Afs

tude

erve

rsla

g

Scouten naar Autarkie

Ituha2 2009/2010

Afstudeerverslag Datum: 21 januari 2010 Versie: 1 Auteur(s): Willem Bakker (HBO Bouwkunde Algemeen) Martijn van der Vaart (HBO Bouwkunde Algemeen)

Hogeschool: Hanzehogeschool Groningen Academie: Academie voor Architectuur, Bouwkunde en Civiele Techniek

Studie: HBO Bouwkunde Algemeen Begeleider : Dhr. R. de Vrieze Lezer: Dhr. B. Boschma Afstudeervorm: Atelier Duurzaam Bouwen Afstudeerperiode: Van 7 september 2009 tot en met 22 januari 2010

Samenvatting De afstudeeropdracht waar de afstudeergroep “Ituha2”gedurende de afstudeerperiode aan heeft gewerkt is Scouten naar Autarkie. De opdracht betrof het uitwerken van het schetsontwerp van de afstudeergroep “Ituha” tot definitief ontwerp. Het schetsontwerp dat de groep “Ituha” heeft gemaakt betreft het nieuw ontwerp van het clubgebouw van Scoutinggroep “Tecumseh” te Haren. Het is de wens om het gebouw zo Autarkisch mogelijk te maken. Onder Autarkie in deze afstudeeropdracht wordt verstaan dat er wordt gestreefd naar onafhankelijkheid in energiewinning, waterwinning en –zuivering en warmteterugwinning. Om tot een definitief ontwerp te komen hebben wij overleg gehad met de opdrachtgever en verschillende partijen benaderd om advies in te winnen en ideeën op te doen. Tijdens deze afstudeerperiode hebben wij ons verdiept in het bouwen met stro. Omdat de scoutinggroep graag zelf meehelpt aan de bouw van het clubhuis is het bouwen met stro de ideale bouwmethode. Tevens is deze bouwmethode zeer milieuvriendelijk. Dit omdat stro een restproduct is en in de omgeving van Haren volop verkrijgbaar is. In het definitief ontwerp is te zien hoe wij deze bouwmethode hebben toegepast. Over het onderwerp bouwen met stro is een rapport geschreven met daarin adviezen hoe je met stro kunt bouwen. Van het gehele gebouw is een artist impression (3D-tekening) gemaakt. Hierdoor kan een beter beeld worden verkregen van het uiterlijk van het gebouw. Zo kunnen de leden van scouting “Tecumseh” het uiteindelijke resultaat visualiseren. Tevens hebben wij de brandveiligheid, van de materialen die in het gebouw gebruikt gaan worden, onderzocht. De onderzoeksresultaten zijn verwerkt in het onderzoek brandveiligheid.

Van het hele project is een rapport gemaakt. Hierin staan de keuzes die zijn gemaakt tijdens het proces en is omschreven waarom wij deze keuzes gemaakt hebben. Tot slot is er een calculatie van de bouwkosten gemaakt. De resultaten daarvan staan in de calculatie op basis van kosten die een bouwbedrijf in rekening brengt.

Voorwoord Voor u ligt het afstudeerverslag van de groep “Ituha2”. Dit verslag is geschreven door Martijn van der Vaart en Willem Bakker. Het verslag is geschreven voor de afstudeeropdracht “Scouten naar Autarkie”. Afstuderen is onderdeel van onze Hbo opleiding Bouwkunde aan de Hanzehogeschool te Groningen. Het afstuderen is de laatste inspanning voor het behalen van het diploma Hbo Bouwkunde. Tijdens het afstuderen wordt een beroep gedaan op alle vaardigheden die zijn opgedaan tijdens de studie. Door deze vaardigheden te combineren in een project worden studenten voorbereid op de arbeidsmarkt. Graag willen wij iedereen bedanken die heeft geholpen bij de totstandkoming van onze afstudeerproducten. In het bijzonder willen wij onze afstudeerbegeleider Dhr. de Vrieze bedanken voor zijn begeleiding, adviezen, feedback en hulp. Mede hierdoor zijn wij tot dit eindresultaat gekomen. De heer K. Wiersma willen wij graag bedanken voor zijn adviezen op het constructieve vlak. Door deze adviezen zijn wij tot een stabiele draagconstructie gekomen. Groningen, januari 2010 Martijn van der Vaart Willem Bakker

Inhoudsopgave Samenvatting 2 Voorwoord 4 Inleiding 6 Hoofdstuk 1: Projectbeschrijving 8 1.1 Projectlocatie 9 1.2 Contactgegevens 10 1.3 Omschrijving 11 1.4 Doelstelling en ambitie 11 1.4.1 Doelstelling 11 1.4.2 Ambitie 11 1.5 Projectgrenzen 12

Hoofdstuk 2: Onderzoek brandwerendheid en brandpreventie 14 Hoofdstuk 3: Rapport bouwen met stro 17 Hoofdstuk 4: Rapport gemaakte keuzes 20 Hoofdstuk 5: Calculatie 22 Hoofdstuk 6: Evaluatie 24 6.1 Evaluatie projectproces 25 6.2 Individuele reflectie 27 6.2.1 Reflectie Willem Bakker 27 6.2.2 Reflectie Martijn van der Vaart 31 Hoofdstuk 7: Bijlagen 35

Inleiding

Dit afstudeerverslag is geschreven binnen het Atelier Duurzaam Bouwen. Atelier D is een projectruimte voor studenten die aan het afstuderen zijn. In het atelier wordt gewerkt aan projecten die hogere eisen stellen aan duurzaamheid dan het gemiddelde project. Het afstudeerproject waar de groep “Ituha2”aan heeft gewerkt betreft heet “Scouten naar Autarkie”. Dit project betreft het uitwerken van plannen voor een nieuw onderkomen voor de scoutinggroep “Tecumseh”. Het gebouw moet worden gerealiseerd naast het huidig clubgebouw. Het gebouw ligt op een opgespoten zandplaat tussen het Paterswoldsemeer en het Noord-Willemskanaal. De huidige staat van onderhoud van het gebouw verkeerd in zeer slechte staat. Daarom heeft het bestuur van “Tecumseh”besloten een nieuw onderkomen te realiseren. Een van de uitgangspunten van het project is dat er wordt gestreefd naar onafhankelijkheid (Autarkie). Onafhankelijkheid binnen ons project betreft de behoefte van energievoorziening, warmtewinning en waterwinning. Tevens is het doel materialen te gebruiken die in de omgeving zijn te verkrijgen. Ook wordt er in het ontwerp rekening gehouden met de zelfwerkzaamheid van de scoutinggroep. Hierdoor kunnen de kosten van de bouw worden beperkt. In hoofdstuk 1 is de projectomschrijving te lezen, hierin is omschreven wat het project inhoud. In hoofdstuk 2 wordt het onderzoek brandveiligheid toegelicht. In hoofdstuk 3 wordt een toelichting gegeven over het rapport bouwen met stro. In hoofdstuk 4 wordt het rapport keuzes toegelicht. Hoofdstuk 5 is een toelichting op de gemaakte calculatie. Hoofdstuk 6 is een evaluatie op het projectproces met hierbij persoonlijke reflecties van de groepsleden. Tot slot is in hoofdstuk 7 aangegeven welke producten er zijn geleverd door de afstudeergroep.

1 Projectbeschrijving

1.1 Projectlocatie Locatie: Projectnaam: Scouten naar Autarkie Adres: Hoornsedijk/Hoornsemeer Plaats: Groningen

1

9

1.2 Contactgegevens Opdrachtgever: Naam: Scoutinggroep Tecumseh

Contactpersoon: Harms, Geert Telefoon: 06 - 21 58 20 41 E-mail: gharms@kpnplanet.nl

Instituut: Naam: Hanzehogeschool Groningen Contactpersoon: Vrieze, Ron de Adres: Zernikeplein 11 PC + Plaats: 747 AS GRONINGEN Telefoon: 050 – 595 40 13 E-mail: r.de.vrieze@pl.hanze.nl

Afstudeergroep: Naam: Van der Vaart, Martijn Studentnr.: 287885 Opleiding: Bouwkunde Algemeen Adres: Aylvalân 16 PC + Plaats: 9243 KG Bakkeveen Telefoon: 06 – 27322139 E-mail: m.a.a.van.der.vaart@st.hanze.nl

Naam: Bakker, Willem

Studentnr.: 280353 Opleiding: Bouwkunde Algemeen Adres: Oldenhof 13 PC + Plaats: 9642 RC Veendam Telefoon: 06 – 30434208 E-mail: wi.bakker@st.hanze.nl

1

10

1.3 Omschrijving Het huidige gebouw van de scoutinggroep “Tecumseh” verkeert in zeer slechte staat. Ook voldoet het gebouw niet meer aan de wensen van de gebruiker. Het bestuur van “Tecumseh” is naar de Hanzehogeschool Groningen gekomen met de vraag om te helpen bij het ontwikkelen van een nieuw gebouw. De Hanzehogeschool heeft deze vraagstelling ambitieuzer gemaakt met het doel het gebouw autarkisch en duurzaam te ontwikkelen. De groep “Ituha2”gaat de onderzoeken, rapportages en schetsen van de groep “Ituha” gebruiken om tot een definitief ontwerp van het clubhuis te komen. 1.4 Doelstelling en ambitie 1.4.1 Doelstelling Het doel van deze afstudeerperiode is om de opdrachtgever aan de hand van de vooronderzoeken die zijn gedaan door de groep “Ithua” een definitief ontwerp aan te bieden, die voldoet aan de norm autarkie. Door de actualiteit van het toenemen van brandstichting in clubgebouwen van scoutinggroepen doen wij onderzoek naar brandwerendheid van de toe te passen materialen. Het gebouw moet zo worden ontworpen dat deze flexibel is in de opzet en deze dus groter of kleiner gemaakt moet kunnen worden, waardoor het ontwerp toegepast kan worden op andere locaties. 1.4.2 Ambitie De ambitie van de groep “Ituha2” is om een ontwerp te ontwikkelen die: 1.Toepasbaar is door andere scoutingverenigingen in Nederland en 2. Zelfvoorzienend en duurzaam is. Het is de bedoeling om het schetsontwerp (The Eagle) om te zetten naar een definitief ontwerp. Dat wil zeggen dat “The Eagle” het 1 op 1 model wordt die zowel kleiner als groter gemaakt kan worden (modulair).

1

11

Ons streven is om er een modulair ontwerp/ gebouw van te maken. Dit met een schuin oog naar scouting Nederland. Mocht het zo zijn dat zei het gebouw van scouting “Tecumseh” een mooi en goed ontwerp vinden, kunnen zij dit meenemen naar andere scoutingverengingen. Modulaire gebouwen hebben een bepaald raster, met betrekking tot maatvoering. Aan de hand van bepaalde raster kan er uitgebreid worden of juist een compacter model worden gecreëerd. Het doel om het gebouw zelfvoorzienend te laten maken, is om de kosten zo laag mogelijk te houden. Het gebouw zal alleen op de vrijdag, zaterdag en zondag worden gebruikt. Het enige geld wat binnenkomt, is door contributies van leden en door sponsors. Duurzaam: wordt verstaan om materialen te gebruiken die langer mee gaan, waardoor deze minder schadelijk zijn voor het milieu. Maar ook wordt er gekeken of de te gebruiken materialen uit de omgeving kunnen worden gehaald, zodat deze dichter bij autarkisch bouwen komen te staan.

1.5 Projectgrenzen

Aan de hand van de onderzoeken en studies van de groep “Ituha” wordt het schetsontwerp van “The Eagle” uitgewerkt tot definitief ontwerp. Wij gaan dit ontwerp uitwerken op een bouwkundig niveau, er zal minder aandacht worden besteed aan het installatietechnisch aspect. Hierover zal alleen een rapport worden gemaakt welke installaties wij hebben toegepast en wat dat voor invloed heeft op de constructie en het ontwerp. In het onderzoek brandwerendheid wordt gekeken naar de brandwerendheid van de materialen die door de groep “Ituha” zijn gekozen om in het gebouw te verwerken. Tevens wordt er gekeken hoe kan worden voorkomen dat het gebouw gevoelig is voor brandstichting.

Dit onderwerp is erg actueel omdat er regelmatig scoutinggebouwen worden verwoest door brandstichting. Door middel van dit onderzoek willen wij de kans verkleinen dat het nieuwe gebouw wordt verwoest door brand.

1

12

In het rapport bouwen met HSB en stro wordt uitgelegd hoe wij deze twee systemen toepassen en wat de consequenties en aandachtspunten zijn. Met dit rapport wordt beschreven waar tijdens de bouw op moet worden gelet. Aan het eind van de afstudeerperiode zal er een calculatie worden gemaakt van de bouwkosten. Door middel van deze calculatie kan “Tecumseh” zien wat het totale project gaat kosten.

1

13

Onderzoek brandwerendheid en brandpreventie 2

Het onderzoek brandveiligheid toegepaste materialen en brandpreventie dient als informatieonderzoek naar de materialen die worden toegepast in het nieuw te realiseren clubgebouw van scouting “Tecumseh”. De materialen die zijn onderzocht door middel van een multicriteria-analyse door de groep “Ituha”. De onderzoeksvraag die in dit onderzoek centraal staat is: Hoe brandveilig zijn de materialen die worden toegepast in het nieuw te bouwen scoutinggebouw en hoe kan worden voorkomen dat het gebouw een makkelijke prooi is voor brandstichting. Aan de hand van de uitkomsten van dit onderzoek zullen de materialen definitief worden toegepast. Bij dit onderzoek wordt de onderzoeksmethode“ Deskresearch” toegepast. Dit houdt in dat alle informatie wordt verkregen van achter het bureau door middel van internet en boeken. Ook kan er gebruik gemaakt worden van informatie die opgevraagd wordt bij fabrikanten. Uit het onderzoek “Duurzame materialen” van de groep Ituha zijn de volgende materialen naar voren gekomen die het best toegepast kunnen worden in het gebouw. -Keramische materialen (baksteen e.d.) -Europees naaldhout -Combinatie van stro en leem -Groene daken en gevels -Glas Deze materialen zijn gekozen door middel van een multicriteria-analyse. Gemiddeld wordt er elke maand een Scoutinggroep getroffen door brand. Een trieste balans. Er moet dus rekening mee worden gehouden dat het clubhuis van Scoutinggroep “Tecumseh” ook een keer aan de beurt komt. Er moet dus voorkomen worden dat het nieuwe clubhuis een makkelijk doelwit zal worden.

2

15

Aan de hand van de checklist preventief kan worden gekeken hoe (brand)veilig het clubgebouw en de omgeving zijn. 1. Kan iedereen zomaar zonder moeite bij het gebouw komen? 2. Is het duidelijk dat het voor onbevoegden verboden is om op het terrein te komen? 3. Liggen er losse materialen op het terrein? 4. Zijn daar brandbare materialen bij? 5. Is het gebouw herkenbaar als Scoutingaccommodatie? 6. Is er een telefoonnummer voor noodgevallen vermeld op het gebouw? 7. Weten de buren wie ze moeten informeren in geval van nood? 8. Beschikken politie en brandweer over gegevens van je Scoutinggroep? 9. Wordt het vuil regelmatig afgevoerd? 10. Komen er (on)regelmatige controles op het terrein voor? 11. Vormt een overstekend dak een goede schuilplaats? 12. Is het gebouw vanaf de weg goed zichtbaar? 13. Zijn het terrein en het gebouw bij duisternis goed verlicht? 14. Zijn de adresgegevens bekend bij politie en/of brandweer? 15. Kunnen je buren je bondgenoten worden? 16. Is het voor vreemden gemakkelijk om je clubhuis binnen te dringen? 17. Hoe is de staat van het hang- en sluitwerk? 18. Is er een sleutelplan? 19. Is het eenvoudig om op het dak van je clubhuis te komen? 20. Staan de vuilcontainers tegen het clubhuis aan? 21. Staan de vuilcontainers vast? 22. Is er asbest verwerkt in je clubhuis? 23. Wat staat er in je verzekeringspolis over het verwijderen van asbest na brand? 24. Hoe bewaar je brandgevaarlijke stoffen als petroleum of gas? 25. Sluit iedereen de binnendeuren bij vertrek? 26. Zijn er deurdrangers op de binnendeuren aangebracht? 27. Welke regels kun je opstellen om brand te voorkomen? 28. Hoe bewaak je de naleving van die regels? 29. Verdienen vluchtwegen die naam? 30. Zijn er blusmiddelen aanwezig? 31. Hoe is de controle op de blusmiddelen geregeld? 32. Hoe is je Scoutingaccommodatie verzekerd? 33. Hoe is je inboedel verzekerd? 34. Is er sprake van onder- of oververzekering? 35. Is het verzekerd bedrag geïndexeerd? 36. Heb je in je verhuurcontract een clausule opgenomen waarin je niet aansprakelijk bent voor de schade die huurders lijden door de brand in jouw clubhuis? 37. Weten de leidinggevenden wat er bij een brand van ze wordt verwacht? 38. Weten de kinderen hoe ze moeten handelen bij brand? 39. Wie zorgt ervoor dat er regelmatig ontruimingsoefeningen worden gehouden? 40. Heb je een calamiteitenplan? 41. Is de EHBO-kist op orde? 42. Zijn er voldoende volwassenen met een EHBO-diploma?

2

16

Rapport bouwen met stro 3

Het gebruik van stro als bouwmateriaal is ver in de geschiedenis terug te vinden. De mens gebruikt stro, gras en riet al van oudsher in bijvoorbeeld combinaties met leem en hout om er woningen mee te bouwen. Deze materialen werden gebruikt omdat ze makkelijk te verkrijgen en betrouwbaar waren. De echte huizen, in de vorm zoals we die nu kennen, gemaakt van stro, dateren tot 200 jaar terug. Eind 19e eeuw werd het technisch mogelijk om stro samen te persen tot balen en die werden niet veel later ingezet in de bouw voor onder andere woningen en andere gebouwen Er zijn een heleboel ontwerpen te realiseren met strobouw. Er zijn echter wel een aantal dingen waar je rekening mee moet houden. De maten van het gebouw worden bepaald door de strobalen, en deze strobalen moeten op hun beurt weer goed beschermd worden tegen vocht en ongedierte. Het bouwen van een woning of gebouw met strobalen in Nederland heeft met name gevolgen door het hoge vochtgehalte in Nederland. De wering van vocht is erg belangrijk. Temperatuurverschillen met de gebieden in Amerika waar dit materiaal op grote schaal als bouwmateriaal wordt toegepast hebben geen consequenties. Strobalen zijn thermisch zeer efficiënt en energiezuinig. De R - waarde is ongeveer 3 keer zoveel als bij conventionele bouwmaterialen. Ook heeft een strobalenwand een goed warmteaccumulerend vermogen. Hierdoor blijft de relatieve vochtigheid binnen constant. Hieruit blijkt dat de strobalenwand in combinatie met de stuclagen een geluidsisolatie heeft van 50dB(A), dit is twee en een half keer zoveel dan de minimale eis gesteld in het bouwbesluit. Zoals hierboven gesteld is in Nederland vocht het belangrijkste aspect bij het toepassen van stro als bouwmateriaal. Het veroorzaakt rot, schimmel en zorgt voor een afname van de stevigheid. Een van de belangrijkste oorzaken van vochtproblemen is het optreden van inwendige condensatie.

3

18

De keuze voor het materiaal stro als bouwmateriaal is van invloed op het ventilatieconcept van de woning of gebouw. Ventilatie zorgt voor de afvoer van vervuilde en vochtige lucht. In Nederland komt er bij de toepassing van stro meer kijken. Het verschil in klimaat zorgt ervoor dat er bijzondere aandacht moet worden besteed bij de detaillering van het weren van vocht. Het bouwen met stro staat in Nederland nog niet erg duidelijk op de kaart. Veel regelgeving omtrent het bouwen met stro zijn nog niet aanwezig en tevens wordt het ook weinig gestimuleerd. Er is ook nog geen subsidieregelgeving voor bouwprojecten uitgevoerd in stro. Door een degelijke uitvoering en onderhoud zijn alle gevaren die een strobalenwoning zouden kunnen aantasten te voorkomen. Grootste problemen zijn vocht, brand en ongedierte. Een strobalenwoning /gebouw is niet alleen gebouwd uit duurzame materialen, hij is ook duurzaam in het gebruik. Door de hoge isolatiewaarde kan er flink worden bespaard op de energierekening. Bij de sloop van de woning komen ook voornamelijk natuurlijk afbreekbare producten vrij.

3

19

Rapport gemaakte keuzes 4

Het rapport gemaakte keuzes is een aanvulling op ons afstudeerproces. Hierin leggen wij uit welke keuzes wij hebben gemaakt en waarom. In dit rapport hebben wij de materialen benoemd die veel voorkomen in het gebouw en een grote post in de calculatie beslaan. Voorafgaande aan de bouw is het van groot belang dat goed wordt overwogen welke materialen er het best toegepast kunnen worden. Daarbij moet worden overwogen welke functie het gebouw zal krijgen na oplevering. Ook wordt naar de kosten en eigenschappen van de materialen gekeken. In ons afstudeerproject hebben wij veel overleggen gepleegd met de opdrachtgever. In deze gesprekken hebben wij zijn ideeën en visie aangehoord. Het is een wens van de opdrachtgever om zo veel mogelijk met duurzame materialen te werken die in de omgeving van het gebouw kunnen worden verkregen. Door materialen te gebruiken die in de omgeven kunnen worden gewonnen zijn de aanvoerwegen van bouwmaterialen kort, hierdoor wordt het milieu minimaal belast. Enkele keuzes die wij hebben gemaakt om toe te passen in het nieuw te realiseren clubgebouw van scoutinggroep “Tekumseh” zijn hieronder benoemd. • Fundering gestort op grondvervanging • Houten draagstructuur samengesteld uit Europees naaldhout • Buitenwanden opgevuld met strobalen • Binnenwanden geïsoleerd met schapenwol • Vegetatiedak • Groene gevel • Palletketel • PV-panelen

4

21

Calculatie 5

Om een inzicht te krijgen in de bouwkosten van het nieuw te realiseren clubgebouw van scouting “Tecumseh”is een calculatie gemaakt. In de calculatie zijn materiaal, materieel, onderaanneming en arbeidsnorm opgenomen (zie afbeelding 5.1). Bij elk onderdeel is te vinden hoeveel materiaal er voor het betreffende onderdeel nodig is en wat daarvan de uiteindelijke kosten zijn.

afbeelding 5.1 voorbeeld rekenschema

De calculatie is gemaakt op basis van uitvoering door een bouwbedrijf. Aan het eind van de calculatie zijn de percentages te zien die een bouwbedrijf in rekening brengt. Deze percentages kunnen per bouwbedrijf verschillen. Wij hebben deze percentages gekozen op basis van wat we realistisch vinden en op basis van ervaring. Hierdoor is naar onzes inziens een goed beeld geschept over de mogelijke kosten. In het begin van onze afstudeerperiode hebben wij overleg gehad met dhr. Harms van scoutinggroep “Tecumseh”. Hieruit is in eerste instantie aangegeven dat de leden van de groep zelf graag wilden meehelpen met de bouw. In een later overleg en na overleg binnen de groep is gebleken dat er te weinig kennis, ervaring en tijd aanwezig is om volop te bouwen. Hierna is in overleg besloten een calculatie te maken waarbij de leden van de groep zeer weinig werkzaamheden zullen verrichten. Als de uiteindelijke kosten zo hoog zou zijn dat de scoutinggroep het geld niet voor elkaar zou kunnen krijgen is de optie dat bepaalde onderdelen alsnog door de groep kunnen worden uitgevoerd. De totale bouwkosten die door ons zijn gecalculeerd bedraagt: € 454.608,03,-. Voor het complete overzicht van de kosten wordt verwezen naar de calculatie “Nieuwbouw clubhuis scouting Tecumseh”.

materiaal arbeids- materieel o.a.neming Hoevlhd: Ehd: pr.p.eenh: norm: pr.p.eenh: pr.p.eenh: Totaal:

5

23

Evaluatie 6

6.1 Evaluatie projectproces Op de afgelopen afstudeerperiode kan gematigd positief worden terug gekeken. Dit omdat wij naar onze mening te lang aan het voortraject hebben gewerkt waardoor er minder tijd over is gebleven voor de uitwerking. De samenwerking daarin tegen is goed verlopen. Doordat de groep klein was hebben wij volop kunnen overleggen. Wij hebben de gehele afstudeerperiode in het atelier D op onze werkplek gewerkt. Hierdoor konden wij snel overleggen en handelen als zich een probleem voordeed. Naast de onderlinge samenwerking hebben wij overleg gehad met externe partijen en begeleiding vanuit school. Aan het eind van de afstudeerperiode was dit af en toe lastig. Dit kwam door het hevige winterweer eind december en januari. Desondanks hebben wij goed kunnen overleggen, dit doormiddel van telefoon en e-mail. Aan het begin van de afstudeerperiode zijn wij begonnen met het maken van het projectplan. Deze hebben wij, nadat deze was ingeleverd, nog een keer moeten aanpassen omdat onze competenties specifieker moesten worden benoemd. Tevens koste het maken van een goed projectplan meer tijd dan was aangegeven door de opleiding. Nadat het projectplan was goedgekeurd hebben wij het projectplan mondeling toegelicht tijdens de projectplan presentatie. Na het inleveren van het projectplan zijn wij aan het werk gegaan met het analyseren van het werk van de groep “Ituha”. Na overleg met dhr. Harms is besloten om het ontwerp “The Eagle”verder uit te werken. Hiervoor is gekozen omdat dit ontwerp het meest voldoet aan de eisen van de scoutinggroep. Al snel na het bepalen van het ontwerp moest er worden gekeken welke bouwmethode er toegepast zou worden. Na alle informatie van de groep “Ituha”te hebben doorgenomen en het overleg met groepslid Jan Beukema van die afstudeergroep, is besloten om stro te gaan gebruiken als bouwmateriaal. In het gesprek heeft Jan Beukema de visie van hun uitgelegd en hoe zij tot bepaalde beslissingen zijn gekomen.

6

25

De rolverdeling binnen het project, zoals aangegeven in het projectplan, is grotendeels hetzelfde gebleven. De leden van de groep “Ituha2”zijn: Martijn van der Vaart en Willem Bakker beide volgen wij de opleiding Hbo- Bouwkunde algemeen. Het eindresultaat van de afstudeeropdracht is opgesplitst en aangegeven in de tabel hieronder.

De tabel hierboven is een globale opzet hoe het werk is verdeeld, dit zijn de hoofdlijnen. Wij hebben tijdens het maken van deze producten elkaar geholpen met de totstandkoming hiervan.

Ruimtelijke voorstelling van het bouwproject Naam

Situatie Willem

Plattegronden Martijn

Doorsneden Martijn

Principedetails bouwkundig werk Martijn en Willem

3D tekening Martijn

Funderings- en draagconstructies Naam

Draagconstructies Martijn

Principedetails constructieonderdelen Martijn en Willem

Funderingsplan Willem

Kapplan Willem

Riolering Willem

Bouwfysische berekeningen Naam

EPN berekening Martijn

Calculatie Naam

Calculatie bouwkosten Willem

Onderzoek/rapporten Naam

Onderzoek brandwerendheid/preventie Willem

Rapport bouwsysteem: HSB + stroleem Martijn

Rapport gemaakte keuzes Martijn en Willem

Afstudeerverslag Martijn en Willem

6

26

6.2 Individuele reflectie 6.2.1 Reflectie Willem Bakker In dit reflectieverslag kijk ik terug naar mijn afstudeerperiode van september 2009 tot januari 2010. In dit verslag zal ik mijn mening geven over de samenwerking binnen onze afstudeergroep. Ook zal ik omschrijven wat mijn bijdrage is geweest aan het behaalde resultaat. De competenties die ik heb aangegeven in het projectplan aan het begin van de afstudeerperiode zal ik in dit verslag reflecteren. Omschrijving eigen bijdrage Onze projectgroep bestaat uit twee personen. De werkzaamheden hebben wij verdeeld door aan het begin van de afstudeerperiode goed te overleggen en te inventariseren zo zijn wij tot de conclusie gekomen welke producten er gemaakt moesten worden. In het begin ben ik voornamelijk bezig geweest met het onderzoek naar de brandwerendheid en brandpreventie van het scoutinggebouw. Ook heb ik een deel van het CAD-tekenwerk op mij genomen. Dit zijn voornamelijk de constructieve tekeningen en de details. Tevens heb ik nog een tekening gemaakt over het modulaire systeem van het gebouw. Aan de hand van de tekeningen en overleggen heb ik een calculatie gemaakt. Verdere werkzaamheden die ik heb verricht zijn het maken van het projectplan, afstudeerverslag, lay-out verslagen, fungeren als voorzitter en notulist tijdens vergaderingen en het maken van de brochure. Ik kan terug kijken op een leerzame periode. Dit mede doordat wij hebben gewerkt aan een project waar een bouwsysteem wordt toegepast waarmee ik voorheen geen ervaring had. Dit bouwsysteem genaamd stro- leembouw wordt in Nederland zelden toegepast. Wij hebben dit systeem gecombineerd met het autarkisch bouwen. Zowel stro- leembouw en autarkisch bouwen vallen onder duurzaam bouwen.

6

27

Vandaar dat ons project is ingedeeld in het atelier duurzaam bouwen (atelier D). Gedurende deze afstudeerperiode heb ik samengewerkt met Martijn van der Vaart. Martijn ken ik al vanaf het begin van de opleiding Bouwkunde en heb meerdere malen met hem samengewerkt. Deze samenwerking is goed verlopen. Wij hebben tijdens deze periode veel van elkaar geleerd en zijn uiteindelijk tot de producten gekomen zoals deze nu zijn afgerond. Het onderzoek brandwerendheid en brandpreventie heb ik in de eerste weken van het afstuderen gemaakt. Hiervoor heb ik mij verdiept in de materialen die zijn uitgezocht door de voorgaande afstudeergroep die aan dit projet heeft gewerkt. Ook heb ik gekeken hoe er kan worden voorkomen dat het gebouw een makkelijke prooi kan worden van brandstichting. Na het onderzoek brandwerendheid en brandpreventie ben ik begonnen met mijn bijdrage aan het definitief ontwerp. Ik heb mij verdiept in het bouwsysteem en heb informatie ingewonnen bij docenten en externe personen. Hierdoor heb ik een goed beeld gekregen van de toepasbare mogelijkheden voor dit gebouw. Dit is te zien in het definitieve tekenwerk. De calculatie van de bouwkosten van het gebouw heb ik aan het eind van de afstudeerperiode gemaakt. Wel ben ik aan het begin van deze periode begonnen met informatie verzamelen en offertes aan te vragen. Dit heb ik gedaan zodat ik aan het eind alle ingewonnen informatie en offertes achterelkaar kon invoeren. Naar mijn mening kunnen wij terug kijken op een prettige en leerzame afstudeerperiode. De opgedane ervaring en kennis zijn een extra aanwinst in de aanloop naar het bedrijfsleven.

6

28

Reflectie persoonlijke competenties Aan het beging van deze afstudeerperiode heb ik mijn persoonlijke competenties opgesteld. Aan deze competenties heb ik de afgelopen periode gewerkt. Deze heb ik aan het einde van deze periode gereflecteerd. B-02 Alternatieven en varianten opstellen en beoordelen in de ontwerpfase Tijdens de afstudeerperiode ben ik mij gaan verdiepen in bouwsystemen die goed bij het gebouw passen. Door goede overwegingen te maken hebben wij het uiteindelijke bouwsysteem stro- leembouw toegepast in combinatie met houtskeletbouw. Ook hebben wij aangegeven in tekeningvorm hoe het gebouw uitgebreid en verkleind kan worden. A-01 Denken in modellen, systemen en processen Door tijdens de tekenfase goed na te denken over bouwvolgordes en de toe te passen materialen kan de uitvoerende partij sneller van start. Er is in ons ontwerp rekening gehouden met het verkleinen en vergroten van het gebouw. A-03 Projectmatig werken Door in groepsverband aan een afstudeeropdracht te werken is iedereen verantwoordelijk voor het uiteindelijke resultaat. Door onze producten voor de deadline in te leveren kan worden vastgesteld dat het projectmatig werken is geslaagd. Mede door het afspreken om aanwezig te zijn op vaste tijdstippen in het atelier D is het project goed verlopen. SC-01 Communiceren Om geen overbodig en extra werk te verrichten is het belangrijk dat er tijdens de gehele periode goed wordt gecommuniceerd. Door overleggen via e-mail of telefoon met leveranciers kon ik een goede calculatie maken. Ook is het communiceren binnen een projectgroep erg belangrijk. Hierdoor kunnen problemen snel worden opgelost. Ook is het schriftelijk communiceren erg belangrijk om elkaar goed te kunnen begrijpen. Het schrijven van onderzoeken en verslagen behoord ook tot de competentie communiceren. Het schrijven van deze producten blijft een lastig obstakel, toch ben ik van mening dat ik hierin verbetering heb geboekt.

6

29

SC-03 Samenwerken In een afstudeergroep is het erg belangrijk dat er wordt samengewerkt. Alleen door goed samen te werken kan er een goed eindproduct worden geleverd. Omdat onze groep uit twee personen bestond was die lijn erg kort. Dit kwam omdat wij 4 á 5 dagen in de week op dezelfde werkplek zaten en zo goed en snel konden overleggen. Ook de samenwerking met de opdrachtgever, afstudeerbegeleider en externe personen is goed verlopen. Door e-mail, telefoon en overleggen is er een goede samenwerking tot stand gekomen. Tijdens het overleggen heb ik de taken van voorzitter en notulist op mij genomen.

6

30

6.2.2 Reflectie Martijn van der Vaart In dit reflectieverslag kijk ik terug naar mijn afstudeerperiode van september 2009 tot en met januari 2010. In dit verslag zal ik mijn mening geven over de samenwerking binnen onze afstudeergroep. Ook zal ik omschrijven wat mijn bijdrage is geweest aan het behaalde resultaat. De competenties die ik heb aangegeven in het projectplan aan het begin van de afstudeerperiode zal ik in dit verslag reflecteren.

Omschrijving eigen bijdrage Onze projectgroep bestaat uit twee personen. De werkzaamheden hebben wij verdeeld door aan het begin van de afstudeerperiode goed te overleggen en te inventariseren; zo zijn wij tot de conclusie gekomen welke producten er gemaakt moesten worden. Met het tekenwerk ben ik van start gegaan, daarmee bedoel ik de gevels, plattegronden en doorsneden uit te zetten van een schetsontwerp naar VO (voorlopige ontwerp) die later tot een DO (definitief ontwerp) zijn uitgewerkt. Deze moesten als eerste worden gemaakt zodat Willem Bakker met de calculatie van start kon gaan. In de loop van de tijd zijn de tekeningen meerdere keren aangepast. Dit door aanpassingen van materialen of door constructieve overwegingen om het gebouw geheel stabiel te krijgen. Naast het 2d tekenwerk heb ik mij ook bezig gehouden met het maken van een 3d. Naast het tekenwerk heb ik ook een rapport gemaakt over strobouw dit samen in combinatie van HSB. Naast het rapport strobouw ben ik ook samen met Willem Bakker bezig geweest met het maken van rapport toegepaste materialen die bij ons gebouw zijn toegepast. Ik kan terug kijken op een leerzame periode. Dit mede doordat wij samen hebben gewerkt aan een project waar een bouwsysteem wordt toegepast waarmee ik voorheen geen ervaring had. Dit bouwsysteem genaamd stro- leembouw wordt in Nederland zelden toegepast. Wij hebben dit systeem gecombineerd met het autarkisch bouwen. Zowel stro- leembouw en autarkisch bouwen vallen onder duurzaam bouwen.

6

31

Gedurende deze afstudeerperiode heb ik samengewerkt met Willem Bakker. Willem ken ik al vanaf het begin van de opleiding Bouwkunde en heb meerdere malen met hem samengewerkt. Mede doordat we al vaker met elkaar hebben samengewerkt weten wij precies wat we aan elkaar hebben. Hierdoor konden we snel tot bepaalde beslissingen komen. Daardoor is de samenwerking goed verlopen. Wij hebben tijdens deze periode veel van elkaar geleerd en zijn uiteindelijk tot de producten gekomen zoals deze nu zijn afgerond. Voordat ik ben begonnen met het tekenwerk heb ik mij eerst verdiept in de onderzoeken van de vorige afstudeergroep Ithuha. Na dit gedaan te hebben naar materialen gezocht die worden toegepast. Wat de voor- en nadelen van deze materialen zijn. In sommige gevallen voor andere materialen gekozen doordat deze betere eigenschappen hebben. Na deze in lezing en materialen onderzoek ben ik van start gegaan met het tekenwerk. Deze zijn in de loop van de tijd meerdere keren aangepast. Zodat er een goed ontwerp is ontstaan, waarin de opdrachtgever ook een aandeel heeft gehad. Denk hierbij aan de indelingen van de keuken en de wc’s Nadat het 2d tekenwerk tot een DO niveau is uitgewerkt ben ik begonnen met het 3d tekenwerk, die weer gebruikt wordt voor de brochure. Ook heb ik een 3d van de constructie gemaakt, waarmee Willem en ik naar externe mensen zijn geweest om een oordeel over de toegepaste constructie te krijgen. Mede door deze externe mensen zijn we tot een stabiele constructie gekomen. Buiten het tekenwerk en rapporten ben ik bezig geweest met de EPU van dit gebouw. Naar mijn mening kunnen wij terug kijken op een prettige en leerzame afstudeerperiode. De opgedane ervaring en kennis zijn een extra aanwinst in de aanloop naar het bedrijfsleven.

6

32

Reflectie persoonlijke competenties Aan het beging van deze afstudeerperiode heb ik mijn persoonlijke competenties opgesteld. Aan deze competenties heb ik de afgelopen periode gewerkt. Deze heb ik aan het einde van deze periode gereflecteerd. B-02 Alternatieven en varianten opstellen en beoordelen in de ontwerpfase Tijdens de afstudeerperiode ben ik mij gaan verdiepen in bouwsystemen die goed bij het gebouw passen. Door goede overwegingen te maken hebben wij het uiteindelijke bouwsysteem stro- leembouw toegepast in combinatie met houtskeletbouw. Ook hebben wij aangegeven in tekeningvorm hoe het gebouw uitgebreid en verkleind kan worden. A-01 Denken in modellen, systemen en processen Door tijdens de tekenfase goed na te denken over bouwvolgordes en de toe te passen materialen kan de uitvoerende partij sneller van start. Er is in ons ontwerp rekening gehouden met het verkleinen en vergroten van het gebouw. A-03 Projectmatig werken Door in groepsverband aan een afstudeeropdracht te werken is iedereen verantwoordelijk voor het uiteindelijke resultaat. Door onze producten voor de deadline in te leveren kan worden vastgesteld dat het projectmatig werken is geslaagd. Mede door het afspreken om aanwezig te zijn op vaste tijdstippen in het atelier D is het project goed verlopen. SC-01 Communiceren Om geen overbodig en extra werk te verrichten is het belangrijk dat er tijdens de gehele periode goed wordt gecommuniceerd. Door te overleggen via e-mail of telefoon met leveranciers is er een goed eindresultaat tot stand gekomen. Ook is het communiceren binnen een projectgroep erg belangrijk. Hierdoor kunnen problemen snel worden opgelost. Ook is het schriftelijk communiceren erg belangrijk om elkaar goed te kunnen begrijpen. Het schrijven van onderzoeken en verslagen behoord ook tot de competentie communiceren.

6

33

SC-03 Samenwerken In een afstudeergroep is het erg belangrijk dat er wordt samengewerkt. Alleen door goed samen te werken kan er een goed eindproduct worden geleverd. Omdat onze groep uit twee personen bestond was die lijn erg kort. Dit kwam omdat wij 4 á 5 dagen per week op dezelfde werkplek zaten en zo goed en snel konden overleggen. Ook de samenwerking met de opdrachtgever, afstudeerbegeleider en externe personen is goed verlopen. Door middel van e-mail, telefoon en te overleggen is een goede samenwerking tot stand gekomen. Tijdens het overleggen heb ik de taken van voorzitter en notulist op mij genomen.

6

34

Bijlagen 7

Onderzoek brandwerendheid en brandpreventie clubgebouw “Tecumseh” Rapport toepassen bouwsysteem: HSB + Stroleem Rapport gemaakte keuzes Calculatie bouwkosten EPU-berekening Brochure Tekeningen op DO niveau • 001 (gevel/plattegronden/doorsneden/situatie) A0 • 002 (constructieve tekening) A0 • 003 (modulaire opzet) A1 • D-01 detail D01—D02 A3 • D-02 detail D03—D04 A3 • D-03 detail D05 A3 • D-04 detail D06 A3 • D-05 detail D07 A3 • D-06 detail D08 A3 • D-07 detail D09 A3 • D-08 detail D10—D11 A3 • D-09 detail D12 A3 • D-10 detail D13A3 • D-11 detail D14A3 • D-12 detail D15—D16 A3 • D-13 detail D17 A3 • D-14 detail D18—D19 A3

7

36