imago. Het

inventariseren van de risico's is een jaarlijks terugkerende activiteit bij het opstellen van het nieuwe

financieel beleidsplan. In december 2017 zijn alle risico’s opnieuw gekeken en geactualiseerd en is de

weerstandscapaciteit opnieuw berekend.


Jaarrekening 2017


- het vaststellen van de begroting 2017

- het goedkeuren van het jaarplan 2017-2018

- het goedkeuren van de jaarrekening en het jaarverslag 2016

- het goedkeuren van het financieel beleidsplan 2017-2020

- het aanwijzen van de accountant voor het controleren van de jaarrekening 2017

VERSLAG TOEZICHTHOUDEND ORGAAN

De Raad van Toezicht is van mening dat in 2017 een bijdrage is geleverd aan het realiseren van de

doelstellingen zoals zijn opgenomen in het strategisch beleidsplan. Voor de behaalde resultaten wordt

verwezen naar het algemeen bestuursverslag. Tevens is zij van mening dat de rijksbijdragen op doelmatige

wijze zijn besteed ten behoeve van het onderwijs en dat aan de wettelijke voorschriften is voldaan.

Het intern toezicht wordt uitgevoerd door de Raad van Toezicht, bestaande uit drie personen.

De Raad van Toezicht is in 2017 vier keer bij elkaar geweest, in januari, april, juni en oktober. Bij alle

vergaderingen was de Raad van Bestuur aanwezig.

De Raad van Toezicht wordt via kwartaalrapportages geïnformeerd over de stand van zaken. Terugkerende

onderwerpen in de kwartaalrapportages zijn de bestuurlijke organisatie, onderwijs, personeel, kwaliteitszorg

en financiën. Tijdens de vergadering worden de actuele zaken ook besproken.

In 2017 waren belangrijke onderwerpen de bestuurlijke structuur, de invulling van de managementfuncties, de

samenwerking met de Onderwijsspecialisten, het oudertevredenheidsonderzoek en het belang van de missie

en visie.

In 2017 heeft de Raad van Toezicht haar toezichthoudende taak uitgevoerd door:

De RvT heeft per 1 mei 2017 de nieuwe bestuurder benoemd.


Jaarrekening 2017


Kengetallen voor 2017 en 2016

Kengetal 2017 2016

Huisvestingsratio 0,06 0,06 groter dan 0,10

Liquiditeit (current ratio) 5,79 5,26 kleiner dan 0,75

Rentabiliteit (1-jarig) -0,02 0,01 lager dan -0,10

Solvabiliteit 0,89 0,88

Weerstandsvermogen 0,70 0,71

Huisvestingsratio

Kengetal:

31-12-2016

0,06

Hieronder zijn de kengetallen huisvestingsratio, liquiditeit, rentabiliteit, solvabiliteit en het

weerstandsvermogen opgenomen. Deze kengetallen zijn vergeleken met de signaleringswaarde zoals de

onderwijsinspectie hanteert. Met behulp van de signaleringswaarde bepaalt de onderwijsinspectie of er

mogelijk sprake is van een financieel risico.

Het kengetal "huisvestingsratio" geeft de verhouding weer tussen de huisvestingslasten en de totale lasten

(inclusief financiële lasten). Met dit kengetal kan worden bepaald of of het aandeel van de

huisvestingslasten in de totale lasten niet te hoog is.

Definitie: Som van de huisvestingslasten en afschrijvingen gebouwen en terreinen gedeeld door som van de

totale lasten (inclusief financiële lasten).

De huisvestingsratio is voor 2017 lager dan de signaleringswaarde onderwijsinspectie. In vergelijking met

2016 is de huisvestingsratio gelijk gebleven.

De onderwijsinspectie hanteert een signaleringswaarde van groter dan 0,10.

kleiner dan 0,05

Signaleringswaarde

onderwijsinspectie

kleiner dan 0,30

31-12-2017

0,06

KENGETALLEN

0,06 0,06

5,79

5,26

-0,02

0,01

0,89 0,88 0,70 0,71

-1,00

0,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

2017 2016

Jaar

Kengetallen voor 2017 en 2016

Huisvestingsratio Liquiditeit (current ratio) Rentabiliteit (1-jarig) Solvabiliteit 1 Weerstandsvermogen


Jaarrekening 2017


Liquiditeit (current ratio)

Kengetal:

\

Rentabiliteit

Kengetal 1-jarig:

Solvabiliteit

Kengetal:

De onderwijsinspectie hanteert een signaleringswaarde kleiner dan 0,30.

De onderwijsinspectie hanteert een signaleringswaarde lager dan -0,10.

-0,02

Definitie: Resultaat gedeeld door de totale baten (inclusief financiële baten).


In bovenstaande berekening is geen rekening gehouden met de in de voorzieningen opgenomen

verplichtingen.

De rentabiliteit geeft de verhouding aan tussen het resultaat en de totale baten.

De liquiditeit is voor 2017 hoger dan de signaleringswaarde onderwijsinspectie. In vergelijking met 2016 is

de liquiditeitspositie gestegen.

De liquiditeitsratio geeft aan dat 5,79 keer kan worden voldaan aan de uitstaande kortlopende schulden,

bestaande uit kortlopende verplichtingen aan crediteuren, nog te betalen posten en de overlopende

5,79

31-12-2016

0,01

5,26

Definitie: De verhouding tussen de vlottende activa (som van liquide middelen, kortlopende effecten,

vorderingen en voorraden) en de kortlopende schulden.

31-12-2017

31-12-2017 31-12-2016

Deze bedragen zijn binnen één jaar opeisbaar, waardoor kan worden voldaan aan de openstaande

schulden die binnen één jaar voldaan moeten zijn, te weten € 843.505.

De stichting heeft op 31 december 2017 de beschikking over € 3.704.980 aan liquide middelen en heeft

daarnaast € 673.854 openstaan aan nog te ontvangen bedragen.

De liquiditeit geeft aan in hoeverre de organisatie op korte termijn aan haar verplichtingen kan voldoen.

De rentabiliteit geeft aan hoeveel van de totale opbrengsten omgezet wordt in het uiteindelijke resultaat.

De solvabiliteit geeft de verhouding tussen eigen en vreemd vermogen aan en verschaft dus inzicht in de

financieringsopbouw. De solvabiliteit geeft ook aan in hoeverre de organisatie op langere termijn aan haar

verplichtingen kan voldoen.

Definitie inclusief voorzieningen: Eigen vermogen en voorzieningen gedeeld door het totale vermogen

De stichting heeft met de totale baten, te weten € 8.689.308, een resultaat behaald van -€ 179.907. Dit

houdt in dat er naast de inzet van elke euro die ontvangen en besteed wordt er € 0,02 wordt ingeteerd op

de reserves.

31-12-2017 31-12-2016

0,89 0,88

Deze definitie van de solvabiliteit geeft aan dat 89% van het totale vermogen uit eigen vermogen ofwel

reserves en voorzieningen bestaat, hetgeen inhoudt dat slechts 11% van het totale vermogen gefinancierd

wordt met vreemd vermogen.

De rentabiliteit is voor 2017 hoger dan de signaleringswaarde onderwijsinspectie. In vergelijking met 2016 is

de rentabiliteitspositie gedaald.

De solvabiliteit is voor 2017 groter dan de signaleringswaarde onderwijsinspectie. In vergelijking met 2016 is

de solvabiliteitspositie gestegen.


Jaarrekening 2017


Kengetal:

Weerstandsvermogen

Kengetal:

Kapitalisatiefactor

Kengetal:

Ratio weerstandvermogen:

Definitie: beschikbare weerstandcapaciteit (reserves) gedeeld door de benodigde weerstandscapaciteit.

Kengetal:

De kapitalisatiefactor geeft een indicatie hoe rijk een schoolbestuur is; dit om te signaleren of

onderwijsorganisaties misschien een deel van hun kapitaal niet of inefficiënt benutten voor de vervulling van

hun taken.

Definitie: De activazijde van de balans minus de materiële vaste activa betreffende gebouwen en terreinen

gedeeld door de totale baten (inclusief financiële baten).

Het weerstandsvermogen geeft aan het vermogen om niet-voorziene tot de reguliere bedrijfsvoering

behorende risico's op te vangen.

Definitie inclusief materiële vaste activa: Het eigen vermogen gedeeld door de totale baten (inclusief

financiële baten)


In deze definitie wordt de rol van het eigen vermogen als risicobuffer voor onvoorziene gebeurtenissen

benadrukt.

Bij toepassing en verankering van het risicomanagement in de organisatie en het goed functioneren van de

planning & control cyclus blijven altijd restrisico's achter. Voor het opvangen van de mogelijke financiële

effecten moet het bestuur voldoende weerstandsvermogen hebben of opbouwen.

0,71

Definitie exclusief voorzieningen: Eigen vermogen gedeeld door het totale vermogen.

Het weerstandsvermogen is voor 2017 groter dan de signaleringswaarde onderwijsinspectie. In vergelijking

met 2016 is het weerstandsvermogen gedaald.

0,81 0,81

0,70

31-12-2017

De onderwijsinspectie hanteert geen signaleringswaarde voor de kapitalisatiefactor.

0,85 0,85

31-12-2017 31-12-2016

31-12-2017 31-12-2016

31-12-2016

De stichting kent een eigen financieel kengetal. Dit kengetal geeft aan in hoeverre de omvang van het eigen

vermogen voldoet aan de intern gestelde benodigde omvang van het eigen vermogen.

31-12-2017 31-12-2016

4,6 4,7


Jaarrekening 2017


De benodigde weerstandscapaciteit is vastgesteld op afgerond € 1.332.000. In 2016 was dit € 1.266.000.

Gezien de op korte termijn nog voortdurende ontwikkelingen rondom Passend Onderwijs en de financiële

kwetsbaarheid van CSO doordat alle drie de scholen speciaal onderwijs, danwel een speciale vorm van

onderwijs aanbieden heeft de Raad van Bestuur de aanbeveling van het Nederlands Adviesbureau voor

Risicomanagement over om een ratio voor het weerstandsvermogen van 2 als streefgetal te hanteren.


Jaarrekening 2017


JAARREKENING


Jaarrekening 2017


Algemeen

Vergelijking met voorgaand jaar

De grondslagen voor waardering van activa, passiva en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten

opzichte van voorgaand jaar.

Grondslagen Balans

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs plus bijkomende kosten of de

vervaardigingsprijs, verminderd met de afschrijvingen. De afschrijvingen vinden lineair en naar tijdsgelang

plaats op basis van de verwachte toekomstige gebruiksduur. Er wordt rekening gehouden met de

bijzondere waardeverminderingen die op balansdatum worden verwacht.

GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING VAN ACTIVA, PASSIVA EN RESULTAATBEPALING

De grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn conform de Regeling voor de Jaarverslaggeving

Onderwijs (RJO). Op basis van de Regeling voor de Jaarverslaggeving Onderwijs worden Titel 9 Boek 2

BW en de Richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving toegepast (behoudens afwijkingen

aanvullingen in de Regeling voor de Jaarverslaggeving Onderwijs). De jaarrekening is opgesteld in euro’s.

Activa en passiva, met uitzondering van het (groeps)vermogen, worden in het algemeen gewaardeerd

tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke

waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de staat

van baten en lasten en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt

verwezen naar de toelichting.

Voor zover noodzakelijk worden op de vorderingen voorzieningen getroffen voor verwachte oninbaarheid.


Jaarrekening 2017


Onderstaand worden de afschrijvingstermijnen per categorie weergegeven.

Tevens zijn de activeringsgrenzen vermeld.

afschrijvings-

termijn in

maanden

afschrijvings-

percentage per

jaar

activerings-

grens in €

Gebouwen

Permanent 480 2,5 n.v.t.

Semi-permanent 240 5,0 n.v.t.

Noodlokalen 120 10,0 n.v.t.

Installaties

Verwarming 180 6,7 1.000

Alarm 120 10,0 1.000

Liften 180 6,7 1.000

Kantoormeubilair en inventaris

Bureau's 240 5,0 1.000

Stoelen 120 10,0 1.000

Kasten 240 5,0 1.000

Huishoudelijke apparatuur

Schoonmaakapparatuur 60 20,0 1.000

Schoolmeubilair en inventaris

Docentensets 240 5,0 1.000

Leerlingensets 180 6,7 1.000

Schoolborden 240 5,0 1.000

Garderobe 240 5,0 1.000

Onderwijskundige apparatuur en machines

Kopieerapparatuur 60 20,0 1.000

Audio/video installatie 60 20,0 1.000

Beamer 60 20,0 1.000

Projectiemiddelen 60 20,0 1.000

ICT

Servers 48 25,0 1.000

Netwerk 120 10,0 1.000

Computers 48 25,0 1.000

Printers 48 25,0 1.000

Telefooncentrale 120 10,0 1.000

Digitale schoolborden 96 12,5 1.000

Leermiddelen

Methodes 96 12,5 n.v.t.

Spel- en sportmateriaal 96 12,5 1.000

Vervoermiddelen

Vervoermiddelen 48 25,0 1.000

Gebouwen

Categorie

De gebouwen en terreinen worden opgenomen indien sprake is van economisch eigendom. Hiervan is

sprake in het geval van eigen investeringen of van doordecentralisatie van de huisvesting. Op terreinen

wordt niet afgeschreven.

Voor de toekomstige kosten van groot onderhoud aan de bedrijfsgebouwen is een voorziening voor groot

onderhoud gevormd. De toevoeging aan de voorziening wordt bepaald op basis van het geschatte bedrag

van het onderhoud en de periode die telkens tussen de werkzaamheden van groot onderhoud verloopt.


Jaarrekening 2017


Financiële vaste activa

Effecten

Vlottende activa

Vorderingen

Effecten

Liquide middelen

Eigen vermogen

Omschrijving Doel Beperkingen EUR

30.194

De bestemmingsreserves zijn reserves met een beperktere bestedingsmogelijkheid, welke door het

bestuur is aangebracht.

Effecten worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Vervolgens worden de onder

financiële vaste activa opgenomen effecten die:

- geen onderdeel zijn van de handelsportefeuille; en

- niet tot einde looptijd worden aangehouden;

gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs.

Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie.

Vorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Als de

ontvangst van de vordering is uitgesteld op grond van een verlengde overeengekomen betalingstermijn

wordt de reële waarde bepaald aan de hand van de contante waarde van de verwachte ontvangsten en

worden er op basis van de effectieve rente rente-inkomsten ten gunste van de winst-en-verliesrekening

gebracht. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de

vordering.

Voor de waarderings- en resultaatbepalingsgrondslagen van effecten, zie toelichting effecten financiële

vaste activa. Effecten als onderdeel van de vlottende activa hebben een looptijd korter dan één jaar.

Liquide middelen bestaan uit kas en banktegoeden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen

nominale waarde.

Dekking van de

afschrijvingslasten van

de materiële vaste activa

- Reserve nulmeting

Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserves en een bestemmingsreserve.

Formele beperking, ontstaan

bij de invoering van de

lumpsumbekostiging


Jaarrekening 2017


Voorzieningen

Voorziening jubilea

Voorziening levensfasebewust personeelsbeleid

Voorziening groot onderhoud

Langlopende schulden

Langlopende schulden worden bij de eerste waardering gewaardeerd tegen reële waarde. Schulden

worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag

rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten.

Onder deze post valt onder meer vooruitontvangen investeringssubsidies. Deze subsidies moeten

zichtbaar in mindering gebracht worden op de materiële vaste activa of als schuld gepresenteerd worden

onder vooruitontvangen investeringssubsidies.

De voorziening levensfasebewust personeelsbeleid wordt opgenomen tegen de contante waarde van de

gespaarde uren per einddatum verslagperiode, voor personeelsleden waarbij een opnameplan is

overeengekomen voor een looptijd van maximaal 5 jaar. Voor de berekening van de contante waarde van

de voorziening wordt gerekend met de rekenrente welke onder het kopje voorzieningen is benoemd. Bij

de berekening van de voorziening wordt onder meer rekening gehouden met de opnamekans.

Voor uitgaven voor groot onderhoud van gebouwen wordt een voorziening gevormd om deze lasten

gelijkmatig te verdelen over een aantal boekjaren. De toevoeging aan de voorziening wordt bepaald op

basis van het geschatte bedrag van het groot onderhoud en de periode die telkens tussen de

werkzaamheden voor groot onderhoud verloopt.

Voor het contant maken van de waarde van de voorziening wordt gerekend met een rekenrente welke

voor eind 2017 wordt bepaald. De berekening is als volgt:

Rekenrente = Wettelijke rente (bron: DNB) -/- Inflatie (bron: CBS).

Voor 2017 wordt er gerekend met een rekenrente van 0,70%. Waarbij de waarde voor de wettelijke rente

vastgesteld is op 2,00% en de uitgangswaarde voor de inflatie 1,30% is.

Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de

balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en

waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de

beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te

wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar

verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld.

Wanneer de verwachting is dat een derde de verplichtingen vergoedt, en wanneer het waarschijnlijk is dat

deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting, dan wordt deze vergoeding

als een actief in de balans opgenomen.

Voorzieningen worden onderscheiden naar aard en doel.

Toevoegingen aan de voorzieningen vinden plaats door dotaties ten laste van de staat van baten en

lasten. De onttrekkingen vinden rechtstreeks plaats ten laste van de betreffende voorziening.

De voorziening jubilea wordt opgenomen tegen de contante waarde van de verwachte uitkeringen

gedurende het dienstverband. Voor de berekening van de contante waarde van de voorziening wordt

gerekend met de rekenrente welke onder het kopje voorzieningen is benoemd. Daarnaast wordt onder

meer rekening gehouden met verwachte salarisstijgingen en de blijfkans.


Jaarrekening 2017


Kortlopende schulden

De overlopende passiva betreffen de vooruitontvangen bedragen die aan opvolgende perioden worden

toegerekend en/of nog te betalen bedragen, voor zover ze niet onder de andere kortlopende schulden

zijn te plaatsen.

Kortlopende schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde.

Kortlopende schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde

het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten.

Dit is meestal de nominale waarde.

Grondslagen Staat van Baten en lasten

Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en lasten over het verslagjaar, met

inachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderingsgrondslagen.

De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Lasten en risico's die

hun oorsprong vinden vóór het einde van het verslagjaar, zijn in acht genomen als zij voor het opmaken

van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Het resultaat van de staat van baten en lasten wordt toegevoegd aan de bestemde reserves die door

het bestuur zijn bepaald.

Rijksbijdragen worden als baten verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarop de

toekenning betrekking heeft.

Overheidssubsidies

Exploitatiesubsidies worden als bate verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarin de

gesubsidieerde kosten zijn gemaakt of opbrengsten zijn gederfd, of wanneer een gesubsidieerd

exploitatietekort zich heeft voorgedaan. De baten worden verantwoord als het waarschijnlijk is dat deze

worden ontvangen en de Stichting de condities voor ontvangst kan aantonen.

Personeelsbeloningen

Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de staat

van baten en lasten voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers.

De Stichting heeft de toegezegd-pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds

in de jaarrekening verwerkt als verplichtingenbenadering.

Voor toegezegde-bijdrageregelingen betaalt de instelling op verplichte, contractuele of vrijwillige basis

premies aan pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen. Behalve de betaling van premies heeft

de instelling geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregelingen.

De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde

premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt of tot een

vermindering van toekomstige betalingen.

Pensioenregeling

Nederlandse pensioenregelingen:

De instelling heeft op de balans geen eigen pensioenvoorziening opgenomen.

De instelling is volgens de CAO PO en de CAO VO aangesloten bij het ABP. De belangrijkste

kenmerken van deze regelingen zijn:

· pensioengevende salarisgrondslag is middelloon

· er heeft in 2017 geen indexatie plaatsgevonden

· de dekkingsgraad van het ABP was per 31-12-2017 104,40%

· overige kenmerken zijn te vinden op www.abp.nl


Jaarrekening 2017


Op de Nederlandse pensioenregelingen zijn de bepalingen van de Nederlandse Pensioenwet van

toepassing en worden op verplichte, contractuele of vrijwillige basis premies aan pensioenfondsen en

verzekeringsmaatschappijen betaald door de instelling. De premies worden verantwoord als

personeelskosten zodra deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als

overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen.

Nog niet betaalde premies worden als verplichting op de balans opgenomen.

Afschrijvingen op materiële vaste activa

Materiële vaste activa worden vanaf het moment van ingebruikneming afgeschreven over de verwachte

toekomstige gebruiksduur van het actief. Over terreinen en vastgoedbeleggingen wordt niet

afgeschreven. Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de economische levensduur, dan worden

de toekomstige afschrijvingen aangepast.

Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn begrepen onder de afschrijvingen.


Rentebaten en rentelasten

Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet

van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met

de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen.

Grondslagen Kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij de indirecte methode

wordt het resultaat als basis genomen.

Dit overzicht geeft weer waaraan de in de verslagperiode beschikbaar gekomen gelden zijn besteed.

In samenhang met de balans en de staat van baten en lasten moet het kasstroomoverzicht bijdragen

aan het inzicht in de financiering, de liquiditeit, de solvabiliteit en het vermogen van de instelling om

geldstromen te genereren.

Prijsrisico

Kredietrisico

De liquide middelen staan uit bij banken die minimaal voldoen aan het treasurybeleid.

Segmentatie

Een onderwijsinstelling die in meerdere onderwijssectoren activiteiten ontplooit dient de staat van baten

en lasten in de toelichting te segmenteren naar bedrijfssegmenten. Ten aanzien van de segmentering

van de staat van baten en lasten zijn de voorschriften van artikel 2:380 BW en hoofdstuk 350

Gesegmenteerde informatie van overeenkomstige toepassing. Segmentatie van de balans wordt daarbij

aanbevolen. RJ660 schrijft in ieder geval een verplichte segmentatie voor als de rechtspersoon

onderwijstaken uitvoert in meerdere onderwijssectoren (RJ660.308).

In de toelichting bij de staat van baten en lasten dient een staat van baten en lasten conform model B

(bijlage RJ 660) te worden opgenomen van ieder van de bedrijfssegmenten van de onderwijsinstelling.

Hierbij dient een cijfermatige aansluiting te worden opgenomen van het resultaat volgens deze staten

van baten en lasten met het totale resultaat van de instelling. In de jaarrekening dient te worden

toegelicht welke grondslagen gehanteerd zijn voor de indeling in bedrijfssegmenten. De

onderwijsinstelling houdt een bestendige gedragslijn aan ten aanzien van de grondslag voor de

segmentering. Slechts wegens gegronde redenen kan de grondslag voor segmentering worden

gewijzigd. De wijzigingen en de redenen dienen te worden toegelicht; de vergelijkende cijfers over

voorafgaande boekjaren dienen te worden aangepast aan de nieuwe grondslag.

De instelling loopt risico’s ten aanzien van de waardering van effecten, opgenomen onder financiële vaste

activa en effecten, opgenomen onder vlottende activa. De instelling beheerst het marktrisico door

onderscheid aan te brengen in de portefeuille, en limieten te stellen.


Jaarrekening 2017


Grondslagen van segmentering

In de jaarrekening wordt overeenkomstig de Richtlijn voor Onderwijsinstellingen een segmentatie van de

staat van baten en lasten gemaakt in de volgende segmenten: PO, VO

PO 78%

VO 22%

Deze percentages zijn gebaseerd op leerlingaantallen en aantal FTE's.

De stichting bestaat uit twee PO-scholen en één VO-school. De baten en lasten zijn toegerekend aan de

scholen waar ze betrekking op hebben. De baten en lasten van het bestuur zijn volgens een

verdeelsleutel verdeeld over PO en VO:


Jaarrekening 2017


En vergelijkende cijfers 2016. - na verwerking resultaatbestemming -

€ € € €

1 ACTIVA

1.1 Vaste activa

1.1.2 Materiële vaste activa 932.099 1.053.571

1.1.3 Financiële vaste activa 1.745.066 2.005.562

Totaal vaste activa 2.677.165 3.059.133

1.2 Vlottende activa

1.2.2 Vorderingen 673.854 605.789

1.2.3 Effecten (kortlopend) 501.225 500.758

1.2.4 Liquide middelen 3.704.980 3.578.065

Totaal vlottende activa 4.880.059 4.684.612

TOTAAL ACTIVA 7.557.224 7.743.745

2 PASSIVA

2.1 Eigen vermogen 6.093.040 6.272.949

2.2 Voorzieningen 616.833 575.989

2.3 Langlopende schulden 3.845 4.541

2.4 Kortlopende schulden 843.505 890.266

TOTAAL PASSIVA 7.557.224 7.743.745

31-12-2017 31-12-2016

BALANS PER 31 DECEMBER 2017


Jaarrekening 2017


En vergelijkende cijfers 2016

€ € € € € €

3 Baten

3.1 Rijksbijdragen OCW 8.307.623 7.934.351 8.436.820

3.2 Overheidsbijdragen en

-subsidies overige overheden

98.805 112.270 143.237

3.5 Overige baten 245.551 158.592 193.020

Totaal baten 8.651.979 8.205.213 8.773.077

4 Lasten

4.1 Personeelslasten 7.341.825 7.202.986 7.284.101

4.2 Afschrijvingen 190.268 184.802 179.793

4.3 Huisvestingslasten 495.094 480.329 494.825

4.4 Overige lasten 832.625 723.350 811.244

Totaal lasten 8.859.812 8.591.467 8.769.963

Saldo baten en lasten * -207.833 -386.254 3.114

6 Financiële baten en lasten

6.1 Financiële baten 37.329 70.000 60.995

6.2 Financiële lasten 9.403 12.000 11.059

Saldo financiële baten en lasten 27.926 58.000 49.936

Resultaat * -179.907 -328.254 53.050

Resultaat na belasting * -179.907 -328.254 53.050

Totaal resultaat * -179.907 -328.254 53.050

*(- is negatief)

STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2017

Een (voorstel) bestemming van het resultaat is opgenomen na de toelichting op de te onderscheiden posten van de staat van

baten en lasten.

(Voorstel) bestemming van het resultaat

2017 Begroot 2017 2016


Jaarrekening 2017



Ref. € € € €

Kasstroom uit operationele activiteiten

Saldo baten en lasten -207.833 3.114

Aanpassingen voor aansluiting

bedrijfsresultaat:

- Afschrijvingen 4.2 190.268 179.794

- Mutaties voorzieningen 2.2 40.844 -43.809

Totaal van aanpassingen voor aansluiting

met het bedrijfsresultaat 231.112 135.985

Veranderingen in werkkapitaal:

- Vorderingen 1.2.2 -68.065 -35.689

- Effecten 1.2.3 -467 -248.320

- Kortlopende schulden 2.4 -46.761 -2.165

Totaal van aanpassingen in werkkapitaal -115.293 -286.174

Kasstroom uit bedrijfsoperaties -92.014 -147.075

Ontvangen interest 6.1.1 37.329 60.995

Betaalde interest 6.2.1 9.403 11.059

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten -64.088 -97.139

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Investeringen in materiële vaste activa 1.1.2 -68.796 -267.162

Desinvesteringen in materiële vaste activa 1.1.2 - 3.857

Overige investeringen in financiële vaste activa 1.1.3.7 260.496 526.762

Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten 191.700 263.457

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Aflossing langlopende schulden 2.3 -695 -695

Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten -695 -695

Mutatie liquide middelen 1.2.4 126.915 165.622

Het verloop van de geldmiddelen is als volgt:

€ € € €

Stand liquide middelen per 1-1 3.578.065 3.412.443

Mutatie boekjaar liquide middelen 126.915 165.622

Stand liquide middelen per 31-12 3.704.980 3.578.065

2017 2016

2017 2016

KASSTROOMOVERZICHT 2017


Jaarrekening 2017


1 Activa

1.1 Vaste activa

1.1.2 Materiële vaste activa 1.1.2.1 1.1.2.2 1.1.2.3 1.1.2.4

Gebouwen Terreinen Inventaris

en

apparatuur

Overige

materiële

vaste

activa

Totaal

materiële

vaste

activa

€ € € € €

290.706 - 2.252.741 430.644 2.974.091

92.857 - 1.474.673 352.991 1.920.521

197.849 - 778.068 77.653 1.053.571

1.623 3.302 63.871 - 68.796

- - - - -

14.337 138 151.865 23.928 190.268

- - - - -

12.715- 3.164 87.994- 23.928- 121.472-

292.329 3.302 2.316.612 430.644 3.042.887

107.195 138 1.626.538 376.919 2.110.789

185.134 3.164 690.075 53.725 932.099

TOELICHTING OP DE TE ONDERSCHEIDEN POSTEN VAN DE BALANS

Afschrijvingen op desinvesteringen

Stand per 01-01-2017

Verkrijgings- of vervaardigingsprijs

Cumulatieve afschrijvingen en

waardeverminderingen

Materiële vaste activa per 01-01-2017

Verloop gedurende 2017

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijvingen

Mutatie gedurende 2017

Stand per 31-12-2017

Verkrijgings- of vervaardigingsprijs

Cumulatieve afschrijvingen en

waardeverminderingen

Materiële vaste activa per 31-12-2017


Jaarrekening 2017


1.1.3 Financiële vaste activa

1.1.3.7 Effecten Boek- Investe- Desinves- Waarde- Boek-

waarde ringen teringen verandering waarde

1-1-2017 2017 2017 2017 31-12-2017

€ € € € €

1.1.3.7.3 Overige obligaties 2.005.562 267.750 501.225 * -27.020 1.745.066

Totaal Effecten 2.005.562 267.750 501.225 -27.020 1.745.066

* Dit betreft de overheveling naar de vlottende activa.

Voor een specificatie verwijzen wij u naar bijlage "Specificatie balansposten".

1.2 Vlottende activa

1.2.2 Vorderingen

€ € € €

1.2.2.2 OCW 333.221 327.001

1.2.2.3 Gemeenten 67.934 132.077

1.2.2.10 Overige vorderingen 207.758 101.030

Subtotaal vorderingen 608.913 560.108

1.2.2.12 Vooruitbetaalde kosten 44.119 -

1.2.2.14 Te ontvangen interest 20.822 45.681

Overlopende activa 64.941 45.681

Totaal Vorderingen 673.854 605.789

Alle vorderingen genoemd onder 1.2.2 hebben een looptijd korter dan een jaar .

1.2.2.3 Gemeenten

€ € € €

1.2.2.3.2 OZB en heffingen - 20.423

1.2.2.3.4 Project ESF 67.934 111.654

Totaal Gemeenten 67.934 132.077

1.2.2.10 Overige vorderingen

€ € € €

1.2.2.10.1 Vervangingsfonds 58.745 21.554

1.2.2.10.2 Huur en medegebruik 17.188 12.861

1.2.2.10.7 Risicofonds, vergoeding salariskosten - 6.679

1.2.2.10.7 UWV, vergoeding salariskosten 1.837 -

1.2.2.10.7 Samenwerkingsverbanden 107.997 45.448

1.2.2.10.7 Accres, combinatiefunctionaris 16.667 7.968

1.2.2.10.7 Overige vorderingen 5.324 6.522

Totaal Overige vorderingen 207.758 101.030

31-12-2017 31-12-2016

31-12-2017 31-12-2016

31-12-2017 31-12-2016


Jaarrekening 2017


1.2.3 Effecten Boek- Investe- Desinveste- Boek-

waarde ringen ringen waarde

1-1-2017 2017 2017 31-12-2017

€ € € €

1.2.3.2 Obligaties 500.758 501.225 * 500.758 501.225

Totaal Effecten 500.758 501.225 500.758 501.225

* Dit betreft de overheveling van de vaste activa.

Voor een specificatie verwijzen wij u naar bijlage "Specificatie balansposten".

1.2.4 Liquide middelen

€ € € €

1.2.4.1 Kasmiddelen 809 595

1.2.4.2 Tegoeden op bankrekeningen 3.704.171 3.577.470

Totaal liquide middelen 3.704.980 3.578.065

31-12-2017 31-12-2016


Jaarrekening 2017


2

2.1 Eigen vermogen

Stand per

01-01-

2017

Resultaat

2017

Overige

mutaties

Stand per

31-12-

2017

€ € € €

2.1.1 Eigen vermogen

2.1.1.1 Algemene reserve 6.223.198 -160.351 - 6.062.847

2.1.1.2 Bestemmingsreserves (publiek) 49.751 -19.558 - 30.194

Totaal Eigen vermogen 6.272.949 -179.909 - 6.093.041

2.1.1.2 Bestemmingsreserves (publiek)

Stand per

01-01-

2017

Resultaat

2017

Overige

mutaties

Stand per

31-12-

2017

€ € € €

2.1.1.2.10 Reserve nulmeting 49.751 -19.558 - 30.194

Totaal bestemmingsreserves publiek 49.751 -19.558 - 30.194

2.2 Voorzieningen

Stand per

01-01-

2017

Dotatie

2017

Stand per

31-12-

2017

Bedrag

< 1 jaar

Bedrag 1

t/m 5 jaar

Bedrag

> 5 jaar

€ € € € € € €

2.2.1 Personele

voorzieningen 158.925 32.604 8.725 182.804 27.493 65.564 89.747

2.2.3 Voorzieningen voor

onderhoud 417.064 74.039 57.074 434.029 32.853 372.156 29.020

Totaal

Voorzieningen 575.989 106.643 65.799 616.833 60.346 437.720 118.767

2.2.1 Personele

voorzieningen Stand per

01-01-

2017

Dotatie

2017

Stand per

31-12-

2017

Bedrag

< 1 jaar

Bedrag 1

t/m 5 jaar

Bedrag

> 5 jaar

€ € € € € € €

2.2.1.2

6.710 3.882 - 10.592 - 10.592 -

2.2.1.4 Jubileum-voorziening 152.215 28.722 8.725 172.212 27.493 54.972 89.747

Totaal personele

voorzieningen 158.925 32.604 8.725 182.804 27.493 65.564 89.747

Passiva

Levensfasebewust

personeelsbeleid

Onttrekking

2017

Onttrekking

2017


Jaarrekening 2017


2.3 Langlopende schulden

Stand per

01-01-

2017

Aangega-

ne lening

in 2017

Aflossing

in 2017

Stand per

31-12-

2017

Looptijd

> 1 jaar

Looptijd

> 5 jaar

€ € € € € €

2.3.7.5

4.541 - 695 3.845 2.445 1.400

Totaal Langlopende schulden 4.541 - 695 3.845 2.445 1.400

2.4 Kortlopende schulden

€ € € €

2.4.6 Schulden aan gemeenten 5.954 -

2.4.8 Crediteuren 105.870 129.293

2.4.9 Belastingen en premies sociale verzekeringen 282.384 338.737

2.4.10 Schulden terzake van pensioenen 82.463 71.703

2.4.12 Overige kortlopende schulden 35.351 78.219

Subtotaal kortlopende schulden 512.022 617.952

2.4.15 Vooruit ontvangen investeringssubsidies 695 695

2.4.16 Vooruit ontvangen bedragen 21.682 38.148

2.4.17 Vakantiegeld en vakantiedagen 222.989 226.767

2.4.19 Overige overlopende passiva 86.116 6.703

Overlopende passiva 331.482 272.313

Totaal Kortlopende schulden 843.504 890.265

2.4.9 Belastingen en premies sociale verzekeringen

€ € € €

2.4.9.1 Loonheffing 255.743 281.203

2.4.9.3 Premies sociale verzekeringen 26.641 57.534

Totaal belastingen en premies sociale verzekeringen 282.384 338.737

2.4.12 Overige kortlopende schulden

€ € € €

2.4.12.4 Netto salarissen 6.426 1.821

2.4.12.8 Overige geldstromen 20.952 33.756

2.4.12.8 Accountantscontrole 2.492 1.815

2.4.12.8 Naheffingen energie - 28.961

2.4.12.8 Kosten besparing Werkhervattingskas - 9.075

2.4.12.8 Overige schulden 5.481 2.792

Totaal overige kortlopende schulden 35.351 78.219

2.4.19 Overige overlopende passiva

€ € € €

2.4.19.2 Nog te besteden extra ondersteuningsmiddelen SWV PO 78.902 -

2.4.19.6 Overige overlopende passiva 7.214 6.703

Totaal overige overlopende passiva 86.116 6.703

31-12-2017 31-12-2016

31-12-2017 31-12-2016

31-12-2017 31-12-2016

31-12-2017 31-12-2016

Vooruitontvangen

investeringssubsidies


Jaarrekening 2017


3 Baten

€ € € € € €

3.1.1 Rijksbijdragen

3.1.1.1 Rijksbijdrage OCW 7.700.958 7.387.750 7.650.890

Totaal Rijksbijdrage 7.700.958 7.387.750 7.650.890

3.1.2 Overige subsidies

3.1.2.1 Overige subsidies OCW 160.755 139.813 154.803

Totaal Rijksbijdragen 160.755 139.813 154.803

3.1.4 Ontvangen doorbetalingen

rijksbijdrage SWV 445.910 406.788 631.128

Totaal Rijksbijdragen 8.307.623 7.934.351 8.436.821

€ € € € € €

3.2.2 Overige overheidsbijdragen en -

subsidies overige overheden

3.2.2.2 Overige gemeentelijke subsidies * 98.805 112.270 143.237

Totaal Overige overheidsbijdragen en -

subsidies overige overheden 98.805 112.270 143.237

Totaal overheidsbijdragen en -


* Specificatie overige gemeentelijke subsidies

Vergoeding gymzaal 19.784 19.182 20.459

Vergoeding parkeergarage 10.558 10.558 10.594

Vrijval investeringssubsidie gemeente 529 530 530

Project ESF 67.934 82.000 111.654

98.805 112.270 143.237

€ € € € € €

3.5.1 Verhuur 102.821 73.676 36.336

3.5.2 Detachering personeel 6.715 - 174

3.5.5 Ouderbijdragen 22.909 7.250 15.838

3.5.9 Opbrengst kantine 4.304 4.500 4.752

3.5.10 Overige baten ** 108.802 73.166 135.921

Totaal overige baten 245.551 158.592 193.021

Overheidsbijdragen en -subsidies

overige overheden

3.2

20173.5 Overige baten Begroot 2017 2016

TOELICHTING OP DE TE ONDERSCHEIDEN POSTEN VAN DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN

2017 Begroot 2017 2016

2017 Begroot 2017 2016

Rijksbijdragen3.1


Jaarrekening 2017


** Specificatie overige baten € € € € € €

Premiedifferentiatie - - 14.762

Pakketmaatregel AWBZ - - 5.846

Autisme Steunpunt 11.764 - 12.063

Opbrengsten overige geldstromen 9.565 - 14.227

Subsidie combinatiefunctionaris 33.333 33.000 30.556

Vrijval investeringssubsidie overige 166 166 166

LGF via derden - - 9.058

Overige personele opbrengsten 17.564 12.000 18.421

Subsidie impuls muziekonderwijs 8.333 8.000 3.472

Overige opbrengsten 28.076 20.000 27.351

108.802 73.166 135.921

4 Lasten

€ € € € € €

4.1.1 Lonen, salarissen, sociale lasten en

pensioenlasten

4.1.1.1 Lonen en salarissen 5.338.328 6.874.806 5.470.943

4.1.1.2 Sociale lasten 1.129.242 - 1.147.249

4.1.1.5 Pensioenpremies 740.984 - 631.854

Totaal lonen, salarissen, sociale lasten

en pensioenlasten 7.208.554 6.874.806 7.250.046

4.1.2 Overige personele lasten

4.1.2.1 Dotaties personele voorzieningen 32.604 - 9.398

4.1.2.2 Personeel niet in loondienst 375.669 112.000 222.744

4.1.2.3 Overig personele lasten * 184.641 216.180 230.073

Totaal overige personele lasten 592.914 328.180 462.215

4.1.3 Ontvangen uitkeringen personeel

4.1.3.2 Uitkeringen van het Vervangingsfonds

307.942 - 248.210

4.1.3.3 Overige uitkeringen personeel 151.701 - 179.950

Af: Ontvangen uitkeringen personeel

459.643 - 428.160

Totaal personele lasten 7.341.825 7.202.986 7.284.101

* Specificatie overig personele lasten

(Na)scholing 63.470 80.000 83.599

Kosten BGZ 40.258 44.000 40.098

Premiedifferentiatie 18.284 - -

Verrekening uitkeringen 36.642 40.000 38.421

Kosten besparing WHK - - 36.300

Overige personele lasten 25.987 52.180 31.656

184.641 216.180 230.073

4.1 2017 Begroot 2017 2016Personeelslasten

2017 Begroot 2017 2016


Jaarrekening 2017


Gemiddeld aantal werknemers (personen)

Bestuur / Management 7 6

Personeel primair proces 96 98

Ondersteunend personeel 61 62

Totaal gemiddeld aantal werknemers 164 166

€ € € € € €

4.2.2 Afschrijvingen op materiële vaste

activa * 190.268 184.802 179.793

Totaal afschrijvingen 190.268 184.802 179.793

€ € € € € €

Gebouwen 14.475 15.791 11.988

Inventaris en apparatuur 161.887 157.273 160.106

Overige materiële vaste activa 13.906 11.738 7.700

190.268 184.802 179.794

€ € € € € €

4.3.1 Huur 9.321 6.000 5.949

4.3.3 Klein onderhoud 79.984 60.000 81.143

4.3.4 Energie en water 136.994 138.000 138.236

4.3.5 Schoonmaakkosten 156.783 156.500 150.756

4.3.6 Belastingen en heffingen 26.552 34.500 31.329

4.3.7 Dotatie onderhoudsvoorziening 74.039 70.329 74.039

4.3.8 Overige huisvestingslasten 11.421 15.000 13.373

Totaal huisvestingslasten 495.094 480.329 494.825

Afschrijvingen 2017 Begroot 2017 2016

* Specificatie afschrijvingen op

materiële vaste activa

4.3 Huisvestingslasten

4.2

2016

Het gemiddeld aantal werknemers bedraagt 164 in 2017 (2016: 166). Hieronder is de onderverdeling te vinden van

het gemiddeld aantal werknemers.

2017 2016

2017 Begroot 2017

2017 Begroot 2017 2016


Jaarrekening 2017


€ € € € € €

4.4.1 Administratie en beheerlasten * 159.016 149.900 170.505

4.4.2 Inventaris en apparatuur 18.948 23.500 26.467

4.4.3 Leer- en hulpmiddelen 198.746 224.050 234.017

4.4.5 Overige lasten ** 455.916 325.900 380.255

Totaal overige lasten 832.626 723.350 811.244

€ € € € € €

Administratie en beheerslasten 107.456 111.900 116.472

Reis- en verblijfkosten 16.983 11.500 11.643

Telefoon- en portokosten 30.791 25.000 39.699

Kantoorartikelen 3.786 1.500 2.692

159.016 149.900 170.505

€ € € € € €

Wervingskosten 81.220 17.500 17.275

Representatiekosten 12.644 21.000 28.297

Huishoudelijke kosten 24.889 21.000 25.824

Bijzondere activiteiten 66.496 22.000 39.591

Contributies 9.027 16.000 13.686

Abonnementen 5.753 5.200 5.743

Medezeggenschapsraad 2.465 1.800 1.234

Verzekeringen 6.133 6.200 28.911

Reproductiekosten, drukwerk 42.697 43.000 51.030

Toetsen en testen 14.803 6.500 5.858

Culturele vorming 4.132 10.000 3.958

Schoolzwemmen 29.623 30.000 29.358

Kantinekosten 9.591 10.000 9.970

Examenkosten 7.632 6.000 6.197

Public Relations 7.201 13.000 14.483

Uitgaven overige geldstromen 34.660 15.000 40.613

Overige overige lasten 96.951 81.700 58.227

455.916 325.900 380.255

Seperate specificatie kosten instellingsaccountant

€ € € € € €

4.4.1.1.1 Controle van de jaarrekening 4.668 4.400 3.630

4.668 4.400 3.630

Uitsplitsing honoraria naar accountantskantoor

* Specificatie administratie en

beheerlasten

2017 Begroot 2017 2016

4.4

2017 Begroot 2017 2016

In het boekjaar zijn de volgende bedragen aan accountantshonoraria (reeds onderdeel van 4.4.1) ten laste van het

resultaat gebracht:

2017 Begroot 2017 2016

Alle hierboven opgesomde werkzaamheden zijn verricht door hetzelfde accountantskantoor in het huidig en/of vorig

boekjaar.

** Specificatie overige lasten

Overige lasten 2017 Begroot 2017 2016


Jaarrekening 2017


Honoraria met betrekking tot de werkzaamheden


€ € € € € €

6.1.1 Rentebaten en soortgelijke

opbrengsten 37.329 70.000 60.995

Totaal financiële baten 37.329 70.000 60.995

€ € € € € €

6.2.1 Rentelasten en soortgelijke lasten 9.403 12.000 11.059

Totaal financiële lasten 9.403 12.000 11.059

6.1 Financiële baten

Financiële lasten6.2

Begroot 2017 2016

Bovenstaande accountantshonoraria zijn verwerkt op basis van het lastenstelsel.

Bovenstaande honoraria betreffen uitsluitend de werkzaamheden die bij de stichting zijn uitgevoerd door

accountantsorganisaties en externe accountants zoals bedoeld in art. 1, lid 1 Wta (Wet toezicht

accountantsorganisaties). De kosten voor de controle zijn inclusief bekostiging en omzetbelasting.

2017 Begroot 2017 2016

2017


Jaarrekening 2017


€ € €

2.1.1 Algemene reserve (publiek) -160.351

2.1.2 Bestemmingsreserves (publiek)

2.1.2.10 Reserve nulmeting -19.558

2.1.2 Totaal bestemmingsreserves publiek -19.558

Totaal bestemmingsreserves -19.558

Totaal resultaat -179.909

Resultaat 2017

(VOORSTEL) BESTEMMING VAN HET RESULTAAT


Jaarrekening 2017


GESEGMENTEERDE STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2017


PO

€ € € € € €

3 Baten


3.2 Overheidsbijdragen en -


3.5 Overige baten 200.780 117.592 151.858

Totaal baten 6.318.605 5.925.387 6.434.150

4 Lasten


4.2 Afschrijvingen 138.706 136.202 130.934


4.4 Overige lasten 577.286 472.308 541.783

Totaal lasten 6.494.438 6.312.887 6.440.216

Saldo baten en lasten * -175.833 -387.500 -6.066

6 Financiële baten en lasten 21.782 45.240 38.954

Totaal resultaat * -154.050 -342.260 32.887

* (-/- is negatief)

2017 Begroot 2017 2016


Jaarrekening 2017


GESEGMENTEERDE STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2017


VO

€ € € € € €

3 Baten


3.2 Overheidsbijdragen en -subsidies

overige overheden 37.692 49.000 111.654

3.5 Overige baten 44.770 41.000 41.162

Totaal baten 2.333.373 2.279.826 2.338.927

4 Lasten


4.2 Afschrijvingen 51.562 48.600 48.859


4.4 Overige lasten 255.339 251.042 269.461

Totaal lasten 2.365.375 2.278.580 2.329.746

Saldo baten en lasten * -32.002 1.246 9.181

6 Financiële baten en lasten 6.144 12.760 10.983

Totaal resultaat * -25.857 14.006 20.163

* (-/- is negatief)

Resultaat op bedrijfsniveau

Totaal resultaat PO -154.050 -342.260 32.887

Totaal resultaat VO -25.857 14.006 20.163

-179.907 -328.254 53.050

2017 Begroot 2017 2016

Totaal resultaat op bedrijfsniveau

(zie Staat van baten en lasten)


Jaarrekening 2017


GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM

Samenwerking SBO en SO

In het voorjaar van 2018 zijn vergevorderde plannen uitgewerkt om de school SO Markerichtersveld van De

Onderwijsspecialisten m.i.v. 1 augustus 2018 in te laten huizen bij de SBO-school De Prinsenhof van CSO aan

de Mr. Van Hasseltlaan 57 te Apeldoorn. Deze ‘inwoning’ blijft in de visie van beide besturen én aansluitend op

de zich ontwikkelende samenwerking tussen het so en sbo in Apeldoorn, niet beperkt tot uitsluitend huisvesting,

maar kent als hoofddoelstelling een intensieve verkenning op verdere onderwijsinhoudelijke samenwerking in

het kader van de “Beleidsregel experimenten regulier en speciaal onderwijs”. In die visie is het streven om te

komen tot een breed gespecialiseerde basisschool, waarin de onderwijsbehoefte van de leerlingen leidend is en

niet hun ‘labeltje’. In die lijn past onze gedachte om ook het overig Apeldoorns basisonderwijs nauw mee te

laten delen in de expertise en kennis van dit samenwerkingsconstruct.


Jaarrekening 2017


De verbonden partijen die toegelicht dienen te worden, zijn hieronder opgenomen.

Verbonden partij, meerderheidsdeelneming

Code Eigen Resultaat Verklaring Conso-

Juridische Statutaire activi- vermogen jaar Omzet art. 2:403 lidatie

Statutaire naam vorm 2017 zetel teiten 31-12-2017 2017 2017 BW ja/nee ja/nee

€ € €

Stichting Vrienden van

de Zonnehoek Stichting Apeldoorn 4 1.950 998 1.075 Nee Nee

Totaal 1.950 998 1.075

Code activiteiten: 1. contractonderwijs, 2. contractonderzoek, 3. onroerende zaken, 4. overige

Verbonden partij, minderheidsdeelneming

Code

Juridische Statutaire activi- Deelname

Statutaire naam vorm 2017 zetel teiten percentage

Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Apeldoorn PO Stichting Apeldoorn 4 0%

Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Apeldoorn VO Stichting Apeldoorn 4 0%

Code activiteiten: 1. contractonderwijs, 2. contractonderzoek, 3. onroerende zaken, 4. overige

VERBONDEN PARTIJEN


Jaarrekening 2017


De subsidies die toegelicht dienen te worden, zijn hieronder opgenomen.

G1-A Beknopt gespecificeerd

Omschrijving Prestatie

Kenmerk Datum afgerond?

Subsidie voor studieverlof 851874-1 20-09-2017 Ja

Subsidie voor studieverlof 855191-1 20-10-2017 Ja

VERANTWOORDING SUBSIDIES

Toewijzing


Jaarrekening 2017


Aantal complexiteitspunten per instellingscriteria: 2017

Gemiddelde totale baten 4

Gemiddeld aantal leerlingen, deelnemers of studenten 1

Gewogen aantal onderwijssoorten of sectoren 4

Totaal aantal complexiteitspunten 9

Bezoldigingsklasse D

Bezoldigingsmaximum 141.000€

De indeling van de rechtspersonen of instellingen over de bezoldigingsklassen gebeurt op basis van drie

generieke instellingscriteria te weten:

(a) de gemiddelde totale baten per kalenderjaar

(b) het gemiddelde aantal leerlingen, deelnemers of studenten, en

(c) het gewogen aantal onderwijssoorten of -sectoren.

Deze instellingscriteria bieden een weergave van de zwaarte van de functie van de topfunctionaris gebaseerd op

functiewaarderingsverhoudingen. Gezamenlijk geven de criteria een indicatie van de complexiteit van de

betreffende bestuursfunctie.

Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) in

werking getreden. De WNT schrijft voor dat de beloning van topfunctionarissen verantwoord dient te worden in de

jaarrekening, ook als de beloning beneden de norm blijft. Voor overige functionarissen geldt publicatieplicht alleen

als de norm overschreden wordt.

WNT: WET NORMERING BEZOLDIGING TOPFUNCTIONARISSEN PUBLIEKE EN SEMIPUBLIEKE SECTOR

Indeling en bezoldigingsklasse

Complexiteitspunten

Afwijkende bezoldiging

Er is geen afwijkende bezoldiging van toepassing voor het verslagjaar 2017.

Voor ieder criterium wordt een schaal gehanteerd. Uit de score op die schaal volgt een aantal

complexiteitspunten. Het totaal van deze complexiteitspunten bepaalt in welke bezoldigingsklasse de

rechtspersoon of instelling valt en welk bezoldigingsmaximum daarmee van toepassing is op de

topfunctionaris(sen). Voor de bepaling van de complexiteitspunten verwijzen wij naar de Regeling bezoldiging

topfunctionarissen OCW-sectoren.


Jaarrekening 2017


Toezichthouders

Aanhef Voorletters Tussenvoegsel Achternaam Functie(s)

De heer R.C.H. Steneker Voorzitter Raad van Toezicht

De heer L.K. van Oorspronk Lid Raad van Toezicht

De heer P.J.H. Bouwsema Lid Raad van Toezicht

Topfunctionarissen en gewezen topfunctionarissen met een bezoldiging van € 1.500 of minder

De volgende topfunctionarissen en gewezen topfunctionarissen met een bezoldiging van € 1.500 of minder

zijn in de tabel hieronder opgenomen.



Jaarrekening 2017


Bestuurder

Dienstbetrekking Ja Ja Ja Ja

Aanhef De heer De heer De heer De heer

Voorletters D.J. M.J. C. N.P.

Tussenvoegsel van de van

Achternaam Rensink Zanten Winter Gemeren

Functievervulling in 2017

Functie(s)

Voorzitter Raad

van Bestuur

Lid van Raad

van Bestuur

Lid van Raad

van Bestuur

Lid van Raad

van Bestuur

Aanvang functie in verslagjaar 01-05 01-01 01-01 01-01

Afloop functie in verslagjaar 31-12 31-12 31-08 31-12

Taakomvang (fte) 0,300 1,000 1,000 0,608

Gewezen topfunctionaris Nee Nee Nee Nee

Bezoldiging 2017

Beloning plus belastbare onkostenvergoeding 19.616 86.654 58.596 52.903

Beloningen betaalbaar op termijn 3.316 13.413 8.942 7.394

Subtotaal bezoldiging 22.932 100.067 67.538 60.297

Onverschuldigd betaald bedrag bezoldiging - - - -

Totale bezoldiging 22.932 100.067 67.538 60.297

Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum

28.393 141.000 93.871 85.770

Gegevens 2016

Aanvang functie vorig verslagjaar 01-01 01-01 01-01

Afloop functie vorig verslagjaar 31-12 31-12 31-12

taak omvang vorig verslagjaar (fte) 1,000 1,000 0,900

Beloning plus belastbare onkostenvergoeding in

vorig verslagjaar - 84.318 83.120 72.915

Beloningen betaalbaar op termijn in vorig

verslagjaar - 11.147 11.147 10.611

Totale bezoldiging in vorig verslagjaar - 95.465 94.267 83.526

Uitkeringen wegens beëindiging dienstverband in 2017

Niet van toepassing, er zijn geen uitkeringen wegens beëindiging dienstverband in 2017.


Niet van toepassing, er zijn geen leidinggevend topfunctionarissen zonder dienstbetrekking maand 1- 12 van de

functievervulling.

Niet van toepassing, er zijn geen niet-topfunctionarissen boven de norm.

Leidinggevend topfunctionaris zonder dienstbetrekking maand 1 - 12 van de functievervulling

Toezichthoudend topfunctionaris

Leidinggevend topfunctionaris met dienstbetrekking of zonder dienstbetrekking vanaf 13e maand

van de functievervulling en gewezen topfunctionaris

De volgende leidinggevend topfunctionarissen met dienstbetrekking of zonder dienstbetrekking vanaf

13e maand van de functievervulling en gewezen topfunctionarissen zijn in de tabel hieronder

Niet van toepassing, er zijn geen toezichthoudend topfunctionarissen.

Niet-topfunctionarissen boven de norm


Jaarrekening 2017


Rechten

Er zijn geen niet uit balans blijkende rechten die hier moeten worden toegelicht.

Verplichtingen

De volgende niet uit balans blijkende verplichtingen worden hieronder toegelicht.

Nr. Omschrijving

Loop-

tijd

Bedrag

per

maand

Bedrag

verslag-

jaar

Bedrag

< 1 jaar

Bedrag

1 - 5 jaar

Bedrag

totaal

Mnd € € € € €

1 Ricoh kopieerapparatuur (De Zonnehoek) 11-11-15 t/m 11-11-20 60 1.301 15.612 15.612 29.923 45.535

2 Canon kopieerapparatuur (De Prinsenhof) 14-04-16 t/m 14-04-21 60 604 7.248 7.248 16.912 24.160

3 Canon kopieerapparatuur (De Boog) 19-03-14 t/m 19-03-20 72 360 4.320 51.840 5.400 57.240

Periode van t/m

NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN


Jaarrekening 2017


Plaats, datum

Stichting Christelijk Speciaal Onderwijs Apeldoorn

Raad van Bestuur

Voorzitter : D.J. Rensink

Lid : M.J. van Zanten

Lid : N.P. van Gemeren

Raad van Toezicht

Voorzitter : R.C.H. Steneker

Lid : L.K. van Oorspronk

Lid : P.J.H. Bouwsema

ONDERTEKENING DOOR BESTUURDERS EN TOEZICHTHOUDERS


Jaarrekening 2017


OVERIGE GEGEVENS


Jaarrekening 2017


Er is statutair niets geregeld inzake de bestemming van het resultaat.

STATUTAIRE BESTEMMING VAN HET RESULTAAT


Jaarrekening 2017


Naam:

Adres:

Telefoon:

Internetsite:

Bestuursnummer:

Contactpersoon:

E-mailadres:

BRIN-nummers: 01FJ De Prinsenhof

02VX De Zonnehoek

15DN De Boog

D.J. Rensink

[email protected]

GEGEVENS OVER DE RECHTSPERSOON

055-5889889

Meester van Hasseltlaan 57, 7316 DK Apeldoorn

Stichting Christelijk Speciaal Onderwijs Apeldoorn

72464

www.cso-apeldoorn.nl


Jaarrekening 2017


BIJLAGEN


Jaarrekening 2017


1.1.3 Financiële vaste activa

1.1.3.7.3 Overige obligaties

coupon nominale aankoop markt boek

Omschrijving datum waarde waarde waarde waarde %

4,625% EIB MTN 04/20 15-apr 250.000 264.250 279.231 252.591 4,625

7,5% Nederland 93/23 15-jan 45.379 64.302 62.826 51.056 7,500

0% rabo rente clicker 10/20 9-jul 117.000 126.360 132.818 121.011 0,000

3% BNG 11/21 24-okt 500.000 554.200 559.799 527.100 3,000

3,875% BNG 09/19 4-nov 500.000 582.000 540.088 527.333 3,875

1,25% EIB 14/26 13-nov 250.000 267.750 268.030 265.975

1.662.379 1.858.862 1.842.792 1.745.067

1.2.3 Effecten

1.2.3.2 Obligaties

coupon nominale aankoop markt boek

Omschrijving datum waarde waarde waarde waarde %

0% rabobank infl.08/18 30-mei 250.000 253.750 253.425 250.625 0,000

0,85% BNG Valuta 12/18 9-mei 250.000 253.000 250.000 250.600 0,850

500.000 506.750 503.425 501.225

SPECIFICATIE BALANSPOSTEN


Jaarrekening 2017


2.1

Mutaties 2017

2.1.1.1 Algemene reserve (publiek) Stand Resultaat Overige Stand

01-01-2017 mutaties 31-12-2017

€ € € €

01 De Prinsenhof 3.218.132 26.513 - 3.244.645

02 De Zonnehoek 2.171.766 -73.922 - 2.097.843

04 De Boog 512.776 -233 - 512.544

99 Bestuur 320.523 -112.709 - 207.815

Totaal Algemene reserve 6.223.198 -160.351 - 6.062.847

2.1.1.2 Bestemmingsreserves (publiek)

Mutaties 2017

2.1.1.2.10 Reserve nulmeting Stand Resultaat Overige Stand

01-01-2017 mutaties 31-12-2017

€ € € €

01 De Prinsenhof 27.032 -12.353 - 14.679

02 De Zonnehoek 19.960 -6.375 - 13.585

04 De Boog 2.760 -830 - 1.930

Totaal Reserve nulmeting 49.751 -19.558 - 30.194

RESERVES EN VOORZIENINGEN PER KOSTENPLAATS

Reserves


Jaarrekening 2017


2.2

2.2.1 Personeelsvoorzieningen

Mutaties 2017

2.2.1.2.2 Stand Dotatie Onttrekking Vrijval Stand

01-01-2017 31-12-2017

€ € € € €

04 De Boog 6.710 3.882 - - 10.592

6.710 3.882 - - 10.592

Mutaties 2017

2.2.1.4 Jubileumvoorziening Stand Dotatie Onttrekking Vrijval Stand

01-01-2017 31-12-2017

€ € € € €

01 De Prinsenhof 31.479 5.043 4.844 - 31.678

02 De Zonnehoek 88.977 17.794 2.782 - 103.989

04 De Boog 31.758 5.885 1.099 - 36.544

Totaal Jubileumvoorziening 152.215 28.722 8.725 - 172.212

2.2.3 Voorzieningen groot onderhoud

Mutaties 2017

2.2.3.1.1 Voorziening Gebouwen Stand Dotatie Onttrekking Vrijval Stand

01-01-2017 31-12-2017

€ € € € €

01 De Prinsenhof 343.794 5.765 10.285 - 339.274

02 De Zonnehoek 29.664 38.369 13.763 - 54.270

04 De Boog 43.606 29.905 33.026 - 40.485

Totaal Voorziening Gebouwen 417.064 74.039 57.074 - 434.029

Totaal Voorziening Levensfasebewust

personeelsbeleid

Voorziening Levensfasebewust

personeelsbeleid

Voorzieningen


Jaarrekening 2017


Kpl 01FJ/De Prinsenhof

€ € € €

3 Baten

3.1 Rijksbijdragen OCW 1.822.456 2.067.201

3.2 Overheidsbijdragen en -subsidies overige overheden 30.341 31.053

3.5 Overige baten 44.101 42.604

Totaal baten 1.896.898 2.140.858

4 Lasten

4.1 Personeelslasten 1.580.393 1.652.474

4.2 Afschrijvingen 42.070 43.791

4.3 Huisvestingslasten 146.010 164.894

4.4 Overige lasten 114.266 144.915

Totaal lasten 1.882.739 2.006.074

Saldo baten en lasten * 14.159 134.784


6.2 Financiële lasten - 13

Saldo financiële baten en lasten * - -13 - -

Totaal resultaat * 14.159 134.771

*(- is negatief)

D6 STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2017 PER KOSTENPLAATS

2017 2016


Jaarrekening 2017


Kpl 02VX/De Zonnehoek

€ € € €

3 Baten


3.2 Overheidsbijdragen en -subsidies overige overheden 30.771 530

3.5 Overige baten 156.326 108.975

Totaal baten 4.421.353 4.293.013

4 Lasten




4.4 Overige lasten 430.685 344.512

Totaal lasten 4.501.652 4.291.564

Totaal resultaat * -80.299 1.449

*(- is negatief)


2017 2016


Jaarrekening 2017


Kpl 15DN/De Boog

€ € € €

3 Baten


3.2 Overheidsbijdragen en -subsidies overige overheden 37.692 111.654

3.5 Overige baten 44.671 41.083

Totaal baten 2.333.274 2.338.848

4 Lasten




4.4 Overige lasten 246.219 254.695

Totaal lasten 2.334.336 2.289.533

Saldo baten en lasten * -1.062 49.315


6.2 Financiële lasten - 8

Saldo financiële baten en lasten * - -8

Totaal resultaat * -1.062 49.307

*(- is negatief)


2017 2016


Jaarrekening 2017


Kpl 99/Bestuur

€ € € €

3 Baten

3.5 Overige baten 453 359

Totaal baten 453 359

4 Lasten

4.1 Personeelslasten 99.632 115.672

4.4 Overige lasten 41.455 67.122

Totaal lasten 141.087 182.794

Saldo baten en lasten * -140.634 -182.435


6.1 Financiële baten 37.329 60.995

6.2 Financiële lasten 9.403 11.037

Saldo financiële baten en lasten 27.926 49.958

Totaal resultaat * -112.708 -132.477

*(- is negatief)


2017 2016


Jaarverslag 2017 - cso-apeldoorn.nl · Jaarrekening 2017 72464 / Stichting Christelijk Speciaal...

Documents

Transcript of Jaarverslag 2017 - cso-apeldoorn.nl · Jaarrekening 2017 72464 / Stichting Christelijk Speciaal...