Jaarverslag 2009

AB-er Thijmen de Vries

Samen zijn wijAB Fryslân & Noord-Holland

Het kan u alleen al door deomslag van dit jaarverslag niet zijn ontgaan: de AB’s Fryslân en Noord-Holland zijn in 2009 gefuseerd tot de Coöperatie AB Fryslân & Noord-Holland. Samen kunnen we beter inspelen op nieuwe ontwikkelingen en vragen vanuit de markt. En daar-door zijn we in de toekomst in staat

onze kerntaak, die van de bedrijfsverzorging maar ook het brede pakket van personeeldiensten, nog beter waar te maken.

Aan het fusieproces hebben beide ledenraden in juni hun definitieve goedkeuring gegeven. Daarmee was de fusie rond en de samenvoeging werd met terugwerkende kracht per 1 januari 2009 een feit. Dit is dan ook het eerste jaarverslag van het nieuwe AB Fryslân & Noord-Holland.

Het goede gevoel is over en weer alleen maar gegroeid. Het type mensen aan weerszijden van de Afsluitdijk blijkt goed bij elkaar te passen. We delen een zelfde mentaliteit en er is in alle opzichten een korte afstand tussen Middenmeer en Sneek. Maar vooral de geweldige inzet van onze medewerkers heeft eraan bijgedragendat de twee organisaties snel en harmonieus zijn gegroeid tot een nieuwe, stevige organisatie: samen zijn wij nu één AB! En daar mogen we met recht trots op zijn.

In de nieuw gekozen structuur vinden de bedrijfsacti-viteiten plaats in werkmaatschappijen die functionerenonder 100% verantwoording van de coöperatie. Daarnaast blijven de handelsnamen AB Fryslân en AB Noord-Holland overeind voor alle dienstverlening zodat de regionale herkenbaarheid bij leden enmedewerkers gewaarborgd blijft.

Hoewel we in dit economisch moeilijke jaar de gebudget-teerde omzet niet hebben gerealiseerd hebben we 2009 toch met een positief financieel resultaat kunnen afsluiten.Hiermee heeft de nieuwe coöperatie een alleszins bewogen jaar op een goede manier kunnen afronden.

Willem TabakVoorzitter coöperatie AB Fryslân & Noord-Holland

Willem Tabak

AB-er Oedzen Paauw 2

AB Fryslân & Noord-Holland komt crisisjaar 2009 goed door

Dat AB als uitzendorganisatie actief is in een zeerconjunctuurgevoelige markt is in 2009 duidelijk naar voren gekomen. Bij een neergaande economie schrappenbedrijven als eerste in tijdelijke, flexibele arbeidsplaatsen. Tegen die achtergrond is AB tevreden met het resultaat over 2009. Positief is dat de fusie van AB Fryslân enAB Noord-Holland in 2009 uitstekend is verlopen.

Profijt van nieuwe dienstenOver 2009 kende AB Fryslân & Noord-Holland binnen de agrarische sector een stabiele afname van uren. Het verlies aan omzet inarbeidsuren boekten we vooral buiten de agrarische sector. Dit verlies werd deels gecompenseerd door omzetgroei van nieuwe diensten als HRM en Payroll. Daaruit blijkt dat het ingezette beleid om onze dienstverlening te verbreden succes boekt. Deze nieuwe diensten dragen bij aan de winstgevendheid van AB. Ook konden we profiteren van de groeiende vraag naar re-integratiedienstverlening,die zich voordoet in een neergaande economie.

Fusie loontVan de fusie hebben we de eerste vruchten al kunnen plukken. Schaalvoordelen leveren een besparing op de inkoop. Nieuwe diensten nemen een grote vlucht en hebben bijgedragen aan de winstgevendheid van onze organisatie. AB Fryslân & Noord-Holland profiteert ervan dat het met een breed pakket aan diensten actiefis in heel verschillende sectoren, markten en regio’s. In totaal zijn er in 2009 bij AB 3,3 miljoen arbeidsuren afgenomen, tegenover3,5 miljoen uren in 2008 van de twee ‘oude’ AB’s samen.

Recessie De economische crisis begon in 2008 en zette door in 2009 tot een recessie. Harde klappen vielen er met name in de land- en tuinbouw en in de bouw- en transportsector. Voor het eerst sinds jaren daalde bij AB de omzet, maar met ‘slechts’ 4%. AB presteerde veel beter dan de rest van de uitzendbranche die 23% minder uren omzette dan in 2008. AB koos ervoor in bepaalde omstandigheden ‘mee te bewegen’ met de markt en daarmee klanten en leden van dienst te zijn.

Wankel evenwicht op arbeidsmarkt Wisten we een paar jaar terug bij wijze van spreken niet waar we de mensen vandaan moesten halen om aan de vraag te voldoen, nu is er meer rust op de arbeidsmarkt. Dit komt het selectieproces bij de werving van vaste en tijdelijke arbeidskrachten ten goede.Er is een betere balans tussen vraag en aanbod ontstaan. Al is

het een wankel evenwicht. Door vergrijzing en natuurlijk verloop kan de vraag naar arbeid binnen enkele jaren weer snel toenemen. Om die reden steunt AB projecten als het Mobiliteitscentrum Friesland (MF) en het Mobiliteitscentrum Glastuinbouw (MG). Het MG doet er alles aan om ontslagen werknemers voor de agrarische sector te behouden. Uiter-aard investeert AB continu in eigen medewerkers, of het nu gaat om scholingsmogelijkheden of arbeids-voorwaarden: goed werkgeverschap en behoud van kennis en vakman-schap binnen de eigen organisatie staan voorop.

Europese medewerkersDe markt voor Europese medewerkers heeft zich in 2009 gestabiliseerd. Nu schaarste afneemt, neemt de kwaliteit van de beschikbare mede-werkers uit Europa toe. En dat is positief. Er is

voldoende woningaanbod om de buitenlandse medewerkers goed te huisvesten. AB zorgt ervoor dat de woningen voldoen aan het keurmerk Certified Flex Home dat de kwaliteit van fatsoenlijke huisvesting borgt.

AB Fryslân & Noord-Hollandintegreert CBABDe CBAB is in de loop van 2009 geïnte-greerd in AB Fryslân & Noord-Holland, in 2010 volgt de verdere formalisering. De CBAB ondersteunde als backoffice verschillende AB’s in Nederland. Tot de taken behoorden onder meer de financiële- en personeelsadministratie en IT. Door deze taken binnenshuis te halen, is AB in staat de leden en klanten beter van dienst te zijn en kan sneller ingespeeld worden op ontwik-kelingen in de markt. Naast AB Noord-Holland en AB Fryslân maken nog drie AB’s gebruik van deze nieuwe afdeling.

3

Samen sterk in verschillende markten

Eén organisatie in verschillende markten De fusie had geen personele conse-quenties. Ook onveranderd bleven de verschillen tussen de markten in Fries-land en Noord-Holland. Deze werden duidelijk zichtbaar bij de gevolgen van de economische recessie. In Noord-Holland ligt het accent vooral op land- en tuinbouw: 60 procent van de personeelsdienstverlening van AB is er agrarisch georiënteerd, tegenover 25 procent in Friesland. De agrarische

bedrijven in Noord-Holland, zoals de glastuinbouw en de bollensector, zijn arbeidsintensiever dan die in Friesland met z’n vele melkveehoude-rijen. In Friesland liggen de activiteiten van AB voornamelijk buiten de agrarische sector; vooral in de techniek, transport en bouw. Sectoren die in 2009 harde klappen te verduren kregen. Al in de eerste helft van 2009 werden hier door onze klanten veel minder arbeidsuren afgenomen. In Noord-Holland was van een verminderde vraag naar arbeidskrachten toen nog niets te merken. Integendeel, de continue vraag naar arbeid in de agrarische sector bleef stabiel en er was in de breedte zelfs nog sprake van groei. Deze stijgende vraag compenseerde voor een deel de teruggang in de Friese regio. Pas in de tweede helft van 2009 vermin-derde ook in Noord-Holland de vraag. De daling ging wel minder hard dan gemiddeld in de rest van Nederland. Noord-Holland is relatief gezien

In 2009 fuseerden AB Fryslân en AB Noord-Holland tot AB Fryslân & Noord-Holland. Aan de ‘voorkant’ verandert er voor klanten en leden weinig. Afgezien van de betere dienstverle-ning dankzij de samenwerking achter de schermen. De twee gefuseerde AB’s blijven onder hun eigen namen opereren, dichtbij de klant. In Beverwijk is de elfde vestiging geopend waarmee de gebiedsdekking nog beter gewaarborgd is.

% u

reno

ntw

ikke

ling

-30%

-25%

-20%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

2007 2008 20090

10.000

(x1000 �)

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

2007 2008 20090

100

200

300

400

500

600

700

800

(x1000 �)

Grafiek 3. Marktontwikkeling ABU/AB per periode van 4 weken

Grafiek 1. Omzetontwikkeling AB Fryslân & Noord-Holland

Toelichting grafiek 2De omzet van de AB HRM groeit gestaag. Deze adviesorga-nisatie behartigt voornamelijk zaken als Re-integratie (zowel detachering van consulenten als het zelfstandig uitvoeren van iro-trajecten), Werving & Selectie en het uitvoeren van advies (veiligheidsadvies R.I.&.E / verzuimbegeleiding).

Toelichting grafiek 3In 2009 daalde de urenomzet van de landelijke uitzend-branche met gemiddeld maar liefst 21% (ABU). AB daarentegen wist dit te beperken tot een kleine 4,4%.

Grafiek 2. Omzetontwikkeling AB HRM

n Bedrijfsverzorging n Detachering n STAPn Uitzenden n Payroll n Totaal

n HRM

n AB Fryslân & Noord-Holland n ABU urenontwikkeling

AB-er Ronald Dortmund

4

Fusie uit kracht

Dat de twee organisaties achter de voordeur samenwerken, samen inkopen en investeren is uiteindelijk in het belang van onze

afnemers. De dienstverlening wordt alleen maar beter en professioneler. Het is daarmee echt een fusie uit kracht.

een economisch sterke regio: over de hele breedte van de arbeidsmarkt reageert Noord-Holland wat trager op neergang dan gemiddeld. Daar staat tegenover dat in Friesland de economie sneller verslechtert.

Waar al in de eerste helft van 2009 Friesland de wind tegen had, volgde Noord-Holland in het tweede halfjaar. Opmerkelijk genoeg op een moment dat in Friesland de neergang zich al stabiliseerde en er zelfs weer sprake was van lichte groei. Deze tegengestelde bewegingen in Friesland en Noord-Holland droegen bij aan de stabiliteit van AB als geheel. De fusie bewijst daarmee in de praktijk in moeilijke tijden z’n meerwaarde. Het lijkt erop dat als in de ene regio de vraag afneemt er in de andere regio juist sprake is van groei.

Agrarische sector: moeilijk jaarDat de vraag naar arbeid vanuit de land- en tuinbouw in 2009 constant is gebleven, wil niet zeggen dat het goed gaat met de agrarische sector. Integendeel. Bij veel agrarische ondernemers stond het inkomen sterk onder druk. Zo daalde de melkprijs naar een diepterecord. De melkvee-houderij had het dan ook zwaar te verduren. Waar in andere sectoren al snel de productie vermindert, arbeidstijdverkorting wordt ingevoerd, banen worden geschrapt en investeringen worden uitgesteld, is in de agrarische sector de ‘reactietijd’ op economische ontwikkelingen een stuk trager. Het werk moet nu eenmaal af, de koeien gemolken en de oogst van het land. De recessie zorgde vanuit de agrarische sector dus niet voor substantieel minder vraag naar arbeidskrachten. Maar het effect van de inkomensdruk kan zich in de toekomst nog gaan manifesteren.

Nr. Naam Omzet 2009 Omzet 2009 t.o.v. 2008

1 (1) Randstad 2.963 -21%

2 (2) USG People 1.330 -23%

3 (4) Manpower 452 -16%

4 (3) Adecco Group Nederland 449 -21%

5 (5) AB Nederland 364 -5%

6 (6) IT-Staffing Groep 347 -6%

7 (8) Timing 187 -8%

8 (-) Harvey Nash 155 -30%

9 (-) Maandag 146 29%

10 (10) Brunel 139 -10%

2009 2008

Aantal Deelnemers 4.505 4.710

% Deelnemers gebruik gemaakt van hulp 10,63% 10,83%

Uren hulp per deelnemer 39,27 42,31

Uren per ziektegeval 369,38 390,63

4. Omzetranglijst

5. Kerngegevens Reductieregeling

Toelichting tabel 5Inherent aan de afname van het aantal landbouwbedrijven daalt het aantal deelnemers aan de ziekte reductie regeling.

20%

13%

51%

11%5%

6. Opbouw medewerkers AB Fryslân & Noord-Holland

n Bedrijfsverzorging n STAPn Detachering n Payrolln Uitzenden

n AB Fryslân & Noord-Holland n ABU urenontwikkeling

Ondanks recessie, veel aandacht voor leden en klantenHoewel het economisch misschien een minder jaar is geweest, heeft AB toch veel aandacht besteed aan haar leden en klanten. Zo zijn er een aantal ledenseminars georganiseerd en hebben we met diverse salesac-ties onze dienstverlening onder de aandacht gebracht. We vinden het tenslotte belangrijk te blijven inves-teren in onze leden en klanten, in goede en in minder goede tijden.

AB-er Gerrit Huurneman

5

We blijven er samen voor gaan

Goede en veilige werkomgeving AB biedt de medewerkers volop de mogelijkheid zichzelf te laten scholen en te ontwikkelen. Dat is in het belang van de werknemers zelf en noodzakelijk omdat er zich op de werkvloer continu veranderingen voordoen. Daarbij luisteren we ook goed naar de wensen van onze op-drachtgevers. Ook aan de zorg voor een goede en veilige werkomgeving wordt veel aandacht besteed.

Naast het verstrekken van veilige kleding en materiaal is ook op dit punt voorlichting en scholing aan werknemers van wezenlijk belang. In navolging van Noord-Holland is de cursus ‘Veiligheid langs de weg’, bedoeld voor iedereen die op of langs de weg werkt afgelopen jaar ook in Friesland van start gegaan. Ook verzorgen we zelf de opleiding voor het VCA-certificaat. VCA staat voor Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers. Met het doorlopen van deze opleiding raken werknemers bekend met de risico’s op de werkplek en weten hoe ze veilig kunnen werken.

Naast de reguliere cursussen is er ook veel belangstelling voor de oplei-dingen Young Greens, Young Farmers

AB Fryslân & Noord-Holland streeft naar goed werkgever-schap. De nieuwe organisatie behoudt ook op dit punt de kernwaarden van z’n twee voorgangers. Op de huidige, snel veranderende, arbeidsmarkt blijft investeren in onze mede-werkers een speerpunt. Samen – met onze klanten en leden – gaan we voor de lange termijn. De waardering voor onze AB’ers laten we waar mogelijk blijken.

en BBL Bedrijfsverzorging. Ruim 120 medewerkers nemen deel aan deze opleidingen. Voor AB een belangrijke ontwikkeling om in detoekomst aan de vraag naar specialisme te kunnen blijven voldoen.

Arbeidsvoorwaarden In 2009 vonden er geen ingrijpende wijzigingen plaats in de arbeids-voorwaarden. De in 2008 afgesloten CAO Bedrijfsverzorgingsdiensten is van kracht tot juli 2010. In deze periode stijgen de salarissen in totaal met 6,75%, een fors percentage maar conform de arbeidsmarkt van het moment van onderhandelingen.

Ook voor de ondernemingsraad een bewogen jaar Voor de leden van de twee fuserende ondernemingsraden was het een druk en bewogen jaar. Gedurende het fusieproces heeft er intensief overleg plaatsgevonden tussen de directie en de ondernemingsraden. Maar net als de directie ziet de nieuwe OR grote kansen en meerwaar-de voor AB Fryslân & Noord-Holland.

AB-er Johan Idema

AB-er Bozena Kozielski

6

De fusie in 2009 viel samen met de viering van het 50-jarige bestaan van AB Fryslân:“We gaan er met z’n allen voor”, zegt een bedrijfsverzorger in het boekje dat is uitgegeven ter gelegenheid van dit halve eeuwfeest. Deze opmerking hadden we ook in Noord-Holland kunnen optekenen. Net als “we vieren samen de successen” en “onze medewerkers zijn nuchtere, harde werkers die van aanpakken houden”. Deze uitspraken zijn betekenisvol voor heel AB Fryslân & Noord-Holland. Onze naam is veranderd, onze missie blijft hetzelfde. En de twee organisaties integreren snel en dat is een prestatie van formaat.

Gert Worm 7

Organogram AB Fryslân & Noord-Holland

Organogramdeelnemingen

Bestuur Coöperatie

Ledenraad

Raad van Commissarissen

Directie

HRM •Werving& Selectie •Re-integratie •Advies

Payroll Regio 2 •Beverwijk •Centrale EU-Planning •Hoogkarspel •Purmerend

Regio 1 •Dokkum •Drachten •Wolvega

Regio 3 •Sneek •Berlikum (incl. Europoint) •Obdam •Middenmeer

Staf

AB Fryslân & Noord-Holland

AB Nederland B.V.18,21%

Forens Recruitment38%

AB Job Service20%

8 AB-er Jantine Bokma8

Organisatorische gegevens

W. Tabak (vz)Opeinde

T. van Arkel

L.W. Fopma

J.J.N. Roskam

M. Vendrig

W. van VulpenDrachtstercompagnie

R.T. Koopmans-van Dalen

N. Spaans

A. Wiarda

H.A.M. BeelenBreezand

S. Baas

J.P. Schipper

J.J. Sap

G.J. Vink

E.J.P. Weel Castricum

J.D. Bron

J.A. Lorist

M.H. v.d. Stee

B.A. Zijlmans

Y.C.M. van SaaseSlootdorp

J. van Kempen

G. Schrale

J. de Vries

L. WestraOudemirdum

J. van der Hulst

J. Faber G. Holtrop-Hoekstra

G. Miedema

R.A. Steensma

Kl. Zijp

L.L. Bouthoorn

G. de Boerontbreekt bij deze foto’s

Bestuur Coöperatie / Commissarissen B.V.

Ledenraad Coöperatie

Directie

9

Geconsolideerde balans per 31 december 2009 (in euro’s)

Vaste activaImmateriële vaste activaKosten van intellectueel eigendom

Materiële vaste activaBedrijfsgebouwen en -terreinenMachines en installatiesOverige vaste bedrijfsmiddelen

Financiële vaste activaOverige deelnemingenOverige vorderingen

Vlottende activaVorderingenDebiteurenBelastingen en premiessociale verzekeringenOverige vorderingenOverlopende activa

Liquide middelen

Totaal

GroepsvermogenOnverdeeld resultaat

VoorzieningenOverige voorzieningen

Kortlopende schuldenReductieregelingCrediteurenBelastingen en premiessociale verzekeringenOverige schulden

Totaal

ACTIVA

PASSIVA

959

4.078.643456.153

1.472.874

145.838126.065

4.619.345

01.623.770

51.807

14.189.676814.280

567.255638.278

5.475.8697.393.106

1.109

3.878.768420.044

1.837.139

115.919121.460

4.525.443

766.5841.773.577

37.032

12.722.0591.984.755

184.1061.399.148

3.083.0368.380.622

959

6.007.669

271.902

6.294.922

16.557.219

29.132.673

15.003.955

54.210

14.074.508

29.132.673

1.109

6.135.950

237.379

7.102.636

14.595.958

28.073.030

14.706.814

319.301

13.046.913

28.073.030

31 december 2009 31 december 2008

In het kader van de fusie heeft er restitutie van het Eigen Vermogen plaatsgevonden.

De geconsolideerde balans en de geconsolideerd exploitatierekening per 31 december 2009 omvatten de activiteiten van de Coöperatie voor Agrarische Bedrijfsverzorging Noordwest u.a. en de aan haar gelieerde dochters.

10

Geconsolideerde exploitatierekening over 2009 (in euro’s)

OpbrengstenDienstverleningContributiebijdrageOverige opbrengsten

Directe kostenLonen en salarissenSociale lastenOverige directe bedrijfskosten

Brutomarge

Indirecte kostenLonen en salarissenSociale lastenOverige indirecte bedrijfskostenAfschrijvingen op vaste activaBijzondere baten en lasten

Bedrijfsresultaat

Financiële baten en lastenRentebaten Rentelasten

Resultaat uit gewonebedrijfsuitoefeningAandeel resultaat deelnemingen

Exploitatieresultaat voor belastingen

Belastingen over het resultaat

Exploitatieresultaat na belastingen

69.286.515662.390688.536

42.319.05112.466.479

5.473.818

3.519.1821.315.5603.990.782

729.6670

210.27519.971

72.535.197680.091685.259

44.712.65311.532.162

6.740.631

3.167.3271.113.7274.077.203

633.765-11.925

487.96851.993

70.637.442

60.259.347

10.378.094

9.555.191

822.903

190.304

1.013.20729.918

1.043.125

-228.845

814.280

73.900.547

62.985.446

10.915.101

8.980.097

1.935.004

435.975

2.370.979208.944

2.579.923

-595.168

1.984.755

31 december 2009 31 december 2008

Balans De verhoging van de post bedrijfsgebou-wen en terreinen vindt voornamelijk zijn oorzaak in de investering van de grond in Zwaagdijk. De daling bij overige vaste be-drijfsmiddelen is een voornamelijk gevolg van desinvesteringen in hardware.

Bij de Financiële vaste activa zijn de resul-taten van de minderheids deel nemingen van AB Fryslân & Noord-Holland toege-voegd aan de balanspost.

Er bestonden per eind 2009 geen vorde-ringen meer vanwege belastingen ensociale lasten. De post Debiteuren bestaat in hoofdzaak uit vorderingen op leden en klanten.

Het Groepsvermogen is verhoogd met de toevoeging aan het eigen vermogen van het resultaat uit 2008 en het nog

onverdeelde resultaat uit 2009. Het eigen vermogen bedraagt 51,5% per eind 2009 van het balanstotaal (2008: 52,39%).Voor wat betreft de liquiditeitspositie kan vermeld worden dat de current ratio pereind 2009 1,6 bedroeg (2008: 1,7) en kandaarmee ruim voldoende genoemd worden.

Resultatenrekening Vooral als gevolg van de economischerecessie is de omzet versus 2008 met 4,4% licht gedaald, maar in veel mindere mate dan geldt voor de concurrenten.

De bruto marge in totaal is ten opzichte van 2008 gedaald met € 0,5 mln, maar kon per uur ondanks de recessie op een bevredigend niveau gehandhaafd worden. In percentage van de omzet bedroeg de bruto marge in 2009 14,7% (2008: 14,8%) en blijkt dus ook in dat opzicht redelijk stabiel te zijn.

De stijging van de indirecte kosten is een gevolg van hogere personeelskos-ten en een bijdrage in de kosten van de reorganisatie van de CBAB. AB Fryslân & Noord-Holland heeft geïnvesteerd in versterking van kennis en kwaliteit van de organisatie om toekomstige groei te kunnen realiseren met een verbreed pak-ket aan dienstverlening.

Het exploitatieresultaat voor belastingen is als gevolg van de lagere omzet en de hogere indirecte kosten € 1,2 mln lager dan in 2008, maar mag alleszins bevredigend genoemd worden in het licht van de economische recessie, die verschillende onderdelen van AB zwaar heeft getroffen. De rentabiliteit op het gemiddelde eigen vermogen bedroeg in 2009 5,48%.

11

AB Fryslân

SneekZeilmakersstraat 19T. (0515) 53 26 45

BerlikumHofsleane 57T. (0518) 40 93 40

DokkumBetterwird 28T. (0519) 22 08 59

DrachtenHet Anker 1T. (0512) 51 41 31

WolvegaHoofdweg 10T. (0561) 69 18 00

AB Noord-Holland

MiddenmeerIndustrieweg 60T. (0227) 50 23 41

BeverwijkNoorderweg 44 AT. (0251) 86 02 20

HoogkarspelStreekweg 222T. (0228) 56 76 00

ObdamDorpsstraat 88T. (0226) 45 44 88

PurmerendEinsteinstraat 7T. (0299) 64 62 61

Texel (Den Hoorn)Redoute 12T. (0222) 31 96 21

Uitzenden

Detacheren

Payroll

HRM

Adresgegevens

AB-er Pieter van der Valk