Twintig jaar geleden kon men naar alle

waarschijnlijkheid niet bevatten welke media vandaag

de dag zouden worden gebruikt om onderling te

communiceren. Mobiele telefonie, internetplatforms en

webcamverbindingen zijn anno 2011 de normaalste

zaken van de wereld. Men beseft vaak niet hoe groot de

impact is van media op het dagelijks leven. Hoe ga je

verantwoord om met nieuwe media? Hoe zit het met

sociale media? Wat zijn de gevaren – en welke

potentiële valkuilen graaft de maatschappij?

Heerlen – Als wij ’s middags aankomen bij het

Glazen Paleis van Heerlen, een verzamelplek voor

cultuur en innovatie, zien we Rob aan het raam

zitten bij het afgesproken cafégedeelte. Vandaag

praten we met hem over zijn filosofie omtrent

nieuwe media. We willen proberen te ontdekken

hoe hij het snelle proces van

communicatieverwijding in de digitale wereld

heeft meegemaakt, en hoe hij er zelf mee

omspringt.

Rob Oostdam, ondernemer uit Heerlen, is

specialist op gebied van communicatie. In de

communicatie concepten die hij ontwikkelt stelt hij

de mens centraal. “Ik werk confronterend. Mensen

op het verkeerde been zetten; omdat ze daardoor

zelf gaan denken. Niet anderen vóór zich laten

denken.” Rob legt uit dat deze confrontaties hem

niet altijd in dank worden afgenomen. Mensen

willen niet veel nadenken. Ze willen iemand die

voor hen denkt – niets hoeven te bepalen. “Ik heb

een andere manier van aanpak waardoor mensen

op basis van eigen gevoelens, emoties en kennis

een besluit nemen. Mensen bepalen zelf.”

Rob wil mensen als het ware vastpakken en door

elkaar schudden. Zelf merkt hij dat dit niet bij

iedereen functioneert. “Frustrerend? Ja. Maar dan

doorgaan tot het wel werkt.” De motivatie voor

deze aanpak haalt Rob uit zichzelf. “Hoe blijf je

gemotiveerd? Essentie van het leven: ik hou van

mezelf. Blij met wie ik ben. Hier krijg je energie

van. En verder: niet zeuren en doorgaan!”

Het is bijna te cliché, maar Rob Oostdam schopt

tegen het establishment. In zijn werk zoekt hij de

grens tussen formeel en informeel. Onze eerste

ontmoeting met Oostdam was op de Hogeschool

Zuyd te Maastricht, hij gaf daar een

middagvullende “lezing” over sociale media. Niet

strak in pak en das, maar met een T-shirt aan met

de tekst “fuck Google, ask me”. Prachtig.

“…niet zeuren en doorgaan!” Als aanvoerder van “het Reizend Circus” (een club

van vijf ondernemers met één gezamenlijke passie:

communicatie) geeft Rob lezingen over media en

communicatie in de 21e eeuw. Zij spreken over

nieuwe- en sociale media, personal branding,

marketinghypes en communicatie trends. De

dynamiek van deze middagen is uniek. “We zoeken

spontaniteit. Zolang er een dialoog ontstaat en

IRL met ROB.

Doo

r: In

ge S

cher

s, A

my

Rock

x en

Chr

istia

an K

rabb

e –

28 a

pril

2011

1

interactie, échte interactie, is er sprake van échte

communicatie.” Wat het doel is van de lezingen

wordt in het ongewisse gelaten. Deels wordt er

geïnformeerd en behoed (voor de gevaren van

sociale media). Maar vooral wordt er een dialoog

gevoerd. Dialoog met entertainment. “Wat is het

doel? Het moet leuk zijn! Mijn grootste compliment

is dat mensen het inspirerend vinden.”

“Vijf doldwaze idioten met verschillende achtergronden…” Deze dynamiek werkt en komt voort uit de

onderlinge verschillende achtergronden en

werkzaamheden van de vijf leden van het Reizend

Circus. “We hebben elkaar ontmoet, er ontstond

interactie en het Reizend Circus was een feit. Als je

daar een bedrijfsplan onder gaat zetten dan werkt

het niet meer. Reizend Circus is een emotie – een

moment. Vijf doldwaze idioten met verschillende

achtergronden, hierdoor ontstaat [gezonde]

spanning.”

Al snel verandert het interview in een gesprek –

waarin Rob oprechte interesse toont voor onze

ideeën en meningen. Rob legt uit dat hij gelooft in

menselijke interactie, en dat hier mooie dingen uit

voort komen. “Ik geloof in een maatschappij

waarin we meer met elkaar communiceren. Ik denk

dat als we met elkaar communiceren, we elkaar

opzoeken.”

Binnen dit kader zou je verwachten dat Rob een

afkeer heeft van digitale communicatie. Het

tegendeel is echter waar: Rob is een digitale mass

communicator. Op twitter, flickr, facebook – noem

het maar op – is Oostdam actief terug te vinden.

Toch weet hij het verschil tussen digitale en

“echte” communicatie te duiden. “Ik verwacht dat

we in de toekomst weer meer fysiek met elkaar

gaan communiceren. IRL. [In real life.] Mensen

willen elkaar ontmoeten! Daarvoor zijn we

mensen!”

Wat is dan het verschil? Rob legt uit dat dit

genuanceerd ligt. “Als ik iemand sms, hoef ik die

persoon niet gezien te hebben, een foto is genoeg.

Laten we zeggen, Pamela Anderson, die zou je dus

een sms kunnen sturen ‘let’s date’ en dan denk jij

dat je echt met Pamela spreekt. Kijk, ik denk dat

dus niet. Ik moet Pamela dan wel voelen. Dat is

echt. Een smsje niet.”

Dit is wellicht deels wat Rob bedoelt als hij spreekt

over online identity. Een belangrijk punt van kritiek

ligt bij de aard van communicatie: “Die telefoons,

twitter en dergelijke – alles waarbij je niet bij

elkaar betrokken bent; zelfs bellen. Als je elkaar

niet ziet, voelt, ruikt en proeft, weet je niet welke

emotie achter een boodschap ligt.”

“De essentie is dat we zintuiglijk met elkaar om moeten gaan.” Het draait hierbij om waarneming volgens Rob.

“Zodra je in de totale setting zit van zintuiglijke

waarneming zit kan er pas echt communicatie

plaatsvinden. De essentie is dat we zintuiglijk met

elkaar om moeten gaan.” We vragen Rob of dit

misschien met generaties te maken heeft. Is de 2

huidige jeugd hierdoor juist méér of minder

bewust van de gevaren omtrent online identiteit?

“Nu ben ik wel een heel fout voorbeeld maar toen

ik jullie leeftijd had, had ik geen computer. Wij

spraken af in de kroeg. Dat is nu niet meer. En nu

komen jullie thuis en pakken die computer (en

telefoon) erbij. Ik noem dat dan multitasken, en

dat zal ook wel, dat moet je gewoon laten

gebeuren.“

De 48-jaar oude communicatie specialist kijkt dan

ook heerlijk nuchter tegen dit probleem aan. “Het

is niet aan mij dat jullie anders met informatie

moeten omgaan. Het is aan mij om te luisteren hoe

jullie met informatie omgaan – om vervolgens te

kijken hoe ik relevante informatie, waarvan ik denk

dat jullie daar wat aan hebben, zo kan

overbrengen dat jullie die echt willen meenemen in

jullie afweging om te beoordelen of jullie er wat

aan hebben.“ Daarnaast is elke uitspraak hierover

voorbarig.

Wij vragen ons af of het uberhaupt nodig is hier

bewustzijn voor te creëren. Rob pareert met een

mooi inzicht. “Okee, dus jullie hebben je twee jaar

geleden ingeschreven voor een studie en die duurt

vier jaar. Ja die is dus klaar! Iemand heeft twee

jaar geleden bedacht wat jullie precies moeten

gaan leren. Dat is allemaal gepland voor die vier

jaar. Neem WikiLeaks; ze wisten niet dat dat in

2009 bestond (toen jullie zijn begonnen). Jullie

hebben het over European studies, jullie hebben

het over diplomatie, over

onderhandelingstechnieken. Dan weten jullie

inmiddels ook dat het nu anders is dan wat je

geleerd krijgt. Maar jullie docent, als het een

ouderwetse docent is – van: ik doe mijn kunstje, die

zegt dan in 2013: ‘WikLleaks’? Ken ik niet, staat

niet in mijn boek. Nee! Dat boek is van 2008. Een

van mijn one- liners is dan ook: de waarheid van

vandaag, is de leugen van morgen, is de

geschiedenis van overmorgen.”

“Jullie zouden onderwijs moeten krijgen in: ‘we

weten het nog niet’. Als ik jullie de veiligheid zou

kunnen garanderen dat jullie alles kunnen zeggen

in een bepaalde ruimte. en dat we daardoor via

een andere manier jullie zouden kunnen

voorbereiden voor het vak wat jullie over 4 jaar

moeten gaan uitoefenen, waarvan we nog niet

eens weten hoe het eruit ziet – want misschien

hebben we wel geen diplomaten meer nodig of

geen internationale businesscounselors of

whatever...”

“Innoveren is in mijn beleving niet meer en niet

minder dan bestaande dingen hergroeperen en

samenvoegen tot een nieuwe toepassing. Want op

het moment dat ik hiermee [Rob pakt mijn

Blackberry van tafel] insecten ga doodslaan, dan is

het een KlapBerry. Hee! Innovatie!

“...een Klapberry. Hee! Innovatie!” Een flesje, als ik daar een kaars in zet, is het een

kaarsenhouder, maar daar is deze niet voor

gemaakt. Hee! Innovatie! Moeilijker is het niet…”

Na afloop van het gesprek met Rob lopen we nog

even door Heerlen. We zijn alle drie iets minder

spraakzaam – en kauwen rustig op Rob’s food for

thought. Niet geheel onverwachts heeft Rob

Oostdam ons weten te raken en inspireren. Als

eye-opener heeft hij zijn werk weer gedaan.

“IRL

met

RO

B.”

28-4

-201

1, B

edrij

fsjo

urna

listie

k en

Com

mun

icat

ie –

Hog

esch

ool Z

uyd

Maa

stric

ht

3 Meer informatie? – www.reizendcircus.nl