Jaardocument UMC Utrecht 2016 - Maglr · 2017-05-31 · Het UMC Utrecht Kerntaken van het UMC...

mei

201

7, 1

3020

82

JaardocumentUMC Utrecht2016

JaardocumentUMC Utrecht 2016

opbrengsten

resultaat

31.342 opnames 212.278 verpleegdagen 94.696 eerste poliklinische bezoeken

21.883 OK-behandelingen

8,1 patiënttevredenheid

6,7 dagen gemiddeld opgenomen

219 promoties

medewerkers11.140

3.732 studenten

393 (fte) aios

Het UMC Utrecht

Kerntaken van het UMC Utrecht

€ 1.183 MLN

€ 29,2 MLN

Onderzoek OnderwijsZorg

47.386 ton CO2-footprint

UMC Utrecht 2016 in beeld

100 dagen speech bestuursvoorzitter Margriet Schneider: "Zorg is pas goed als ook een patiënt die als goed ervaart"De eerste 100 dagen als voorzitter van de raad van bestuur van Margriet Schneider zitten erop. Met haar 100-dagen-speech deelt Margriet Schneider haar eerste ervaringen en kijkt ze vooruit. Hierin komen onder andere zaken als transparantie, goede zorg en menselijke maat aan bod.Start programma Samen voor de Patiënt

Via het programma Samen voor de Patiënt introduceren we een nieuwe werkwijze binnen onze organisatie, waarbij we dagelijks verbeterideeën direct uitproberen om zo de vraag van de patiënt op de beste manier te beantwoorden. Met deze nieuwe werkwijze willen we duurzaam de tevredenheid van patiënten en medewerkers verhogen en de kwaliteit en veiligheid van zorg verbeteren.

De IGZ stelt het UMC Utrecht onder verscherpt toezichtDe Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) stelt per 6 april 2016 verscherpt toezicht in op het UMC Utrecht. 6 oktober 2016 beëindigde de IGZ het verscherpt toezicht.

Overstap van EZIS naar HiX, onder andere voor het vernieuwde elektronisch patiëntendossierIn april 2016 zijn we voor het elektronisch patiëntendossier en veel andere IT-zorgtoepas-singen overgegaan op HiX, het centrale ICT- systeem voor de zorg. Deze migratie is succesvol verlopen, zonder enige verstoring van de zorg. HiX is een gebruikersvriendelijk en robuust systeem. Dit zorgt ervoor dat patiënten en medewerkers altijd op een gemakkelijke manier toegang hebben tot relevante gegevens.

Alle maatregelen om de kwaliteit van zorg te verbeteren zijn gebundeld in een HerstelplanOm onze processen, transparantie, communicatie en cultuur versneld te verbeteren - en hiermee de kwaliteit van zorg voor onze patiënten en de patiëntveiligheid een positieve impuls te geven - hebben we in het voorjaar van 2016 een Herstelplan opgesteld. De meeste maatregelen in dit plan hebben we in 2016 uitgevoerd en hiermee zijn de nodige verbeteringen gerealiseerd.

Start drie e-health pilotsIn juni starten in het UMC Utrecht drie pilots waarbij drie groepen patiënten (met ALS, hoge bloeddruk en jeugdreuma) via apps bijhouden hoe het met ze gaat. Patiënt en zorgverlener hebben samen contact op het moment wanneer dat nodig is. Hierdoor krijgen patiënten meer inzicht in hun gezondheid en meer eigen regie.

JCI-heraccrediatie behaaldHet UMC Utrecht heeft opnieuw de accreditatie behaald op het gebied van kwaliteit en patiënt-veiligheid van de Joint Commission International (JCI). Het ziekenhuis werd hierbij op ongeveer 1.400 aspecten beoordeeld en scoorde o.a. goed op onderwerpen als kwaliteit en veiligheid en betrokkenheid bij de patiënt.

Februari

April

Mei

Juni

Juli

De Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht nemen deel aan RegMed XB, een nieuw krachtig instituut voor regeneratieve geneeskundeDe Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht nemen deel aan RegMed XB, een nieuw krachtig instituut voor regeneratieve geneeskunde. In RegMed XB (REGenerative MEDicine crossing Borders) werken straks gezondheidsfondsen, wetenschappers, ondernemers en artsen in Nederland samen vanuit hun eigen instellingen aan nieuwe oplossingen voor in eerste instantie patiënten met diabetes, nierziekten en osteoartritis (artrose).

Cancer Center UMC Utrecht opent gastenverblijfHet Cancer Center van het UMC Utrecht heeft binnen de muren van het ziekenhuis een gastenverblijf ingericht. Hier kunnen familieleden, vrienden en andere mantelzorgers van patiënten slapen, eten en ontspannen, terwijl ze toch heel dicht bij de patiënt zijn. Het is slechts een paar minuten lopen van het gastenverblijf naar de verpleegafdeling. Donder-dag 1 september 2016 vond de opening plaats. Heropening heliplatform, waardoor

traumaheli weer kan landenBij een ernstig ongeval telt iedere seconde. Soms wordt de traumahelikopter dan ingezet om een arts zo snel mogelijk bij de patiënt te brengen of om de patiënt snel te vervoeren. Na verbouwingen en aanpassingen aan het helikopterplatform op het dak van het UMC Utrecht werd het platform op donderdag 8 september 2016 officieel heropend.Lancering WKZ Sportief om kinderen

met een beperking of chronische aandoening te laten bewegen en sportenWKZ Sportief is een programma bestaande uit een expertisenetwerk, deskundigen binnen en buiten het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ), met als doel om kinderen en jongeren met een beperking of chronische aandoening op een verantwoorde wijze en met plezier te laten sporten. Burgemeester van Zanen uit Utrecht en oud-schaatser en Olympisch kampioen Jochem Uytdehaage verzorgen de lancering op het vernieuwde sportdakterras van het WKZ.

De IGZ heft het verscherpt toezicht opDe Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) stelde het UMC Utrecht 6 april 2016 onder verscherpt toezicht en beëindigt dit verscherpt toezicht per 6 oktober 2016. De IGZ maakte bekend dat het verscherpt toezicht door de genomen maatregelen van het UMC Utrecht niet langer noodzakelijk is.

ingebruikname 2.400 zonnepanelen op het dak van het UMC UtrechtHet UMC Utrecht neemt de 2.400 zonnepanelen op negen verschillende daken in gebruik. De 2.400 panelen zullen jaarlijks circa 540.000 kWh duurzame stroom produceren. Dat is vergelijkbaar met het gebruik van 164 huishoudens per jaar.

Verlamde ALS-patiënt kan communiceren dankzij hersenimplantaatIn het UMC Utrecht is een hersenimplantaat geplaatst bij een ALS-patiënt, waarmee ze met haar gedachten een spraakcomputer kan bedienen. Via het implantaat kan ze nu thuis communiceren met haar familie en verzorgers. Het is uniek in de wereld dat deze techniek door een patiënt thuis wordt gebruikt.

Juli

September

Oktober

November

Het Calamiteitenhospitaal vangt in een extra grootschalige oefening circa 170 ‘slachtoffers’ opTijdens een oefening, in samenwerking met onder andere het ministerie van Defensie, de Veiligheidsregio Utrecht en het Rode Kruis, ving het Calamiteitenhospitaal ongeveer 170 ‘slachtoffers’ op. Het gaat om acteurs die worden ingezet voor dit keer een extra grote oefening, in verband met het 25-jarig bestaan van het Calamiteitenhospitaal.

Rapport over interne cultuur en leiderschapIn 2016 heeft in opdracht van de raad van bestuur een UMC Utrecht-breed onderzoek plaatsgevonden naar leiderschap, cultuur en gedrag (samenwerking en sociale veiligheid). Dit onderzoek is uitgevoerd door het Kets de Vries Instituut (KDVI). In totaal hebben 237 medewerkers en leidinggevenden uit verschil-lende divisies en directies deelgenomen aan (groeps)interviews.

Nieuw OK-centrum gereed. Ruimtevaarder André Kuipers opent het nieuwe centrum in januari 2017In 2016 heeft het UMC Utrecht één van de grootste bouwprojecten in 10 jaar afgerond: een nieuw OK-centrum van bijna 10.000 m2 met in totaal 23 operatiekamers. Het nieuwe OK-centrum is uitgerust met de nieuwste apparatuur om de meest complexe zorg goed te kunnen verlenen. Ruimtevaarder André Kuipers opent het nieuwe OK-centrum in januari 2017.

Start onderzoek van UMC Utrecht naar procedurefout fertiliteitslaboratoriumIn de periode van medio april 2015 tot halver-wege november 2016 is bij ICSI behandelingen een procedurefout gemaakt in het IVF-labo-ratorium van het UMC Utrecht. Hierdoor zijn bij de bevruchting van eicellen van 26 paren mogelijk zaadcellen van een ander behandelpaar gekomen. De kans hierop is klein, maar kan niet worden uitgesloten. Het UMC Utrecht is direct een onderzoek gestart en heeft contact gezocht met de betrokken paren en melding gedaan bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).

1e implantatie in Nederland van draadloze minisensor voor monitoring hartfalenIn het UMC Utrecht is voor het eerst in Nederland bij een patiënt een miniatuursensor in de longslagader geïmplanteerd, waarmee de druk in de longslagader kan worden gemeten. Op basis van deze gegevens kan de arts maatregelen nemen om de kans op een ziekenhuisopname te verkleinen. Uit onderzoek blijkt dat met deze nieuwe technologie het aantal ziekenhuisopnamen voor hartfalen tot 37% kan verlagen.

Nieuwe test maakt onderscheid tussen bacteriële en virale infectie bij kinderenOnderzoekers hebben een nieuwe test ontwikkeld, waarmee artsen binnen enkele uren onderscheid kunnen maken of een patiënt met koorts en/of acute luchtwegproblemen een bacteriële of virale infectie heeft. Een onder-zoeksgroep onder leiding van het UMC Utrecht heeft dit bij kinderen aangetoond, waarmee het mogelijk wordt onnodig gebruik van antibiotica terug te dringen.

December

November

Jaardocument 2016 UMC Utrecht 5

Inhoudsopgave

Voorwoord van de raad van bestuur 9

Verslag van de raad van toezicht 11

1. Strategie 131.1. Kerntaken 131.2. Missie en ambities 131.2.1. Onze waarden 141.3. Strategie en waardecreatie 141.3.1. Herstelplan 171.3.2. Verscherpt toezicht IGZ 181.3.3. Aandacht voor cultuur en leiderschap 181.4. Omgevingsanalyse 201.5. UMC Utrecht in de keten 201.5.1. Strategische partnerships

2. Speerpunten 242.1. Speerpunt Brain 242.1.1. Zorg binnen speerpunt Brain 242.1.2. Onderzoek binnen speerpunt Brain 252.1.3. Onderwijs binnen speerpunt Brain 262.1.4. Doorkijk naar 2017 binnen speerpunt Brain 262.2. Speerpunt Infection & Immunity 262.2.1. Zorg binnen speerpunt Infection & Immunity 262.2.2. Onderzoek binnen speerpunt Infection & Immunity 272.2.3. Onderwijs binnen speerpunt Infection & Immunity 28 2.2.4. Doorkijk naar 2017 binnen speerpunt Infection & Immunity 282.3. Speerpunt Cirulatory Health 282.3.1. Zorg binnen speerpunt Circulatory Health 282.3.2. Onderzoek binnen speerpunt Circulatory Health 302.3.3. Onderwijs binnen speerpunt Circulatory Health 302.4. Speerpunt Cancer 312.4.1. Zorg binnen speerpunt Cancer 312.4.2. Onderzoek binnen speerpunt Cancer 322.4.3. Onderwijs binnen speerpunt Cancer 332.4.4. Doorkijk naar 2017 binnen speerpunt Cancer 332.5. Speerpunt Regenerative Medicine & Stem Cells 332.5.1. Zorg binnen speerpunt Regenerative Medicine & Stem Cells 332.5.2. Onderzoek binnen speerpunt Regenerative Medicine & Stem Cells 342.5.3. Onderwijs binnen speerpunt Regenerative Medicine & Stem Cells 342.5.4. Doorkijk naar 2017 binnen speerpunt Regenerative Medicine & Stem Cells 352.6. Speerpunt Child Health 352.6.1. Zorg binnen speerpunt Child Health 35

6 UMC Utrecht Jaardocument 2016

2.6.2. Onderzoek binnen speerpunt Child Health 35 2.6.3. Onderwijs binnen speerpunt Child Health 362.6.4. Doorkijk naar 2017 binnen speerpunt Child Health 36

3. Zorg 373.1. Kwaliteit en patiëntveiligheid 373.1.1. JCI-accreditatie 373.1.2. Balanced Score Card Kwaliteit en Patiëntveiligheid (BSC) 373.1.3. Tracers zorg 383.1.4. Kwaliteitsindicatoren 383.1.5. Meldingen Incidenten Patiëntenzorg 383.1.6. Plan-do-check-act (PDCA) in de lijn 403.1.7. Dossieronderzoek overleden patiënten 403.1.8. Calamiteiten 403.1.9. Klachten 423.2. Patiëntenparticipatie 443.3. Eigen regie patiënten 443.4. Zorgcontinuüm via e-health 443.4.1. Patiëntenportaal 45 3.4.2. Apps en thuismonitoring 453.4.3. Werkplaats voor data-analytics 453.4.4. Privacy 463.5. Zorgprofiel 463.6. Gezond houden wat gezond is 463.7. Waardering patiënten 47

4. Onderzoek 484.1. Impact van onderzoek: Science in transition 484.1.1. Wetenschappelijke integriteit 494.1.2. Alternatieven zonder dierproeven 494.2. Financiering van onderzoek 504.3. Leerstoelen 504.4. Valorisatie 504.5. Beoordeling van onderzoek 51

5. Onderwijs 525.1. Onze opleidingen 525.2. Inbedding speerpunten in onderwijs 535.3. Patiëntenparticipatie in onderwijs 535.4. Verbinding met studenten 545.5. Talentontwikkeling via onderwijs 545.6. Innovatie in onderwijs 55 5.7. Slagvaardige onderwijsorganisatie 575.8. Doorkijk naar 2017 voor onderwijs 57


6. Medewerkers 586.1. Leiderschap en samenwerking 596.2. Samen voor de Patiënt 606.3. Duurzame inzetbaarheid (incl. Energiek@UMC en Taaltrainingen) 606.4. Diversiteit & Inclusiviteit 626.5. Talentontwikkeling 626.6. Doorkijk naar HR-beleid 2017 63

7. Bedrijfsvoering 647.1. ICT 647.2. Huisvesting 657.3. Duurzame bedrijfsvoering 66 7.3.1. Schone omgeving 667.4. Bereikbaarheid & Mobiliteit 68

8. Financiën 70 8.1. Kerncijfers 708.2. Terugblik op de financiële resultaten 708.3. Ontwikkelingen in de resultatenrekening 718.3.1. Opbrengsten zorgprestaties 718.3.2. Bedrijfskosten 728.4. Ontwikkelingen in de balans 738.5. Kasstromen 738.6. Belastingen 748.7. Risico & risicobeheersing 748.8. Vooruitblik 78

Overige informatie 791. Profiel van het UMC Utrecht 792. Governance 793. Verslag ondernemingsraad 864. Stakeholderbetrokkenheid 885. Materialiteit 886. Feiten & cijfers 927. Onderzoek 1008. Onderwijs 1019. Lidmaatschappen 10310. Over dit verslag 10311. Begrippenlijst 10512. GRI-tabel 106

Jaarrekening 107


2016: een confronterend jaar met een dubbel gevoel

“Samen hebben we onze schouders eronder gezet en veel bereikt, maar we zijn er nog lang niet”Hoe heeft het UMC Utrecht 2016 ervaren? En wat zijn de plannen voor 2017? De voorzitter van de raad van bestuur, Margriet Schneider, blikt terug op 2016 - haar eerste jaar als voorzitter - en kijkt vooruit.

Hoe kijkt u terug op 2016? “Ik kijk terug met een dubbel gevoel. Aan de ene kant was 2016 een confronterend jaar, vanwege het verscherpt toezicht waaronder de Inspectie voor de Gezondheidszorg het UMC Utrecht stelde. En vanwege de resultaten uit het onderzoek naar cultuur, leiderschap en gedrag dat het Kets de Vries Instituut voor ons uitvoerde. Er kwam veel naar boven wat we graag anders zouden zien en wat we kunnen en willen verbeteren. Aan de andere kant was het prachtig om te zien hoe de hele organisatie in beweging kwam, juist om met die verbeteringen aan de slag te gaan. Heel veel mensen hebben hun schouders eronder gezet en met z’n allen hebben we veel bereikt. Tegelijkertijd is ook duidelijk dat we er nog niet zijn.”

Wat is er bereikt in 2016?“Het begon met de invoering van HiX, het centrale ICT-systeem voor de zorg, onder andere voor het elektronisch patiëntendossier. 8.500 medewerkers stapten over op het nieuwe elektronische patiëntendossier én werden van tevoren hiervoor opgeleid. Kort daarna volgde de heraccreditatie van JCI, een gerenommeerd internationaal accredita-tieorgaan voor kwaliteit en veiligheid in de zorg: iets waarvoor bijna alle UMC’ers hun handen uit de mouwen hebben gestoken. Daarnaast hebben we gewerkt aan het Herstelplan, met negen grote onderdelen. Zo hebben we Patient- en Peersupport en een nieuwe calamiteitenprocedure opgezet. Stuk voor stuk geslaagde projecten waar ik trots op ben. En dan had iedere afdeling, ieder team en iedere medewerker nog eigen ambities om de zorg, onderzoek en onderwijs te verbeteren.”

En wat kan er beter?“De manier waarop wij met elkaar omgaan - onze cultuur - moet anders. Dat bleek al uit ons eigen onderzoek, dat het Kets de Vries Instituut voor ons uitvoerde. En het rapport naar aanleiding van het IGZ-onderzoek, dat medio april 2017 verscheen, onderstreept dat nog eens. Dit rapport wijst uit dat in het UMC Utrecht in het algemeen goed en veilig wordt gewerkt. Medewerkers van het UMC Utrecht zijn betrokken en gemotiveerd en tonen grote inzet om hun patiënten de best mogelijke zorg te bieden. Het IGZ-rapport laat echter ook zien dat er op onderdelen fouten zijn gemaakt en dat er sprake is geweest van risico’s voor de patiëntveiligheid. Daarnaast stelt het rapport dat er in delen van de organisatie geen sprake was van een open en veilige aanspreekcultuur. Daarbij wordt kritiek geuit op onze hiërarchische wijze van organiseren, waardoor medewerkers een te grote afstand ervaren tussen de raad van bestuur en de directe zorg. Tot slot heeft de IGZ tekortkomingen geconstateerd in calamiteitenonderzoeken en de rapportage daarvan.”

Wat gaat het UMC Utrecht hieraan doen? “Het invoeren, doorvoeren en borgen van herstelmaatregelen had en heeft de hoogste prioriteit van de raad van bestuur. Deze maatregelen richten zich op openheid rondom de melding van calamiteiten en het proces van onder-zoek en implementatie van aanbevelingen in verband met deze meldingen. Op het gebied van cultuur en leiderschap hebben we maatregelen genomen, die zowel op korte termijn als voor de verankering van verbeteringen cruciaal zijn. De raad van bestuur acteert hier actief op en is dagelijks betrokken bij de voortgang van dit proces. Alle maatregelen zijn erop gericht om het vertrouwen van onze patiënten waard te zijn in een optimaal lerende organisatie.”

Kunt u voorbeelden noemen van maatregelen die de cultuur moeten veranderen? “Onze zorg is pas goed als iedere patiënt die zorg als goed ervaart. En iedere patiënt bij wie dat niet zo is, is er een te veel. Onze patiënten geven ons hun belangrijkste goed in handen: hun gezondheid. Dat moeten ze kunnen blijven doen in het vertrouwen dat wij respectvol en professioneel met hen omgaan en dat wij hun belang altijd voorop stellen. Vanuit die gedachte voert dit ziekenhuis sinds 2015 de Connecting U-strategie uit, met een duidelijk doel: het


bevorderen van de gezondheid van mensen, door: maatschappelijk relevant onderzoek, onderwijs en innovaties en door verbinding met patiënten, studenten en elkaar. In 2016 zijn we op de weg van Connecting U verder gegaan. Dat leidt tot veel goeds. Intern lopen programma’s die moeten helpen om een cultuur te realiseren, waarin openheid, respect en vertrouwen de basis én de norm zijn. Zo loopt er een intensief leiderschapsprogramma, genaamd Connec-ting Leaders, waarbij al onze 700 leidinggevenden handvatten krijgen de gewenste cultuur in hun team te stimuleren. In 2015 hebben de leden van de raad van bestuur en de managementteams van divisies en directies dit leiderschaps-programma doorlopen. In 2016 zijn de andere leidinggevenden gestart. Eind 2017 heeft de helft van al onze leidingge-venden dit traject gevolgd. We gaan met het programma door totdat alle leidinggevenden het hebben gevolgd.”

U geeft aan dat verbinding ook een belangrijk onderdeel is van de strategie. Kunt u hier iets meer over vertellen? “Via ons programma Samen voor de Patiënt implementeren we een werkwijze, waarmee we onze medewerkers de gelegenheid bieden om gezamenlijk feedback en verbeterideeën op te halen en deze uit te voeren. De wensen en vragen van patiënten en studenten zijn hierbij het uitgangspunt, met als doel de klantgerichtheid, kwaliteit, veiligheid en efficiency continu te verbeteren. Daarbij leggen we de besluitvorming over verbeteringen en veranderingen zoveel mogelijk daar waar de besluiten ook uitgevoerd worden. Ook deze werkwijze zijn we versneld aan het invoeren. Inmiddels werken afdelingen in vijf divisies ermee. De resultaten tot nu toe zijn inspirerend en veelbelovend. In 2019 werkt het hele UMC Utrecht volgens deze werkwijze.”

Hoe ziet u de toekomst?“De zorg verandert snel. Meer dan ooit is hierdoor verbinding met zoveel mogelijk partijen buiten het UMC Utrecht belangrijk. We werken al veel samen, maar in de komende jaren gaan we de samenwerking met andere zorgverleners nog verder intensiveren. Samen met alle zorgverleners zijn wij ervoor verantwoordelijk dat de hele zorgketen vanuit het patiëntenperspectief goed loopt. Hiervoor stellen we onder andere de vragen: welke zorg kan wie het beste verlenen n hoe houdt de patiënt de regie waar mogelijk? Ook door een ontwikkeling als e-health verandert de zorg. Door ICT-ontwikkelingen kunnen patiënten bijvoorbeeld steeds gemakkelijker zelf de regie nemen en groeien de mogelijkheden voor zorg op afstand. Dat juichen wij toe en we zetten ons actief in om optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden. Ons patiëntenportaal en de ontwikkeling van apps voor patiënten zijn hier voorbeelden van. We hebben verschillende pilots afgerond, waarmee we de mogelijkheden van e-health aan het verkennen zijn. En die zijn veelbelovend. In de komende jaren zetten we hier dan ook verder op in.”

En wat is de focus in 2017? “In 2017 zullen verder werken aan het bewerkstelligen van verbeteringen en het uitvoeren van onze Connecting U-strategie, met onder andere de eerder aangegeven activiteiten. Samen zetten we weer de schouders eronder, zodat we eind 2017 kunnen constateren dat de twijfels uit 2016 geen voedingsbodem meer kennen in het UMC Utrecht en we verdere stappen hebben gezet naar een meer open cultuur, die de kwaliteit en veiligheid van ons werk en de openheid naar onze patiënten hierover ten goede komt. Dit doen we met volle overtuiging en grote toewijding en dit doen we samen. Ik wil onze patiënten, medewerkers, studenten, verwijzers, zorgverzekeraars, partners, opdrachtgevers, financiers en andere relaties dan ook van harte bedanken voor het in ons gestelde vertrouwen.Er waren naast het verscherpt toezicht van afgelopen jaar ook veel positieve ontwikkelingen en gebeurtenissen op het gebied van onderwijs, wetenschap en zorg. Daar gaan we komend jaar volop mee verder. ”


Verslag van de raad van toezicht 2016

2016 gaat voor het UMC Utrecht de boeken in als het jaar van het toezicht. Het verscherpt toezicht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), het verscherpte toezicht van ons als raad van toezicht en de verscherpte blik van de media en andere belanghebbenden: het UMC Utrecht lag onder een vergrootglas in 2016 en alle medewerkers hebben dit gevoeld.

De raad van toezicht constateert dat het UMC Utrecht heeft gewerkt aan het verder verbeteren van de kwaliteit van zorg en de patiëntveiligheid. Als we terugkijken op 2016 kunnen we concluderen dat het pad van herstel, zoals dat eind 2015 onder leiding van de voorzitter van de raad van bestuur Margriet Schneider is ingeslagen, wordt afgelegd. Er is hard gewerkt aan het uitvoeren van het Herstelplan en er zijn resultaten behaald, zoals de JCI- heraccreditatie. We zijn van mening dat er vooruitgang is geboekt en we willen dan ook onze dankbaarheid en waardering voor de 12.000 medewerkers uitspreken.

Zorg is pas goed als de patiënt die als goed ervaart. We zien dat het UMC Utrecht ontwikkelingen in het zorgdomein goed volgt, hier adequaat op inspeelt en daarmee al vele jaren op succesvolle wijze invulling geeft aan zijn maatschap-pelijke rol. De raad van bestuur waakt erover dat het UMC Utrecht ook voor de toekomst op een goede manier invulling geeft aan de verantwoordelijkheid voor patiënten en de samenleving. Dit doet de raad van bestuur in samenspel met de raad van toezicht conform de zorgbrede Governancecode.

Om onze toezichthoudende rol adequaat te kunnen vervullen, hebben we in 2016 negen vergaderingen belegd met de raad van bestuur. Hierbij zijn we zowel schriftelijk als mondeling geïnformeerd over de voortgang van het Herstelplan en de ontwikkelingen rond het verscherpt toezicht van de IGZ. Daarnaast heeft een hiervoor ingestelde commissie, bestaande uit de voorzitter en twee andere leden van de raad van toezicht, gedurende het jaar intensief contact onderhouden met de raad van bestuur. Deze ad-hoc commissie heeft de raad van toezicht in staat gesteld om de toezichthoudende rol specifiek voor deze onderwerpen adequaat uit te kunnen voeren.

Naast regulier overleg met de raad van bestuur hebben we in 2016 ook onze rol kunnen vervullen voor de strategische projecten, top-benoemingen en belangrijke externe samenwerkingen. Denk hierbij aan samenwerking met het Diakonessenhuis, het St. Antoniusziekenhuis, het Prinses Máxima Centrum, het Hubrecht Instituut, het Alexander Monro Borstkankerziekenhuis en aan de regionale samenwerking op het gebied van hoog-complexe, laag-volume oncologie. Daarnaast hebben we gekeken naar de substantiële investeringen. Hierbij kwamen ook nadrukkelijk de risico’s verbonden aan de (kern)activiteiten, de financiering en de huisvesting aan de orde. De jaarrekening van 2015, de kernrapportages over de kwartaalresultaten 2016, en de begroting voor 2017 zijn in 2016 uitgebreid aan de orde geweest. Om het interne toezicht van het UMC Utrecht te verbeteren, heeft de raad van toezicht erop toegezien dat de raad van bestuur een interne afdeling audit heeft geïnitieerd. Met deze en andere maatregelen zorgt het UMC Utrecht voor beheersbaarheid en betrouwbaarheid, in ons werk dat steeds dynamischer wordt.

De raad van toezicht heeft zich in 2016 op verschillende manieren laten informeren over diverse aspecten van het UMC Utrecht. Dit hebben we onder andere gedaan via bedrijfsbezoeken aan de Calamiteitencommissie, de directie Kwaliteit & Veiligheid, de divisie Beeld en de directie Facilitair Bedrijf. Ook hebben we ons ter plekke laten informeren over het programma Samen voor de Patiënt. Binnen dit programma implementeert het UMC Utrecht een nieuwe werkwijze, waarmee duurzaam de tevredenheid van patiënten en medewerkers wordt verhoogd en de kwaliteit en veiligheid van zorg wordt verbeterd. Op basis van deze bezoeken en alle informatie die we op andere wijze hebben gekregen, constateren we dat er binnen het UMC Utrecht actief en met succes invulling wordt gegeven aan de uitvoering van de in 2015 ingezette strategie Connecting U.

Naast de formele vergaderingen met de raad van bestuur hebben de diverse commissies van de raad van toezicht hun eigen structurele overleggen gevoerd ter voorbereiding op de plenaire vergaderingen met de raad van bestuur.• De commissie Kwaliteit & Veiligheid, waarin twee raadsleden zitting hebben, heeft in zeven vergaderingen met de

directeur Kwaliteit & Patiëntveiligheid, de voorzitter van de raad van bestuur, de voorzitter van de Ledenraad van het Stafconvent, en de voorzitter van het Verpleegkundig Convent verdiepend invulling gegeven aan het toezicht op de kwaliteiten (patiënt)veiligheidsaspecten van het UMC Utrecht.

• De commissie Onderzoek & Onderwijs, waarin twee raadsleden zitting hebben, is vier keer bijeengekomen met de decaan en de vice-decaan. Op basis hiervan heeft de commissie de plenaire vergaderingen van de raad van toezicht voor wat betreft toezicht op onderzoek en onderwijs voorbereid.


• De Audit Commissie bestaat uit twee leden van de raad van toezicht en bespreekt de gang van zaken met het verantwoordelijke lid van de raad van bestuur en de directeur Informatievoorziening & Financiën. De Audit Commissie is in 2016 vijf keer bijeengekomen met aandacht voor onder andere ICT en bedrijfsprocessen. Twee keer heeft overleg plaatsgevonden met de externe accountants. De hele raad van toezicht overlegde eveneens twee keer met de externe accountants.

• De Remuneratiecommissie, bestaande uit twee raadsleden, heeft in twee bijeenkomsten met de directeur personeel & organisatie en de voorzitter raad van bestuur invulling gegeven aan de toezichthoudende functie op gebied van remuneratie- en HR-aspecten van het UMC Utrecht. Tevens hebben de voorzitter en het lid van de Remuneratiecom-missie van de raad van toezicht twee keer een vergadering van de Ondernemingsraad bijgewoond. Hierbij waren ook de voorzitter van de raad van bestuur en de directeur personeel & organisatie van het UMC Utrecht aanwezig.

In aanvulling op de overlegmomenten met de Ondernemingsraad en de medisch- en verpleegkundig adviesorganen is ook een overlegvergadering gehouden met de voorzitter en een lid van de Cliëntenraad. Naar aanleiding hiervan hebben we ervoor gezorgd dat het patiëntperspectief in de raad van toezicht verder wordt geborgd.

De raad van toezicht heeft in beslotenheid vergaderd over het functioneren van de raad van bestuur. We hebben vertrouwen in het bestuurlijk handelen van de raad van bestuur. Dit vertrouwen wordt gesterkt door de succesvolle doorvoering van maatregelen uit het Herstelplan, de manier waarop de raad van bestuur invulling geeft aan de borging en opvolging van deze maatregelen en het onderzoek naar cultuur, leiderschap, gedrag en sociale veiligheid. De raad van toezicht heeft hierbij geconstateerd dat in alle openheid en transparant wordt gewerkt aan het verder verbeteren van de interne organisatie en de organisatiecultuur.

In 2016 heeft de raad van toezicht in zijn jaarlijkse zelfevaluatie ook uitgebreid stilgestaan bij het eigen functioneren als toezichthoudend orgaan. Hierbij hebben we aanvullende maatregelen genomen om de toezichthoudende functie verder te bestendigen en te versterken. Dit heeft geresulteerd in een gewijzigd profiel van de raad van toezicht met de benoeming van mevrouw prof. dr. M. de Visser (per 1 juli 2016) en de heer drs. ir. A. Kregting MBA (per 1 december 2016). De raad van bestuur dankt mevrouw prof. dr. S.P. Verloove-Vanhorick en mevrouw drs. A.M. Fentener van Vlissingen. Beiden hebben zij in 2016 hun tweede zittingstermijn afgerond. In de afgelopen acht jaar hebben zij de raad van toezicht met hun expertise en ervaring verrijkt en het UMC Utrecht hiermee een grote dienst bewezen.

Samenvattend, de manier waarop het UMC Utrecht invulling heeft gegeven aan de (kern)activiteiten, de bedrijfsvoe-ring en het kwaliteits- en medewerkersbeleid, biedt de raad van toezicht het vertrouwen dat de instelling goed wordt bestuurd. Dit blijkt ook uit de jaarresultaten die zijn geboekt op het gebied van zorg, onderzoek, onderwijs, financiën, innovatie én samenwerking. Door dat wat aan de raad van toezicht is gerapporteerd en dat wat de raad van toezicht heeft kunnen constateren, zijn we van mening dat het pad van herstel goed is ingezet. Met volle aandacht en groot vertrouwen zien we uit naar hoe het UMC Utrecht ook in 2017 aan deze interne verbeterslag werkt en de Connecting U-strategie verdere invulling gaat geven. Het in april jl verschenen rapport van de IGZ en de activiteiten die het UMC Utrecht onderneemt, geven de raad van toezicht vertrouwen dat de raad van bestuur er ook in zal slagen de zo gewenste cultuurverbetering tot stand te brengen We moedigen alle medewerkers van het UMC Utrecht van harte aan om hieraan bij te dragen.

Namens de raad van toezicht,J.G. van der Werf

23 mei 2017


1. Strategie

1.1 KERNTAKEN

Het Universitair Medisch Centrum Utrecht, afgekort het UMC Utrecht, heeft de volgende drie kerntaken:

• Patiëntenzorg We bieden aantoonbaar kwalitatief goede, doelmatige en ‘state of the art’ zorg aan patiënten die zeer specialistische

zorg nodig hebben voor zelden voorkomende of moeilijk behandelbare aandoeningen (topreferente en topklinische zorg). We dragen er zorg voor dat ook nevendiagnoses integraal behandeld kunnen worden. Patiënten hebben een regierol in de behandeling en ervaren onze mensgerichte betrokkenheid en veiligheid in de zorg.

• Onderzoek We verrichten multidisciplinair wetenschappelijk onderzoek om de zorg van morgen tot stand te brengen. Daarbij

nemen we de vraag van patiënten als belangrijk uitgangspunt. We ontwikkelen kennis, innoveren, toetsen en delen kennis en passen deze toe om de zorg te vernieuwen en te verbeteren.

• Onderwijs We bieden onderwijs aan studenten en talenten, zoals (bio)medische onderzoekers, artsen en andere zorgverleners.

We bieden ontplooiingsmogelijkheden en een klimaat van continue vernieuwing.

Ons werkgebied bestrijkt heel Nederland. In verband met specifieke expertise en infrastructuur komen topreferente en topklinische patiënten uit het hele land bij ons. Ook studenten en onderzoekers komen uit het hele land én in toene-mende mate ook uit het buitenland. Onze oriëntatie wordt steeds internationaler. Uiteraard hebben we tegelijkertijd voor een aantal activiteiten vooral een lokaal en regionaal werkgebied.

1.2 MISSIE EN AMBITIES

MissieUMC Utrecht is er voor de zorg van vandaag en morgen. Hiertoe hebben we drie kerntaken: onderzoek, onderwijs en zorg. Het doel van al onze activiteiten is het bevorderen van de gezondheid van mensen: van die van de individuele patiënt - nu en in de toekomst - tot de gezondheid in de maatschappij in het algemeen.

Het UMC Utrecht streeft na om iedere patiënt die zorg te bieden waar hij of zij optimaal mee geholpen is. Daarom zetten wij ons iedere dag (en nacht) in voor verbinding met onze patiënten en andere belanghebbenden. Wij willen onze patiënten de beste zorg bieden met de menselijke maat, optimaal gebruik makend van al onze faciliteiten.

We willen onze maatschappelijke impact continu vergroten. Hier geven we invulling aan door innovatief te werken vanuit zes speerpunten. Om daadwerkelijk impact te hebben op de gezondheid van mensen, is het noodzakelijk om in het internationale onderzoeksveld te werken aan innovaties en ervoor te zorgen dat patiënten hiervan profiteren.

AmbitiesZorgPatiënten spelen een regierol in de behandeling, waarin zij onze mensgerichte betrokkenheid en veiligheid in de zorg ervaren. Bij de ziektebeelden van onze speerpunten kiezen patiënten, verwijzers en verzekeraars actief voor ons, omdat wij aantoonbaar kwalitatief goede, doelmatige en ‘state of the art’ zorg en behandeling bieden.

Onderzoek Internationale onderzoekers, kennispartners en maatschappelijke organisaties erkennen de belangrijke rol en maat-schappelijke impact van ons multidisciplinair onderzoek en innovatie. Nationale en regionale partners erkennen en waarderen onze inbreng van deze kennis en kunde bij het vernieuwen en verbeteren van de zorg.


OnderwijsTalenten en studenten komen naar het UMC Utrecht vanwege het goede onderwijs, de ontplooiingsmogelijkheden en het klimaat van continue vernieuwing.

MaatschappijHet UMC Utrecht wil een rol spelen in de transitie van ziektezorg naar gezondheidszorg. We zijn intrinsiek gedreven om sociaal, ecologisch en economisch duurzaam te handelen. We bieden zorg, onderzoek en onderwijs die toekomst-bestendig is.

1.2.1 Onze waardenOnze waarden beschrijven wat ons drijft, wat wij belangrijk vinden. Ze vormen ons kompas als we een moeilijke beslissing moeten nemen en ze zijn terug te zien in ons gedrag. Onze patiënten moeten dat gedrag herkennen en voelen. Onze waarden:• We zijn betrokken & gedreven• We vernieuwen en zijn nooit uitgeleerd• We werken samen en nemen onze verantwoordelijkheid

In onze waarden komt tot uitdrukking dat alles wat wij doen in het belang is van de patiënt. Niet alleen de patiënten hier en nu, maar ook de patiënten van de toekomst. In ons zorgproces, maar ook in ons onderzoek en onderwijs.

Via ons onderzoek en innovaties blijven we vernieuwen om de patiëntenzorg beter te maken. We passen vindingen uit ons wetenschappelijk onderzoek, waar mogelijk, onmiddellijk toe in de zorg. We betrekken patiënten al aan het begin van het onderzoek. Zij kiezen samen met ons het meest relevante onderzoek. Onze missie en ons gedrag zijn zichtbaar en wij dragen dit over via ons onderwijs. De professionals van morgen kiezen ervoor om door ons te worden opgeleid en passen hun kennis toe in zorg voor patiënten. We zijn nog niet waar we willen zijn, we blijven leren en onszelf continu verbeteren.

Om dit alles te bereiken werken we samen. Met elkaar binnen het UMC Utrecht, met patiënten én met onze partners buiten het UMC. In de regio, landelijk en internationaal. We nemen verantwoordelijkheid in samenwerkingen én voor onze individuele opdrachten in ons werk.

1.3 STRATEGIE EN WAARDECREATIE

In 2015 hebben we de strategie Connecting U (2015-2020) gelanceerd. Bij de totstandkoming van deze strategie hebben we externe stakeholders, zoals patiëntenverenigingen, zorgverzekeraars, verwijzers/huisartsen en collega-in-stellingen, uitvoerig betrokken. In onze Connecting U-strategie staat de interactie met patiënt en samenleving centraal. Hiermee sluiten we aan op de maatschappelijke trend dat patiënten meer regie wensen over hun gezondheid en zorg.

Met onze Connecting U-strategie werken we aan twee hoofddoelen:

1. Maatschappelijke impact creëren via onze speerpunten Het doel van al onze activiteiten is het bevorderen van gezondheid: van de gezondheid van de individuele patiënt

- nu en in de toekomst - tot de gezondheid in de maatschappij in het algemeen.

We kiezen ervoor om onze inspanningen op het gebied van onderzoek, onderwijs en het vernieuwen van zorg te focussen binnen zes speerpunten. Door deze focus kunnen we innovaties zo snel mogelijk ten goede laten komen aan de maatschappij. Onze innovaties delen we met belanghebbenden en passen we toe in onze kliniek en daar-buiten.


Onze zes speerpunten zijn: • Brain • Infection & Immunity • Circulatory Health • Cancer • Regenerative Medicine & Stem Cells • Child Health

2. Verbinding met de patiënt Onze kerntaken (zorg, onderzoek en onderwijs) kunnen we alleen goed doen als we patiënten actief betrekken en

ze mee laten denken en praten. Alleen dan weten we zeker dat we de juiste dingen doen, op de juiste manier. We streven dan ook naar inbedding van patiëntenparticipatie.

Om de twee hoofddoelen waar te maken, heeft onze Connecting U-strategie drie ondersteunende doelen:

1. Optimaliseren van onze processen In 2016 zijn we begonnen met het introduceren van een nieuwe werkwijze binnen onze organisatie via het programma Samen voor de Patiënt.

2. Ontwikkelen van menselijk kapitaal Onze professionele, kundige en gedreven medewerkers zorgen ervoor dat we onze kerntaken (zorg, onderzoek en onderwijs) goed kunnen uitvoeren. We zetten dan ook hoog in op onderwerpen als leiderschap, ontwikkeling van de professional en ontwikkeling van de professional van de toekomst. Deze onderwerpen hebben we vastgelegd in ons HR-beleid.

3. Een slagvaardige en duurzame organisatie creëren Duurzaamheid staat hoog op de strategische agenda van het UMC Utrecht. Vanaf 2016 hebben we duurzaamheid dan ook geintegreerd in onze verslaglegging (voorheen gaven we een apart Duurzaamheidsverslag uit). Met duurzaamheid bedoelen we duurzaamheid in de brede zin van het woord. We streven naar een goede balans tussen People, Planet en Profit. Vanwege de prioriteit voor het uitvoeren van het Herstelplan in 2016, hebben we voor duurzaamheid gefocust op twee van de in 2015 gekozen vijf duurzaamheids thema’s, namelijk: Gezond houden wat gezond is. Duurzaamheid komt verder terug in de hoofdstukken Medewerkers en Onderzoek.


Ô Ô

Ô Ô

Ô Ô

Ô Ô

Input

Onze missie

Strategie

Output

Impact op de maatschappij

maatschappelijke gelden

212.278 verpleegdagen

2.725 wetenschappelijke publicaties

€ 29.2 MLN (netto resultaat)

7.4 medewerkerstevredenheid 2.423.520 kg afval 47.386 ton CO2 uitstoot

219 promovendi 291 artsen opleiding afgerond

938 diploma’s21.883 OK-behandelingen

8,2 Customer Quality index(opname in het ziekenhuis)

8,3 Customer Quality index(poliklinische behandeling)

94.696 eerste poliklinische bezoeken

• Gezondheid van mensen nu en van komende generaties, waarin kwaliteit van leven centraal staat

• Gezonde leefomgeving en een gezonde maatschappij nu en in de toekomst

• Werkgelegenheid in een gezonde werkomgeving waar medewerkers duurzaam inzetbaar zijn

• Nieuwe kennis over duurzame, innovatieve en betaalbare gezondheidszorg

• Nieuwe generatie artsen en onderzoekers die betekenisvol is voor mens en maatschappij

31.342 opnames

Het bevorderen van gezondheid: van de gezondheid van de individuele patiënt - nu en in de toekomst –

tot gezondheid in de maatschappij in het algemeen

2 hoofddoelen:

1. Maatschappelijke impact creëren via onze speerpunten

2. Verbinding met de patiënt

3 ondersteunende doelen:

1. Optimaliseren van onze processen

2. Ontwikkelen van menselijk kapitaal

3. Een slagvaardige en duurzame organisatie creëren

3.732 ingeschrevenstudenten

11.140 medewerkersassets

393 (fte) aios 1.536 medisch/wetenschappelijke

onderzoekers

321 onderzoekers in opleiding

samenwerkingspartners grondsto�en en materialen

6,7 dagen gemiddeld opgenomen

3.732 studenten


1.3.1 Herstelplan In 2016 stonden we als organisatie voor de uitdaging om aantoonbaar te maken dat we leren, verbeteren, sturen en verantwoording afleggen. De voorzitter van onze raad van bestuur, Margriet Schneider, heeft dit begin 2016 kenbaar gemaakt in haar 100-dagen speech <http://www.umcutrecht.nl/nl/Over-Ons/Nieuws/2016/Margriet-Schneider-Zorg-is-pas-goed-als-ook-een>. In het voorjaar van 2016 hebben we een Herstelplan opgesteld met hierin een reeks maatre-gelen om onze processen, transparantie, communicatie en cultuur versneld te verbeteren, met als achterliggend doel om de kwaliteit van zorg voor onze patiënten en de patiëntveiligheid een positieve impuls te geven. In 2016 hebben we de meeste maatregelen uitgevoerd en de nodige verbeteringen gerealiseerd.

Het Herstelplan bevatte de onderdelen: 1. Aanbevelingen opvolgen Binnen dit onderdeel van het Herstelplan hebben we activiteiten uitgevoerd om ervoor te zorgen dat we aanbeve-

lingen, die voortkomen uit SIRE-onderzoeken naar aanleiding van calamiteiten en MIP’s, bezoeken van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en kwaliteitsvisitaties door beroepsverenigingen, opvolgen binnen de gestelde termijn.

2. Regievoering WKZ Binnen dit onderdeel van het Herstelplan hebben we activiteiten uitgevoerd om te zorgen voor veilige en goed

geregisseerde zorg binnen het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ), door ervoor te zorgen dat het op elk moment duidelijk is wie regie voert over de zorg van een bepaalde patiënt en wat deze regie inhoudt.

3. IGZ-bezoeken Binnen dit onderdeel van het Herstelplan hebben we activiteiten uitgevoerd om te komen tot een geïmplemen-

teerde werkwijze rond IGZ-bezoeken, inclusief een proces van implementatie en terugkoppeling van verbeter-maatregelen die voortkomen uit deze bezoeken.

4. Implementeren verbetermaatregelen voor KNO-afdeling Binnen dit onderdeel van het Herstelplan hebben we de aanbevelingen uit actuele calamiteitenrapportages en

kwaliteitsvisitatie ingevoerd en geborgd. Ook hebben we continu aandacht voor de werksfeer op de afdeling onder alle medewerkers.

5. Cultuur, leiderschap en gedrag Binnen dit onderdeel van het Herstelplan hebben we activiteiten uitgevoerd om te komen tot goed leiderschap en

een cultuur, waarin we met respect en waardering voor elkaar samenwerken. Dit meten we via ons werkbele-vingsonderzoek (WBO). Om dit te realiseren trainen we al onze leidinggevenden in ons persoonlijk leiderschaps-programma Connecting Leaders. Daarnaast heeft in 2016 in opdracht van de raad van bestuur een UMC Utrecht-breed onderzoek plaatsgevonden naar leiderschap, cultuur en gedrag (samenwerking en sociale veilig-heid). Dit onderzoek is uitgevoerd door het Kets de Vries Instituut (KDVI). In totaal hebben 237 medewerkers en leidinggevenden uit verschillende divisies en directies deelgenomen aan (groeps)interviews. Eind 2016 zijn in alle divisies en directies gesprekken met medewerkers georganiseerd om over de uitkomsten van het onderzoek en de aanbevelingen te spreken. Daar was de raad van bestuur persoonlijk bij aanwezig. In 2017 stellen we een plan van aanpak op voor het concreet implementeren van benodigde acties.

6. Patient en Peer Support Binnen dit onderdeel van het Herstelplan hebben we activiteiten uitgevoerd om adequate ondersteuning (emotio-

neel, materieel of fysiek) van patiënten en/of hun naasten en medewerkers in het geval van een ernstig incident of calamiteit te borgen in onze organisatie.

7. Betekenisvolle transparantie Binnen dit onderdeel van het Herstelplan hebben we activiteiten uitgevoerd om te zorgen voor heldere, begrijpe-

lijke, relevante en makkelijk toegankelijke inzage in onder andere incidenten en calamiteiten. We willen open en transparant zijn over fouten/calamiteiten en we willen hiervan leren. We willen een cultuur creëren, waarin mede-werkers zich veilig voelen om te melden en zich daarin gesteund voelen.

8. Communicatie Binnen dit onderdeel van het Herstelplan hebben we activiteiten uitgevoerd om ervoor te zorgen dat medewer-

kers en leidinggevenden op de juiste (deel)onderwerpen van het Herstelplan goed zijn aangesloten en daar naar handelen. Het vertrouwen van medewerkers, leidinggevenden en studenten in het Herstelplan is belangrijk. In 2016 hebben we dan ook voor een continue informatievoorziening gezorgd, onder andere via: nieuwsberichten, bijeenkomsten en een informatiepunt op intranet.

9. Centrum voor Thuisbeademing In de zomer van 2016 hebben we het Centrum voor Thuisbeademing toegevoegd aan het Herstelplan. Er is een

extern onderzoek ingezet naar dit onderwerp, waarvan de bevindingen eind 2016 beschikbaar waren. Deze hebben we besproken met de medewerkers. In 2017 stellen we een verbeterplan op en voeren we dit plan uit.


1.3.2 Verscherpt toezicht IGZDe Inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ) heeft 6 april 2016 besloten om het UMC Utrecht onder verscherpt toezicht te stellen. De aanleiding voor het verscherpt toezicht was de communicatie door de raad van bestuur van het zieken-huis over de re-integratie van een medewerker op de afdeling Hoofd Hals Chirurgische Oncologie. In de periode daarna heeft de raad van bestuur een structuur ingericht om de voortgang van de uitvoering van het Herstelplan te kunnen waarborgen en om het plan waar nodig aan te scherpen en aan te vullen. Ook heeft de raad van bestuur extra aandacht besteed aan communicatie met medewerkers. Eind 2016 zijn in alle divisies en directies gesprekken met medewerkers georganiseerd om over de uitkomsten van het onderzoek en de aanbevelingen te spreken. Daar was de raad van bestuur persoonlijk bij aanwezig. Per 6 oktober heeft de IGZ het verscherpt toezicht beëindigd. De IGZ heeft geconsta-teerd dat de raad van bestuur van het UMC Utrecht de inspectie adequaat informeert over zaken die van invloed kunnen zijn op de kwaliteit en veiligheid van de patiëntenzorg. Ook was de IGZ van mening dat het UMC Utrecht concrete vooruitgang boekt in aangekondigde verbeteringen.

In april 2017 bracht de IGZ een rapport uit na nader onderzoek. Het IGZ-onderzoek wijst uit dat in het UMC Utrecht in het algemeen goed en veilig wordt gewerkt. Medewerkers van het UMC Utrecht zijn betrokken en gemotiveerd en tonen grote inzet om hun patiënten de best mogelijke zorg te bieden. Het IGZ-rapport laat echter ook zien dat er op onderdelen fouten zijn gemaakt en dat er sprake is geweest van risico’s voor de patiëntveiligheid. Daarnaast stelt het rapport dat er in delen van de organisatie geen sprake was van een open en veilige aanspreekcultuur. Daarbij wordt kritiek geuit op de hiërarchische (divisie)structuur van de organisatie, die zorgt voor een grote afstand tussen de raad van bestuur en de directe zorg. Tot slot heeft de IGZ tekortkomingen geconstateerd in calamiteitenonderzoeken en de rapportage daarvan.

De belangrijkste aanbevelingen en maatregelen van de IGZ hebben betrekking op het realiseren van een open en veilige cultuur en verkleinen van de gesignaleerde afstand tussen leidinggevenden (inclusief raad van bestuur) en medewerkers. Binnen twee maanden moet er een plan van aanpak worden opgesteld, dat aansluit op het eerder gepresenteerde Herstelplan van het UMC Utrecht en de aanbevelingen uit het eigen cultuurrapport. Ook borging van de vernieuwde calamiteitenprocedure en de verbeteringen in kwaliteit en patiëntveiligheid maken hier onderdeel van uit. Tegen de betreffende arts betrokken bij een aantal calamiteiten wordt geen tuchtklacht ingediend.

1.3.3. Aandacht voor cultuur en leiderschap In 2016 heeft in opdracht van de raad van bestuur een UMC Utrecht-breed onderzoek plaatsgevonden naar leider-schap, cultuur en gedrag (samenwerking en sociale veiligheid). Dit onderzoek is uitgevoerd door het Kets de Vries Instituut (KDVI). In totaal hebben 237 medewerkers en leidinggevenden uit verschillende divisies en directies deelge-nomen aan (groeps)interviews.

Uit het onderzoek is een aantal conclusies en aanbevelingen gekomen. Zo zijn onze medewerkers zeer betrokken en trots op wat we met elkaar bereiken voor de patiënt. En over het algemeen wordt goed multidisciplinair en multidivisi-oneel samengewerkt, wat onze primaire taken positief beïnvloedt. De leiderschapscultuur binnen sommige onderdelen van het UMC Utrecht is soms dominant hiërarchisch en controlerend. Dit kan van negatieve invloed zijn op het gevoel van sociale veiligheid van medewerkers.

Eind 2016 zijn in alle divisies en directies gesprekken met medewerkers georganiseerd om over de uitkomsten van het onderzoek en de aanbevelingen te spreken. Daar was de raad van bestuur persoonlijk bij aanwezig. In 2017 stellen we een plan van aanpak op voor het concreet implementeren van benodigde acties.

1.4 OMGEVINGSANALYSE

De omgeving van het UMC Utrecht is dynamisch, uitdagend en continu aan veranderingen onderhevig. Onze Connec-ting U-strategie (2015-2020) is erop gericht op om nu en in de komende jaren onze maatschappelijke rol invulling te geven, te innoveren en onze verantwoordelijkheid te nemen bij het waarborgen van onze drie kerntaken zorg, onder-zoek en onderwijs. Dit alles met gedreven en professionele medewerkers en vanuit een gezonde financiële positie. In onderstaande omgevingsanalyse geven we aan welke ontwikkelingen in de maatschappij we als meest voornaam zien voor het UMC Utrecht en hoe we hiermee omgaan.


Ontwikkelingen in de maatschappij Hoe gaat het UMC Utrecht hiermee om?

Specialisatie en concentratie van zorg De discussie over specialisatie en concentratie van zorg komt uit meerdere invalshoeken steeds hoger op de agenda te staan om te komen tot betere kwaliteit, efficiëntie- en schaalvoordelen en betere organisatie van zorg rondom de patiënt.

Al in onze vorige strategie hebben we proactief richting gegeven aan specialisatie door zes speerpunten te benoemen.

Medische ontwikkelingenMedische ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op.

We verrichten multidisciplinair wetenschappelijk onderzoek. We ontwikkelen kennis, innoveren, toetsen en delen kennis en passen deze toe om de zorg te vernieuwen en te verbeteren om daarmee de zorg van morgen tot stand te brengen. Dit doen we binnen onze zes speerpunten. We zijn initiatiefnemer van Science in Transition, waarbij maatschappelijke meerwaarde van onderzoek voorop staat.

Patiënt is steeds beter geïnformeerd en wil steeds meer eigen regie(Online) media zorgen ervoor dat patiënten zichzelf steeds beter kunnen informeren en dat ook doen. Patiënten willen zoveel mogelijk zelf controle uitoefenen op hun gezondheid en meepraten en meebeslissen.

We ondersteunen patiënten bij het nemen van eigen regie over zorg en hun gezondheid. Dit doen we onder andere via ons Patiëntenportaal en het ontwikkelen van apps met mogelijkheden voor thuismonitoring. Ook organiseren we cursussen en lezingen voor burgers. We luisteren naar patiënten en laten ze actief participeren in onze werkzaamheden.

Value based healthcareZiekenhuizen en behandelcentra organiseren steeds vaker hun zorg rondom het creëren van maximale waarde van de zorg voor de patiënt. Dit heet waarde gedreven zorg. En om te weten hoe zorg waarde toevoegt voor de patiënt, is het belangrijk om de waarde inzichtelijk te maken en behandelresultaten te meten vanuit het patiëntenperspectief.

We willen de kwaliteit van onze zorg inzichtelijk maken en continu verbeteren. Hiervoor ontwikkelden we onder andere een zorgprofiel en voeren we klinisch onderzoek uit binnen onze zes speerpunten en valoriseren we kennis.

Betaalbaarheid van zorgDoor de maatschappelijke discussie rond de betaalbaarheid van zorg nu en in de toekomst, staan de tarieven voor zorgproducten en de financiering van onze primaire taken via overheidssubsidies onder druk.

Om zorg betaalbaar te houden, zetten we in op samenwerking in de keten, hebben we een zorgprofiel opgesteld en focussen we onze aandacht op onze zes speerpunten. Daarnaast werken we aan het terugdringen van verspilling op uiteenlopende gebieden en hebben we steeds meer aandacht voor preventie.

Wens voor steeds betere kwaliteit van zorgZorg in Nederland is al op een zeer hoog niveau. Maar omdat het gaat om het kostbaarste goed van mensen en het soms het verschil maakt tussen leven en dood, willen mensen graag dat de kwaliteit van zorg steeds verbetert.

We verbeteren de kwaliteit van onze zorg continu door onder andere onderzoeksresultaten uit onze zes speerpunten te implementeren in de praktijk, multidisciplinair te werken, een zorgcontinuüm te creëren voor patiënten via e-health en zorg-paden en cohorten te ontwikkelen om zorg te standaardiseren. Ook onze JCI-accreditatie draagt hieraan bij.

Behoefte aan transparantie over dienstverlening en resultatenOpenheid over dienstverlening en resultaten is gewenst. Op basis hiervan kunnen patiënten, verwijzers en zorgverzekeraars gefun-deerde keuzes maken.

We zijn transparant over onze dienstverlening en resultaten. Dit doen we onder andere door onze kwaliteitsindicatoren openbaar te maken.

Groeiende mogelijkheden ICTICT-ontwikkelingen zorgen voor kansen in het verbeteren van de kwaliteit van zorg voor patiënten en het zorgen voor meer eigen regie van de patiënt.

Vanzelfsprekend proberen we optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden van ICT om de zorg voor onze patiënten continu te verbeteren. Dit doen we onder andere met ons Patientenportaal, het ontwikkelen van apps met mogelijkheden voor thuismonito-ring, gebruik te maken van data-analytics en uitwisseling van zorggegevens met onder andere onze samenwerkingspartners. Natuurlijk met inachtneming van de privacy van onze patiënten.

Noodzaak om omgevingsbewust te werkenOrganisaties dienen oog te hebben voor de impact van hun activiteiten op het milieu.

We zetten ons actief in om onze impact op het milieu te minimali-seren. Dit doen we onder andere door het verduurzamen van onze bedrijfsvoering , duurzaam te bouwen en maatregelen te nemen op het gebied van mobiliteit.

Schaarste op de arbeidsmarktDe krapte op de arbeidsmarkt die in de loop van 2015 weer werd gevoeld, heeft zich in 2016 onverminderd doorgezet. Hierdoor hebben we te maken met een tekort aan bepaalde specialistische verpleegkundigen en medisch ondersteunend en mede behande-lend personeel, zoals IC-verpleegkundigen en anesthesiemedewer-kers.

Om voldoende goed gekwalificeerde medewerkers te hebben, zorgen we voor opleiding en duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers, leiden we de professionals van de toekomst op en gaan we samenwerkingsverbanden aan met andere instellingen.


1.5 UMC UTRECHT IN DE KETEN

Onze doelen realiseren, doen we niet alleen. De stem van onze patiënten is leidend en wij werken nauw samen met andere instellingen in de regio en daarbuiten om hun vraag zo goed mogelijk te kunnen beantwoorden.

1.5.1 Strategische partnerships Via samenwerkingsverbanden creëren we een netwerk met alle zorginstelling in de regio. Zo zorgen we ervoor dat we gezamenlijk de juiste zorg kunnen verlenen aan patiënten, op de juiste plek en op een voor de patiënt prettige manier. Daarnaast werken we samen met andere UMC’s, onderzoekstinstellingen en kennisinstellingen in Nederland als het gaat om kennisdeling, onderzoek en onderwijs. Onze samenwerkingen hebben als doel om de zorg aan patiënten te verbeteren.

Onderstaand volgt een opsomming van belangrijke ontwikkelingen op het gebied van samenwerkingen in 2016. Op onze website staat een overzicht van al onze regionale <http://www.umcutrecht.nl/nl/Over-Ons/Samen werking/Samenwerkingsverbanden/Regionale-samenwerking>, nationale <http://www.umcutrecht.nl/nl/Over-Ons/Samenwerking/Samenwerkingsverbanden/Nationale-samenwerking> en internationale <http://www.umcutrecht.nl/en/Research/Collabo-rations> samenwerkingen. • Samenwerking Onderwijs en Opleidingsregio (OOR-regio) Het UMC Utrecht is verantwoordelijk voor de regie op zorg in de Onderwijs en Opleidingsregio (OOR-regio). Deze

regio strekt zich uit van Apeldoorn, Tilburg en Ede tot Gouda, Amersfoort en Hilversum. In deze regio wonen circa 2,5 miljoen mensen. Een belangrijke stap in de samenwerking in de OOR-regio in 2016 is samenwerking met het Diako-nessenziekenhuis in Utrecht Zeist en Doorn. In 2017 zullen we de samenwerking met ziekenhuizen aan de randen van de OOR-regio intensiveren, aansluitend bij de wensen en behoeften.

Samenwerking met Diakonessenziekenhuis In 2016 zijn we in samenwerking met het Diakonessenziekenhuis in Utrecht, Zeist en Doorn begonnen met het

verbeteren van het zorgtraject (continuüm) voor vier patiëntengroepen, namelijk orthopedie, geboortezorg, hartfalen en maag-, darm- en leverziekten. Vaak komen patiënten zowel in het Diakonessenziekenhuis als in het UMC Utrecht.

THE PATIENT JOURNEY

EERSTE LIJN TWEEDE LIJN DERDE LIJNBijvoorbeeld∙ huisarts∙ jeugdarts (ggd)∙ verloskundige (praktijk)∙ apotheker∙ laboratorium

∙ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Bijvoorbeeld:∙ specialist∙ apotheker∙ laboratorium∙ psychiater/GGZ

∙ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Bijvoorbeeld:∙ specialist∙ apotheker∙ laboratorium

∙ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Bijvoorbeeld:∙ arts verstandelijk gehandicapten∙ revalidatiearts∙ specialist ouderengeneeskunde∙ apotheker∙ laboratorium

∙ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

VV

V

V

UMC UTRECHT REVALIDATIECENTRUMVERPLEEGHUIS

ZIEKENHUISTHUIS

SPOED?∙ ambulancedienst∙ huisartsenpost (1e lijn)∙ spoedeisendehulp

V = verwijzers=

“transmurale samenwerking in de keten’’Connecting U

V

VV

V

Bijvoorbeeld:∙ thuiszorg∙ mantelzorg

∙ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

E Health

berichtgeving en communicatie

UMC’S

SPOED

GEZONDHEIDSCENTRUM


Door zorgconcepten voor deze vier patiëntengroepen te ontwikkelen, zorgen we ervoor dat de patiënt een goede ‘flow’ van zorg ervaart bij afspraken en behandelingen in beide centra. Outcome parameters voor kwalitatief goede zorg zijn leidend in het opzetten en verder uitwerken van de samenwerking. De zorgconcepten hebben we ontwikkeld in nauwe samenwerking met patiëntenverenigingen en huisartsen. In de komende periode gaan we verder met de ontwikkeling van zorgconcepten voor andere patiëntengroepen en implementeren we de ontwikkelde zorgconcepten ook in andere ziekenhuizen in de OOR-regio. Ook implementeren we in 2017 het IT-programma XDS, waardoor we patiëntendossiers tussen de betrokken instellingen onderling kunnen delen.

• Samenwerking Cancer Prinses Máxima Centrum In 2014 hebben de Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker (VOKK), de Stichting Kinderoncologie Nederland (SKION),

Stichting ODAS en kinderoncologen het initiatief genomen tot oprichting van een nationaal centrum op het gebied van kinderoncologie: Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie (PMC). De concentratie van zorg en onderzoek op het allerhoogste niveau in één kinderoncologisch centrum vergroot de overlevingskansen en verkleint de gezond-heidsproblemen tijdens en na de behandeling. Het Prinses Máxima Centrum heeft ook in 2016 gewerkt vanuit een vleugel van het Wilhelmina Kinderziekenhuis. Naar verwachting wordt de nieuwbouw in mei 2018 opgeleverd, met een brug verbonden aan het WKZ. Het UMC Utrecht participeert als aandeelhouder in dit centrum en verleend een belangrijk deel van de dienstverlening op het gebied van onder andere operatie en IC capaciteit, ondersteunende diagnostiek en ICT.

Regionaal Kankercentrum Utrecht (RAKU) In 2015 heeft het UMC Utrecht samen met het Meander Medisch Centrum in Amersfoort en het Antonius Ziekenhuis

Nieuwegein het Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht (RAKU) opgezet. Dit in nauw overleg met huisartsen in de regio en zorgverzekeraars. Binnen het RAKU werken we aan het optimaal realiseren van hoog complexe oncolo-gische zorg. Hierbij starten we met mensen met maag-, slokdarm- en levertumoren. De samenwerking maakt het ook makkelijker om meer patiënten in onderzoek te includeren.

Per oktober 2016 zijn we gestart met multidisciplinair overleg binnen het RAKU en het opzetten van een post multi-disciplinair overleg-poli in het UMC Utrecht. Op deze poli kunnen patiënten terecht, nadat ze zijn besproken in het multidisciplinair overleg, voor toelichting op de geadviseerde behandeling. De betreffende zorgverlener (bijvoor-beeld de oncoloog of chirurg) is dan beschikbaar om de vragen van de patiënt te beantwoorden. In 2017 openen we de post multidisciplinair overleg-poli. Ook hebben we in 2016 een portaal ontwikkeld, waarin de drie deelnemende ziekenhuizen patiënten voor multidisciplinair overleg kunnen aanmelden en alle benodigde informatie (zoals foto’s en labwaarden) kunnen invoeren.

ONCO XL Om ervoor te zorgen dat resultaten van kankeronderzoek via marktintroducties beter en sneller hun weg vinden naar

de patiënt, gaan toponderzoekers van vier ziekenhuizen en instituten in Nederland (UMC Utrecht, Antoni Leeuwen-hoekziekenhuis, Hubrecht Instituut en Erasmus MC) vanaf 2017 samenwerken in een nieuw virtueel topinstituut (werknaam Onco XL). 12 april 2016 kondigden vertegenwoordigers van de vier instituten dit aan. Jaarlijks zullen KWF Kankerbestrijding en de ministeries van VWS, OCW en EZ het nieuwe virtuele instituut met 25 miljoen euro per jaar steunen.

Alexander Monro Ziekenhuis Het Alexander Monro Ziekenhuis en het UMC Utrecht werken samen om de kwaliteit van de borstkankerzorg naar

een hoger niveau te brengen. De formele samenwerking tussen beide ziekenhuizen kwam begin 2016 tot stand en wordt steeds verder ingevuld.

• Samenwerking Regenerative Medicine & Stem Cells Samenwerking Nederlandse Cystic Fybrosis Stichting Het UMC Utrecht en de Nederlandse Cystic Fibrosis Stichting hebben in 2016 besloten een samenwerking aan te gaan

voor internationaal onderzoek. De ambitie is om de komende vijf jaar geïndividualiseerde behandeling voor alle mensen met CF in Nederland te realiseren. Als dat lukt, zal CF in de verdere toekomst voor patiënten geen dodelijke ziekte meer zijn. Een dergelijke nauwe samenwerking tussen een ziekenhuis en een patiëntenorganisatie is uniek in Nederland.


• Samenwerking Child Health Samenwerking Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) Het UMC Utrecht is in 2016 een samenwerking aangegaan met het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG)

voor de zorg voor kinderen en volwassenen met aangeboren (congenitale) hartafwijkingen. Samen willen we een multidisciplinair centrum voor congenitale hartafwijkingen tot stand brengen op twee volwaardige locaties, met behoud van eigen identiteit. Deze samenwerking bevordert de kwaliteit van zorg voor patiënten met deze weinig voorkomende aandoeningen en waarborgt de beschikbaarheid van deze zorg in beide regio’s.

Samenwerking met ziekenhuisgroep Twente In 2016 hebben we in samenwerking met ziekenhuisgroep Twente een Schisiscentrum opgestart. In het Schisiscen-

trum kunnen ouders terecht voor onderzoek, diagnose en behandeling van hun kind met schisis. In 2017 zullen we de samenwerking uitbreiden met het ziekenhuis in Tilburg.

Prinses Máxima Centrum Zie onder Samenwerking Cancer.

• Samenwerking Universiteit Utrecht De Universiteit Utrecht (UU) en het UMC Utrecht werken nauw samen. Sinds 2000 zijn de Faculteit Geneeskunde van

de UU, het voormalig Academisch Ziekenhuis Utrecht en het Wilhelmina Kinderziekenhuis gefuseerd en bestaan sindsdien onder de naam UMC Utrecht. De Faculteit Geneeskunde is onderdeel van de UU maar behoort organisato-risch tot het UMC Utrecht. Naast de samenwerking op het gebied van onderwijs, werken we ook nauw samen op het gebied van onderzoek. Fundamenteel onderzoek is een wezenlijk onderdeel van beide organisaties en reikt verder dan enkel de Faculteit Geneeskunde. Zo werken we bijvoorbeeld veelvuldig samen met de Bèta Faculteit en de Faculteit Diergeneeskunde.

• Samenwerking Hubrecht Instituut In 2016 hebben we onze samenwerkingsovereenkomst met de Koninklijke Nederlandse Akademie van Weten-

schappen (KNAW) verlengd. Hiermee bekrachtigen we de samenwerking tussen het Hubrecht Instituut, een onder-zoeksinstituut van de KNAW, en het UMC Utrecht. We werken al sinds 2008 samen met het onderzoeksinstituut en deze affiliatie is nu voor onbepaalde tijd verlengd. Het Hubrecht Instituut bestond in 2016 100 jaar. Van een opslag-plaats voor de collectie van Ambrosius Hubrecht is het instituut de afgelopen eeuw uitgegroeid tot wereldspeler op het gebied van fundamenteel onderzoek binnen stamcel- en ontwikkelingsbiologie. Een belangrijke impuls in deze ontwikkeling is de samenwerking die het Hubrecht Instituut sinds 2008 heeft met het UMC Utrecht.

• Samenwerking Data4lifesciences In NFU-verband werken we samen met het programma Data4lifesciences (D4LS) <http://data4lifesciences.nl> aan een

gedeelde data infrastructuur voor biomedisch onderzoek. Hierbij wordt onder andere het principe van FAIR data gehanteerd (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable).

• Samenwerking Health-RI Health-RI is een verdere verbreding van het programma Data4lifesciences (D4LS) <http://data4lifesciences.nl>: het

verbindt research faciliteiten en research data voor mensgebonden health research en is gelinkt aan de European Open Science Cloud.

In 2016 is Health-RI opgenomen in de agenda van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) voor Grootschalige Onderzoeksfaciliteiten. Hierin zijn de grote onderzoeksfaciliteiten opgenomen die in de iets verdere toekomst - rond of na 2025 - wenselijk zijn voor vernieuwend wetenschappelijk werk aan de grenzen van onze kennis én daarmee bijdragen aan de internationale positionering van sterke Nederlandse onderzoeksgroepen.

• Samenwerking met Zelfstandige Behandel Centra (ZBC’s) Het UMC Utrecht werkt op meerdere gebieden nauw samen met enkele Zelfstandige Behandel Centra’s (ZBC’s), zoals

de Bergman Clinics, Oogkliniek de Bilt, Bartiméus, Pento Audiologisch Centrum en Saltro Diagnostisch centrum. In 2016 is hier samenwerking met het Alexander Monro Borstkankerziekenhuis in Bilthoven bijgekomen.

In de samenwerking met het Alexander Monro Borstkankerziekenhuis leveren we pathologiediensten en werken we samen om de dienstverlening aan patiënten verder te verbeteren. Zo participeert een patholoog van het


UMC Utrecht in het multidisciplinair overleg van het Alexander Monro Borstkankerziekenhuis. Ook kunnen we door de samenwerking meer patiënten includeren in onderzoek. In 2017 kijken we hoe we de samenwerking kunnen uitbreiden met andere disciplines en of we ook andere ziekenhuizen in deze alliantie kunnen betrekken.

• Samenwerkingsrelatie Calamiteitenhospitaal Het Calamiteitenhospitaal is een samenwerkingsverband tussen Defensie (het Centraal Militair Hospitaal) en het

UMC Utrecht. Als academisch ziekenhuis zijn we aangewezen als traumacentrum en samen met een militair hospitaal en een Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) als onderdeel van het RIVM, bieden we de nodige kennis en infrastructuur voor de opvang van betrokkenen bij een calamiteit. Betrokken medewerkers, waaronder (IC-) verpleegkundigen, Rode Kruis-vrijwilligers, (vrijwilligers van) de brandweer, administratief medewerkers en personeel van de beveiligingsdienst scholen we hier jaarlijks voor. Daarnaast geven we cursussen voor de afdelingen Infectio-logie voor het verlenen van zorg aan patiënten die (mogelijk) een bijzondere infectieziekte hebben. In 2016 hebben we de samenwerking in het calamiteitenhospitaal voortgezet.

• Samenwerking TU Eindhoven en Universiteit Utrecht In 2016 hebben we besloten om samenwerking tussen het UMC Utrecht, de Universiteit Utrecht en de TU in

Eindhoven te intensiveren. Samen investeren we in de komende drie jaar 10 miljoen euro in een gezamenlijk fonds. Hiermee willen we het gezamenlijk onderzoek naar een hoger niveau tillen en duurzaam maken. De eerste samen-werkingen richten zich onder meer op regeneratieve geneeskunde, medische beeldverwerking, poreuze materialen en energie. In juni 2016 was er een Alliantiedag in Eindhoven waar wetenschappers op het gebied van Regenerative Medicine en Imaging elkaar hebben ontmoet. In 2017 organiseert het UMC Utrecht de Alliantiedag en betrekt hier in het kader van valorisatie ook de Economic Board Utrecht en Brainport Eindhoven bij.

• Economic Board Utrecht Het UMC Utrecht is onderdeel van de Economic Board Utrecht. Voor het thema gezondheid werken we hierbinnen

samen met gemeenten, bedrijven en andere zorgaanbieders en kennisinstellingen in Utrecht. Samen zetten we ons in voor een gezonde, leefbare samenleving met vitale bewoners in vitale wijken. Dit doen we door ideeën, kennis en uitkomsten van onderzoek om te zetten in economische kansen en spin-off. Hierbij is het de uitdaging grip te krijgen op de kosten van de gezondheidszorg.

In 2016 hebben we binnen de Economic Board Utrecht onder andere gewerkt aan het project Uzelf. Het doel hiervan is om mensen meer de regie te geven over hun eigen gezondheid (via onder andere e-health opties) en efficiëntere zorg te bewerkstelligen. Voor project Uzelf hebben we in 2016 een Health Deal met het ministerie van VWS onder-tekend en hebben we subsidie toegekend gekregen voor de implementatie ervan.

• Samenwerking Utrecht Science Park Het UMC Utrecht is een belangrijke speler in de doorontwikkeling van Utrecht Science Park (USP). Met deze door-

ontwikkeling geven we samen met onze partners vorm aan de beoogde hoogwaardige leer- en onderzoeksomgeving in het hart van Nederland. Ook in 2016 hebben hier weer de nodige overleggen voor plaatsgevonden. Partners zijn onder andere: Utrecht Science Park, de Universiteit Utrecht, de Hogeschool Utrecht, het Hubrecht Instituut, Danone Research, de Economic Board Utrecht, het Utrechts Landschap, diverse gemeenten en de provincie Utrecht. Naast bereikbaarheid en duurzaamheid, zijn kennis, ontmoeten en ontwikkelen hierbij belangrijke thema’s.

• Internationale samenwerking In 2016 heeft de commissie internationalisering van het UMC Utrecht de internationale, strategische samenwerkingen

geëvalueerd. De eerste focus hierbij is over het algemeen onderzoek, maar we nemen ook de onderwerpen zorg, onderwijs en innovatie mee. De commissie heeft besloten om alle samenwerkingen te continueren, maar in de toekomst de nadruk te leggen op het versterken van bestaande samenwerking binnen de Europese Unie. Het UMC Utrecht werkt al nauw samen met University College London en heeft besloten om ook de samenwerking met Karolinska Instituut in Stockholm te versterken. In 2016 heeft het UMC Utrecht een aantal bezoekers uit het buitenland ontvangen, waaronder de minister van Gezondheid van Indonesië.


2. Speerpunten

Het doel van al onze activiteiten is het bevorderen van gezondheid: van de gezondheid van de individuele patiënt - nu en in de toekomst - tot de gezondheid in de maatschappij in het algemeen.

We kiezen ervoor om onze inspanningen op het gebied van onderzoek, onderwijs en het vernieuwen van zorg te focussen binnen zes speerpunten. Door deze focus kunnen we innovaties zo snel mogelijk ten goede laten komen aan de maatschappij. Onze innovaties delen we met belanghebbenden en we passen deze toe in onze kliniek en daarbuiten. Onze zes speerpunten zijn: • Brain• Infection & Immunity• Circulatory Health• Cancer• Regenerative Medicine & Stem Cells• Child Health

In deze onderdelen leest u een greep uit onze activiteiten binnen de speerpunten op het gebied van zorg, onderzoek en onderwijs in 2016.

2.1 SPEERPUNT BRAIN

Binnen ons speerpunt Brain werken we aan zorginnovaties, onderzoek en onderwijs om ervoor te zorgen dat patiënten met hersengerelateerde aandoeningen de beste zorg krijgen. Nu en in de toekomst. Hierbij focussen we ons op de aandachtsgebieden: beroerte, spierziekten, (kinder)epilepsie, psychotische stoornissen en ontwikkelingsstoornissen. Het is onze ambitie om binnen deze aandachtsgebieden tot de top drie centra van Europa te behoren op het gebied van zorg en onderzoek. Hier slagen we goed in. In het Nederlands treden we naar buiten als het UMC Utrecht Hersen-centrum, in het Engels als het Brain Center Rudolf Magnus.

2016 is een jaar van veranderingen geweest. Speerpuntvoorzitter Marian Joëls heeft afscheid genomen van het UMC Utrecht om decaan te worden in het UMC Groningen. Er is een ad interim dagelijks bestuur aangesteld, bestaande uit drie hoogleraren (Jeroen Pasterkamp, Manon Benders en Hilleke Hulshoff Pol). In 2017 zal dit dagelijks bestuur, samen met alle belanghebbenden in het speerpunt, een visie ontwikkelen voor de komende tien jaar en deze visie voorzien van een passend besturingsmodel.

Verbinding met de maatschappijOm nog betere aansluiting bij de maatschappij te krijgen, heeft het speerpunt een maatschappelijk klankbord groep gevormd. Deze bestaat onder andere uit vertegenwoordigers uit de politiek, uit de wetenschapsjournalistiek, van patiëntverenigingen en uit het bedrijfsleven. De groep adviseert het speerpunt in het kader van interactie met maat-schappelijke stakeholders en selecteert kandidaten voor de prijs voor diegene die binnen het UMC Utrecht Hersen-centrum het meest heeft bijgedragen aan het verbinden van ons werk met de maatschappij. Deze prijs is in 2016 toegekend aan Iris Sommer voor haar boek Haperende Hersenen over haar werk op het gebied van hallucinaties.

Daarnaast treden we via verschillende gremia naar buiten, bijvoorbeeld via social media, de pers en publieke optredens, maar ook zeker via onze websites UMC Utrecht Hersencentrum <www.umcutrecht.nl/hersencentrum> en UMC Utrecht Brain Center Rudolf Magnus <www.umcutrecht.nl/bcrm>.

2.1.1 Zorg binnen speerpunt BrainHet is van belang dat patiënten profiteren van onze onderzoeksresultaten. Het UMC Utrecht Hersencentrum werkt daarom via verschillende wegen aan het verbeteren van de zorg.

• Zorgcontinuüm voor patiënten met ALS Om het zorgtraject (continuüm) rond ALS-patiënten optimaal te ondersteunen, ontwikkelden we in 2016 onder

andere een app. Via deze app kan de patiënt allerlei gegevens vastleggen, zoals gewicht en algemene gesteldheid op


basis van vragenlijsten. Dit draagt bij aan het inzicht van de patiënt en de zorgverlener in de actuele situatie van de patiënt en veranderingen in zijn of haar ziektebeeld. Zo krijgt de zorgverlener real-time informatie over hoe het met de patiënt gaat en kan hij of zij de situatie van de patiënt goed monitoren. Indien nodig, vindt er een digitaal of live consult plaats met betrokken specialisten, zoals een revalidatiearts, psycholoog of diëtist. Blijkt bijvoorbeeld dat de patiënt last krijgt van slikproblemen? Dan kan de zorgverlener, zoals een logopedist, daarop handelen. Zo ontvangen patiënten de zorg op maat, die ze op dat moment nodig hebben en werken de zorgverleners dus op een andere manier. In 2016 hebben tien patiënten meegedaan aan de pilot met de app.

• Virtuele supermarkt In 2016 hebben we een ‘virtuele supermarkt’ ontwikkeld om mensen met een cognitieve beperking, door bijvoor-

beeld een beroerte, te helpen om terug te keren in de maatschappij. Dit idee is momenteel een van de kanshebbers binnen de Ureka Mega Challenge, een prijs binnen het UMC Utrecht om innovatie en valorisatie te stimuleren.

2.1.2 Onderzoek binnen speerpunt BrainVia ons onderzoek en het implementeren van onderzoeksuitkomsten, willen we de beste zorg aan onze patiënten leveren. Om ervoor te zorgen dat fundamenteel onderzoek en zorg aan de patiënt optimaal samenkomen, werken onze klinische en fundamentele onderzoekers nauw samen en delen ze kennis.

Ook in 2016 waren onze onderzoekers wederom bijzonder succesvol in het binnenhalen van onderzoeksgelden, zowel via de reguliere nationale en internationale fondsen als via crowdfunding en donaties van patiënten. Daarnaast hebben we ons onderzoek volop onder de aandacht van de maatschappij gebracht, onder andere via bijzondere media-aan-dacht en aanwezigheid op evenementen.

• Project MinE In samenwerking met ALS-patiënten is het UMC Utrecht Hersencentrum in 2016 Project MinE gestart. Project MinE

is een grootschalig, internationaal onderzoek naar de genetische basis van ALS en naar concrete aanknopings - punten voor een effectieve behandeling. Binnen dit project verzamelen we de DNA-profielen van vele duizenden ALS-patiënten en gezonde personen en voeren we genetisch onderzoek uit. Het bijzondere aan Project MinE is dat het geheel mogelijk wordt gemaakt door fondsenwerving via evenementen als the Ice Bucket Challenge, Amsterdam City Swim, Tour Du ALS en Rainbowrun040. In 2016 werden de eerste resultaten van het project gepubliceerd in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Nature Genetics. In 2016 hebben ALS-onderzoekers in het UMC Utrecht in totaal 7.000 DNA-profielen onderzocht (waarvan 3.000 Nederlandse) en zijn er al vier nieuwe ALS-genen gevonden.

• Obama grant Heel bijzonder in 2016 was de toekenning van een Obama grant aan een van onze onderzoekers, Natalia Petridou.

Zij ontving een subsidie van 4 miljoen dollar van het National Institute of Health (NIH) in de Verenigde Staten en is hiermee de eerste in Nederland om een Obama grant te ontvangen. Met het geld gaat Petridou onderzoek doen naar hersensignalen om meer duidelijkheid over de werking van de hersenen te krijgen.

• 1,3 miljoen voor onderzoek naar epilepsie Ook donaties spelen een belangrijke rol in onderzoek. In februari 2016 ontvingen Kees Braun (kinderneuroloog) en

Bobby Koelman (geneticus) 1,3 miljoen euro van ouders van kinderen met epilepsie via het Ming fonds. Het geld is bestemd voor onderzoek naar genetische factoren die een rol spelen bij moeilijk behandelbare epilepsie.

• Locked-in ALS-patiënt communiceert via computer Onder leiding van Nick Ramsey is een onderzoeksgroep al jaren bezig om via een Brain Computer Interface mensen

via een computer te laten communiceren. In 2016 verscheen een publicatie over hun vernieuwende werk in het New England Journal of Medicine. In dit artikel wordt beschreven hoe een ALS-patiënt, die alleen nog maar kon communiceren met haar ogen, nu via een computer kan praten. Deze resultaten hebben grote implicaties voor alle locked-in patiënten (patiënten die alleen nog kunnen communiceren via hun ogen).

• Onderzoek voor het brede publiek In 2016 heeft onderzoek naar hallucinaties flink in de publieke spotlight gestaan. Op het festival Lowlands heeft Iris

Sommer haar onderzoek gepresenteerd en tegelijk een onderzoek naar hallucinaties onder de bezoekers van het festival gedaan. Dit publieksonderzoek heeft ze doorgezet tijdens het weekend van de wetenschap in het museum NEMO.


2.1.3 Onderwijs binnen speerpunt Brain Onderwijs op het gebied van hersenaandoeningen is duidelijk aanwezig binnen alle curricula binnen het UMC Utrecht, van bachelor tot PhD. Binnen de biomedische bachelor is een neurowetenschappenleerlijn en daarnaast zijn er verschillende specifieke (keuze)cursussen binnen de geneeskunde- en de SUMMA bachelor. In de master fase van de SUMMA en het geneeskunde curriculum CRU worden coschappen verzorgd. Daarnaast vallen de master Neuroscience and Cognition en de PhD-opleiding Clinical and Experimental Neuroscience binnen het speerpunt Brain.

• Keuzecursus Beroerte In 2016 hebben we binnen het curriculum Geneeskunde een keuzecursus over beroerte ontwikkeld, in samenwerking

met het speerpunt Circulatory Health. In deze keuzecursus, die in het voorjaar van 2017 voor het eerst zal worden verzorgd, volgen studenten de patiënt van beroerte tot revalidatie.

• Small Private Online Course Essentials of Clinical Neuroscience In samenwerking met de biomedical masteropleiding en Elevate hebben we in 2016 een Small Private Online Course

(SPOC) ontwikkeld: Essentials of Clinical Neurosience. Deze SPOC dient als pilot voor de andere masters binnen de biomedical masteropleiding. Voor de SPOC hebben een aantal Principal Investigators (PI’s) van het speerpunt Brain korte kennisclips opgenomen om studenten te onderwijzen over verschillende technieken en methoden die we binnen het speerpunt gebruiken en over een aantal belangrijke neurologische ziektebeelden.

2.1.4 Doorkijk naar 2017 binnen speerpunt Brain In 2017 gaan we verder op de ingeslagen weg. We zullen patiënten, stakeholders en de maatschappelijke klankbord-groep nog sterker betrekken bij wat we doen. Daarnaast willen we nog verdere cross-over faciliteren tussen de verschillende divisies die bij het UMC Utrecht Hersencentrum/ Brain Center Rudolf Magnus betrokken zijn.

2.2 SPEERPUNT INFECTION & IMMUNITY

De ambitie van ons speerpunt Infection & Immunity is om mensen met een moeilijk behandelbare infectie of een chronische immunologische ziekte sneller en beter te behandelen. Hiervoor werken onze artsen en onderzoekers intensief samen aan zorg en onderzoek. Dat doen we zo veel mogelijk samen met patiënten. We borgen onze kennis en kunde door talentvolle mensen op te leiden tot de toekomstige generatie experts. Zo dragen we bij aan het daad-werkelijk vernieuwen en verbeteren van de patiëntenzorg.

2.2.1 Zorg binnen speerpunt Infection & ImmunityBij de zorg voor onze patiënten zijn veel verschillende specialismen betrokken. Centraal in onze aanpak staat samenwerking met de patiënt om zo de zorg optimaal om de patiënt heen te organiseren.

• Multidisciplinair werken Onze patiënten lijden vaak aan meerdere aandoeningen die elkaar beïnvloeden (complexe ziektes). In 2016 hebben

we onze zorg voor de patiënt daarom nog verder multidisciplinair ingericht, waarbij we deze vanuit verschillende medische disciplines benaderen.

In september 2016 openden we een multidisciplinaire polikliniek Infectiepreventie. In deze polikliniek richten we ons op het bestrijden van de ziekenhuisbacterie MRSA (Meticilline Resistente Staphylococcus Aureus), een bacterie die resistent is geraakt voor de meeste gangbare antibiotica. Op deze polikliniek werken medische microbiologen en infectiologen samen om de gevolgen van een MRSA-besmetting voor de patient zo klein mogelijk te houden.

Ook zijn we in het najaar van 2016 gestart met een multidisciplinair overleg voor patiënten met complexe immuun-ziektes, zoals vasculitis, ziekte van Crohn en uveïtis. Dit lijken op het eerste gezicht verschillende aandoeningen, maar recent is aangetoond dat gelijksoortige immunopathogene mechanismen aan de ziekten ten grondslag liggen. In onze aanpak van deze ziekten richten we ons daarom primair op het ontstaansmechanisme in plaats van het orgaan. In 2017 starten we een pilot om deze patiënten op een gezamenlijke poli te ontvangen, waar onder andere de oogarts, de klinisch immunoloog en de maag-, darm- en leverarts de patiënten onderzoeken.


De al langer bestaande multidisciplinaire poliklinieken, zoals voor patiënten met artritis psoriatica (een vorm van reuma die voorkomt bij mensen met de huidziekte psoriasis) en de polikliniek voor allergologie lopen naar tevredenheid en hebben we gecontinueerd in 2016.

• Standaardisering van zorg - cohorten Als onderdeel van onze multidisciplinaire aanpak hebben we in 2016 een Infection & Immunity (I&I) Cohort opgericht.

In dit I&I Cohort verzamelen onderzoekers op gestructureerde wijze specifieke medische gegevens van zoveel mogelijk patiënten met een infectieziekte of immunologische aandoening in het UMC Utrecht. Het doel is om met behulp van deze gegevens betere inzichten te krijgen in deze aandoeningen om daarmee op termijn betere behan-delingen te kunnen ontwikkelen. Het is het voor het eerst dat patiënten met uiteenlopende immuunziekten in een cohort worden verzameld. Onze ambitie is om jaarlijks 1.250 patiënten in het cohort op te nemen.

Het speerpunt kent nog een ander groot cohort, het Intensive Care Cohort. Dit cohort bestaat al sinds 2011 en is opgericht om het ziektebeloop van intensive care (IC)-patiënten met een ernstige infectie beter te kunnen voor-spellen en sneller de optimale behandeling voor onze patiënten te kunnen bepalen. In 2016 hebben we de 10.000ste patiënt geïncludeerd. Het cohort is hiermee wereldwijd het meest complete cohort van IC-patiënten.

• Samen met patiënten We betrekken graag patiënten bij de ontwikkelingen binnen onze zorg en ons onderzoek. Zo organiseerden we in

september 2016 een kennisuitwisseling voor patiënten met afweerstoornissen, hun familie, artsen en onderzoekers. In totaal waren er 130 mensen aanwezig. Voor zowel de patiënten als de behandelaars leverde deze bijeenkomst waardevolle inzichten op. In oktober 2016 konden patiënten die deelnemen aan wetenschappelijk onderzoek een kijkje nemen in het Laboratorium voor Translationele Immunologie. Onderzoekers leidden de patiënten rond en vertelden over het onderzoek.

In 2016 promoveerde een verpleegkundig onderzoeker op de vraag ‘Waar hebben patiënten met reuma nou echt wat aan?’ om ze te helpen beter met hun ziekte om te gaan. Door veel met hen in contact te treden hebben we grote verbeteringen weten te realiseren.

• Zorgcontinuüm jeugdreuma Om het zorgtraject (continuüm) rond patiënten met jeugdreuma optimaal te ondersteunen, ontwikkelden we in 2016

onder andere de app Reuma2Go. Via deze app geven kinderen met reuma dagelijks aan hoe het met ze gaat, of ze last hebben van vermoeidheid of ochtendstijfheid en waar ze eventueel pijn hebben. Ook voeren ze in welke activiteiten ze hebben ondernomen en welke medicatie ze hebben gebruikt. Zo kan de zorgverlener de patiënt beter monitoren. De zorgverlener geeft feedback op de ingevoerde informatie. Indien nodig, vindt er een digitaal of live consult plaats of wordt ondersteuning geboden bijvoorbeeld voor een gesprek met de school. Zo ontvangen patiënten de zorg op maat, die ze op dat moment nodig hebben. Daarnaast geeft het op reguliere basis monitoren van de pijnscore een veel beter beeld van hoe de ziekte zich ontwikkelt. Hierdoor is een gerichtere behandeling mogelijk geworden. In 2016 hebben 45 patiënten meegedaan aan de pilot met de Reuma2Go app.

2.2.2 Onderzoek binnen Infection & Immunity Ons onderzoek is erop gericht om de vertaalslag te maken van het laboratorium naar de kliniek. Zo bieden we het hoofd aan twee belangrijke uitdagingen, namelijk: aan opportunistische infecties door antibiotica resistente bacteriën en de afname van de kwaliteit van leven van mensen met een chronische immuunziekte.

• Oprichting NCOH Begin 2016 is het Netherlands Centre for One Health (NCOH) geopend. Het NCOH staat voor een geïntegreerde

aanpak van de wereldwijde risico’s van infectieziekten. Binnen het centrum wordt gewerkt aan vier thema’s. Binnen het thema Tackling Antimicrobial Resistence hebben wij een voortrekkersrol. Samen met onze partners voeren we onderzoek uit naar infectiepreventie, beter gebruik van antibiotica en alternatieven voor het huidige assortiment van antibiotica. Ook voeren we samen met de GGD de regie over een meer intensieve regionale samenwerking tussen ziekenhuizen, laboratoria, verpleeghuizen en GGD-afdelingen.

• Laboratorium voor Translationele Immunologie (LTI) Binnen het Laboratorium voor Translationele Immunologie (LTI) vindt fundamenteel, translationeel en klinisch

immunologisch onderzoek plaats om zo de kwaliteit van leven van mensen met een chronische immuunziekte te


verbeteren. De samenwerking tussen artsen en onderzoekers staat dan ook centraal. In 2016 hebben we grote stappen gemaakt in het laboratorium voor patiënten met ernstige chronisch eczeem. Bepaalde markers in het bloed blijken een grote voorspellende waarde te hebben voor het opkomen van een flare. Op basis hiervan kunnen we het voorschrijven van medicatie beter bepalen. In 2017 passen we dit toe in de kliniek.

Voor patiënten die een stamceltransplantatie hebben ondergaan, hebben we een betere methode ontwikkeld om afstoting tegen te gaan. Patiënten ontvangen nu een dosis anti-thymocyte globuline (ATG) op basis van het gewicht van de patiënt. Uit ons onderzoek blijkt dat als de dosering plaatsvindt op basis van de hoeveelheid lymfocyten in het bloed dit tot betere overlevingskansen leidt.

2.2.3 Onderwijs binnen speerpunt Infection & ImmunityHet speerpunt Infection & Immunity (I&I) is betrokken bij de opleiding van Utrechtse studenten geneeskunde, bio - medische wetenschappen, de Selective Utrecht Medical Master (SUMMA), het PhD-programma Infectie & Immuniteit, de Summer School Infection meets Immunity, de master Infection & Immunity en de opleiding van bachelorstudenten aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e).

• PhD-programma Studenten die willen promoveren op het gebied van Infectie & Immuniteit (I&I) volgen een I&I PhD-programma

binnen de Graduate School of Life Sciences van de Universiteit Utrecht (UU). In 2016 hebben 35 PhD-kandidaten hun promotietraject succesvol afgesloten. Jaarlijks zijn promovendi welkom op de Summer School Infection meets Immunity. In 2016 organiseerden we deze voor de zesde keer. Er deden 23 deelnemers met 16 nationaliteiten mee. De Summer School werd afgesloten met een debat over het wereldwijde antibioticagebruik.

• Master Infection & Immunity uitgebreid Het maximum aantal masterstudenten Infectie & Immuniteit (I&I) hebben we in 2016 uitgebreid van 20 naar 25. Zo

hoeven we minder studenten teleur te stellen en kunnen we toch het hoge kwaliteitsniveau en de kleinschaligheid behouden. In 2016 hielden we de verkiezing voor beste Supervisor of the Year. Hiermee willen we laten zien dat we veel waarde hechten aan de kwaliteit van het begeleiden van studenten en het geven van onderwijs.

• I&I zichtbaarder in het geneeskundecurriculum In het nieuwe geneeskundecurriculum zijn de onderwerpen Infectie & Immuniteit (I&I) sinds 2016 meer aanwezig.

De I&I blokken zijn nu duidelijker herkenbaar en de tijd die aan deze blokken wordt besteed is langer. Nu kunnen belangrijke ontwikkelingen, zoals complexe immuunziekten en stamceltransplantaties, beter voor het voetlicht gebracht worden voor onze toekomstige artsen.

• I&I verplicht gesteld voor bachelors aan de TU/e Wij verzorgen het blok Infectie & Immuniteit (I&I) bij de bachelor Biomedische Technologie en Medische Weten-

schappen en Technologie aan de TU/e. In 2016 is dit blok verplicht gesteld voor alle studenten. Jaarlijks worden nu bijna honderd bachelor studenten door ons opgeleid.

2.2.4 Doorkijk naar 2017 binnen speerpunt Infection & ImmunityIn 2017 zal binnen het speerpunt Infection & Immunity een belangrijke focus liggen op onderzoek binnen het Netherlands Centre for One Health (NCOH) en gaan we de zorg nog meer om patiënten met een chronische immuunziekte heen organiseren.

2.3 SPEERPUNT CIRCULATORY HEALTH

Het speerpunt Circulatory Health heeft tot doel de cardiovasculaire ziektelast terug te dringen. Hiervoor heeft het speerpunt het Hart- en vaatcentrum opgericht, waarin geïntegreerd cardiovasculaire zorg, onderzoek en onderwijs plaatsvindt. Het Hart- en vaatcentrum is een kwaliteitslabel: elke afdeling die het label draagt, werkt mee aan het systematisch verbeteren van cardiovasculaire zorg in het UMC Utrecht.

2.3.1 Zorg binnen speerpunt Circulatory HealthIn het Hart- en vaatcentrum van het UMC Utrecht vindt state-of-the-art diagnostiek en behandeling plaats. We werken volgens (inter)nationale richtlijnen en maken waar nodig gebruik van innovatieve diagnostiek en behandeling. Het doel


is om te komen tot optimale en efficiënte op maat gesneden zorg. De patiënt staat centraal met optimale service en logistiek. Vanuit de gedachte dat de beste behandeling van een vaatziekte het voorkómen ervan is, besteden we naast de primaire verwijsreden veel aandacht aan (secundaire) preventie van hart- en vaatziekten. Hierbij werken we effectief samen met de eerste en tweede lijn. We zijn transparant over kwaliteit van zorg en over zorguitkomsten. Ook werken we continu aan het verbeteren van de zorg.

• Gezamenlijke visie op zorg In 2016 hebben al onze afdelingen die betrokken zijn bij het Hart- en vaatcentrum een gezamenlijke visie op zorg

gedefinieerd. Hierdoor werken alle afdelingen vanuit dezelfde uitgangspunten en zorgen we voor een uniforme en optimale zorg voor onze patiënten.

• Multidisciplinaire poli In 2016 zijn we gestart met de voorbereiding van een multidisciplinaire polikliniek, waar een cardioloog, neuroloog,

internist, geriater en vaatchirurg naast elkaar patiënten ontvangen en patiënten op deze manier laagdrempelig multidisciplinaire zorg krijgen. En doordat afspraken en diagnostiek over afdelingen heen aansluitend (‘one-stop-shop’) worden gepland, ervaart de patiënt een betere dienstverlening. De multidisciplinaire polikliniek start op 1 april 2017.

• Utrecht Cardiovasculair Cohort (UCC) In 2015 is het Utrecht Cardiovasculair Cohort (UCC) gestart. Het doel is om alle nieuwe cardiovasculaire patiënten zorg

te bieden volgens de Nederlandse richtlijn Cardiovasculair Risico Management (CVRM) in UCC1. Op basis van de gegevens van UCC1 weten we of er risicofactoren zijn die aandacht en/of behandeling behoeven en kunnen we voor elke patiënt het risico op een (volgend) cardiovasculair event schatten. Met deze UCC1 informatie en de gegevens die verzameld worden vanwege het ziektebeeld waarvoor de patiënt naar het UMC Utrecht komt, bepaalt de behande-laar samen met de patiënt welke behandeling nodig is en welke zorg op welke plek wordt geleverd. We vragen aan patiënten of ze mee willen doen aan wetenschappelijk onderzoek. In 2015 en 2016 hebben in totaal circa 1.650 patiënten een uitnodiging ontvangen voor UCC1. In 2017 zal het aantal snel verder oplopen.

• Verdiepende screening In 2016 zijn we gestart met het voorbereiden van onderdeel twee van het Utrecht Cardiovasculair Cohort (UCC2): het

verrichten van een uitgebreide set aanvullende metingen bij UCC1-patiënten op indicatie volgens de geldende nationale en internationale richtlijnen. Op gedetailleerde wijze verzamelen we informatie over de aanwezigheid van (subklinische) hart- en vaatziekten, orgaanschade en risicofactoren. De doelgroep voor UCC2 zijn patiënten in de aandachtsgebieden van het speerpunt Circulatory Health met en/of verdacht van hartfalen, cerebrale ischemie, hoge bloeddruk, diabetes en aneurysma.

• Minisensor CardioMEMS In december 2016 implanteerde het UMC Utrecht voor het eerst in Nederland een miniatuursensor in de longslagader

van een patiënt. De sensor meet de druk in de longslagader en stuurt essentiële informatie over de status van hartfalen bij de patiënt naar de arts. Op basis van deze gegevens kan de arts maatregelen nemen om de kans op een ziekenhuisopname te verkleinen. Uit onderzoek blijkt dat met deze nieuwe technologie het aantal ziekenhuis-opnamen voor hartfalen tot 37% kan verlagen <http://www.umcutrecht.nl/nl/Over-Ons/Nieuws/2016/Eerste-implanta-tie-in-Nederland-van-draadloze-mini>.

• Zorgcontinuüm hypertensie Om het zorgtraject (continuüm) rond patiënten met een verhoogde bloeddruk optimaal te ondersteunen,

ontwikkelden we in 2016 onder andere de app cVitals. Via deze app legt de patiënt allerlei gegevens vast, zoals de bloeddruk, het gewicht, de algemene gesteldheid en de mate van activiteit. Hiervoor hebben de patiënten medische hulpmiddelen ontvangen, zoals een digitale weegschaal en een bloeddrukmeter. Op het moment dat er een drem-pelwaarde wordt overschreden, kan er vanuit de app - als de patiënt dat wil - een signaal verstuurd worden naar de huisarts of de medisch specialist. Zo krijgt de zorgverlener real-time informatie over hoe het met de patiënt gaat en kan hij of zij de situatie van de patiënt goed monitoren. De meetgegevens worden ook opgenomen in het elektro-nisch patiëntendossier (EPD) en indien gewenst kan de zorgverlener een e-consult starten om bijvoorbeeld de medicatie aan te passen. Zo ontvangen patiënten de zorg op maat, die ze op dat moment nodig hebben en kan een volgend polibezoek voorkomen worden. In 2016 hebben twintig patiënten meegedaan aan de pilot met de app cVitals.


• Publiekslezing Dinsdag 27 september 2016 organiseerden we een publiekslezing over de verschillen tussen vrouwen en mannen

bij hart- en vaatziekten voor 177 aanwezigen. In de publiekslezing verzorgden prof. dr. Yvonne van der Schouw, prof. dr. Kitty Bloemenkamp en dr. Hester den Ruijter een presentatie over de risicofactoren, diagnose en behandeling voor mannen en vrouwen.

• Tandemtocht Op zaterdag 11 juni 2016 organiseerde het Hart- en vaatcentrum de vierde editie van de Tandemtocht. Het doel van

deze editie was om geld bij elkaar te fietsen voor onderzoek bij hartfalenpatiënten en de verschillen tussen mannen en vrouwen bij hartrevalidatie. In totaal werd er bijna 13.500 euro opgehaald.

2.3.2 Onderzoek binnen het speerpunt Circulatory Health Zorg en wetenschap integreren we zoveel mogelijk. Met jaarlijks circa 50 cardiovasculaire promoties en ongeveer 750 cardiovasculaire publicaties in peer-reviewed tijdschriften heeft het UMC Utrecht een zeer sterk wetenschappelijk portfolio op het gebied van Circulatory Health.

• Nieuwe cardiovasculaire onderzoeksfocus Eind 2015 hebben onderzoekers de nieuwe cardiovasculaire onderzoeksfocus vastgesteld. Hierbij richten we ons op

vier expertisegebieden, namelijk hartfalen, aneurysma, cerebrale ischemie en hoog risico (hypertensie, diabetes en vrouwspecifieke risicofactoren). Sinds 2016 overleggen onderzoekers per onderzoeksthema met onderzoekers van verschillende relevante afdelingen om samen te excelleren op het betreffende terrein. Hiermee verbeteren we ons onderzoek en uiteindelijk de zorg aan de patiënt. In 2016 zijn we tevens gestart met de voorbereidingen van het Laboratory for Circulatory Health, waarin we gezamenlijk multidisciplinair onderzoek gaan uitvoeren.

• 20 miljoen euro voor big data-onderzoek Het Hart- en vaatcentrum ontving samen met andere instellingen een subsidie van 20 miljoen euro van het Europese

Innovative Medicines Initiative voor big data-onderzoek naar hart- en vaatzieken <http://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/Afdelingen/Hart-en-vaatcentrum/Nieuws/€20-miljoen-voor-UMC-Utrecht-voor-big-data-onderzo>.

• 2 miljoen euro voor ontwikkeling methode bij hartfalen Dr. Joost Sluijter van het UMC Utrecht heeft een Europese subsidie van 2 miljoen euro ontvangen. Hij krijgt deze

zogenaamde ERC Consolidator Grant voor de ontwikkeling van een methode, waarmee bij patiënten met hartfalen de pompfunctie van het hart kan worden verbeterd door middel van het toepassen van de nieuwste technieken uit de regeneratieve geneeskunde <http://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/Afdelingen/Hart-en-vaatcentrum/Nieuws/Nieuwe-impuls-voor-behandeling-van-hartfalen-met-b>.

• Drie Dekkerbeurzen In 2016 ontvingen we drie Dekkerbeurzen van de Hartstichting voor hartonderzoek in het UMC Utrecht naar het

voorspellen van de ernst en het risico op een erfelijke hartspierziekte en de risico’s van verzadigde vetten uit zuivel <http://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/Afdelingen/Hart-en-vaatcentrum/Nieuws/Drie-Dekkerbeurzen-Hartstich-ting-voor-hartonderzoe>.

2.3.3 Onderwijs binnen het speerpunt Circulatory HealthHet Hart- en vaatcentrum biedt een optimale infrastructuur voor onderwijs en opleiding. Binnen de verschillende Utrechtse (bio)medische opleidingen besteden we veel aandacht aan hart- en vaatonderwijs <http://umcutrechtharten-vaatcentrum-onderwijs.nl/?lang=en>. Het Hart- en vaatcentrum is nauw betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van dit onderwijs. Naast theoretisch onderwijs bieden de (bio)medische opleidingen aan studenten ook veel mogelijk-heden om via onderzoeksprojecten bij te dragen aan het onderzoek naar hart- en vaatziekten.

• Keuzeonderwijs Sinds studiejaar 2015-2016 ondersteunt het speerpunt Circulatory Health drie keuzecursussen voor studenten

Geneeskunde en Biomedische wetenschappen, namelijk Pathofysiologie van het hart, De rol van vaatwand en bloedstroom, en Cardiac Pathophysiology.

De cursus Pathofysiologie van het hart richt zich specifiek op de pathofysiologie van de hartspier en daaraan gerelateerde aandoeningen (hartfalen, cardiomyopathieën, ritmestoornissen). In de cursus belichten we recente


ontwikkelingen op het gebied van de moleculaire basis, preventie, diagnose en behandeling van deze aandoeningen. Hierbij komen verschillende invalshoeken van Circulatory Health aan bod, zoals klinische interventies & therapeuti-sche vernieuwingen, beeldvormende technieken, risicogroepen & -factoren, moleculaire mechanismen en biomarkers & biobanking.

In de cursus De rol van vaatwand en bloedstroom besteden we veel aandacht aan de risicofactoren en moleculaire mechanismen die ten grondslag liggen aan ischemische hartziekten en cerebrovaculaire aandoeningen. Hierbij ligt de nadruk op vaat-gerelateerde processen. Ook aspecten als diagnostiek, preventie en huidige onderzoekslijnen binnen Circulatory Health met betrekking tot deze ziektebeelden komen uitgebreid aan de orde.

De cursus Cardiac Pathophysiology richt zich op de moleculaire basis, preventie, diagnose en behandeling van hartafwijkingen, zoals hartfalen en cardiomyopathie.

• Talentmanagement In 2016 hebben we circa vijftien reisbeurzen uitgekeerd aan PhD-studenten en post-doc researchers om hun onder-

zoek te presenteren op een internationaal congres. Bijvoorbeeld het ESC congres 2016 in Rome, ISSHP 2016 in Sao Paulo en het negende European public health conference in Wenen.

Een groep talentvolle postdoc- en associate professor onderzoekers heeft zich binnen het speerpunt georganiseerd in de Jacob Jongbloed Talent Society (JJTS). Deze onderzoekers van de society hebben in 2016 een zeer succesvolle Public-meets-Private bijeenkomst georganiseerd voor het bedrijfsleven, patiënten en onderzoekers om valorisa-tie-kansen te verkennen en te realiseren. Twee jonge onderzoekers, die onderzoek doen naar het voorspellen van bloedingen bij mensen met een hoog risico op bloedingen, hebben een grant ontvangen. Door geneesmiddelen-gebruik op het risico af te stemmen, bereiken we dat er minder bloedingen optreden bij cardiovasculaire patiënten. De grant is een gezamenlijke grant vanuit het speerpunt Circulatory Health en het bedrijfsleven.

2.4 SPEERPUNT CANCER

Binnen het UMC Utrecht Cancer Center willen we de beste zorg bieden voor mensen met kanker: mensen genezen of, als dat niet meer mogelijk is, de kwaliteit van leven verbeteren. Hierbij richten we ons op de beste therapie en zorg voor de individuele patiënt. Om dit te bereiken, werken we binnen het UMC Cancer Center multidisciplinair samen en investeren we continu in innovatieve onderzoeksprogramma’s, hooggewaardeerde onderwijsprogramma’s, een excellente infrastructuur en toegewijde en slimme docenten, onderzoekers en zorgverleners.

Binnen het UMC Utrecht Cancer Center richten we ons op vier onderwerpen, namelijk: beter begrip van kanker, betere diagnose, betere behandeling en betere zorg. Binnen deze vier thema’s versterken we onze kwaliteit en expertise, om zo de zorg voor patiënten te verbeteren. Samenwerking tussen verschillende disciplines en expertisegebieden is hiervoor van groot belang. Niet alleen binnen het UMC Utrecht zelf, maar ook daarbuiten met onze regionale, nationale en internationale partners.

2.4.1. Zorg binnen het speerpunt CancerHet UMC Utrecht Cancer Center heeft samen met patiënten een zorgconcept ontwikkeld, waarin we omschreven hebben wat we verstaan onder goede zorg en wat we onze patiënten beloven. Dit document met ambitieuze beloften delen we sinds oktober 2016 met patiënten. Zo kunnen patiënten kritisch meekijken hoe we het doen en ons wijzen op dingen die beter kunnen. In de komende vijf jaar zullen we er hard aan werken om onze beloften waar te maken.

• Opening gastenverblijf In september 2016 opende Karin Bloemen het UMC Utrecht Cancer Center gastenverblijf binnen de muren van UMC

Utrecht. In het gastenverblijf kunnen familieleden, vrienden en andere mantelzorgers van kankerpatiënten slapen, eten en ontspannen, terwijl ze toch heel dicht bij de patiënt zijn. Ook poliklinische patiënten zijn welkom in het gastenverblijf. Het gastenverblijf telt acht logeerkamers en een grote huiskamer. Lees het verhaal van eerste gast Corrie Vis <http://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/Afdelingen/Cancer-Center/Verhalen-uit-het-Cancer-Center/Het- verhaal-van-Corrie>.

• Tweede MRI-versneller In maart 2016 is er een tweede MR-geleide lineaire versneller (MR-linac) geïnstalleerd in UMC Utrecht. Deze MR-linac

combineert een bestralingssysteem met een MRI. Hiermee stelt het apparaat ons in staat om de tumor tijdens de


behandeling in beeld te brengen en real-time de behandeling bij te stellen. Hierdoor is een nauwkeuriger behande-ling mogelijk, kunnen bijwerkingen verminderen en verhogen we de kwaliteit van leven van patiënten.

• Buddyproject slokdarmkanker In januari 2016 ging ons buddyproject voor mensen met slokdarmkanker van start <http://www.umcutrecht.nl/nl/

Over-Ons/Nieuws/2016/Slokdarmkankerpatienten-vinden-steun-en-bemoedigin>. In de praktijk merken we dat mensen bij wie slokdarmkanker wordt geconstateerd behoefte hebben aan informatie en steun. Met het buddy project kunnen we patiënten als ze dat willen, al voordat ze behandeld of geopereerd worden, koppelen aan een buddy. Deze buddy’s zijn ervaringsdeskundigen: oud-patiënten van het UMC Utrecht die zelf slokdarmkanker hebben gehad. In 2016 hebben we samen met de Stichting Patiënten Kanker Spijsverteringskanaal acht buddy’s getraind om patiënten bij te staan.

• Vast contactpersoon Het UMC Utrecht Cancer Center stelde in 2016 een vast contactpersoon in voor alle kankerpatiënten. De vaste

contactpersoon is het eerste aanspreekpunt voor vragen. Hij of zij bewaakt bovendien het verloop van de opeenvol-gende afspraken, onderzoek en behandelingen. Lees het verhaal van een van onze vaste contactpersoon Eke van Lunteren <http://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/Afdelingen/Cancer-Center/Verhalen-uit-het-Cancer-Center/Het- verhaal-van-Eke>.

• Award of Excellence Oncology Nursing 2016 Onze verpleegkundig specialist Carlo Schippers won de Award of Excellence Oncology Nursing 2016 van de beroeps-

vereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden (V&VN) voor zijn bijzondere bijdrage aan de behandeling en begelei-ding van patiënten met slokdarmkanker. Zo was Schippers betrokken bij een studie naar een trainingsprogramma om mensen met slokdarmkanker fitter op de operatietafel te krijgen (een voorspeller van goed herstel), heeft hij actief meegedacht in de Special Interest Group maag-, leveren darmtumoren van zijn beroepsvereniging en is hij grond-legger van de Slokdarmkankerweek in samenwerking met patiëntenorganisatie SPKS, een buddyproject, en thema-spreekuren over voeding en voedingskatheters.

2.4.2 Onderzoek binnen het speerpunt Cancer Op het gebied van onderzoek leggen we de nadruk op de ontwikkeling van behandeling met opereren zonder snijden, de toepassing van de organoïdentechnologie <http://hub4organoids.eu/organoid-technology/> en het versterken van het klinisch onderzoek.

• 2,3 miljoen voor onderzoek naar borstkanker In 2016 kende de Europese Commissie 2,3 miljoen euro toe aan een internationale studie over het voorkomen van

uitzaaiing van borstkanker. Twee onderzoekers van het UMC Utrecht nemen deel aan dit consortium.

• 2 miljoen voor onderzoek naar eierstokkanker Via Vrienden van UMC Utrecht ontvingen we in 2016 een donatie van 2 miljoen euro van het Gieskes Strijbis fonds

voor onderzoek naar eierstokkanker met behulp van organoïden technologie <http://www.umcutrecht.nl/nl/Zieken-huis/Ervaringen-van-patienten/Hoegaathet/Hoegaathet-september-2016/Onderzoek-naar-terugkerende-eierstokkanker>. We willen zoveel mogelijk soorten eierstoktumoren op kweek zetten en daarmee een organoïdenbank maken. Hiermee hopen we te ontdekken waarom de behandelingen voor eierstokkanker die in eerste instantie meestal wel effect hebben, bij terugkerende kanker niks doen. Als die redenen duidelijk zijn, kunnen we wellicht de medicatie aanpassen om deze wel effectief te laten zijn bij terugkerende kanker. Bovendien kunnen we ook andere medicijnen - of combinaties daarvan - testen op hun effect met behulp van deze organoïdenbank. Voor dit onderzoek werken we samen met het Hubrecht Instituut. De organoïdentechnologie, ontwikkeld door prof. dr. Hans Clevers van het Hubrecht Instituut, maakt het mogelijk om tumoren in kweek te houden en te gebruiken om bijvoorbeeld het effect van een medicijn op de tumor buiten het lichaam te bepalen.

• Aankondiging nieuw topinstituut Om ervoor te zorgen dat resultaten van kankeronderzoek via marktintroducties beter en sneller hun weg vinden naar

de patiënt, gaan toponderzoekers van vier ziekenhuizen en instituten in Nederland (UMC Utrecht, Antoni van Leeu-wenhoek ziekenhuis, Hubrecht Instituut en Erasmus MC) vanaf 2017 samenwerken in een nieuw virtueel topinstituut (werknaam ONCO XL). 12 april 2016 kondigden vertegenwoordigers van de vier instituten dit aan in het televisie-programma De Wereld Draait Door. Jaarlijks zullen KWF Kankerbestrijding en de ministeries van VWS, OCW en EZ het nieuwe virtuele instituut met 25 miljoen euro per jaar steunen.


2.4.3 Onderwijs binnen het speerpunt CancerMet onderwijs op het gebied van kanker voor verschillende doelgroepen, zoals studenten, promovendi en zorg-verleners, zorgen we ervoor dat we de zorg van morgen kunnen leveren aan onze patiënten.

• Congres endocriene tumoren Het endocriene oncologie-team van het UMC Utrecht Cancer Centre organiseerde het WorldMEN 2016 congres over

erfelijke endocriene tumorsyndromen. Uit 31 landen waren meer dan 250 deelnemers aanwezig. Uniek dit jaar was de aanwezigheid van 50 patiënten. Zij namen deel aan de parallelsessies, waarmee een brug werd geslagen tussen de zorgverleners, onderzoekers en patiënten. Een mooi voorbeeld van de patiënt als partner bij zorg en onderzoek.

• Training chirurgen In maart 2016 kwamen er chirurgen uit veertien verschillende landen (o.a. het Verenigd Koninkrijk, Spanje, Italië,

Frankrijk, Duitsland, Chili, Columbia, Egypte, Kameroen, en Griekenland) voor een tweedaagse training robotchirurgie. Onze chirurgen prof. Richard van Hillegersberg en dr. Jelle Ruurda hadden een programma samengesteld waarbij de gasten ook zelf aan de slag gingen.

Het UMC Utrecht was jaren geleden het eerste ziekenhuis in Nederland met chirurgen die gebruik maakten van een operatierobot. Nu wordt de robot voor allerlei operaties gebruikt, zoals operaties bij slokdarmkanker, schildklier-kanker en levertumoren. Met een operatierobot kan de chirurg nauwkeuriger opereren. Hierdoor is er minder kans op complicaties.

2.4.4 Doorkijk naar 2017 binnen het speerpunt CancerIn 2017 gaan we ons inzetten voor samenwerking met andere ziekenhuizen in de regio om de beste zorg voor pati-enten te leveren en werken we verder aan de implementatie van ons zorgconcept voor patiënten met kanker. Op het gebied van onderzoek leggen we de nadruk op de ontwikkeling van opereren zonder snijden, de toepassing van de organoïdentechnologie en het versterken van het klinisch onderzoek.

2.5 SPEERPUNT REGENERATIVE MEDICINE & STEM CELLS

Binnen het speerpunt Regenerative Medicine & Stem Cells (RMSC) ontwikkelen we nieuwe methoden voor het repareren of vervangen van beschadigde weefsels en organen. Daarnaast richten we ons op het genezen van op dit moment ongeneesbare ziektes. De drie belangrijkste thema’s waarop we ons richten, zijn:

• Regeneratie van hart- en vaatweefsel• Regeneratie van bot- en kraakbeen• Stamcel en organoïde biologie, en stamceltherapieën

Inmiddels heeft het UMC Utrecht het grootste RM-programma van Nederland.

In Europa bestaat een ernstig tekort aan organen voor transplantatie. Ruim 87.000 mensen wachten op een orgaan-donatie en elke dag sterven elf van deze mensen.

2.5.1. Zorg binnen het speerpunt Regenerative Medicine & Stem CellsOm zorg te verbeteren, willen we nieuwe regeneratieve behandelingen ontwikkelen om mensen met een aandoening aan het skelet of de spieren, hart- en vaatziekten, beenmergfalen en orgaanafwijkingen (lever en nieren) te genezen of hun kwaliteit van leven te verbeteren. Dit doen we in nauwe samenwerking met onze Mobility Clinic en ons Hart- en Vaatcentrum. Ook willen we met behulp van Organoïden-technologie <http://hub4organoids.eu/organoid-technology/> strategieën ontwikkelen om gepersonaliseerde behandelingen te kunnen geven. De organoïde technologie (mini-or-ganen) is ontdekt en ontwikkeld in het Hubrecht Instituut in Utrecht, waar we nauw mee samenwerken.

• Draagbare kunstnier Binnen het UMC Utrecht hebben we een prototype van een draagbare kunstnier ontwikkeld, waarmee patiënten

thuis - op elk moment van de dag of ’s nachts - dialyse kunnen uitvoeren. Hierdoor hoeven ze niet drie keer per week vier uur naar het ziekenhuis en kunnen ze ook in het weekend dialyseren. Dit zorgt ervoor dat mensen mobieler zijn en dat de hormoon- en bloedspiegel constanter blijft. Dit komt het welbevinden en de gezondheid van patiënten ten goede.


In 2016 ontvingen we een EU-subsidie van 3,3 miljoen euro om de draagbare kunstnier te testen met patiënten. Dit onderzoek start in 2017. In dit project werken we nauw samen met de Nierstichting & NeoKidney. Drie grote zorg-verzekeraars hebben kennis en geld geïnvesteerd in het ontwikkelen van het prototype draagbare kunstnier. Het prototype recyclet ook het spoelwater, waardoor het chemisch afval drastisch afneemt.

• Personaliseren behandeling taaislijmziekte Taaislijmziekte (cystic fybrosis) is een ernstige en zeer complexe ziekte. De oorzaak kan liggen in wel tweeduizend

verschillende mutaties van een bepaald gen. Daardoor is het lastig te weten welke behandelingsmethode voor een patiënt het meest geschikt is. In 2016 hebben we een patent aangevraagd voor nieuw gebruik van de organoïden-technologie <http://hub4organoids.eu/organoid-technology/> voor onderzoek om te identificeren welke behandeling voor elke taaislijmpatiënt het meest geschikt is. Om een klinische trial te starten in 2017 werken we nauw samen met de Nederlandse Cystic Fibrosis Stichting. Via de stichting hebben we een enquête gestuurd aan patiënten om van hen te vernemen wat hun belangrijkste behoeften zijn. De feedback op circa 150 onderwerpen hebben we teruggebracht naar tien onderzoeksthema’s.

2.5.2 Onderzoek binnen het speerpunt Regenerative Medicine & Stem CellsOp het gebied van onderzoek, vormen we een center of excellence voor biomedisch, technologisch en stamcelonder-zoek. Onze kracht ligt in translationeel onderzoek. Hiermee maken we een verbinding tussen fundamenteel en klinisch onderzoek.

• Regenerative Medicine Center Utrecht In 2016 is ons nieuwe Regenerative Medicine Center Utrecht geopend. Hierdoor zit het overgrote deel van de onder-

zoekers en artsen op het gebied van Regenerative Medicine & Stem Cells nu fysiek samen in het gebouw van het Hubrecht Instituut. Dit leidt tot meer natuurlijke interactie en meer samenwerking en kruisbestuivingen.

• Meer afstemming op behoefte patiënt In 2016 is er meer samenwerking ontstaan tussen onderzoekers en artsen en betrekken we patiënten en beide

disciplines vanaf de start van een project. Daarnaast spreken onze onderzoekers regelmatig met vertegenwoordigers van patiëntenverenigingen, zoals de Hartstichting, Nierstichting en de Nederlandse Cystic Fibrosis Stichting. De betere samenwerking zorgt ervoor dat onderzoek optimaal aansluit op de behoefte van de patiënt.

• RegMed XB In 2016 hebben we, samen met onder andere de universiteiten van Maastricht, Leiden en Eindhoven, de provincies

Utrecht, Noord-Brabant, Limburg en de gemeente Leiden, het grootste virtuele RM-instituut in Nederland en België opgericht: RegMed XB. Dit instituut brengt gezondheidszorgorganisaties, onderzoekers, ondernemers en overheden samen om de ambitieuze Regenerative Medicine-uitdagingen te tackelen en regeneratieve behandelingen te ontwikkelen. De eerste drie pilotprojecten worden in 2017 gelanceerd.

• Spin-off bedrijf Arthrosave Op basis van onderzoek in het UMC Utrecht is in 2016 het spin-off bedrijf Arthrosave ontstaan. Dit bedrijf ontwikkelt

medische hulpmiddelen voor gewrichtsdistractie, die ruimte brengen in defecte gewrichten, zoals knieën. Hierdoor kunnen de gewrichten zichzelf beter regenereren en worden operaties overbodig.

• Route van de NWA In 2016 is Regenerative Geneeskunde als een van de routes gekozen van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA)

van de Kenniscoalitie, een coalitie van onderwijsorganisaties en het bedrijfsleven. De routes zijn een instrument om belangrijke wetenschappelijke, maatschappelijke en economische vraagstukken in de samenleving om te zetten in onderzoekbare thema’s. Het feit dat Regenerative Medicine is gekozen als een van de routes, geeft het maatschappe-lijke en economische belang van het onderwerp aan.

2.5.3 Onderwijs binnen het speerpunt Regenerative Medicine & Stem CellsOm voldoende mensen op te leiden om nieuwe regeneratieve therapieën te ontwikkelen en implementeren, hebben we op alle niveaus kwalitatief hoogstaand RMSC-onderwijs en interesseren we studenten in een RMSC-opleiding. Daarnaast werken we aan het vergroten van ons internationale netwerk en onze internationale zichtbaarheid.


• Studenten In 2016 waren er 72 PhD-, 75 Master-, 56 Bachelor-, en 60 Summer School-studenten. Van over de hele wereld trekken

we talent aan om in Utrecht een opleiding te volgen op het gebied van regeneratieve geneeskunde. Onze oplei-dingen zijn direct gekoppeld aan onze relevante onderzoekslijnen en bij de toelating van studenten zijn we selectief.

• Mini-sabaticals toponderzoekers in Utrecht In 2016 hebben we financiële steun gekregen van de Hofvijverkring om mini-sabbaticals in Utrecht te organiseren

voor internationale toponderzoekers. In 2016 hebben een Amerikaanse onderzoeker op het gebied van hartstamcel-regeneratie en een Australische onderzoeker op het gebied biofabricatie gedurende zes weken onderwijs gegeven en samengewerkt met onderzoekers in het UMC Utrecht. Hierna is er structurele samenwerking ontstaan.

• Strategische allianties Onze strategische alliantie met de TU Eindhoven is in 2016 verlengd en geïntensiveerd. De samenwerking strekt zich

uit van onderzoek en onderwijs tot aan kennisvalorisatie en bedrijfsvoering en klinische toepassingen. Onderzoek, behandeling en techniek komen zo samen. In juni 2016 was er een Alliantiedag in Eindhoven waar wetenschappers op het gebied van Regenerative Medicine en Imaging elkaar hebben ontmoet. Ook verlengden we onze strategische alliantie met Technische Universiteit Twente op het gebied van Regenerative Medicine.

2.5.4 Doorkijk naar 2017 binnen het speerpunt Regenerative Medicine & Stem CellsIn 2017 zullen we binnen het speerpunt Regenerative Medicine & Stem Cells extra aandacht besteden aan het stroom-lijnen van onze organisatie en ons onderwijs en aan onze (inter)nationale samenwerkingen en zichtbaarheid.

2.6. SPEERPUNT CHILD HEALTH

Onze ambitie binnen het speerpunt Child Health is het creëren van een betere toekomst voor kinderen met chronische ziekten en hun families.

Ontwikkeling strategieIn de laatste tien jaar heeft kindergeneeskunde zich enorm ontwikkeld. Vanaf eind 2015 heeft ons speerpunt Child Health een nieuwe strategie ontwikkeld. Dit hebben we gedaan samen met medewerkers van alle relevante disciplines in onze organisatie en vertegenwoordigers van patiëntenorganisaties. In sessies hebben we gekeken naar: wat is echt belangrijk voor kinderen en hun families, hoe kunnen we elkaar versterken en wat wordt onze gezamenlijke richting?

Tijdens onze strategievorming hebben we besloten onze inspanningen te focussen op vier patiëntengroepen, namelijk: • Kinderen met een probleem rond de geboorte (o.a. te vroeg geboren, te licht geboren, zuurstoftekort bij de

geboorte)• Kinderen met een aangeboren of erfelijke aandoening (van hart, lever, nier of de stofwisseling)• Kinderen met ernstige ontstekingsziekten (reuma, cystic fibrosis, darmziekten)• Kinderen die behandeld zijn voor kanker

2.6.1 Zorg binnen speerpunt Child HealthOmdat de levensverwachting van kinderen met ziekte enorm is toegenomen, richten we ons binnen het speerpunt Child Health op het verbeteren van de prognose op de lange termijn.

• Zorgpad aangeboren hartafwijkingen In 2016 hebben we een zorgpad ontwikkeld voor kinderen met een aangeboren hartafwijking. Deze begint bij de

20-weken echo. Hierin hebben we zaken opgenomen als controlefrequentie en integraliteit (samenwerking met andere disciplines). Met het zorgpad zorgen we ervoor dat kinderen met een aangeboren hartafwijking tot ver in de volwassenheid gestandaardiseerd zorg ontvangen. Zorgpaden evalueren we periodiek via zorgverbeteringsonder-zoek.

2.6.2 Onderzoek binnen speerpunt Child HealthMet ons onderzoek richten we ons op het identificeren van risicofactoren voor de lange termijn en op het onder-steunen, beschermen en herstellen van de gezondheid van kinderen en hun families op de lange termijn. Ook richten we ons op het voorkomen van lange termijn complicaties.


• Drie onderzoekspijlers In 2016 hebben we drie pijlers geformuleerd, die doorlopen in alles wat we op het gebied van onderzoek doen: • Lange termijn

Door de ontwikkelingen in de kindergeneeskunde in de afgelopen tien jaar, zijn veel aandoeningen beter te behandelen, waardoor kinderen veel langer overleven tot in de volwassenheid en soms ouderdom. In de behandeling van kinderen nu, moeten we dus rekening houden met de gevolgen en effecten op lange termijn.

• Interdisciplinair (zie onderzoeksteams hieronder) • Integraal

In ons onderzoek richten we ons op lichamelijke gezondheid én geestelijk welzijn en levensgeluk. Want, ziekte beïnvloedt psychisch functioneren en psychisch functioneren beïnvloedt ziekteverloop. En soms kunnen we lichamelijk genezen, maar ervaart een patiënt psychisch nog steeds klachten en soms kunnen we niet genezen, maar er wel voor zorgen dat een patiënt hier psychisch mee om kan gaan.

• Onderzoeksteams In 2016 hebben we interdisciplinaire onderzoeksteams geformeerd rond de vier patiëntengroepen. Hierin zitten

vertegenwoordigers van alle benodigde disciplines (zoals laboranten, onderzoekers, artsen, verpleegkundigen, radiologen, biologen, chemici, farmacologen en psychosociale hulpverleners) van alle relevante divisies binnen ons ziekenhuis. Samen zorgen we ervoor dat we alle kansen voor de patiënt optimaal benutten.

• Structurele samenwerking externe stakeholders In 2016 zijn we structurele samenwerkingen aangegaan met externe stakeholders, zoals de sociale faculteit van de

Universiteit Utrecht, het Trimbos Instituut en de gemeente Utrecht. Deze organisatie hebben bijvoorbeeld waarde-volle kennis en inzichten op het gebied van sociale ontwikkeling van kinderen. Ook hebben we onze samenwerking met de industrie (o.a. op het gebied van voeding) en het Hubrecht Instituut (o.a. voor het testen van behandelingen via de Organoïden-technologie) geïntensiveerd.

• Europese netwerken In 2016 hebben we Europese netwerken voor zeldzame ziekten opgezet of ons bij bestaande netwerken aangesloten,

aansluitend bij onze vier patiëntengroepen. Zo hebben we het initiatief en de lead genomen in Europese netwerken voor cystic fibrosis, auto-immuunziekten en nierziekten. In december 2016 heeft de Europese Unie de netwerken geaccrediteerd.

2.6.3 Onderwijs binnen speerpunt Child HealthOm voldoende mensen op te leiden om onze ambitie te kunnen realiseren, willen we op alle niveaus bijdragen aan kwalitatief hoogstaand Child Health-onderwijs.

• Summer School In 2016 heeft het speerpunt Child Health voor de eerste keer een internationale Summer School georganiseerd met

als thema Science in Transition. Zo’n veertig Phd-studenten hebben een week lang gewerkt aan kennisoverdracht en casussen op het gebied van samenwerking tussen het laboratorium en de kliniek.

• Initiatieven van studenten In 2016 gaven Utrechtse SUMMA-studenten aan actief een bijdrage te willen leveren aan Child Health-onderzoek. Zij

hebben zich in 2016 daarom georganiseerd in vereniging Apollo en werken nu actief mee. Het TULIPS-initiatief van jonge onderzoekers, verbonden aan de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde, is sinds 2016 ook actief betrokken bij ons speerpunt. Jonge TULIPS-onderzoekers verbeteren nu hun skills binnen onze onderzoeksgroepen.

2.6.4 Doorkijk naar 2017 binnen speerpunt Child HealthIn 2017 gaan we onze nieuwe strategie verder bestendigen en implementeren. Ook gaan we verder met het ontwik-kelen van zorgpaden voor andere patiëntengroepen, naast kinderen met een aangeboren hartafwijking, en zullen we actief aan de slag gaan met kennisverspreiding en -uitwisseling binnen de Europese netwerken .


3. Zorg

Het verlenen van zorg aan patiënten is een van onze drie kerntaken. Deze zorg verbeteren we continu, onder andere via de medische kennis die wij opdoen binnen onze kerntaak Onderzoek. En conform onze Connecting U-strategie, streven we hierbij naar een optimale verbinding met de patiënt en stemmen we onze zorg zoveel mogelijk af op de individuele behoefte. Hiervoor is het belangrijk dat wij de patiënt en zijn omgeving goed kennen. We hebben daarom nauw contact met ketenpartners in het netwerk rond de patiënt, zoals huisartsen, regionale ziekenhuizen en andere behan-delcentra.

2016 was voor het UMC Utrecht een bewogen jaar, waarin het belang van continu verbeteren en kwaliteit van zorg voor ons de hoogste prioriteit had. Zo hebben we ons ingezet om verbetermaatregelen uit ons Herstelplan te implemen-teren. Achterliggend doel hiervan was om de kwaliteit van zorg voor onze patiënten en de patiëntveiligheid versneld op onderdelen te verbeteren. Ook stonden we vanaf 6 april gedurende een half jaar onder verscherpt toezicht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Daarnaast speelde in 2016 de heraccreditatie van de Joint Commission Internati-onal (JCI), een gerenommeerd internationaal accreditatieorgaan voor kwaliteit en veiligheid in de zorg. De JCI heeft na een zesdaags bezoek geconcludeerd dat het UMC Utrecht aan de criteria voor heraccreditatie voldoet en heeft het keurmerk aan ons toegekend.

3.1 KWALITEIT EN PATIËNTVEILIGHEID

Vanaf begin 2016 hebben we met als leidraad het Herstelplan versneld gewerkt aan het doorvoeren van verbetermaat-regelen op een aantal onderwerpen. Om de kwaliteit van zorg en de patiëntveiligheid te verbeteren, hebben we maatregelen genomen om:

• Het eigenaarschap en de opvolging van verbetermaatregelen n.a.v. calamiteiten beter te beleggen. • De ondersteuning van patiënten en hun naasten en betrokken medewerkers na een calamiteit of ernstig incident

(Patient Support en Peer Support) te verbeteren.• Nadrukkelijker te leren van complicaties, incidenten en calamiteiten. • Transparantie over onze kwaliteit van zorg te vergroten.

3.1.1 JCI-accreditatie De Joint Commission International (JCI) toetst ziekenhuizen aan een patiëntgericht normenkader. Het UMC Utrecht heeft voor deze accreditatie gekozen, omdat JCI de patiënt centraal stelt en de feitelijke praktijk toetst aan de beleids-afspraken die door de organisatie zelf zijn vastgesteld. Ook neemt JCI de ervaringen van patiënten mee in de beoorde-ling. Op 16 juli 2013 heeft het UMC Utrecht voor de eerste keer het keurmerk behaald, volgens de academische accreditatienormen voor zorg, onderwijs en onderzoek. De accreditatie is drie jaar geldig en wordt steeds herhaald.

Op 2 juli 2016 heeft het UMC Utrecht voor de tweede keer het JCI-keurmerk behaald. Dit na een onderzoek van zes dagen door afgevaardigden van JCI. Deze accreditatie bevestigt dat het UMC Utrecht verbetering van de kwaliteit van zorg, onderzoek en onderwijs structureel vormgeeft en heeft ingebed in de dagelijkse praktijk.

3.1.2 Balanced Score Card Kwaliteit en Patiëntveiligheid (BSC) De ontwikkelingen op het gebied van kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid volgen we op de Balanced Score Card Kwaliteit en Patiëntveiligheid (BSC). Dit biedt ons inzicht in onze processen en vraagt om duiding en analyse van de professionals. De nadere analyse kan leiden tot vervolgactiviteiten, zoals een verdiepende (risico-)analyse of een verbeterproject op ziekenhuis-, afdelings- of procesniveau.

In de jaarlijkse kaderstellingsbrief stelt de raad van bestuur op basis van de UMC Utrecht-brede kwaliteitswaarneming en het advies van de regiegroep Kwaliteit en Patiëntveiligheid prioriteiten vast voor divisies en directies. In de vorm van managementcontracten leggen divisies en directies vast hoe deze prioriteiten worden geadresseerd. In de periodieke gesprekken tussen de raad van bestuur en het management van divisies en directies wordt de voortgang op deze prioriteiten besproken.


In 2016 hebben we de BSC verder geprofessionaliseerd en adequater gemaakt door het proces voor totstandkoming te verbeteren. Met behulp van de BSC hebben we de ontwikkeling gevolgd op de thema’s: International Patiënt Safety Goals (identificatie, effectieve communicatie, chirurgie op de juiste plaats, juiste procedure, juiste patiënt, risicomedi-catie, infectiepreventie, vallen), patiëntervaringen, continuïteit van zorg, medicatieveiligheid, medische technologie, informatiebeveiliging, risico-screeningen. In dit jaardocument lichten we de ontwikkeling op een aantal van deze thema’s toe.

In 2016 hebben we op alle afdelingen medicatieverificatie bij opname en ontslag door een apothekersassistent ingevoerd.

3.1.3 Tracers zorgVia het instrument tracers gaan we na in welke mate de dagelijkse praktijk voldoet aan het UMC-brede kwaliteitsbeleid. Het hoofddoel is om de kwaliteitscyclus van continu verbeteren te stimuleren op afdelingen en zorgprofessionals te voorzien van feedback over hun uitvoering van praktijk.Tracers worden uitgevoerd door medewerkers (artsen, verpleegkundigen, leidinggevenden, beleidsmedewerkers), die we hiervoor intern opleiden. Deze ‘tracer-medewerkers’ bezoeken in duo’s in verschillende samenstellingen onaange-kondigd afdelingen. Tijdens het uitvoeren van een tracer kijken de tracer-medewerkers op een afdeling naar de kwaliteit van (de uitvoering van) zorg of onderzoek. Ze scoren in welke mate beleid wordt opgevolgd in de praktijk en of de omstandigheden waarin gewerkt wordt voldoen aan de richtlijnen. Ook bevragen ze medewerkers over hun kennis van het betreffende beleid. Waar nodig verwijzen de tracer-medewerkers naar het beleid of geven ze er uitleg over. Het uitvoeren van tracers vormt de basis van de auditsystematiek van de Joint Commission International (JCI). Tracers hebben zowel een lerend en stimulerend als een controlerend karakter.

Waar we voorheen de tracer nog vanuit de norm (en bijpassende beleid) startten, hebben we er in de tweede helft van 2016 voor gekozen om in het kader van patiëntenparticipatie vanuit de patiëntervaring te starten. Dus we halen eerst de ervaring en feedback van de patiënten op en checken deze vervolgens in het elektronisch patiëntendossier. Vervol-gens koppelen de tracer-medewerkers deze terug aan de betreffende professionals. Hierin zijn zowel complimenten (voor goede praktijk) verwerkt als aandachtspunten (n.a.v. minder goede praktijk). Dit is zowel leerzaam voor de medewerkers op afdeling als voor de tracer-medewerkers. Zij leren van de ervaringen buiten hun eigen divisie.

Alle uitslagen van de tracers staan transparant in een centraal dashboard. Hierin zien we dus of beleid wordt nageleefd of dat er problemen bij implementatie of naleving van beleid zijn. Dit dashboard is voor iedereen in de organisatie inzichtelijk. Medewerkers kunnen zo leren van good practices. Om de kwaliteitscyclus te ondersteunen, loopt de directie Kwaliteit en Patiëntveiligheid regelmatig alle uitslagen na en kijkt of er trends zijn. Als er aanleiding voor is, wordt aan afdelingen gevraagd welke maatregelen zij inzetten op de gegeven feedback. Naast deze centrale tracers organiseren divisies en afdelingen zelf ook (mini)tracers. Deze uitslagen verschijnen op een eigen dashboard.

3.1.4 Kwaliteitsindicatoren Het UMC Utrecht werkt voortdurend aan transparantie. Zo publiceren we al een aantal jaren feiten en cijfers over kwaliteit en patiëntveiligheid op onze website <http://www.umcutrecht.nl/nl/Over-ons/wat-we-doen/kwaliteit-en- patientveiligheid/feiten-cijfers>. Daarnaast hebben we in 2016 de Kwaliteitsindicatoren ziekenhuis basisset IGZ, de Dutch Institute for Clinical Auditing (DICA) en indicatoren voor de andere relevante veldpartijen aangeleverd. Zorginstituut Nederland (ZIN) maakt deze gegevens openbaar. Ook werkten we mee aan het NVZ-Kwaliteitsvenster.

3.1.5. Meldingen Incidenten Patiëntenzorg De MIP-commissie, een adviescommissie van de raad van bestuur van het UMC Utrecht, registreert en analyseert incidenten en adviseert hierover aan de raad van bestuur, de divisies en directies. Een incident is een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van de zorg en die heeft geleid/had kunnen leiden/zou kunnen leiden tot schade bij de patiënt. Op afdelingsniveau analyseren decentrale incidenten-analyse(DIA)-commissies alle incidenten. De MIP-commissie speelt een overkoepelende rol en let op ernstige incidenten, incidenten die afde-lingsoverstijgend kunnen zijn en incidenten die terugkomen en daarom op een trend of een systeemfout kunnen wijzen. Ook bewaakt de MIP-commissie zoveel mogelijk dat de DIA-commissies meldingen van incidenten eenvormig afhandelen.


De meldingsbereidheid is over de afgelopen zes jaar sterk gestegen. De toename in het aantal meldingen valt toe te schrijven aan de toenemende aandacht voor een open en lerende cultuur binnen het UMC Utrecht, geïntensiveerd door de verbetermaatregelen uit ons Herstelplan (zie figuur 1 en 2).

In 2016 heeft de MIP-commissie nadere afstemming gehad met de Calamiteitencommissie over incidenten die door de Calamiteitencommissie zijn beoordeeld als geen calamiteit. Deze meldingen worden aan de MIP-commissie overge-dragen, die vervolgens bekijkt of nader onderzoek nodig is, bijvoorbeeld in de vorm van een SIRE-onderzoek. In het geval dat de MIP-commissie een incident bespreekt dat mogelijk voldoet aan de IGZ-definitie van een calamiteit, wordt dit incident door de MIP-commissie ter beoordeling overgedragen aan de Calamiteitencommissie.

Vanaf begin 2015 zijn er regulier reflectiebijeenkomsten gestart met als doel dat we leren van dingen die misgaan en hoe we omgaan met dingen die zijn misgegaan. Alle zorgverleners, zowel artsen, verpleegkundigen als paramedici, zijn welkom bij deze bijeenkomsten. Ook in 2016 heeft MIP-commissie actief bijgedragen aan de reflectiebijeenkomsten. In 2017 worden ze voortgezet, waarbij de ook de aios in de MIP-commissie een bijdrage leveren.

Figuur 1 Ontwikkeling aantal meldingen UMC Utrecht per jaar, afgerond naar honderdtallen

2010

31003700

42004900 4900

5400

6400

2011 2012 2013 2014 2015 2016

Figuur 2 Verdeling van meldingen naar classi�catie (2013-2016)

3%

01. patiëntenverwisseling

09. apparatuur

10. ICT system

en

11. gedrag patiënt

12. overig

13. leeg

07. vallen

05. infectie

08. hoofdbehandelaarschap

06. diagnostiek of beeldvormende...

30%

15%16%

6%

4%

0%

4%3%

2%

7%

9%

0%

02. medicatie of infuus

03. supervisie, overdracht of...

04. behandeling of verzorging


De MIP-commissie heeft voor 2017 een aantal aandachtsgebieden geformuleerd om nader te analyseren. De MIP- commissie zal hierover een advies uitbrengen aan de directie Kwaliteit en Patiëntveiligheid en de raad van bestuur van het UMC Utrecht. Het gaat om:

1. Duidelijkheid over de regie op het beleid van de opgenomen patiënt en de patiënt op de spoedeisende hulp (SEH).2. Supervisie van aios.3. De juiste medicatie in de juiste dosering op het juiste moment voor de juiste patiënt.

De analyse over MIP-meldingen met betrekking tot supervisie van aios koppelt de MIP-commissie ook terug aan de Centrale Opleidingscommissie. Zo kunnen aanbevelingen meegenomen worden in het opleidingsplan voor aios.

3.1.6 Plan-do-check-act (PDCA) in de lijn Leidinggevenden van afdelingen zijn verantwoordelijk voor de (zorg)processen en werkwijze op hun afdeling. Kwali-teitsverbetering is een vast onderdeel van de aansturing van hun medewerkers. Met alle gedetailleerde prestatie- en kwaliteitsinformatie waar de leidinggevende van afdelingen over beschikken, zoals tracers, audits, visitaties, risicoana-lyses en kwaliteitsindicatoren, zijn leidinggevenden in staat om hun divisieleiding zicht te geven op de prestaties en verbeteringen. Dit stelt de divisieleiding in staat hierover aan de raad van bestuur te rapporteren. Verbeterpunten en aanbevelingen die voortkomen uit de prestatie- en kwaliteitsinformatie worden door de afdelingshoofden opgevolgd en geborgd. Nieuwe werkwijzen en richtlijnen worden geïmplementeerd en naleving wordt gemonitord. Daar waar discrepanties ontstaan, bespreken leidinggevende en medewerker(s) dit en zetten ze gezamenlijk in op acties om het resultaat te verbeteren.

3.1.7 Dossieronderzoek overleden patiënten In het UMC Utrecht worden ernstig zieke patiënten opgenomen, vaak met multipele co-morbiditeit. Sterfgevallen zijn helaas niet altijd te vermijden. We vinden het echter zeer belangrijk om van elk overlijden te leren en onszelf de vraag te stellen ‘Had de zorg beter gekund?’, en op basis hiervan verbeteringen door te voeren. Een gedegen systematische analyse kan inzicht bieden in de basisoorzaken die ten grondslag liggen aan onbedoelde en potentieel vermijdbare zorggerelateerde schade (Adverse Events).

Begin 2015 zijn we gestart met onderzoek van dossiers van overleden patiënten om onbedoelde en potentieel vermijd-bare zorggerelateerde schade vast te stellen, volgens de methode van Medirede. Ook het UMC Groningen en Maas-tricht UMC gebruiken deze methode voor dossieronderzoek. Met het dossieronderzoek beogen we meer inzicht te verschaffen in de ontwikkeling van de aard, ernst en omvang van deze onbedoelde schade en de daaruit eventueel voortkomende gevolgen voor patiënten.

In 2016 hebben we het in 2015 gestarte dossieronderzoek afgerond van in 2015 overleden patiënten. De aanbeve-lingen die uit het dossieronderzoek voortkwamen zijn gerapporteerd aan de directeur Kwaliteit en Patiëntveiligheid en de raad van bestuur. Er zijn verbeterprojecten benoemd en in 2016 zijn we gestart met de projecten: uniformeren van het beleid over centrale lijnen, bekendheid en naleving van het beleid voor de Early Warning Score (EWS), het oproepen van het Spoed Interventie Team (SIT) en het verbeteren en uniformeren van de dossiervoering. Ook zijn we in 2016 verder gegaan met het dossieronderzoek van patiënten die zijn overleden in 2016.

3.1.8 CalamiteitenSinds 2011 heeft het UMC Utrecht een door de raad van bestuur ingestelde Calamiteitencommissie, waaraan mogelijke calamiteiten worden gemeld. Een calamiteit is een incident met overlijden van de patiënt of ernstige gezondheids-schade als gevolg, waarbij de kwaliteit van zorg in het geding is geweest. De commissie is verantwoordelijk voor het (laten) uitvoeren van onafhankelijk onderzoek naar calamiteiten en voor het tot stand komen van aanbevelingen ter verbetering van de zorg op basis van de gevonden oorzaken van een calamiteit. De commissie adviseert de raad van bestuur gevraagd en ongevraagd.

Vanaf 2015 hebben we veel geïnvesteerd om de transparantie en de meldingsbereidheid aan de Calamiteitencom-missie te vergroten. In 2016 zijn we hiermee doorgegaan. Zo zijn er maatregelen genomen om het vertrouwen van medische specialisten in de aanpak van de commissie te vergroten en de kwaliteit van de rapportages en aanbeve-lingen voor de interne transparantie te verbeteren, onder ander in de vorm van reflectiebijeenkomsten. Als gevolg hiervan is het jaarlijkse aantal meldingen ongeveer verdubbeld.


In 2016 hebben we de calamiteitenprocedure van het UMC Utrecht ook volledig onder de loep genomen, aangepast en verbeterd. We hebben veel aandacht besteed aan het onder de aandacht brengen van de nieuwe procedure en de ingezette veranderingen bij de medewerkers. Om professionals te informeren, hebben we op de homepage van ons intranet een rode knop ingericht, waar medewerkers alle informatie rondom incidenten en calamiteiten in de zorg direct kunnen vinden. Ook in 2016 is het aantal meldingen gestegen.

De belangrijkste zaken in de calamiteitenprocedure die we hebben aangepast zijn: • Mogelijkheid tot melden

De mogelijkheid tot melden hebben we vergroot. Calamiteiten kunnen rechtstreeks gemeld worden bij de Calamiteitencommissie.

• Uitbreiding Calamiteitencommissie De Calamiteitencommissie hebben we uitgebreid. Hierdoor is er meer expertise. Ook hebben alle leden vaste vervangers, zodat we de continuïteit beter hebben georganiseerd. Per kwartaal overleggen de portefeuillehouder van de raad van bestuur, de directeur Kwaliteit en Patiëntveiligheid, de voorzitter van de centrale MIP-commissie en de voorzitter van de Calamiteitencommissie om de werkwijze te evalueren en om trends en ontwikkelingen met elkaar te delen.

• Uitbreiding directie Kwaliteit en Patiëntveiligheid We hebben een aantal medisch adviseurs toegevoegd aan de directie Kwaliteit en Patiëntveiligheid om zo voldoende capaciteit te hebben voor het toenemende aantal SIRE-onderzoeken én om een professionaliseringsslag hierin te maken.

SIRE-onderzoekOm te leren van incidenten en concrete acties te ondernemen om de kans op herhaling van incidenten te verkleinen, voeren we Systematische Incident Reconstructie en Evaluatie (SIRE)-onderzoek uit. SIRE is een gestructureerde manier om een incident te reconstrueren (wat is er gebeurd?) en te evalueren (hoe kon het gebeuren?). Gezien de toename in aantal calamiteitmeldingen, hebben we het aantal SIRE-onderzoekers uitgebreid. Daarnaast hebben we enkele medisch adviseurs aangesteld, die structureel tijd beschikbaar hebben om SIRE- onderzoek uit te voeren, een inhoude-lijke verbeterslag in de rapportages kunnen maken en uniformiteit in de onderzoeksmethode kunnen vergroten. Sinds 2016 maakt een interview met de patiënt of nabestaanden standaard deel uit van het SIRE-onderzoek.

Aanbevelingen Calamiteitencommissie en verbetermaatregelenDe Calamiteitencommissie doet aanbevelingen aan de raad van bestuur van het UMC Utrecht. Op basis hiervan stelt de raad van bestuur verbetermaatregelen vast. Deze splitsing in aanbevelingen en verbetermaatregelen doet recht aan de onafhankelijkheid van de Calamiteitencommissie en het stelt de raad van bestuur in staat om te beargumenteren waar zij bestuurlijk wenst af te wijken van het advies van de Calamiteitencommissie.

We hebben besloten om de verbetermaatregelen vanaf november 2016 voor te leggen aan het divisiemanagement en deze te toetsen op haalbaarheid en uitvoerbaarheid. Zo kan het divisiemanagement het eigenaarschap van de verbete-ringen nemen. We registreren aanbevelingen, inclusief een datum waarop de verbetering gerealiseerd zou moeten zijn. Divisies rapporteren hun voortgang in de realisatie van de verbetermaatregelen. De directie Kwaliteit & Patiëntveilig-heid volgt de deadlines op om daadwerkelijke implementatie van veranderingen optimaal te borgen.

Patient Support en Peer SupportIn 2016 hebben we Patient Support en Peer Support ingevoerd. Dit houdt in dat na een melding van een calamiteit zowel aan de patiënt of diens nabestaanden als aan de medewerker emotionele ondersteuning wordt geboden. Door de hernieuwde aandacht voor dit thema hebben we meer aandacht voor de kwetsbaarheid van zowel de patiënt als de professional na incidenten.

Patiënt SupportBij het signaleren van een (ernstig) incident, bieden we ondersteuning aan de patiënt. In eerste instantie direct door de hoofdbehandelaar van de patiënt. Op het moment dat deze relatie vertroebeld is, kan het medisch afdelingshoofd deze rol vervullen. De behandelaren en de patiënt kunnen ondersteuning inroepen van een klachtenbemiddelaar. In het geval er sprake is van een vermeende calamiteit is ook de hoofdbehandelaar het eerste contact voor de patiënt. Deze informeert de patiënt over het verloop van het onderzoek naar het incident en over de uiteindelijke uitkomsten. Na terugrapportage door de IGZ en het eindoordeel van de IGZ over de vermeende calamiteit en het SIRE-onderzoek neemt het UMC Utrecht het initiatief om met de patiënt of diens nabestaanden en de behandelaar en de leidingge-vende het rapport aan de patiënt toe te lichten.


Peer support In april 2016 hebben we het besluit genomen om Peer Support voor al onze medewerkers in de zorg te gaan bieden. Onder Peer Support verstaan we emotionele opvang door een collega, wanneer een medewerker betrokken was bij een calamiteit, ernstig incident of ingrijpende gebeurtenis. Deze collegiale ondersteuning die we dan aanbieden kan helpen om de balans als individu en professional te behouden of snel te hervinden.

IT-systeemIn 2016 hebben we een start gemaakt met de ontwikkeling van een IT-systeem om het calamiteitenproces en de opvolging van aanbevelingen beter te ondersteunen. In samenwerking met Infoland hebben we een omgeving ingericht. Deze nemen we in het eerste kwartaal van 2017 in gebruik.

Aantal calamiteitenmeldingen In onderstaand figuur is het aantal interne meldingen bij de Calamiteitencommissie UMC Utrecht in 2016 weerge-geven. Hierbij hebben we aangegeven welk deel van die meldingen door de Calamiteitencommissie na bespreking werd beschouwd als (mogelijke) calamiteit. In die gevallen doen we een melding bij de IGZ en starten we een SIRE-on-derzoek. Een deel van die meldingen bij IGZ bleek na nader onderzoek naar oordeel van de IGZ geen calamiteit te zijn. Als de IGZ alle meldingen in 2016 heeft beoordeeld en afgesloten, kunnen we aangeven hoeveel meldingen daadwer-kelijk een calamiteit waren. Naar aanleiding van de afgesloten beoordelingen van de IGZ van de meldingen in 2015, hebben we het overzicht bijgewerkt: het aantal calamiteiten over 2015 hebben we in 2016 bijgesteld van 48 (zoals vermeld in het jaardocument UMC Utrecht 2015) naar 45.

3.1.9 KlachtenOnder een klacht verstaat het UMC Utrecht een uiting van onvrede over de kwaliteit van zorg, behandeling of dienst-verlening. Het UMC Utrecht hanteert het principe dat klachten van patiënten bij voorkeur direct en zo dicht mogelijk op de plek waar de klacht is ontstaan worden besproken. Het aantal klachten (zie grafiek) betreft klachten, waarbij de klager melding heeft gemaakt bij de afdeling klachtenbemiddeling.

Figuur 3 Ontwikkeling meldingen mogelijke calamiteit UMC Utrecht

74

0

13

23

45

67 69

17

3 3

2011

(mogelijke) calamiteit

geen calamiteit

2012 2013 2014 2015 2016

0


Het aantal klachten is licht gestegen in 2016. We kunnen hier echter geen verklaring voor geven of conclusies aan verbinden, doordat de klachten verdeeld zijn over de verschillende divisies. In een enkel geval gebruikte een patiënt de media-aandacht rond het UMC Utrecht om zijn onvrede kracht bij te zetten, echter was er geen verband tussen de klacht en de onderwerpen in de media.

De meeste klachten hebben betrekking op de onderwerpen vaktechnisch handelen en organisatie. In het algemeen moet worden opgemerkt dat de klager het onderwerp bepaalt. Onvrede van klagers hoeft niet altijd te berusten op de werkelijkheid. Een patiënt kan bijvoorbeeld de overtuiging hebben en van mening zijn dat een behandeling niet goed is uitgevoerd. Na onderzoek en uitleg kan de patiënt hier genuanceerder over denken en tevreden zijn met het bemid-delingsresultaat.

KlachtencommissieDaarnaast bestaat de mogelijkheid voor patiënten om klachten te laten behandelen door de onafhankelijke Klachten-commissie. Deze Klachtencommissie bestaat uit leden die werkzaam zijn in het ziekenhuis en leden die niet in het ziekenhuis werken. Ook neemt een vertegenwoordiger vanuit een patiëntenorganisatie deel. De Klachtencommissie stelt de patiënt in de gelegenheid om tijdens een zitting aan de commissie de klacht nader toe te lichten. Hierna geeft de commissie een oordeel over de gegrondheid van de klacht.

In 2016 heeft de klachtencommissie 15 klachten ontvangen (t.o.v. 18 in 2015). De commissie heeft 12 klachten ter zitting behandeld: 1 klacht werd ingetrokken en 2 klachten zijn geagendeerd voor de zitting van maart 2017. Van de 12 klachten zijn er 5 in het kader van de Wet Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Bopz) behandeld (t.o.v. 13 in 2015).

346303

387

291326

Figuur 4 Ontwikkeling aantal klachten bij klachtenbemiddeling UMC Utrecht

2012 2013 2014 2015 2016

aantal klachten/meldingen/interventies

6

2

1

Figuur 5 Hoofdaspect klachten bij klachtenbemiddeling

vaktechnisch handelen

organisatie

relatie

informatie en voorlichting

hotelfunctie

�nanciën

algehele onvrede

131

97

48

42


ClaimsSinds halverwege 2016 heeft het UMC Utrecht een nieuwe verzekeraar gekregen: AWAC. Sinds de overgang naar de nieuwe verzekeraar zijn in totaal 36 aansprakelijkstellingen ingediend waarvan er reeds 6 zijn afgewikkeld.

De hoeveelheid aansprakelijkstellingen is al een aantal jaren constant. Per verzekeringsjaar, dat loopt van mei tot mei, zijn de afgelopen vijf jaar tussen de 50 en 56 aansprakelijkstellingen per jaar ingediend. 2012: 532013: 512014: 562015: 502016: 55

Ondanks dat 2016 voor het UMC Utrecht een jaar was waarin het onder verscherpt toezicht van de IGZ stond en het aantal calamiteitenmeldingen hoger was dan de jaren ervoor, is het aantal claims constant gebleven in vergelijking met voorgaande jaren.

3.2 PATIËNTENPARTICIPATIE

Onze kerntaken (zorg, onderzoek en onderwijs) kunnen we alleen goed doen als we patiënten actief betrekken en ze mee laten denken en praten. Alleen dan weten we zeker dat we de juiste dingen doen, op de juiste manier. We streven dan ook naar inbedding van patiëntenparticipatie binnen al onze kerntaken en werkzaamheden. Dit is de essentie van de visie op patiëntenparticipatie die we in 2016 hebben ontwikkeld.

Resultaten in 2016In 2016 hebben we een intranet-website ingericht, waar medewerkers relevante informatie, methodieken en casussen kunnen vinden. Voor vragen kunnen medewerkers terecht bij de Helpdesk Patiëntenparticipatie. Ook hebben we een Netwerk Patiëntenparticipatie opgezet, van waaruit we iedere twee maanden een netwerksessie organiseren. Hier kunnen medewerkers en patiënten ideeën en kennis uitwisselen. In 2016 zijn er twee sessies geweest. Om patiënten te koppelen aan pilots en onderzoeken in het UMC Utrecht, loopt er een pilot voor een ‘uitzendbureau’ voor patiënten.

Doorkijk naar 2017In 2017 zetten we in op het creëren van nog meer bewustwording rond patiëntenparticipatie, door het onderwerp te behandelen in interne trainingen en cursussen en lopende programma’s binnen UMC Utrecht, zoals Samen voor de Patiënt. Ook zullen al onze divisies een klankbordgroep van professionals en patiënten formeren om strategische en tactische thema’s te toetsen en een contactpersoon voor patiëntenparticipatie aanstellen.

3.3 EIGEN REGIE PATIËNT

Patiënten vinden het steeds belangrijker om zoveel mogelijk eigen regie te hebben op de zorg die ze krijgen. Het UMC Utrecht vindt het belangrijk om de patiënt hierbij te ondersteunen. Een voorbeeld van een manier waarop we de patiënt helpen steeds meer eigen regie te kunnen laten voeren over de zorg die ze ontvangen, is het patiëntenportaal ‘Mijn UMC Utrecht’ .

3.4 ZORGCONTINUÜM VIA E-HEALTH

Het UMC Utrecht zet sterk in op zorgvernieuwing. Dit doen we door samen met onder andere huisartsen en andere zorgaanbieders een naadloos zorgtraject (continuüm) voor patiënten te creëren en patiënten meer zelf de regie te geven. Hierbij maken we gebruik van ICT en mobiele e-health technologie, zoals apps en thuismonitoringapparatuur. Gezamenlijk komen we zo tot een nieuwe manier van zorg verlenen: meer zelfsturing thuis door de patiënt, onder-steund door zorg op het moment dat het echt nodig of gewenst is met meer persoonsgerichte adviezen en betere afstemming tussen de zorgverleners onderling.


3.4.1 PatiëntenportaalIn 2015 hebben we als eerste ziekenhuis in Nederland een patiëntenportaal opengesteld voor patiënten. Via Mijn UMC Utrecht kunnen patiënten gedeeltes van hun medisch dossier real-time bekijken, labresultaten inzien, e-consulten aanvragen en afspraken maken. Met Mijn UMC Utrecht zijn wij digitaal verbonden geraakt met veel van onze patiënten en hebben we de eerste stap gezet in het creëren van een zorgcontinuüm. In 2016 is het aantal unieke bezoekers per maand gestegen van circa 7.000 naar circa 9.000. In totaal waren er in 2016 ruim 35.000 unieke bezoekers en ongeveer 308.000 bezoeken.

Het UMC Utrecht deelt opgedane kennis met andere ziekenhuizen en zorgprofessionals. In 2016 organiseerden we twee sessies voor totaal circa tweehonderd geïnteresseerden. Vanwege de grote belangstelling herhalen we de sessie in het voorjaar van 2017. Hierbij werken we samen met Nictiz voor het delen van onze kennis en ervaring via een handboek en een filmpje <https://www.youtube.com/watch?v=xtmFbI2EC7s&feature=youtu.be>. In 2017 maken we het patiëntenportaal nog gebruiksvriendelijker voor gebruik op mobiele apparaten. Ook zullen we het gebruik van het portaal door artsen en patiënten nog meer stimuleren.

3.4.2 Apps en thuismonitoringSamen met patiënten en ketenpartners, zoals huisartsen en revalidatiecentra, hebben we in 2016 een zorgtraject (continuüm) ontwikkeld voor drie patiëntengroepen via de inzet van mobiele technologie als apps en thuismonitorin-gapparatuur, namelijk: • Patiënten met ALS• Patiënten met verhoogde bloeddruk • Jonge patiënten met reuma

In totaal hebben in 2016 zeventig patiënten meegedaan met de pilots.

Doorkijk naar 2017De evaluatie van de pilots eind 2016 was positief. We hebben dan ook besloten om meer patiënten mee te laten doen aan de pilots in 2017 en nog meer innovaties toe te voegen, zoals de mogelijkheid om thuis het zoutgehalte in het lichaam te meten (belangrijk bij patiënten met een hoge bloeddruk). Ook gaan we in 2017 pilots lanceren voor vier extra patiëntengroepen, namelijk: vrouwen met een complex verlopende zwangerschap (meten bloeddruk thuis), patiënten die ingesteld worden op psychofarmaca, kinderen met chronische vermoeidheid en/of pijn, patiënten die intensief behandeld zijn in het UMC Utrecht (volgen na bijvoorbeeld een operatie of IC-opname). Ons doel is om in 2018 op deze manier 1.500 patiënten te helpen.

Uit de evaluatie kwamen ook verbeterpunten naar voren. Zo willen we de app voor patiënten met kinderreuma nog beter afstemmen op de belevingswereld van kinderen. Ook moeten we kijken hoe we ervoor kunnen zorgen dat de app aantrekkelijk blijft voor chronische patiënten, dus hoe we voor gebruikerstrouw zorgen. Daarnaast willen we zorgverleners ondersteunen om optimaal gebruik te maken van deze nieuwe manier van zorg verlenen. Met deze verbeterpunten gaan we ook in 2017 aan de slag.

Een ander punt van aandacht in 2017 is het dilemma rond het kostenaspect van e-health. E-health biedt mogelijk-heden, maar de manier waarop we deze zorg nu verlenen past nog niet in de huidige systematiek van vergoeding van verzekeraars. In 2017 zullen we dan ook in gesprek gaan met zorgverzekeraars om te kijken hoe we tot een nieuw model kunnen komen.

3.4.3 Werkplaats voor data-analytics Om meer persoonsgerichte zorg te kunnen leveren, willen we optimaal gebruik maken van alle data die in het zorg-proces rond de patiënt worden gegenereerd. Door al deze gegevens op een slimme manier te analyseren hopen we beter inzicht te krijgen in wat op dat moment het beste is voor een specifieke patiënt.

Met het beschikbaar komen van nieuwe technologie (analytics, machine learning, deep learning) kunnen we beschik-bare data op een directe manier inzetten in de patiëntenzorg. Dit relatief nieuwe terrein biedt naar verwachting interessante mogelijkheden om bijvoorbeeld behandelplannen nog meer op de individuele patiënt af te stemmen, om ziekteverloop te voorspellen en voor continue monitoring/feedback. In het najaar van 2016 hebben we besloten om in 2017 een werkplaats voor data-analytics in te richten en een aantal pilots te starten.


3.4.4 PrivacyWe realiseren ons hoe belangrijk openheid is, maar de privacy van patiënten is ook belangrijk om te respecteren. Ook bij onze e-health activiteiten staat de privacy van onze patiënten en de veiligheid van data voorop. Ons standpunt is dat gegevens van de patiënt zijn en van de patiënt blijven. We vragen dan ook altijd nadrukkelijk toestemming om gebruik te mogen maken van de gegevens van onze patiënten. Om de veiligheid van gegevens van onze patiënten te borgen, beveiligen we onze ICT-processen en maken we alleen gebruik van kwalitatief hoogstaande apparatuur.

3.5 ZORGPROFIEL

Om onze prestaties op de twee hoofddoelen van onze Connecting U-strategie (Maatschappelijke impact van onze speerpunten en Verbinding met patiënten) te verbeteren, hebben we in 2016 een zorgprofiel opgesteld.

De doelen van het zorgprofiel zijn:

• Zorgportfolio met 95% academische patiënten Het UMC Utrecht levert zorg aan mensen met complexe en zeldzame aandoeningen.

In 2016 hebben we ons zorgportfolio grondig geanalyseerd. Op basis hiervan hebben we kunnen vaststellen dat het overgrote deel van onze patiënten past bij het opgestelde zorgprofiel van het UMC Utrecht, zowel uitgedrukt in aantallen als in financiën. In de komende jaren zullen we ons inzetten om samen met onze ketenpartners ons doel (95%) te behalen. Met de ruimte die we hiermee creëren, kunnen we verder groeien in onze zes speerpunten.

• Borgen toegankelijkheid zorg We zorgen ervoor dat de manier waarop patiënten bij ons binnen komen (het entree) patiëntvriendelijk en

eenvoudig is.

Verwijzers moeten eenvoudig kunnen doorverwijzen en patiënten moeten op een makkelijke en patiëntvriendelijke manier een afspraak kunnen maken. En als blijkt dat een patiënt beter bij een ander ziekenhuis geholpen kan worden, willen we de patiënt naar zorg op de beste plek begeleiden. Om dit te bereiken, hebben we in 2016 gewerkt aan het intensiveren van samenwerking binnen de regio waar wij verantwoordelijkheid nemen voor de regie op zorg. In 2017 ontwikkelen we een plan van aanpak om de manier waarop patiënten bij ons binnenkomen zo patiëntvriendelijk en eenvoudig mogelijk te maken.

3.6 GEZOND HOUDEN WAT GEZOND IS

Het is onze missie om gezondheid te bevorderen. Wie niet gezond is, willen we genezen en wie gezond is, willen we gezond houden. We bevorderen daarom een gezonde leefstijl en ondersteunen onze patiënten om gezonde keuzes te maken en naar vermogen zelf de regie te nemen over hun gezondheid. We zetten hierbij in op het verbeteren van gezondheidsvaardigheden, meer bewegen en gezonde voeding. Gezond houden wat gezond is, is een van de duur-zaamheidsthema’s waar het UMC Utrecht op focust. Hieronder vallen verschillende projecten:

• UMC Utrecht in beweging In 2016 zijn we gestart met het project UMC Utrecht in beweging. Hiermee maken we bewegen onderdeel van het

zorgproces en stimuleren we patiënten om tijdens en rondom ziekenhuisopname te bewegen. In 2020 willen we op elke klinische afdeling een beweegplan op maat hebben geïmplementeerd.

In 2016 hebben we de behoeftes van patiënten en zorgverleners op het gebied van bewegen geïnventariseerd en hebben we ziekenhuisbreed de dagelijkse activiteiten van opgenomen patiënten in kaart gebracht. Hieruit blijkt dat patiënten 90% van de tijd liggend of zittend doorbrengen. Ongeveer de helft van de patiënten ligt de hele dag, zonder even te staan of te lopen. Om het beweeggedrag van patiënten te verbeteren, zijn we op de eerste twee pilot-afdelingen gestart met het ontwikkelen en implementeren van de beweegplannen. In 2017 zullen we het project op vier nieuwe afdelingen starten. Ook hebben we voorlichtingsmaterialen <www.umcutrecht.nl/beweging> over beweging ontwikkeld.


• GoodFood In 2014 startten we het programma GoodFood. Hiermee willen we zorgen voor gezond en duurzaam eten voor

iedereen in het UMC Utrecht, zodat de voeding een bijdrage levert aan het welbevinden, de gezondheid en de vitaliteit van onze patiënten en onze medewerkers. In 2016 hebben we ons aanbod verder uitgebreid, bijvoorbeeld met nieuwe lokale producten van fruittelers uit de omgeving. In 2016 bestond 39% van ons aanbod uit duurzame, gezonde producten. Onze doelstelling voor 2020 is dat 70% van de aangeboden producten duurzaam en gezond is.

• Gezondheidscursus en publiekslezingen voor burgers In 2016 hebben we twee keer een gezondheidscursus voor algemeen publiek georganiseerd, één over het

maagdarmstelsel en één over infectie en afweer. In deze cursussen geven studenten geneeskunde samen met medisch specialisten op een interactieve manier uitleg over het menselijk lichaam. Doel van de cursus is om de deelnemers meer te leren over factoren die een rol spelen bij gezondheid en ziekte en hoe zij zelf hier een belangrijke invloed op hebben. Ook helpt de cursus onze studenten om te leren hoe ze complexe onderwerpen op een eenvou-dige en begrijpelijke manier uit kunnen leggen. In 2016 hebben 165 mensen de gezondheidscursussen gevolgd.

Daarnaast hebben we tien publiekslezingen georganiseerd, met in totaal ruim 1.700 aanwezigen. Met deze lezingen informeren we op laagdrempelige wijze een breed publiek over complexe onderwerpen. Onderzoekers en artsen geven presentaties. Het publiek kan vragen stellen en afhankelijk van het onderwerp vindt er een paneldiscussie plaats. Relevante patiëntenorganisaties worden uitgenodigd om een bijdrage te leveren op de informatiemarkt rond de lezing.

• NPP Alles is gezondheid Begin 2015 heeft UMC Utrecht zich aangesloten bij het Nationaal Preventie Programma Alles is Gezondheid

<www.allesisgezondheid.nl> van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Sport. Het programma wil een maat-schappelijke beweging op gang brengen, die mensen inspireert en ondersteunt om aan hun gezondheid te werken, met als resultaat een gezonder en vitaler Nederland. UMC Utrecht heeft twee pledges ondertekend:

• Pledge Alliantie Gezondheid en Geletterdheid <http://www.allesisgezondheid.nl/pledge/alliantie-gezondheid-en-geletterdheid>

• UMC Utrecht pledge

<http://www.allesisgezondheid.nl/pledge/umc-utrecht>

3.7 WAARDERING PATIËNTEN

In het jaarlijkse patiënttevredenheidsonderzoek krijgt het UMC Utrecht in 2016 een 8,1 op een schaal van 1 op 10. Dit is vergelijkbaar met de positieve waardering die andere UMC’s en ziekenhuizen in de regio krijgen. We zijn blij met deze waardering, maar dit wil niet zeggen dat er geen ruimte is voor verbetering. Ons doel is elke individuele patiënt excellente zorg te laten ervaren. Daarom betrekken we patiënten meer en nadrukkelijker bij de zorg en behandeling. Daarnaast geven we patiënten steeds meer eigen regie over de zorg.


4. Onderzoek

Het onderzoek in het UMC Utrecht is sinds 2010 georganiseerd in zes inhoudelijke programma’s (speerpunten): Brain, Infection & Immunity, Circulatory Health, Cancer, Regenerative Medicine & Stem Cells en Child Health. Het onderzoek dat we uitvoeren heeft uiteindelijk als doel om de zorg aan onze patiënten te verbeteren.

4.1 IMPACT VAN ONDERZOEK: SCIENCE IN TRANSITION

Het UMC Utrecht is een van de initiatiefnemers van Science in Transition. Het idee hierachter is dat onderzoek maat-schappelijke meerwaarde moet opleveren en dat maatschappelijke partijen moeten meebeslissen over de kennis-productie. Dit sluit naadloos aan onze Connecting U-strategie, waarin we streven naar maatschappelijke impact van onze speerpunten en de verbinding met patiënten.

Een belangrijk aspect om maatschappelijke meerwaarde van onderzoek te bevorderen en maatschappelijke partijen hierbij te betrekken, is te veranderen hoe we onze onderzoekers beoordelen en waarderen. We moeten beoordelen op impact, in plaats van op output (het aantal wetenschappelijke publicaties).

Nieuwe evaluatiemethodeIn 2016 hebben we een nieuwe evaluatiemethode voor onderzoeksprogramma’s (‘Indicatoren voor impact’) ontwik-keld. Onder begeleiding van het onderzoeksbureau hebben vervolgens zestien onderzoekslijnen binnen onze speer-punten zichzelf volgens deze nieuwe methode beoordeeld. In 2017 zullen we de uitkomsten van deze zelfbeoordelingen evalueren. Op basis hiervan zullen we een nieuwe, formele beoordelingsmethode binnen het landelijke Standard Evaluation Protocol vaststellen.

Kwalificatieportfolio kandidaat-hooglerarenIn 2016 zijn we ook gestart met het gebruik van een kwalificatieportfolio bij de beoordeling van kandidaat-hoogle-raren. Dit betekent dat kandidaten niet alleen hun wetenschappelijke prestaties moeten omschrijven, maar ook onder andere hun onderwijsinzet, leiderschapskwaliteiten en samenwerkingen in de maatschappij. In 2017 zullen we ook bij de benoeming van universitair hoofddocenten het kwalificatieportfolio invoeren.

Publiciteit en kennisdelingHet vernieuwende beleid van het UMC Utrecht om onderzoek en onderzoekers te beoordelen op impact, en niet alleen op output, heeft geleid tot aandacht in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Dat leidde tot veel publiciteit in nationale media en uitnodigingen voor lezingen, debatten en workshops <http://www.umcutrecht.nl/nl/Over-Ons/Nieuws/2016/UMC-Utrecht-beloont-onderzoekers-voor-streven-naar>. Zo heeft het UMC Utrecht een paneldebat over reproduceerbaarheid op het internationale EuroScience Open Forum in Manchester verzorgd, gaven we een lezing op de Ziekenhuisfarmaciedagen en leidden we diverse workshops van het Rathenau Instituut. In totaal hebben zo’n dertig ziekenhuizen, onderwijsinstellingen en onderzoeksinstituten uit binnen- en buitenland ons benaderd voor meer informatie over onze aanpak en zijn we met hen in gesprek gegaan.

Sociaalwetenschappelijke verdiepingIn samenwerking met het Center for Science and Technology Studies (CWTS) van de Universiteit Leiden, reflecteren we op ons nieuw ontwikkelde en internationaal vernieuwende beleid. In 2016 is stafadviseur Rinze Benedictus in het kader van promotieonderzoek begonnen met het beschrijven en analyseren van de veranderingen in het UMC Utrecht in sociaalwetenschappelijke zin. In 2017 zal een tweede promovendus starten die het doorwerken van het nieuwe onderzoeksbeleid tot op de werkvloer zal beschrijven.

Science in Transition landelijk en in EuropaAls een van de initiatiefnemers stimuleren we de discussie over kwaliteit en relevantie van wetenschap ook buiten het UMC Utrecht. Science in Transition heeft in maart 2016 een goedbezocht derde symposium bij de Koninklijke Neder-landse Academie van Wetenschappen (KNAW) in Amsterdam georganiseerd. In de Europese Unie en in Nederland is onder de noemer Open Science een vergelijkbare beweging als Science in Transition zichtbaar bij beleidsmakers en subsidieverstrekkers.


4.1.1 Wetenschappelijke integriteitBinnen het UMC Utrecht willen we op een integere manier wetenschap beoefenen. Onze visie hebben we vastgelegd in een notitie Good scientists make good science. In onze visie sluiten we aan bij de European Code of Conduct for Research Integrity en de Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening van de Vereniging van Universiteiten (VSNU).

Om onze medewerkers de mogelijkheid te bieden om mogelijke misstanden te melden, hanteren we in het UMC Utrecht een Klokkenluidersregeling. Deze regeling geldt ook voor mogelijke misstanden op het gebied van onderzoek. In 2017 updaten we ons beleid voor integere wetenschap op basis van de nieuwe Europese en Nederlandse weten regelgeving. Hierbij sluiten we aan bij het UMC Utrecht brede Integriteitsbeleid.

Om het patiëntenbelang in het klinisch onderzoek van het UMC Utrecht te borgen, heeft de Medisch Ethische Toet-singscommissie (METC) over in totaal 117 protocollen een besluit genomen volgens de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen (WMO). Voor vier van die 117 protocollen heeft de METC een negatief besluit gegeven. Het betreffende onderzoek mocht niet worden uitgevoerd.

Tracers kwaliteit van onderzoekVia onderzoekstracers kijken we naar het kwaliteitsniveau van mensgebonden onderzoek. We gaan na in welke mate we voldoen aan het UMC-brede kwaliteitsbeleid op het gebied van onderzoek en aan relevante weten regelgeving. Onderzoekstracers hebben een lerend, adviserend en toetsend karakter. Het hoofddoel is om de kwaliteitscyclus van continu verbeteren te stimuleren en de onderzoeker/afdeling/divisie te voorzien van feedback over de dagelijkse praktijk. Om hier goed zicht op te krijgen voeren we twee soorten tracers uit:

• Een onderzoekstracer bij een specifiek onderzoek. Hierbij vormt een WMO-plichtig onderzoeksdossier het startpunt. Door interviews met het onderzoeksteam brengen we het proces van indiening, opstart, uitvoeren en afsluiten van het geselecteerde onderzoek in kaart.

• Een onderzoekstracer op leiderschap. Hierbij kijken we naar de divisiebrede organisatie en de aansturende en ondersteunende processen bij de uitvoering van WMO-plichtig onderzoek. Er vinden interviews plaats met onder andere de manager onderzoek en een afdelingshoofd.

4.1.2 Alternatieven zonder dierproevenBij het doen van onderzoek streeft het UMC Utrecht altijd naar het vervangen van een dierproef door een alternatief zonder proefdieren, net zoals andere UMC’s. Hierbij werken we nauw samen met de Universiteit Utrecht (UU), de Instantie voor Dierwelzijn Utrecht en de Dierexperimentencommissie Utrecht (DEC Utrecht). Kunnen we een dierproef (nog) niet vervangen voor een alternatieve proef zonder dieren, dan streven we ernaar het aantal dieren per experi-ment zo laag mogelijk te houden. Dit doen we bijvoorbeeld door de inzet van imaging apparatuur. Daarnaast doen we ons best om pijn en ongemak van de proefdieren vóór, tijdens en na de proef zo veel mogelijk te voorkomen.

De laatste jaren hebben we al veel bereikt en hebben we proefdiergebruik gereduceerd. In 2016 hebben we 7.508 dieren gebruikt (versus 9.677 in 2015, 9.707 in 2014 en 9.914 in 2013). Ook het onderzoek naar en gebruik van alterna-tieve methoden is toegenomen. Maar dit verdient nog veel meer aandacht. Daarom willen we in onze nieuwbouw (gereed in 2022) het dierenlaboratorium en het alternatievenlaboratorium combineren, om zo het gebruik van alterna-tieven en nieuwe ideeën op dit gebied te stimuleren. Ook willen we diverse imaging-faciliteiten voor kleine proefdieren gebruiken om dieren in de tijd te kunnen volgen en het dier niet meer te hoeven doden om het intern te onderzoeken.

Vaak zijn suggesties voor mogelijkheden voor vervanging, vermindering en verfijning (3V-mogelijkheden) afkomstig van de werkvloer, van biotechnici, dierverzorgers of onderzoekers. Helaas ontbraken tot nu toe vaak de financiële mogelijkheden om de toepassing van de suggesties nader te onderzoeken en te stimuleren. Het UMC Utrecht en de Universiteit Utrecht vinden het echter essentieel dat deze suggesties worden geïdentificeerd, gedocumenteerd en eventueel nader worden onderzocht. Daarom hebben we in 2016 gezamenlijk het Stimuleringsbudget 3V-alternatieven in het leven geroepen. In 2016 hebben we ook een begeleidingscommissie benoemd om alle aanvragen te beoordelen. Inmiddels zijn er van de 32 ingediende aanvragen vijf financieel gehonoreerd.


4.2 FINANCIERING VAN ONDERZOEK

Onderzoek is kostbaar en het verwerven van financiering voor onderzoek is een lastige opdracht. Vanzelfsprekend proberen we optimaal gebruik te maken van alle mogelijkheden die onder andere de Nederlandse overheid, de Europese Unie en Nederlandse en Europese fondsen (zoals de Hartstichting en het KWF) bieden. In 2016 hebben we in totaal ruim 85 miljoen euro aan fondsen geworven.

Onderzoekers van het UMC Utrecht hebben in 2016 diverse persoonsgebonden beurzen ontvangen vanuit de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Het gaat om:

• 5 Veni-beurzen (totaal 158 uitgedeeld)• 2 Vidi-beurzen (totaal 87 uitgedeeld)• 2 Vici-beurzen (totaal 32 uitgedeeld)

Daarnaast verwierf het UMC Utrecht 1 Aspasia-beurs en 1 Consolidator grant van de European Research Council (ERC).

In 2016 promoveerden 219 onderzoekers via het UMC Utrecht. Ook zij verwierven diverse beurzen van de Europese Unie en collectebusfondsen.

4.3 LEERSTOELEN

Per 1 januari 2016 hebben we, als uitwerking van het universitaire hooglerarenbeleid, het Leerstoelenplan 2016-2020 ingesteld. Met het plan sluiten we aan op de doelen in onze Connecting U-strategie. Nieuw in de procedure rondom de hoogleraarbenoemingen is het kwalificatieportfolio voor hoogleraren. In 2016 hebben we twintig nieuwe hoogleraren benoemd. Vier leerstoelen hebben we beëindigd, omdat de desbetreffende hoogleraar met emeritaat ging of vertrok.

4.4 VALORISATIE

Binnen onze Connecting U-strategie is het vertalen van wetenschappelijke kennis naar maatschappelijk en voor de patiënt relevante oplossingen een belangrijke doelstelling. Om deze doelstelling in te vullen hebben we ondersteuning georganiseerd voor onderzoekers en andere professionals rond de expertises Valorisatie en Innovatie & Funding, via het Research Support Office (RSO), Utrecht Holdings (Kennistransfer) en Pontes Medical (Medical Devices). In 2016 lanceerde het Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde, onderdeel van het UMC Utrecht, THINC. THINC. staat voor The Healthcare INnovation Center en is een loket waar partijen kunnen aankloppen voor support bij de evaluatie van de werkzaamheid, bruikbaarheid en kosteneffectiviteit van hun zorg-innovatie. THINC. levert maatwerk door vroegtijdig mee te denken over de ontwikkeling en het pad van evaluatie van zorginnovaties. Het kan daarbij gaan om onder meer medische technologie, devices, medische Apps, e-Health, m-Health en zorgpaden. Het UMC Utrecht is partner van UtrechtInc. UtrechtInc. speelt een steeds belangrijkere rol bij het creëren van impact vanuit het UMC Utrecht. Zo organiseert UtrechtInc. een speciaal programma Science Venture, dat zich richt op onder-zoekers die overwegen om op basis van hun wetenschappelijke kennis een bedrijf te starten. In 2016 zijn via deze route vier nieuwe bedrijven gestart. In totaal zijn er op dit moment twaalf science based start-ups, met hun roots in het UMC Utrecht actief bij UtrechtInc.

Eind 2016 is de zesde ronde van de UREKA Mega Challenge van start gegaan. Deze wedstrijd binnen het UMC Utrecht biedt een podium aan mensen om innovatieve ideeën te realiseren en de zorg te verbeteren. Hoewel de wedstrijd maar één winnaar per ronde kent, wordt er veel meer bereikt. Van de ideeën die zijn doorgedrongen tot de pitch-film fase, dat zijn er zestig voor de eerste vijf rondes, is ongeveer een kwart op dit moment al in gebruik en wordt ongeveer een derde nog doorontwikkeld. Juist het zichtbaar maken van ideeën en het leggen van verbindingen zorgt ervoor dat zorginnovaties daadwerkelijk worden gerealiseerd.


4.5 BEOORDELING VAN ONDERZOEK

Om de maatschappelijke impact van het onderzoek in de speerpunten te beoordelen, hebben we in 2016 een set indicatoren ontwikkeld die recht doet aan de uiteenlopende soorten wetenschappelijk onderzoek die in een UMC Utrecht worden gedaan, van zeer basaal tot klinisch tot implementatieonderzoek. In 2016 hebben we een proef uitgevoerd met deze nieuwe Indicatoren voor impact.

Deze bredere set meer integrale en diverse indicatoren richt zich op de kwaliteit van de structuur, het team, de verbin-ding met stakeholders en het proces van het onderzoek doen van een groep of afdeling, waarbij geëvalueerd wordt hoe groot de kans is op wetenschappelijke en maatschappelijke impact. Dit in tegenstelling tot de meer traditionele kwaliteitsindicatoren die voornamelijk gericht zijn op verkregen resultaten, zoals publicaties. Het UMC Utrecht werkt hier nauw samen met het Center for Science and Technology Studies (CWTS) van de Universiteit Leiden en internatio-nale consortia, zoals Reward/Equator in Engeland en het METRICS instituut van Stanford University.

De komende jaren zullen we de indicatoren verfijnen en bekijken we hoe we ze verder kunnen gebruiken om onder-zoek te beoordelen.


5. Onderwijs

Naast zorg en onderzoek, is universitair medisch centrum onderwijs één van onze drie kerntaken. We verzorgen de inrichting, organisatie, coördinatie en evaluatie van verschillende soorten onderwijs. Bovendien doen we wetenschap-pelijk onderzoek op onderwijskundig gebied.

Nieuwe onderwijsstrategieIn 2016 hebben medewerkers van het Onderwijscentrum, medewerkers van de divisies en studenten samen een nieuwe onderwijsstrategie opgesteld, als uitwerking van onze Connecting U-strategie.

Professionals van de toekomstHet centrale thema van de strategie is het opleiden van professionals van de toekomst. Dit houdt in dat we studenten en professionals in de gezondheidzorg opleiden in een snel veranderende wereld. De complexiteit van de zorg en de druk van overheid, maatschappij en verzekeraars neemt voortdurend toe. Patiënten vragen terecht om kwaliteit en willen zorg waarin zij centraal staan. Zorgprofessionals moeten daarom niet alleen worden opgeleid met feitenkennis over gezondheid en ziekte, maar ook met vaardigheden waarmee zij de vaak goed geïnformeerde patiënt adviseren en helpen keuzes te maken. Ook nieuwe technologieën vragen om nieuwe vaardigheden van zorgprofessionals. Uitgangs-punt voor alles wat we doen is de verbinding met patiënten en studenten.

Onze onderwijsstrategie is gericht op zes punten: • Optimale inbedding van de speerpunten in onderwijs• Patiëntenparticipatie• Verbinding met studenten• Talentontwikkeling• Innoveren• Een slagvaardige onderwijsorganisatie

5.1 ONZE OPLEIDINGEN

Onze opleidingen zijn:

• Universitair onderwijs Opleiding Geneeskunde (bachelor-, masteropleiding en Selective Utrecht Medical Master (SUMMA)), opleiding

Klinische Gezondheidswetenschappen (de premaster en de masterprogramma’s Verplegings- Fysiotherapie- en Logopediewetenschappen), bachelor Biomedische Wetenschappen en master Biomedical Sciences.

• Medisch specialistische vervolgopleidingen: 28 medisch-specialistische vervolgopleidingen, 3 bèta-opleidingen (Klinische chemie, Klinische fysica en Ziekenhuisfarmacie), Sportgeneeskunde en Intensive care, vervolgopleiding tot huisarts.

• Verpleegkundige en verloskundige opleidingen: 15 verpleegkundige vervolgopleidingen en 1 verloskundige opleiding.

• Medisch ondersteunende opleidingen: 4 medisch ondersteunende opleidingen (operatieassistent, anesthesiemedewerker, sedatiepraktijkspecialist, deskundige infectiepreventie)

• Deskundigheidbevordering van UMC Utrecht-medewerkers.• Diverse promotieopleidingen waaronder PhD in medical education at UMC Utrecht in samenwerking met de

University of California San Francisco

We geven vorm aan onderwijs in nauwe samenwerking met de Universiteit Utrecht, de Hogeschool Utrecht, ROC Midden Nederland en diverse regionale en landelijke (affiliatie)ziekenhuizen.


Onderwijs UMC Utrecht scoort hoog Elsevier houdt jaarlijks een enquête over de kwaliteit van onderwijs op de Nederlandse universiteiten. Het onderzoek bestaat uit een beoordeling door studenten en een beoordeling door hoofddocenten en hoogleraren. Onze universi-taire opleidingen worden goed beoordeeld. Volgens de studenten hebben we: • De beste bacheloropleiding Geneeskunde (van de acht vergelijkbare opleidingen in Nederland). • De beste SUMMA-, Biomedical Sciences en Geneeskunde- masteropleidingen (van de respectievelijk twee, zeven en

acht vergelijkbare opleidingen in Nederland).

Onze master Klinische Gezondheidswetenschappen is niet meegenomen in het overzicht, omdat Elsevier alleen voltijdopleidingen laat onderzoeken.

De hoogleraren beoordeelden onze bacheloropleiding Biomedische Wetenschappen voor de twaalfde keer als beste bacheloropleiding (ten opzichte van vergelijkbare opleidingen aan andere universiteiten).

In de Keuzegids Masters van het Centrum Hoger Onderwijs Informatie (CHOI), samengesteld op basis van studenten-oordelen, cijfers over het contact met docenten en slagingspercentages, en visitatierapporten, scoren onze masters hoog: • Master Geneeskunde: gedeelde eerste plaats van de acht opleidingen Onderzoeksmaster SUMMA: gedeelde eerste

plaats van de drie opleidingen• Master Biomedical Sciences: gedeelde eerste plaats van de zeven opleidingen • Klinische Gezondheidswetenschappen: tweede plaats van de vijf thematische masters.

5.2 OPTIMALE INBEDDING SPEERPUNTEN IN HET ONDERWIJS

Onze speerpunten (Brain, Child Health, Circulatory Health, Infection & Immunity, Cancer, Regenerative Medicine & Stem Cells) staan centraal in ons biomedisch wetenschappelijk onderwijs en zijn zichtbaar in al onze andere opleidingen.

• Nieuwe Biomedische cursussen In 2016 hebben we per speerpunt geïnventariseerd of ze voldoende ingebed zijn in de opleidingen. Naar aanleiding

hiervan hebben we besloten een aantal nieuwe Biomedical cursussen aan te bieden en de masterprogramma’s bij Biomedical Sciences aan te passen. Zo hebben we binnen de bacheloropleiding Biomedische wetenschappen een nieuwe cursus Bioinformatics and genomics (Big data) gerealiseerd. Ook hebben we nieuwe online cursussen Funda-mentals of Neuroscience en Fundamentals of Biofabrication ontwikkeld en aangeboden voor studenten van de Graduate School of Life Sciences én externe studenten.

5.3 PATIËNTENPARTICIPATIE IN HET ONDERWIJS

Patiëntparticipatie in onderwijs vinden wij cruciaal om een optimale impact van onderwijs voor studenten te realiseren en hiermee uiteindelijk goede zorg voor de patiënt.

• Nieuw curriculum geneeskunde In 2016 hebben we een nieuw curriculum geïntroduceerd, waarin studenten langer op één plek coschappen lopen.

Hierdoor worden ze gestimuleerd om patiënten langer te volgen. Ook dagen we ze bij het volgen van de patiënten met opdrachten uit om met de patiënt in gesprek te gaan over hun ziekte, de invloed hiervan op hun leven en het zorgsysteem.

• Kwaliteit en patiëntveiligheid We vinden het belangrijk om onze medewerkers toe te rusten op het gebied van kwaliteit en patiëntveiligheid. In

2016 hebben we daarom: • Het centraal introductieprogramma geactualiseerd. • De cursus Als het mis gaat zeven keer gegeven aan artsen in opleiding tot specialist (aios) en opleiders. • Een nieuwe leerlijn Kwaliteit, Patiëntveiligheid en Medisch Leiderschap (KPML) binnen het nieuwe geneeskunde

curriculum CRU+ ontwikkeld.


Ook zijn er twee medewerkers afgestudeerd binnen de NFU master opleiding Kwaliteit en Patiëntveiligheid, waar het UMC Utrecht in participeert.

5.4 VERBINDING MET STUDENTEN IN HET ONDERWIJS

We hebben de ambitie om studenten en afgestudeerden nog meer te betrekken bij hetvormgeven van onderwijs, zodat hun input motivatie en richting geeft aan het voortdurendverbeteren van het onderwijs.

• Programma voor meer verbinding In 2016 heeft de studentassessor, in samenwerking met de studieverenigingen, de studentenraad en professionals,

een programma opgezet om meer verbinding met studenten te realiseren. Binnen dit programma is in 2016 gefocust op:

• Het verhogen van de respons op de Nationale Studenten Enquête (NSE), het uitvoeren van verbeteracties en terugkoppeling van de resultaten naar studenten. In 2016 is de respons gestegen van 35% naar 38,1% en in reactie op de NSE- resultaten zijn ingrijpende veranderingen doorgevoerd in het academisch vaardigheidsonderwijs voor geneeskunde. Zo zijn de opdrachten verbeterd, ontvangen studenten nu uniformer en uitgebreider feedback op hun prestatie en telt de beoordeling mee in het cijfer voor het vak.

• Grondige herziening van de loopbaanoriëntatie van de bacheloropleiding Biomedische wetenschappen. Als gevolg hiervan is een programma gestart om de studenten inzicht te geven in al hun carrièremogelijkheden en hen te stimuleren hier bijtijds over na te denken.

• Het verbeteren van de communicatie met studenten. Binnen een project zijn hierover heldere afspraken gemaakt en communicatieprocedures belegd. Vanaf de start van dit project zijn studenten leidend in het proces en leveren zij voortdurend input.

Begin 2017 willen we studenten inzetten (via een pool) bij allerlei verbeteringen in het onderwijsdomein.

5.5 TALENTONTWIKKELING VIA ONDERWIJS

Studenten en medewerkers met hun unieke talenten zijn bepalend voor het succes van het UMC Utrecht. Daarom willen we studenten, medewerkers en docenten stimuleren het beste uit zichzelf te halen.

• Interprofessioneel en interdisciplinair leren Om kennis over interprofessioneel en interdisciplinair werken op te bouwen zijn we in 2016 binnen de divisie Interne

Geneeskunde en Dermatologie een pilot gestart met een interprofessionele leerafdeling. Op deze leerafdeling hebben ouderejaarsstudenten in opleiding tot arts, een verpleegkundige, een fysiotherapeut, een diëtist en een apotheker drie weken de zorg voor vier patiënten, onder toeziend oog van hun supervisoren.

• Leven lang leren: onderwijs op maat Om het onderwijsaanbod te personaliseren en te flexibiliseren en medewerkers te stimuleren zich te blijven ontwik-

kelen om duurzaam en flexibel inzetbaar te zijn, is de UMC Utrecht Academie in 2016 begonnen met het programma Mijn Academie. Hierin bieden we flexibele leermodules en stimuleren we leren op de werkvloer, via e-learning en feedbackmogelijkheden.

• Carrièreontwikkeling en carrièreperspectief Het UMC Utrecht wil academici niet alleen waarderen voor het onderzoek dat ze doen, maar ook voor andere taken,

waaronder onderwijs. Een carrièreontwikkeling in het onderwijs stimuleren we dan ook sterk.

Verbeteringen in BKO en SKO In 2016 heeft 67% van onze docenten de Basiskwalificatie Onderwijs (BKO) en Seniorkwalificatie Onderwijs (SKO)

behaald. In 2017 gaan we verder met deze inhaalslag. Om kandidaten bij dit proces te helpen, heeft het Expertisecen-trum voor Onderwijs en Opleidingen diverse extra activiteiten georganiseerd, zoals een specifieke compacte training voor hoogleraren in de zomer, extra docenttrainingen, schrijfretraites en persoonlijke begeleiding.


Teaching Scholars programma In september 2016 zijn er zes senior docenten ingestroomd in het tweejarige programma Teaching Scholars-pro-

gramma, waarmee we senior docenten ondersteunen in de stap naar hoogleraar. In totaal zijn er tot nu toe 22 senior docenten in het programma ingestroomd. Tien hebben het programma inmiddels afgerond.

Beleidsadvies Onderwijscarrièrebeleid Met ondersteuning van het Utrecht Simuleringsfonds Onderwijs (USO) heeft visiting professor H.C. Chen in 2016 een

uitgebreid beleidsadvies (Supporting Faculty Teachers) geschreven als fundering voor een onderwijscarrièrebeleid voor onderwijstalent. In 2017 implementeren we dit advies.

Opleiders/adviseurs in opleiding In 2016 heeft de UMC Utrecht Academie vier opleiders/adviseurs in opleiding aangenomen en zijn er nog drie

opleiders in opleiding gedetacheerd vanuit de divisie Kinderen en divisie Vitale Functies. Hiermee willen we zorg-professionals de mogelijkheid bieden hun carrière in het onderwijs te vervolgen.

Centre for Academic Teaching Het college van bestuur van de Universiteit Utrecht heeft Manon Kluijtmans, opleidingsdirecteur van de master

Klinische Gezondheidswetenschappen, per 1 oktober 2016 benoemd tot kwartiermaker van een nieuw op te richten Centre for Academic Teaching. Dit centrum, waarin alle universiteitsbrede leergangen en professionaliseringstrajecten voor docenten worden gebundeld, moet bijdragen aan de professionalisering van docenten en in de waardering voor onderwijs en docentschap.

Droombaan ontdekken Op verzoek van afgestudeerden van de opleiding Biomedical Sciences heeft de opleiding de pilot Navigation towards

personal excellence opgezet. Deze pilot leert studenten vanaf het eerste masterjaar ontdekken wat hun droombaan is en hoe ze die kunnen krijgen. De pilot was succesvol en de opleiding heeft besloten verder te gaan met het voorbe-reiden van de studenten op de arbeidsmarkt.

5.6 INNOVATIE VAN ONDERWIJS

Het UMC Utrecht heeft zich ontwikkeld tot een vooraanstaand centrum voor onderwijsinnovatie in de gezondheids-zorg. Dit weerspiegelt zich in onder andere een Expertisecentrum voor Onderwijs en Opleiding, een reeks onder-wijsleerstoelen, internationale onderzoekssamenwerkingsverbanden en een sterke impuls tot geavanceerde onderwijstechnologie. Om deze toppositie te behouden, streven we naar voortdurende optimalisering van eigentijds en vernieuwend onderwijs, inclusief state-of-the-art onderwijstechnologie.

• Uitbreiding Summer Schools In 2016 hebben we de succesvolle Summer Schools verder uitgebreid met drie programma’s die aansluiten bij

vernieuwingen op onderzoeksgebied, ons programma Science in Transition en internationale samenwerking, name-lijk: Why translational medicine fails-and what to do about it (in samenwerking met Eureka Institute for Translational Medicine, Science in Transition en Apollo student society), Clinical Trials Administration Intensive Workshop (in samenwerking met University of California San Diego) en Big data in health research.

• Science in Transition In 2016 hebben we ook een traject opgestart om Science in Transition in ons onderwijs door te laten klinken. Het

gedachtengoed is nu al aanwezig in diverse curricula. In 2017 zullen we nadenken over een wezenlijke integratie van Science in Transition.

• Blended learning In 2016 is ons ICT-programma Onbegrensd Leren succesvol afgesloten en verder gegaan als reguliere onderwijsactivi-

teit. De ambitie van Onbegrensd Leren was om studenten en medewerkers overal en altijd toegang te geven tot digitale bronnen, communicatiemiddelen en instrumenten voor zelfstudie, feedback en beoordeling. Dit noemen we blended learning.


Om blended learning te faciliteren, hebben we het UMC Utrecht E-ducational Landscape ingericht. Dit is een goed vindbaar en herkenbaar onderwijsplatform, waarin online onderwijs en contactonderwijs doeltreffend met elkaar zijn verbonden. In 2016 hebben we fysieke werkplekken ingericht om studenten te ondersteunen bij studie alleen, in kleine groepen of in projectvorm, met of zonder eigen devices.

Voor een optimale inzet van blended learning is het zaak dat we in de komende jaren focussen op het verfijnen van het leercontinuüm en dit versterken met innovatieve softwaretechnologie die de inzet van ‘learning analytics’ mogelijk maakt.

Learning Analytics In 2016 heeft het Onderwijscentrum vanuit het USO-project Differentiatie door Blended Learning en Learning

Analytics, samen met een groep informaticastudenten binnen hun Bachelor Software Project, gewerkt aan de ontwikkeling van de Learning analytics service LearnLytics. Het doel is om leeractiviteiten die op verschillende plekken worden geregistreerd op een centrale plek inzichtelijk te maken voor zowel studenten en docenten als beleidsmakers. Zo kunnen we studenten beter ondersteunen en het onderwijsproces beter vormgeven.

Rubics De masteropleiding Biomedical Sciences heeft zogenoemde rubrics ontwikkeld om op een efficiëntere en meer

uniforme wijze stages te kunnen beoordelen. De commissie Utrechts Stimuleringsfonds Onderwijs heeft de succes-volle ontwikkeling en invoering van de rubrics beloond met de titel Parel. Rubics wordt hiermee als goed voorbeeld nadrukkelijk onder de aandacht gebracht van andere faculteiten.

Output OBL 2016 – “ontwikkeld”

OBL-product

E-modules

E-simulaties

E-lectures

20-25

5-10

800

25

10

890

Begroot Realisatie

Toets afnames Nieuwe vakken/blokken Unieke gebruikers

OBL-product

E-modules

E-assessments

E-simulaties

E-lectures

197

84

3854

482 15 3240

Realisatie

Output OBL 2016 – “in beheer”


5.7 SLAGVAARDIGE ONDERWIJSORGANISATIE

Het realiseren van onze strategische ambities vereist een flexibele, efficiënte, open en kritische organisatie, die scherp koerst en onmiddellijk weet in te spelen op organisatorische en onderwijsinhoudelijke ontwikkelingen.

• Dashboard Stuurinformatie Onderwijs In 2016 hebben we verder geïnvesteerd in de ontwikkeling van stuurinformatie over het onderwijs: naast het

dashboard voor opleidingsdirecteuren is er nu ook een dashboard voor leidinggevenden in de divisies. Met de gegevens in het dashboard kunnen leidinggevenden beter sturen op het verbeteren van onderwijs. In 2017 voegen we financiële informatie aan het dashboard toe.

• Opleidingscommissie Geneeskunde best practice In 2016 heeft de Inspectie van het Onderwijs de Opleidingscommissie Geneeskunde (OCG) van UMC Utrecht betiteld

als best practice voor studenteninspraak in onderwijs. De OGZ heeft de Opleidingscommissie Geneeskunde gevraagd een bijdrage te leveren aan de werkconferentie Recht van Spreken en een casus over de studenteninspraak te schrijven. Deze casus wordt gebruikt voor een website met informatie voor opleidingscommissies van de Inspectie voor het Onderwijs, de Landelijke Studenten Vakbond en het Interstedelijk Studenten Overleg.

5.8 DOORKIJK NAAR 2017 VOOR ONDERWIJS

In 2017 zullen we nadrukkelijk aandacht besteden aan een nog betere verbinding met de patiënt. Ook zullen we specifiek aandacht hebben voor het welbevinden van onze studenten. Uit internationale studies blijkt namelijk dat circa 30% van de studenten in Nederland depressief is of burn-out raakt.


6. Medewerkers

In 2016 zijn we gestart met een nieuwe HR-strategie ‘Verbinding met de medewerker’. Deze hebben we in 2015 ontwik-keld in samenwerking met het management en leidinggevenden van de divisies/directies en P&O-adviseurs. De naam van het HR-beleid zegt het al, conform onze Connection U-strategie, komt de focus te liggen op verbinding met de medewerker. Leiderschap, ontwikkeling van de professional, borgen en verbeteren van kwaliteit en patiëntveiligheid en duurzaamheid, zijn enkele belangrijke aandachtsgebieden binnen ons HR-beleid. Hierbij hebben we natuurlijk aandacht voor de veranderende zorgwereld en nieuwe opvattingen over bijvoorbeeld positieve gezondheid en patiëntregie.

Werkbelevingsonderzoek (WBO)Het UMC Utrecht voert halfjaarlijks een medewerkersonderzoek uit om meer zicht te krijgen op de bevindingen van medewerkers over hun werk, samenwerking, leiderschap en ruimte voor ontwikkeling. Het onderzoek bestaat uit vaste vragen op basis van onze kernwaarden. Daarnaast is er ruimte voor verschillende thema’s, waaronder psychosociale arbeidsbelasting of woon-werkverkeer. In 2016 hebben we het instrument geëvalueerd. Naar aanleiding hiervan hebben we besloten de opzet, die in 2013 is geïntroduceerd, te handhaven. De raad van bestuur vindt het belangrijk regelmatig de werkbeleving van medewerkers te meten en die in alle openheid te bespreken. Bijvoorbeeld tijdens lunchsessies, die regelmatig worden georganiseerd.

Gemiddeld waardeerden medewerkers de vraag ‘werken bij het UMC Utrecht’ in 2016 met een 7,4 als rapportcijfer (in 2015 met een 7,5).

Tekort aan specialistisch verpleegkundigenDe krapte op de arbeidsmarkt die in de loop van 2015 weer werd gevoeld, heeft zich in 2016 onverminderd doorgezet. Hierdoor hebben we te maken met een tekort aan bepaalde specialistische verpleegkundigen en medisch ondersteu-nend en mede behandelend personeel, zoals IC-verpleegkundigen en anesthesiemedewerkers. Zodra de zorg voor patiënten in het geding komt of als we de kwaliteit niet meer kunnen waarborgen, leidt dat tot beddensluiting. Dit is natuurlijk ongewenst. In 2016 is dit helaas onder andere gebeurd bij de kinder-, en volwassenen-IC, neurologie, neurochirurgie, neuro‐oncologie en een aantal interne geneeskunde en dermatologie-afdelingen. In september 2016 hebben we een werkgroep ingesteld met hierin vertegenwoordigers van verschillende specialistische divisies. Samen met de directie P&O heeft deze werkgroep de arbeidsmarktproblemen in kaart gebracht en is er een plan van aanpak opgesteld om deze problemen het hoofd te bieden. In 2017 brengen we dit plan ten uitvoer.

IntegriteitIntegriteit is een belangrijk thema in onze organisatie. Het UMC Utrecht wil graag een open en veilige cultuur waarin medewerkers zich integer gedragen en waarin medewerkers eventuele integriteitsschendingen veilig kunnen melden.

In het UMC Utrecht is sinds begin 2016 een projectgroep integriteit actief. De aanleiding hiervoor is tweeledig: ener-zijds de toenemende maatschappelijke aandacht voor integriteit, anderzijds een aantal signalen en meldingen binnen het UMC Utrecht op het gebied van integriteit.

Het doel van het UMC Utrecht met het project integriteit is: een open en veilige cultuur die medewerkers stimuleert zich integer te gedragen en waarin zij eventuele integriteitsschendingen veilig kunnen melden. Dit met het uiteinde-lijke doel dat onze patiënten en de maatschappij kunnen vertrouwen op onze integriteit. Om dit te kunnen bereiken is een samenhangend, integraal integriteitsbeleid nodig.

Een van de eerste resultaten van de projectgroep was het overzichtelijk weergeven van de bestaande regelingen op het gebied van integriteit. De komende tijd wordt gewerkt aan het ontwikkelen van een gedragscode. Een eerste stap hierin is het met elkaar formuleren van onze principes.

Ons integriteitsbeleid bevat dus een gedragscode, cultuur en beleid. Deze richten zich op het stimuleren van goed gedrag, het kunnen signaleren van afwijkingen van dit goede gedrag en het kunnen nemen van de juiste maatregelen.


6.1. LEIDERSCHAP EN SAMENWERKING

Goed leiderschap en samenwerking zijn cruciaal voor onze organisatie. We willen dat alle medewerkers prettig en goed hun werk kunnen doen in een omgeving waar ze worden gestimuleerd om zich te ontwikkelen. We investeren dan ook sterk in het creëren van de gewenste leiderschapscultuur en de benodigde leiderschapsvaardigheden. Mede door incidenten in het UMC Utrecht die hebben geleid tot aanbevelingen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en media-aandacht, heeft dit onderwerp in 2016 extra aandacht gekregen, onder andere door een onderzoek naar leiderschap, cultuur en gedrag.

• Onderzoek cultuur en leiderschap Begin 2016 heeft in opdracht van de raad van bestuur een UMC Utrecht-breed onderzoek plaatsgevonden naar

leiderschap, cultuur en gedrag. Dit onderzoek is uitgevoerd door het Kets de Vries Instituut (KDVI). Ongeveer 250 medewerkers en leidinggevenden uit verschillende divisies en directies hebben deelgenomen aan (groeps)inter-views. Uit het onderzoek is een aantal aanbevelingen gekomen. Eind 2016 zijn in alle divisies en directies gesprekken met medewerkers georganiseerd om over de uitkomsten van het onderzoek en de aanbevelingen te spreken. De directie P&O adviseert de raad van bestuur in 2017 over de aanpak met betrekking tot de aanbevelingen en de input uit de organisatie.

• Connecting Leaders In 2014 hebben we ons leiderschapsprogramma herzien en omgevormd tot het programma Connecting Leaders. In

dit programma focussen we op het versterken van persoonlijk leiderschap en de kerncompetenties mensgericht, resultaatgericht en klant-/patiëntgericht leiderschap, samenwerken en vernieuwen. De eerste leergangen van Connecting Leaders zijn in 2015 van start gegaan.

De eerder genoemde ontwikkelingen binnen het UMC Utrecht hebben het belang van ons leiderschapsprogramma Connecting Leaders onderstreept. In 2015 hebben we besloten om het aantal leiderschapstrajecten uit te breiden en het tempo te versnellen. In 2016 vonden 14 trajecten plaats met in totaal 168 deelnemers (t.o.v. 3 trajecten met in totaal 36 deelnemers in 2015). In 2017 willen we 19 trajecten uitvoeren. Het programma loopt tot en met 2020. We streven ernaar dat al onze 730 leidinggevenden het programma dan hebben doorlopen.

• 360°-feedback In het kader van kwaliteitsverbetering en transparantie, werkt onze organisatie met zogenoemde 360°-feedback/

omgevingsfeedback. Medisch specialisten zijn verplicht eens in de drie jaar 360°-feedback te verzamelen. Binnen ons leiderschapsprogramma Connecting Leaders starten deelnemende leidinggevenden ook altijd met het verzamelen van 360°-feedback. Medewerkers kunnen ervoor kiezen om omgevingsfeedback te ontvangen in de functionerings- en beoordelingscyclus.

• Peer Support In april 2016 hebben we het besluit genomen om Peer Support voor al onze medewerkers in de zorg te gaan bieden.

Onder Peer Support verstaan we emotionele opvang door een collega, wanneer een medewerker betrokken was bij een calamiteit, ernstig incident of ingrijpende gebeurtenis. Deze collegiale ondersteuning wordt dan aangeboden en dat kan helpen om de balans als individu en als professional te behouden of snel te hervinden.

Om Peer Supporters te werven, hebben we een oproep onder medewerkers gedaan om collega’s uit hun team voor te dragen die geschikt zouden zijn als Peer Supporter. We ontvingen 190 aanmeldingen. 64 medewerkers doorliepen met goed gevolg een professioneel opgezette eendaagse training. Deze gekwalificeerde Peer Supporters matchen we vanaf oktober 2016 organisatiebreed als de noodzaak zich voordoet: een arts met een arts, een verpleegkundige met een verpleegkundige, een chirurg met een chirurg, et cetera. Tot eind 2016 hebben vijftien zorgverleners van deze collegiale opvang gebruik gemaakt.

Dit draagt bij aan betere en veiligere zorg en duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers.


• Talentontwikkeling via schouw In 2016 zijn we binnen een aantal divisies en directies gestart met een Management Development schouw (MD

schouw). De Centrale MD Commissies zijn voor het eerst bij elkaar geweest om talenten van advies te voorzien. Ook hebben we het ontwikkeldocument voor de MD schouw aangepast voor een betere aansluiting bij de gebruikers en ons Connecting Leaders-programma. Daarnaast hebben we aandacht gehad voor de selectie van gewenst leider-schap bij hoogleraren. Hierbij hebben we onder andere besloten om voor hoogleraren geen ontwikkel assessments meer te houden, maar selectie assessments.

6.2 SAMEN VOOR DE PATIËNT

In 2016 zijn we begonnen met het introduceren van een nieuwe werkwijze binnen onze organisatie via het programma Samen voor de Patiënt. Met deze nieuwe werkwijze willen we duurzaam de tevredenheid van patiënten en medewer-kers verhogen en de kwaliteit en veiligheid van zorg verbeteren. Via Samen voor de Patiënt werken we aan het onder-steunende doel van onze Connecting U-strategie ‘Optimaliseren van onze processen’ en hiermee dragen we bij aan de twee hoofdoelen (Maatschappelijke impact van onze speerpunten en Verbinding met patiënten). Samen voor de patiënt is een manier om zó samen te werken dat we gezamenlijk verantwoordelijkheid kunnen nemen om de vraag van de patiënt op de beste manier te beantwoorden. Hiervoor is het nodig dat we beter luisteren naar de wensen en ervaringen van onze patiënten, kritisch kijken naar hoe we onze processen rondom de patiënt hebben ingericht en een cultuur creëren waarin we elkaar aanspreken en iedereen elke dag gestimuleerd wordt om te werken aan verdere verbeteringen.

Hoe werkt Samen voor de Patiënt? Samen voor de patiënt is een manier van samenwerken, waarbij we in ons dagelijkse werk direct verbeterideeën uitproberen om zo de vraag van de patiënt op de beste manier te beantwoorden.

Afdelingen kiezen per honderd dagen doelen om de kwaliteit of veiligheid van zorg of tevredenheid van patiënten te verhogen. Doelen kunnen bijvoorbeeld zijn: informatievoorziening rond opname aan patiënten verbeteren, verhogen van de medicatieveiligheid of de voeding nog smakelijker te maken. In de nieuwe werkwijze staat multidisciplinaire samenwerking en experimenteren centraal. Elke ochtend komen de medewerkers van een afdeling samen, bespreken ze de doelen en bedenken ze verbetermaatregelen. Ze passen deze vervolgens direct toe in de praktijk en meten de effecten ervan. Bijvoorbeeld door patiënten te vragen wat ze van de informatievoorziening of het eten vinden. Het team gebruikt de inzichten die ze hieruit opdoen om nieuwe verbeteringen te bedenken en door te voeren.

Resultaten in 2016In 2016 hebben we de nieuwe werkwijze geïntroduceerd bij acht afdelingen van het facilitair bedrijf, de divisie Hart & Longen en de divisie Vrouw & Baby. Inmiddels hebben we meer dan 1.500 patiënten gevraagd om feedback en we kunnen stellen dat de aanpak een duidelijke impact heeft op patiënttevredenheid, kwaliteit en veiligheid, en medewer-kerstevredenheid. Zo worden bezoekers van onze restaurants nu gemiddeld binnen negentig seconden geholpen aan de kassa, is de ligduur van patiënten met een acuut coronair syndroom met gemiddeld 42% gedaald en is de wachttijd voor een poli-afspraak en uitgebreid longonderzoek gehalveerd van zestig naar dertig dagen. In totaal hebben we in 2016 ruim 1.100 verbeterideeën opgehaald en 17% van onze medewerkers ervaart dat verbeteringen worden gezien en het team of een collega hier erkenning voor krijgt.

Doorkijk naar 2017In 2016 hebben we ons gefocust op zorggerelateerde trajecten. In 2017 zullen we ook aandacht hebben voor afdelingen die zich bezighouden met onderzoek en onderwijs en gaan we de nieuwe werkwijze implementeren op in totaal nog eens 28 afdelingen. Onze doelstelling is om in 2020 heel het UMC Utrecht volgens de werkwijze Samen voor de Patiënt te laten werken.

6.3 DUURZAME INZETBAARHEID

Duurzame inzetbaarheid is een belangrijk thema in de samenleving. Ook het UMC Utrecht wil zorgen voor een gezonde werkomgeving en alle medewerkers stimuleren en ondersteunen in hun loopbaan, duurzame inzetbaarheid en wendbaarheid. Dit doen we onder andere door het geven van loopbaanadvies aan medewerkers en via ons vitaliteits-programma Energiek@UMC.


• Loopbaancentrum Het Loopbaancentrum (LBC) van het UMC Utrecht geeft advies en ondersteuning bij vragen over persoonlijke en

professionele ontwikkelingsmogelijkheden van medewerkers. Het LBC helpt medewerkers bij hun vitaliteit en duurzame inzetbaarheid in hun werk. Het centrum richt zich hierbij op loopbaanadvies en herplaatsingstrajecten.

Loopbaanadvies Loopbaanadvies geeft medewerkers inzicht in hun kwaliteiten, drijfveren en loopbaanwensen. Medewerkers krijgen

handvatten om de arbeidsmarkt te benaderen en om zichzelf succesvol te presenteren. In 2016 hebben 306 mede-werkers gebruik gemaakt van loopbaanadvies via een oriënterend gesprek, een individueel loopbaantraject en/of de training Solliciteren en Netwerken.

Herplaatsingstrajecten Het UMC Utrecht heeft een herplaatsingsbeleid voor medewerkers met een vaste aanstelling die met ontslag

bedreigd zijn op grond van reorganisatie, ongeschiktheid of onbekwaamheid voor de functie of met arbeidsonge-schiktheid. Van de in totaal 78 herplaatsingstrajecten zijn 41 mensen geplaatst binnen de eigen divisie en 17 in een andere divisie. Zeven mensen zijn extern geplaatst. Daarnaast zijn zes mensen in de WW terechtgekomen en zes mensen in de WIA. Eén persoon is op eigen verzoek ontslagen.

In 2017 zal het LBC een aantal nieuwe diensten introduceren, zoals de CV-check, een inloopspreekuur voor algemene vragen op het gebied van loopbaanontwikkeling en een aantal inspirerende workshops. Zo kunnen we meer mede-werkers bereiken en ondersteunen bij gewenste of noodzakelijke mobiliteit.

• Energiek@UMC Binnen het UMC Utrecht willen we medewerkers die goed in hun vel zitten aanmoedigen om dat zo te houden.

Kortom: we willen gezond houden wat gezond is. We ondersteunen medewerkers bij een gezonde(re) levensstijl via ons vitaliteitsprogramma Energiek@UMC . Het programma is er om elke medewerker meer energie te geven; zowel mentale kracht, emotionele veerkracht als fysiek uithoudingsvermogen.

In 2016 hebben we extra aandacht besteed aan het programma Energiek@UMC en de promotie hiervan, onder andere via ons intranet. Ook hebben we in 2016 gewerkt aan het verbeteren van de relaties met andere partijen binnen het UMC Utrecht om gezamenlijk activiteiten te organiseren en elkaar te versterken. Op dit moment zijn er goede contacten met UMC!UIT, de Ontspanningsvereniging, Hardlopen en fietsen UMC Utrecht en UMC Utrecht in beweging.

Energiek@UMC brengt tweemaal per jaar een activiteitenkalender uit met gratis lezingen, trainingen en workshops. Voorbeelden hiervan zijn een lezing Eerste hulp bij stress, bootcamp trainingen en een workshop Stoppen met roken. Teams kunnen zich aanmelden voor het basisprogramma Energiek@UMC. Hierin doen mensen kennis op over het beïnvloeden van vitaliteit door voeding, beweging, slaap en ontspanning. We hebben een verkorte variant van het basisprogramma ontwikkeld om het programma toegankelijker te maken voor zorgverlenend personeel. In 2016 hebben ongeveer 140 medewerkers deel 1 van het basisprogramma Energiek@UMC gevolgd, waarvan 110 mede-werkers het verkorte programma hebben gevolgd. In 2016 hebben in totaal circa 650 medewerkers aan activiteiten via Energiek@UMC deelgenomen.

In 2017 zullen medewerkers van het UMC Utrecht een groot deel van de activiteiten verzorgen. Dit toont aan dat medewerkers betrokken zijn en zich actief inzetten vitaal te worden en te blijven en collega’s hierbij ondersteunen.

Bedrijfsfruit Sinds het najaar van 2015 verstrekken we in samenwerking met onze facilitaire afdeling tweewekelijks bedrijfsfruit.

Het bedrijfsfruit wordt gepresenteerd op de afdelingen in houten fruitbakken, gemaakt door mensen met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking. Via flyers hebben we aandacht besteed aan het verstrekken van bedrijfsfruit.


6.4 DIVERSITEIT & INCLUSIVITEIT

Het UMC Utrecht hecht veel belang aan Diversiteit & Inclusie. Deze thema’s leiden tot een betere benutting van het talent van alle medewerkers (en studenten) en zorgen voor beter onderzoek, onderwijs en patiëntenzorg. Talentvolle medewerkers en talenten presteren beter als ze geaccepteerd en gestimuleerd worden. Diversiteit & Inclusie bevor-deren ook de kans op innovaties en dragen bij aan de veelzijdigheid van onderzoek en onderwijs en aan het UMC Utrecht als organisatie.

Ook in benoemingen van de raad van toezicht speelt diversiteit een rol. Zo is verbreding van kennis doorslaggevend geweest bij de benoeming van twee nieuwe leden, in lijn met de NFU- en Zorgbrede Governancecode. De raad van toezicht volgt hiermee de ontwikkelingsrichting van de zorgsector en van de maatschappij in het algemeen.

• Vrouwelijk talent Voor het UMC Utrecht blijft vrouwelijk talent onverminderd belangrijk. In 2016 is het aantal vrouwelijke hoogleraren

gestegen naar 24% (versus 20% in 2015). Daarnaast hebben we aandacht voor vrouwelijk talent in bredere zin, zowel in onderzoek, onderwijs als zorg. UMC Utrecht heeft veel vrouwen in directieposities en divisiemanagement: 44% van de leidinggevenden is vrouw. Twee van de drie bestuursleden van UMC Utrecht zijn vrouw.

• Participatiewet Het UMC Utrecht heeft al langer medewerkers in dienst via de sociale werkplaats en Emma@Work. Op grond van de

afspraken in het Sociaal Akkoord van 2013 hebben we in de periode 2015-2016 59 medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt geplaatst en 36 banen gecreëerd. Deze banen variëren van afdelingsassistent en juridisch onder-steuner tot medewerker bij de beddencentrale.

We zijn goed op weg om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kansen te bieden <http://www.denormaalste-zaak.nl/umc-utrecht-we-al-geleerd-en-kunnen-nu-grote-stappen-gaan-zetten>, maar we zijn er nog niet. De aandacht voor het creëren van garantiebanen gaat in 2017 dan ook onverminderd door om het doel voor eind 2018 (in totaal 112 medewerkers met een garantiebaan in dienst) te behalen. Daarnaast betrekken we steeds meer sociale onder-nemingen bij de inkoop van diensten en zoeken we samenwerking op De Uithof met het Utrecht Science Park. In dit kader hebben we in de regio een voorbeeldfunctie.

• Gezonde taal In 2016 hebben dertig medewerkers deelgenomen aan ons programma Gezonde Taal. Vanuit individuele leerdoelen

volgden zij lessen om hun taalbeheersing te verbeteren. Ze leerden onder meer beter spreken, luisteren en schrijven en trainden hun uitspraak. Sommige deelnemers werden, zowel tijdens de lessen als ook daar buiten, ondersteund door taalvrijwilligers (taalmaatjes), medewerkers van het UMC Utrecht die hiervoor speciaal zijn opgeleid door de Stichting Lezen en Schrijven. In totaal heeft inmiddels circa 10% van de medewerkers van de clusters voeding, logistiek en schoonmaak deze cursus gevolgd. Sinds januari 2015 is het UMC Utrecht mede ondertekenaar van het Taalakkoord <https://www.taalakkoord.nl>, een initiatief van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

6.5. TALENTONTWIKKELING

Om invulling te geven aan het strategisch thema Talent heeft de Adviesgroep Talentbeleid en Carrièrepaden, in opdracht van de raad van bestuur van het UMC Utrecht, in 2016 een notitie Talentbeleid ontwikkeld. Het adviesrapport heeft geresulteerd in een vervolgopdracht van de raad van bestuur tot uitwerking in 2017.

Ontwikkeling van de Professional (JCI SQE)Binnen het kernthema ‘Ontwikkeling van de Professional’ streven we ernaar dat alle leidinggevenden en medewerkers over P&O-instrumenten beschikken, waardoor zij kwalitatief en patiëntveilig kunnen werken. Daarnaast willen we voldoen aan de normen die Joint Commission International (JCI), een gerenommeerd internationaal accreditatieorgaan voor kwaliteit en veiligheid in de zorg, stelt binnen het domein Staff Qualification and Education. In juni 2016 hebben we de JCI-heraccreditatie behaald.


Belangrijke verbeteringen met betrekking tot het thema Ontwikkeling van de professional in 2016 zijn: • De bevoegdheden en kwalificaties van alle medewerkers die binnen het UMC Utrecht zorg verlenen zijn geverifieerd.

Aandachtspunt hierbij is de verificatie van doorstromers.• Het proces van het opstellen van functiebeschrijvingen voor medewerkers die niet gekoppeld zijn aan een actuele

functiebeschrijving is afgerond.• Er zijn diverse formulieren in het personeelsportaal ontwikkeld (Privileges en voorbehouden handelingen, Autorisatie

en supervisie aios en Bekwaamheden verpleegkundig en overig zorgpersoneel). • De inhoud van het personeelsdossier voldoet aan de JCI-normen. • Bevordering van de vitaliteit van medewerkers om kwalitatief en patiëntveilig te werken

6.6 DOORKIJK NAAR HR-BELEID 2017

In 2017 staat leiderschap en samenwerking weer hoog op de agenda. Zo willen we ons leiderschapsprogramma Connecting Leaders versneld uitrollen voor het middenkader en direct leidinggevenden. Ook hebben we weer volop aandacht voor talentontwikkeling. Daarnaast leveren we een bijdrage aan UMC Utrecht-brede programma’s, zoals Samen voor de Patiënt - waarbij we P&O-werkprocessen optimaliseren -, Gezond houden wat gezond is/Energiek@UMC en zelfroosteren op de afdelingen stimuleren.

De personeelsbezetting zal, gerelateerd aan de beperkte groei van de omzet, naar verwachting ook de komende jaren licht stijgen. Mede door het natuurlijke verloop zullen de komende jaren zeker de nodige vacatures ontstaan. Door de toenemende krapte op de arbeidsmarkt zal, met name op bepaalde zorgfuncties, invulling van vacatures een belang-rijke uitdaging worden. Om het tekort aan specialistisch verpleegkundigen aan te pakken, zal de werkgroep Arbeids-markt in 2017 het plan van aanpak uitvoeren. In dit kader zullen we ook breder kijken naar het beleid en proces van werving en selectie en de inhuur van mensen.

Om een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid binnen het UMC Utrecht, participeert P&O in 2017 in het NFU-project Functiedifferentiatie verpleegkundige functies en maken we meer gebruik van HR-Analytics. Zo kunnen we personeelsontwikkelingen beter vertalen naar gevolgen voor de toekomst.


7. Bedrijfsvoering

7.1 ICTOp basis van onze Connecting U strategie, hebben we in 2016 een toekomstvisie op de ICT-infrastructuur ontwikkeld. Naar aanleiding hiervan zullen we in 2017 onze gehele ICT-strategie actualiseren en acties uitvoeren. Als onderdeel hiervan zullen we onder andere onze wifi-voorzieningen voor patiënten, medewerkers en studenten verbeteren en een nieuwe tv-/internetvoorziening voor patiënten introduceren. Hiermee verbeteren we zorg en creëren we meer flexibili-teit en comfort voor zowel onze patiënten als onze medewerkers.

• Patiëntenportaal (zie 3.4.1)

• Migratie elektronisch patiëntendossier In april 2016 zijn we voor het elektronisch patiëntendossier en veel andere IT-zorgtoepassingen overgegaan op HIX,

het centrale ICT-systeem voor de zorg. Deze migratie is succesvol verlopen, zonder enige verstoring van de zorg. HIX is een gebruikersvriendelijk en robuust systeem. Dit zorgt ervoor dat patiënten en medewerkers altijd op een gemak-kelijke manier toegang hebben tot relevante gegevens. Daarnaast hebben we in 2016 onze gebruikers opgeleid en getoetst om met HIX te werken en tot eenduidige dossiervorming te komen. Hiermee verbeteren we de communi-catie richting onze patiënten en de veiligheid van onze zorg. In 2017 zullen we diverse verbeteringen doorvoeren, zoals automatisch laden van meetwaarden.

• Regionale uitwisseling zorggegevens In samenwerking met de andere twee ziekenhuizen in Utrecht (het Diakonessenhuis en het St. Antoniusziekenhuis)

en de elf Utrechtse huisartsengroepen, zijn we in 2016 ook gestart met een tweejarig project om de zorgketen rond de patiënt beter te kunnen faciliteren. Dit project maakt veilige uitwisseling van gegevens mogelijk tussen zieken-huizen, huisartsen en patiënten en zorgt voor een eenduidig medicatieoverzicht. Dit komt de (veiligheid van de) zorg voor de patiënt ten goede. In 2018 ronden we dit project af.

• Research ICT Ons in 2015 opgeleverde Research Data Platform is in 2016 verder gegroeid. Zo hebben we nieuwe researchdata voor

onderzoeksprojecten en patiëntengroepen toegevoegd. Via het Research Data Platform maken we onderzoeksinfor-matie beschikbaar, waardoor deze gegevens sneller en beter gebruikt kunnen worden voor de verbetering van zorg.

• Informatiebeveiliging Vanzelfsprekend heeft beveiliging van ICT onze continue aandacht. In 2016 zijn er circa 39 miljoen pogingen geweest

om het netwerk van UMC Utrecht binnen te dringen via phishing mails. 65 hiervan hebben ertoe geleid dat een bestand tijdelijk niet bereikbaar was voor groepen gebruikers. Dit heeft niet geleid tot het verloren gaan van (medi-sche) gegevens.

Naast het nemen van verdere technische beveiligingsmaatregelen tegen phishing mails, hebben we in 2016 ook een interne campagne gevoerd om medewerkers bewust te maken van het risico op phishing mails en het openen van phishing mails te voorkomen. Dit heeft ertoe geleid dat eind 2016 het aantal gelukte pogingen tot phishing gedaald is naar nul per maand.

Sinds 2016 is de wet Meldplicht Datalekken van kracht. In 2016 zijn vanuit de organisatie 343 mogelijke datalekken gemeld. In 67 gevallen hebben we conform de richtlijnen van de Autoriteit Persoonsgegevens een melding bij de Autoriteit Persoonsgegevens gedaan. Naar aanleiding van die meldingen hebben we 25 keer besloten de betrokkenen persoonlijk te informeren, vanwege nadelige gevolgen van de datalekken voor de privacy van die betrokkenen. Vanzelfsprekend hebben we technische en/of organisatorische maatregelen genomen om herhaling van het lek te voorkomen.

• Governance ICT Om optimaal invulling te kunnen geven aan de strategie van het UMC Utrecht, adviseert een IT Board over uit te

voeren doorontwikkelprojecten (om door te bouwen op het in 2016 geïmplementeerde HIX). In deze Board zijn zowel de afdeling ICT als alle divisies vertegenwoordigd. Voor het beheer van ICT hebben we Life Cycle Management ingericht. En om de IT-organisatie verder te versterken, hebben we het programma Next Steps ingericht.


7.2 HUISVESTING

Het UMC Utrecht is zo’n twintig jaar geleden gebouwd en de ontwikkelingen op het gebied van zorg, onderwijs, onderzoek en technologie gaan snel. Dit zorgt ervoor dat het UMC Utrecht een transitie doormaakt. Hiervoor is het nodig dat wij ook onze huisvesting structureel aanpassen.

Een belangrijk uitgangspunt bij het ontwikkelen van onze huisvesting voor de toekomst is ons programma Samen voor de Patiënt: huisvesting moet bijdragen aan het verder optimaliseren van onze processen en het nog slagvaardiger en duurzamer maken van onze organisatie. Hierdoor kunnen we de verbinding met onze patiënten verder versterken en onze impact op de maatschappij verder vergroten.

Om onze ambitie voor toekomstbestendige huisvesting verder vorm te geven, ontwikkelen we in 2017 in nauwe samenwerking met alle divisies, speerpunten en directies een strategisch huisvestingsplan. In dit strategisch huisves-tingsplan leggen we de uitgangspunten vast voor de vernieuwing van onze huisvesting, borgen we alle lopende en komende huisvestingsprojecten en geven we invulling aan de gewenste toekomstige situatie, met als richtpunt 2030.

• Nieuw OK-centrum In 2016 hebben we één van de grootste bouwprojecten in tien jaar afgerond: ons nieuwe OK-centrum. Dit centrum

bevat 23 operatiekamers, bestrijkt bijna 10.000m2 en is uitgerust met de nieuwste apparatuur om de meest complexe zorg goed te kunnen verlenen. Ruimtevaarder André Kuipers opent het nieuwe OK-centrum in januari 2017 <http://www.umcutrecht.nl/nl/Over-Ons/Nieuws/2017/Andre-Kuipers-opent-futuristisch-OK-centrum-van-UM>.

• WKZ, polikliniek en entreegebied In 2016 hebben we een start gemaakt met drie grote programma’s, namelijk de vernieuwing van de IC, de OK en het

geboortecentrum van het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ), onze polikliniekomgevingen en het entreegebied van het UMC Utrecht. Deze programma’s zijn nog vol in ontwikkeling en zullen de komende jaren worden uitgewerkt en ontwikkeld. We richten deze omgevingen flexibel, innovatief en duurzaam in, zodat ze - nu en in de toekomst - multidisciplinair en efficiënt gebruikt kunnen worden en onze patiënten, bezoekers en medewerkers meer comfort ervaren.

In de nabije toekomst zullen we ook aan de slag gaan met de vernieuwing van onze klinische, research- en kantoor-omgevingen. Deze nieuwe omgevingen geven we vorm in nauwe afstemming met de technische renovatie van onze gebouwen en medische en ICT-technologie.

• Prinses Máxima Centrum en laboratoria In 2016 hebben de realisatie van het Prinses Máxima Centrum (PMC) voor kinderoncologie verder ondersteund. Dit

centrum opent zijn deuren in 2018.

• Duurzaam bouwen Bij bouwprojecten nemen we duurzaamheid standaard mee via een UMC Utrecht-specifieke methodiek, afgeleid van

BREEAM-systematiek. BREEAM is een instrument om integraal de duurzaamheid van nieuwe gebouwen, bestaande gebouwen, gebieden en sloopprojecten te meten en te beoordelen.

In 2016 hebben we: • Grote glasoppervlakken (Lage lichtstraat en vliesgevels) voorzien van isolerend glas (HR++ beglazing). Dit levert een

geraamde besparing van 35.600 m3 gas op. Dit staat gelijk aan de uitstoot van 65.000 kg CO2 per jaar. • Onze dakbedekking vervangen door dakbedekking met een hogere isolatiewaarde. • Ruim dertig ruimtes waar het licht vaak aan blijft voorzien van lichtsensoren. • Een Europese aanbesteding gedaan voor huisadviseurs (raamcontracten), zowel voor Architecten als installatie-

adviseurs. Hierin hebben we duurzaamheid expliciet meegenomen. • Het Beeldkwaliteitsplan (BKP) verder ontwikkeld. In het Beeldkwaliteitsplan worden de look & feel van het interieur,

het exterieur, de kunst en het landschap toegelicht. Onderdeel hiervan is de materialisering. Duurzaamheid is een belangrijk criterium bij keuze van de materialen.


7.3 DUURZAME BEDRIJFSVOERING

Door het verduurzamen van onze bedrijfsvoering willen we onze negatieve milieu-impact verkleinen. Dat doen we door uiteenlopende maatregelen en activiteiten. Al meer dan vijftien jaar beschikt het UMC Utrecht, als het enige ziekenhuis in Nederland, over een ISO 14001-gecertificeerd milieuzorgsysteem.

7.3.1 Schone OmgevingHet UMC Utrecht werkt aan de gezondheid van mensen. Daarom vinden we het ook belangrijk om bij te dragen aan een schone leefomgeving. Milieuzorg is preventieve gezondheidszorg. In 2030 willen we CO2-neutraal en circulair werken. Binnen ons duurzaamheidsthema Schone Omgeving hebben we diverse projecten en activiteiten om deze doelen te realiseren.

Doelstellingen 2016Onze lange termijn doelstellingen hebben we vertaald naar de volgende doelstellingen op kortere termijn:

Doelstellingen lange termijn Doelstellingen korte termijn Stand van zaken eind 2016

CO2-neutraal in 2030 40% duurzame energie (opwek en inkoop) in 2017

31%

2% energie-efficiencyverbetering per jaar tot 2020

8% gerealiseerd in afgelopen 4 jaar

Autogebruik terug naar 32% in de winter in 2017 (was 43% in 2015)

Geen nieuwe meting in 2016

Grondstofkringlopen gesloten in 2030 Reductie (voedsel)verspilling met 32% in 2017 t.o.v. 2013

18% reductie

35% van ons afval zo hoogwaardig mogelijk gerecycled in 2017

33% gerecycled

Papierreductie 25% in 2016 t.o.v. 2011 24% reductie

Terugdringen textielgebruik met 10% in 2016 t.o.v. 2013

5% t.o.v. 2013

In bovenstaande tabel is te zien dat de resultaten in 2016 wisselend zijn. Om onze lange termijn doelstellingen te behalen, moeten we dan ook extra stappen zetten.

• Zonnepanelen In de zomer van 2016 hebben we 2.400 zonnepanelen geïnstalleerd op negen verschillende daken van het Universi-

tair Medisch Centrum (UMC Utrecht) en het Wilhelminaziekenhuis Utrecht (WKZ). De 2.400 panelen zullen jaarlijks circa 540.000 kWh duurzame stroom produceren. Dat is vergelijkbaar met het gebruik van 164 huishoudens per jaar. In oktober heeft Mirjam van Velthuizen van de raad van bestuur van het UMC Utrecht de zonnepanelen officieel in gebruik genomen <https://youtu.be/4ZiLedynrUo>, <http://www.umcutrecht.nl/nl/Over-Ons/Nieuws/2016/Grootste- zonnepark-in-Utrecht-gelanceerd>. Medewerkers, bezoekers en patiënten kunnen volgen hoeveel energie de zonne-panelen opleveren. Onze energie monitor is te zien op de schermen in centrale ruimtes en voor medewerkers te benaderen via het intranet. Het UMC Utrecht heeft ook een regeling voor medewerkers om privé zonnepanelen te kopen of te huren.

Tot en met december 2016 hebben de panelen al 103.161 kWh groene stroom opgewekt. Daarnaast was alle elektrici-teit die in 2016 is ingekocht groene stroom. In totaal kwam daarmee het aandeel duurzame energie op ruim 31%.


• Energiebesparingsmaatregelen 2016 was het laatste jaar van het EEP 2013-2016, ons energie-efficiency plan in kader van de Meerjarenafspraak

energie. Door het uitvoeren van de maatregelen in dit plan hebben we onze energie-efficiency in vier jaar met 8,3% verbeterd. De belangrijkste maatregelen waren het vervangen van verlichting door energiezuinigere verlichting, het optimaliseren van schakeltijden van verlichting en ventilatie, en de invoering van de nieuwe digitale werkplek. Eind 2016 hebben we een nieuw EEP opgesteld voor 2017-2020. Met de maatregelen die hierin staan kunnen we de energie-efficiency de komende jaren verder verbeteren met 16%. Feiten & cijfers besparingen.

• Groene Farmacie Via het project Groene Farmacie willen we bijdragen aan het beperken van de verontreiniging van water, lucht en

voedsel met medicijnen. In 2016 hebben we ons afvalwater geanalyseerd op de aanwezigheid van medicijnen. Daarnaast hebben we ook het afvalwater voor en na de centrale afvalwaterzuivering (rwzi) in Utrecht geanalyseerd. Hieruit blijkt dat er veel verschillende (restanten) medicijnen via ons afvalwater worden geloosd in uiteenlopende concentraties. Ook de mate waarin deze medicijnen door de rwzi eruit worden gehaald varieert. De grootste (milieu)impact hebben we met de röntgencontrastmiddelen en de antibiotica azitromycine en trimethoprim. Hiervan lozen we relatief veel en, omdat de rwzi deze stoffen slecht verwijdert, komt een groot deel daarvan in het oppervlakte-water terecht.

Samen met KWR Waterresearch onderzoeken we de mogelijkheden om via adsorptie medicijnresten uit het afval-water te verwijderen. In 2016 hebben op laboratoriumschaal onderzoeken plaatsgevonden bij KWR. Als de resultaten daarvan positief zijn, zullen we in 2017 een pilot met adsorptiemiddelen uitvoeren in het UMC Utrecht.

• Love food Hate Waste Met het project Love Food Hate Waste willen we voedselverspilling in het UMC Utrecht beperken <https://tgthr.nl/

wat-doen-zorginstellingen-om-voedselverspilling-tegen-te-gaan/?mc_cid=585c1c513b&mc_eid=c504e6e99e>. In 2016 heeft ons cluster Voeding verschillende maatregelen doorgevoerd en zijn enkele divisies aan de slag gegaan om voedselverspilling op de verpleegafdelingen terug te dringen. Zo is voor de afdeling neurochirurgie een maaltijdsoep ontwikkeld, omdat veel warm eten overbleef, en hebben we in het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ) maaltijd-bonnen ingevoerd. Hiermee kunnen patiëntjes zelf in het restaurant gaan eten als niet zeker is of ze met ontslag gaan of voor een onderzoek niet op de afdeling zijn. Het cluster Voeding heeft het terugdringen van voedselverspilling meegenomen als een van de doelen in het programma Samen voor de Patiënt. Hierdoor konden veel verbetermaatre-gelen snel worden doorgevoerd.

Sinds de nulmeting in 2013 hebben we de hoeveelheid voedsel die wordt weggegooid steeds verder verminderd. Uit de meting in maart 2016 bleek dat de voedselverspilling inmiddels 18% lager is dan in 2013. Onze doelstelling voor 2020 is 35% reductie ten opzichte van de nulmeting in 2013.

• Zorgeloos afval Eind 2015 is vanuit het MVO Netwerk Zorg het project Zorgeloos Afval gestart. Daarin onderzoeken zorginstellingen

samen met leveranciers, afvalverwijderaars en kennispartijen de mogelijkheden om de hoeveelheid afval in de zorgsector terug te dringen en circulair gebruik van grondstoffen te stimuleren <https://www.circulairondernemen.nl/bibliotheek/de-zorgsector-maakt-mens-en-milieu-beter>.

Het UMC Utrecht heeft deelgenomen aan drie werkgroepen. In het project circulaire infuuszakken hebben we gekeken in hoeverre het haalbaar is om infuuszakken na gebruik weer te verwerken tot nieuwe infuussystemen. In 2016 zijn twee verpleegafdelingen gestart met het inzamelen van infuuszakken. Ook hebben we een verwerker gevonden die zal nagaan hoe hoogwaardig dit afval kan worden hergebruikt, zodra de ingezamelde hoeveelheid voldoende is.

In 2016 hebben we ook onderzoek gedaan naar hoe we ons afvalproces zo kunnen aanpassen, dat we steeds meer afval kunnen recyclen. Onze afvalstromen bedrijfsafval en specifiek ziekenhuisafval bleken de meeste grondstoffen verloren te gaan. We hebben daarom een marktoriëntatie gedaan naar alternatieve verwerkingsmogelijkheden van specifiek ziekenhuisafval. Op basis hiervan bereiden we een proef voor voor verwerking in een Steriflash apparaat. Dit apparaat shreddert, steriliseert en droogt afval, met een droge restfractie als eindproduct. In 2017 stellen we ook een business case op voor superkritische vergassing, waarbij afval onder hoge temperatuur wordt teruggebracht naar de elementaire stof.


Voor bedrijfsafval hebben we aansluiting gevonden bij Zorgeloos Afval. In dit traject hebben we onder andere naar mogelijkheden met plastic afval gekeken, zoals het recyclen van plastic producten en verpakkingen. Dit is echter nog niet rendabel.

In 2016 hebben we ook besloten om de huidige contracten voor afvalverwerking niet meer te verlengen. De huidige contracten zijn prijstechnisch zeer gunstig, maar bieden weinig mogelijkheden voor verduurzaming van de verwer-king. In de tweede helft van 2016 hebben we een nieuwe Europese aanbesteding voorbereid, die we in januari 2017 in de markt zetten.

De totale hoeveelheid afval is met 5% gestegen. Dit is onder andere te wijten aan uitbreiding van onze activiteiten, betere afvalscheiding en eenmalige activiteiten, zoals het opruimen van een archief.

• Duurzaam/circulair inkopen In 2016 hebben we 70% van alle inkoopprojecten duurzaam ingekocht <http://publicaties.umcutrecht.nl/nl/

magazine/11058/805105/bijlage_5.html>, waarbij we aandacht hebben voor zowel milieu- als sociale criteria. Dit is een stijging van 5% ten opzichte van de resultaten in 2015. Bij 26% van alle inkoopprojecten hebben we naast de algemene duurzaamheidseisen aan de leverancier (selectie) ook specifieke duurzaamheidscriteria gesteld aan het product of de dienst (gunning). Ook hier is dezelfde stijging van 5% te zien ten opzichte van 2015.

Omdat we in 2030 CO2-neutraal en circulair willen zijn, hebben we in 2016 de lijn om in te kopen volgens de principes van circulaire economie voortgezet. Als onderdeel van de marktconsultatie toetsen we vooraf of (en in welke mate) dit haalbaar is. In 2013 hebben we de Green Deal circulair inkopen <http://mvonederland.nl/publicatie/green-deal- circulair-inkopen> ondertekend. In 2016 hebben we twee pilot projecten op gebied van circulair inkopen uitgevoerd (dienstkleding en kantoormeubilair <https://www.pianoo.nl/sites/default/files/documents/documents/rebusfactsheet-kledingenmeubilairumcdecember2016.pdf>.

Bij de Europese aanbesteding van de zonnepanelen hebben we eisen gesteld aan de duurzaamheid van de panelen zelf en de hele productieketen. Hierbij hebben we gebruik gemaakt van de Solar Scorecard <http://www.solarscore-card.com/2015/2015-SVTC-Solar-Scorecard.pdf> die punten toekent aan twaalf duurzaamheidsaspecten, bijvoorbeeld ten aanzien van grondstofwinning, arbeidsomstandigheden en milieuvervuiling tijdens het productieproces. Deze score hebben we voor 20% laten meewegen bij de uiteindelijke toekenning van de opdracht. De leverancier die gewonnen heeft, had de hoogste duurzaamheidsscore en was het goedkoopste. Dat bewijst dat duurzaamheid niet altijd duurder hoeft te zijn.

• CO2-footprint In 2016 bedroeg de CO2-footprint 47.386 ton. Van de totale CO2-uitstoot wordt ruim de helft veroorzaakt door

warmte en aardgas voor verwarming van de gebouwen en elektriciteit (na omzetting in de eigen warmte-kracht installatie). De elektriciteit die we rechtstreeks inkopen is groene stroom. Ongeveer een derde van de CO2-uitstoot wordt veroorzaakt door woon-werk verkeer van medewerkers en studenten (23%) en vervoer van patiënten en bezoekers (13%).

De CO2-footprint is 5% groter dan in 2015. Deze stijging komt door het gebruik van meer aardgas, dieselolie en warmte in de gebouwen, meer afval en meer woon-werk verkeer vanwege een toename van het aantal medewerkers. Om te komen tot een CO2-neutraal UMC Utrecht in 2030 zijn grote stappen nodig, zowel op gebied van energiebe-sparing als mobiliteit. Het uitvoeringsprogramma Schone Omgeving 2017-2020 omvat de projecten en maatregelen om de CO2-uitstoot de komende jaren verder te beperken.

Voor meer resultaten op schone omgeving, zie in dit document onder ‘Overige informatie’ 6. Feiten en cijfers.

7.4 BEREIKBAARHEID & MOBILITEIT

Verreweg de meeste patiënten en bezoekers komen met de auto naar het UMC Utrecht. Dit percentage is de afgelopen tien jaar ongeveer gelijk gebleven. 12% komt met het openbaar vervoer en 6% met de fiets. Onder medewerkers is de fiets het meest populaire vervoermiddel De laatste meting uit 2015 laat zien dat het autogebruik onder de medewer-kers stijgt. Dit heeft te maken met de extra parkeerplaatsen die met de ingebruikname van P+R De Uithof beschikbaar kwamen. In 2016 hebben we geen metingen uitgevoerd.


Om de bereikbaarheid van De Uithof én het UMC Utrecht te borgen, wordt de infrastructuur rond het UMC Utrecht sterk verbeterd. Naast bereikbaarheid, hebben we in 2016 ook weer de nodige aandacht gehad voor mobiliteit van onze medewerkers.

• Uithoflijn In 2016 zijn de werkzaamheden voor De Uithoflijn zichtbaar geworden. Na jaren van voorbespreking is de uitvoering

gestart. De Uithoflijn zal in 2018 gereed zijn.

• Beter Bereikbaar Utrecht Oost (BBUO) Met onze partners in Utrecht Oost (UU, HU en a.s.r) overleggen we over de wijze waarop we gezamenlijk de bereik-

baarheid van Utrecht Oost voor de toekomst kunnen waarborgen. Vanuit de samenwerking tussen de provincie Utrecht, de gemeente Utrecht en het VSU/Utrecht Science Park hebben we in 2016 een overzicht opgesteld met in te voeren maatregelen en aanpassingen. Ook is een nieuwe projectleider aangetrokken voor de organisatie en imple-mentatie van deze maatregelen.

• OV-regeling 2016-2017 Na de implementatie van de OV-regeling 2016 in het begin van 2016, zijn we in de zomer de onderhandelingen voor

de regeling 2017 gestart. Dit heeft geresulteerd in een (meer) maatwerkabonnementen voor onze medewerkers. Daarnaast hebben we in de onderhandelingen de weg geopend voor onze Beter Bereikbaar Utrecht Oost (BBUO)-partners om met onze rechten gebruik te maken van dezelfde regelingen.

• UMC - P+R busregeling 2017 In 2016 hebben we de UMC Utrecht P+R busregeling voor onze medewerkers voortgezet. De kosten berekenen we

op basis van werkelijke gemaakte busreizen, in plaats van een inschatting van het aantal reizigers. Onze partners van Beter Bereikbaar Utrecht Oost (BBUO) kunnen ook van deze methode gebruikmaken.

• Stimuleren fiets In 2016 hebben we diverse maatregelen getroffen om fietsgebruik onder medewerkers te stimuleren via gratis

fietschecks en een regeling voor aanschaf van een E-bike.


8. Financieel beleid

8.1 KERNCIJFERS

De financiële cijfers uit de geconsolideerde jaarrekening in miljoenen euro’s:

Bedrijfsopbrengsten Personeelskosten Netto resultaat

2016 1.183,0 693,8 29,2

2015 1.121,3 649,3 26,9

2014 1.077,3 637,8 27,7

Groepsvermogen Voorzieningen Totaal activa

2016 335,7 117,0 1.008,7

2015 306,6 120,6 1.052,1

2014 279,9 132,6 1.053,20

Resultaatniveau Vermogensniveau Weerstandsniveau

2016 2,5% 28,4% 38,3%

2015 2,4% 27,4% 38,1%

2014 2,6% 26,0% 38,3%

Solvabiliteit Liquiditeit Debt service coverage ratio

2016 33,3% 1,40 6,5

2015 29,2% 1,27 3,8

2014 26,6% 1,14 5,9

8.2 TERUGBLIK OP DE FINANCIËLE RESULTATEN

Onze totale omzet is met 61,7 miljoen euro gestegen naar 1.183,0 miljoen euro (toename van 5,5%). Deze toename verklaren we deels door een hogere omzet collectief gefinancierde patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs en deels door incidentele positieve effecten door de definitieve afrekening van de zorgomzet in de jaren van voor 2013 en door de verkoop van enkele panden. Het groepsresultaat toebehorend aan het UMC Utrecht is uitgekomen op 29,2 miljoen euro (in 2015 26,9 miljoen euro). Dit resultaat is vooral hoger uitgekomen door de eerder genoemde incidentele effecten. Het resultaat is in 2016 nog beperkt negatief beïnvloed door druk op DBC-tarieven en de effecten van speciali-satie en concentratie van zorg. Komende jaren zullen de effecten hiervan op het resultaat beter zichtbaar worden.

In onze begroting voor 2016 gingen we uit van een positief resultaat van 3,5 miljoen euro. De belangrijkste verschillen ten opzichte van de begroting zijn:

• Incidentele nagekomen baten uit de afrekening van de zorgverlening met betrekking tot de jaren 2012 en eerder van circa 13 miljoen euro (positief resultaateffect).

• Herijking van de productie en nacalculatie met betrekking tot de schadelastjaren 2014 en 2015, waardoor de overfinanciering in die jaren met circa 10 miljoen euro naar beneden is bijgesteld (positief resultaateffect).

• Een positief effect van 6 miljoen euro door in 2016 gerealiseerde boekwinst uit de verkoop van enkele panden in Utrecht (positief resultaateffect).

• Een negatief effect van circa 8 miljoen euro als gevolg van dotaties aan personeelsgerelateerde voorzieningen en reserveringen (negatief resultaateffect).


In de geconsolideerde jaarrekening hebben we naast de financiële gegevens van het UMC Utrecht ook de financiële gegevens van de stichtingen en vennootschappen opgenomen, waarmee we op basis van de criteria in de Regeling verslaggeving WTZi een groepsrelatie onderhouden. Zoals blijkt uit de enkelvoudige jaarrekening van het UMC Utrecht is het resultaat deelnemingen over 2016 circa 1 miljoen euro negatief. In de begroting hadden we rekening gehouden met een licht positief resultaat van 0,8 miljoen euro. Deze daling is met name het gevolg van het negatieve resultaat van UMC Utrecht Holding B.V., veroorzaakt door de negatieve resultaatontwikkeling van enkele deelnemingen van UMC Utrecht Holding B.V. in 2016. Dit negatieve resultaat heeft geen invloed op de continuïteitsverwachting van UMC Utrecht Holding B.V. De overige deelnemingen hebben over 2016 een positief resultaat gerealiseerd.

Door het toevoegen van het gerealiseerde resultaat aan het eigen vermogen hebben we de financiële ratio’s van het UMC Utrecht verder verbeterd en liggen deze boven de door externe stakeholders daaraan gestelde eisen.

8.3 ONTWIKKELINGEN IN DE RESULTATENREKENING

8.3.1 Opbrengsten zorgprestaties (756,9 miljoen euro)De opbrengsten zorgprestaties bestaan uit de ontvangen opbrengsten zorgprestaties (619,8 miljoen euro) en de beschikbaarheidsbijdragen medisch specialistische zorg (137,1 miljoen euro).

Opbrengsten zorgprestaties (619,8 miljoen euro) De opbrengsten uit zorgprestaties bedragen over 2016 circa 619,8 miljoen euro en zijn daarmee 2,4% hoger dan 2015 (2015: 605,3 miljoen euro). Deze toename is vooral het gevolg van beperkte groei in de bij zorgverzekeraars gecontrac-teerde zorgproductie ten opzichte van 2015, nagekomen baten als gevolg van de herijking van de zorgomzet in de schadelastjaren 2014 en 2015 en het verder toenemende belang van de dure geneesmiddelen in de opbrengstverant-woording van ziekenhuizen en UMC’s.

Voor het grootste deel van de opbrengsten uit medische zorgprestaties maken we jaarlijks productieafspraken met zorgverzekeraars. Deze afspraken hebben conform de verantwoordingssystematiek van (zorg)verzekeraars betrekking op de reguliere medische productie in een schadelastjaar, waarvoor de verzekeraars het UMC Utrecht maximaal wensen te vergoeden (productieplafonds). Met de zorgverzekeraars hebben we voor schadelastjaar 2016 productieaf-spraken gemaakt voor de medisch specialistische zorg voor 568,9 miljoen euro (2015: 540,1 miljoen euro) en voor de geestelijke gezondheidszorg 11,7 miljoen euro (2015: 13,3 miljoen euro).

Evenals in voorgaande jaren overschrijdt ook in schadelastjaar 2016 de verwachte gerealiseerde omzet de met de zorgverzekeraars afgesproken productieplafonds. De opbrengsten zijn net als in voorgaande jaren en onder gelijktij-dige opname van een schuld aan de zorgverzekeraars teruggebracht naar het niveau van de met zorgverzekeraars contractueel afgesproken productieafspraken voor 2016. Conform de landelijke richtlijnen hebben we ook voor alle gesloten en gefactureerde zorgtrajecten in boekjaar 2016 het zelfonderzoek ‘correct declareren’ uitgevoerd. Doordat we in de afgelopen jaren veel zorg verleend hebben boven de zorgplafonds, zijn ook voor het zelfonderzoek 2016 de effecten op het resultaat beperkt. Het voorlopige financiële effect is circa 7,5 miljoen euro negatief (2015: 7,4 miljoen euro negatief ). De accountant en de commissie van zorgver-zekeraars dienen deze uitkomsten in 2017 nog te valideren. Het zelfonderzoek 2015 is afgelopen periode wel afgerond en gevalideerd. Hierbij is de financiële impact uiteindelijk lager uitgekomen dan de financiële impact in eerdere jaren.

Voor de geestelijke gezondheidszorg moeten we voor de jaren 2015 en 2016 nog zelfonderzoeken uitvoeren. Voor schadelastjaar 2014 is het zelfonderzoek begin 2017 uitgevoerd. Wij verwachten dat de uitkomsten van dit zelfonder-zoek ad 0,4 miljoen euro negatief een realistische graadmeter vormen voor de rechtmatigheidsrisico’s in de schadelast-jaren 2015 en 2016.

De landelijke onzekerheden over de omzetverantwoording van ziekenhuizen en UMC’s zijn afgelopen jaren afge-nomen. Voor de nog resterende landelijke onzekerheden over de omzetverantwoording medische zorgprestaties verwijzen we naar de grondslagen van waardering en resultaatbepaling, zoals opgenomen onder paragraaf 2.4 Toelichting algemeen in de jaarrekening.


Beschikbaarheidsbijdragen medische zorg (137,1 miljoen euro)De beschikbaarheidsbijdragen van 137,1 miljoen euro vormen een onderdeel van onze opbrengsten zorgprestaties. We ontvangen een academische component van 77,5 miljoen euro (2015: 76,5 miljoen euro) voor het uitvoeren van publieke taken die inherent zijn aan een universitair medisch centrum. Voor een nadere toelichting c.q. verantwoording verwijzen we naar de legitimering academische component onder de aanvullende gegevens en specificaties die we als bijlage bij de jaarrekening hebben opgenomen. Naast de academische component hebben we in 2016 8,5 miljoen euro (2015: 8,9 miljoen euro) ontvangen aan middelen voor onze overige publieke functies. De bijdragen in de opleidings-kosten voor medisch specialisten (aio’s), die via de beschikbaarheidsbijdrage medische zorg worden bekostigd, bedragen in 2016 51,1 miljoen euro (2015: 47,5 miljoen euro).

Subsidieopbrengsten (181,1 miljoen euro)De subsidieopbrengsten zijn 5,9% gestegen ten opzichte van 2015 (171,1 miljoen euro). De belangrijkste subsidies zijn:

• Rijksbijdrage (85,5 miljoen euro) Op basis van het Bekostigingsbesluit Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek ontvangen we van

het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een Rijksbijdrage voor de vervulling van de werkplaatsfunctie voor academisch onderzoek en onderwijs. Voor een nadere toelichting c.q. verantwoording verwijzen we naar de verantwoording werkplaatsfunctie onder de aanvullende gegevens en specificaties.

• Bijdrage medische faculteit geneeskunde (69,1 miljoen euro) Het UMC Utrecht ontvangt een bijdrage van de Universiteit Utrecht (UU) voor de universitaire taken van de medische

faculteit. De interne verdeling binnen de UU naar faculteiten sluit aan bij de landelijke systematiek van bekostiging op basis van prestaties.

• Subsidie Zorgopleidingen/FZO (4,7 miljoen euro) Via het opleidingsfonds worden middelen ontvangen ter financiering van diverse opleidingen. Voor nadere

informatie verwijzen we naar de paragraaf opleiding & onderwijs onder de aanvullende gegevens en specificaties in de jaarrekening.

Overige bedrijfsopbrengsten (245,0 miljoen euro)De overige bedrijfsopbrengsten zijn met 15,7% toegenomen ten opzichte van 2015. Deze toename is vooral het gevolg hogere opbrengsten inzake (medische) dienstverlening aan derden (structureel circa 9 miljoen euro), verkoop van enkele panden (incidenteel circa 6 miljoen euro) en vrijval van verplichtingen uit hoofde van oude bekostiging (incidenteel circa 7 miljoen euro).

8.3.2 Bedrijfskosten

Personele kosten (693,8 miljoen euro)De personele kosten zijn ten opzichte van 2015 gestegen met 6,9%. De lonen en salarissen zijn gestegen met 18,7 miljoen euro (4,2%). Deze stijging verklaren we voornamelijk door de toename van het aantal medewerkers (8 miljoen euro), ontwikkelingen in de salarissen en arbeidsvoorwaarden (cao) (6 miljoen euro) en een eenmalige uitkering van 1,1% aan alle medewerkers (4 miljoen euro). Het gemiddelde aantal medewerkers bedroeg in 2016 8.703 fte’s (2015: 8.438 fte’s).

Wet Normering Topinkomens (WNT)We hanteren de volgende uitgangspunten bij het belonen van onze medewerkers en topfunctionarissen:• De beloningen zijn fair en billijk. Fair is niet hetzelfde als equal. Er is ruimte voor individuele verschillen. Billijk houdt in

dat we in de organisatie van hoog tot laag hetzelfde systeem toepassen en dat het systeem marktconform is aan andere organisaties binnen de (semi) publieke sector.

• De beloningen zijn maatschappelijk aanvaardbaar en intern evenwichtig. • De beloningen zijn in overeenstemming met weten regelgeving, zoals de Wet Normering Topinkomens (WNT) en

Collectieve Arbeids Overeenkomst Universitair Medische Centra (cao UMC’s).


Sinds 1 januari 2013 is de Wet Normering Topinkomens (WNT) van kracht. In deze wet zijn bepalingen en maxima opgenomen voor de bezoldiging van topfunctionarissen tijdens dienstverband en bij ontslag. In de jaarrekening hebben wij de volgende informatie opgenomen:• Bezoldiging van de topfunctionarissen, per topfunctionaris.• Bezoldiging van overige functionarissen, voor zover zij het maximum van de WNT overschrijden.

We hebben een publicatieverplichting voor de bezoldiging van onze topfunctionarissen en voor niet-topfunctiona-rissen voor zover de bezoldiging meer bedraagt dan de WNT-norm. We hebben vastgesteld te behoren tot klasse indeling J. Deze indeling is in 2016 herijkt en vastgesteld door de raad van toezicht. Raad van bestuurWe hebben vastgesteld dat de bezoldiging voor de leden van de raad van bestuur als topfunctionarissen conform de publicatievereisten is toegelicht in de jaarrekening. De bezoldiging voor de leden van de raad van bestuur blijft binnen de gestelde kaders en bevat geen prestatietoeslagen en/of elementen die afhankelijk zijn van (maatschappelijke) doelstellingen.

Raad van toezichtOok de bezoldiging voor de leden van de raad van toezicht blijft binnen de gestelde kaders en bevat geen prestatie-toeslagen en/of elementen die afhankelijk zijn van (maatschappelijke ) doelstellingen.

Overige functionarissenEen overzicht van overige functionarissen met een inkomen boven de WNT-norm hebben we in de jaarrekening opgenomen.

Overige bedrijfskosten (402,3 miljoen euro)De overige bedrijfskosten zijn ten opzichte van 2015 gestegen met circa 10%. De stijging van de overige bedrijfskosten verklaren we voornamelijk door hogere lasten, zoals patiënt- en bewoners gebonden kosten (13 miljoen euro), met name door gestegen kosten van geneesmiddelen. Ook de algemene kosten zijn hoger dan in 2015 (16 miljoen euro), mede veroorzaakt door hogere kosten door de implementatie van het ziekenhuisinformatiesysteem HiX en kosten die gepaard gaan met het verscherpt toezicht door de IGZ en kwaliteitsverbeteringsprojecten.

8.4 ONTWIKKELINGEN IN DE BALANS

Ontwikkelingen vaste activaDe vaste activa zijn ten opzichte van 2015 met 22,7 miljoen gedaald tot 476,6 miljoen euro. Dit komt met name doordat we in 2016 minder hebben geïnvesteerd dan we hebben afgeschreven op materiële vaste activa. In 2016 hebben we voor totaal 38,6 miljoen euro geïnvesteerd in materiële vaste activa. Doordat de bedrijfswaarde van het UMC Utrecht hoger is dan de boekwaarde, is net als in voorgaande jaren geen sprake van de noodzaak tot een bijzondere waarde-vermindering van de materiële vaste activa.

Werkkapitaal en liquiditeitspositieDe DOT-introductie in 2012 heeft nog steeds een significante impact op het werkkapitaal. Door de forse overfinancie-ring sinds 2012 zijn de liquide middelen met 284,8 miljoen euro eind 2016 net als in voorgaande jaren hoog. Daar-tegenover staat een hoge schuld aan zorgverzekeraars voor terug te betalen overfinanciering van circa 130,0 miljoen euro. Inmiddels is schadelastjaar 2012 afgerekend met de zorgverzekeraars en bevindt ook de afrekening van schade-lastjaar 2013 zich in een eindstadium. Als aan de kant van de zorgverzekeraars en aan de kant van het UMC Utrecht meer routine komt in het afrekenen van de schadelastjaren, zal de liquiditeitspositie zich naar verwachting normali-seren.

8.5 KASSTROMEN

De kasstroom uit operationele activiteiten bedraagt 164,6 miljoen euro positief, de kasstroom uit investeringsactivi-teiten bedraagt 34,5 miljoen euro negatief en de kasstroom uit financieringsactiviteiten bedraagt 12,1 miljoen euro negatief. Per saldo resulteert dit in een toename van de liquide middelen met 118 miljoen euro. De belangrijkste


oorzaak is gelegen in het sterk teruglopen van de vorderingen op zorgverzekeraars ten opzichte van 2015. Dit als gevolg van het feit dat de zorgcontractering in 2016 sneller is afgerond dan in voorgaand jaar, waardoor de facturering aan zorgverzekeraars sneller op gang kon komen.

Het UMC Utrecht maakt geen gebruik van afgeleide financiële instrumenten (derivaten).

8.6 BELASTINGEN

We zijn intrinsiek gemotiveerd om te voldoen aan weten regelgeving. Hieronder valt ook het in continuïteit voldoen aan fiscale weten regelgeving en het streven om juist, volledig en tijdig aangifte te doen voor alle relevante nationale en regionale belastingsoorten. Daarnaast streven wij naar het op een goede wijze invulling geven aan de afspraken die zijn gemaakt met de Belastingdienst in het door beide partijen ondertekende convenant horizontaal toezicht.

In 2016 hebben we ons fiscaal beleid voor de komende jaren opgesteld. Hierin hebben we onder andere als uitgangs-punt vastgelegd dat al onze transacties en activiteiten geschieden vanuit het oogpunt van bedrijfsvoering. We voeren geen activiteiten of transacties uit die tot doel hebben om belastingen te ontwijken.

Belastingen hebben, met uitzondering van de loonbelasting, een beperkte impact op ons resultaat en vermogen. Dat komt mede doordat we op basis van onze kernactiviteiten zorg en onderwijs zijn vrijgesteld van vennootschaps-belasting.

Correcte registratie en declaratieRechtmatigheid van de zorgdeclaraties is een belangrijk aandachtspunt binnen het UMC Utrecht. In het risico-overzicht zoals opgenomen onder 8.7 staan de belangrijkste beheersmaatregelen in deze kort beschreven. In aanvulling hierop heeft de afdeling interne controle een gericht onderzoek uitgevoerd op de afdeling KNO inzake de registratie en facturatie betreffende cochliaire implantaten en de bijbehorende nazorgtrajecten. Dit rapport is gezien de interpretatie over een aantal punten inzake de weten regelgeving voorgelegd aan de NZa. De NZa heeft een eigen onderzoek ingesteld naar onderhavig onderwerp bij het UMC Utrecht. Parallel aan dit onderzoek van de NZa heeft het UMC Utrecht ook zelf een extern onderzoek laten doen naar deze kwestie en is er in het verlengde hiervan een verbeterplan opgesteld om de registratie van de medische zorg verder te verbeteren. Het verbeterplan is gebaseerd op het rapport compliant registreren en declareren ziekenhuiszorg van de NZa en volgt de in het rapport genoemde 7 thema’s (‘7 S-en’): strategie, structuur, systemen, stijl van leidinggeven, staf, skills en shared values. Daar waar verbeteringen noodzakelijk zijn, zijn deze opgenomen in genoemd dat we de komende periode zullen uitvoeren. De uitvoering van het verbeterplan zal ondersteunend zijn aan de implementatie van het Horizontaal Toezicht. In 2017 zullen we samen met de zorgverzekeraars concreet met dit traject starten.

8.7 RISICO’S EN RISICOBEHEERSING

Het UMC Utrecht is een omvangrijke, open organisatie in een dynamische omgeving. Dit brengt risico’s met zich mee. Mede vanuit onze maatschappelijke rol zijn we verplicht om deze risico’s adequaat te beheersen en conservatief te zijn als het aankomt op risicobereidheid. Binnen het UMC Utrecht begint risicobeheersing op de werkvloer en behoort risicobeheersing tot de taak van divisies, directies en afdelingen. Bij de analyse en beheersing van de risico’s worden zij bijgestaan door disciplines, op het gebieden van onder andere arbeidsomstandigheden, patiëntveiligheid, integrale veiligheid, infectiepreventie en financiële continuïteit.

Risicobeheersings- en controlesysteemOm op verantwoorde wijze besluiten te nemen, hanteren we een intern risicobeheersings- en controlesysteem. Belangrijke elementen daaruit zijn:

• De planning & control cyclus Onze jaarlijkse planning & control cyclus start met actualisatie van de belangrijkste interne en externe kansen en

bedreigingen, mede voortvloeiend uit onze strategie. De hieruit volgende begroting is de basis voor het maandelijks monitoren van de prestaties en vormt de opmaat voor het nemen van eventueel bijsturende maatregelen. Per kwartaal maken we prognoses voor het resterende jaar en bespreken we de realisatie met de auditcommissie van de


raad van toezicht. De divisies en directies hebben in hun maandrapportages performance indicatoren opgenomen op gebieden als kwaliteit en veiligheid, medewerkers en financiën.

• Beleid en richtlijnen Risico’s voor uitgaven en verplichtingen beperken we via formeel bekrachtigde autorisatielimieten. Daarnaast hebben

we formeel beleid en richtlijnen voor uiteenlopende aandachtsgebieden, zoals kwaliteit en veiligheid, de beveiliging van data en geautomatiseerde systemen en financiën.

• Gerichte beheersingsinstrumenten Beheersing rond informatiebeveiliging doen we via SAFER (Scenario Analyse van Faalwijzen, Effecten en Risico’s).

SAFER is een methode voor proactieve (of predicatieve) risicoanalyse. Voor risicoanalyse bij de zorgregistratie gebruiken we het In Control Statement (ICS). Iedere divisie benoemt jaarlijks een aantal risicovolle bedrijfsprocessen. Een multidisciplinaire groep analyseert deze en identificeert en implementeert vervolgens verbetermogelijkheden, waarmee het proces structureel veiliger wordt.

Ons risicobeheersingssysteem evalueren we continu en we verbeteren waar nodig. In dit kader verkennen we hoe we onze risicobeheersing verder kunnen versterken, via een three-lines-of-defence model. Dit model gaat uit van het principe dat de eerste lijn (de business) verantwoordelijk is voor de beheersing van de processen, de tweede lijn (waar risicomanagement onderdeel van is) ondersteunt, adviseert en bewaakt, en de derde lijn (internal audit) controleert of het systeem van risicobeheersing en interne controle adequaat werkt. Met name ten aanzien van de derde lijn willen we bepalen hoe deze rol het meest effectief binnen onze organisatie ingebed kan worden.

Risico-overzichtIn onderstaand overzicht geven we een overzicht van de belangrijkste risico’s. De risico-acceptatie hebben we bepaald via de beoordeling van de kans dat een risico optreedt, de impact daarvan op de organisatie en de invloed die wij op het risico kunnen uitoefenen.

Risico Categorie Kans op optreden

Impact Invloed Risico- acceptatie

Kwaliteits- en veiligheidsrisico’s patiënten Strategisch Gemiddeld Hoog Hoog Gemiddeld

Druk op de financiering en tarifering van zorg Strategisch Hoog Gemiddeld Laag Gemiddeld

Specialisatie en concentratie van zorg Strategisch Hoog Hoog Gemiddeld Gemiddeld

Grootschalige investeringen in huisvesting en ICT Strategisch Hoog Gemiddeld Hoog Laag

Integriteit wetenschappelijk onderzoek Strategisch Gemiddeld Gemiddeld Gemiddeld Gemiddeld

Schaarste op de arbeidsmarkt Operationeel Hoog Gemiddeld Laag Hoog

Incidenten en calamiteiten Operationeel Gemiddeld Hoog Gemiddeld Gemiddeld

Informatiebeveiliging en privacybescherming Operationeel Gemiddeld Hoog Hoog Laag

Financiële continuïteit Financieel Laag Hoog Hoog Laag

Rechtmatige registratie en facturatie van zorg Compliance Laag Gemiddeld Hoog Laag


Soort Risico Mitigatie van het risico

Kwaliteits- en veiligheidsrisico’s patiëntenHet welzijn van onze patiënten is een van de speerpunten in onze strategie. Hier hoort bij dat we ervoor zorgdragen dat onze patiënten kwalitatief goede zorg ontvangen en veilig zijn onder onze behandeling. In het afgelopen jaar zijn meerdere incidenten ten aanzien van kwaliteit en veiligheid gesignaleerd.

• Positionering directie Kwaliteit en Veiligheid direct onder de raad van bestuur. Deze directie ondersteunt en monitort divisies bij het invullen van hun rol bij het in stand houden en verbeteren op de gebieden kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid.

• Divisies verantwoorden zich periodiek over deze onderwerpen aan de raad van bestuur.

• Risicobeheersingsinstrumenten zijn onder andere: SIRE, SAFER en kwaliteitsnormen getoetst door JCI (inclusief VMS en IGZ).

• Maatregelen om incidenten in de toekomst te voorkomen: oppakken van de bevindingen uit het cultuuronderzoek en implementeren van verbeterplannen uit verschillende informatiebronnen. Het implemen-teren van maatregelen om die incidenten in de toekomst te voor-komen zullen ook in 2017 onze nadrukkelijke aandacht hebben. Ons kwaliteitszorgsysteem zal ons helpen om prospectief incidenten te voorkomen.

Druk op financiering en tarifering van zorgDoor de maatschappelijke discussie rond de betaalbaarheid van zorg nu en in de toekomst, staan de tarieven voor zorgpro-ducten en de financiering van onze primaire taken via overheidssubsidies onder druk (onder andere academische component en de beschikbaarheidsbijdrage voor opleidingen). Daarnaast is de jaarlijkse groeiruimte voor de ziekenhuissector door de overheid beperkt tot circa 1%. In de komende jaren nemen hierdoor de marges af.

• Monitoring ontwikkelingen via scenario- en portfolioanalyses, en een gedegen (meerjaren-) begrotingstraject. Hierdoor hebben we steeds inzicht in kosten en tarieven. En hierdoor zijn we in staat om, indien noodzakelijk, tijdig bij te sturen.

• Actief contact met onze stakeholders, waaronder zorgverzekeraars. We gaan een transparante dialoog aan over het belang van de zorg die wij leveren en de kosten die hiermee gepaard gaan.

Specialisatie en concentratie van zorgDe discussie over specialisatie en concentratie van zorg komt uit meerdere invalshoeken steeds hoger op de agenda te staan. Zo kan specialisatie leiden tot verhoging van de kwaliteit, efficiëntie- en schaalvoordelen en betere organisatie van zorg rondom de patiënt.

• Actief contact met al onze stakeholders in de zorg om vanuit onze kennis en expertise een belangrijke bijdrage te leveren aan een nieuwe inrichting van het zorglandschap.

• Al in onze vorige strategie hebben we proactief richting gegeven aan specialisatie door zes speerpunten te benoemen.

• Scenario- en portfolioanalyses en periodieke actualisatie van onze meerjaren financiële positie.

Grootschalige investeringen in huisvesting en ICTKomende jaren staan significante investeringen in huisvesting op de agenda, onder andere renovatie van de verpleegtorens, de poliklinieken en het entreegebied. Daarnaast neemt voor bedrijfsvoering en zorgvernieuwing het belang van ICT verder toe. Dit leidt tot noodzakelijke investeringen in ICT-innovatie, life cycle management, de doorontwikkeling van bestaande functionaliteiten en het actueel houden van de ICT-infrastruc-tuur.Deze investeringen hebben impact op de resultaatontwikkeling en de financiële ratio’s.

• Een formeel voorbereidingsproces bij projecten, waarin (de haalbaar-heid van) business cases kritisch worden beoordeeld.

• Monitoring financiële haalbaarheid van bouwen renovatieprojecten door jaarlijkse actualisatie van het strategisch vastgoedplan en de meerjarenraming huisvesting.

• Bewaken financiële voortgang investeringsprojecten via de maande-lijkse Balanced Score Cards.

• Om de financiering van investeringsplannen te borgen, sturen wij op gezonde financiële ratio’s en onderhouden we een goede relatie met onze financiers.

Integriteit wetenschappelijk onderzoekTransparantie (zowel in- als extern), voorkomen van belangen-verstrengeling, voorkomen van schade aan de reputatie van medewerkers en organisatie en zorgdragen voor gelijke behandeling zijn enkele belangrijke elementen in het kader van integriteit. Daar waar de (wetenschappelijke) integriteit wordt geschonden, ontstaan risico’s op deze gebieden waarbij de impact afhankelijk van het onderwerp steeds groter wordt.

• Risicomanagement vindt plaats via BROK en JCI.• Belangrijk voor de kwaliteit en de erkenning voor het niveau van

onderzoek is het borgen van de integriteit daarvan. Het beleid voor wetenschappelijke integriteit is door de raad van bestuur vastgelegd in een visiedocument


Soort Risico Mitigatie van het risico

Schaarste op de arbeidsmarktIn 2017 lopen de in 2016 geconstateerde tekorten aan gekwalificeerde medewerkers voor een aantal specialistisch verpleegkundige functies verder op. Het betreft naast de specialistische verpleegkundige functies ook medisch ondersteunende en medebehandelende functies. Personeelste-korten kunnen leiden tot de volgende risico’s:• Moeite om roosters sluitend te krijgen• Inzet van (vaak dure) detacheerders/zzp’ers• Hogere werkdruk bij ‘overblijvende’ medewerkers• Managen krapte kost veel tijd en energie voor zowel medici, verpleegkundigen als management

Uiteindelijke kan een personeelstekort leiden tot onder meer het sluiten van bedden.

Uitgangspunt voor onze aanpak is ‘behouden’, ‘benutten’, ‘toerusten’ en ‘verleiden’. • Behouden, door te investeren in scholing en inzetbaarheid, het

bevorderen van de werksfeer.• Benutten, door het huidige personeelsbestand zo slim/flexibel

mogelijk in te zetten en door te laten stromen. • Toerusten door huidige en toekomstige medewerkers op te leiden

voor (nieuwe) functies in het UMC Utrecht.• Verleiden door actiever de markt te benaderen en ons open te stellen

voor nieuwe professionals.Concreet:- Opleiden- Branding- Recruitment- Doorstroom- Ontwikkeling- Behoud: cultuur en werkdruk- HR-analytics- Flexibilisering- Arbeidsvoorwaarden

Incidenten en calamiteitenIncidenten en calamiteiten kunnen resulteren in discontinuïteit van zorgverlening en bedrijfsvoering.

• Protocollen, een bedrijfsnoodplan en ZIROP. • Doorvoeren technische aanpassingen om blijvend te voldoen aan de

gebruiksvergunning. W• Verzekeren risico’s waar mogelijk

Informatiebeveiliging en privacybeschermingDoor toegenomen digitalisering en automatisering in de zorg is informatiebeveiliging steeds belangrijker geworden. Ook de impact van incidenten op dit gebied zijn toegenomen.

• Door de Information Security Officer (directie IT) en het Privacy Team (directie Kwaliteit en Patiëntveiligheid) vindt actieve sturing en monitoring plaats, voor wat betreft inbreuken op de informatiebeveili-ging in het algemeen alsook het onrechtmatig inzien en/of bewerken van persoonsgegevens. Dit wordt ook wel privacybescherming genoemd en wij voldoen aan de met ingang van 1 januari 2016 geldende wettelijke meldplicht datalekken, waarvoor een Functionaris Gegevensbescherming is aangesteld. In 2017 richten wij informatiebe-veiliging en privacybescherming in volgens het three-lines-of-defence model, waarbij een belangrijke rol voor informatiebeveiliging en privacybescherming door de business (divisies en directies) wordt ingevuld (1st line), een Corporate Information Security Officer voor de centrale en gemeenschappelijke informatiebeveiliging zorg zal dragen (2nd line), waaronder het voldoen aan de voor ziekenhuizen geldende NEN7510-norm, en de Functionaris Gegevensbescherming vanuit het Audit team binnen de Concernstaf (3d line) de Privacybescherming en het melden van datalekken waarborgt.

Financiële continuïteitHet financiële risicoprofiel van het UMC Utrecht is door diverse landelijke ontwikkelingen de afgelopen jaren fors toegenomen.

• Elk kwartaal voeren we een ‘stresstest’ (UMC Utrecht brede risico-inven-tarisatie, inclusief beheersmaatregelen) uit op zes veel gebruikte financiële risico’s. Aan de hand hiervan worden alle belangrijke financiële risico’s, kansen en ontwikkelingen structureel en geïnte-greerd periodiek gerapporteerd aan de raad van bestuur en de raad van toezicht.

• Interne norm voor de minimale omvang van de solvabiliteit. Deze norm is leidend bij het opstellen van de (meerjaren-)begroting. Deze norm wordt ieder kwartaal bewaakt.

Rechtmatige registratie en facturatie van zorgRechtmatigheid van zorgregistratie en -facturatie heeft afgelopen jaren in de schijnwerpers gestaan. Dit heeft geleid tot uitgebreide jaarlijkse onderzoeken naar de kwaliteit van de zorgregistratie. Deze onderzoeken worden uitgevoerd door de ziekenhuizen op basis van een landelijke handreiking. Een externe accountant, de zorgverzekeraars en de NZa voeren hier in bepaalde mate controlewerkzaamheden op uit. Ook voor 2016 hebben wij dit rechtmatigheidsonderzoek uitgevoerd. Hierbij hebben we een dalende trend geconstateerd in het aantal fouten. Hierdoor zijn financiële consequenties beperkt.

• Primaire verantwoordelijkheid voor een juiste registratie ligt op de werkvloer. Via checks & balances bewaken we de kwaliteit van de registratie.

• De divisies leggen jaarlijks verantwoording af via een In Control statement aan de raad van bestuur. De centrale AO/IC afdeling beoordeelt deze In Control Statements. Hieruit volgt een onafhankelijk oordeel en advies.

• De werkvloer wordt ondersteunen we via geprogrammeerde systeem-controles, data-analyses, centrale ondersteuning en controle op het juist toepassen van registratieregels.

• In de komende jaren maakt het zelfonderzoek plaats voor een vorm van horizontaal toezicht door de zorgverzekeraars. Ter voorbereiding hiervan zijn we een project gestart.


8.8. VOORUITBLIK

Beheersing van zorgkostenOok de komende jaren zal de beheersing van de macro-zorgkosten hoog op de maatschappelijke agenda staan in Nederland. Wij zullen actief participeren in de discussie hierover en in initiatieven rondom zinnige en zuinige zorg, de ontwikkeling en inzet van zorgvernieuwingsinitiatieven en e-health. Ook besteden we samen met onze samen-werkingspartners aandacht aan verdere concentratie en spreiding van zorg. Daarnaast zullen we aandacht hebben voor het scherper inkopen van bijvoorbeeld dure geneesmiddelen.

Druk op tarievenWe verwachten dat de resultaten van de Nederlandse ziekenhuizen in de komende jaren verder onder druk komen te staan door de druk op tarieven van zorgactiviteiten en de impact van overheidsmaatregelen op de financiering van zorg, onderwijs en onderzoek. Dit leidt naar ons idee tot een beperkte stabiele omzetgroei, op onderdelen lager dan de groei zoals we die in de afgelopen jaren hebben gerealiseerd. Deze prijsdruk zullen we proberen op te vangen door initiatieven voor efficiency- en effectiviteitsverbetering. We verwachten dat deze ontwikkelingen zullen leiden tot dalende marges in de komende jaren. In dit kader toont onze meerjarenbegroting voor de komende vijf jaar lagere resultaten ten opzichte van afgelopen jaren.

Belangrijke investeringenIn de komende jaren staan er grote investeringen op de planning om patiënten van kwalitatief goede zorg en service te blijven voorzien. Onder andere in relatie tot onze gebouwen. Door de leeftijd van onze gebouwen zijn op meerdere plaatsen grootschalige renovaties noodzakelijk. Deze renovatieprojecten zullen volgens planning plaatsvinden in een periode van tien jaar. Anticiperend op de hiermee gepaard gaande kosten, hebben we in het verleden in de jaarreke-ning reeds een voorziening voor groot onderhoud gevormd. Om de investeringen in tijd te bewaken werken we met een bouwthermometer. Hierin zetten we voor een periode van twintig jaar de investeringen in groot onderhoud, renovatie, verbouwingen en vervangende nieuwbouw afgezet tegen de verwachte dekking voor huisvestingskosten. Deze bouwthermometer laat zien dat over genoemde periode de investeringen en opbrengsten nagenoeg in even-wicht zijn. Ook zullen we in de komende jaren in ICT moeten investeren door de steeds verdergaande digitalisering van processen binnen het UMC Utrecht, de ontwikkelingen op het gebied van e-health en big data en geplande vervangingsinveste-ringen van IT-onderdelen (hardware, systeemsoftware, applicaties).

Op korte termijn is onze financieringsbehoefte beperkt. Dit komt mede door de hoge liquiditeitspositie en het feit dat de grote investeringsprojecten niet op korte termijn starten. Als de voornoemde grote investeringen daadwerkelijk plaatsvinden, zullen wij ter dekking daarvan nieuwe langlopende financiering aantrekken. In de komende periode zullen wij dit traject voorbereiden. Daarbij verwachten wij, mede in het licht van de huidige financiële markt en onze gezonde financiële positie, geen problemen.

Behouden van een gezonde financiële positieHet UMC Utrecht heeft een goede financiële positie met een gezonde liquiditeitspositie en bijbehorende kasstroom. We verwachten dat we de genoemde benodigde investeringen voor ICT uit de operationele kasstroom kunnen financieren. Voor de omvangrijke verbouwingen in ons gebouwencomplex zullen we naar verwachting voor een deel een nieuwe langlopende financiering aantrekken. Gezien onze gezonde financiële ratio’s voorzien wij daarbij geen problemen.

Na doorrekening van de voornoemde aandachtspunten en ontwikkelingen in het meerjaren financieel beleid verwachten we ook in de komende jaren een rentabiliteit, die de intern vastgestelde vermogensratio’s in stand houdt.


Overige informatie

1. PROFIEL VAN HET UMC UTRECHT

Het Universitair Medisch Centrum Utrecht, afgekort het UMC Utrecht, is een internationaal universitair medisch centrum (een publieke instelling) met de kerntaken patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs. Het doel van al onze activiteiten is het bevorderen van gezondheid: van de gezondheid van de individuele patiënt - nu en in de toekomst - tot de gezondheid in de maatschappij in het algemeen.

Het UMC Utrecht is in 2001 gevormd uit een fusie van het Academisch Ziekenhuis Utrecht, het Wilhelmina Kinder-ziekenhuis en de Faculteit Geneeskunde van de Universiteit Utrecht.

Ons werkgebied bestrijkt heel Nederland. Uit het hele land komen patiënten bij ons voor onze specifieke expertise en infrastructuur. Ook studenten en onderzoekers komen uit het hele land én in toenemende mate ook uit het buitenland. Uiteraard hebben we voor een aantal activiteiten vooral een lokaal en regionaal werkgebied.

Met circa 11.140 medewerkers is het UMC Utrecht een van de grootste publieke zorginstellingen van Nederland en de grootste werkgever in de regio. In 2016 waren in het UMC Utrecht 31.342 opnames met een gemiddelde opnameduur van 6,7 dagen.

In 2016 stonden er 3.732 studenten bij het UMC Utrecht ingeschreven, hadden we 393 (fte) aios en promoveerden er 219 mensen.

De opbrengsten van het UMC Utrecht bedragen in 2016 1.183,0 miljoen euro. Het nettoresultaat bedraagt 29, 2 miljoen euro.

2. GOVERNANCE

Besturingsmodel en organisatiestructuur De taken en bevoegdheden van de raad van bestuur en de raad van toezicht hebben we vastgelegd in een bestuursre-glement. Binnen de raad van bestuur hebben we een portefeuilleverdeling vastgesteld.

Juridische structuurHet Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC Utrecht) is een publiekrechtelijke rechtspersoon op grond van de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW).

De private activiteiten van het UMC Utrecht waren tot begin 2016 ondergebracht in UMC Utrecht Holding BV en UMC Utrecht Exploitatie BV. Begin 2016 is de UMC Utrecht Exploitatie B.V. geliquideerd en alle activiteiten zijn ondergebracht in UMC Utrecht Holding B.V. UMC Utrecht Holding B.V. stimuleert innovatie en kennisvalorisatie door patentbeheer, het licenseren van kennis of het deelnemen in BV’s, waarin de kennis verder wordt ontwikkeld, en zorgt voor dienstver-lening (zorg gerelateerde innovaties waar geen patenten en octrooien bij betrokken zijn). Het UMC Utrecht bezit 100 procent van de aandelen van UMC Utrecht Holding B.V. De publiekrechtelijke organisatie Universitair Medisch Centrum Utrecht heeft een toelating op basis van de WTZi en hanteert de Governancecode UMC’s. UMC Utrecht is ingeschreven in KvK 30244197, vestigingsnummer 000023527250.


Het organogram toont onze verschillende organisatieonderdelen. Onze speerpunten bepalen de inhoud van het beleid binnen de inhoudelijke aandachtsgebieden. De divisies en directies voeren het beleid uit. De divisies en directies functioneren hierbij inhoudelijk, organisatorisch en budgettair als zelfstandige decentrale eenheden. De raad van bestuur stuurt de divisies en directies aan via managementcontracten en de maandelijkse Balanced Score Card. Maandelijks komen de divisievoorzitters (inhoudelijke professionals), speerpuntvoorzitters, directeuren en de raad van bestuur bijeen om divisie-overstijgende en strategische onderwerpen te bespreken. Net als bij de raad van bestuur zijn bij de divisies en afdelingen de drie kerntaken onderwijs, onderzoek en zorg geïntegreerd.

Raad van Bestuur 2016De raad van bestuur van UMC Utrecht bestaat uit twee vrouwen en één man:

• Prof. dr. M.M.E. (Margriet) Schneider, voorzitter Margriet Schneider (1959) is hoogleraar Interne Geneeskunde aan de Universiteit Utrecht (UU). In 1991 studeerde zij

af in Geneeskunde aan de UU en in 1998 promoveerde zij aan de UU. Tussen 2004 en 2010 vervulde zij de functie van divisievoorzitter en medisch manager van de nieuwe Divisie IC-Centrum, met als opdracht de vier separate Intensive Care’s van het UMC samen te voegen en toekomstbestendig te innoveren en de opleiding tot Intensivist en IC-ver-pleegkundigen op te starten. In deze periode werd een prijswinnende state-of-the-art Intensive Care gebouwd op het dak van het UMC Utrecht. In 2010 werd zij benoemd tot divisievoorzitter van de Divisie Interne Geneeskunde en Dermatologie en opleider Interne Geneeskunde, hoofdopleider voor de regio Utrecht. In 2010 was zij kwartiermaker voor Kwaliteit en Veiligheid voor de 3.0 strategie van het UMC Utrecht en vervult zij sindsdien de rol van ambassadeur voor Kwaliteit en Veiligheid in het UMC Utrecht. Landelijk zet zij zich in voor het debat over zinnige en zuinige zorg, en voor het opleidings- en leerklimaat van artsen in het algemeen. Daarnaast is zij sinds 2014 initiator en (mede-)trekker focusgebied Professional Performance van de UU. Sinds november 2015 is Margriet Schneider voorzitter van de raad van bestuur van het UMC Utrecht en geeft zij in deze rol vorm aan de vernieuwing van het UMC Utrecht.

Organogram UMC Utrecht

Raad van bestuur

Raad van toezicht

ConcernstafFacilitair bedrijfInformatie technologieInformatievoorziening & FinanciënKwaliteit & patiëntveiligheidPersoneel & organisatieOnderwijscentrum

BeeldBiomedische GeneticaHart & LongenHeelkundige SpecialismenHersenenInterne Geneeskunde & DermatologieJulius Centrum KinderenLaboratoria & ApotheekUMC Utrecht Cancer CenterVitale FunctiesVrouw & Baby

CliëntenraadOndernemingsraadO&O-raadStudentenraad

StafconventVerpleegkundig Convent

BrainInfection & ImmunityCirculatory HealthPersonalized Cancer CareRegenerative Medicine & Stem CellsChild Health

Medezeggenschapsorganen

Adviesorganen

Speerpunten

Directie

Divisies


• Prof. dr. F. (Frank) Miedema, vicevoorzitter Frank Miedema (1954) is hoogleraar Immunologie aan de Universiteit Utrecht (UU). In 1979 studeerde hij af in Chemie

aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 1985 promoveerde hij aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Vanaf 1983 is hij betrokken bij onderzoek naar HIV-pathogenese. Tussen 1996 en 2004 was hij hoogleraar aan de UvA met als leeropdracht Immunologie van AIDS. Daarna vervolgde hij zijn loopbaan bij Sanquin Research Divisie, eerst als divisiemanager, later als directeur. Vanaf 2004 is hij hoogleraar Immunologie aan de UU. Hij werd voorzitter van het managementteam en manager Onderzoek en Onderwijs van de divisie Laboratoria en Apotheek van het UMC Utrecht. Vanaf 2009 is hij vicevoorzitter van de raad van bestuur van het UMC Utrecht en tevens decaan. In de afge-lopen jaren bekleedde hij diverse bestuurs- en adviesfuncties, onder andere bij de KNAW onderzoekschool en het AIDS-fonds. Hij verzorgde meer dan 330 publicaties in ‘peer-reviewed journals’, waaronder Nature, Science, Lancet, Nature Medicine en Nature Immunology. Daarnaast is hij veelgevraagd gastspreker op diverse (internationale) congressen en symposia. In 2010 werd zijn boek Wetenschap 3.0, van academisch naar post-academisch onderzoek uitgebracht. Hij is een van de initiatiefnemers van Science in Transition <www.scienceintransition.nl>.

• Drs. M.H. (Mirjam) van Velthuizen-Lormans Mirjam van Velthuizen-Lormans (1972) studeerde Beleid en Management Gezondheidszorg aan de Erasmus Universi-

teit in Rotterdam. Van 1996 tot en met 1999 werkte zij als extern organisatieadviseur bij organisatieadviesbureau Inter-Orga bv. In 2000 trad zij in dienst bij het UMC Utrecht, waar zij gedurende tien jaar verschillende functies heeft bekleed: manager bedrijfsvoering divisie Peri-Operatieve zorg en SEH, manager bedrijfsvoering en manager zorg divisie Hersenen, manager bedrijfsvoering a.i. Hart-Long Centrum Utrecht, Lid Dagelijks Bestuur Calamiteiten Hospi-taal en Lid Bestuur Universitair Centrum Sportgeneeskunde. In 2010 is zij benoemd als lid van de raad van bestuur bij Rivas Zorggroep met als aandachtsgebied het Beatrixziekenhuis. Vanaf oktober 2013 is zij benoemd tot lid van de raad van bestuur van het UMC Utrecht en is zij portefeuillehouder Financiën, Bedrijfsvoering, IT, Duurzaamheid, Huisvesting en Vastgoed. Als bestuurder geeft Mirjam van Velthuizen-Lormans in verbinding bestuurlijk richting en inhoud aan deze domeinen en is zij nadrukkelijk betrokken bij het UMC-brede programma Samen voor de Patiënt, dat in 2015 is gestart.

Centraal Militair hospitaalKolonel T. (Tony) Bek Tony Bek (1959) is sinds 2012 als commandant van het Centraal Militair Hospitaal (CMH) eigenstandig verantwoordelijk voor de curatieve tweedelijns zorg voor militairen, de opvang van zieke en gewonde repatrianten van Defensie en een bijdrage aan de pool uitzendbaar medisch personeel bij uitzendingen. De bijzondere samenwerking tussen het UMC Utrecht en het CMH komt daarbij ook tot uitdrukking in de governance, waarbij de commandant van het CMH in deze hoedanigheid lid van de raad van bestuur van het UMC Utrecht is. Binnen de raad van bestuur van het UMC Utrecht ziet de commandant van het CMH samen met de voorzitter van de raad van bestuur toe op de portefeuille Samenwerking met het UMC Utrecht en het Calamiteitenhospitaal. Het UMC Utrecht en het CMH houden samen het Calamiteiten-hospitaal operationeel, een unieke, landelijke voorziening waar grotere groepen civiele en militaire slachtoffers opge-vangen en behandeld worden na incidenten, rampen of oorlogsgeweld. Tony Bek is officier van de Koninklijke Landmacht, is afgestudeerd aan de Koninklijke Militaire Academie in 1979, heeft zijn brevet Hogere Militaire Vorming behaald in 1994, heeft meerdere functies in de diverse rangen bekleed en bezit een brede ervaring op leidinggevende, (personeels)logistieke, geneeskundige en plan/adviserende functies binnen Defensie.

Governance DuurzaamheidDuurzaamheid staat hoog op de strategische agenda van het UMC Utrecht. Vanaf 2016 hebben we duurzaamheid dan ook geintegreerd in onze verslaglegging (voorheen gaven we een apart Duurzaamheidsverslag uit). Met duurzaamheid bedoelen we duurzaamheid in de brede zin van het woord. Wat is de impact van onze organisatie op de maatschappij en het milieu? Hoe kunnen we rekening houden met toekomstige generaties en de capaciteitsgrenzen van de aarde? We streven naar een goede balans tussen People, Planet en Profit. We willen zorg, onderzoek en onderwijs bieden die toekomstbestendig zijn, zowel in ecologisch, economisch als sociaal opzicht. Daarbij verschuift het accent nadrukkelijk van ziekte naar gezondheid.Om focus te houden hebben we in 2015 vijf duurzaamheidsthema’s vastgesteld.1. Gezond houden wat gezond is2. Effectief en efficiënt behandelen3. Aantrekkelijke werkgever en opleider4. Schone omgeving5. Transparant en verantwoorden


Vanwege de prioriteit voor het uitvoeren van het Herstelplan in 2016, hebben we voor duurzaamheid gekozen te focussen op twee van de vijf duurzaamheidsthema’s, namelijk: Gezond houden wat gezond is en Schone omgeving.

Duurzaamheid zit in portefeuille van een van de leden van de raad van bestuur. De raad van bestuur heeft in 2013 een stafadviseur duurzaamheid aangesteld bij de concernstaf en in 2015 een accountable duurzaamheid (directeur Facilitair Bedrijf ). Eind 2015 zijn trekkers benoemd voor de verschillende duurzaamheidsthema’s. Duurzaamheid is opgenomen in zowel de begroting als de kaderstelling voor 2016. De divisies en directies hebben in hun management-contract aangegeven op welke manier zij bijdragen aan de duurzaamheidsdoelstellingen. De voortgang daarvan wordt bewaakt via de halfjaarlijkse managementoverleggen van de raad van bestuur met het divisiemanagement.

Raad van ToezichtDe raad van toezicht van het UMC Utrecht bestaat uit vijf mannen en twee vrouwen:

• Dhr. J.G. (Johan) van der Werf, voorzitter Johan van der Werf is oud-bestuursvoorzitter Aegon Nederland NV.

Raad van toezicht UMC Utrecht: derde termijn, einddatum 31-05-2018 Johan van der Werf bekleedt de volgende (neven)functies: • Voorzitter raad van commissarissen Ordina • Lid raad van commissarissen Blauwtrust Groep • Voorzitter raad van toezicht NOS • Lid raad van advies Sociale Verzekeringsbank, voorzitter Audit Committee SVB

• Mw. drs. C.E. (Caroline) Princen, vicevoorzitter Caroline Princen is oud-bestuurslid ABN AMRO N.V. Raad van toezicht UMC Utrecht: eerste termijn, einddatum 28-02-2018 Caroline Princen bekleedt de volgende (neven)functies: • Lid raad van commissarissen Royal FloraHolland • Bestuurslid VUmc Alzheimercentrum • Lid raad van toezicht Filminstituut EYE • Voorzitter Monitoring Commissie Talent naar de Top • Bestuurslid IMD Foundation

• Dhr. dr. ir. P.C.J. (Peter) Leijh, algemeen lid Peter Leijh is oud-bestuurslid Leids Universitair Medisch Centrum Raad van toezicht UMC Utrecht: eerste termijn, einddatum: 30-04-2018 Peter Leijh bekleedt de volgende (neven)functies: • Voorzitter raad van toezicht Stichting TOPAZ • Voorzitter raad van commissarissen Holland PTC • Voorzitter Stichting WKZ-fonds • Lid raad van toezicht Waarborgfonds voor de Zorgsector • Lid raad van toezicht CHDR

• Dhr. L.A.M. (Leon) van den Nieuwenhuijzen, algemeen lid Leon van den Nieuwenhuijzen is registeraccountant en oud-directeur Defensie Accountantdienst Raad van toezicht UMC Utrecht: eerste termijn, einddatum 01-07-2016, voorgedragen voor herbenoeming Leon van den Nieuwenhuijzen bekleedt de volgende (neven)functies: • Eigenaar Public Serving, Bestuur en Toezicht Publieke Sector, Bergen op Zoom • Onderzoeker Algemene Rekenkamer Rijk, Den Haag • Voorzitter raad van toezicht Bravis Ziekenhuis, Roosendaal • Member Stichting Loodslicht, Den Haag • Lid Signaleringsraad Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA), Amsterdam • Programmamanager Courses Publieke Sector NBA-Nyenrode, Breukelen


• Mevr. prof. dr. M. (Marianne) de Visser, algemeen lid Marianne de Visser is neuroloog, oud-voorzitter van de Divisie Poliklinieken van het Academisch Medisch Centrum

Amsterdam en Emeritus hoogleraar neuromusculaire ziekten aan de Universiteit van Amsterdam. Raad van toezicht UMC Utrecht: eerste termijn, einddatum 01-07-2020 Marianne de Visser bekleedt de volgende (neven)functies: • Lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) • Lid raad van toezicht Zaans Medisch Centrum • Lid raad van advies Zorgverzekeraars Nederland • Lid raad van commissarissen Leyden Academy • Lid raad van commissarissen LifeLines

• Dhr. prof. dr. G. (Gerrit) van der Wal, algemeen lid Gerrit van der Wal, is oud-inspecteur-generaal Inspectie voor de Gezondheidszorg Raad van toezicht UMC Utrecht: eerste termijn, einddatum 01-06-2017 Gerrit van der Wal bekleedt de volgende (neven)functies: • Lid raad van toezicht Groene Hart Ziekenhuis, Gouda • Vice-voorzitter raad van toezicht Zorggroep Almere • Vice-voorzitter raad van commissarissen MC Slotervaart • Voorzitter raad van advies Prinses Máxima Centrum en Shared Care UMC’s • Voorzitter KNMG-Commissie Arbeidsgerelateerde zorg • Voorzitter Nationaal Programma Palliatieve Zorg ZonMW • Voorzitter Stuurgroep ABS-artsen • Voorzitter Beleidscollege SCEN

• Dhr. drs. ir. A.H.P. (Aloys) Kregting, MBA, algemeen lid Aloys Kregting, is Chief Information Officer (CIO) bij AkzoNobel NV Raad van toezicht UMC Utrecht: eerste termijn, einddatum 01-12-2020 Aloys Kregting bekleedt de volgende (neven)functies: • Lid raad van commissarissen Ordina • Lid Research Board • Lid EuroCIO • Lid CIO Platform Nederland

Medezeggenschapsstructuur UMC Utrecht heeft de volgende formele medezeggenschapsorganen:

• Ondernemingsraad Het UMC Utrecht heeft een ondernemingsraad. De ondernemingsraad overlegt maandelijks met een vertegenwoor-

diging van de raad van bestuur en brengt middels een jaarverslag verslag uit van de activiteiten en resultaten in 2016. In dit jaardocument hebben we ook een interview met de ondernemingsraad opgenomen.

Leden van de ondernemingsraad hebben een driejarig zittingstermijn. In 2015 zijn er verkiezingen geweest. Het Dagelijks Bestuur (voorzitter, vicevoorzitter, secretaris en ambtelijk secretaris) coördineert de werkzaamheden van de ondernemingsraad, voert het agendaoverleg met de bestuurder en is verantwoordelijk voor de publiciteit en scholing van de ondernemingsraad. Drie divisiecommissies en vier themacommissies bereiden dossiers voor, voeren informeel overleg met managers en raadplegen medewerkers. Elk OR-lid heeft zitting in minimaal één divisiecommissie en in één themacommissie. De ondernemingsraad wordt ondersteund door een secretariaat, bestaande uit vier parttime medewerkers.

• Commissie 1: Hersenen, Interne Geneeskunde & Dermatologie, Julius Centrum, Utrecht Cancer Center, Informatievoorziening & Financiën, Informatietechnologie, Onderwijscentrum

• Commissie 2: Beeld, Biomedische Genetica, Kinderen, Laboratoria & Apotheek, Vrouw & Baby, Concernstaf Raad van Bestuur, directie P&O


• Commissie 3: Facilitair Bedrijf, Hart & Longen, Heelkundige Specialismen, Vitale Functies• Commissie Financiën en Strategisch Beleid• Commissie Onderwijs & Onderzoek• Commissie Sociaal Beleid en Arbeidsvoorwaarden• Commissie Veiligheid, Gezondheid, Welzijn en Milieu

Daarnaast wordt de ondernemingsraad in enkele gremia vertegenwoordigd door OR-leden of personen met een specifieke deskundigheid. Voorbeelden zijn de Bezwaren Advies Commissie, de Klachtencommissie, de Stichting Personeelsfonds, de Stichting Huisvesting Personeel, de Arbo en Milieu Coördinatie Commissie en het Landelijk Overleg Ondernemingsraden UMC’s.

Leden van de ondernemingsraad in 2016• Saloua Abahai, IT-coördinator UMC Cancer Center• Barry Benaissa-Trouw, Senior analist Laboratoria & Apotheek• Samora Calor, ritme verpleegkundige cardiologie, divisie Hart en Longen• Rianne van Diepen, medisch nucleair werker, divisie Beeld.• Nico Hendriks, medewerker ICT ServiceDesk, Onderwijscentrum• Truus Hoeijmakers, research kernanalist IVF laboratorium, divisie Vrouw en Baby (vanaf oktober 2016)• Susanne Kempjes, Verpleegkundige divisie Hersenen (tot juni 2016)• Freddy Kokke, kinderarts Maag, Darm en Lever, Divisie Kinderen.• Laura van Klooster, verpleegkundig Medium Care, divisie Heelkundige Specialismen• Sjaak Klis, Onderzoeker KNO divisie Heelkundige Specialismen (voorzitter ondernemingsraad in 2016 (tot 1 januari

2017, per 1 januari 2017 vicevoorzitter))• Marlin Kluifstra, Verpleegkundige neonatologie divisie Vrouw & Baby (dagelijks bestuur ondernemingsraad en

secretaris OR) • Marcel van Leeuwen, operationeel coördinator/ eerste kok, Facilitair Bedrijf• Jan Linnebank, projectmanager Cluster Veilige werkomgeving, Facilitair Bedrijf• Yohann Makaya, analist speciële klinische chemie en haematologie Laboratoria & Apotheek• Stefan Renée, inkoper bij het Facilitair Bedrijf• Wynand Ros, onderzoeker-docent Julius Centrum• Pieter Jan van der Schoot, functioneel beheerder Informatiemanagement & ICT in het Onderwijscentrum• Anke Schuurhuis, anesthesioloog hoofd-hals chirurgie, Divisie Vitale Functies• John Smulders, afdelingshoofd crediteurenadministratie, DIF (vanaf juli 2016)• Nick Teters, netwerkbeheerder DIT• Annemoon Timmerman, klinisch fysicus, cluster MKTF, Facilitair Bedrijf• Gerda Vaarkamp, analist speciële diagnostiek, divisie Biomedische Genetica• Imke van de Venne, consulent onderwijsondersteuning zieke kinderen (tot oktober 2016)• Marion Verburg, verpleegkundige Medium Care, divisie Heelkundige Specialismen• André Wopereis, klinisch fysisch medewerker Cancer Center, • Bastiaan Zwart, Verpleegkundige IC divisie Vitale Functies (dagelijks bestuur ondernemingsraad en vicevoorzitter

ondernemingsraad in 2016, per 1 januari 2017 voorzitter)• Ellen van Vliet- Neuteboom, klinisch chemisch analist, divisie Laboratoria en Apotheek

Aanvullende leden van de commissie onderwijs en onderzoek, ten behoeve van de onderwijs en onderzoeksraad:• Kristin Denzer, Associate professor- teaching (Immunologie), divisie Laboratoria en Apotheek• Marco van Brussel, Associate Professor/ Medisch Fysioloog/ onderwijscoördinator klinische gezondheidsweten-

schappen, divisie Kinderen.• Remco T. Molenhuis, onderzoeker in opleiding, divisie Hersenen• Saskia Haitjema, arts-onderzoeker, divisie Hart en Longen (tot 1 december 2016)

• De Onderwijs en Onderzoeksraad (O&O-raad) De Onderwijs en Onderzoeksraad (O&O-raad) is het orgaan voor medezeggenschap op het gebied van het universi-

taire onderwijs en onderzoek in het UMC Utrecht. De O&O-raad is het wettelijk orgaan met rechten gebaseerd op de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek (WHW). De O&O-raad bestaat uit studenten en mede-werkers van het UMC Utrecht. Samen kijken zij naar het beleid van het UMC Utrecht op het gebied van onderwijs en onderzoek. De O&O-raad overlegt minimaal vijf keer per jaar met de decaan en vicedecaan van de Faculteit Genees-kunde over O&O-onderwerpen.


• Cliëntenraad Het UMC Utrecht heeft een eigen cliëntenraad op basis van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen

(WMCZ). De cliëntenraad ondersteunt en adviseert de raad van bestuur bij alles dat raakt aan de belangen van zijn cliënten. Daarnaast is de raad gevraagd om patiëntenparticipatie binnen het UMC Utrecht te helpen bevorderen. Doel is cliënten van het ziekenhuis veel breder dan alleen via de cliëntenraad te betrekken bij alles binnen het UMC Utrecht. Ongeveer twaalf keer per jaar vindt overleg plaats. Binnen de raad zijn commissies gevormd rond specialistische onderwerpen.

UMC Utrecht heeft de volgende partijen die de organisatie van gevraagd en ongevraagd advies voorzien:

• Ledenraad Stafconvent De Ledenraad van het Stafconvent bestaat uit vertegenwoordigers van specialisten uit alle afdelingen. De raad geeft

de raad van bestuur gevraagd en ongevraagd advies over bestuurlijke en medische ontwikkelingen. Dit alles om de kwaliteit van de uitoefening van de zorgverlening te bewaken. De Ledenraad brengt middels een jaarverslag verslag uit van de activiteiten en resultaten in 2016.

• Verpleegkundig Convent Het Verpleegkundig Convent (VC) is een adviesorgaan dat door de raad van bestuur is ingesteld om - gevraagd en

ongevraagd - te adviseren over zaken die de verpleegkundige zorg aangaan. Met als doel het verbeteren en waar-borgen van de kwaliteit van zorg. Alle zorgdivisies en verpleegkundige netwerken hebben een afvaardiging in het VC. Het VC brengt middels een jaarverslag verslag uit van de activiteiten en resultaten in 2016.

• Commissies In het UMC Utrecht zijn naast bovengenoemde gremia onder meer de volgende commissies actief: Commissie

Medische Ethiek (CME), Medisch Ethische Toetsingscommissie (METC), Dierexperimentencommissie (DEC), Klachtencommissie (extern), Meldingscommissie Incidenten (MIP), Calamiteitencommissie.

IntegriteitHet thema integriteit is niet alleen maatschappelijk, maar ook binnen het UMC Utrecht een belangrijk onderwerp. We hebben vele interne regelingen die met integriteit te maken hebben. Bijvoorbeeld regelingen op het gebied van melden van incidenten en misstanden. Deze regelingen zijn gericht op het waarborgen van een goede arbeidsverhou-ding, een veilige werkomgeving en een veilig werkklimaat. Hiermee willen we de belangen van de individuele medewerker beschermen, in balans met de belangen van onze patiënten en organisatiebelangen.

Eind 2015 constateerden we dat onze regelingen door medewerkers nog niet altijd als voldoende gebundeld en onderling samenhangend werden ervaren. Daarom hebben we begin 2016 besloten om alle facetten van ons Integriteitsbeleid tegen het licht te houden en deze beter in samenhang te brengen. Dit maakt het mogelijk om mogelijke onduidelijkheden en/of inconsistenties aan te pakken en toe te werken naar één integrale waaier van integriteitsregelingen, die onze medewerkers houvast en vertrouwen geven én onze organisatiebelangen dienen. Zo hebben we alle regelingen (gedragsregels, instructies, richtlijnen, protocollen en handhavingsregelingen) die aan integriteit gerelateerd zijn, geïnventariseerd en overzichtelijk gebundeld voor onze medewerkers op intranet. Daarnaast hebben we een model ontwikkeld, waarmee we definiëren wat integriteit voor het UMC Utrecht inhoudt en hoe medewerkers hiermee kunnen omgaan in de praktijk. Dit model doet recht aan zowel de zachte kant (omgangsvormen, gedragscode, veilige cultuur) als aan de harde kant (integriteitsschendingen, misstanden).

Vanaf 2017 ontwikkelen we een door de organisatie gedragen gedragscode, inclusief leidende principes van integriteit. Verder nemen we onze cultuur, structuur, governance en leiderschap onder de loep om integriteit in de organisatie te borgen.

Ombuds- en vertrouwensfunctie In 2016 hebben we de afdeling Ombuds- en vertrouwenszaken uitgebreid met een secretariaat en een extra ombuds- en vertrouwensfunctionaris. In 2017 geven we het profiel en de organisatie van de afdeling Ombuds- en vertrouwens-zaken verder vorm. Hiervoor is een werkgroep ingesteld


KlokkenluidersregelingUit de inventarisatie blijkt ook dat de klokkenluidersregeling aan een update toe was. Daarnaast is per 1 juli de wet Huis voor Klokkenluiders ingevoerd. Op basis van deze ontwikkelingen hebben we in 2016 onze klokkenluidersregeling aangepast. Zo hebben we de procedure verhelderd en de voorlichting over de regeling en de toegankelijkheid van informatie hierover verbeterd. De nieuwe regeling is op 1 november 2016 in werking getreden. De regeling biedt wettelijke bescherming voor de rechtspositie van de melder.

In 2016 zijn in het kader van de klokkenluidersregeling geen meldingen gedaan.

Zorgbrede gedragscodes Naast het ontwikkelen van een eigen gedragscode, houden we ons ook aan zorgbrede gedragscodes, namelijk: • Zorgbrede Governancecode

<http://www.governancecodezorg.nl/wp-content/uploads/2016/11/Governancecode-Zorg-2017.pdf> • De gedragscode van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) ‘Naar een goede waarde’

<http://www.nfu.nl/img/pdf/16022_NFU_nGoedeWaarde.pdf> • Gedragscode Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg

<https://www.nictiz.nl/SiteCollectionDocuments/Overig/Gedragscode_EGiZ_november_2014.pdf> • De Gedragscode Openheid medische incidenten Medische Aansprakelijkheid (GOMA)

<https://deletselschaderaad.nl/downloads/GOMA1.pdf>• Gedragscode Intramuraal Praktiserend Medisch Specialisten

<https://revalidatiegeneeskunde.nl/sites/default/files/gedragscode_intramuraal_praktiserend_medisch_ specialisten_2005.pdf>

Fraude en diefstal In 2016 zijn er twee meldingen geweest van financiële fraude door medewerkers van het UMC Utrecht. Deze gevallen zijn opgepakt en afgehandeld.

Het is belangrijk om de veiligheid van onze patiënten en medewerkers te bewaken.In 2016 waren er 83 diefstalmeldingen (t.o.v. 108 meldingen in 2015). De daling in het aantal meldingen is procentueel gezien het grootst bij patiënten. In 2016 deden patiënten 10 meldingen van diefstal (t.o.v. 19 meldingen in 2015). Ook bij het personeel is een daling te zien: 31 meldingen in 2016 t.o.v. 42 in 2015. Voor bezoek is het aantal meldingen ongeveer gelijk gebleven.De daling van de meldingen schrijven we toe aan de aandacht voor preventie van onze beveiligingsdienst in 2016. Zo stelden we extra surveillancerondes in en daar waar nodig hebben we geanalyseerd hoe de incidenten hebben kunnen ontstaan en hoe we die via preventieve maatregelen in de toekomst kunnen voorkomen.

3. VERSLAG ONDERNEMINGSRAAD

In 2016 kwam de ondernemingsraad tweewekelijks voltallig bijeen, waarvan acht keer met de raad van bestuur van het UMC Utrecht. De raad van toezicht was hier eveneens twee keer bij aanwezig. Daarnaast heeft het dagelijks bestuur van de ondernemingsraad iedere zes weken informeel overleg met de raad van bestuur. Elke maandag heeft de onderne-mingsraad een open spreekuur voor medewerkers.

Terugblik op 2016 2016 was een zeer bewogen jaar voor onze organisatie, door de incidenten, de media-aandacht die hiervoor is geweest, het Herstelplan, het Kets de Vriesrapport over cultuur en leiderschap en het verscherpt toezicht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Deze zaken hebben binnen de ondernemingsraad natuurlijk ook volop aandacht gehad.

Stemming onder medewerkers Natuurlijk hebben alle ontwikkelingen impact gehad op medewerkers. We merkten dat medewerkers boos waren door de media-aandacht, die in de ogen van velen zeer gekleurd was. Bovendien ging deze aandacht met name over het medische deel van één afdeling binnen onze organisatie. Dat deed alle andere afdelingen en alle medewerkers die zich met hart en ziel voor de patiënt inzetten tekort. Tegelijkertijd merkten we ook dat er een positieve energie in de organisatie kwam. Alle commotie zorgde er namelijk ook voor dat er extra en nadrukkelijk aandacht kwam voor onder andere de cultuur en leiderschap, dingen die voorheen soms moeilijk bespreekbaar waren. Ook zijn er versneld verbetermaatregelen doorgevoerd, wat een positieve impact op onze organisatie en de zorg voor de patiënt heeft.


Ondanks de extra druk die dit op mensen heeft gelegd, hebben medewerkers dit als positief ervaren.

Contact met de raad van bestuurEind 2015 heeft de raad van bestuur een nieuwe voorzitter gekregen. We moesten elkaar leren kennen en er moest opnieuw vertrouwen worden opgebouwd. Inmiddels verloopt de samenwerking zeer prettig en goed, en communi-ceren we open met elkaar. Dit geldt zowel voor de formele als de informele overleggen.

Onderwerpen 2016 Om te werken aan de eerder genoemde issues hebben we een aparte commissie in het leven geroepen voor de onderwerpen ‘Zembla-uitzendingen’ en ‘Integriteit’; de commissie ZEIN. Binnen deze commissie hebben we richting de raad van bestuur natuurlijk onze zorgen geuit en terugkoppeling gegeven over de impact van de issues op medewer-kers. We vinden dat de raad van bestuur hier goed op heeft gereageerd en adequaat heeft gehandeld. Zo waren er tijdens de uitzendingen van Zembla leidinggevenden bereikbaar om te ondersteunen bij het beantwoorden van vragen van patiënten. Ook zijn er verschillende collegebijeenkomsten geweest waar medewerkers werden bijgepraat.

Een ander belangrijk onderwerp binnen de commissie ZEIN was de aanscherping van het Integriteitsbeleid en de verandering van de Klokkenluidersregeling. We hebben hierover geadviseerd en we zijn zeer tevreden met de nieuwe regeling en de nieuwe mogelijkheid dat medewerkers laagdrempelig bij iemand terecht kunnen met zaken waar ze niet met de leidinggevende over willen of kunnen praten.

Daarnaast hebben we aandacht gevraagd voor de onafhankelijkheid van het onderzoek en informatie die wij als ondernemingsraad nodig hebben om ons werk goed te doen. We zijn nauw betrokken geweest bij het Herstelplan en de vorderingen daarvan. Een voorbeeld hiervan is het advies dat we hebben gegeven voor de verandering van de organisatiestructuur binnen de KNO-afdeling.

Andere onderwerpen in 2016 Net als binnen de rest van de organisatie waren de programma’s Samen voor de Patiënt en Connecting Leaders ook voor de ondernemingsraad belangrijke onderwerpen. Deze programma’s vinden we een aanwinst voor de organisatie. We zouden echter wel graag willen zien dat niet alleen leidinggevenden, maar ook medewerkers worden getraind in vaardigheden die van belang zijn voor een open en veilige werkcultuur, zoals het geven van feedback aan collega’s.

Ook hebben we geadviseerd over het werkbelevingsonderzoek (WBO) onder medewerkers. We zijn blij dat de raad van bestuur heeft besloten dit onderzoek in stand te houden, zoals het nu is met dezelfde frequentie van één keer per half jaar. Dit vinden we belangrijk om een goede indruk te krijgen van wat er organisatiebreed en op afdelingsniveau bij medewerkers speelt. Door de frequentie van het WBO kan er ook snel worden ingespeeld op de bevindingen van medewerkers. Wel merken we op dat dit nog onvoldoende gebeurt.

In 2015 is er een reorganisatie van de concernstaf aangekondigd. Het uiteindelijke plan hiervoor heeft de onderne-mingsraad pas in de zomer van 2016, ontvangen. Dit gaf veel onrust onder de medewerkers van de concernstaf. Als ondernemingsraad hebben we regelmatig met deze medewerkers gesproken. Daarnaast hebben we de raad van bestuur geadviseerd en de raad van bestuur heeft dit advies grotendeels opgevolgd. De ondernemingsraad heeft nog regelmatig gesprekken met het managementteam van de concernstaf om zo het verloop van de reorganisatie goed te kunnen volgen.

Tevens had en heeft de manier van begroten onze aandacht. De laatste jaren ontstaat er financiële ruimte binnen het UMC Utrecht. Als we dit afzetten tegen de bezuinigingen die vooral de zorg raken, vragen we ons af of dit wenselijk is. Hierover zijn we in gesprek met de raad van bestuur. Tot slot hebben we in 2016 geadviseerd om de beoordelingsstruc-tuur om te zetten naar een ontwikkelingsstructuur, zodat medewerkers zich optimaal kunnen ontwikkelen in een veilige omgeving.

Aandachtspunten voor 2017 Het is belangrijk dat binnen het UMC Utrecht in 2017 verder wordt gewerkt aan het creëren van een open en veilige cultuur. Ons initiatief om het beoordelingsbeleid om te zetten in ontwikkelbeleid is hier volgens ons een belangrijke stap in. Een belangrijke vraag blijft natuurlijk hoe invulling wordt gegeven aan de conclusies en aanbevelingen uit het Kets de Vriesrapport. We zullen hiervoor onze vinger aan de pols houden bij medewerkers en op basis hiervan de raad van bestuur adviseren.


Ook vinden we het belangrijk dat er snel beslissingen worden genomen over de leiding van de KNO-afdeling, zodat er een einde komt aan onzekerheid daarover. Tevens willen we aandacht besteden aan een eenduidig vacaturebeleid voor interne vacatures binnen het UMC Utrecht, zodat alle medewerkers dezelfde kansen krijgen. Daarnaast willen we binnen de organisatie van de ondernemingsraad de nodige verbeteringen doorvoeren. Zo willen we een goed systeem introduceren om adviesaanvragen en instemmingsverzoeken beter te registeren en het verloop van de onderwerpen na advies beter in de gaten te kunnen houden.

4. STAKEHOLDERBETROKKENHEID

Hieronder geven wij weer wie onze belangrijkste stakeholders zijn, welke thema’s hen raken en op welke wijze wij met hen communiceren.

Onze belangrijkste stakeholders hebben we gedefinieerd op basis van onze kerntaken (zorg, onderzoek en onderwijs). Zo zijn we voor onze zorgfuncties nagegaan welke stakeholders hierbij het meest belangrijk zijn en uitgekomen op: patiënten (klant), zorgverzekeraars (inkoop) en overheden (regelgeving). Voor onze onderzoeksfunctie zijn dit uiteraard onderzoeksinstellingen en samenwerkingsverbanden. En voor onze onderwijsfunctie betreft het studenten als klanten-groep. Tot slot zijn belangrijke stakeholdergroepen voor ons: onze medewerkers als resource, banken als financier en de toezichthouder vanuit zijn kerntaak.

Stakeholder Wat vindt de stakeholder belangrijk? Hoe hebben we de stakeholder betrokken?

Patiënten(verenigingen) Kwaliteit en veiligheid van zorg Divisies, directie Kwaliteit en Patiëntveiligheid, Cliëntenraad

Medewerkers Prettige werkomgeving, talentontwikkeling Medezeggenschap, interne communicatie en overleg

Samenwerkingsverbanden Kwaliteit van zorg RAKU (regio/oncologie)

Overheden Werkgelegenheid, innovatie, kwaliteit Lokaal, regionaal, nationaal overleg en werkbezoek

Zorgverzekeraars Goede zorg voor een goede prijs Regulier overleg en werkbezoek

Banken Financiële stabiliteit Overleg

Studenten Goede opleidingsmogelijkheden Medezeggenschap

Onderzoeksinstellingen Samen innoveren Bijeenkomsten & symposia

Media Goede informatie Communicatie & overleg

Andere UMC’s Samenwerking zorg, onderwijs, wetenschap NFU

Toezichthouders Kwaliteit en veiligheid van zorg, bedrijfsvoering Regulier overleg en werkbezoek

5. MATERIALITEIT

Onze uitgangspunten voor het bepalen van de inhoud van dit verslag zijn de wensen en zorgen van onze stakeholders en de strategisch belangrijke ontwikkelingen. Om de materiële onderwerpen te bepalen hebben we een aantal stappen doorlopen.

Eerst hebben we een longlist opgesteld op basis van de strategische onderwerpen uit onze Connecting U-strategie, die we hebben ontwikkeld met betrokkenheid van zowel in-, als externe stakeholders. Ook hebben we voor de longlist gekeken naar de lijst met materiële onderwerpen uit ons Duurzaamheidsverslag 2015 en hebben we desk research uitgevoerd (o.a. peer scan en media-analyse). Deze longlist hebben we met behulp van extern advies teruggebracht tot een shortlist. De onderwerpen op deze shortlist hebben we geplot in een concept materialiteitsmatrix. Deze concept matrix hebben we getoetst bij circa tien medewerkers van de concernstaf. Op basis van deze toetsing hebben we één onderwerp toegevoegd en hebben we twee onderwerpen verschoven van belangrijk naar essentieel). Tot slot hebben we de matrix voorgelegd aan de raad van bestuur en de raad van toezicht van het UMC Utrecht.

De resultaten geven we visueel weer in de onderstaande materialiteitsmatrix, waarbij de horizontale as het belang van het onderwerp voor ons weergeeft en de verticale as het belang voor onze stakeholders.


In onderstaande tabel omschrijven we de afbakening van de hoog materiele onderwerpen. Door het jaardocument heen schrijven we op veel plekken over deze onderwerpen. In het kader van helderheid en om teveel overlap te voorkomen verwijzen we in onderstaande tabel naar de plek(ken) waar de hoofdzaken over het onderwerp weer-gegeven worden.

Materiële onderwerpen Afbakening binnen en buiten de organisatie

Stakeholdergroepen die prioriteit geven aan dit thema

Belangrijkste informatie over dit speerpunt

Kwaliteit van zorg Voor het UMC Utrecht staat kwaliteit van zorg op nummer één. Hierbij is het essentieel dat de kwaliteit niet louter functioneel op orde is, maar ook dat de patiënt de kwaliteit als goed ervaart. Ook wil het UMC Utrecht transparant zijn over de kwaliteit van zorg.

Patiënten, zorgverzekeraars, medewerkers, overheden, samenwerkingsverbanden

3.1 Kwaliteit en patiëntveiligheid

Kwaliteit van onderzoek We verrichten multidisciplinair wetenschappelijk onderzoek van in het laboratorium tot in de kliniek met de vraag van de patiënt als uitgangspunt. We ontwikkelen kennis, innoveren, toetsen en delen kennis en passen deze toe om de zorg te vernieuwen en te verbeteren. Om focus aan te brengen hebben we zes speerpunten geformu-leerd. Op deze thema’s willen we kwaliteit leveren, dus maatschappelijke impact realiseren.

Onderzoeksinstellingen, studenten, andere UMC’s, zorgverzekeraars, overheden, patiënten, samenwerkingsver-banden

2 Speerpunten en in het bijzonder de paragrafen over onderzoek binnen de speer-punten: 2.1.2, 2.2.2, 2.3.2, 2.4.2, 2.5.2, 2.6.2

Materiële onderwerpen voor het verslag

Relevant Belangrijk Essentieel

Ethiek

Privacy

Verzuim

Integriteit

Werkdruk

à Belang voor UMC Utrecht

à

à B

elan

g vo

or S

take

hold

ers

à

Rele

vant

Bela

ngrij

kEs

sent

ieel

àà

E-Health

Bereikbaarheid

Kwaliteit van zorg

Patiëntveiligheid

Preventie

betaalbaarheid van de zorg

Kwaliteit van onderzoek

Kwaliteit van onderwijs

Transparantie

Innovatie & valorisatie

Duurzame bedrijfsvoering

Toekomstgericht onderwijs

Cultuur & leiderschap

Diversiteit

Opleiding & ontwikkeling

Duurzame inzetbaarheid

Vastgoed

ICT

Patiënt eigen regie

Zinnige zorg (value en evidence based)

Toegankelijke zorg

Specialisatie in zorg





Kwaliteit van onderwijs We bieden uitstekend onderwijs gericht op ontwikkeling van kennis en vaardigheden

Studenten 5. Onderwijs

Patiëntveiligheid De patiënt vertrouwt zijn meest kostbare bezit - zijn gezondheid - toe aan het UMC Utrecht voor een diagnose of een ingreep. Voor ons staat hierbij de veiligheid van de patiënt uiteraard voorop.

Patiënten, zorgverzekeraars, medewerkers, overheden

3.1 Kwaliteit en patiëntveiligheid

Betaalbaarheid van zorg Door tegengaan van verspilling, werken we aan preventie en effectief en efficiënt behandelen. Zo kunnen we bijdragen aan het betaalbaar houden van de zorg in de toekomst.

Zorgverzekeraars, overheden, banken, patiënten

1.4 Omgevingsanalyse8.7 Risico & risicobeheersing8.8 Vooruitblik

Preventie Wie niet gezond is, willen we genezen. En wie gezond is, willen we gezond houden. We bevorderen een gezonde leefstijl voor, tijdens en na behandeling om (een herhaling van) ziekte te voorkomen.

Patiënten, medewerkers, overheden, zorgverzekeraars, andere UMC’s,

3.6 Gezond houden wat gezond is

E-Health E-health draagt bij aan het creëren van een zorgcontinuüm en eigen regie voor patiënten, een andere samenwerking van zorgprofessionals en een compleet andere inrichting van de zorg. Het gaat dus veel verder dan ICT. UMC Utrecht loopt hierbij landelijk voorop, onder andere met het patiëntenportaal.

Patiënten, medewerkers, overheden, zorgverzekeraars, andere UMC’s,

3.4 Zorgcontinuüm via E-health

Patiënt eigen regie Patiënten vinden het steeds belang-rijker om zoveel mogelijk eigen regie te hebben op de zorg die ze krijgen. Het UMC Utrecht vindt het belangrijk om de patiënt hierbij te ondersteunen, onder andere via het patiëntenportaal.

Patiënten 3.3 Eigen regie patienten

Zinnige zorg (Value en Evidence based)

We willen alleen behandelingen uitvoeren die bewezen resultaat opleveren, die de zijn afgestemd op de wensen van de patiënten, en die bijdragen aan een hogere kwaliteit van leven. Dit voorkomt verspilling en onnodige belasting van de patiënt.

Patiënten, zorgverzekeraars, overheden, medewerkers, studenten, onderzoeksinstel-lingen, andere UMC’s,

3.5 Zorgprofiel2 Speerpunten 4.4 Valorisatie

Transparantie Het UMC Utrecht vindt het als maatschappelijke organisatie belang-rijk om transparant te zijn. Zo kan de patiënt altijd zijn eigen dossier raadplegen via het patiëntenportaal, maken we informatie over kwaliteit van zorg zichtbaar, bespreken we calami-teiten en incidenten met betrokkenen en zijn we financieel transparant.

Patiënten, medewerkers, toezichthouders, overheden, zorgverzekeraars, banken

3.1 Kwaliteit en patiëntveiligheid3.4 Zorgcontinuüm via E-health8 Financiën

Innovatie en valorisatie Het UMC Utrecht werkt aan medisch wetenschappelijke innovaties om de zorg van morgen te verbeteren. Nieuwe ontdekkingen brengen we naar de markt, zodat zoveel mogelijk belang-hebbenden hiervan kunnen profiteren.

Patiënten, medewerkers, samenwerkingsverbanden, onderzoeksinstellingen, studenten, overheid, zorgverze-keraars

4.4 Valorisatie





Duurzame bedrijfsvoering Milieuzorg is preventieve gezondheids-zorg. Door het verduurzamen van onze bedrijfsvoering willen we de impact van het UMC Utrecht op de omgeving minimaliseren.

Medewerkers, studenten, overheden, zorgverzekeraars, patiënten

7.3 Duurzame bedrijfsvoering

Toekomstgericht onderwijs Het UMC Utrecht werkt aan de zorg van morgen. Daartoe leiden we de medische professionals van de toekomst op.

Studenten, medewerkers, onder-zoeksinstellingen, patiënten

5.6 Innovatie in onderwijs

Specialisatie in zorg Om te kunnen excelleren, moeten we focus aanbrengen. We hebben daarom zes speerpunten ingericht.

Zorgverzekeraars, overheden, collega-zorginstellingen, medewerkers, studenten, patiënten,

2 Speerpunten

Toegankelijke zorg Zorg moet breed en laagdrempelig toegankelijk zijn. Zowel fysiek, logistiek als financieel.

Patiënten, zorgverzekeraars, overheden

1.5.1 Strategische partnerships3.5 Zorprofiel

Bereikbaarheid De bereikbaarheid van UMC Utrecht moet in alle opzichten goed geborgd zijn.

Patiënten, zorgverzekeraars, medewerkers, studenten

7.4 Bereikbaarheid & Mobiliteit

Cultuur en leiderschap Voor een grote organisatie als UMC Utrecht is een goede cultuur en goed leiderschap cruciaal. UMC Utrecht investeert hier fors in fors via onder andere onderzoek en opleidingstra-jecten.

Medewerkers, studenten, overheden, toezichthouders

1.3.3 Aandacht voor cultuur en leiderschap6.1 Leiderschap en samen-werking

Diversiteit Een organisatie met grote diversiteit functioneert beter. UMC Utrecht stuurt dan ook op vergroten van diversiteit in gender, culturele achtergrond, leeftijd, kennis en competenties. Ook willen we mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een plek bieden.

Medewerkers, overheden patiënten,

6.4 Diversiteit & Inclusiviteit

Opleiding en ontwikkeling, talent

Opleiding is één van de kerntaken van UMC Utrecht: we leiden de medische professionals op van de toekomst. We investeren in ontwikkeling van onze medewerkers en ontplooien van talenten.

Medewerkers, studenten 5.5 Talentontwikkeling via onderwijs6.5 Talentontwikkeling

Vastgoed Vastgoed is uiteraard een belangrijke asset voor UMC Utrecht. Maar belangrijker nog: het vastgoed moet altijd dienend zijn voor de belangrijkste doelgroepen van UMC Utrecht: patiënten en studenten en medewer-kers. Omdat de ontwikkelingen in de zorg snel gaan, moeten we hier ook met ons vastgoed op kunnen inspelen.

Patiënten, studenten, medewerkers, banken

7.2 Huisvesting

ICT ICT is een belangrijke faciliterende functie voor onze kerntaken onder-zoek, onderwijs en zorg.

Medewerkers, patiënten, zorgverzekeraars, collega- zorginstellingen

7.1 ICT

Duurzame inzetbaarheid Door de vitaliteit en de ontwikkeling van onze medewerkers te onder-steunen, stimuleren we duurzame inzetbaarheid. Dit is niet alleen van belang voor de medewerkers, maar ook voor ons als organisatie om ook in de toekomst te kunnen blijven voorzien in de (toenemende) zorgvraag.

Medewerkers 6.3 Duurzame inzetbaarheid

Onze toezichthouders zien toe op alle materiele onderwerpen.


6. FEITEN & CIJFERS

Milieu

Niet-recyclebaar afval

Recyclebaar afval

Afval in kg, totaal 2016

bijzonder bedrijfsafval 1.377.812 kg

papier 198.959 kg

bouwen sloopafval 80.000 kg

bedrijfsafval recyclebaar 113.635 kg

speci�ek ziekenhuisafval 190.751 kg

�xeer en ontwikkelaar 283 kg

chemisch afval 38.653 kg

karton 213.785 kg

glas 37.569 kg

swill 106.128 kg

GFT 30.780 kg

folie 1.815 kg vetten 6.060 kg

overig gevaarlijk afval* 2.554 kg

*Gasontladingslampen, klein chemisch afval en afgewerkte olie

medicijnafval 24.736 kg

2013 2014 2015 2016

1.486.754 1.497.959 1.568.953 1.634.789

741.562 661.172 748.362 788.731

Totaal niet-recyclebaar

Totaal Recyclebaar


Duurzaam inkopen

Duurzaam inkopen

% duurzaam ingekocht t.o.v. de totale inkoop

2012

75%

58%65% 64%

70%

2013 2014 2015 2016

Duurzaam ingekocht 2016

Duurzaam ingekocht 2016

duurzaam ingekocht alleen in selectie

duurzaam ingekocht in selectie en gunning

niet duurzaam ingekocht 31%

43%

26%


Energie

Energiesoort / jaar 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2016t.o.v. 2015 (%)

2016t.o.v. 2011 (%)

AARDGAS

Aardgas naar stoomketels (in Nm3)

1.913.750 1.834.190 2.280.180 1.381.810 1.617.830 1.693.610 4,6 -11,5

Aardgas naar WKK’s (in Nm3)

12.059.558 12.449.607 11.681.746 11.671.050 11.562.595 11.955.835 3,40 -0,86

Aardgas totaal (in Nm3)

13.973.308 14.283.797 13.961.926 13.052.860 13.180.425 13.649.445 3,56 -2,32

Primaire energie gas (in GJ)

442.255 452.082 441.895 413.123 417.160 432.005 3,56 -2,32

ELEKTRICITEIT

Elektra ingekocht (kWh)

14.241.477 14.546.595 15.288.534 18.390.346 18.913.707 19.150.510 1,25 34,47

Elektra ingekocht van de UU (kWh)

1.743.825 1.687.556 1.178.838 1.277.241 1.332.328 1.287.193 -3,39 -26,2

Elektra door geleverd aan derden (kWh)

3.002.000 2.881.800 2.299.215 2.122.498 2.101.500 1.874.808 -10,79 -37,6

Elektra terug geleverd aan het net (kWh)

2.381.000 2.177.525 2.121.872 2.297.576 3.000.115 2.834.475 -5,52 19,05

Elektra opgewekt door zonnepanelen

nvt nvt nvt nvt nvt 103.161 - -

Ingekochte Elektriciteit totaal eigen gebruik (kWh)

10.602.302 11.174.826 12.046.285 15.247.513 15.144.420 15.831.581 4,54 49,32

Primaire energie elektra (in GJ)

95.421 100.574 108.417 137.228 136.300 142.485 4,54 49,32

GASOLIE (DIESEL)

Gasolie (in Ton) 16,5 17 47,9 38,6 13,93 81,95 488,3 396,7

Primaire energie diesel (in GJ)

705 725 2.047 1.650 595 3.503 4899,0 396,9

WARMTE

Warmte ingekocht van UU (GJ)

18.700 14.302 18.832 13.586 11.369 16.607 46,07 -11,2

Warmte door geleverd aan derden (GJ)

8.800 8.658 7.943 4.600 4.906 6.700 36,57 -23,9

Ingekochte Warmte totaal eigen gebruik (GJ)

9.900 5.644 10.889 8.986 6.463 9.907 53,29 0,07

Primaire energie warmte (in GJ)

9.900 5.644 10.889 8.983 6.463 9.907 53,29 0,07

TOTAAL

Primaire energie in totaal (in GJprim)

548.486 559.025 563.247 560.984 560.518 587.900 4,89 7,19

Vloeroppervlak (m2)

351.422 359.392 365.058 373.000 373.000 373.000 0 6,14

Energiegebruik per vloeropp. (Gj/m2)

1,56 1,56 1,54 1,50 1,50 1,58 4,89 0,99

Tabel: energieverbruik per soort (verschillende eenheden) en in subtotalen (GJ)


Energiesoort / jaar 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2016t.o.v. 2015 (%)

2016t.o.v. 2011 (%)

Groene elektriciteit (kWh)

14.241.477 14.546.595 15.288.534 19.667.587 20.246.035 20.540.864 1,46 44,23

Groene primaire energie (GJ)

128.173 130.919 137.597 177.010 182.214 184.868 1,46 44,23

Aandeel groene energie van totaal (%)

23,37 23,42 24,43 31,55 32,51 31,45 -3,26 34,58

Tabel: energieverbruik per soort (verschillende eenheden) en in subtotalen (GJ)

In 2016 heeft UMC Utrecht 5% meer energie gebruikt dan in 2015. Zowel het gebruik van gas als van elektriciteit is gestegen. De hoeveelheid duurzame energie is gestegen met 1,5% naar ruim 31%, deels vanwege de eigen opwek van zonnestroom. Echter, omdat de totale hoeveelheid energie meer is toegenomen, is het aandeel groene stroom van het totaal ruim 3% lager dan in 2015. Omdat het oppervlak van het UMC Utrecht in 2015 niet gewijzigd is, is het energie-gebruik per m2 voor het eerst in veel jaren gestegen.

2011 2012 2013 2014 2015 2016

Totaal primaire energie (GJ)

548.486 559.025 563.247 560.984 560.518 587.900

Waarvan groene energie (GJ)

23,37% 23,42% 24,43% 31,55% 32,51% 31,45%

Besparing door uitgevoerde maatregelen

2013 2014 2015 2016 2016 t.o.v. 2012

Totaal sinds 2012

Elektra (KWh) 290.000 1.871.000 1.006.000 141.604 3.308.604 8.926.604

Gas (m3) 290.000 307.500 4.335 0 601.835 2.091.170

Energie efficiency-verbetering door procesmaatregelen

2,25 3,91 1,76 0,39 8,31 nvt

Tabel: Resultaten van energiebesparende maatregelen per jaar en het totaal aan besparing sinds 2012


Vermeden CO2-uitstoot (ton) door genomen maatregelen

2013 2014 2015 2016 2016 t.o.v. 2012 Totaal sinds 2012

Procesmaatregelen 715 1.773 741 95 3.229 6.432

Papierbesparing 15 9 24 9 48 nvt

Textielreductie 10 10

Gescheiden inzameling kunststoffen

23 0 23 nvt

Inkoop groene stroom 10.249 13.183 13571 13791 50.794 nvt

Totaal 10.979 14.956 14.259 13.905 54.208 60.630

Luchtemissies

2012 2013 2014 2015 2016

CO2

Emissie (ton) 25.734 25.421 23.685 24.236 25.304

Rechten (ton) 21.943 21.943 21.943 21.943 21.943

Tekort (ton) 3.791 3.478 1.742 2.293 3.361

Aankoop (ton) 30.000 ton

Kosten (€) € 252.000,-

Koelmiddelen

HCFK (kg) 2,9 0 0 0 0

HFK (kg) 13,1 46,1 30,3 8,41 50,56**

** HFK (koelmiddelen) bestaan uit: 41 kg R407c (GWP 1774), 6,97 kg R134a, (GWP 1430), 0,91 kg R404a (GWP = 3922), 0,85 kg R410a (GWP 2088), 0,83 kg R507 (GWP = 3985). Het totaal van 50,56 kg HFK komt overeen met de uitstoot van 91,352 ton CO2.

Watergebruik en emissies

2013 2014 2015 2016 t.o.v. 2015/2016

Ingekocht (m3) 240.760 247.596 258.177 272.547 5,6%

Geloosd (berekend) (m3) 145.670 167.535 166.400 176.566 6,1%

Vervuilingseenheden 2.629 2.892 3.430 3.390 -1,2%

Zware metalen (kg) 48,5 45,99 67,3 26 -61,4%

Verhoogde concentraties - -

De hoeveelheid ingekocht water is in 2016 hoger dan in 2015 vanwege extra werkzaamheden aan het zwembad van het WKZ (33.000 m3 per vulling) en werkzaamheden (spoelen) van de 3 bar terreinleiding.


Papier (inkoop)

Papier 2011 2012 2013 2014 2015 2016 t.o.v. 2011

Dozen A4 van 250 vel 10.557 9.962 9.206 8.842 8432 7884 -23,8%

In 2016 is 24% minder papier ingekocht t.o.v. het referentiejaar 2011. De doelstelling van 25% minder papier inkoop in 2016 ten opzichte van 2011 hebben we hiermee op 1% na gerealiseerd.

Textiel (kg gereinigd)

Linnen en kleding (in kg) 2013 2014 2015 2016 t.o.v. 2013

Linnen 1.335.840 1.311.094 1.294. 612 1.242.277

Beroepskleding 335.383 340.968 347.249 350.260

Totaal 1.671.223 1.652.062 1.641.861 1.592.537 -4,7%

CO2-footprintAan de hand van de verschillende milieu- en mobiliteitsgegevens hebben we de CO2-footprint 2016 berekend. Hierbij hebben we de volgende bronnen meegenomen: • Scoop 1: gasgebruik, dieselolie, koelmiddelen• Scoop 2: ingekochte elektriciteit en warmte• Scoop 3: woon-werk verkeer medewerkers en studenten, dienstreizen medewerkers, vervoer patiënten en bezoekers,

afvalverwerking en reinigen van textiel.

De uitstoot die samenhangt met productie en transport van de ingekochte producten en materialen is niet in de berekening meegenomen. Het bleek niet haalbaar deze te bepalen vanwege het zeer grote aantal uiteenlopende producten dat UMC Utrecht inkoopt. Het UMC Utrecht zet zich in om deze CO2-uitstoot te beperken door duurzaam in te kopen en eisen te stellen aan energiegebruik tijdens productie en transport.

De CO2-footprint is 5% groter dan in 2015. Deze stijging komt door het gebruik van meer aardgas, dieselolie en warmte in de gebouwen, meer afval en meer woon-werk verkeer vanwege een toename van het aantal medewerkers.

Sinds 2011 maken we gebruik van hetzelfde CO2-footprint model. In 2017 actualiseren we dit model. We passen de emissiefactoren én de manier waarop we bepaalde berekeningen uitvoeren aan. Hierdoor zal de nauwkeurigheid van de footprintberekening verbeteren.

woon-werk verkeer medewerkers en studenten

reinigen en transport van textielverwerking van afval

gebouwen gas, warmte, elektra

CO2-footprint

Totaal 47.386 ton CO2

CO2 footprint 2016

vervoer patiënten en bezoekers

54%

13%

23%

3%7%

CO2-footprint UMC Utrecht 2016 gebaseerd op het Greenhouse Gas (GHG) Protocol


Bereikbaarheid & Mobiliteit

35%

Bereikbaarheid & Mobiliteit

Manier waarop medewerkers naar het UMC Utrecht reizen

38%

6%

11%

1%1%

8%

41%

30%

15%

1%1%

8%

�ets (gewoon)

�ets (elektrisch)

auto

bus

trein

motoroverig

zomer 2015 winter 2015

4%


Opleiding en onderwijs

Studenten Medische Faculteit Utrecht 2016 2015

Peildatum 1 oktober

1e jaars

- Geneeskunde bachelor 307 307

- Geneeskunde master 109 36*

- Geneeskunde summa master 40 40

- Klinische Gezondheidswetenschappen master 102 79

- Klinische Gezondheidswetenschappen premaster 98 122

- Biomedische Wetenschappen bachelor 174 167

- Biomedische Wetenschappen master 225 215

1.055 966

Totaal inschrijvingen

- Geneeskunde bachelor en master 2076 2070

- Geneeskunde summa master 181 185

- Klinische Gezondheidswetenschappen master 182 147

- Klinische Gezondheidswetenschappen premaster 111 127

- Biomedische Wetenschappen bachelor 494 487

- Biomedische Wetenschappen master 688 684

3.732 3.700

Diploma’s 2016 2015

Geneeskunde bachelor 264 280

Geneeskunde inclusief summa master 291 298

Klinische Gezondheidswetenschappen master 61 56

Biomedische Wetenschappen bachelor 116 120

Biomedische Wetenschappen master 206 200

938 954

Promoties 2016 2015

Promoties UMC Utrecht 219 219

* In 2015 was het aantal 1e-jaars laag, omdat studenten zich, anticiperend op de wijziging in de studiefinanciering, op een ander tijdstip hadden ingeschreven. In 2016 is dit weer genormaliseerd.


Medewerkers

Tabel Medewerkers naar geslacht en contractvorm

Man 3.357

Vast 2.239

Tijdelijk 1.118

Vrouw 7.783

Vast 5.517

Tijdelijk 2.266

Eindtotaal 11.140

7. ONDERZOEK

Het UMC Utrecht beschikt over diverse commissies die wetenschappelijk onderzoek beoordelen: de Medische Ethische Toetsingscommissies (METC), de Toetsingscommissie Biobanken (TC Bio) en de Dierexperimentele Commissie (DEC) Utrecht. Deze commissies worden ondersteund door de afdeling Toetsing Onderzoek van het UMC Utrecht. Deze afdeling is ondergebracht bij de directie Kwaliteit& Patiëntveiligheid.

• De Medisch Ethische Toetsings Commissie (METC) De Medisch Ethische Toetsings Commissie (METC) van het UMC Utrecht beoordeelt medisch-wetenschappelijk

onderzoek met mensen. De METC is een door de overheid (CCMO) erkende toetsingscommissie en daarmee een zelfstandig onafhankelijk bestuursorgaan. Zij heeft de wettelijke taak medisch wetenschappelijk onderzoek te toetsen, conform de Wet Medisch Wetenschappelijk onderzoek met Mensen (WMO). De METC en haar secretariaat worden gefaciliteerd door de raad van bestuur van het UMC Utrecht. De METC treedt op als oordelende commissie voor onderzoekers van het UMC Utrecht. Daarnaast kunnen ook indieners buiten het UMC Utrecht een onderzoek ter beoordeling indienen bij de METC.

De METC heeft als taak de patiënt die deelneemt aan onderzoek te beschermen. Bij de toets wordt gekeken of het onderzoek aan alle regels voldoet. Is meedoen niet te belastend voor de proefpersonen? Zit het onderzoek goed in elkaar? Is het echt nodig? Is het medisch-wetenschappelijk relevant en is dit in verhouding tot de belasting voor de patiënt? En, is de informatie voor de proefpersonen in orde? Een onderzoek mag alleen starten als het is goedge-keurd. Pas daarna mag de arts of onderzoeker de patiënt vragen om mee te doen.

In 2016 heeft de METC van het UMC Utrecht over in totaal 117 protocollen een WMO besluit genomen. Van die 117 protocollen is voor vier protocollen een negatief besluit gegeven. Dit betekent dat het betreffende onderzoek niet mag worden uitgevoerd. De tijd die de METC nodig had om een protocol te beoordelen was gemiddeld 44,7 dagen. Dit is ruim binnen de wettelijke beoordelingstermijn. Van twintig dossiers is het onderzoek ingediend door een externe aanvrager. In 2016 heeft de METC 534 onderzoeksvoorstellen ontvangen met het verzoek om vast te stellen of het onderzoek onder de reikwijdte van de WMO valt. Van 511 dossiers is geconcludeerd dat deze niet onder de WMO vielen.

Het jaar 2017 staat met name in het teken van de voorbereidingen op de nieuwe Europese regelgeving voor genees-middelenonderzoek die in 2018 in werking treedt. Deze nieuwe wetgeving heeft veel gevolgen voor de commissie, haar secretariaat en onderzoekers. Ter voorbereiding is de METC in 2017 gestart met deelname aan een landelijke pilot. Daarbij wordt gekeken naar snelheid (kortere beoordelingstermijnen), expertise en volume. Deelname aan deze pilot en de inwerkingtreding van de nieuwe EU verordening hebben grote gevolgen voor de werkwijze van de METC en secretariaat.

• De Toetsingscommissie Biobanken (TCBio) Voor medisch wetenschappelijk onderzoek zijn biobanken steeds belangrijker. Biobanken bestaan uit lichaamsmate-

riaal met daaraan gekoppeld gegevens. De Toetsingscommissie Biobanken (TCBio) is een onafhankelijke commissie die toetst of het lichaamsmateriaal en de gegevens van donoren (patiënten) op een verantwoorde manier worden


verzameld en bewaard in de biobank. En dat dit lichaamsmateriaal en deze gegevens op een verantwoorde manier worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek.

Vaak is de specifieke vraagstelling van het wetenschappelijk onderzoek waarvoor het materiaal gebruikt zal worden slechts globaal bekend bij donoren (patiënten) op het moment dat zij hun materiaal ter beschikking stellen voor de biobank. Om draagvlak voor biobanken nu en in de toekomst te blijven waarborgen, moeten donoren erop kunnen vertrouwen dat er op een verantwoorde manier wordt omgegaan met hun materiaal en gegevens in de biobank en tijdens het onderzoek. De volgende aspecten zijn hierbij van belang: bescherming vertrouwelijkheid van materiaal en gegevens, toestemming van de donor, hoe wordt omgegaan met bevindingen, eigendom van het materiaal en commercieel gebruik. De donor moet er ook op kunnen vertrouwen dat zijn/haar materiaal en gegevens alleen wordt gebruikt voor deugdelijk wetenschappelijk onderzoek. Deze aspecten zijn uitgewerkt in het Kaderreglement Biobanken UMC Utrecht. De TCBio toetst aan de criteria van het Kaderreglement. In 2016 heeft de TCBio 13 voor-stellen voor nieuwe biobanken ontvangen en 51 aanvragen voor gebruik van lichaamsmateriaal.

In 2017 wil de TCBio ten eerste het vertrouwen behouden van de patiënt in het UMC Utrecht door onderzoekers te bewegen heldere patiënteninformatie op te stellen, de kwaliteit van onderzoek te toetsen en erop toezien dat nader onderzoek binnen de oorspronkelijke toestemming van de donor plaatsvindt. Ten tweede wil de TCBio in 2017 snelle klantgerichte afhandeling van dossiers bewerkstelligen. En tot wil de TCBio werken aan uniformering van procedures buiten het UMC Utrecht door als best practice een bijdrage te leveren aan de landelijke discussie hierover.

• De dierexperimentencommissie Utrecht (DEC Utrecht) De dierexperimentencommissie Utrecht (DEC Utrecht) is een onafhankelijke ethische toetsingscommissie, ingesteld

door de vergunninghouder van de Universiteit Utrecht (UU) en de vergunninghouder van het UMC Utrecht. De DEC Utrecht toetst alle projecten met dierproeven die aan haar worden voorgelegd. Dit zijn met name projectaanvragen van de UU en het UMC Utrecht, maar ook projectaanvragen van andere (commerciële) instellingen.

Voordat een projectaanvraag wordt ingediend heeft de onderzoeker of de opleider de inhoud daarvan afgestemd met de Instantie voor Dierenwelzijn (IvD) Utrecht. De DEC Utrecht beoordeelt vervolgens het belang en de haalbaar-heid van de doelstelling van het project en weegt deze af tegen het verwachte ongerief voor de proefdieren. De DEC Utrecht verwoordt haar oordeel in een (ethisch) advies aan de Centrale Commissie Dierproeven (CCD). De CCD volgt in een groot aantal gevallen het advies van de DEC Utrecht, waarna zij al dan niet een vergunning afgeeft voor het verrichten van dierexperimenteel onderzoek of onderwijs. De CCD kan echter ook beslissen het advies van de DEC Utrecht naast zich neer te leggen.

De DEC Utrecht behandelt verschillende typen projectaanvragen, zoals aanvragen voor onderwijs (voor het opleiden van (dier)geneeskunde studenten, chirurgen en biotechnici), fundamenteel onderzoek (onderzoek gericht op het vergaren van kennis, zonder dat een concrete toepassing in zicht is (bijvoorbeeld onderzoek naar de rol van ouder-domsgerelateerde eiwitten in het ontstaan van Alzheimer) en translationeel onderzoek (onderzoek dat gericht is op het ontwikkelen van toepassingen (bijvoorbeeld onderzoek naar een nieuwe therapeutische behandeling voor borstkanker).

In 2016 heeft de DEC Utrecht 43 projectvoorstellen en vijf wijzigingen op projectvoorstellen behandeld en hierover advies uitgebracht. In 2017 zal de focus van de DEC Utrecht liggen op het verkorten van de doorlooptijd van project-aanvragen. De DEC Utrecht streeft ernaar om per 1 januari 2018 projectaanvragen binnen twintig werkdagen van een advies te kunnen voorzien. Vanaf dat moment is de CCD ook voornemens om de indieningsroute van projectvoor-stellen te wijzigen. Om dit doel te realiseren is samenwerking met de andere betrokken partijen, namelijk de IvD Utrecht, de CCD en de onderzoeker die het projectvoorstel indient, van essentieel belang.

8. ONDERWIJS

• Universitaire opleidingen De universitaire opleidingen binnen de faculteit Geneeskunde van de Universiteit Utrecht voeren we in het UMC

Utrecht uit binnen de wettelijke kaders en randvoorwaarden. Voor onze universitaire opleidingen zijn dat de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW), de eisen van het college van bestuur van de Universiteit Utrecht en de eisen van de raad van bestuur van het UMC Utrecht, verwoord in managementcontracten met het Onderwijscentrum en divisies.


Om onderwijs vorm te geven werkt het Onderwijscentrum samen met de divisies, onder verantwoordelijkheid van de decaan en de vice-decaan Onderwijs. De vice-decaan is ook directeur van het Onderwijscentrum. Daarnaast draagt het Onderwijscentrum zorg voor de kwaliteit van de medische vervolgopleidingen, in nauw overleg met de opleiders en opleidingsteams.

• UMC Utrecht Academie Naast de universitaire opleidingen bieden we onder de naam van de UMC Utrecht Academie ook verpleegkundige

vervolgopleidingen, medisch ondersteunende opleidingen en deskundigheidsbevordering voor UMC Utrecht-mede-werkers. De opleidingen bestaan uit theorie en praktijk en worden in nauwe samenwerking met praktijkinstellingen vormgegeven. Het College Zorg Opleidingen is het landelijk orgaan voor de accreditatie van zorgopleidingen. De deskundigheidsbevordering voor UMC Utrecht-medewerkers is zeer divers. Dit zijn bijvoorbeeld vakinhoudelijke bijscholingen en vaardigheidstrainingen.

• Kwaliteitszorg universitaire opleidingen Het systeem van kwaliteitszorg dekt alle belangrijke aspecten voor de kwaliteit van onze opleidingen. De kwaliteits-

zorg van de universitaire opleidingen is beschreven in het Kwaliteitsplan Onderwijs. Dit kwaliteitsplan wordt regel-matig gereviseerd. In 2017 zal een nieuwe editie verschijnen. Naast de interne kwaliteitszorg accrediteert de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) de universitaire opleidingen vijfjaarlijks. In 2017 zullen de opleidingen geneeskunde, SUMMA, Biomedische wetenschappen en Biomedical Sciences naar verwachting opnieuw worden geaccrediteerd.

• Kwaliteitszorg medische vervolgopleidingen In 2016 zijn acht medische vervolgopleidingen en twee bèta-opleidingen gevisiteerd door de respectievelijke

toezichthouders en met succes opnieuw erkend. Bij 23 van de 36 opleidingen (64%) is een zogenaamde ‘doorkijk’ (n=16) en/of opleidingsaudit (n=10) uitgevoerd op basis van de interne kwaliteitscyclus voor medische vervolg-opleidingen in het UMC Utrecht.

In 2016 hebben 118 supervisoren feedback gekregen op hun opleidingskwaliteiten met behulp van de SetQ of EFFECT. Het grootste deel van deze feedback (82%) is toegelicht in een persoonlijk feedbackgesprek tussen super-visor en twee artsen in opleiding tot specialist, begeleid door een adviseur van de afdeling Medische Vervolg-opleidingen. Deze gesprekken zijn vooral belangrijk bij het bevorderen van een open klimaat, waarin feedback geven en ontvangen dagelijks praktijk wordt.

Met het oog op verbetering van de interne governance in de divisies is een Governance-code opgesteld. Hierin hebben we verantwoordelijkheden en bevoegdheden van betrokken partijen rondom de medische vervolg-opleidingen (opleiders, divisieleiding, (DB) Centrale OpleidingsCommissie en de raad van bestuur vastgelegd, passend bij de besturingsfilosofie en managementstructuur van het UMC Utrecht en bij het normenkader van de JCI-Medical Professional Education.

• Kwaliteitszorg UMC Utrecht Academie De UMC Utrecht Academie verzorgt als opleidingsinstituut de theoriecomponent van de specialistische zorg-

opleidingen die het College Zorg Opleidingen (CZO) erkent. In 2016 is de UMC Utrecht Academie door het CZO erkend voor het theoretisch gedeelte van de nieuwe CZO-opleidingen tot sedatiepraktijkspecialist en kinder-oncologieverpleegkundige. Door de beoordelende commissie werd bij de opleiding tot sedatiepraktijkspecialist aangegeven dat de UMC Utrecht Academie onderscheidend is in het aanbieden van Evidence Based Practice gedurende de opleiding. Bij de opleiding tot kinderoncologieverpleegkundige werd de integratie tussen theorie en praktijk als positief genoemd.


9. LIDMAATSCHAPPEN EN CONVENANTEN

LidmaatschappenHet UMC Utrecht is lid van de volgende organisaties: • MVO netwerk zorg (onderdeel van MVO Nederland)• MVO Expeditie Duurzame Zorg• Keteninnovatieproject Zorgzame kleding• Keteninnovatieproject Zorgeloos afval• MPZ (milieu Platform Zorgsector)

Convenanten en manifestenHet UMC Utrecht onderschrijft de volgende convenanten en manifesten: • Meerjarenafspraak energiebesparing (MJA3 2013)

<https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2011/12/01/rijk-en-universitair-medische-centra-tekenen-voor- energiebesparing>

• Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen en Ondernemen (2011) <http://nevi.nl/nieuws/manifest-maatschappelijk-verantwoord-inkopen-en-ondernemen>

• Manifest voor een gezonde toekomst van de zorgsector (2013) <http://mvonederland.nl/publicatie/mvo-nederland-zorg-manifest-mvo-de-zorg>

• Convenant verduurzamen en energie besparen in de Utrechtse zorgsector (2012)• Green deal Circulair Inkopen (2013)

<http://mvonederland.nl/publicatie/green-deal-circulair-inkopen> • Routekaart UMC’s (2012)

<https://www.rvo.nl/sites/default/files/Routekaart%20UMC%20-%2022-08-2012.pdf> • Taalakkoord (2015)

<https://www.taalakkoord.nl> • Electronics Watch (2015)

<www.electronicswatch.org/nl> • Green Deal Nederland op weg naar duurzame zorg (2015)

<http://www.greendeals.nl/green-deal-nederland-op-weg-naar-duurzame-zorg/> • Nationaal Preventie Programma ‘Alles is Gezondheid’ <www.allesisgezond.nl> van het ministerie van Volksgezondheid,

Welzijn & Sport (2015). Het programma wil een maatschappelijke beweging op gang brengen die mensen inspireert en ondersteunt om aan hun gezondheid te werken, met als resultaat een gezonder en vitaler Nederland. Het UMC Utrecht heeft twee pledges ondertekend, namelijk: de Pledge Alliantie Gezondheid en Geletterdheid (mede-onderte-kenaar) <http://www.allesisgezondheid.nl/pledge/alliantie-gezondheid-en-geletterdheid> en de UMC Utrecht pledge <http://www.allesisgezondheid.nl/pledge/umc-utrecht>.

10. OVER DIT JAARDOCUMENT

Dit jaardocument biedt een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen en de prestaties van het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC Utrecht - bestaande uit het Academisch Ziekenhuis Utrecht, het Wilhelmina Kinderzie-kenhuis en de Faculteit geneeskunde van de Universiteit Utrecht) in 2016 en is gebaseerd op de onderwerpen die hoog materieel voor ons zijn. De gegevens in dit jaardocument beperken zich tot onze eigen activiteiten. Activiteiten in de waardeketen, zowel upstream als downstream, hebben we niet meegenomen in dit jaardocument. Alle gerapporteerde data hebben betrekking op het boekjaar 2016 dat loopt van 1 januari tot 31 december.

Rapporteringsraamwerk en dataverzamelingDit jaarverslag is bedoeld voor al onze stakeholders en in het bijzonder voor onze patiënten, studenten, medewerkers en financiers. Met dit geïntegreerde verslag willen we aantonen hoe we opereren en hoe dit onze strategie, prestaties en vooruitzichten versterkt en maatschappelijke waarde creëert voor de korte, middellange en lange termijn.

De financiële dataverzameling voor dit verslag hebben we gedaan aan de hand van een gestandaardiseerd en geauto-matiseerd interne controle- en rapporteringssysteem. Voor de inrichting en handhaving van de financiële systemen en rapportage geven we richtlijnen en instructies aan de medewerkers van de financiële afdelingen. De details van deze richtlijnen en instructies geven we weer in een naslagwerk. De externe accountant verifieert de verzamelde data en de


jaarrekening. Daarnaast toetst de accountant of de toelichting op de financiële prestaties in het verslag een goede reflectie is van de jaarrekening.

De dataverzameling voor verantwoord ondernemen vindt één keer per jaar plaats. Deze kwantitatieve en kwalitatieve informatie hebben we verzameld via kwalitatieve interviews en kwantitatieve dataverzoeken voor gegevens uit informatiesystemen, zoals gegevens over medewerkers en de organisatie. Voor een aantal kwantitatieve data hebben we de methode van meten, schatten en berekenen toegepast. Zie de tabel hierna.

Gegevens Methode van meten, schatten en berekenen

Afval Facturen van afvalverwerkers, waarop hoeveelheden per deelstroom vermeld staan. Deze hebben we overgenomen in het afvalregistratiesysteem van het UMC Utrecht, waarmee we de totalen hebben berekend.

Elektriciteit Gegevens uit onze gebouwbeheersystemen en het energiemanagement-systeem, meetdata van meetbedrijf via een portal (meterstanden, totaal inkoopmeters en eigen tussenmeters voor o.a. eigen opwekking door WKK's en PV) en handopnames (met name voor gebruiken derden). Deze gegevens hebben we vergeleken met facturen van onze leverancier, waarop totaalstanden staan.

Gas Gegevens uit onze gebouwbeheersystemen en het energiemanagement-systeem, meetdata van meetbedrijf via een portal (meterstanden, totaal inkoop meters en eigen tussenmeters). Voor de levering van gas via de Universiteit Utrecht (UU) (+/- 0,07 %) maken we gebruik van de UU-registratie. Deze gegevens hebben we vergeleken met facturen van onze leverancier, waarop totaalstanden staan.

Warmte (levering Universiteit Utrecht) Voornamelijk handopnames van warmte inkoopmeters UU en deels gegevens uit onze gebouwbeheersystemen en het energiemanagement-systeem.

Diesel/Gasolie Via maandelijkse registratie door EV wacht van de inhouden van de 2 hoofdtanks en 5 dagtanks (NSA's) bepalen we de voorraad gasolie. Via een jaarberekening met de begin-voorraad en eindvoorraad en de eventueel ingekochte gasolie (facturen) hebben we het jaarverbruik bepaald.

Luchtemissies CO2 en Nox Voor de gasverbruikers bepalen we via maandelijkse registratie per verbruiker de CO2 en Nox (3 WKK's en 4 Ketels). De jaarlijkse CO2 bepalen we vanwege de verplichte CO2-handel (Nea) uiteindelijk aan de hand van de gecontroleerde gasfacturen. Voor de tevens verplichte CO2-opgave voor de gasolie verbruikers gebruiken we het totale jaarverbruik. De Nox bepalen we nog wel, maar de verplichte registratie voor de Nea is in 2013 vervallen.

Water (ingekocht) Gegevens uit onze gebouwbeheersystemen en het energiemanagement-systeem , meetdata van ‘slimme’ watermeterleverancier (Vitens) per e-mail en handopnames van met name (tussen)watermeters en gebruiken derden.

Afvalwater Gegevens uit onze gebouwbeheersystemen en het energiemanagement-systeem en tijdelijke debietmetingen tijdens 3 meetweken per jaar, omgerekend naar jaarverbruik.

V.E.'s Monsternames door de Universiteit Utrecht tijdens 3 meetweken per jaar, omgerekend naar jaaremissie.

Textiel Gegevens van de wasserij.

Papier Inkoopcijfers.

CO2-uitstoot De CO2-footprint hebben we berekend aan de hand van een Excelprogramma gebaseerd op het Green House Gas Protocol, waarin we onderstaande gegevens invoeren. Aan de hand van verschillende emissiefactoren berekenen we daaruit de CO2-uitstoot:• Elektra, gas, warmte, diesel (zie boven): CO2-uitstoot gebouw.• Aantal ligdagen, totaal aantal patiëntenkilometers (database 2011) en modal split (uit enquête): CO2-uitstoot vervoer patiënten en bezoekers.

• Aantal medewerkers, aantal studenten, gemiddelde woon-werk afstand en modal split (enquête 2015): CO2-uitstoot woon-werk verkeer medewerkers en studenten.

• Kosten vliegreizen, omgerekend naar km: CO2-uitstoot dienstreizen.• Afvalcijfers en kg gereinigd textiel: CO2-emissie downstream afval en textiel.

De verzamelde data en rapportering worden niet extern geverifieerd door de accountant. Toetsing en controle van de inhoud van het verslag heeft plaatsgevonden in de organisatieonderdelen en door de diverse stafafdelingen.


Herijking gegevensMet betrekking tot 3.1.8 Calamiteiten, aantal calamiteitenmeldingen: naar aanleiding van de afgesloten beoordelingen van de IGZ van de meldingen in 2015, hebben we het overzicht van het aantal calamiteiten bijgewerkt: het aantal calamiteiten over 2015 hebben we in 2016 bijgesteld van 48 (zoals vermeld in het jaardocument UMC Utrecht 2015) naar 45. Hiernaast hebben we een correctie uitgevoerd van de hoeveelheid bijzonder bedrijfsafval in 2015 (zie Overige infor-matie/Feiten & cijfers). Deze stroom is in het vorige jaarverslag verkeerd gerapporteerd, door een fout in de registratie van de leverancier. Waar vorig jaar een daling in de hoeveelheid bijzonder bedrijfsafval van 5,2% gerapporteerd werd, blijkt dit in werkelijkheid een stijging te zijn van 5%. Dezelfde stijging zien we ook dit jaar.

In ons jaardocument over 2015 hebben we een optelfout gemaakt bij het aantal diploma’s (zie Overige informatie/Feiten & Cijfers). Het totaal aantal diploma’s bedroeg in 2015 954, in plaats van de in 2015 genoemde 942. Dit hebben we aangepast.

Informatie in dit verslagEen stuurgroep heeft een eerste aanzet gedaan voor de opbouw van dit jaardocument. Na informatieverzameling via interviews en op schrift hebben er diverse leesrondes plaatsgevonden door de geïnterviewden (inhoudsdeskundigen), de stuurgroep en de raad van bestuur. Dit om de kwaliteit van dit jaardocument te borgen. Rapporteringstandaarden en richtlijnenIn dit verslag hebben we de volgende standaarden, grondslagen en richtlijnen geheel of gedeeltelijk toegepast.

• Global Reporting Initiative De internationale standaard op het gebied van maatschappelijke verslaggeving is het Global Reporting Initiative

(GRI). Bij de tot standkoming van het jaardocument van UMC Utrecht hebben we deze richtlijn (GRI G4 ‘Core’) als leidraad gebruikt. De GRI-inhoudsopgave is te vinden op de website.

• Integrated Reporting framework Ook hebben we in de manier van rapporteren enkele fundamentals, richtlijnen en inhoudselementen van

het Integrated Reporting framework van de International Integrated Reporting Council (IIRC) toegepast.

• De financiële verslaglegging van UMC Utrecht voldoet aan de daarvoor gestelde wettelijke kaders, zoals met name vastgelegd in de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi). Bij het opstellen van de jaarrekening hebben

wij vastgesteld dat ook voldaan wordt aan de nadere duiding zoals vastgelegd in RJ 655 van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving.

In ons volgende jaardocument (over 2017) zullen we een volgende stap maken met de implementatie van de GRI- en IIRC-richtlijnen.

11. BEGRIPPENLIJST

Aios Artsen in opleiding tot specialistBKO Basiskwalifcatie OnderwijsCF Cystic fibroseCohort Groep personen die gedurende een bepaalde periode in een onderzoek wordt gevolgdCZO College Zorg OpleidingenCRU+PLUS Acroniem voor Patiëntgericht Longitudinaal Utrechts StudieprogrammaDebt service coverage ratio Resultaat toerekenbaar aan het UMC Utrecht vermeerderd met afschrijvingen

immateriële en materiële vaste activa en financiële lasten, gedeeld door het saldo van aflossingen en rentelasten

EEP Energie-efficiencyplan. Een EEP geeft inzicht in de energetische situatie en de besparingsopties van een organisatie en is een instrument voor het plannen van energiebesparende maatregelen. Elk bedrijf dat deelneemt aan een meerjarenafspraak energie-efficiëntie (MJA3) is verplicht om een EEP op te stellen en dit iedere vier jaar te actualiseren.

ERC European Research CouncilHFK Fluorkoolwaterstof (koelmiddel) HIX Centrale ICT-systeem voor de zorg


IC Intensive Care ICS In Control StatementIGZ Inspectie voor de Gezondheidszorg JCI Joint Commission International, internationaal kwaliteitskeurmerk LECK Landelijk Expertisecentrum KindermishandelingMaterialiteitsmatrix Middel om visueel weer te geven welke onderwerpen voor een organisatie materieel

(belangrijk) zijn in de maatschappelijke impact van de organisatie. Op de horizontale as staat hoe belangrijk het onderwerp is voor de eigen organisatie. Op de verticale as staat hoe belangrijk stakeholders het onderwerp vinden.

Liquiditeit Vlottende activa gedeeld door kortlopende schulden en overlopende passivaMD schouw Management Development schouwMETC Medisch Ethische ToetsingscommissieNCOH Netherlands Center for One HealthNADP Nederlands Antibiotica Development Platform NFI Nederlands Forensisch InstituutNVAO Nederlands-Vlaamse Accreditatie OrganisatieNVIC Nationaal Vergiftigingen Informatie CentrumNWA Nationale WetenschapsagendaNWO Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk onderzoekOK OperatiekamerOK-centrum OperatiekamercentrumParticipatiewet De Participatiewet vervangt sinds 1 januari 2015 de Wet werk en bijstand (Wwb), de

Wet sociale werkvoorziening (WSW) en een groot deel van de Wet werk en arbeids-ondersteuning jonggehandicapten (Wajong). De wet is er om zoveel mogelijk mensen met of zonder arbeidsbeperking werk te laten vinden.

PI Principal Investigator PMC Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologiePositieve gezondheid In het concept van positieve gezondheid wordt gezondheid niet meer gezien als de

af- of aanwezigheid van ziekte, maar als het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren (geïntroduceerd door Machteld Huber).

Resultaatniveau Resultaat toerekenbaar aan het UMC Utrecht gedeeld door de totale bedrijfs-opbrengsten

RGS Registratiecommissie Geneeskundige SpecialistenROAZ Regionaal Overleg Acute ZorgRSO Research Support OfficeSEH Spoedeisende hulpSKION De Stichting Kinderoncologie NederlandSKO Seniorkwalificatie OnderwijsSolvabiliteit Groepsvermogen gedeeld door totaal activaSVP Programma Samen voor de Patiënt UU Universiteit UtrechtRAKU Regionaal Academisch Kankercentrum UtrechtVermogensniveau Totaal groepsvermogen gedeeld door de totale bedrijfsopbrengstenVOKK Vereniging Ouders, Kinderen en KankerWeerstandsniveau Totaal groepsvermogen vermeerderd met de voorzieningen, gedeeld door de

totale opbrengstenWNT Wet Normering TopinkomensWKZ Wilhelmina KinderziekenhuisWHW Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoekZIROP Ziekenhuis Rampen Opvangplan

12. GRI tabel

Deze is online beschikbaar.

JAARREKENING 2016

Universitair Medisch Centrum Utrecht

107

UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM UTRECHT

JAARREKENING 2016

INHOUDSOPGAVE

1. ALGEMEEN Pagina

1.1 Algemene gegevens 1101.2 Samenstelling Raad van Toezicht gedurende het verslagjaar 1111.3 Samenstelling Raad van Bestuur gedurende het verslagjaar 1121.4 Vaststellen en goedkeuring jaarrekening 112

2. GECONSOLIDEERDE JAARREKENING

2.1 Geconsolideerde balans per 31 december 2016 1142.2 Geconsolideerde resultatenrekening over 2016 1162.3 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 1172.4 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 1192.5 Toelichting geconsolideerde balans 1322.6 Verloopoverzicht immateriële vaste activa 1442.7 Verloopoverzichten materiële vaste activa 1452.8 Verloopoverzicht financiële vaste activa 1462.9 Overzicht van langlopende schulden 1472.10 Segmentering geconsolideerde resultatenrekening 1482.11 Toelichting geconsolideerde resultatenrekening 1522.12 Overige toelichtingen 156

157159

- Honorarium accountant 171- Transacties met verbonden partijen 171

3. ENKELVOUDIGE JAARREKENING

3.1 Enkelvoudige balans per 31 december 2016 1733.2 Enkelvoudige resultatenrekening over 2016 1753.3 Toelichting enkelvoudige balans 1763.4 Verloopoverzicht immateriële vaste activa 1843.5 Verloopoverzichten materiële vaste activa 1853.6 Verloopoverzicht financiële vaste activa 1863.7 Overzicht van langlopende schulden 1873.8 Toelichting enkelvoudige resultatenrekening 1883.9 Bestemming van het enkelvoudig resultaat 1913.10 Gebeurtenissen na balansdatum 1913.11 Vaststelling en goedkeuring door raad van toezicht en raad van bestuur 192

- Verantwoording bezoldiging bestuurders en toezichthouders- Verantwoording wet normering topfunctionarissen

108

4. OVERIGE GEGEVENS

4.1 Statutaire regeling resultaatbestemming 1944.2 Nevenvestigingen 1944.3 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 194

5. AANVULLENDE GEGEVENS EN SPECIFICATIES

5.1 Legitimering academische component 2005.2 Opleiding en onderwijs 2125.3 Begroting en verantwoording werkplaatsfunctie 215

109

1. ALGEMEEN

110

1. ALGEMEEN 1.1 Algemene gegevens Universitair Medisch Centrum Utrecht Heidelberglaan 100 Postbus 85500 3508 GA Utrecht Het UMC Utrecht is een publiekrechtelijke rechtspersoon op grond van de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW). Sinds 1991 bestaat een samenwerkings-verband met het Ministerie van Defensie. Op grond van artikel 10 van de samenwerkings-overeenkomst inzake het Centraal Militair Hospitaal (CMH) is de commandant van het CMH tevens lid van de Raad van Bestuur van het UMC Utrecht. Op 1 oktober 1997 is de Stichting ‘Het Wilhelmina Kinderziekenhuis’ gefuseerd met het toenmalige Academisch Ziekenhuis Utrecht. Op 2 maart 1998 is met de Universiteit Utrecht een gemeenschappelijk uitvoeringsorgaan ingesteld zoals bedoeld in artikel 12.22 WHW. Met ingang van 1 januari 2000 is eenheid van rechtspositie en werkgeverschap bereikt voor de medewerkers van de Faculteit Geneeskunde. 1.2 Samenstelling Raad van Toezicht gedurende het verslagjaar Voor een nadere toelichting op de mutaties gedurende het verslagjaar wordt verwezen naar het verslag van de Raad van Toezicht. Naam Functie Periode Dhr. J.G. van der Werf voorzitter lid vanaf 1 juli 2008, vanaf 1 april

2010 benoemd tot vice-voorzitter, herbenoemd vanaf 1 juli 2012, vanaf 1 juni 2013 benoemd tot voorzitter

Mevr.drs. C.E. Princen vice-voorzitter lid vanaf 1 maart 2014, vanaf 1 december 2016 benoemd tot vice-voorzitter.

Mevr. drs. A.M. Fentener van Vlissingen

vice-voorzitter lid tot 1 december 2016

Dr.ir . P.C.J. Leijh Lid lid vanaf 1 juni 2014 Dhr. L.A.M. van den Nieuwenhuijzen RA

Lid lid vanaf 1 juli 2012, herbenoemd vanaf 1 juli 2016

Mevr.prof.dr. M. de Visser lid lid vanaf 1 juli 2016 Prof.dr. G. van der Wal lid lid vanaf 1 juni 2013 Dhr.drs.ir. A. Kregting MBA lid lid vanaf 1 december 2016 Mw. prof.dr. S.P. Verloove-Vanhorick

lid lid tot 1 juli 2016

111

1.3 Samenstelling Raad van Bestuur gedurende het verslagjaar Naam Functie Periode Mw.prof.dr. M.M.E. Schneider

voorzitter

vanaf 1 november 2015

Prof.dr. F. Miedema decaan/ vice-voorzitter

vanaf 1 januari 2009

Mw.drs. M.H. van Velthuizen- Lormans

lid vanaf 15 oktober 2013

Kolonel A. Bek*

lid vanaf 1 juni 2012

*Als commandant van het Centraal Militair Hospitaal q.q. lid van de Raad van Bestuur. 1.4 Vaststelling en goedkeuring jaarrekening De jaarrekening 2016 is vastgesteld door de Raad van Bestuur op 23 mei 2017 en goedgekeurd door de Raad van Toezicht op 23 mei 2017.

112

2. GECONSOLIDEERDE JAARREKENING

113

2.1 GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2016na resultaatbestemming ( x € 1.000,-)

Activa

2016 2015

Vaste activapaginanummer

Immateriële vaste activa 132 3.537 2.473Materiële vaste activa 132 452.508 476.682Financiële vaste activa 133 20.575 20.136Totaal vaste activa 476.620 499.291

Vlottende activa

Voorraden 134 10.783 10.516Onderhanden werk DBC's 134 24.410 8.186 *Debiteuren en overige vorderingen 134 212.066 367.329 *Liquide middelen 135 284.812 166.801Totaal vlottende activa 532.071 552.832

Totaal activa 1.008.691 1.052.123

* presentatiewijziging voor vergelijkingsdoeleinden

114

Passiva

2016 2015

Groepsvermogenpaginanummer

Kapitaal 136 1 1Bestemmingsreserves 136 112.739 102.773Bestemmingsfondsen 137 26.743 23.490Overige reserves 137 191.648 176.016

Totaal eigen vermogen 331.131 302.280Aandeel derden in groepsvermogen 137 4.581 4.284

Totaal groepsvermogen 335.712 306.564

Voorzieningen 138 117.039 120.613

Langlopende schulden 139 176.881 188.944

140 42.216 52.808 *Schulden uit hoofde van bekostiging 140 0 3.301Overige kortlopende schulden en over- 140

lopende passiva 336.843 379.893 *

Totaal passiva 1.008.691 1.052.123


Kortlopende schulden en overlopende passivaTe verrekenen overfinanciering uit hoofde van DBC's/DBC zorgproducten

115

2.2 GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2016(x € 1.000,-)

2016 2015

Bedrijfsopbrengstenpagina

nummer

Opbrengsten zorgprestaties 152 756.937 738.270Subsidieopbrengsten 153 181.068 171.103Overige bedrijfsopbrengsten 153 244.995 211.892

Som der bedrijfsopbrengsten 1.183.000 1.121.265

Bedrijfskosten

Personeelskosten 154 693.825 649.315Afschrijvingen immateriële en materiële vaste activa 155 53.098 58.868Overige bedrijfskosten 155 402.338 365.387

Som der bedrijfskosten 1.149.261 1.073.570

Bedrijfsresultaat 33.739 47.695

Financiële baten 155 742 508Financiële lasten 155 -3.915 -18.477Effecten -229 0Deelnemingen -553 396

Groepsresultaat uit gewone bedrijfsvoering 29.784 30.122

Buitengewone baten en lasten 0 0

Groepsresultaat 29.784 30.122

Aandeel derden in groepsresultaat 137 -554 -3.221

Resultaat toerekenbaar aanUMC Utrecht 29.230 26.901

Resultaat bestemming

Mutatie bestemde reserves 136 9.966 -364

Mutatie niet bestemde reserves 19.264 27.265

116

2.3 GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT (x € 1.000,-)

2016 2015

Kasstroom uit operationele activiteitenpagina

nummer

Bedrijfsresultaat 116 33.739 47.695

Aanpassingen voor:- afschrijvingen 132 56.768 63.397- herwaarderingen/waardeverminderingen 133 366 61- mutaties voorzieningen 138 -3.574 -12.000

53.560 51.458Veranderingen werkkapitaal:- voorraden 134 -267 351- onderhanden werk DBC's/DBC zorgproducten 134 -16.224 29.076- vorderingen 134 155.263 -139.326- financieringsverschil 0 0- transitieregeling 0 -18.084- kortlopende schulden 140 -56.943 3.969 (exclusief schulden aan kredietinstellingen)

81.829 -124.014

Kasstroom uit bedrijfsoperaties 169.128 -24.861

Ontvangen interest 155 742 508Betaalde interest 155 -3.915 -18.477Effecten -229Resultaat deelnemingen 116 -553 396Aandeel derden 137 -554 -3.221

-4.509 -20.794

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten 164.619 -45.655

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Investeringen in vaste activa 132 -41.579 -61.494Investeringen in deelnemingen 133 -308 -193Mutatie aandeel derden in groepsvermogen 137 297 -230Directe vermogensmutatie 137 -377 13Overige mutaties uit investeringsactiviteiten 132 7.424 666

Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten -34.543 -61.238

117

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Mutatie schulden aan kredietinstellingen 140 0 0Mutatie langlopende leningen 139 -9.443 -9.760Investeringssubsidie 139 ‐2.620 ‐4.773

Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten -12.063 -14.533

Afronding -2

Mutatie geldmiddelen 118.011 -121.426

118

2.4 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 2.4.1 Algemeen Algemene gegevens UMC Utrecht is statutair (en feitelijk) gevestigd te Utrecht, op het adres Heidelberglaan 100, en is geregistreerd onder KvK-nummer 30244197. Tot de activiteiten van het UMC behoren patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek. Verslaggevingsperiode Deze jaarrekening heeft betrekking op het boekjaar 2016, dat is geëindigd op balansdatum 31 december 2016. Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi, de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving RJ 655, Titel 9 BW2 en de bepalingen van en krachtens de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en het resultaat zijn gebaseerd op historische kosten, tenzij anders vermeld in de verdere grondslagen. Continuïteitsveronderstelling Deze jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling. Vergelijkende cijfers De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. De cijfers voor 2015 zijn, waar nodig, geherrubriceerd om vergelijkbaarheid met 2016 mogelijk te maken. Deze herrubriceringen betreffen (1) een saldering van kortlopende activa en kortlopende passiva ten aanzien van lopende 3e en 4e geldstroomprojecten. Deze saldering heeft in de vergelijkende cijfers 2015 een balansverkorting tot gevolg gehad van circa 25 miljoen euro (2) de verwachte overproductie (producten boven de plafondafspraken met zorgverzekeraars) is separaat zichtbaar gemaakt en niet gesaldeerd met het onderhanden werk DBC’s. Stelselwijziging Er is in de jaarrekening 2016 geen stelselwijziging toegepast. Gebruik van schattingen De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van

119

schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. In de totstandkoming van de zorgopbrengsten worden schattingen opgenomen voor het verwachte eindproduct. Dit kan leiden tot eventuele effecten op overschrijding van de contractafspraken met zorgverzekeraars en kan effect hebben op de hoogte van het gereedheidspercentage en daarmee op het onderhanden werk positie en de overfinanciering. Consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening zijn opgenomen de financiële gegevens van het UMC Utrecht en haar groepsmaatschappijen, evenals haar deelname in joint-ventures. De in de consolidatie betrokken entiteiten (onderverdeeld naar kapitaal- en zeggenschapsbelangen) zijn de volgende: Entiteiten Kapitaalbelangen UMC Utrecht Holding B.V., Utrecht (kernactiviteit: houdstermaatschappij)

100%

Zeggenschapsbelangen Prof. Fritz Redlschool voor langdurig zieke kinderen, Soest (kernactiviteit: het geven van speciaal onderwijs aan langdurig zieke kinderen die in behandeling zijn bij het UMC Utrecht of in enig ander ziekenhuis)

100%

Stichting Universitair Verloskundig Centrum, Utrecht (kernactiviteit: het verlenen van verloskundige zorg)

100%

Stichting Leidsche Rijn Julius Gezondheidscentra, Utrecht (kernactiviteit: faciliteren van een geïntegreerd zorgaanbod, en het ontwikkelen van wetenschappelijk kennis op het gebied van eerste lijnzorg).

66,67%

De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie betrokken rechtspersonen en vennootschappen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. Belangen van derden in het vermogen en in het resultaat van groepsmaatschappijen zijn afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. De resultaten van nieuw verworven deelnemingen worden vanaf het moment van opneming in de groep in de geconsolideerde resultatenrekening verantwoord. Op 1 januari 2016 zijn UMC Utrecht Holding B.V. en UMC Utrecht Participaties B.V. gefuseerd en verder gegaan als UMC Utrecht Holding B.V. Per 1 juli 2017 is Stichting

120

Huisvesting Personeel UMC Utrecht geliquideerd en zijn de activiteiten van de stichting overgegaan naar het UMC Utrecht. Deze overname van activiteiten, activa en passiva heeft bij het UMC Utrecht in de enkelvoudige jaarrekening geleid tot een rechtstreekse vermogensmutatie van circa € 2,9 miljoen. 2.4.2. Grondslagen van waardering van activa en passiva Activa en passiva Activa en passiva worden tegen nominale waarde opgenomen, tenzij anders vermeld in de verdere grondslagen. Toelichtingen op posten in de balans, resultatenrekening en kasstroomoverzicht zijn in de jaarrekening genummerd. Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar het UMC Utrecht zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een in de balans opgenomen actief of verplichting blijft op de balans, als een transactie met betrekking tot het actief of de verplichting niet leidt tot een belangrijke verandering in de economische realiteit met betrekking tot het actief of de verplichting. Een actief of verplichting wordt niet langer in de balans opgenomen als een transactie ertoe leidt dat alle of nagenoeg alle rechten op economische en alle of nagenoeg alle risico's met betrekking tot het actief of de verplichting aan een derde zijn overgedragen. Verder wordt een actief of een verplichting niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip dat niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en of betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde. Grondslagen van valuta-omrekening De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro's, wat ook de functionele valuta is van het UMC Utrecht is. Alle bedragen zijn gepresenteerd en toegelicht in euro’s (× 1.000). Bezittingen en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de valutakoers per balansdatum. De verschillen die verband houden met wijzigingen van wisselkoersen worden in de resultatenrekening verwerkt. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa omvat aangeschafte software en wordt geactiveerd tegen verkrijgingsprijs en afgeschreven over de geschatte economische levensduur. Het immaterieel vast actief wordt afgeschreven in drie jaar. Materiële vaste activa Instellingen voor medisch specialistische zorg die in meerderheid worden gefinancierd door integrale tarieven dienen voor immateriële en materiële vaste activa de algemene Verslaggevingsregels van Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving te volgen.

121

De WTZi/WMG-gefinancierde materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen aanschaffing- of vervaardigingkosten, tot een maximum van de goedgekeurde investering, onder aftrek van lineaire afschrijvingen. De bebouwde terreinen zijn in de post gebouwen verwerkt. De overige terreinen zijn ‘om niet’ verkregen. De overige materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschaffing- of vervaardiging-kosten verminderd met een lineaire afschrijving gebaseerd op de verwachte economische levensduur, of tegen een lagere bedrijfswaarde. De gehanteerde afschrijvingspercentages zijn vermeld in het verloopoverzicht van de materiële vaste activa. Voor apparatuur wordt een activeringsgrens van € 10.000 aangehouden. Voor de kosten van periodiek groot onderhoud wordt een voorziening gevormd. Deze voorziening is opgenomen onder de voorzieningen aan de passiefzijde van de balans. De uitgaven voor groot onderhoud worden ten laste gebracht van deze voorziening. Bijzondere waardeverminderingen Vaste activa met een lange levensduur worden beoordeeld op bijzondere waardeverminderingen wanneer wijzigingen of omstandigheden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden. Als dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief geschat. De realiseerbare waarde is de hoogste van de bedrijfswaarde en de opbrengstwaarde. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te vergelijken met de opbrengstwaarde of de bedrijfswaarde zijnde de geschatte contante waarde van de toekomstige netto kasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte contante waarde van de toekomstige kasstromen, worden bijzondere waardeverminderingen verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde. De opbrengstwaarde is gebaseerd op de geschatte verkoopprijs minus de geschatte kosten welke nodig zijn om de verkoop te realiseren. Het UMC Utrecht heeft ultimo 2016 een bedrijfswaardeberekening opgesteld. In deze berekening is via de zogenaamde discounted cashflow benadering berekend hoe de toekomstige cashflows zich verhouden tot de waardering van de aanwezige activa. De uitkomst van deze bedrijfswaardeberekening leidt tot de conclusie dat over 2016 geen afwaardering van de activa hoeft plaats te vinden. Financiële vaste activa De tot de financiële vaste activa behorende - niet geconsolideerde - deelnemingen waarop vanuit de groep invloed van betekenis op het financiële en zakelijke beleid wordt uitgeoefend zijn gewaardeerd op het aandeel in de nettovermogenswaarde, bepaald volgens de grondslagen zoals vermeld in deze jaarrekening. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij het kunnen uitbrengen van 20% of meer van de stemrechten.

122

Niet geconsolideerde deelnemingen waarop geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend zijn gewaardeerd op verkrijgingprijs, onder aftrek van noodzakelijke waardeverminderingen. De overige financiële vaste activa, met uitzondering van effecten, worden gewaardeerd op nominale waarde, verminderd met een eventuele voorziening voor oninbaarheid. Effecten worden gewaardeerd tegen verkrijgingspijs of lagere marktwaarde. Voorraden De voorraden zijn gewaardeerd tegen voortschrijdende gemiddelde inkoopwaarden. Indien daartoe aanleiding bestaat, is een voorziening voor incourantheid in mindering gebracht. (Afgeleide) Financiële instrumenten Financiële instrumenten omvatten handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten. Deze instrumenten worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Financiële instrumenten omvatten tevens in contracten besloten afgeleide financiële instrumenten (derivaten). Deze worden door de instelling gescheiden van het basiscontract en apart verantwoord indien; - de economische kenmerken en risico's van het basiscontract het daarin besloten derivaat

niet nauw verwant zijn en; - indien een apart instrument met dezelfde voorwaarden als het in het contract besloten

derivaat aan de definitie van een derivaat zou voldoen en; - het gecombineerde instrument niet wordt gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking

van waardeveranderingen in de resultatenrekening. Financiële instrumenten, inclusief de van de basiscontracten gescheiden afgeleide financiële instrumenten, worden bij de eerste opname verwerkt tegen reële waarde. Indien instrumenten niet zijn gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de resultatenrekening maken eventuele direct toerekenbare transactiekosten deel uit van de eerste waardering. In contracten besloten financiële instrumenten die niet worden gescheiden van het basiscontract, worden verwerkt in overeenstemming met het basiscontract. Het UMC Utrecht heeft geen afgeleide financiële instrumenten (derivaten). Financiële instrumenten Het UMC Utrecht maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten die de instelling blootstellen aan markt- en/of kredietrisico’s. Deze betreffen financiële instrumenten die in de balans zijn opgenomen. De instelling handelt niet in financiële derivaten en heeft procedures en gedragslijnen om de omvang van het kredietrisico bij elke tegenpartij of markt te beperken. Bij het niet nakomen door een tegenpartij van aan de instellingen verschuldigde betalingen blijven eventuele daaruit voortvloeiende verliezen beperkt tot de marktwaarde van de desbetreffende instrumenten. De contractwaarde of fictieve hoofdsommen van de financiële instrumenten zijn slechts een

123

indicatie van de mate waarin van dergelijke financiële instrumenten gebruik wordt gemaakt en niet van het bedrag van de krediet- of marktrisico’s. Kredietrisico De vorderingen uit hoofde van handelsdebiteuren zijn geconcentreerd bij zorgverzekeraars. Het kredietrisico is beperkt. De vorderingen zijn bovendien gedekt door financiering van het onderhanden werk. Renterisico en kasstroomrisico Het renterisico is beperkt tot eventuele veranderingen in de marktwaarde van opgenomen en uitgegeven leningen. Bij deze leningen is sprake van een vast rentepercentage over de gehele looptijd. De leningen worden aangehouden tot het einde van de looptijd. De instelling heeft derhalve als beleid om geen afgeleide financiële instrumenten te gebruiken om (tussentijdse) rentefluctuaties te beheersen. Reële waarde De reële waarde van de meeste in de balans verantwoorde financiële instrumenten, waaronder vorderingen, effecten, liquide middelen en kortlopende schulden, benadert de boekwaarde ervan. Onderhanden werk uit hoofde van DBC’s/DBC-zorgproducten Bij het bepalen van het onderhanden werk is, daar waar mogelijk, onderscheid gemaakt tussen de DBC’s en zorgproducten uit het A-segment en B-segment. De waardering van het onderhanden werk is inclusief kapitaallasten en honorarium. De DBC’s en zorgproducten uit het A-segment zijn gewaardeerd tegen de vastgestelde tarieven. De DBC’s en zorgproducten uit het B-segment zijn gewaardeerd tegen de verkoopprijzen zoals overeengekomen met individuele zorgverzekeraars. De niet gekoppelde verrichtingen zijn gewaardeerd tegen kostprijs. De productie van het onderhanden werk is bepaald door de openstaande verrichtingen te koppelen aan de DBC's / DBC-zorgproducten die ultimo boekjaar openstonden. Op het onderhanden werk worden de voorschotten die ontvangen zijn van verzekeraars in mindering gebracht. De waardering voor het onderhanden werk voor de GGZ is bepaald conform het landelijke protocol omzet DBC’s GGZ. Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd op nominale waarde, rekening houdend met mogelijke oninbaarheid. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

124

Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan en die het gevolg zijn van een gebeurtenis uit het verleden, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen. Wanneer verplichtingen naar verwachting door een derde zullen worden vergoed, wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting. Per individuele voorziening dient een toelichting van de grondslagen voor waardering te worden opgenomen, bijvoorbeeld: Voorziening groot onderhoud De voorziening voor groot onderhoud is gevormd ter financiering van de verwachte kosten inzake groot onderhoud aan de gebouwen gebaseerd op een meerjaren onderhoudsplan. De voorziening is bepaald tegen nominale waarde. Regulier onderhoud wordt direct ten laste van de resultatenrekening gebracht. Voorziening seniorenregeling Voor de medewerkers is in de CAO Academische Ziekenhuizen een seniorenregeling opgenomen. De voorziening voor toekomstige verplichtingen uit de seniorenregeling is opgesteld met toepassing van actuariële methoden. Voorziening wachtgelden en gedeeltelijke arbeidsgeschiktheid Het UMC Utrecht is voor de wachtgelden en de regeling werkhervatting gedeeltelijke arbeidsgeschiktheid eigen risicodrager. Deze voorzieningen hebben betrekking op toekomstige verplichtingen uit hoofde van genoemde regelingen. De voorzieningen zijn berekend volgens de statische methode. Het bedrag van de voorziening wordt bepaald op basis van kennis en verwachtingen over hoogte en duur van per balansdatum lopende betalingsverplichtingen. De voorzieningen worden aangehouden op het niveau van de contante waarde van de verplichtingen. Voorziening personeel overig De voorziening personeel overig heeft betrekking op reserveringen met betrekking tot verplichtingen betreffende ambtsjubilea en overlijdensuitkeringen, en wordt opgesteld met toepassing van actuariële methoden. De voorziening wordt aangehouden op het niveau van de nominale waarde van de verplichtingen. Voorziening persoonlijk budget De voorziening persoonlijk budget heeft betrekking op aanspraken zoals deze voortvloeien uit de CAO Academische Ziekenhuizen inzake de toegekende persoonlijke budgetten. De voorziening wordt aangehouden op het niveau van de nominale waarde van de verplichtingen. Voor de overige voorzieningen geldt dat deze worden gevormd indien sprake is van een in rechte afdwingbare verplichting of een feitelijke verplichting.

125

Schulden Onder de langlopende schulden worden schulden opgenomen met een resterende looptijd van meer dan één jaar. De kortlopende schulden hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar. De schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs (nominale waarde). De aflossingsverplichtingen voor het komend jaar van de langlopende schulden worden opgenomen onder kortlopende schulden. Investeringssubsidies De egalisatierekening à fonds perdu gefinancierde activa, dit betreft door het Rijk à fonds perdu ter beschikking gestelde middelen ten behoeve van financiering van tot 1 januari 1988 aangeschafte materiële vaste activa, is per 1 januari 2008 aangemerkt als investeringssubsidie en als afzonderlijke post opgenomen onder de langlopende schulden. De investeringssubsidie valt onder de post afschrijvingen vrij ten gunste van het resultaat conform de afschrijvingen van het desbetreffende activa. Ook overige door het UMC Utrecht ontvangen investeringssubsidies zijn hier opgenomen. Overige activa en passiva Alle overige posten in de balans zijn gewaardeerd op de nominale waarde. 2.4.3. Grondslagen van resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en de lasten over het verslagjaar, met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderingsgrondslagen. Baten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verlichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Baten worden verantwoord in het jaar waarin de baten zijn gerealiseerd. Lasten worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. De overige baten en lasten worden toegerekend aan de verslagperiode waarop deze betrekking hebben. De kosten zijn bepaald met inachtneming van de vermelde grondslagen van waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden verantwoord in de periode dat prestaties zijn geleverd; verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. Baten (waaronder nagekomen budgetaanpassingen) en lasten uit voorgaande jaren die in dit boekjaar zijn geconstateerd, worden aan dit boekjaar toegerekend.

126

Opbrengsten Opbrengsten uit het verlenen van diensten worden in de winst-en-verliesrekening verwerkt wanneer het bedrag van de opbrengsten op betrouwbare wijze kan worden bepaald, de inning van de te ontvangen vergoeding waarschijnlijk is, de mate waarin de dienstverlening op balansdatum is verricht betrouwbaar kan worden bepaald en de reeds gemaakte kosten en de kosten die (mogelijk) nog moeten worden gemaakt om de dienstverlening te voltooien op betrouwbare wijze kunnen worden bepaald. De omzet van de DBC’s en zorgproducten zijn verantwoord conform de richtlijnen van de NZa. Daar waar van toepassing is zo goed mogelijk de handreikingen omzetverantwoording toegepast. Onder de baten is tevens opgenomen de door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen vastgestelde Rijksbijdrage en de bijdrage van de Universiteit Utrecht betreffende de Faculteit Geneeskunde. De overige opbrengsten zijn gebaseerd op aan derden gefactureerde of doorberekende bedragen voor geleverde goederen en diensten, onder aftrek van omzetbelasting en kortingen. Personele kosten Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de resultatenrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers respectievelijk de belastingautoriteit. Afschrijvingen De afschrijvingen geschieden tijdsevenredig op basis van door tariefbepalende instanties voorgeschreven percentages, dan wel de verwachte economische levensduur. Op aanschaffingen in het verslagjaar wordt naar tijdsgelang afgeschreven, tenzij door tariefbepalende instanties anders is voorgeschreven. Pensioenen Het UMC Utrecht heeft voor haar werknemers een toegezegde pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat is gebaseerd op het gemiddeld verdiende loon berekend over de jaren dat de werknemer pensioen heeft opgebouwd bij het UMC Utrecht. De verplichtingen, welke voortvloeien uit deze rechten van haar personeel, zijn ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds ABP. Het UMC Utrecht betaalt hiervoor premies waarvan 70% door de werkgever wordt betaald en 30% door de werknemer. De pensioenrechten worden jaarlijks geïndexeerd, indien en voor zover de dekkingsgraad van het pensioenfonds (het vermogen van het pensioenfonds gedeeld door haar financiële verplichtingen) dit toelaat. Het UMC Utrecht heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het pensioenfonds, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. Het UMC Utrecht heeft daarom alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord.

127

Financiële baten en lasten De financiële baten en lasten betreffen van derden en groepsmaatschappijen ontvangen (te ontvangen) en aan derden en groepsmaatschappijen betaalde (te betalen) interest. Tevens is hieronder opgenomen het aandeel van de stichting in het resultaat van de op nettovermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen danwel ontvangen dividenden van deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend en waardeveranderingen van financiële vaste activa en effecten. Overheidssubsidies Overheidssubsidies worden aanvankelijk in de balans opgenomen als vooruitontvangen baten zodra er redelijke zekerheid bestaat dat zij zullen worden ontvangen en dat de groep zal voldoen aan de daaraan verbonden voorwaarden. Subsidies ter compensatie van door de groep gemaakte kosten worden systematisch als opbrengsten in de winst-en-verliesrekening opgenomen in dezelfde periode als die waarin de kosten worden gemaakt. Subsidies ter compensatie van de groep voor de kosten van een actief worden systematisch in de winst-en-verliesrekening opgenomen gedurende de gebruiksduur van het actief. Belastingen Belastingen omvatten de over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare belastingen en latente belastingen. De belastingen worden in de resultatenrekening opgenomen, behoudens voor zover deze betrekking hebben op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen, in welk geval de belasting in het eigen vermogen wordt verwerkt. Overige bepalingen De rechten en verplichtingen uit hoofde van meerjarige financiële contracten, zoals huur en lease, worden niet in de balans opgenomen. De lasten die hieruit voortkomen zijn verantwoord onder de bedrijfskosten. In de resultatenrekening zijn de baten en lasten van de tweede, derde en vierde geldstroomprojecten integraal opgenomen. 2.4.4. Grondslagen van segmentering In de jaarrekening wordt zoals aanbevolen in de Richtlijn Zorginstellingen een segmentatie van de resultatenrekening gemaakt. Voor de indeling van de geconsolideerde resultatenrekening naar segmenten is de volgende indeling gehanteerd: ♦ Patiëntenzorg, Onderwijs en Onderzoek Collectief Gefinancierd. ♦ Tweede, derde en vierde geldstroom. ♦ Overige activiteiten. Het segment ‘Patiëntenzorg, Onderwijs en Onderzoek Collectief Gefinancierd’ bevat de door middel van de Rijksbijdrage en de gefinancierde activiteiten in het kader van patiëntenzorg alsmede de werkplaatsfunctie. Dit segment bevat ook de kosten en opbrengsten verbonden aan de activiteiten van de Faculteit Geneeskunde van de Universiteit Utrecht.

128

Het segment ‘Tweede, derde en vierde geldstroom’ bevat de direct toerekenbare kosten en opbrengsten verbonden aan deze onderzoeksprojecten. Het segment ‘Overige activiteiten’ bevat de financiële gegevens van de entiteiten zoals genoemd in de grondslagen van de consolidatie. 2.4.5 Grondslagen voor het opstellen van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode. Betalingen die voortvloeien uit langlopende leningen worden voor het gedeelte dat betrekking heeft op rente opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten en voor het gedeelte dat betrekking heeft op aflossingen opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. De mutatie geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de mutatie van het saldo liquide middelen, indien van toepassing verminderd met de mutatie in de kortlopende schulden aan kredietinstellingen. 2.4.6 Specifieke aandachtspunten jaarrekening 2016 medisch specialistische zorg Inleiding De landelijke onzekerheden met betrekking tot de omzetverantwoording voor instellingen voor medisch specialistische zorg (ziekenhuizen, UMC’s en ZBC’s) zijn de afgelopen jaren verder verminderd. Sinds 2012 is sprake van landelijke onzekerheden rondom de omzetverantwoording. In 2014 zijn de risico’s sterk afgenomen met de invoering van de uitkomsten van het expertonderzoek naar de omzetverantwoording 2012 en 2013 en de vaststelling van transitiebedragen. In 2015 en 2016 zijn de risico’s verder verminderd. De resterende in de jaarrekening 2016 van toepassing zijnde (landelijke) aandachtspunten voor het UMC Utrecht hebben betrekking op: 1. Het uitvoeren van de rechtmatigheidscontroles MSZ 2016 en GGZ/PAAZ 2016 en 2015. 2. Toerekening van de contractafspraken met de zorgverzekeraars op schadejaar 2016 aan het boekjaar 2016. 3. De finale afrekening van schadelastjaren 2013, 2014 en 2015 met zorgverzekeraars. Bij de omzetbepaling van de DBC zorgproducten en overige zorgproducten heeft het UMC Utrecht de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling gehanteerd zoals opgenomen in de grondslagen zoals uiteengezet in de navolgende paragrafen. Hierbij zijn de uitkomsten van het aanvullend omzetonderzoek 2016 meegenomen en is de “Handreiking Rechtmatigheids-onderzoek 2016 Medisch Specialistische Zorg” gevolgd. Wij merken op dat het UMC Utrecht over de uitkomsten van het zelfonderzoek 2015 finale overeenstemming heeft bereikt met de zorgverzekeraars. De uitkomsten hiervan zijn verwerkt in deze jaarrekening. Dit heeft niet geleid tot materiële wijzigingen ten opzichte van de in de jaarrekening 2015 opgenomen nuanceringen. Over de uitkomsten van het zelfonderzoek GGZ 2014 is in belangrijke mate overeenstemming bereikt. Een eventueel restrisico vanuit het GGZ zelfonderzoek is minimaal (kleiner dan € 0,1 miljoen) en kan geheel verrekend worden met gerealiseerde overfinanciering voor schadelastjaar 2014.

129

Toelichting (landelijke) onzekerheden jaarrekening 2016 De van toepassing zijnde (landelijke) aandachtspunten in de jaarrekening 2016 zijn (inclusief de status hiervan) hierna toegelicht: 1. Rechtmatigheidscontroles MSZ 2016 en GGZ/PAAZ 2016 en 2015 De NFU, NVZ en ZN hebben een Handreiking Rechtmatigheidsonderzoek MSZ 2016 gepubliceerd. Door de NZa is niet bevestigd dat deze handreiking in overeenstemming is met publiekrechtelijke regelgeving, waarmee een inherent risico blijft bestaan. Deze rechtmatigheidscontroles worden beoordeeld door de representerende zorgverzekeraars. Op basis van dit oordeel zullen alle verzekeraars gezamenlijk over de rechtmatigheid van de facturatie 2016 concluderen. De instelling heeft, voor de jaarrekening deels op basis van een risicoanalyse, onderzoek verricht naar de risico’s die voor het UMC Utrecht materieel zijn. In deze risicoanalyse zijn de uitkomsten van eerder uitgevoerde aanvullende omzetonderzoeken en beschikbare overige in- en externe controles betrokken. Ook is een inschatting gemaakt van de DCM-controles over 2015 resp. 2016 op basis van eigen tooling. Daarnaast is het UMC Utrecht bezig om op basis van deze handreiking het onderzoek inzake 2016 af te ronden. De voorlopige uitkomsten zijn betrokken bij het opstellen van deze jaarrekening en het inschatten van de risico’s die voortvloeien uit geconstateerde onjuiste registraties en/of declaraties, rekening houdende met de contractafspraken met zorgverzekeraars. Naar verwachting volgt in het najaar 2017 uitsluitsel over dit onderzoek. Dit kan naar verwachting van de raad van bestuur van het UMC Utrecht leiden tot niet-materiële, nagekomen baten of lasten. Waar nodig heeft het UMC Utrecht nuanceringen geboekt. Doelmatigheidscontroles over 2016 zullen door de zorgverzekeraars nog uitgevoerd (kunnen) worden. Het UMC Utrecht gaat er van uit dat dit geen financieel effect met terugwerkende kracht heeft, mede omdat in de afgelopen jaren sprake is geweest van een hoge overfinanciering door zorgverzekeraars. De NZa heeft in het landelijk overleg echter niet bevestigd dat dit een terechte aanname is, dus deze onzekerheid blijft vooralsnog bestaan. Privaatrechtelijk heeft het UMC Utrecht geen afspraken terzake gemaakt met zorgverzekeraars, anders dan verwerking van de aandachtspunten zoals opgenomen in het landelijke omzetonderzoek en het bepalen van de toekomstige handelswijze op nieuwe doelmatigheidsaspecten. Ten aanzien van de rechtmatigheidscontroles voor de GGZ heeft over 2014 een zelfonderzoek plaatsgevonden. De opzet en inhoud van het zelfonderzoek 2015 en 2016 is landelijk nog niet bekend. Het UMC Utrecht verwacht voorzichtigheidshalve dat de uitkomsten uit het zelfonderzoek 2014 ook gelden voor de jaren 2015 en 2016. Met dit risico is dan ook rekening gehouden bij het opstellen van de jaarrekening 2016. De uit de genoemde werkzaamheden en controles voortvloeiende beste inschatting van het financieel effect op de omzet en daarmee samenhangende posten is verwerkt in deze jaarrekening. 2. Toerekening van de contractafspraken met de zorgverzekeraars op schadejaar 2016 aan het boekjaar 2016 Het UMC Utrecht heeft met de zorgverzekeraars voor 2016 schadelastafspraken op basis van plafondafspraken gemaakt. Toerekening van de schadelastafspraken aan het boekjaar 2016

130

heeft plaatsgevonden op basis van een beste schatting van het voortgangspercentage ultimo 2016, in lijn met de Handreiking omzetverantwoording, rekening houdend met de verwachte effecten van het rechtmatigheidsonderzoek 2016. Deze correcties zijn conform de Handreiking omzetverantwoording op de omzet 2016 in mindering gebracht en waar nodig verwerkt in de waardering van het onderhanden werk ultimo 2016. De uiteindelijke uitkomsten zullen later blijken uit de afrekeningen met zorgverzekeraars. In deze jaarrekening is de beste inschatting van het financieel effect op de omzet en daarmee samenhangende posten verwerkt. 3. De finale afrekening van schadelastjaren 2013, 2014 en 2015 met zorgverzekeraars Afgelopen periode is het schadelastjaar 2012 afgerekend met de zorgverzekeraars. Echter, dit betekent niet dat geen risico’s meer spelen ten aanzien van 2012. Als gevolg van enkele rechtmatigheidspunten is in de jaarrekening nog een voorziening opgenomen ter dekking van mogelijke financiële risico’s die hieruit kunnen voortvloeien. Schadelastjaar 2013 is nagenoeg afgerond. Omdat de afrekening van schadelastjaren als gevolg van meerdere aspecten een complex traject is, vraagt de finale afrekening zowel voor het UMC Utrecht als voor de zorgverzekeraars in bepaalde mate nadere analyse en is de doorlooptijd van de finale afrekening relatief lang. Verwacht wordt dat de finale afrekening van schadelastjaren 2013 en 2014 in 2017 zal plaatsvinden. In de jaarrekening is de beste inschatting opgenomen van de schuld/vorderingspositie met de zorgverzekeraars voor de schadelastjaren 2013, 2014 en 2015. Nadere analyse kan leiden tot een andere vaststelling van het finaal met elkaar af te rekenen bedrag per schadelastjaar per zorgverzekeraar. Conclusie raad van bestuur De raad van bestuur heeft ten behoeve van de bepaling van het resultaat en de financiële positie de best mogelijke schattingen gemaakt op basis van de beschikbare informatie, onder andere met betrekking tot bovenstaande aspecten van de omzetverantwoording. De raad van bestuur is van mening dat, met voornoemde toelichting, de jaarrekening het vereiste inzicht geeft in het resultaat en de financiële positie van het UMC Utrecht op basis van de ons nu bekende feiten en omstandigheden.

131

2.5 TOELICHTING GECONSOLIDEERDE BALANS

Immateriële vaste activa 2016 2015

Software 3.424 2.295Goodwill 113 178

Totaal immateriële vaste activa 3.537 2.473

Boekwaarde per 1 januari 2016 2.473Investeringen verslagjaar 2.964Afschrijvingen verslagjaar -1.872Desinvesteringen -28

Boekwaarde per 31 december 2016 3.537

2016 2015

De specificatie is als volgt:

342.705 345.70932.256 37.34377.244 76.129

303 17.501

452.508 476.682

476.68238.615

-54.896Desinvesteringen -7.893

452.508

(x € 1.000,-)

Materiële vaste activa

Totaal materiële vaste activa

Boekwaarde per 1 januari 2016

Andere vaste bedrijfsmiddelen

Het verloop van de immateriële vaste activa is als volgt:

Voor een nadere toelichting op de immateriële vaste activa wordt verwezen naar het verloopoverzichtzoals dat is opgenomen onder 2.6.

Materiële vaste activa in uitvoering

Machines en installatiesBedrijfsgebouwen en terreinen

Investeringen verslagjaar

Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt:

Boekwaarde per 31 december 2016

Afschrijvingen verslagjaar

Voor een nadere toelichting op de materiële vaste activa wordt verwezen naar het verloopoverzicht enhet overzicht van projecten zoals dat is opgenomen onder 2.7.

132

2016 2015

0 0Overige deelnemingen 869 687Effecten 3.692 3.703

16.014 15.746

20.575 20.136

20.1361.947

Kapitaalstortingen/restituties 309Aandeel in het resultaat van deelnemingen 57Ontvangen dividend -24

-1.324Vergoeding afschrijving OC&W -160Herwaarderingen/waardeverminderingen -366

20.575

Overige vorderingen

Financiële vaste activa

Deelnemingen in groepsmaatschappijen


Toelichting financiële vaste activa

Totaal financiële vaste activa

Boekwaarde per 1 januari 2016

Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt:

Desinvesteringen/aflossing leningen

Boekwaarde per 31 december 2016

De post effecten betreft de UMC Holding B.V. m.b.t.: ArthroSave Brain Carta Holding B.V., BrainScience Tools B.V., BrainCarta Holding B.V., Cart-tech B.V., Cavadis B.V., Crossbeta BiosciencesB.V., Encare Biotech B.V., Gadeta Founders, Genome Diagnostics B.V., KimerDx B.V., Milabs B.V.,Mucosis B.V., Oogkliniek De Bilt B.V., Prothix B.V., Rabo Pre-Seed Fonds B.V., Thuja Capital HCFund I B.V. en Thuja Capital HC Fund II B.V.

De overige deelnemingen betreft de deelneming van UMC Utrecht Holding B.V. in Bergman VZBilthoven B.V., Brain Science Tools B.V., BrainCarta Holding B.V., Cart-tech B.V., Cavadis B.V.,Crossbeta Biosciences B.V.,Encare Biotech B.V., Gadeta Founders B.V., Genome Diagnostics B.V.,KimerDX B.V., Milabs B.V., Mucosis B.V., Oogkliniek De Bilt B.V., Prothix B.V., Rabo Pre-SeedFonds B.V., Thuja Capital HC Fund I B.V., Thuja Capital HC Fund II B.V., Upact, Utrecht Inc. B.V.en Utrecht Inc. C.V. en Julius Clinical Research B.V. in Salvius Legal B.V. en Julius ClinicalInternational B.V.

De overige vorderingen hebben betrekking op: de in toekomstige jaren nog te ontvangenafschrijvingsvergoedingen voor voormalige immateriële vaste activa, vorderingen vanuit UMC UtrechtHolding B.V. op Crossbeta Biosciences B.V., Gradeta Founders B.V., GenDX B.V., KimerDx B.V.,Mucosis B.V., Prothix B.V., evenals vorderingen vanuit Gezondheidscentrum Leidsche Rijn in A.Bilgic.

Investeringen/verstrekte leningen

133

2016 2015

Voorraad bloedstollingsfactoren 2.388 1.9116.211 6.5692.184 2.036

10.783 10.516

2016 2015

Onderhanden werk DBC zorgproducten gereguleerd segment 48.284 22.747Onderhanden werk DBC zorgproducten vrij segment 14.983 36.689Onderhanden werk GGZ 5.536 2.262Subtotaal vorderingen uit hoofde van onderhanden werk 68.803 61.698Af: ontvangen voorschotten -44.393 -53.512

24.410 8.186

2016 2015

170.604 279.5152.053 40.133

Onderhanden werk 3e en 4e geldstroomprojecten 23.657 24.125356 2.868

5.681 9.8189.715 10.718

Vorderingen op andere deelnemingen 0 152

212.066 367.329

Onderhanden werk DBC's/ DBC zorgproducten

Totaal onderhanden werk DBC's/DBC zorgproducten

Overige voorraden

Voor een nadere toelichting op de financiële vaste activa wordt verwezen naar het verloopoverzichtzoals dat is opgenomen onder 2.8.

Totaal voorraden


Voorraden

Voorraad apotheek

Vorderingen op debiteuren

Debiteuren en overige vorderingen

Overige vorderingen



Nog te declareren medische productie

Nog te ontvangen bedragen

Totaal vorderingen en overlopende activa

Vooruitbetaalde bedragen

Het onderhanden werk is bepaald met behulp van de door Chipsoft ontwikkelde software. Voor zovermogelijk is het onderscheid gemaakt tussen de DBC's en zorgproducten in het A-segment en B-segment. De DBC's-segmentloos worden pro rato verdeeld over het A- en B-segment.

De waardering van het onderhanden werk is inclusief kapitaallasten en honorarium. De DBC's enzorgproducten uit het A-segment zijn gewaardeerd tegen de vastgestelde tarieven. De DBC's enzorgproducten uit het B-segment zijn gewaardeerd tegen de verkoopprijzen zoals overeengekomen metindividuele zorgverzekeraars. De niet gekoppelde verrichtingen zijn gewaardeerd tegen kostprijs.

Het onderhanden werk inzake GGZ is gewaarderd conform het landelijke protocol omzet DBC's GGZ.

134

2016 2015


140 49236.275 139.87648.397 26.876

284.812 166.801Totaal liquide middelen

Deposito's

Kas

De liquide middelen zijn vrij beschikbaar op naam van de instelling. Ultimo 2016 heeft het UMCUtrecht een - onbenutte - kredietruimte van € 175 miljoen bij de banken.

Banken

Wegens het laat gereedkoming van de zorgcontractering met zorgverzekeraars in 2015 zijn debalansposten vorderingen op debiteuren en nog te declareren medische productie lager dan de saldieind 2015.

Liquide middelen

135

Het groepsvermogen bestaat uit de volgende componenten:

2016 2015

Kapitaal 1 1Bestemmingsreserves 112.739 102.773Bestemmingsfondsen 26.743 23.490Overige reserves 191.648 176.016

Totaal eigen vermogen 331.131 302.280Aandeel derden in groepsvermogen 4.581 4.284

Totaal groepsvermogen 335.712 306.564

Kapitaal

Het verloop is als volgt weer te geven:

Stand1 januari

2016

Resultaatbestem-

ming

Overigemutaties

Stand31

december2016

Kapitaal 1 0 0 1

Totaal 1 0 0 1

Bestemmingsreserves


Stand1 januari

2016

Resultaatbestem-

ming

Overigemutaties

Stand31

december2016

Budgetsaldi investeringen 41.037 5.000 0 46.03719.225 7.541 0 26.766

Overig 42.511 -2.575 0 39.936

Totaal gebonden vermogen 102.773 9.966 0 112.739

Groepsvermogen

Budgetsaldi divisies

136

Bestemmingsfondsen


Stand1 januari

2016

Resultaatbestem-

ming

Overigemutaties

Stand31

december2016

Reserve aanvaardbare kosten 0 0 0 0Reserve Onderwijs en 23.490 3.253 0 26.743


Overige reserves


Stand1 januari

2016

Resultaatbestem-

ming

Overigemutaties

Stand31

december2016

Reserve aanvaardbare kosten 71.654 14.863 0 86.517Overig 104.362 1.148 -379 * 105.131

Totaal vrij besteedbaar 176.016 16.011 -379 191.648

Totaal Eigen Vermogen 302.280 29.230 -379 331.131

Aandeel derden ** 4.284 554 -257 4.581

Totaal Groepsvermogen 306.564 29.784 -636 335.712

**Het aandeel derden in groepsvermogen wordt gevormd door een minderheidsbelang van JuliusClinical Research B.V., HealthByte B.V. en eXpert B.V.

Voor de bestemming van het resultaat wordt verwezen naar de winstbestemming zoals opgenomenonder de 'Overige gegevens'.

*De overige mutaties worden gevormd door het resultaat aandeel derden, de dividenduitkeringen, de integratie van Stichting Huisvesting Personeel in boekjaar 2016.

De bestemde reserve budgetsaldi investeringen wordt gevormd door het saldo niet bestedeinvesteringsbudgetten van de divisies. De bestemde reserve budgetsaldi divisies wordt gevormd vanuitde divisieresultaten t.b.v. toekomstige beleid op decentraal nivo. De overige bestemde reserversbestaan uit met name reservering inzake de strategie Connecting U, beleidsreserve, saldo op devermogenskostenplaatsen geïntegreerde stichtingen en de voormalige egalisatierekening activagefinancierd uit eigen middelen.

137

Voorzieningen Stand Dotaties Onttrek- Stand1 jan.2016 kingen 31 dec.2016

Het verloop is als volgt:

Voorziening groot onderhoud 88.066 1.835 8.689 81.212Voorziening seniorenregeling 242 176 245 173Voorziening wachtgelden 9.210 6.767 4.349 11.628Voorziening gedeeltelijke arbeidsgeschiktheid 7.506 1.949 1.742 7.713Voorziening personeel overig 6.175 892 580 6.487Voorziening persoonlijk budget 9.414 1.260 1.401 9.273Overige voorzieningen 0 553 0 553

Totaal voorzieningen 120.613 13.432 17.006 117.039

Ter dekking van toekomstige verplichtingen uit hoofde van werkloosheidsregelingen is de voorzieningwachtgelden gevormd. De voorziening is berekend volgens de statische methode. Het bedrag van devoorziening wordt daarbij bepaald op basis van kennis en verwachtingen over hoogte en duur van perbalansdatum lopende betalingsverplichtingen.

De voorziening groot onderhoud wordt gevormd voor de locatie AZU, de locatie WKZ en enkeleoverige locaties van een beperkte omvang. De voorziening dient ter financiering van toekomstig grootonderhoud aan deze gebouwen.

De voorziening seniorenregeling is gevormd op basis van de aanspraken zoals deze voortvloeien uit deCAO Academische Ziekenhuizen. De seniorenregeling heeft tot doel het blijven ontwikkelen vanoudere medewerkers, het bieden van loopbaanmogelijkheden op oudere leeftijd en het mogelijk makenom op latere leeftijd minder te werken of vervroegd uit te treden. In de CAO is afgesproken dat vanaf 1april 2009 geen instroom in de seniorenregeling meer kan plaatsvinden. In de huidige CAO is hiervoorhet (extra) persoonsgebonden budget in de plaats gekomen.

138

2016 2015Totaal > 5 jaar Totaal > 5 jaar


120.623 79.282 130.066 84.768Investeringssubsidies 56.258 30.359 58.878 35.007

176.881 109.641 188.944 119.775

Investeringssubsidies

Kredietinstellingen

Dit betreft de voormalige egalisatierekening à fonds perdu gefinancierde activa, die als gevolg eenaangekondigde wijziging in RJ655 Zorginstellingen per 1 januari 2009 is geherrubriceerd onder delanglopende schulden.

De voorzieningen groot onderhoud, voorziening wachtgelden, voorziening gedeeltelijkarbeidsgeschiktheid en voorziening personeel overig hebben een overwegend langlopend karakter.

Totaal langlopende schulden

Langlopende schulden

De voorziening personeel overig heeft voornamelijk betrekking op reserveringen met betrekking totbestaande verplichtingen inzake ambtsjubilea en overlijdensuitkeringen.

Aflossingsverplichtingen binnen 12 maanden na afloop van het boekjaar zijn niet begrepen in dehierbovengenoemde bedragen, maar opgenomen onder de schulden op korte termijn.Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden inzake de kredietinstellingen en overigeschulden wordt verwezen naar het verloopoverzicht zoals dat is opgenomen onder 2.9.

Voor de regeling Werkhervatting Gedeeltelijke Arbeidsgeschikten (WGA) is het UMC Utrecht eigenrisicodrager. Ter dekking van de toekomstige verplichtingen is de voorziening berekend volgens destatische methode. Het bedrag van de voorziening wordt daarbij bepaald op basis van kennis enverwachtingen over hoogte en duur van per balansdatum lopende betalingsverplichtingen.

De voorziening persoonlijk budget is gevormd op basis van de aanspraken zoals deze voortvloeien uit de CAO Academische Ziekenhuizen. Het persoonlijk budget heeft primair tot doel de persoonlijke en individuele ontwikkeling van de medewerker.

De investeringssubsidies betreffen door het Rijk à fonds perdu ter beschikking gestelde middelen tenbehoeve van financiering van tot 1 januari 1988 aangeschafte materiële vaste activa. De subsidiesvallen onder de post afschrijvingen vrij ten gunste van het resultaat naar rato van de afschrijvingen opde betreffende activa.

139

2016 2015

42.216 52.808

Schulden uit hoofde van bekostiging 2016 2015

Vorderingen uit hoofde van bekostiging 0 3.301

Betreft de finale afrekening van de bekostiging van ziekenhuiszorg tot en met 2011.

Kortlopende schulden en overlopende passiva 2016 2015

9.443 9.441Leningen van gelieerde stichtingen 0 4.300

5.090 4.774Te verrekenen met zorgverzekeraars 87.783 116.956

38.019 30.6063.394 16.891

Nog te betalen pensioenpremies 18 8.341Vooruitontvangsten 3e en 4e geldstroomprojecten 93.690 83.927Te betalen vakantiegeld, vakantiedagen 46.245 41.780

27.938 30.88725.223 31.990

336.843 379.893

Overige schulden

Belastingen en premies sociale verzekeringenCrediteuren

Betreft te verrekenen overfinanciering met betrekking tot schadelastjaar 2016. Dit bedrag is bepaald met behulp van prognosesoftware, rekening houdend met een voortgangsreportage van 95%.

De te verrekenen bedragen met zorgverzekeraars betreffen de terugbetalingsverplichtingen aanzorgverzekeraars voor de afrekening van schadelastjaren 2013 tot en met 2015. De verplichting betreftde actuele inschatting van het UMC Utrecht op basis van de UMC Utrecht administratie en debeschikbare informatie van zorgverzekeraars.

Overlopende passiva


Te muteren investeringssubsidies

Totaal kortlopende schulden en overlopende passiva

Aflossingsverplichtingen op kredietinstellingen

Te verrekenen overfinanciering uit hoofde van DBC's/ DBC zorgproducten

Te verrekenen overfinanciering uit hoofde van DBC's/DBC zorgproducten

140

Niet in de balans opgenomen verplichtingen Onderstaand is opgenomen een overzicht van alle materiële niet uit de balans blijkende verplichtingen, die op het moment van vaststelling van de jaarrekening 2016 bij de Raad van Bestuur bekend zijn. Macrobeheersinstrument Het Macrobeheersinstrument wordt door de minister van VWS ingezet om overschrijdingen van het macrokader zorg terug te vorderen bij instellingen voor medisch specialistische zorg. Het Macrobeheersinstrument is uitgewerkt in de Aanwijzing Macrobeheersmodel instellingen voor medisch specialistische zorg. Jaarlijks wordt door de NZa ambtshalve een Mbi-omzetplafond vastgesteld. Tevens wordt door de NZa jaarlijks een omzetplafond per instelling vastgesteld, welke afhankelijk is van de realisatie van het Mbi-omzetplafond van alle instellingen gezamenlijk. Deze vaststelling vindt plaats nadat door de Minister van VWS de overschrijding van het Mbi-omzetplafond uiterlijk vóór 1 december van het opvolgend jaar is gecommuniceerd. Bij het opstellen van de jaarrekening 2016 staat vast dat het Mbi-omzetplafond over 2014 niet wordt toegepast. Over de jaren 2015 en 2016 kan deze wel worden ingezet. Het besluit hierover is bij het opmaken van de jaarrekening 2016 nog niet bekend. Hierdoor is het UMC Utrecht niet in staat een betrouwbare inschatting te maken van de uit het Macrobeheersinstrument voortkomende verplichting en deze te kwantificeren. Als gevolg daarvan is deze verplichting niet tot uitdrukking gebracht in de balans per 31 december 2016. Onzekerheden opbrengstverantwoording Als gevolg van materiële nacontroles door zorgkantoren en zorgverzekeraars op de gedeclareerde zorgprestaties kunnen correcties noodzakelijk zijn op de gedeclareerde productie. De effecten van eventuele materiële nacontroles zijn vooralsnog onzeker en daarom zijn er hiervoor geen verplichtingen opgenomen in de balans. Verplichtingen uit lease, huur en erfpacht Het UMC Utrecht is meerjarige leaseverplichtingen aangegaan inzake vervoermiddelen. Daarnaast bestaan er meerjarige verplichtingen voor de huur van zowel kantoorruimte als ruimte voor medische bedrijfsuitoefening en erfpacht. Voor de nakoming van genoemde verplichtingen is geen additionele zekerheid gesteld. In het volgende overzicht is aangegeven binnen welke periode de termijnen van huur, lease en erfpacht vallen (bedragen × € 1 miljoen).

141

Verplichting uit hoofde van

Termijnen vallend binnen 1 jaar

Termijnen vallend tussen 1 en 5 jaar

Termijnen vallend na 5 jaar

Lease 0,1 0,1 0,0 Huur 7,4 15,6 29,8 Erfpacht 0,0 0,1 1,3 Samenwerkingsovereenkomst KNAW – UMC Utrecht inzake het Hubrecht Instituut Het UMC Utrecht heeft met de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) een samenwerkingsovereenkomst gesloten inzake het Hubrecht Instituut. De bijdrage uit hoofde van genoemde overeenkomst voor 2017 bedraagt € 1,7 miljoen. Voor de jaren 2018-2020 is de bijdrage € 4,0 miljoen per jaar. Participatie in technostartervennootschappen UMC Utrecht Holding B.V. is een verplichting aangegaan met Thuja Capital Healthcare Fund B.V. voor € 2,0 miljoen inzake participaties in technostartervennootschappen, hiervan is per 31 december 2016 € 1,9 miljoen geïnvesteerd. UMC Utrecht Holding B.V. is een verplichting aangegaan met Thuja Capital Healthcare Fund B.V. voor een totaal van € 0,5 miljoen voor een tweede fonds, een verplichting waarop naar verwachting de komende jaren voor een bedrag van € 0,4 miljoen een beroep zal worden gedaan. Daarnaast is een voorwaardelijke verplichting aangegaan van nogmaals € 0,5 miljoen. Deze zal worden nagekomen door UMC Utrecht Holding B.V. wanneer het European Investment Fund tot Thuja toetreedt voor een bedrag van minimaal € 10,0 miljoen. Hypotheek Voor de verplichtingen uit hoofde van het huidige kredietarrangement bij de Bank Nederlandse Gemeente heeft het UMC Utrecht zekerheden verstrekt in de vorm van hypotheek. Investeringsverplichtingen UMC Utrecht Holding B.V. heeft de voorwaardelijke verplichting om bedragen te investeren in de nieuw op te richten ondernemingen Arthrosave B.V. ad. € 0,04 miljoen, Vanguard Medicine B.V. ad. € 0,1 miljoen en Upact B.V. ad. € 0,03 miljoen. UMC Utrecht Holding B.V. heeft de voorwaardelijke verplichting om aanvullende bedragen te investeren in Brain Carta B.V. ad. € 0,1 miljoen (op basis van het behalen van milestones), CrossBeta Biosciences B.V. ad. € 0,02 (3e tranche lening), Gadeta Founders B.V. ad. € 0,08 (2e tranche lening), Prothix B.V. ad. € 0,06 (2e tranche lening) en GenDx B.V. ad. € 0,02 miljoen (lening).

142

Borgstellingen Eind januari 2013 heeft voormalig UMC Utrecht Exploitatie B.V. zich namens haar participatie Oogkliniek de Bilt B.V. richting Rabobank voor € 120.000 borg gesteld. Bij de herfinanciering in augustus 2014 is de jaarlijkse vermindering van de borgstelling voorlopig komen te vervallen. Daarnaast is jegens Rabobank een terugkoopverplichting getekend ten aanzien van de door de Oogkliniek gekochte apparatuur en is door de leverancier een terugkoopverklaring getekend jegens voormalig UMC Utrecht Exploitatie B.V. met dezelfde afloopdatum in 2019. Tussen de beide terugkoopverklaring bestaat een aflopende onderdekking die tot 1 februari 2016 € 0,06 miljoen bedraagt, daarna tot 1 februari 2017 € 0,04 en daarna tot 1 februari 2018 € 0,01, vervolgens ontstaat er een overdekking. De activiteiten van voormalig UMC Utrecht Exploitatie B.V., inclusief de rechten en verplichtingen op dat moment, zijn per 1 januari 2016 overgegaan naar UMC Utrecht Holding B.V. Bestellingen/investeringsverplichtingen Uit hoofde van bestellingen van materiële vaste activa zijn verplichtingen aangegaan tot een bedrag van € 8,7 miljoen. Inzake opdrachten met betrekking tot bouwkundige projecten zijn verplichtingen aangegaan tot een bedrag van € 5,5 miljoen.

143

2.6 Verloopoverzicht immateriële vaste activa geconsolideerd 2016

Software Goodwill Totaal

Afschrijvingspercentage 20 / 33⅓ 20

Stand per 1 januari- aanschafwaarde 43.460.068 323.442 43.783.510- cumulatieve herwaarderingen- cumulatieve afschrijvingen 41.165.402 145.549 41.310.951Boekwaarde per 1 januari 2016 2.294.666 177.893 2.472.559

Mutaties in het boekjaar- herclassificatie aanschaf 0 0 0- herclassificatie afschrijvingen 0 0 0- investeringen 2.964.356 0 2.964.356- herwaarderingen 0 0 0- afschrijvingen 1.807.595 64.688 1.872.283- bijzondere waardeverminderingen 0 0 0

- terugname geheel afgeschreven activa aanschafwaarde 0 0 0 cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 cumulatieve afschrijvingen 0 0 0

- desinvesteringen aanschafwaarde 5.708.691 0 5.708.691 cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 cumulatieve afschrijvingen 5.680.607 0 5.680.607 per saldo

Mutaties in boekwaarde (per saldo) 1.128.677 -64.688 1.063.989

Stand 31 december 2016- aanschafwaarde 40.715.733 323.442 41.039.175- cumulatieve herwaarderingen 0 0 0- cumulatieve afschrijvingen 37.292.390 210.237 37.502.627

Boekwaarde per 31 december 2016 3.423.343 113.205 3.536.548

144

2.7 Verloopoverzicht materiële vaste activa geconsolideerd 2016

Bedrijfsgebouwen Machines en Andere vaste Materiële Totaalen terreinen installaties bedrijfsmiddelen vaste activa

Afschrijvingspercentage 2½ / 5 / 10 6 ⅔ 10 - 33⅓

Stand per 1 januari- aanschafwaarde 609.346.549 231.749.887 393.764.543 17.500.896 1.252.361.875- cumulatieve herwaarderingen- cumulatieve afschrijvingen 263.638.210 194.406.657 317.635.404 0 775.680.271Boekwaarde per 1 januari 2016 345.708.339 37.343.230 76.129.139 17.500.896 476.681.604

Mutaties in het boekjaar- herclassificatie aanschaf 0 0 0 0 0- herclassificatie afschrijvingen 0 0 0 0 0- investeringen 29.814.594 17.614 25.980.621 -17.197.867 38.614.962- herwaarderingen 0 0 0 0 0- afschrijvingen 26.440.690 5.105.658 23.348.846 0 54.895.194- bijzondere waardeverminderingen 0 0 0 0 0

- terugname geheel afgeschreven activa aanschafwaarde 0 0 0 0 0 cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 cumulatieve afschrijvingen 0 0 0 0 0

- desinvesteringen aanschafwaarde 9.395.334 0 58.235.112 0 67.630.446 cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 cumulatieve afschrijvingen 3.018.088 0 56.718.841 0 59.736.929 per saldo

Mutaties in boekwaarde (per saldo) -3.003.342 -5.088.044 1.115.504 -17.197.866 -24.173.749

Stand 31 december 2016- aanschafwaarde 629.765.809 231.767.501 361.510.052 303.029 1.223.346.391- cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0- cumulatieve afschrijvingen 287.060.812 199.512.315 284.265.409 0 770.838.536

Boekwaarde per 31 december 2016 342.704.997 32.255.186 77.244.643 303.029 452.507.855

145

2.8 Verloopoverzicht financiële vaste activa geconsolideerd 2016(€ × 1.000)

Deelnemingen in groeps-

maatschappijen

Vorderingen op groeps-

maatschappijen

Overigedeelnemingen

Vorderingen opdeelnemingen

Effecten Overige vorderingen

Totaal financiële vaste activa

Stand per 1 januari 0 0 687 0 3.703 15.746 20.136Mutatie consolidatiekring

Stand per 1 januari na mutatie consolidatiekring

HerclassificatieInvesteringen/verstrekte leningen 27 158 1.762 1.947Kapitaalstorting/restituties 114 195 309Aandeel in het resultaat van deelnemingen 65 -25 17 57Ontvangen dividend -24 -24Desinvestering/aflossing leningen -4 -1.320 -1.324Vergoeding afschrijving OC&W -160 -160Herwaarderingen/waardeverminderingen -335 -31 -366

Boekwaarde per 31 december 0 0 869 0 3.692 16.014 20.575

Cumulatieve herwaardering ultimo boekjaar

Boekwaarde per 31 december 0 0 869 0 3.692 16.014 20.575

146

2.9 Overzicht van langlopende schulden geconsolideerd 2016

Nummer Datum Soort lening Oorspronkelijk Totale Restschuld Resterende Restschuld Rente- Aflossings- Gestelde Aflossings- Aflossings-lening storting bedrag looptijd 31 december looptijd over 5 jaar percentage wijze zekerheid bedrag bedrag

2016 2017

1 01-05-1989 Onderhands 22.689.011 40 6.806.703 13 3.970.579 4,630 lineair rijksgarantie 567.225 567.2252 15-09-1989 Onderhands 22.689.011 40 6.806.703 13 3.970.579 4,750 lineair rijksgarantie 567.225 567.2253 23-01-1991 Onderhands 22.689.011 40 7.941.154 14 5.105.030 3,450 lineair rijksgarantie 567.225 567.2254 15-12-2015 Onderhands 32.666.667 24 30.000.001 23 23.333.334 2,740 lineair hypotheek 1.333.333 1.333.3335 15-12-2015 Onderhands 17.000.000 25 15.666.668 24 12.333.334 2,790 lineair hypotheek 666.666 666.6666 15-12-2015 Onderhands 22.000.000 5 14.000.000 4 0 1,390 lineair hypotheek 4.000.000 4.000.0007 15-12-2015 Onderhands 34.000.000 25 31.333.332 24 24.666.666 2,790 lineair hypotheek 1.333.334 1.333.3348 15-12-2015 Onderhands 8.882.311 19 8.068.800 18 5.902.064 2,030 annuïteit hypotheek 405.913 407.597

120.623.361 79.281.586 9.440.921 9.442.605

147

REKENING

SEGMENT PATIËNTENZORG, ONDERWIJS EN ONDERZOEKCOLLECTIEF GEFINANCIERD

Bedrijfsopbrengsten

Opbrengsten zorgprestaties 747.247 729.176Subsidieopbrengsten 178.306 169.289Overige bedrijfsopbrengsten 102.710 74.688

Som der bedrijfsopbrengsten 1.028.263 973.153

Bedrijfskosten

Personeelskosten 605.193 563.402Afschrijvingen immateriële en materiële vaste activa 52.174 57.325Overige bedrijfskosten 341.117 315.648

Som der bedrijfskosten 998.484 936.375


Financiële baten en lasten -3.206 -17.680Deelnemingen -553 378

Resultaat uit gewone bedrijfsvoering 26.020 19.476



Aandeel derden in groepsresultaat 0 0


2.10 SEGMENTERING GECONSOLIDEERDE RESULTATEN-

2016 2015

(x € 1.000,-)

148

SEGMENT TWEEDE, DERDE EN VIERDE GELDSTROOM

€ € € €Bedrijfsopbrengsten

Opbrengsten zorgprestaties 0 0Subsidieopbrengsten 0 0Overige bedrijfsopbrengsten 89.881 90.062

Som der bedrijfsopbrengsten 89.881 90.062

Bedrijfskosten

Personeelskosten 63.735 59.778Afschrijvingen immateriële en materiële vaste activa 0 0Overige bedrijfskosten 24.839 28.140



Financiële baten en lasten 0 51Deelnemingen 0 0




Aandeel derden in groepsresultaat 0 0


2016 2015

149

SEGMENT OVERIGE ACTIVITEITEN

€ € € €Bedrijfsopbrengsten

Opbrengsten zorgprestaties 9.690 9.094Subsidieopbrengsten 2.762 1.814Overige bedrijfsopbrengsten 52.404 47.142

Som der bedrijfsopbrengsten 64.856 58.050

Bedrijfskosten

Personeelskosten 24.897 26.135Afschrijvingen immateriële en materiële vaste activa 924 1.543Overige bedrijfskosten 36.382 21.599



Financiële baten en lasten 33 -340Effecten -229 0Deelnemingen 0 18



Groepsresultaat 2.457 8.451 Aandeel derden in groepsresultaat -554 -3.221


2016 2015

150

Aansluiting totaal resultaat met resultaat segmenten

2016 2015

€ €

Het resultaat is als volgt te segmenteren:

Patiëntenzorg, Onderwijs en Onderzoek collectief gefinancierd

26.020 19.476

Tweede, derde en vierde geldstroom 1.307 2.195Overige activiteiten 1.903 5.230

Totaal resultaat toerekenbaar aan hetUMC Utrecht 29.230 26.901

151

(x € 1.000,-)

Opbrengsten zorgprestaties 2016 2015


Opbrengsten zorgverzekeringswet 591.152 587.217Opbrengsten overige zorgprestaties 28.624 18.057Subtotaal opbrengsten zorgprestaties 619.776 605.274

Beschikbaarheidsbijdragen 137.161 132.996

Totaal opbrengsten zorgprestaties 756.937 738.270

Opbrengsten zorgverzekeringswet 2016 2015

Gefactureerde omzet DBC-zorgproducten gereguleerd segment 143.751 152.629Gefactureerde omzet DBC-zorgproducten vrij segment 247.017 279.399

3.831 -38.134Gefactureerde omzet GGZ 9.130 17.738Mutatie onderhandenwerk GGZ 3.274 -952Dure geneesmiddelen 108.087 91.931Add-on zorgproducten 58.256 57.994Overige zorgproducten 17.806 26.612

Totaal opbrengsten zorgverzekeringswet 591.152 587.217

2.11 TOELICHTING GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING

Alle voornoemde opbrengsten zijn gerealiseerd in het boekjaar 2016. Met zorgverzekeraars wordtafgerekend in schadelastjaren. Dit betekent dat in de gerealiseerde opbrengsten in 2016opbrengsten danwel nuanceringen op de opbrengsten zijn opgenomen met betrekking tot eerdereschadelastjaren.De opbrengsten zijn hoger, onder andere als gevolg van beperkte groei van de met zorgverzekeraars overeengekomen plafondafspraken.

Mutatie onderhanden werk DBC zorgproducten gereguleerd en vrij segment

152

Toelichting heffingsgrondslag Macrobeheersinstrument 2016

574.917Mutatie in het onderhanden werk 3.831

Heffingsgrondslag 578.748

Subsidieopbrengsten 2016 2015


Subsidie zorgfonds FZO/ stagefonds 4.740 6.210Rijksbijdrage inzake werkplaatsfunctie 85.535 80.610

69.099 66.607Overige subsidies en bijdragen 21.694 17.676

Totaal subsidieopbrengsten 181.068 171.103

Overige bedrijfsopbrengsten 2016 2015


Onderzoeksprojecten voor derden 140.137 132.507Overige dienstverlening aan derden 69.888 62.592Overige opbrengsten 34.970 16.793 Totaal overige opbrengsten 244.995 211.892

Bijdrage Universiteit Utrecht inzake Faculteit Geneeskunde

Tariefopbrengst van DBC's, DBC-zorgproducten en overige zorgproducten inzowel het A- als het B-segment

153

Personeelskosten 2016 2015


Lonen en salarissen 465.161 446.526Sociale lasten 85.349 72.325Pensioenlasten 55.177 56.478Andere personeelskosten 44.688 36.427Subtotaal personeelskosten 650.375 611.756Personeel niet in loondienst 43.450 37.559

Totaal personeelskosten 693.825 649.315

Gemiddeld aantal werknemers (fte's) 2016 2015

Patïentenzorg, Onderwijs en Onderzoek 7.473 7.355Derde en vierde geldstroom 911 855Deelnemingen 319 228

Totaal gemiddeld aantal werknemers (fte's) 8.703 8.438

Er zijn in het boekjaar geen andere bestuurdersbeloningen betaalbaar op termijn, uitkeringen bij beëindiging van het dienstverband dan wel winstdelingen ten laste van het UMC Utrecht gekomen. Bovengenoemde bedragen zijn exclusief die van het lid dat als gevolg van de samenwerking met het Centraal Militair Hospitaal ambtshalve aan de raad van bestuur is toegevoegd.

Voor de bezoldiging van de individuele (ex)leden van de raad van bestuur en raad van toezicht,conform de door de minister van VWS gegeven aanwijzingen inzake bestuurdersbeloningen in dejaarverslaglegging, wordt verwezen naar de specificatie zoals deze is opgenomen onder 'Overigegegevens'.

De bezoldiging (inclusief pensioenlasten) van de huidige en gewezen bestuursleden bedroeg €0,78 miljoen (2015: € 1,04 miljoen).

Bij het UMC Utrecht waren in 2016 gemiddeld 8.703 werknemers (uitgedrukt in fte's) in dienst(2015: 8.438) onderverdeeld naar de volgende segmenten:

De opbrengsten onderzoeksprojecten voor derden hebben betrekking op tweede, derde en vierdegeldstroomprojecten.

De overige bedrijfsopbrengsten zijn gestegen, mede als gevolg van toegenomen dienstverlening aan derden en de opbrengsten uit de verkoop van enkele panden.

De bezoldiging van de huidige leden raad van toezicht bedroeg € 0,08 miljoen (2015: € 0,08miljoen).

154

Afschrijvingen vaste activa 2016 2015


Afschrijvingen immateriële vaste activa 1.900 2.936Afschrijvingen materiële vaste activa 56.412 60.706Mutatie investeringssubsidies -5.214 -4.774 Totaal afschrijvingen vaste activa 53.098 58.868

Overige bedrijfskosten 2016 2015


Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten 16.169 16.020Algemene kosten 85.917 70.159Patiënt- en bewonersgebonden kosten 240.580 227.873Onderhoud en energiekosten 31.890 24.194Huur en leasing 10.943 10.868Overige kosten 16.839 16.273

Totaal overige bedrijfskosten 402.338 365.387

Financiële baten en lasten 2016 2015


Rentebaten 742 508Af: rentelasten -3.915 -18.477 Totaal financiële baten en lasten -3.173 -17.969

De rentelasten zijn in 2015 incidenteel hoger als gevolg van betaalde agio ad € 12,4 miljoen inverband met het oversluiten van langlopende leningen.

Met betrekking tot het energieverbuik kan gemeld worden dat het UMC Utrecht gebruik maakt van 100% groene stroom en gas.

155

2.12 Overige toelichtingen

- Verantwoording bezoldiging bestuurders en toezichthouders

- Honorarium accountant- Transacties met verbonden partijen

- Verantwoording wet normering topfunctionarissen

156

Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT)

Bezoldiging bestuurders en toezichthouders

De bezoldiging van de bestuurders en gewezen bestuurders van de zorginstelling over het jaar 2016 is als volgt:

prof. dr. M.M.E. Schneider prof. dr. F. Miedema drs. M.H. van Velthuizen drs. H.H.J. Bol prof. dr. J.L.L. Kimpen** *** **** ***** ******

1 Voorzitter raad van bestuur Vice-voorzitter raad van bestuur, decaan

Lid raad van bestuur Stafmedewerker raad van bestuur Voormalig lid raad van bestuur

2 1-1-2016 1-1-2016 1-1-2016 1-1-2016 n.v.t.3 31-12-2016 31-12-2016 31-12-2016 29-2-2016 n.v.t.4 1,0 1,0 1,0 0,8 0,05 Gewezen topfunctionaris N N N J J6 (Fictieve) dienstbetrekking J J J J J7A Landelijk WNT-II maximum € 179.000 € 179.000 € 179.000 n.v.t. € 07B Individueel WNT-maximum, inclusief overgangsregeling € 229.043 € 288.720 € 213.016 n.v.t. n.v.t.

8 € 212.207 € 270.961 € 196.910 € 35.395 € 12.1139 Belastbare kostenvergoedingen € 0 € 0 € 0 € 3.741 € 010 € 16.836 € 17.759 € 16.106 € 2.181 € 011 € 229.043 € 288.720 € 213.016 € 41.318 € 12.113

12 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0

13 € 229.043 € 288.720 € 213.016 € 41.318 € 12.113

14 Aanvang functievervulling in 2015 1-11-2015 1-1-2015 1-1-2015 1-1-2015 1-1-201515 Einde functievervulling in 2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-201516 Omvang dienstverband 2015 (in fte) 1,0 1,0 1,0 0,8 1,0

17 € 35.299 € 269.749 € 195.934 € 189.205 € 279.46918 Belastbare kostenvergoedingen € 0 € 0 € 33 € 0 € 019 Beloningen betaalbaar op termijn € 2.875 € 18.964 € 17.049 € 13.994 € 19.54620 Totaal bezoldiging 2015 € 38.174 € 288.712 € 213.015 € 203.199 € 299.015

* Op deze medewerkers is WNT overgangsrecht van toepassing.** Prof. dr. M.M.E. Schneider is per 01-11-2015 voorzitter van de raad van bestuur, de hoogte van de bezoldiging is goedgekeurd door de Minister BZK.

**** Drs. M.H. van Velthuizen: Bezoldiging vloeit voort uit schriftelijk overeengekomen afspraken voor in werking treding van herziene regeling bezoldigingsmaxima topfunctionarissen zorg en jeugdhulp WNTII, waardoor een beroep wordt gedaan op het overgangsrecht.***** Drs. H.H.J. Bol is gewezen bestuurder sinds 1 juli 2013 en sinds 1 maart 2016 uit dienst getreden.****** Prof.dr. J.L.L. Kimpen is per 31 december 2015 uit dienst getreden, in januari 2016 is het in 2015 opgebouwde vakantiegeld uitbetaald. In 2016 heeft geen van de bestuurders inkomsten verworven uit aan het UMC Utrecht gelieerde orgsanisaties.Voor de overige functies wordt verwezen naar het Curriculum Vitae op de website van het UMC Utrecht.In 2016 heeft de raad van toezicht de indeling in klasse V goedgekeurd gebaseerd op een totaal score van 14.

Einde functievervulling in 2016

*** Prof.dr. F. Miedema: Bezoldiging vloeit voort uit schriftelijk overeengekomen afspraken voor in werking treding van de WNT. Er zijn vanaf 6 december 2011 geen afspraken gemaakt over de bezoldiging die leiden tot een hogere bezoldiging, waardoor een beroep wordt gedaan op het overgangsrecht.

Wat is de samenstelling van het bestuur of de directie?

Aanvang functievervulling in 2016

Welk bestuursmodel is van toepassing op uw organisatie? eindverantwoordelijke Raad van Bestuur met Raad van Toezicht

Beloning betaalbaar op termijn

-/- Onverschuldigde betaald bedrag

Gegevens 2015

Subtotaal

Totaal bezoldiging

Bedragen × € 1

Beloning

drie- of meerhoofdig met voorzitter

Functiegegevens

Omvang dienstverband (in fte)

Beloning

157

J.G. v.d. Werf prof. dr. G. v.d. Wal L.A.M. v.d. Nieuwenhuijzen drs. C.E. Princen dr. ir. P.C.J. Leijh

1 Functiegegevens Voorzitter raad van toezicht Lid raad van toezicht Lid raad van toezicht Lid raad van toezicht Lid raad van toezicht

2 1-1-2016 1-1-2016 1-1-2016 1-1-2016 1-1-20163 31-12-2016 31-12-2016 31-12-2016 31-12-2016 31-12-2016

4 € 26.850 € 17.900 € 17.900 € 17.900 € 17.900

5 € 15.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.0006 Belastbare kostenvergoedingen € 0 € 0 € 0 € 0 € 07 € 0 € 0 € 0 € 0 € 08 Subtotaal € 15.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000

9 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0

10 Totaal bezoldiging € 15.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000

Gegevens 2015 11 Aanvang 1-1-2015 1-1-2015 1-1-2015 1-1-2015 1-1-201512 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015

13 Beloning € 15.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.00014 Belastbare kostenvergoedingen € 0 € 0 € 0 € 0 € 015 Beloningen betaalbaar op termijn € 0 € 0 € 0 € 0 € 016 Totaal bezoldiging 2015 € 15.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000

drs. A.M. Fentener van Vlissingen prof. dr. M. de Visser drs. ir. A.H.P. Kregting prof. dr. S.P. Vanhorick 1 Functiegegevens Lid raad van toezicht Lid raad van toezicht Lid raad van toezicht Lid raad van toezicht

2 1-1-2016 1-7-2016 1-12-2016 1-1-2016 3 30-11-2016 31-12-2016 31-12-2016 30-6-2016

4 € 16.380 € 9.024 € 1.520 € 8.876

5 € 9.167 € 5.000 € 833 € 5.000 6 Belastbare kostenvergoedingen € 0 € 0 € 0 € 0 7 € 0 € 0 € 0 € 0 8 Subtotaal € 9.167 € 5.000 € 833 € 5.000

9 € 0 € 0 € 0 € 0

10 Totaal bezoldiging € 9.167 € 5.000 € 833 € 5.000

11 Aanvang 1-1-2015 1-1-2015 12 31-12-2015 31-12-2015

13 Beloning € 10.000 € 10.000 14 Belastbare kostenvergoedingen € 0 € 0 15 Beloningen betaalbaar op termijn € 0 € 0 16 Totaal bezoldiging 2015 € 10.000 € 0 € 0 € 10.000

Toelichting:* Voor de nevenfuncties wordt verwezen naar het Curriculum Vitae op de website van het UMC Utrecht.

Beloning

Beloningen betaalbaar op termijn

Aanvang functievervulling in 2016Einde functievervulling in 2016

Individueel WNT-maximum

-/- Onverschuldigd betaald bedrag

Beloning


Aanvang functievervulling in 2016Einde functievervulling in 2016

Individueel WNT-maximum


Gegevens 2015

-/- Onverschuldigd betaald bedrag

Beloningen betaalbaar op termijn

158

Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT)

Functie Aanvangfunctie-

vervulling in 2016

Eindefunctie-

vervulling in 2016

Omvangdienst-

verband (in fte)

WNT-drempel-bedrag

bezoldiging

Beloning Belastbare kosten-

vergoedingen

Beloningen betaalbaar op

termijn

Totaal bezoldiging

WNT-drempelbedrag ontslaguitkering

Radiotherapeut 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 150.158,27 1.602,05 14.157,63 165.917,95 161.100,00Cardiochirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 280.729,38 0,00 17.878,44 298.607,82 179.000,00Chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.065,84 194.821,84 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 207.202,77 0,00 16.784,04 223.986,81 179.000,00Radiotherapeut 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 164.632,23 0,00 15.730,68 180.362,91 179.000,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 201.125,66 0,00 16.644,24 217.769,90 179.000,00Radiotherapeut 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 134.613,00 0,00 12.584,55 147.197,55 143.200,00Docent / onderzoeker 1-1-2016 31-12-2016 0,1 17.900,00 18.858,83 694,11 1.629,84 21.182,78 17.900,00Radiotherapeut 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 162.319,87 2.357,59 15.582,84 180.260,30 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,7 116.350,00 108.670,24 0,00 10.217,16 118.887,40 116.350,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 136.400,55 3.152,03 12.452,91 152.005,49 143.200,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 170.763,10 2.863,20 16.047,00 189.673,30 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 0,5 89.500,00 104.438,12 0,00 6.923,63 111.361,75 89.500,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 170.050,00 163.395,00 0,00 15.262,50 178.657,50 170.050,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 136.898,34 100,50 12.452,91 149.451,75 143.200,00Viroloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 164.584,03 89,00 15.582,84 180.255,87 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,2 35.800,00 37.091,46 0,00 3.112,65 40.204,11 35.800,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 131.406,57 1.405,40 12.335,91 145.147,88 143.200,00Chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.065,84 194.821,84 179.000,00Bacterioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 134.963,14 0,00 12.584,55 147.547,69 143.200,00Geriater 1-1-2016 31-12-2016 1,0 171.840,00 158.796,02 0,00 15.101,49 173.897,51 171.840,00Cardioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 143,00 16.065,84 194.964,84 179.000,00Radiotherapeut 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 134.963,14 0,00 12.584,55 147.547,69 143.200,00Hoogleraar, med.afdhfd. 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 202.033,04 0,00 16.733,16 218.766,20 179.000,00Hoogleraar, med.afdhfd. 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 205.846,52 211,95 16.733,16 222.791,63 179.000,00Neurochirurg 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 142.494,35 4.415,80 11.479,14 158.389,29 125.300,00Cardiochirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 179.250,43 551,61 15.897,96 195.700,00 179.000,00Hoogleraar, med.afdhfd. 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 214.846,41 141,84 17.017,68 232.005,93 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.065,84 194.821,84 179.000,00Hoogleraar, med.afdhfd. 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 264.817,99 13.395,92 18.091,32 296.305,23 179.000,00

159

Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,9 156.625,00 158.893,07 0,00 14.069,16 172.962,23 156.625,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 185.812,45 105,00 16.371,72 202.289,17 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 161.208,08 220,58 13.121,67 174.550,33 143.200,00Klinisch geneticus 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.902,26 203,96 15.744,36 181.850,58 179.000,00Hoogleraar, med.afdhfd. 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 192.533,04 0,00 16.532,76 209.065,80 179.000,00Hoogleraar, med.afdhfd. 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 232.993,54 842,67 17.516,16 251.352,37 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 140.671,46 0,00 12.852,63 153.524,09 143.200,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 141.646,46 0,00 12.852,63 154.499,09 143.200,00Hoogleraar, med.afdhfd. 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 158.907,11 0,00 13.303,59 172.210,70 143.200,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 0,7 128.880,00 127.578,42 0,00 11.537,46 139.115,88 128.880,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,6 107.400,00 117.975,64 200,00 9.639,54 127.815,18 107.400,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 278.846,10 0,00 18.568,68 297.414,78 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,7 133.653,33 139.798,63 0,00 12.003,07 151.801,70 133.653,33Hoogleraar, med.afdhfd. 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 196.348,94 0,00 16.497,12 212.846,06 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 186.554,02 3.916,83 16.281,36 206.752,21 179.000,00Neurochirurg 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 157.714,12 1.811,68 13.086,51 172.612,31 143.200,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 146.937,92 0,00 12.715,71 159.653,63 143.200,00Medisch afdelingshoofd 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 4.057,70 15.743,16 185.154,25 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 187.452,33 326,16 16.280,16 204.058,65 179.000,00Senior docent / onderzoeker 1-1-2016 31-12-2016 0,1 8.950,00 6.762,65 4.258,60 0,00 11.021,25 8.950,00Nefroloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 164.522,39 2.638,61 15.730,68 182.891,68 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.065,84 194.821,84 179.000,00Neonatoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 147.675,00 152.860,78 3.384,94 13.242,66 169.488,38 147.675,00Bacterioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 195.095,01 8,64 16.504,08 211.607,73 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.350,18 1.950,99 15.730,68 183.031,85 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 138.313,41 52,50 12.703,59 151.069,50 143.200,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,4 71.600,00 76.191,62 0,00 6.233,25 82.424,87 71.600,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.701,16 5.925,50 16.068,45 200.695,11 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 205.846,52 279,49 16.733,16 222.859,17 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 188.757,15 2.935,45 16.268,28 207.960,88 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 224.465,09 68,25 17.199,00 241.732,34 179.000,00

160

Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 221.020,28 427,07 16.537,68 237.985,03 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.365,75 0,00 12.852,63 161.218,38 143.200,00Klinisch geneticus 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 149.421,23 1.316,10 13.990,47 164.727,80 161.100,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 194.386,77 0,00 0,00 194.386,77 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 222.216,33 0,00 16.989,36 239.205,69 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 231.097,40 302,10 17.375,76 248.775,26 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 161.656,11 3.460,53 14.442,27 179.558,91 161.100,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.365,75 0,00 12.852,63 161.218,38 143.200,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 187.452,33 278,00 16.280,16 204.010,49 179.000,00Plastisch chirurg 1-1-2016 31-12-2016 0,6 107.400,00 144.597,01 0,00 10.458,06 155.055,07 107.400,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 151.364,44 3.049,64 14.166,87 168.580,95 161.100,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 191.531,28 0,00 16.382,16 207.913,44 179.000,00Longarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 167.488,80 0,00 13.278,27 180.767,07 143.200,00Neonatoloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 928,80 16.065,84 195.750,64 179.000,00Bacterioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 150.158,27 4.635,92 14.157,63 168.951,82 161.100,00Cardiochirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 272.978,05 0,00 17.840,88 290.818,93 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 162.430,44 2.985,28 15.563,16 180.978,88 179.000,00Kaakchirurg 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 134.963,14 0,00 12.584,55 147.547,69 143.200,00Hoogleraar, med.afdhfd. 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 219.249,13 1.077,86 17.068,32 237.395,31 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 251.153,11 1.087,87 17.445,12 269.686,10 179.000,00Cardioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 250.548,05 0,00 17.462,28 268.010,33 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 121,42 16.065,84 194.943,26 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,6 107.400,00 117.975,64 3.278,04 9.639,54 130.893,22 107.400,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 130.774,97 0,00 11.246,10 142.021,07 125.300,00Bacterioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 131.914,95 0,00 12.584,55 144.499,50 143.200,00Radiotherapeut 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 0,00 15.730,68 181.084,07 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.065,84 194.821,84 179.000,00Psychiater 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 152.688,30 60,12 14.237,55 166.985,97 161.100,00Hoogleraar, med.afdhfd. 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 199.145,24 1.593,77 16.611,36 217.350,37 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 164.094,07 1.370,11 15.566,28 181.030,46 179.000,00Uroloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 149.757,92 0,00 12.852,63 162.610,55 143.200,00

161

Patholoog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 171.427,39 3.707,09 15.879,36 191.013,84 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 164.256,96 1.875,00 14.499,87 180.631,83 161.100,00Hoogleraar, med.afdhfd. 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 294.517,46 215,00 18.325,80 313.058,26 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 2.505,39 16.065,84 197.327,23 179.000,00KNO-arts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 139.935,72 3.991,38 12.708,99 156.636,09 143.200,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 176.016,67 189.415,13 1.753,59 16.117,10 207.285,82 176.016,67Bacterioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 134.963,14 2.905,15 12.584,55 150.452,84 143.200,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 134.963,14 0,00 12.584,55 147.547,69 143.200,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 196.726,91 0,00 16.512,00 213.238,91 179.000,00MDL-arts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 0,15 15.730,68 181.084,22 179.000,00Longarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 208.501,88 0,00 16.758,24 225.260,12 179.000,00Radiotherapeut 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 2.231,61 15.730,68 183.315,68 179.000,00Kaakchirurg 1-1-2016 31-12-2016 0,9 152.150,00 172.261,19 0,00 14.113,77 186.374,96 152.150,00Neonatoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 133.170,68 0,00 11.246,10 144.416,78 125.300,00Cardiochirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 221.517,69 0,00 17.113,08 238.630,77 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 0,6 107.400,00 110.395,01 904,31 10.240,98 121.540,30 107.400,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 157.499,09 0,00 13.181,55 170.680,64 143.200,00Neuroloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 0,00 15.730,68 181.084,07 179.000,00MDL-arts 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 150.158,27 685,40 14.157,63 165.001,30 161.100,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,6 105.311,67 104.581,80 0,00 9.496,46 114.078,26 105.311,67Neuroloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 148.310,45 137.172,10 0,00 12.229,02 149.401,12 148.310,45Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 229.640,34 0,00 17.328,24 246.968,58 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 171.810,82 108,09 15.892,20 187.811,11 179.000,00Neuroloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 134.963,14 0,00 12.584,55 147.547,69 143.200,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 119.768,06 397,92 11.011,38 131.177,36 125.300,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 0,9 159.131,00 163.422,44 419,13 14.324,07 178.165,64 159.131,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.078,44 194.834,44 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 171.345,39 422,91 15.879,36 187.647,66 179.000,00Neurochirurg 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 133.170,68 1.561,30 11.246,10 145.978,08 125.300,00Longarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 214.138,32 0,00 16.785,12 230.923,44 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.065,84 194.821,84 179.000,00

162

Chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 177.592,86 0,00 16.091,64 193.684,50 179.000,00Neonatoloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.674,00 31,14 16.065,84 194.770,98 179.000,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 7,47 15.730,68 181.091,54 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 229.950,92 0,00 17.563,20 247.514,12 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.363,18 355,09 12.852,63 161.570,90 143.200,00Medisch afdelingshoofd 1-1-2016 31-12-2016 1,0 173.033,33 368.778,29 89,76 20.118,63 388.986,68 173.033,33Internist 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 0,00 15.730,68 181.084,07 179.000,00Chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 163.512,28 134,00 15.588,12 179.234,40 179.000,00Neurochirurg 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 133.170,68 0,00 11.246,10 144.416,78 125.300,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 0,00 15.730,68 181.084,07 179.000,00Cardioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 164.105,15 0,00 15.641,28 179.746,43 179.000,00Vaatchirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 174.738,39 0,00 15.566,28 190.304,67 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.365,75 67,26 12.852,63 161.285,64 143.200,00Cardioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 249.697,98 0,00 16.998,12 266.696,10 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 207.931,19 16,56 16.793,04 224.740,79 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.365,75 0,00 12.852,63 161.218,38 143.200,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 174.476,56 0,00 16.591,80 191.068,36 179.000,00Vaatchirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 189.917,12 3,24 16.333,92 206.254,28 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 132.401,92 2.991,33 12.452,91 147.846,16 143.200,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 221.286,16 1.576,28 17.129,76 239.992,20 179.000,00Nucleair geneeskundige 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 181.465,66 1.664,57 16.133,52 199.263,75 179.000,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 202.564,06 1.041,66 16.733,16 220.338,88 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 193.619,53 1.799,64 16.354,92 211.774,09 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 192.057,68 0,00 16.528,68 208.586,36 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 134.954,51 0,00 12.466,23 147.420,74 143.200,00Neuroloog 1-1-2016 31-12-2016 0,7 122.257,00 117.185,05 0,00 10.744,11 127.929,16 122.257,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 189.706,08 456,55 16.254,00 206.416,63 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 173.033,33 212.038,18 0,00 16.295,48 228.333,66 173.033,33Reumatoloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 0,00 15.730,68 181.084,07 179.000,00Neonatoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.365,75 0,00 12.852,63 161.218,38 143.200,00Neuroloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 134.963,14 0,00 12.584,55 147.547,69 143.200,00

163

Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 169.748,08 175,62 16.322,37 186.246,07 179.000,00KNO-arts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 171.569,10 805,70 15.898,80 188.273,60 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 153.924,31 0,00 13.086,63 167.010,94 143.200,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 198.966,86 18,72 16.476,84 215.462,42 179.000,00Uroloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.065,84 194.821,84 179.000,00Cardioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 250.548,05 0,00 17.462,28 268.010,33 179.000,00Patholoog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 135.682,18 0,00 12.636,03 148.318,21 143.200,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.065,84 194.821,84 179.000,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 1,0 170.050,00 171.158,41 0,00 15.262,50 186.420,91 170.050,00Radiotherapeut 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 222.671,83 0,00 17.164,08 239.835,91 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 209.536,57 320,50 16.825,56 226.682,63 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 219.249,13 0,00 17.068,32 236.317,45 179.000,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 192.140,22 4.324,82 16.099,68 212.564,72 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 187.477,13 1.905,54 16.280,76 205.663,43 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 143.636,54 2.183,69 12.734,31 158.554,54 143.200,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 157.721,35 0,00 13.086,63 170.807,98 143.200,00Radiotherapeut 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 1.635,11 15.730,68 182.719,18 179.000,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 196.898,97 0,00 16.204,20 213.103,17 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,9 153.641,67 143.144,99 0,00 13.511,21 156.656,20 153.641,67Oogarts 1-1-2016 31-12-2016 0,5 89.500,00 82.676,68 16,00 7.781,49 90.474,17 89.500,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 229.640,34 1.932,77 17.328,24 248.901,35 179.000,00Cardioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 250.548,05 1.106,45 17.462,28 269.116,78 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 147.534,75 0,68 12.852,63 160.388,06 143.200,00Hoogleraar, med. afdhfd. 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 214.180,07 26,82 17.065,20 231.272,09 179.000,00Uroloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 183.346,08 14,00 16.231,80 199.591,88 179.000,00Cardioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 200.209,74 0,00 13.841,43 214.051,17 143.200,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 202.835,21 388,48 16.657,92 219.881,61 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 185.261,00 0,00 16.228,44 201.489,44 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 70,00 15.730,68 181.154,07 179.000,00Hoogleraar, med.afdhfd. 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 213.693,24 3.229,15 16.933,44 233.855,83 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 67,00 16.065,84 194.888,84 179.000,00

164

Internist 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 133.951,37 0,00 12.466,23 146.417,60 143.200,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 219.815,72 0,00 17.092,56 236.908,28 179.000,00Uroloog 1-1-2016 31-12-2016 0,9 155.133,33 178.990,83 69,04 13.933,99 192.993,86 155.133,33Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.365,75 0,00 12.852,63 161.218,38 143.200,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 157.723,98 0,00 13.086,63 170.810,61 143.200,00Reumatoloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 174.701,85 0,00 15.964,44 190.666,29 179.000,00Orthopedisch chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.482,08 500,00 16.065,84 195.047,92 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.365,75 18,36 12.852,63 161.236,74 143.200,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 204.990,00 1.284,57 16.476,84 222.751,41 179.000,00Directeur 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 246.308,42 0,00 17.619,96 263.928,38 179.000,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.365,75 6,60 12.852,63 161.224,98 143.200,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 219.249,13 2.808,21 17.068,32 239.125,66 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 2.393,61 16.065,84 197.215,45 179.000,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 218.975,31 0,00 14.718,87 233.694,18 143.200,00Neuroloog 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 150.158,27 2.054,05 14.157,63 166.369,95 161.100,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 207.963,82 0,00 16.793,04 224.756,86 179.000,00Neonatoloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 177.442,68 0,00 16.065,84 193.508,52 179.000,00Medisch afdelingshoofd 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 160.760,06 0,00 14.157,63 174.917,69 161.100,00Kinderchirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.065,84 194.821,84 179.000,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 219.763,37 0,00 17.091,24 236.854,61 179.000,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 157.490,95 0,00 13.181,43 170.672,38 143.200,00Uroloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 222.746,98 7,40 17.165,88 239.920,26 179.000,00Cardioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 250.548,05 0,00 17.462,28 268.010,33 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 236.302,62 8,00 17.431,68 253.742,30 179.000,00Longarts 1-1-2016 31-12-2016 0,6 98.450,00 116.137,42 0,00 9.080,62 125.218,04 98.450,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 163.560,87 0,00 14.459,19 178.020,06 161.100,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 135.618,06 0,00 12.573,39 148.191,45 143.200,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 134.963,14 0,00 12.584,55 147.547,69 143.200,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 138.725,00 144.900,60 1.039,57 12.447,12 158.387,29 138.725,00Cardiochirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 271.629,38 0,00 17.878,44 289.507,82 179.000,00Uroloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.332,68 0,00 15.741,12 181.073,80 179.000,00

165

Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 146.014,70 0,00 12.860,55 158.875,25 143.200,00Cardioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 250.548,05 0,00 17.462,28 268.010,33 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 132.978,94 83,00 11.246,10 144.308,04 125.300,00Plastisch chirurg 1-1-2016 31-12-2016 0,5 89.500,00 113.319,43 0,00 8.566,65 121.886,08 89.500,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 30,00 15.730,68 181.114,07 179.000,00Chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 27,60 16.091,04 194.874,64 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.119,65 0,00 12.852,63 160.972,28 143.200,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 150.158,27 76,83 14.157,63 164.392,73 161.100,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 0,00 15.730,68 181.084,07 179.000,00Kaakchirurg 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 136.838,25 0,00 12.631,47 149.469,72 143.200,00Cardioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 250.548,05 1.620,82 17.462,28 269.631,15 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 216.237,82 4.083,08 17.005,56 237.326,46 179.000,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 213.062,10 0,00 16.923,72 229.985,82 179.000,00Patholoog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 169.813,26 8.423,25 15.831,24 194.067,75 179.000,00Neuroloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 144.286,83 75,00 12.817,59 157.179,42 143.200,00Psychiater 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 150.179,70 392,02 14.174,91 164.746,63 161.100,00MDL-arts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 4.107,03 15.730,68 185.191,10 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 199.224,26 223,10 16.382,16 215.829,52 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 177.857,20 1.810,66 16.065,84 195.733,70 179.000,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 205.442,66 0,00 16.734,12 222.176,78 179.000,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 117.801,54 0,00 11.011,38 128.812,92 125.300,00Neuroloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 0,00 15.730,68 181.084,07 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 0,9 162.591,67 169.621,62 1.612,38 14.695,49 185.929,49 162.591,67Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 139.462,14 32,22 12.700,71 152.195,07 143.200,00Medisch afdelingshoofd 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 153.613,42 0,00 12.983,91 166.597,33 143.200,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 158.401,28 8.720,55 15.730,68 182.852,51 179.000,00Cardiochirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 270.798,38 0,00 17.878,44 288.676,82 179.000,00Cardioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,7 117.741,73 161.801,46 0,00 11.213,85 173.015,31 117.741,73Neurochirurg 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 142.494,35 0,00 11.479,14 153.973,49 125.300,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 220.385,49 364,57 17.097,48 237.847,54 179.000,00Directeur 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 162.212,45 3.002,53 15.704,76 180.919,74 179.000,00

166

Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 275.658,40 2.759,22 18.354,36 296.771,98 179.000,00Radiotherapeut 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 183.673,00 0,00 13.806,15 197.479,15 143.200,00Kaakchirurg 1-1-2016 31-12-2016 0,8 149.166,67 166.358,53 2.639,70 13.804,27 182.802,50 149.166,67Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,6 107.400,00 104.993,06 0,00 9.438,42 114.431,48 107.400,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 195.188,54 0,00 16.476,84 211.665,38 179.000,00Chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 189.438,00 0,00 16.116,12 205.554,12 179.000,00Orthopedisch chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 163.254,85 1.042,34 15.730,68 180.027,87 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 0,2 35.800,00 33.832,33 0,00 3.164,49 36.996,82 35.800,00Dermatoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 137.610,26 0,00 12.684,15 150.294,41 143.200,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 192.927,73 7.500,82 16.395,96 216.824,51 179.000,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 201.878,36 0,00 16.644,00 218.522,36 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 284.920,13 0,00 18.717,48 303.637,61 179.000,00Medisch afdelingshoofd 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 180.198,82 233,46 16.253,52 196.685,80 179.000,00Oogarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 194.711,46 0,00 16.464,84 211.176,30 179.000,00Plastisch chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 234.440,31 923,40 17.502,00 252.865,71 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 171.427,39 1.092,25 15.879,36 188.399,00 179.000,00Cardiochirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 173.033,33 324.079,95 0,00 18.815,38 342.895,33 173.033,33Psychiater 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 134.604,73 1.877,55 12.450,39 148.932,67 143.200,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.065,84 194.821,84 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 185.217,17 0,00 16.227,36 201.444,53 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 182.461,20 3.545,90 16.112,64 202.119,74 179.000,00Medisch afdelingshoofd 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.365,75 61,12 12.852,63 161.279,50 143.200,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.065,84 194.821,84 179.000,00Plastisch chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 225.393,34 1.234,85 17.232,00 243.860,19 179.000,00Longarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 215.206,72 2.599,81 16.758,24 234.564,77 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,3 53.700,00 72.389,40 28,00 4.819,65 77.237,05 53.700,00Neuroloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 174.260,29 0,00 15.953,40 190.213,69 179.000,00Radiotherapeut 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 222.671,83 0,00 17.164,08 239.835,91 179.000,00Cardioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 200.209,74 0,00 13.841,43 214.051,17 143.200,00Chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 192.728,22 0,00 16.415,28 209.143,50 179.000,00Dermatoloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 168.000,51 0,00 15.796,92 183.797,43 179.000,00

167

Internist 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.065,84 194.821,84 179.000,00Neurochirurg 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 133.170,68 0,00 11.246,10 144.416,78 125.300,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 167.636,24 1.252,57 14.459,19 183.348,00 161.100,00Radiotherapeut 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 0,00 15.730,68 181.084,07 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.365,75 0,00 12.852,63 161.218,38 143.200,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 201.127,47 4.224,98 16.628,52 221.980,97 179.000,00KNO-arts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 139.172,04 0,00 12.707,67 151.879,71 143.200,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 1.789,57 15.730,68 182.873,64 179.000,00Patholoog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 0,00 15.730,68 181.084,07 179.000,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 133.156,11 0,00 12.466,23 145.622,34 143.200,00Cardioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 225.378,94 105,00 15.651,75 241.135,69 161.100,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 147.624,28 177.909,46 5.630,40 13.862,01 197.401,87 147.624,28Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 0,00 15.730,68 181.084,07 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 145.718,85 0,00 12.852,63 158.571,48 143.200,00Longarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 214.138,32 1.752,55 16.785,12 232.675,99 179.000,00Reumatoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 149.911,75 0,00 12.907,89 162.819,64 161.100,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 223.692,69 3.314,53 17.186,40 244.193,62 179.000,00Neonatoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 133.170,68 1.662,28 11.246,10 146.079,06 125.300,00Radiotherapeut 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 174.188,11 142,82 15.893,40 190.224,33 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.365,75 0,00 12.852,63 161.218,38 143.200,00Neonatoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 133.170,68 0,00 11.246,10 144.416,78 125.300,00Reumatoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 134.963,14 106,50 12.584,55 147.654,19 143.200,00Vaatchirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.065,84 194.821,84 179.000,00Bacterioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 149.462,18 881,28 12.584,55 162.928,01 161.100,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 130.301,04 0,00 11.246,10 141.547,14 125.300,00Kinderchirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 185.063,12 0,00 16.065,84 201.128,96 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 0,8 138.725,00 163.982,93 2.289,59 12.913,27 179.185,79 138.725,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 0,00 15.730,68 181.084,07 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 161.513,92 0,00 14.442,27 175.956,19 161.100,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.365,75 0,00 12.852,63 161.218,38 143.200,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 173.705,09 0,00 15.933,24 189.638,33 179.000,00

168

Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 195.188,54 0,00 16.476,84 211.665,38 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 174.966,00 0,00 13.538,91 188.504,91 143.200,00Geriater 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 174.724,94 104,73 15.965,04 190.794,71 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 189.554,76 4.605,92 16.327,56 210.488,24 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 216.098,69 7.121,13 17.068,32 240.288,14 179.000,00Orthopedisch chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 202,95 16.065,84 195.024,79 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,9 153.641,67 143.626,96 0,00 13.495,73 157.122,69 153.641,67Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 134.963,14 0,00 12.584,55 147.547,69 143.200,00Neurochirurg 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 133.170,68 0,00 11.246,10 144.416,78 125.300,00Patholoog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 161.652,27 2.789,40 15.638,16 180.079,83 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 140.168,98 0,00 11.479,14 151.648,12 125.300,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 119.768,06 1.020,44 11.011,38 131.799,88 125.300,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.128,66 0,00 16.047,00 194.175,66 179.000,00MDL-arts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 167.512,16 0,00 15.768,36 183.280,52 179.000,00Orthopedisch chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 175.774,32 4.848,28 15.904,92 196.527,52 179.000,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 201.889,81 0,00 16.644,24 218.534,05 179.000,00Medisch afdelingshoofd 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 173.306,93 15,00 14.615,19 187.937,12 161.100,00Psychiater 1-1-2016 31-12-2016 0,6 111.875,00 105.162,85 62,03 9.668,79 114.893,67 111.875,00Cardioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 253.707,10 0,00 17.424,84 271.131,94 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 191.399,29 0,00 16.382,16 207.781,45 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 158.586,06 0,00 13.105,71 171.691,77 143.200,00Neonatoloog 1-1-2016 31-12-2016 0,9 161.100,00 172.934,32 0,00 14.731,35 187.665,67 161.100,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.365,75 1.106,11 12.852,63 162.324,49 143.200,00Hoogleraar, med.afdhfd. 1-1-2016 1-11-2016 1,0 179.000,00 198.276,82 1.939,61 14.345,68 214.562,11 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 148.365,75 0,00 12.852,63 161.218,38 143.200,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 229.979,50 3.606,35 17.336,64 250.922,49 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 133.170,68 1.726,86 11.246,10 146.143,64 125.300,00Viroloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 10,98 15.730,68 181.095,05 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 1.872,90 16.065,84 196.694,74 179.000,00Chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.065,84 194.821,84 179.000,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 192.182,43 10,62 16.087,32 208.280,37 179.000,00

169

Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,7 125.300,00 132.307,66 3.651,57 11.268,66 147.227,89 125.300,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 189.917,12 0,00 16.333,92 206.251,04 179.000,00Radioloog 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 218.975,31 977,13 14.718,87 234.671,31 143.200,00Chirurg 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.090,56 194.846,56 179.000,00Hoogleraar, med.afdhfd. 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 189.608,09 0,00 16.332,12 205.940,21 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 205.846,52 2.834,95 16.733,16 225.414,63 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 762,94 16.065,84 195.584,78 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.756,00 0,00 16.085,88 194.841,88 179.000,00Kinderarts 1-1-2016 31-12-2016 0,8 143.200,00 134.502,42 395,82 12.584,55 147.482,79 143.200,00Neuroloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 0,00 15.730,68 181.084,07 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 178.128,66 30,74 16.047,00 194.206,40 179.000,00Anesthesioloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 187.395,17 147,48 16.299,84 203.842,49 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 199.527,01 184,00 16.582,08 216.293,09 179.000,00Internist 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.353,39 0,00 15.730,68 181.084,07 179.000,00Nefroloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 165.159,17 718,73 15.730,68 181.608,58 179.000,00Hoogleraar 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 199.902,20 138,85 16.065,84 216.106,89 179.000,00Gynaecoloog 1-1-2016 31-12-2016 1,0 179.000,00 181.419,29 0,00 16.065,84 197.485,13 179.000,00

Afhankelijk van de betrokken functionaris geldt één van de onderstaande motivaties:- arbeidsmarkt - concurrentiepositie t.o.v. vrijgevestigd medisch specialisten; gebaseerd op gemiddelde werkweek 40-48 uur excl. diensten resp. maximaal 55 uur incl. diensten bij voltijds dienstverband;- combinatie dienstverband en maatschap; gebaseerd op gemiddelde werkweek 40-48 uur excl. diensten resp. maximaal 55 uur incl. diensten bij voltijds dienstverband;- concurrentiepositie t.o.v. overige zorginstellingen en marktsector;- concurrentiepositie t.o.v. overige zorginstellingen en vrije sector;- garantieregeling vanwege beëindiging eigen praktijk; gebaseerd op gemiddelde werkweek 40-48 uur excl. Diensten resp. maximaal 55 uur incl. diensten bij voltijds dienstverband;- garantieregeling vervanging honorarium i.v.m. afwijzing financiering.

170

Honorarium accountant geconsolideerd 2016

Ernst & Young accountants

Overig Ernst & Young netwerk

Totaal Ernst & Young

2016

Totaal Ernst & Young 2015

1. Controle jaarrekening 430.960 0 430.960 441.9242. Overige controle werkzaamheden 507.943 0 507.943 173.2283. Fiscale advisering 0 230.140 230.140 295.6974. Niet controle-diensten 178.478 0 178.478 148.538

Totaal 1.117.381 230.140 1.347.521 1.059.387

Bedragen incl. BTW in €.

Transacties met verbonden partijen

Van transacties met verbonden partijen is sprake wanneer een relatie bestaat tussen de instelling, haar deelnemingen en hun bestuurders en leidinggevende functionarissen. Er hebben zich geen transacties met verbonden partijen voorgedaan op niet-zakelijke grondslag. De bezoldiging van de bestuurders en toezichthouders die in het kader van de WNT verantwoord worden, is opgenomen in deze paragraaf.

171

3. ENKELVOUDIGE JAARREKENING

172

3.1 ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2016na resultaatbestemming (x € 1.000,-)

Activa

2016 2015

Vaste Activapagina

nummer

Immateriële vaste activa 176 3.126 1.937Materiële vaste activa 176 450.770 474.191Financiële vaste activa 177 37.020 37.361Totaal vaste activa 490.916 513.489

Vlottende activa

Voorraden 178 10.783 10.516Onderhandenwerk DBC's 178 24.410 8.186 * Debiteuren en overige vorderingen 179 201.434 347.626 * Liquide middelen 179 256.109 142.787Totaal vlottende activa 492.736 509.115

Totaal activa 983.652 1.022.604


173

Passiva

2016 2015

Eigen vermogen paginanummer

Kapitaal 180 1 1Bestemmingsreserves 180 132.880 124.008Bestemmingsfondsen 180 26.743 23.490Overige reserves 181 164.258 145.247

Totaal eigen vermogen 323.882 292.746

Voorzieningen 182 116.919 119.040

Langlopende schulden 182 176.881 188.944

Te verrekenen overfinanciering uit hoofde van DBC's/DBC zorgproducten 182 42.216 52.808 *

183 0 3.301

183 323.754 365.765 *

Totaal Passiva 983.652 1.022.604


Kortlopende schulden en overlopende passiva

Schulden uit hoofde vanbekostigingOverige kortlopende schulden en overlopende passiva

174

3.2 ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING OVER 2016(x € 1.000,-)

2016 2015

Bedrijfsopbrengstenpagina

nummer

Opbrengsten zorgprestaties 188 747.247 729.176Subsidieopbrengsten 189 178.306 169.289Overige bedrijfsopbrengsten 189 195.013 174.527

Som der bedrijfsopbrengsten 1.120.566 1.072.992

Bedrijfskosten

Personeelskosten 189 669.029 623.182Afschrijvingen immateriële en materiële vaste activa 190 52.174 57.325Overige bedrijfskosten 190 366.769 351.976

Som der bedrijfskosten 1.087.972 1.032.483


Financiële baten 190 633 336Financiële lasten 190 -3.838 -17.965Deelnemingen -1.094 3.691

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 28.295 26.571


Resultaat 28.295 26.571

Resultaatbestemming

Mutatie bestemde reserves en fondsen 180 12.125 4.678

Mutatie niet bestemde reserves 16.170 21.893

175

3.3 TOELICHTING ENKELVOUDIGE BALANS

Immateriële vaste activa 2016 2015

Software 3.126 1.937

Totaal immateriële vaste activa 3.126 1.937

€

Boekwaarde per 1 januari 2016 1.937Investeringen verslagjaar 2.936Afschrijvingen verslagjaar -1.719Desinvesteringen -28


Materiële vaste activa 2016 2015


Bedrijfsgebouwen en terreinen 342.690 345.399Machines en installaties 31.272 36.117Andere vaste bedrijfsmiddelen 76.505 75.174Materiele vaste activa in uitvoering 303 17.501

Totaal materiële vaste activa 450.770 474.191

( x € 1.000,-)

Voor een nadere tekstuele toelichting op de desbetreffende posten wordt verwezen naar degeconsolideerde balans en resultatenrekening. Alléén daar waar een verklaring op de enkelvoudige postafwijkt, is deze opgenomen.

De grondslagen van waardering en resultaatbepaling voor de enkelvoudige jaarrekening zijn gelijk aande grondslagen die worden vermeld in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

Het verloop van de immateriële vaste activa is als volgt:

Voor een nadere toelichting op de immateriële vaste activa wordt verwezen naar het verloopoverzicht zoals dat is opgenomen onder 3.4.

176

Boekwaarde per 1 januari 2016 474.191Investeringen verslagjaar 38.449Afschrijvingen verslagjaar -54.125Desinvesteringen -7.745


2016 2015

Deelnemingen in groepsmaatschappijen 20.693 21.234Overige vorderingen 16.327 16.127

Totaal financiële vaste activa 37.020 37.361

Boekwaarde per 1 januari 2016 37.361Investeringen/verstrekte leningen 1.551Aandeel in het resultaat van deelnemingen -541Desinvesteringen/aflossing leningen -1.160Vergoeding afschrijving OC&W -160Herwaarderingen -31


Voor een nadere toelichting op de financiële vaste activa wordt verwezen naar het verloopoverzichtzoals dat is opgenomen onder 3.6.

Financiële vaste activa


Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt:

Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt:

Voor een nadere toelichting op de materiële vaste activa wordt verwezen naar het verloopoverzicht zoals dat is opgenomen onder 3.5.

177

De deelnemingen in groepsmaatschappijen en andere deelnemingen kunnen als volgt wordengespecificeerd:

Aandeel Aandeeleigen resultaat

Belang Belang vermogen over 2016 2015 2016 2016

% %GroepsmaatschappijenUMC Utrecht Holding B.V., Utrecht 100% 100% 20.693 -541(kernactiviteit : houdstermaatschappij)

Per 1 januari 2016 is UMC Utrecht Exploitatie B.V. geliquideerd en zijn de activiteiten geïntegreerd in UMC Utrecht Holding B.V.

Voorraden 2016 2015


Voorraad bloedstollingsfactoren 2.388 1.911Voorraad apotheek 6.211 6.569Overige voorraden 2.184 2.036

Totaal voorraden 10.783 10.516

2016 2015


Onderhanden werk DBC zorgproducten gereguleerd segment 48.284 22.747Onderhanden werk DBC zorgproducten vrij segment 14.983 36.689Vorderingen uit hoofde van onderhanden werk GGZ 5.536 2.262Subtotaal vorderingen uit hoofde van onderhanden werk 68.803 61.698Af: ontvangen voorschotten -44.393 -53.512

24.410 8.186

Toelichting financiële vaste activa

Totaal onderhanden werk DBC's/DBC zorgproducten

Onderhanden werk DBC's/ DBC zorgproducten

178

Debiteuren en overige vorderingen 2016 2015


Vorderingen op debiteuren 163.011 268.402Nog te declareren medische productie 1.708 39.649Onderhanden werk 3e en 4e geldstroomprojecten 23.657 24.125Overige vorderingen 67 1.511Vooruitbetaalde bedragen 3.781 4.901Nog te ontvangen bedragen 9.210 9.038

Totaal vorderingen en overlopende activa 201.434 347.626

Liquide middelen 2016 2015


Kas 136 45Banken 213.428 130.197Deposito's 42.545 12.545

Totaal liquide middelen 256.109 142.787

179

Eigen vermogen

Het eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten:

2016 2015

Kapitaal 1 1Bestemmingsreserves 132.880 124.008Bestemmingsfondsen 26.743 23.490Overige reserves 164.258 145.247

Totaal eigen vermogen 323.882 292.746

Kapitaal

Het verloop is als volgt weer Stand Resultaat Overige Standte geven: 1 jan.2016 bestemming mutaties 31 dec.2016

Kapitaal 1 0 0 1

Totaal 1 0 0 1

Bestemmingsreserves


Budgetsaldi investeringen 41.037 5.000 0 46.037Budgetsaldi divisies 19.225 7.541 0 26.766Deelnemingen 21.234 -1.094 0 20.140Overig 42.512 -2.575 0 39.937


Bestemmingsfondsen


Reserve aanvaardbare kosten 0 0 0 0Reserve Onderwijs en Onderzoek 23.490 3.253 0 26.743

Totaal bestemmingsfondsen 23.490 3.253 0 26.743

180


Reserve aanvaardbare kosten 71.654 14.863 0 86.517Overig 73.593 1.307 2.841 * 77.741

145.247 16.170 2.841 164.258

Aansluiting tussen geconsolideerd- en enkelvoudig vermogen

Eigen vermogen volgens geconsolideerde jaarrekening 335.712Aandeel derden -4.581Eigen vermogen volgens geconsolideerde jaarrekening (excl. aandeel derden) 331.131Eigen vermogen volgens enkelvoudige jaarrekening 323.882

7.249

Het betreft de volgende entiteiten: EigenResultaat vermogen

Belang 2016 31 dec.2016%

Stichting Huisvesting Personeel UMC Utrecht, Utrecht 100 83 0Prof. Fritz Redl. School voor langdurig zieke kinderen, Soest 100 -414 1.978Stichting Universitair Verloskundig Centrum, Utrecht 100 -6 246Gezondheidscentrum Leidsche Rijn, Utrecht 100 899 5.578Waarderingsverschil Elevate 333Minderheidsbelang -887Afronding 1

562 7.249

Consolidatie effect

Dit verschil wordt voornamelijk veroorzaakt door de vermogens van de proportioneel geconsolideerdestichtingen, waarin het UMC Utrecht wél een zeggenschapsbelang doch geen kapitaalbelang heeft. Alsgevolg hiervan zijn deze stichtingen niet in de enkelvoudige jaarrekening opgenomen onder definanciële vaste activa.

Overige reserves

Totaal vrij besteedbaar vermogen:

* Overige mutaties worden gevormd door de inbreng van Stichting Huisvesting Personeel.

Stichting Huisvesting Personeel UMC Utrecht is per 1 juli 2016 geliquideerd waarbij de activiteiten zijn geïntegreerd in het UMC Utrecht.

181

Stand Dotaties Onttrek- Stand1 jan.2016 kingen 31 dec.2016

Het verloop is als volgt:

Voorziening groot onderhoud 86.493 1.702 6.983 81.212Voorziening seniorenregeling 242 176 245 173Voorziening wachtgelden 9.210 6.767 4.349 11.628Voorziening gedeeltelijke arbeidsgeschiktheid 7.506 1.949 1.742 7.713Voorziening personeel overig 6.175 772 580 6.367Voorziening persoonlijk budget 9.414 1.260 1.401 9.273Overige voorzieningen 0 553 0 553

Totaal voorzieningen 119.040 13.179 15.300 116.919

Langlopende schulden2016 2015

Totaal > 5 jaar Totaal > 5 jaar

120.623 79.282 130.066 84.768Investeringssubsidies 56.258 30.359 58.878 35.007

176.881 109.641 188.944 119.775

2016 2015

42.216 52.808

Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden inzake de kredietinstellingen wordt verwezennaar het verloopoverzicht zoals dat is opgenomen onder 3.7.

Totaal langlopende schulden

Aflossingsverplichtingen binnen 12 maanden na afloop van het boekjaar zijn niet begrepen in dehierbovengenoemde bedragen, maar opgenomen onder de schulden op korte termijn.


Kredietinstellingen

Te verrekenen overfinanciering uit hoofde van DBC's/ DBC zorgproducten

Totaal te verrekenen overfinanciering uit hoofde van DBC's/DBC zorgproducten

Voorzieningen

182

Schulden uit hoofde van bekostiging 2016 2015

Totaal vorderingen uit hoofde van bekostiging 0 3.301

Kortlopende schulden en overlopende passiva 2016 2015

9.443 9.441Leningen van gelieerde stichtingen 0 4.300

5.090 4.774Te verrekenen met zorgverzekeraars 87.783 116.956Crediteuren 35.004 29.000Schulden aan groepsmaatschappijen 9 113Belastingen en premies sociale verzekeringen 3.031 16.236Nog te betalen pensioenpremie 0 8.208Vooruitontvangsten 3e en 4e geldstroomprojecten 93.690 83.927Te betalen vakantiegeld, vakantiedagen 46.245 41.780Overige schulden 18.235 19.745Overlopende passiva 25.224 31.285

Totaal kortlopende schulden en overlopende passiva 323.754 365.765

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

Te muteren investeringssubsidies

Aflossingsverplichtingen op kredietinstellingen


Voor de niet uit de balans blijkende verplichtingen wordt verwezen naar de toelichting in degeconsolideerde jaarrekening.

183

3.4 Verloopoverzicht immateriële vaste activa enkelvoudig 2016

Software Totaal

€ €Stand per 1 januari- aanschafwaarde 42.840.078 42.840.078- cumulatieve herwaarderingen- cumulatieve afschrijvingen 40.902.930 40.902.930Boekwaarde per 1 januari 2016 1.937.148 1.937.148

Mutaties in het boekjaar- herclassificatie aanschaf 0 0- herclassificatie afschrijvingen 0 0- investeringen 2.936.482 2.936.482- herwaarderingen 0 0- afschrijvingen 1.718.937 1.718.937- bijzondere waardeverminderingen 0 0

- terugname geheel afgeschreven activa aanschafwaarde 0 0 cumulatieve herwaarderingen 0 0 cumulatieve afschrijvingen 0 0

- desinvesteringen aanschafwaarde 5.708.691 5.708.691 cumulatieve herwaarderingen 0 0 cumulatieve afschrijvingen 5.680.607 5.680.607 per saldo

Mutaties in boekwaarde (per saldo) 1.189.461 1.189.461

Stand 31 december 2016- aanschafwaarde 40.067.869 40.067.869- cumulatieve herwaarderingen 0 0- cumulatieve afschrijvingen 36.941.260 36.941.260

Boekwaarde per 31 december 2016 3.126.609 3.126.609

Afschrijvingspercentage 33⅓

184

3.5 Verloopoverzicht materiële vaste activa enkelvoudig 2016

Bedrijfsgebouwen Machines en Andere vaste Materiële Totaalen terreinen installaties bedrijfsmiddelen vaste activa

in uitvoering

€ € € € €Stand per 1 januari- aanschafwaarde 606.515.627 227.758.214 390.874.647 17.500.896 1.242.649.384- cumulatieve herwaarderingen- cumulatieve afschrijvingen 261.117.067 191.640.951 315.701.085 0 768.459.103Boekwaarde per 1 januari 2016 345.398.560 36.117.263 75.173.562 17.500.896 474.190.281

Mutaties in het boekjaar- herclassificatie aanschaf 0 0 0 0 0- herclassificatie afschrijvingen 0 0 0 0 0- investeringen 29.814.594 0 25.832.439 -17.197.867 38.449.166- herwaarderingen 0 0 0 0 0- afschrijvingen 26.294.427 4.845.658 22.984.512 0 54.124.597- bijzondere waardeverminderingen 0 0 0 0 0

- terugname geheel afgeschreven activa aanschafwaarde 0 0 0 0 0 cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 cumulatieve afschrijvingen 0 0 0 0 0

- desinvesteringen aanschafwaarde 8.038.272 0 59.041.143 0 67.079.415 cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 cumulatieve afschrijvingen 1.809.387 0 57.524.872 0 59.334.259 per saldo

Mutaties in boekwaarde (per saldo) -2.708.718 -4.845.658 1.331.658 -17.197.867 -23.420.585

Stand 31 december 2016- aanschafwaarde 628.291.949 227.758.214 357.665.943 303.029 1.214.019.135- cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0- cumulatieve afschrijvingen 285.602.107 196.486.609 281.160.725 0 763.249.441

Boekwaarde per 31 december 2016 342.689.842 31.271.605 76.505.218 303.029 450.769.694

Afschrijvingspercentage 2½ / 5 / 10 6 ⅔ 10 - 33⅓

185

3.6 Verloopoverzicht financiële vaste activa enkelvoudig 2016

Deelnemingen in groeps-

maatschappijen

Vorderingen op groeps-

maatschappijen

Overige deelnemingen

Vorderingen op deelnemingen

Overige vorderingen Totaal financiële vaste activa

Stand per 1 januari 21.234 0 0 0 16.127 37.361

HerclassificatieInvesteringen/verstrekte leningen 1.551 1.551Kapitaalstorting/restitutiesAandeel in het resultaat van deelnemingen -541 -541Ontvangen dividendDesinvestering/aflossing leningen -1.160 -1.160Vergoeding afschrijving OC&W -160 -160Herwaarderingen/waardeverminderingen -31 -31

Boekwaarde per 31 december 20.693 0 0 0 16.327 37.020

Cumulatieve herwaardering ultimo boekjaar

Boekwaarde per 31 december 20.693 0 0 0 16.327 37.020

186

3.7 Overzicht van langlopende schulden enkelvoudig 2016

Nummer Datum Soort lening Oorspronkelijk Totale Restschuld Resterende Restschuld Rente- Aflossings- Gestelde Aflossings- Aflossings-lening storting bedrag looptijd 31 december looptijd over 5 jaar percentage wijze zekerheid bedrag bedrag

2016 2017

1 01-05-1989 Onderhands 22.689.011 40 6.806.703 13 3.970.579 4,630 lineair rijksgarantie 567.225 567.2252 15-09-1989 Onderhands 22.689.011 40 6.806.703 13 3.970.579 4,750 lineair rijksgarantie 567.225 567.2253 23-01-1991 Onderhands 22.689.011 40 7.941.154 14 5.105.030 3,450 lineair rijksgarantie 567.225 567.2254 15-12-2015 Onderhands 32.666.667 24 30.000.001 23 23.333.334 2,740 lineair hypotheek 1.333.333 1.333.3335 15-12-2015 Onderhands 17.000.000 25 15.666.668 24 12.333.334 2,790 lineair hypotheek 666.666 666.6666 15-12-2015 Onderhands 22.000.000 5 14.000.000 4 0 1,390 lineair hypotheek 4.000.000 4.000.0007 15-12-2015 Onderhands 34.000.000 25 31.333.332 24 24.666.666 2,790 lineair hypotheek 1.333.334 1.333.3348 15-12-2015 Onderhands 8.882.311 19 8.068.800 18 5.902.064 2,030 annuïteit hypotheek 405.913 407.597

120.623.361 79.281.586 9.440.921 9.442.605

187

3.8 TOELICHTING ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING (x € 1.000,-)

Opbrengsten zorgprestaties 2016 2015


Opbrengsten zorgverzekeningswet 591.152 587.217Overige zorgprestaties 18.934 8.963Subtotaal opbrengsten zorgprestaties 610.086 596.180

Beschikbaarheidsbijdragen 137.161 132.996

Totaal opbrengsten zorgprestaties 747.247 729.176

Opbrengsten zorgverzekeringswet 2016 2015

Gefactureerde omzet DBC-zorgproducten gereguleerd segment 143.751 152.629Gefactureerde omzet DBC-zorgproducten vrij segment 247.017 279.399

3.831 -38.134Gefactureerde omzet GGZ 9.130 17.738Mutatie onderhandenwerk GGZ 3.274 -952Dure geneesmiddelen 108.087 91.931Add-on zorgproducten 58.256 57.994Overige zorgproducten 17.806 26.612

Totaal opbrengsten zorgverzekeringswet 591.152 587.217

Toelichting heffingsgrondslag Macrobeheersinstrument 2016

Tariefopbrengst van DBC's, DBC-zorgproducten en overige zorg-producten in zowel het A- als het B-segment 574.917Mutatie in het onderhanden werk 3.831

Heffingsgrondslag 578.748

Mutatie onderhandenwerk DBC-zorgproducten gereguleerd en vrij segment

188

Subsidieopbrengsten 2016 2015


Subsidie zorgfonds FZO / stagefonds 4.740 6.210Rijksbijdrage inzake werkplaatsfunctie 85.535 80.610

69.099 66.607Overige subsidies en bijdragen 18.932 15.862

Totaal subsidieopbrengsten 178.306 169.289

Overige bedrijfsopbrengsten 2016 2015


Onderzoeksprojecten voor derden 89.881 98.222Overige dienstverlening aan derden 73.222 64.240Overige opbrengsten 31.910 12.065 Totaal overige opbrengsten 195.013 174.527

Personeelskosten 2016 2015


Lonen en salarissen 450.750 433.082Sociale lasten 83.162 70.310Pensioenlasten 53.705 55.073Andere personeelskosten 44.015 34.812Subtotaal personeelskosten 631.632 593.277Personeel niet in loondienst 37.397 29.905

Totaal personeelskosten 669.029 623.182

Gemiddeld aantal werknemers (fte's) 2016 2015

Patiëntenzorg, Onderwijs en Onderzoek 7.473 7.355Derde en vierde geldstroom 911 855

Totaal gemiddeld aantal werknemers (fte's) 8.384 8.210

Bij het UMC Utrecht waren in 2016 gemiddeld 8.384 werknemers (uitgedrukt in fte's) in dienst(2015: 8.210 onderverdeeld naar de volgende segmenten:

Bijdrage Universiteit Utrecht inzake Faculteit Geneeskunde

189

Afschrijvingen vaste activa 2016 2015


Afschrijvingen immateriële vast activa 1.747 2.700Afschrijvingen materiële vaste activa 55.641 59.399Mutatie investeringssubsidies -5.214 -4.774

Totaal afschrijvingen vaste activa 52.174 57.325

Overige bedrijfskosten 2016 2015


Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten 15.894 15.716Algemene kosten 51.959 50.481Patiënt- en bewonersgebonden kosten 241.724 237.048Onderhoud en energiekosten 31.337 23.617Huur en leasing 9.267 9.108Overige kosten 16.588 16.006

Totaal overige bedrijfskosten 366.769 351.976

Financiële baten en lasten 2016 2015


Rentebaten 633 336Af: rentelasten -3.838 -17.965

Totaal financiële baten en lasten -3.205 -17.629

190

3.9 Bestemming van het enkelvoudig resultaat

Toevoeging aan bestemmingsreserve budgetsaldi investeringen 5.000Toevoeging aan bestemmingsreserve budgetsaldi divisies 7.541Onttrekking aan bestemmingsreserve deelnemingen -1.094Onttrekking aan bestemmingsreserve overig -2.575Toevoeging aan bestemmingsfonds reserve onderwijs en onderzoek 3.253

14.863Toevoeging aan overige reserves overig 1.307

Totaal enkelvoudig resultaat 28.295

Dit voorstel is reeds in de jaarrekening verwerkt.

3.10 Gebeurtenissen na balansdatum

Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum die van belang zijn voor het inzicht in de jaarrekening 2016.

De mutatie in de bestemmingsfonds reserve onderwijs en onderzoek, alsmede de splitsingvan de overige reserve reserve aanvaardebare kosten naar Onderwijs & Onderzoek enGezondheidszorg, is gebaseerd op de verhouding rijksbijdrage versus opbrengstenzorgprestaties.

Voorgesteld wordt het enkelvoudig resultaat over 2016 ad € 28.295 als volgt te bestemmen:

Toevoeging aan overige reserves reserve aanvaardbare kosten

191

3.11 Vaststelling door de Raad van Bestuur en goedkeuring door de Raad van Toezicht van het Financieel Jaarverslag 2016 van het

Universitair Medisch Centrum Utrecht Utrecht, 23 mei 2017 Utrecht, 23 mei 2017 De Raad van Bestuur De Raad van Toezicht w.g. Mevr.prof.dr. M.M.E. Schneider w.g. Dhr. J.G. van der Werf w.g. Prof.dr. F. Miedema w.g. Mevr.drs. C.E. Princen w.g. Mevr.drs. M.H. van Velthuizen-Lormans w.g. Dhr. L.A.M. van den Nieuwenhuijzen RA w.g. Dr.ir. P.C.J. Leijh w.g. Mevr.prof.dr. M. Visser

w.g. Dhr.drs.ir. A. Kregting MBA w.g. Prof.dr. G. van der Wal

192

4. OVERIGE GEGEVENS

193

4.1 Statutaire regeling resultaatbestemming

4.2 Nevenvestigingen

Het UMC Utrecht heeft geen nevenvestigingen.

4.3 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Statutaire regeling resultaatbestemming: In de statuten is bepaald dat de resultaatbestemming wordt vastgesteld door de raad van bestuur en goedgekeurd door de raad van toezicht.

De controleverklaring van de onafhankelijke accountant is opgenomen op de volgende pagina.

194

EYBuilding a betterworking world

Controleverkiaring van de onafhankelijke accountantAan: de raad van toezicht en de raad van bestuur van Universitair Medisch Centrum Utrecht

Verkiaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening2016Ons oordeelWij hebben dejaarrekening 2016 van Universitair Medisch Centrum Uttecht te Utrecht gecontroleerd.

Naat ons oordeel geeft de in de jaarverslaggeving opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van degrootte en de samenstelling van het vermogen van Universitair Medisch Centrum Utrecht op31 december 2016 en van het resultaat over 2016 in overeenstemming met de Regeling versiaggevingWTZ1 (RvW).

De jaarrekening bestaat uit:de enkelvoudige en geconsolideerde balans per 31 december 2016;de enkelvoudige en geconsolideerde resultatenrekening over 2016 en;de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondsiagen voor financiële versiaggeving en

andere toelichtingen.

De basis voor ons oordeelWij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder 00k de Nederlandsecontrolestandaarden en de Regeling Controleprotocol Wet normering bezoldiging topfunctionarissenpublieke en semipublieke sector (WNT) 2016 vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijnbeschreven in de sectie Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening.

Wij zijn onafhankelijk van Universitair Medisch Centrum Utrecht zoals vereist in de Verordening inzake deonafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevanteonafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Vecordening gedrags- enberoepsregels accountants (VGBA).

Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor onsoordeel.

Geen controewerkzaamheden verricht ten aanzien van de kiassenindeling bezoldigingsmaximum

2015/20 14In overeenstemming met het Controleprotocol WNT, de brief van het ministerie van Volksgezondheid,Welzijn en Sport (VWS) d.d. 20 februari 2015 en de Regeling Controleprotocol WNT 2016 hebben wijhet bezoldigingsmaximum WNT 2015/2014 zoals bepaald en vetantwoord door Universitair Medisch

Centrum Utrecht als uitgangspunt gehanteerd voor onze controle en hebben wij geen werkzaamhedenverricht op de totstandkoming van dit bezoldigingsmaximum 2015/2014.

195

Er Pagina 2

Building a betterworking world

Verkiaring over de in de jaarstukken opgenomen andereinformatieNaast de jaarrekening en onze controleverkiaring daarbij, omvat de jaarstukken andere informatie, diebestaat uit:

bet bestuursverslag;de overige gegevens.

Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie:met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat;alle informatie bevat die op grond van de RvW is vereist.

Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregenvanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, ovetwogen of de andere informatie materiële afwijkingenbeva t.

Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten van de RvW en de NederlandseStandaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamhedenbij de jaarrekening.

De raad van bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder hetbestuursverslag en de overige gegevens in overeenstemming met de RvW.

Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot dejaarrekeningVerantwoordelijkheden van de raad van bestuur en de raad van toezicht voor de jaarrekeningDe raad van bestuur is verantwoordelijk voor bet opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening inovereenstemming met de RvW. In dit kader is de raad van bestuur verantwoordelijk voor een zodanigeinterne beheersing die de taad van bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekeningmogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude.

Bij het opmaken van de jaarrekening moet de raad van bestuur afwegen of de zorginsteHing in staat isom haar werkzaamheden in continulteit voort te zetten. Op grond van genoemdverslaggevingsstelsel moet de raad van bestuur de jaarrekening opmaken op basis van decontinuIteitsveronderstelling, tenzij de raad van bestuut het voornemen heeft om de zorginstelling teliquideren of de activiteiten te beëindigen of als beeindiging het enige realistische alternatief is.De raad van bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnenbestaan of de zorginstelling haar activiteiten in continulteit kan voortzetten, toelichten in dejaarrekening.

De raad van toezicht is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiëleversiaggeving van de zorginstelling.

Onze verantwoordelijkheden voor de controTe van de jaarrekeningOnze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wijdaarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te qeven oordeel.

196

Pagina 3


Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor hetmogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken.

Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fouten of fraude en zijn materieel indien redelijkerwijs kanworden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economischebeslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beInvloedt de aard,timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van ondetkendeafwijkingen op ons oordeel.

Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevantprofessionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandsecontrolestandaarden, de Regeling Controleprotocol WNT 2016, ethische voorschriften en deonafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit:

het identificeren en inschatten van de risico’s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belangbevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren vancontrolewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is alsbasis voot ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdektwordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, hetopzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of hetdoorbreken van de interne beheersing;het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voot de controle met als doelcontrolewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze wetkzaamhedenhebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de ettectiviteit van de interne beheersing vande zorginstelling;het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en hetevalueren van de redelijkheid van schattingen door de raad van bestuur en de toelichtingen diedaatover in de jaarrekening staan;het vaststellen dat de door de raad van bestuur gehanteerde continuiteitsveronderstellingaanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of ergebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of dezorginstelling haar activiteiten in continulteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er eenonzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaringte vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingeninadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op decontrole-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Ioekomstigegebeurtenissen of omstandigheden kunnen et echter toe leiden dat een zorginstelling haarcontinuIteit niet anger kan handhaven;het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomentoelichtingen en;het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties engebeurtenissen.

Gegeven onze eindverantwoordelijkheid voor het oordeel zijn wij verantwoordelijk voor de aansturingvan, het toezicht op en de uitvoering van de groepscontrole. In dit kader hebben wij de aard en omvangbepaald van de uit te voeren werkzaamheden voor de groepsonderdelen. Bepalend hierbij zijn deomvang en/ot het risicoprofiel van de groepsonderdelen of de activiteiten. Op grond hiervan hebben wijde groepsonderdelen geselecteerd waarbij een controle of beoordeling van de volledige financiëleinformatie of specifieke posten noodzakelijk was.

197

E’V Pagina4


Wij communiceren met de raad van toezicht onder andere over de geplande teikwijdte en timing van decontrole en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waarondereventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing.

Amsterdam, 23 mei 2017

Ernst & Young Accountants LLP

w.g. drs. J. Verhagen RA

198

5. AANVULLENDE GEGEVENS EN SPECIFICATIES

199

5.1 Legitimering academische component UMC Utrecht 2016 Inleiding Deze bijlage is bedoeld om de legitimering / verantwoording van de academische component verder vorm te geven. Hiervoor komen in deze bijlage de volgende onderwerpen aan de orde: 1. definitie academische component; 2. doel legitimering / verantwoording academische component; 3. toelichting afgesproken indicatoren. In NFU-verband wordt in overleg met VWS en de NZa gewerkt aan het project ROBIJN. In dit project wordt een nieuwe toekomstvisie op de bekostiging en verantwoording van UMC’s ontwikkeld. Dit zal ook zijn invloed hebben op de Academische Component. Als eerste stap zijn in samenwerking met Gupta patiëntenlabels ontwikkeld waarmee topreferente patiënten kunnen worden herkend. Vanaf 2014 wordt in de verantwoording van de academische component aan de NZa en het ministerie van VWS bij de definiering van de topreferente patiënt gebruik gemaakt van de ontwikkelde labels. De volgende labels zijn ontwikkeld:

- Hoge behandelintensiteit - Wetenschappelijke prestatie - Uniek zorgaanbod - Complexe operaties - Zeldzame diagnosen - Multispecialistische behandeling - Off label geneesmiddelen - On label dure geneesmiddelen - Doorverwezen patiënten - Multimorbide patiënten

Met het ministerie van VWS en de Nza is een plan van aanpak overeengekomen met de de komende jaren te nemen stappen om nadere invulling aan de verantwoording te geven voor zowel het O&I-deel als het TRF-deel. Definitie academische component De academische component bestaat uit twee onderdelen, te weten topreferente zorg (TRF) en ontwikkeling en innovatie (O&I). Aan het UMC Utrecht is (na verwerking van de korting 2016) een bedrag, exclusief DHAZ, van in totaal € 77.480.392,- voor 2016 toegekend. Dit bedrag is opgebouwd uit:

- TRF: € 62.718.072,- - O&I: € 14.762.320,-

200

De definitie van de twee onderdelen is als volgt: 1. TRF: bedoeld voor zeer specialistische patiëntenzorg gepaard gaande met bijzondere

diagnostiek en behandeling. Het betreft een last resort functie waarbij het vaak om tertiaire verwijzing gaat (huisarts – algemeen ziekenhuis – academisch ziekenhuis). Topreferente zorg vereist een infrastructuur waarbinnen vele disciplines samenwerken ten behoeve van de patiëntenzorg en die gekoppeld is aan fundamenteel patiëntgericht onderzoek.

2. O&I: bedoeld voor de R&D-functie wat betekent ontwikkelingen bedenken, uitproberen en testen. Deze ontwikkelingen hebben betrekking op de direct patiëntgebonden zorg, organisatie van zorg, aspecten die met voeding te maken hebben of bijvoorbeeld patiëntenvoorlichting. Ook de exportfunctie van kennis behoort tot deze taken.

Doel legitimering / verantwoording academische component Het ministerie van VWS heeft met de NFU en Zorgverzekeraars Nederland afspraken gemaakt over de wijze waarop de UMC’s inzicht bieden in en verantwoording afleggen over de inzet van de middelen die worden ontvangen voor de academische component. Bij de huidige ontwikkelingen naar meer transparantie in de zorg past een heldere maatschappelijke verantwoording van de academische component. De afgelopen jaren zijn afspraken gemaakt over de invulling van een meer kwantitatieve verantwoording van de academische component. Op basis van informatie over kostprijzen, patiëntenstromen en verwijzers wordt meer inzicht gegeven in de kosten van de TRF-zorg. In overleg tussen NFU en VWS is eveneens verkend welke inhoudelijke indicatoren aanvullend in de verantwoording kunnen worden opgenomen. Afgesproken is dat aanvullend op de verantwoording via het jaarverslag uiterlijk 1 juni gerapporteerd wordt aan de NZa over de aanvullende indicatoren en de kwantitatieve verantwoording. Toelichting indicatoren Onderstaand wordt per onderdeel van de academische component de afgesproken indicatoren (outputparameters) aangegeven. Hierbij is een onderscheid gemaakt naar:

1. Indicatoren wetenschappelijke output 2. Indicatoren voor topreferente zorg 3. Indicatoren maatschappelijke relevantie 4. Omzet 2e t/m 4e geldstroom 5. Indicatoren klinische studies 6. Financiele verantwoording TRF 7. Financiele verantwoording O&I

1. Indicatoren wetenschappelijke output (O&I) (In italics is weergegeven wat de afspraken in NFU verband zijn voor het aanleveren van de indicatoren)

201

Aantal publicaties, aantal citaties per artikel, citatiescore en tijdschrift impact Voor het aantal publicaties P, het aantal citaties per artikel MCS, de citatiescore MNCS, en de tijdschrijftimpact (MNCS/MNJS) wordt uitgegaan van de periode 1998-2014/2015 (bron: CWTS-analyse juli 2016).

Aantal publicaties P

(2011-2014/15)

Aantal citaties per artikel MCS (2011-2014/15)

Citatiescore MNCS (2011-2014/15)

Tijdschriftimpact MNJS

(2011-2014/15)

Alle UMC’s 55.553 11,00 1,60 1,43

UMC Utrecht 9.009 13,49 1,84 1,59

Aantal promoties Het aantal promoties in het verantwoordingsjaar conform de definities van de universiteit 219, inclusief 4 promoties van het Hubrecht Instituut. Nieuwe en vervallen leerstoelen De namen van de nieuwe en de vervallen leerstoelen in het betreffende jaar en niet de namen van de hoogleraren (2016). Nieuwe leerstoelen: Nucleaire Geneeskunde Vaatchirurgie Vasculaire Neurochirurgie Algemene Cardiologie Biomedical Entrepreneurship Molecular Cell Biology Klinische farmacologie Dermato-Allergology Kinderoncologie Systems Radiology Translationele kinderoncologie, in het bijzonder niertumoren Intensive Care Neuropsychiatrie Physical Health in Psychiatric Disorders Education and Training in Perioperative, Intensive and Emergency care Reconstructive Medicine Oncologische Pathologie Radiologie van de Hart-Brein As Clinical Thrombosis and Hemostasis Population genetics of antibiotic resistance

202

Vervallen leerstoelen: Medische Genetica Bijzondere Tandheelkunde Neurowetenschapen Radiotherapie 2. Indicatoren voor topreferente zorg Totaal percentages (m.b.t. de aantallen) topreferente patiënten in verantwoordingsjaar In de volgende tabel wordt het percentage topreferente patiënten per specialisme weergegeven op basis van het aandeel van de gelabelde topreferente patiënten: Specialisme % Patiënten Anaesthesiologie 70 Cardiologie 55 Cardio-pulmonale chirurgie 99 Dermatologie 49 Heelkunde 52 Interne Geneeskunde 67 Kindergeneeskunde 62 Klinische Geriatrie 59 KNO 53 Longziekten en Tuberculose 70 Maag-Darm-Leverziekten 68 Neurochirurgie 77 Neurologie 67 Obstetrie en Gynaecologie 67 Oogheelkunde 60 Orthopaedie 51 Plastische Chirurgie 57 Radiologie 85 Radiotherapie 95 Reumatologie en Klinische Immunologie 60 Revalidatie 84 Urologie 61 Totaal 57 Op welke gebieden is het UMC Centre of Reference De zorgvraag van de patiënt - nu en in de toekomst – is het startpunt van de ambitie van het UMC Utrecht. De patiënt is hierbij volwaardig partner en vormgever van het zorgproces. Het UMC Utrecht wil patiënt en wetenschap bij elkaar brengen. Resultaten van wetenschappelijk onderzoek moeten ten goede komen aan patiënten en vragen in de patiëntenzorg moeten worden opgelost door de wetenschap. Het is een dynamisch proces van innovatie dat tot nieuwe vormen van zorg

203

leidt. Het UMC Utrecht blijft alle patiënten verwelkomen en de beste zorg aanbieden. Maar we kunnen echter niet overal in uitblinken. Daarvoor gaan ontwikkelingen te snel en lopen we tegen de grenzen van beschikbare mensen en middelen aan. De zorgvraag zal verder toenemen, net als marktwerking en concentratie van zorg. Daarom richten we onze vernieuwingskracht op een select aantal speerpunten waarin toponderzoek en topzorg zijn geïntegreerd, waarbij de ‘clinical need-loop’ wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en innovatieve zorg aandrijft.. De speerpunten zijn Brain, Infection and Immunity, Circulatory Health, Personalized Cancer Care, Regenerative Medicine & Stem Cells en Child Health. We hebben onze speerpunten georganiseerd in divisie- en disciplineoverstijgende programma’s. Dit stimuleert samenwerking en helpt ons om aandacht en strategische middelen maximaal te richten op het daadwerkelijk creëren van vernieuwende behandelingen. Hieronder worden enkele voorbeelden genoemd van centres of reference die in de speerpunten vallen: Betere zorg voor aangeboren hartafwijkingen De (kinder-)hartchirurgische afdelingen van de universitaire medische centra van Groningen en Utrecht gaan samenwerken in de zorg voor kinderen en volwassenen met aangeboren (congenitale) hartafwijkingen. Het samenwerkingsverband van het UMCG en UMC Utrecht is gericht op het tot stand brengen van een multidisciplinair centrum voor congenitale hartafwijkingen op twee volwaardige locaties, met behoud van eigen identiteit. Het samenbrengen van de expertise van beide centra geeft een extra impuls tot betere kwaliteit van zorg voor patiënten met deze weinig voorkomende aandoeningen en waarborgt ook de beschikbaarheid van deze zorg in beide regio’s. Enkele complexe en zeldzame procedures geconcentreerd in één van beide UMC’s, zoals kinderlongtransplantaties en hart-longtransplantaties in het UMCG en de zogenaamde Norwood-operaties voor het hypoplastische linker-hart syndroom in het UMC Utrecht. Wetenschap versterkt zorg bij patiënten met taaislijmziekte Stamcellen uit de darm van patiënten met taaislijmziekte (cystic fibrosis of CF) kunnen in het laboratorium voorspellen of een bepaald medicijn al dan niet zal werken. Artsen kunnen hierdoor eenvoudiger de juiste geneesmiddelen selecteren voor optimale behandeling van een individuele patiënt. Onderzoekers van het UMC Utrecht publiceren deze resultaten in 2016 in Science Translational Medicine. Sommige vormen van taaislijmziekte zijn zo zeldzaam dat het gebruikelijke wetenschappelijk onderzoek om de effectiviteit van geneesmiddelen te testen niet mogelijk is omdat er te weinig patiënten zijn. Artsen zoeken daarom naar manieren om voor deze patiënten tóch nieuwe geneesmiddelen te kunnen ontwikkelen. Onderzoekers van het UMC Utrecht tonen nu aan in een ‘proof of principle‘-studie in enkele patiënten, dat met behulp van mini-orgaantjes gevormd uit darmstamcellen (organoïden) de werkzaamheid van geneesmiddelen in die betreffende patiënt kan worden bepaald. De vinding is belangrijk omdat er een aantal extreem dure geneesmiddelen op de markt komen waarvan de effectiviteit soms tegenvalt, terwijl ze voor individuele patiënten levensreddend kunnen zijn. De organoïden-test van het UMC Utrecht kan dan uitsluitsel bieden. UMC Utrecht is Center of Excellence voor neuro-endocriene tumoren Het gezamenlijk neuro-endocriene tumoren (NET) centrum van het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis en het UMC Utrecht heeft in 2015 het keurmerk Center of Excellence ontvangen van

204

http://www.umcutrecht.nl/overumcutrecht/missie_en_strategie/speerpunten/Immunity-and-infection.htm

http://www.umcutrecht.nl/overumcutrecht/missie_en_strategie/speerpunten/Circulatory-Health.htm

http://www.umcutrecht.nl/overumcutrecht/missie_en_strategie/speerpunten/Personalized-Cancer-Care.htm

http://www.umcutrecht.nl/overumcutrecht/missie_en_strategie/speerpunten/RM-Stem-Cells.htm

http://www.umcutrecht.nl/overumcutrecht/missie_en_strategie/speerpunten/RM-Stem-Cells.htm

http://www.umcutrecht.nl/overumcutrecht/missie_en_strategie/speerpunten/Child-Health.htm

de European Neuro-Endocrine Tumor Society (ENETS). Bij de behandeling van neuro-endocrine tumoren is een gespecialiseerd, multidisciplinair team van specialisten betrokken vanuit beide centra, zoals medisch oncologen, endocrinologen, chirurgen, verpleegkundig specialisten, nucleair geneeskundigen, pathologen, radiologen en klinische genetici. Voor het eerst in de geschiedenis heeft ENETS een keurmerk verleend voor een centrum met twee locaties. Het gezamenlijke NET centrum van het UMC Utrecht en Antoni van Leeuwenhoek is daarmee één van de twee expertisecentra in Nederland op het gebied van NET. Elke week worden de patiënten in een multidisciplinaire team besproken; op alle gebieden is specifieke expertise aanwezig voor de diagnose en behandeling. NET is een complexe en zeldzame vorm van kanker; jaarlijks krijgen in Nederland ongeveer 700 patiënten de diagnose. NET ontstaan vanuit neuro-endocriene cellen. Voor een groot deel van de NET-patiënten duurt het drie tot zeven jaar voordat de juiste diagnose wordt gesteld. Hierdoor lopen patiënten soms jarenlang met ingrijpende onverklaarde medische klachten rond. UMC Utrecht is een expertisecentrum voor refractaire kinderepilepsie en epilepsiegenetica Het UMC Utrecht is een expertisecentrum voor refractaire kinderepilepsie en epilepsiegenetica, en heeft landelijke exclusiviteit voor epilepsiechirurgie bij kinderen. De ambitie is om uit te groeien tot een internationaal toonaangevend instituut waar de diagnostiek en behandeling van complexe epilepsie bij kinderen wordt gekoppeld aan translationeel wetenschappelijk onderzoek naar de oorzaken (genen en epileptogenese), gevolgen (hersenintegriteit/connectiviteit en cognitie), en behandeling (focus/functielokalisatie en chirurgie) van refractaire kinderepilepsie. Tumoren in het hoofd en halsgebied Het UMC Utrecht is één van de gespecialiseerde centra voor de behandeling van kanker in het hoofd-halsgebied. Kanker in het hoofd-halsgebied komt relatief weinig voor en is complex door de ingewikkelde anatomie en de vele functies in dit gebied. Kennis en ervaring is belangrijk om een goede kwaliteit van zorg te bieden. Het UMC Utrecht heeft een hoofd-hals oncologische werkgroep, die verantwoordelijk is voor de zorg. De werkgroep is multidisciplinair: alle specialismen die bij de zorg betrokken zijn, nemen deel aan de werkgroep. Leden zijn hoofd-hals chirurgen (Keel-, Neus-, en Oor-artsen (KNO-artsen) en Mondziekten, Kaak en Aangezichtschirurgen (MKA-artsen) die gespecialiseerd zijn in behandeling van kanker). Daarnaast zijn ook radiotherapeuten, medisch oncologen, patholoog-anatoom, radiologen en nucleair geneeskundige lid van de werkgroep. Naast de medische specialisten zijn ook veel andere disciplines betrokken: diëtist, logopedist, fysiotherapeut, mondhygiëniste, verpleegkundige, maatschappelijk werk, geestelijke verzorging. Beschrijving van 2 TRF speerpunten met doelstellingen en behaalde resultaten in het verantwoordingsjaar Afstemmen met voorbeelden op TRF-portaal/voorbeelden die worden meegenomen bij de lange termijnverantwoording

205

Baby’s bij moeilijke bevallingen beter in de gaten gehouden De afdeling kinderchirurgie van het WKZ is een Center of Excellence voor Endoscopische Chirurgie en biedt topklinische zorg aan pasgeborenen die een chirurgische ingreep moeten ondergaan. In het programma Topklinische Zorg Plus gebruikt het UMC Utrecht de modernste technieken om rondom operaties in de gaten te houden of de hersenen van pasgeboren baby’s wel voldoende zuurstof krijgen. Dit verbetert de zorg voor kinderen met aangeboren afwijkingen die een operatie moeten ondergaan. De nieuwste manier om de zuurstofvoorziening naar de hersenen te meten is via een sensor op het hoofd van baby’s. Die meet via infrarood licht het zuurstofgehalte in het hersenweefsel (voluit heet de techniek ‘near-infrared spectroscopy’). Dat is nauwkeuriger dan metingen aan bijvoorbeeld de vinger. Als de zuurstofvoorziening hapert kunnen artsen meteen ingrijpen door de beademing op te voeren of zelfs door de operatie tijdelijk te staken. Met de nieuwe methode meten artsen vóór, tijdens en na een operatie het zuurstofgehalte in de hersenen. Daarnaast wordt door middel van een geavanceerde hersenfilm (a-EEG) de activiteiten in de hersenen nauwkeurig vervolgd. Onderdeel van het programma is ook dat baby’s na de operatie een MRI-scan krijgen. Eventuele hersenschade wordt daarmee in een heel vroeg stadium opgespoord. Hersenschade is niet te behandelen, maar tijdige fysiotherapie kan helpen de negatieve effecten te verminderen. Onderzoekers houden de kinderen daarna twee jaar lang in de gaten om langetermijngevolgen van de operatie op te sporen. Jaarlijks opereren kinderchirurgen in het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ), onderdeel van het UMC Utrecht, zo’n 120 tot 150 baby’s. Het gaat om kinderen met aangeboren afwijkingen zoals bijvoorbeeld een afgesloten slokdarm. Bij deze baby’s is ingrijpen op zeer jonge leeftijd noodzakelijk. Zuurstoftekort in de hersenen kan leiden tot motorische en geestelijke handicaps. Teamzorg en app voor patiënten met hoge bloeddruk De European Society of Hypertension (ESH) vindt dat de zorg van patiënten met hypertensie in het UMC Utrecht van een hoog niveau is. Zij heeft daarom besloten het predikaat ESH Excellence Center toe te kennen. Het UMC Utrecht heeft een lange geschiedenis wat betreft kennis en kunde rondom hypertensiezorg, maar de toekenning van ESH Excellence Center ontbrak nog. De ESH vindt het belangrijk dat verspreid over Europa er topcentra voorhanden zijn waar patiënten met lastig te behandelen hypertensie gezien en behandeld kunnen worden. De toekenning van de Europese Hypertensievereniging past goed binnen de strategie van het speerpunt Circulatory Health van het UMC Utrecht. Teamprestatie Internist-vasculair geneeskundige Dr. Wilko Spiering benadrukt dat deze toekenning een teamprestatie is van artsen, verpleegkundigen en secretaresses. ‘De laatste tijd hebben we op de afdeling Vasculaire Geneeskunde diverse initiatieven ontplooid gericht op het verbeteren van de hypertensiezorg, zoals een patiëntenportaal, telemonitoring van bloeddruk via internet,

206

gestructureerd diagnostiekprogramma en het Zorgtraject Hypertensie waar patiënten middels groepsconsulten worden behandeld’. NIEUWE BEHANDELINGEN ‘Ons ziekenhuis heeft binnen Nederland een voortrekkersrol in het opzetten van nieuwe behandelingen bij (therapieresistente) hypertensie, zoals bijvoorbeeld renale denervatie. In dit kader werken we ook eendrachtig samen met de afdelingen Nefrologie, Cardiologie en Radiologie.’ Het UMC Utrecht heeft een speciale polikliniek voor gecompliceerde hypertensie. Binnen het Excellence Center is een app ontwikkeld waarmee patiënten van het UMC Utrecht en Huisartsenpraktijk Oog in Al hun bloeddruk monitoren en de zorgverlener altijd meekijkt. Waar nodig grijpt de zorgverlener op het juiste moment in. In juni 2016 startten ruim 20 patiënten met het gebruik van cVitals Bloeddruk. Ze voerden maandelijks gedurende een week hun bloeddruk, hartslag en gewicht in. Alle ingevoerde informatie wordt omgezet in grafieken, waardoor de patiënt en zorgverlener zien hoe het met de patiënt gaat. Internist Wilko Spiering, betrokken bij de pilot, vertelt: “Daarnaast ontvangt de zorgverlener real-time alerts als de vooraf ingestelde drempelwaarden worden overschreden. Op deze manier kan direct ingegrepen worden als dat nodig is.” Bij de evaluatie dit najaar bleek dat patiënten over het algemeen tevreden zijn over het gebruik van cVitals Bloeddruk. Ze kregen meer inzicht in hoe het met hen gaat en vinden dat prettig. 3. Indicatoren maatschappelijke relevantie

Gebruik van innovaties (oa apparatuur) in de zorg. Maak inzichtelijk aan de hand van voorbeelden welke innovaties de zorg hebben verbeterd, denk hierbij aan nieuwe zorgproducten, nieuwe richtlijnen op bijv een ok, nieuwe (wees)geneesmiddelen etc. Unieke sensor in slagader vermindert ziekenhuisbezoek In het UMC Utrecht is eind 2016 voor het eerst in Nederland bij een patiënt een miniatuursensor in de longslagader geïmplanteerd waarmee de druk in de longslagader kan worden gemeten. De patiënt stuurt via de sensor essentiële informatie over de status van hartfalen naar zijn arts. Op basis van deze gegevens kan de arts maatregelen nemen om de kans op een ziekenhuisopname te verkleinen. Uit onderzoek blijkt dat met deze nieuwe technologie het aantal ziekenhuisopnamen voor hartfalen tot 37% kan verlagen De nieuwe minisensor is ontwikkeld om het hele leven van de patiënt mee te gaan en heeft geen batterijen nodig. Zodra de minisensor is geïmplanteerd, stuurt deze draadloos drukmetingen naar een beveiligd, extern elektronisch patiëntsysteem. De patiënt ervaart geen pijn of gevoeligheid tijdens de metingen. Via de minisensor kan een patiënt informatie over de status van zijn hartfalen regelmatig naar een arts sturen, zonder dat hij daarvoor speciaal naar het ziekenhuis hoeft te komen. Verlamde patiënt communiceert weer dankzij hersenimplantaat In het UMC Utrecht is een hersenimplantaat geplaatst bij een patiënt waarmee ze met haar gedachten een spraakcomputer kan bedienen. Samen met de patiënt hebben de onderzoekers in een intensieve periode gewerkt aan de juiste instellingen. Ze kan nu thuis communiceren met haar

207

familie en verzorgers via het implantaat. Het is uniek in de wereld dat deze techniek door een patiënt thuis wordt gebruikt. Dit onderzoek is in 2016 gepubliceerd in het medische tijdschrift New England Journal of Medicine. Door de ziekte ALS kan de patiënt niet meer bewegen en spreken. Artsen plaatsten elektroden op haar hersenen die de hersenactiviteit oppikken. Hiermee kan ze draadloos een spraakcomputer aansturen die ze nu thuis gebruikt. “Dit is een belangrijke doorbraak in het bereiken van zelfstandige communicatie bij ernstig verlamde patiënten. Of de verlamming nou veroorzaakt wordt door ALS, een hersenbloeding of een trauma”, zegt professor Nick Ramsey, hoogleraar cognitieve neurowetenschappen in het UMC Utrecht Hersencentum. “In feite heeft deze patiënt een soort afstandsbediening in het hoofd gekregen. Daarmee kan ze, zonder haar spieren te gebruiken, een spraakcomputer bedienen.” Radiotherapie-spinoff vindt internationale partner Quirem Medical, voortgekomen uit het UMC Utrecht, heeft bekendgemaakt dat het een dat het een partner heeft gevonden in het Japanse bedrijf Terumo. Quirem Medical is is gespecialiseerd in radioembolisatie. Het produceert microsferen van de nieuwe generatie voor de behandeling van levertumoren door middel van radioembolisatie. Deze technologie is door het UMC Utrecht ontwikkeld en heeft eerder dit jaar de Europese CE-markering voor kwaliteit en veiligheid ontvangen. Bij deze nieuwe behandeling worden radioactieve holmiumbolletjes in de bloedbaan van de leverslagader gebracht en lopen deze bolletjes vervolgens vast in de allerkleinste bloedvaatjes in en rond de levertumoren. Ze geven hun straling daardoor dichtbij de tumor af en maken een patiënt-specifieke behandeling mogelijk. Slimme camerahouder ontlast chirurg Het UMC Utrecht heeft in 2015 een slimme camerahouder gelanceerd die door een chirurg eenvoudig zelf kan worden bediend. Doorgaans wordt de camera bij kijkoperaties vastgehouden door een assisterende verpleegkundige die hierdoor vaak langdurig in een ergonomisch slechte houding moet staan. De compacte camerahouder van Mofixx kan eenvoudig stabiel op de operatietafel worden gemonteerd waardoor de assistent vrijgemaakt wordt voor andere taken. De uitvinders werken bij het UMC Utrecht. Bij kijkoperaties wordt de patiënt geopereerd door een paar kleine sneetjes in de buik. Via kleine buisjes worden de camera en instrumenten in de buik gebracht. Het vasthouden van een camera onder zware condities is een zware taak. Mofixx biedt een slimme en innovatieve oplossing voor dit probleem: een uiterst compacte camerahouder die eenvoudig stabiel aan de operatietafel wordt gemonteerd. Met één druk op de knop kan de chirurg zelf de houder ontkoppelen en de camera in de door hem gewenste stand zetten. Valorisatie Onderstaande indicatoren hebben allen te maken met economische valorisatie. De definities zijn opgesteld door de NFU werkgroep kennisvalorisatie. Het gaat dus om getallen op jaarbasis in betreffende verantwoordingsjaar. De set van indicatoren moet steeds in samenhang worden bekeken. Dit geldt zeker voor het geval deze gebruikt worden om de prestaties van eigen kennistransfer organisatie te beoordelen. Het geïsoleerd beoordelen van aantallen kan ertoe leiden dat kwantiteit gaat voor kwaliteit. Om vergelijking mogelijk te maken tussen instituten van verschillende grootte dient een weging plaats te vinden van de absolute aantallen.

208

De meest gebruikte wegingsfactoren hiervoor zijn het aantal onderzoekers (bijv. in honderdtallen) per instelling uitgedrukt in fte’s of het totaal aan onderzoek uitgaven. Indicator Waarde Aantal onderzoeksovereenkomsten 1

2.062

Aantal invention disclosures2

20

Aantal octrooiaanvragen 3 113 Aantal toegekende octrooien 4

5

Aantal gerealiseerde licentieovereenkomsten 5

7

Bruto licentieovereenkomsten 6 € 3.826.342 Aantal gerealiseerde spin-off’s7 6 1. Het betreft alle onderzoekovereenkomsten met bedrijven en andere maatschappelijke

gebruikers. Van kennis, publiek/private samenwerkingsverbanden i.h.k.v. bijvoorbeeld Technologische Topinstituten, EU kaderprogramma, STW projecten en NWO projecten. Uitgesloten worden persoonsgebonden nationale en internationale subsidies en gesubsidieerde onderzoek projecten, waarbij de subsidiegever geen eigenbelang heeft bij de geproduceerde kennis, bijvoorbeeld collectebus fondsen.

2. Beschrijving van uitvindingen en ontdekkingen die door kennistransfer organisaties van umc’s/universiteiten en andere experts gebruikt worden om de commerciële potentie van de uitvindingen en ontdekkingen te evalueren.

3. Het gaat hierbij om de octrooifamilie. Deze wordt bepaald door de octrooiaanvraag waarmee de prioriteit wordt vastgesteld en telt dus eenmaal mee. Daarbij kan nog het volgende onderscheid gemaakt worden: Octrooifamilies waarbij medewerkers van umc’s/universiteiten (mede)uitvinder zijn en umc’s/universiteiten (mede)aanvrager zijn en octrooifamilies waarbij umc’s/universiteiten contractueel (mede)aanvrager zijn. Octrooifamilies waarbij medewerkers van umc’s/universiteiten betrokken zijn in het onderzoek waaruit de vinding is voortgekomen, geen (mede)uitvinder zijn en geen (mede)aanvrager zijn, maar waarbij umc’s/universiteiten wel economisch mede-eigenaar zijn; dit komt m.n. voor bij topinstituut projecten.

4. Hierbij gaat het om het uiteindelijke aantal toegekende nationale en regionale octrooien. Daarbij tellen de regionale octrooien, bijv. een EU octrooi dat in verschillende Europese landen wordt gevalideerd als een enkel octrooi.

5. Hieronder worden alle licenties begrepen evenals alle optie overeenkomsten en assignments voor alle soorten intellectueel eigendom (copyrights, knowhow, patents, trademarks etc.)

6. Hiermee worden de totale inkomsten bedoeld uit alle typen intellectueel eigendom (zie hierboven) voor aftrek van gemaakte kosten en afdrachten aan uitvinders en andere interne onderdelen.

209

7. Het gaat hierbij om nieuw opgerichte bedrijven op basis van (deels) umc/universitaire kennis. Er zijn formele afspraken vastgesteld voor het gebruik van deze kennis en/of er is sprake van aandelen verhouding. Deze afspraken kunnen ook gemaakt zijn met umc/universitaire holdings.

4. Omzet tweede t/m vierde geldstroom Omzet (€) 2e, 3e en 4e geldstroom

Projecten Omzet 2016 Omzet 2015 Omzet 2014 NWO 17.634.107 16.752.968 15.512.768Overheid 5.705.914 5.184.221 7.017.079EU 16.653.284 16.236.325 9.217.383Collectebusfondsen 15.702.373 14.415.628 13.287.212Bedrijven (binnen-en buitenland) 12.705.184 21.693.119 33.728.094NON-Profit 11.107.312 8.817.302 9.249.728 79.508.175 83.099.563 88.012.264

5. Indicatoren klinische studies

Totaal aantal geplande of gestarte klinische studies in UMC in betreffend verantwoordingsjaar. Totaal aantal geplande of daadwerkelijk gestarte studies waarvan de beoogd startdatum zoals in het onderzoeksprotocol weergegeven valt in het verantwoordingsjaar. Maak onderscheid tussen aantal studies waar het umc opdrachtgever is en waar niet (de definitie van opdrachtgever volgens de WMO (= gelijk aan definitie verrichter volgens EU richtlijn 2001/20). Maak ook onderscheid in WMO-plichtige studies en indien mogelijk geef ook het aantal niet-WMO plichtige studies (de niet WMO plichtige studies worden in de meeste huizen niet volledig geregistreerd en de getallen genoemd zijn dus een onder registratie). Totaal aantal geplande/gestarte patiënten geïncludeerd in bovenstaande studies Maak hiervoor gebruik van het aantal geplande patiënten zoals in het onderzoeksprotocol weergegeven.

210

UMC Utrecht WMO plichtige studies Niet-WMO plichtige studies

Totaal aantal geplande/ gestarte mensgebonden studies in het umc in betreffend verantwoordingsjaar (aantal geïnitieerde klinische studies waar umc opdrachtgever is/ en waar umc niet de opdrachtgever is).

131 ( 109 / 22 ) 469 ( 417 / 52 )

Totaal aantal geplande patiënten geïncludeerd in bovenstaande studies*.

24.142 ( 22.473 / 1669 #) onbekend

Totaal lopende klinische studies^ 432 onbekend * Zowel in eigen UMC als bij andere instellingen # Het UMC Utrecht registreert momenteel niet systematisch het aantal deelnemers in studies waar zij lokaal deelnemend centrum is ^ Gebaseerd op een schatting van de gemiddelde duur van een studie van 2 jaar.

211

5.2 OPLEIDING & ONDERWIJS

Studenten Medische Faculteit Utrecht 2016 2015Peildatum 1 oktober

1e jaars- Geneeskunde bachelor 307 307- Geneeskunde master 109 * 36- Geneeskunde summa master 40 40- Klinische Gezondheidswetenschappen master 102 79- Klinische Gezondheidswetenschappen premaster 98 122- Biomedische Wetenschappen bachelor 174 167- Biomedische Wetenschappen master 225 215

1.055 966

Totaal inschrijvingen - Geneeskunde bachelor en master 2076 2070- Geneeskunde summa master 181 185- Klinische Gezondheidswetenschappen master 182 147- Klinische Gezondheidswetenschappen premaster 111 127- Biomedische Wetenschappen bachelor 494 487- Biomedische Wetenschappen master 688 684

3.732 3.700

Diploma's 2016 2015

Geneeskunde bachelor 264 280Geneeskunde inclusief summa master 291 298Klinische Gezondheidswetenschappen master 61 56Biomedische Wetenschappen bachelor 116 120Biomedische Wetenschappen master 206 200

938 954

Promoties 2016 2015

Promoties UMC Utrecht 215 219

* In 2015 was het aantal 1e jaars laag omdat studenten zich, anticiperend op de wijziging in destudiefinanciering, op een ander tijdstip hadden ingeschreven. In 2016 is dit weer genormaliseerd.

212

Opleidingen

I. Opleiding tot medisch specialist

Voor 2016 zijn de realisatiecijfers van de opleiding tot medisch specialist exclusief vooropleidingen en béta-beroepen als volgt:

personen fteinstroom doorstroom instroom doorstroom instroom doorstroom

Anesthesiologie 12,00 41,62 6,29 33,91 6,29 33,91 40,20Cardiologie 0,00 17,26 0,00 14,27 0,00 14,27 14,27Cardio-thorocale Chirurgie 0,00 2,00 0,00 2,92 0,00 2,92 2,92Dermatologie en venerologie 4,00 16,04 2,48 11,26 2,48 11,26 13,74Heelkunde 3,00 13,90 2,01 12,10 2,01 12,10 14,11Interne geneeskunde 1,00 68,07 1,00 51,06 1,00 51,06 52,06Kaakchirurgie 1,00 4,17 0,67 4,65 0,67 4,65 5,32Keel-,neus- en oorheelkunde 3,00 9,88 0,93 7,68 0,93 7,68 8,61Kindergeneeskunde 0,00 33,86 0,00 30,09 0,00 30,09 30,09Klinische Genetica 1,00 3,40 0,60 2,65 0,60 2,65 3,25Klinische geriatrie in ggz 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00Klinische geriatrie in ziekenhuiszo 0,00 3,87 0,00 3,31 0,00 3,31 3,31Longziekten en tuberculose 0,00 7,75 1,17 6,63 1,17 6,63 7,80Maag- darm- leverziekten 0,00 9,75 0,00 7,42 0,00 7,42 7,42Medische microbiologie 2,00 9,47 0,50 7,81 0,50 7,81 8,31Neurochirurgie 0,00 3,00 0,00 4,75 0,00 4,75 4,75Neurologie 4,00 16,14 2,51 17,65 2,51 17,65 20,16Nucleaire geneeskunde 0,00 4,33 0,00 3,33 0,00 3,33 3,33Obstetrie en gynaecologie 0,00 17,64 0,00 18,14 0,00 18,14 18,14Oogheelkunde 4,00 14,16 2,51 12,96 2,51 12,96 15,47Orthodontie 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00Orthopedie 0,00 8,92 0,00 8,20 0,00 8,20 8,20Pathologie 3,00 9,75 1,89 8,00 1,89 8,00 9,89Plastische chirurgie 0,00 7,43 0,00 4,65 0,00 4,65 4,65Psychiatrie in GGZ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00Psychiatrie in ziekenhuiszorg 6,00 21,93 3,76 15,51 3,76 15,51 19,27Radiologie 5,00 26,47 3,06 22,53 3,06 22,53 25,59Radiotherapie 3,00 6,58 0,65 5,56 0,65 5,56 6,21Reumatologie 0,00 7,01 0,00 4,71 0,00 4,71 4,71Revalidatiegeneeskunde 0,00 4,33 0,64 2,58 0,00 2,58 2,58Spoedeisende geneeskunde 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00Urologie 0,00 5,48 0,00 4,82 0,00 4,82 4,82

Subtotaal 52,00 394,21 30,67 329,15 30,03 329,15 359,18

De Subsidieregelingen zorgopleidingen 1e en 2e tranche van VWS zijn per 1 januari 2013 komen te vervallen. Daarvoor in de plaats geldt een beschikbaarheidbijdrage op grond van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg), uitgevoerd door de NZa. De instelling levert door de accountant getoetste gerealiseerde aantallen aan de NZa aan. De NZa toetst de ingediende aantallen op de door de betreffende registratiecommissie bepaalde 'kaders'. In de beschikbaarheidsbijdrage wordt onderscheid gemaakt tussen 'opleiding tot medisch specialist' (I) en 'GGZ opleidingen' (II).

kaders realisatie fte opgave opl. Fonds fte Afrekening NZASpecialisme

213

Voor 2016 zijn de realisatiecijfers van de béta-beroepen als volgt:


Klinische fysica 2,00 5,71 1,46 5,76 1,46 5,76 7,22Klinische chemie 1,00 1,78 0,67 1,37 0,67 1,37 2,04Ziekenhuisfarmacie 2,00 3,25 1,42 4,03 1,42 4,03 5,45

Subtotaal 5,00 10,74 3,55 11,16 3,55 11,16 14,71

Voor 2016 zijn de realisatiecijfers van de vooropleidingen als volgt:


Cardiologie 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00Klinische geriatrie 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00Longziekten en tbc 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00MDL 0,00 2,07 1,67 1,70 1,67 1,70 3,37Nucl. Geneeskunde 0,00 0,00 0,00 0,67 0,00 0,67 0,67Reumatologie 0,00 5,84 0,00 3,79 0,00 3,79 3,79

Subtotaal 0,00 7,91 1,67 6,16 1,67 6,16 7,83

II. GGZ opleidingen personen fteinstroom doorstroom instroom doorstroom instroom doorstroom

Gezondheidszorg psychologen 3,00 0,89 2,45 0,62 2,45 0,62 3,07Klinisch psychologen 0,75 0,75 1,00 1,56 0,75 1,56 2,31Klinisch neuropsychologen 1,50 0,86 1,06 0,7 1,06 0,70 1,76

5,25 2,50 4,51 2,88 4,26 2,88 7,14

Totaal 62,25 415,36 40,40 349,35 39,51 349,35 388,86

kaders realisatie fte opgave opl. Fonds fte Afrekening NZA

Vooropleiding Interne Geneeskunde

Specialisme



214

5.3 Begroting werkplaatsfunctie 2016 Het UMC Utrecht ontvangt van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) jaarlijks een bedrag voor de werkplaatsfunctie. Deze middelen dienen ter dekking van de kosten die UMC’s maken als werkplaats voor de opleiding tot basisarts, enkele andere zorggerelateerde opleidingen en voor (fundamenteel) geneeskundig wetenschappelijk onderzoek. De financiële verantwoording vindt vooraf plaats door onderhavige begroting en in de jaarrekening wordt – achteraf – de realisatie afgezet tegen de begroting en de werkelijke ontvangen bedragen van OCW. Om meer inzicht te verkrijgen in de besteding van het werkplaatsbudget heeft het ministerie van OCW in samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in 2009 een onderzoek geïnitieerd. Voor de begeleiding van het onderzoek heeft de Minister van OCW een onafhankelijke begeleidingscommissie ingesteld. De opdracht van de commissie is het begeleiden van een onderzoek dat een goed onderbouwd inzicht biedt in de kosten die betrekking hebben op de werkplaatsfunctie voor de studenten geneeskunde (onderwijs) en het onderzoek. Het onderzoek had tot doel: Inzicht verkrijgen in de besteding van het werkplaatsbudget op landelijk niveau, op basis

van de bij de acht UMC’s verzamelde gegevens; Met alle betrokkenen een gemeenschappelijke taal ontwikkelen inzake de besteding van

het werkplaatsbudget. Verwevenheid van kerntaken en inkomstenbronnen UMC’s vervullen maatschappelijke kerntaken op het terrein van onderwijs en opleiding, onderzoek, ontwikkeling en innovatie en patiëntenzorg in onderlinge samenhang. UMC’s ontvangen naast het werkplaatsbudget ook middelen voor: Onderwijs en onderzoek vanuit de faculteit (Facultaire bijdrage uit de Rijksbijdrage voor

onderwijs en onderzoek); Basiszorg en bijzondere medische verrichtingen (Zorgverzekeringswet - premies); Topreferente zorg en innovatie (Zorgverzekeringswet - Academische component); Opleiding tot medisch specialisten en enkele andere zorgberoepen (Opleidingsfonds); Opbrengsten voor extern gefinancierd onderzoek en andere dienstverlening (tweede, derde

en vierde geldstromen). De inkomstenbronnen van de UMC’s geven globaal weer voor welke kerntaken de betreffende middelen zijn bedoeld. De besteding van deze middelen is niet eenduidig naar kerntaken toe te rekenen. Allereerst kennen de kerntaken en de daarmee verbonden kosten een grote verwevenheid. Zo worden voorzieningen zoals gebouwen en medische apparatuur zowel voor patiëntenzorg als voor onderzoek en onderwijs en opleidingen ingezet. Daarnaast zijn de middelen niet geoormerkt. De UMC’s kunnen zelf besluiten waarvoor deze middelen worden ingezet. Ook in de boekhouding van de UMC’s komt dit naar voren; de kosten worden niet per kerntaak vastgelegd. Dit betekent dat er een toerekening noodzakelijk is om de kosten van deze kerntaken te bepalen.

215

Begroting van het werkplaatsbudget 2016 (* 1.000 euro) ___________________________________________________________________________ Grondslag Toerekening Werkplaatsfunctie 1 Kosten gebouwen en terreinen 62.912 25,00% 15.7282 Kosten inventaris 35.571 25,00% 8.893 3 Kosten personeel 204.541 20,00% 40.908 4 Vertragingskosten 308.027 10,00% 30.803 5 Overige kosten 0 100,00% 0 Totaal 611.051 96.332

De te verwachten Rijksbijdrage voor 2016 bedraagt 85,5 miljoen euro, conform de begroting van het UMC Utrecht.

Toelichting begroting De gebruikte percentages zijn uniform voor alle UMC’s en zo goed mogelijk onderbouwd op basis van de beschikbare inzichten. Eén kostenpost, de zogenaamde vertragingskosten is op een andere wijze toegerekend, namelijk op basis van de zorgopbrengsten in plaats van de kosten. Daarbij is gezorgd dat er geen dubbeltellingen optreden van kosten en opbrengsten. Hierna wordt de kostentoerekening op hoofdlijnen kort toegelicht. Kosten voor gebouwen en terreinen De gebouwen van de UMC’s zijn ruimer bemeten dan van reguliere ziekenhuizen, onder andere omdat studenten er hun coschappen lopen. Het effect van de studenten op de ruimte is relatief groot omdat zij op verschillende plaatsen in de gelegenheid worden gesteld onderzoek uit te voeren en mee te kijken met verrichtingen zoals operaties. Verder beschikt elk UMC over een zogenaamd skillslab, waar studenten kunnen oefenen op ‘levensechte’ poppen en zijn er onderwijsruimtes aanwezig. Ten slotte is ook voor het onderzoek meer ruimte nodig. De ministeries van VWS en OCW hebben met de NFU in 2003 het convenant Decentralisatie Huisvesting Academische Ziekenhuizen (DHAZ) afgesloten. In dit convenant is vastgelegd dat UMC’s een jaarlijks bedrag ontvangen om instandhouding te waarborgen. Het ministerie van OCW vergoedt 25 procent van de normatieve instandhoudingkosten, de afschrijvingen en rentekosten. Dit normatieve bedrag is toegerekend aan het werkplaatsbudget. Hetzelfde percentage van 25 procent is ook gebruikt voor de toerekening van kosten van onderhoud, die immers samenhangen met de grootte van de gebouwen. Kosten voor medische en overige inventaris Voor het uitvoeren van de werkplaatsfunctie is medische en overige inventaris noodzakelijk. Naast de nieuwste apparatuur is het van groot belang dat de UMC’s voor het onderzoek beschikken over een breed scala aan onderzoeks- en behandelfaciliteiten. Van de kosten voor medische en overige inventaris wordt 25 procent toegerekend aan de werkplaatsfunctie. Hierbij is het percentage gehanteerd dat ook bij de toerekening van de kosten van gebouwen is gebruikt.

216

Kosten voor personeel De meeste medisch specialisten in een UMC hebben een voltijds aanstelling met een combinatie aan taken, in lijn met de verwevenheid van kerntaken van UMC's zoals die eerder is beschreven. Een standaardaanstelling bestaat in de regel uit de verplichting om 60 procent zorg te leveren en 40 procent te besteden aan opleiding, onderwijs en onderzoek. Deze 40 procent van de tijd wordt besteed aan de opleiding van medisch specialisten, facultair onderwijs en onderzoek, onderzoek uit overige inkomsten, én aan onderzoek binnen de werkplaatsfunctie. Het onderzoek binnen de werkplaatsfunctie wordt uitgevoerd in de ziekenhuisomgeving door de daar werkzame professionals, daarom is gerekend met een vergoeding op basis van de gebruikelijke salarissen binnen het ziekenhuis. Het blijkt dat ruwweg 20 procent van de kosten van medisch specialisten kunnen worden toegerekend aan de werkplaatsfunctie. Dit percentage is ook gehanteerd voor de ‘overige wetenschappelijke staf’ zoals psychologen en AGIKO’s. Voor het onderzoek door academici is ondersteuning nodig door niet-academici zoals laboranten, analisten en onderzoeksmedewerkers. De kosten hiervan zijn berekend als een vast deel van de kosten van de wetenschappelijke staf. Vertragingskosten Coassistenten lopen in de klinische praktijk mee met medisch specialisten en andere professionals. Het grote aantal coassistenten leidt tot meerkosten in het leveren van zorg. Dit staat bekend als vertragingskosten. In het kader van de werkplaatsfunctie wordt in eerdere onderzoeken steeds 10 procent vertragingskosten gehanteerd. Bij de toerekening in dit onderzoek is dit percentage overgenomen. De grondslag voor de berekening is opnieuw bekeken. Er is vanuit gegaan dat er vanwege deze begeleiding 10 procent meer tijd nodig is om dezelfde zorgproductie te realiseren. Hiertoe zijn alle aan het personeel toe te rekenen zorginkomsten (het zogenaamde A- en B-segment) meegenomen in de berekening, met een correctie voor die inkomsten die al aan de andere kostencomponenten zijn toegerekend. De op deze wijze toegerekende vertragingskosten betreffen de totale vertragingskosten, zowel de interne vertragingskosten binnen de UMC’s als de externe vertragingskosten – de affiliatiekosten. Studenten volgen een deel van hun coschappen in andere ziekenhuizen waarmee de UMC’s samenwerken, de zogenaamde affiliatieziekenhuizen. De kosten van affiliatie zijn direct gerelateerd aan het onderwijs in de klinische praktijk en horen daarom bij de werkplaatsfunctie. Overige kosten Voor de invoering van de Honoreringsregeling academisch specialisten in 1999 hadden medisch specialisten een aanstelling als rijksambtenaar met aanmerkelijk meer financiële zekerheid dan de WW. De academische ziekenhuizen waren genoodzaakt om een relatief grote voorziening te maken voor wachtgelden. Dit concurrentienadeel ten opzichte van andere ziekenhuizen werd vergoed uit het werkplaatsbudget. De beperkte wachtgeldverplichtingen uit de oude regeling komen nog ten laste van het werkplaatsbudget maar zullen binnen enkele jaren zijn verdwenen. Deze kosten zijn ook direct afgeleid uit de boekhoudingen van de UMC’s en voor 100 procent toegerekend aan de werkplaats.

217

VERANTWOORDING WERKPLAATSFUNCTIE 2016 De verantwoording van de uitgaven in het kader van de werkplaatsfunctie is opgesteld conform de gevolgde indeling en de gehanteerde verdeelsleutels van de nullijnbegroting. De uitgaven zijn gebaseerd op de werkelijke cijfers 2016. De verantwoording van de werkplaatsfunctie heeft betrekking op de Rijksbijdrage die het ziekenhuis ontvangt. Ter vergelijking is de begroting naast de verantwoording weergegeven. De verantwoording van de werkplaatsfunctie 2016 binnen het UMC Utrecht geeft en totaal van € 103,3 miljoen. Hier tegenover staat een werkelijk ontvangen Rijksbijdrage van € 85,5 miljoen. Aangetekend moet worden dat gezien de gekozen methodiek, kosten en dekking niet aan elkaar gelijk hoeven te zijn. Verantwoording Begroting 2016 2016 __________________________________________________________________________ 1 Kosten gebouwen en terreinen 22.067 15.728 2 Kosten inventaris 12.154 8.893 3 Kosten personeel 42.280 40.908 4 Vertragingskosten 26.854 30.803 5 Overige kosten 0 0 Totaal 103.355 96.332

218

Colofon

Dit is een uitgave van de raad van bestuur van het UMC Utrecht, juni 2017

Bezoekadres: Heidelberglaan 100, 3584 CX UtrechtPostadres: Postbus 85500, 3508 GA Utrechtwww.umcutrecht.nl

Inhoud: UMC Utrecht in samenwerking met Good CompanyAdvies en tekst: Good CompanyOpmaak: Design & Producties, UMC Utrecht Heeft u vragen over dit verslag of opmerkingen over de inhoud? Neem dan alstublieft contact op met de afdeling Marketing & Communicatie van UMC Utrecht. Tel: 088 75 574 80 E-mail: [email protected]

mei

201

7, 1

3020

82

BezoekadresHeidelberglaan 1003584 CX Utrecht

PostadresPostbus 855003508 GA Utrecht

www.umcutrecht.nlt +31 (0)88 75 555 55

Jaardocument UMC Utrecht 2016 - Maglr · 2017-05-31 · Het UMC Utrecht Kerntaken van het UMC...

Documents

Transcript of Jaardocument UMC Utrecht 2016 - Maglr · 2017-05-31 · Het UMC Utrecht Kerntaken van het UMC...