INTERACTIEVE TEKST

WEBZINE

INTERACTIEVE TEKST

Eva van den EijndeGwen van Iersel

Theo Ploeg

Interactieve tekst

• Een tekst moet de nieuwsgierigheid van de lezer wekken. Een pakkende titel en interessante beginzin is belangrijk.

• De inleiding is van groot belang! In de inleiding wordt het onderwerp aangekondigd en een stelling of vraag geformuleerd.

• De tekst sluit af met een conclusie of samenvatting.

Alinea’s

• Alinea’s bevatten een uitwerking of onderbouwing van het onderwerp.

• Denk kritisch na over de inhoudelijke verbanden tussen de alinea’s: oorzaak/gevolgrelaties, vergelijking/contrast, probleem/oplossing.

• Verbanden worden duidelijk aangegeven met behulp van signaalwoorden.

Structuur

• Lange alinea's zien er nodeloos moeilijk uit. Kortere alinea's geven meer structuur.

• Een duidelijke mening. Dus niet: aan de ene kant is het wel aardig, aan de andere kant is er niets aan.

• Duidelijke criteria m.b.t. een gegeven oordeel. Welke argumenten en feiten leiden tot de conclusie?

• Consistent en objectief.

ArgumentenIn redeneringen worden stellingen of standpunten verdedigd met argumenten

• Een stelling wordt toegelicht met een voorbeeld. Zo’n voorbeeld begint vaak (of kan beginnen) met het signaalwoord zo.

• Vergelijking als argument. Een stelling wordt toegelicht met een verwijzing naar een soortgelijk voorval of een soortgelijke gebeurtenis.

• Beroep op autoriteit: de stelling wordt bewezen door iemand op te voeren die algemeen als een groot deskundige op dit terrein wordt gezien. Dit argument wordt ook gezagsargument genoemd.

• Feitelijk argument: de stelling wordt bewezen door (controleerbare) feiten te noemen.

• Empirisch argument: de stelling wordt bewezen door (eigen) ervaringen op te voeren.

• Emotioneel argument: wordt ook argument op basis van intuïtie genoemd.

• Moreel argument: de argumenten worden ontleend aan een levensbeschouwing, meestal een politieke of religieuze overtuiging.

Structuuraanduiderssignaalwoorden & verwijswoorden

• Toen, terwijl, voordat, nadat, zodra, daarna, intussen, vervolgens… Tijdsvolgorde

• Door, waardoor, daardoor, doordat, zodat, te danken aan, te wijten aan, als gevolg van… Oorzaak/gevolg

• Want, omdat, aangezien, vanwege, wegens, namelijk, immers, daarom… Reden

• En, ook, verder, bovendien, daarnaast, ten eerste, een andere, vervolgens, tenslotte, zowel…als… Opsomming

• Maar, echter, toch, integendeel, niettemin, in plaats van, in tegenstelling tot, daar staat tegenover… Tegenstelling

• Als, indien, mits, wanneer, tenzij, stel dat, in geval van, in het geval dat, aangenomen dat… Voorwaarde

• Dus, kortom, hieruit volgt, uiteindelijk, samengevat, alles bij elkaar, concluderend.. Samenvatting/conclusie

• Zo, bijvoorbeeld, een voorbeeld, dat blijkt uit, dat komt voor bij, ter illustratie, onder andere Voorbeeld/wijze

Een samenvatting is

• een verkorte weergave ...• in eigen woorden ...van de hoofdzaken ...van

de oorspronkelijke tekst.• antwoord op de vraag: wat staat er eigenlijk? • de belangrijkste gedachte(n) van de

verschillende delen van de tekst en van de tekst als geheel.

Samenvatting maken• Maak onderscheid tussen hoofdzaken en bijzaken. De

hoofdzaken verwerk je in de samenvatting, de bijzaken laat je weg.

• Durf te selecteren. Juist het niet onderscheiden van hoofd- en bijzaken is er de oorzaak van dat je de grote hoeveelheid onsamenhangende informatie snel vergeet.

• Maak gebruik van de structuur: vaak kun je die structuur overnemen in de samenvatting.

• Formuleer de samenvatting in je eigen woorden. Daarmee dwing je jezelf om de leerstof te lezen, verwerken en begrijpen en je legt zo verbanden met kennis die je al hebt.

Alinea samenvatten

• Lees de alinea eerst twee keer. • Onderstreep sleutelwoorden.• De belangrijkste informatie of hoofdgedachte van een alinea staat

in een kernzin: vaak de eerste, de tweede of de laatste zin van de alinea.

• Vat de kernzin kort samen. Schrap de woorden of zinsdelen die niet essentieel zijn.

• Geef de kern van de alinea in eigen woorden weer. Dat kun je bijvoorbeeld als volgt doen: schrijf de sleutelwoorden uit de oorspronkelijke tekst op, formuleer zinnen met deze sleutelwoorden, zonder naar de oorspronkelijke tekst te kijken.

• Vergelijk daarna wat je geschreven hebt met de oorspronkelijke tekst en controleer of je alle belangrijke elementen in je samenvatting hebt verwerkt.

Artikel samenvatten• Verkenning: google belangrijke zaken of woorden die je nog niet kent of begrijpt op. Stel

jezelf vragen over het artikel.

• Bepaal de structuur van het artikel. Lees de inleiding en het slot. Vat de inleiding en het slot elk in één zin samen (of maak een mindmap).

• Lees het artikel twee keer: markeer de opeenvolgende denkfasen die je herkent. Vat elke denkfase in één zin samen.

• Alinea's bevatten een uitwerking of onderbouwing van het deelonderwerp; vaak een gedachte (denkfase/denkunit). Geef de verbanden duidelijk in je samenvatting aan met behulp van signaalwoorden.

Enkele suggesties om kritisch na te denken over het artikel

• Waarom is dit artikel geschreven? Zorg dat het antwoord op deze vraag blijkt uit de samenvatting.

• Voor wie is het artikel geschreven?• Door wie is het artikel geschreven? Wat is de achtergrond van de auteur? Is hij subjectief?

Wat is zijn gezichtspunt?• Wat is de bedoeling van de auteur? Als je dit begrijpt ben je beter in staat hoofdzaken van

bijzaken te onderscheiden.• Waar en wanneer plaats je het artikel? Wat is de context waarin het geschreven is?• Hoe onderbouwt de auteur zijn beweringen? Hoe zou zijn plan kunnen worden uitgevoerd?• Wat zijn de belangrijkste beweringen en argumenten? Zijn deze juist?• Vat het artikel in zijn geheel in één zin samen. Een eerste concept-samenvatting kun je nu als

volgt construeren:• Begin met de zin die het hele artikel samenvat.• Schrijf daaronder de zinnen die de opeenvolgende denkfasen samenvatten.• Breng structuur en verbanden tussen de delen aan, bijvoorbeeld met signaalwoorden.

Schrijven is schrappen

• Verwijder herhalingen en overbodige informatie. Probeer alles zo kort en kernachtig mogelijk te formuleren.

• Controleer of de samenvatting je belangrijkste vragen over het artikel beantwoordt.

• Lees de samenvatting nog eens na en maak er een vloeiende tekst van. De samenvatting moet uiteraard grammaticaal correct zijn en geen taal-, stijl- of spelfouten bevatten.

Hulpmiddelen

• Mindmap:

• Kolommenschema: een zin per vak Samenvatting alinea

Samenvatting blok alinea’s

Samenvatting hele tekst

Afbeelding: WikipediaCollege-aantekeningen

Waarom een samenvatting?Uit: "Writing Guide" van de Colorado State University (http://writing.colostate.edu/guides/documents/standsum/)

• Door de hoofdzaken van een tekst te formuleren in eigen woorden, dwing je jezelf om doelgericht te lezen, verwerken en begrijpen en het wordt daardoor beter in je geheugen verankerd.

• De samenvatting is een uitstekend hulpmiddel om kennis later terug te roepen in je geheugen.

• Je ontdekt in hoeverre je de kennis actief beheerst en in staat bent het zelf onder woorden te brengen.

• Je brengt structuur aan in de tekst.• Je maakt onderscheid tussen hoofdzaken en bijzaken, waarna je

hoofdzaken beter kunt leren en onthouden.• Je brengt losse onderdelen samen in een breder conceptueel

raamwerk.• In een samenvatting kun je superlinks opnemen naar

bronnenmateriaal met detailinformatie.

Opdracht lezen – samenvatten - leren

• Maak een samenvatting voor een webzine van René Boomkens artikel over Walter Benjamin (profeet van het internettijdperk) uit de Groene Amsterdammer Verstrooiing is niet louter amusement

• Stuur je samenvatting voor de sluitingsdatum (= deadline) 3 september onder vermelding van je naam (foto) en klascode CC1 naar e.van.den.eijnde@hva.nl of BO1/CC2 naar g.c.j.m.iersel@hva.nl

• Lees de introductie van The cult of the Amateur van Andrew Keen (mag ook in de Nederlandse vertaling).

• Neem een lievelingstijdschrift mee (oude media)