INGEBURGERD ZIJNw a t i s d a t e i g e n l i j k ?

Jaarverslag NVA 2002

AmersfoortBunschoten

Woudenberg

2002 was het jaar van

de inburgering. Politici

raakten er niet over

uitgepraat. Er kwam

een nieuw kabinet

met integratie als speer-

punt. Ook in onze

regio was inburgering

een hot item. Inbur-

geren is participeren

in de maatschappij

op je eigen niveau,

wordt wel gezegd.

Maar wat houdt dat

concreet in? In dit

jaarverslag leest u wat

het NVA deed in

2002. En hoe verschil-

lend mensen denken

over ingeburgerd zijn.

In dit jaarverslag

Werken aan inburgering 3Intern de zaken op orde 10De cijfers 12

Ingeburgerd zijn, is…… thuis geraakt zijn.

In 2002 is inburgering en integra-tie expliciet naar buiten gebrachtdoor de gemeente Amersfoort.Alle kleuren horen een plek tekrijgen in de stad, was de gedach-te achter Kleurrijk Amersfoort.Een visie waar we ons goed inkonden vinden. Dit jaarverslag gaat over inburgering en demening die verschillende mensen hierover hebben. Voor mijbetekent 'ingeburgerd zijn' dat iemand thuis geraakt is, zichthuis voelt hier en op zijn eigen niveau kan functioneren inarbeid, scholing of een opvoedingstaak. Je bent thuis geraaktals je de weg weet in Amersfoort, Bunschoten of Wouden-berg. Je vóelt je er thuis als je het fijn vindt om er te wonen.Als je ook contacten hebt met Nederlanders. 2002 was niet alleen het jaar van inburgeren, maar ook vanuitzetten. De eerste uitgeprocedeerden zijn uit hun huisgezet. En dan waren er de mensen in schrijnende situaties dienoodopvang nodig hadden. Ook daar hebben we aangewerkt.

Margreet van Hensbergen is directeur van het NVA

1. Werken aan inburgering

Task Force InburgeringDe Task Force Inburgering is een inmiddels opgeheven lande-lijke groep die werkt aan verbetering van het inburgeringspro-gramma. In 2002 hebben we met deze Task Force samenge-werkt met betrekking tot het thema: doorgeleiding vannieuwkomers. Het NVA en de Taskforce vinden dat alle acti-viteiten binnen de inburgering in het teken moeten staan vanhet eindperspectief van de nieuwkomer: werk of participatiein de eigen woonomgeving. Alhoewel ons werk erop gerichtis om de nieuwkomer zodanig toe te rusten dat hij of zij instaat is om zelfstandig in de samenleving te functioneren bijvoorkeur leidend tot economische zelfstandigheid, ontvangenwe uitsluitend middelen van de gemeenten voor de verplichteinburgeringsperiode van maximaal 18 maanden. Daardoorlijkt ons werk meer een voorbereiding op inburgering. Aanhet eind van de verplichte inburgeringsperiode dragen weonze begeleiding over aan andere organisaties, maar deze knipveroorzaakt nogal eens uitval. In de praktijk blijkt dat voorveel mensen de stap naar een andere organisatie met andereregels te groot is. We zijn in 2002 in samenwerking met de Task force Inburge-ring in gesprek gegaan hierover met het CWI/Activeringscen-trum, de gemeente en het ROC. Dit heeft ertoe geleid dat ersprake is van bewustwording dat veranderingen noodzakelijk

zijn. Dat is in ieder geval een goede voedingsbodem om in2003 mee verder te gaan. Verder hebben we in 2002 deelgenomen aan het ontwikkeltra-ject trajectbegeleiding en maatschappelijke begeleiding. Hierinparticipeerden, naast Amersfoort, nog vijf andere gemeenten:Almere, Alkmaar, Capelle a/d IJssel, Deventer en Lelystad.

WIN (= Wet Inburgering Nieuwkomers)Ook dit jaar hebben we weer de WIN uitgevoerd. Deze wetbepaalt dat in principe iedere nieuwkomer verplicht eeninburgeringsprogramma moet volgen. Inburgeren is een eer-ste nuttige stap op weg naar integratie. Het inburgeringspro-gramma bestaat uit: trajectbegeleiding, maatschappelijkebegeleiding, een taalprogramma, maatschappij oriëntatie eneventueel beroepenoriëntatie. Iedere nieuwkomer die inAmersfoort en Bunschoten bleef wonen en dit jaar het inbur-geringsprogramma afrondde, sloot dit af met de zogenaamdeprofieltoets. In Amersfoort betroffen dit 227 nieuwkomers enin Bunschoten was dat aantal 14.

Landelijke evaluatie van de WINDit jaar is de landelijke evaluatie van de WIN afgerond. Hier-uit is onder meer gebleken dat het behaalde taalniveau van demeerderheid van de nieuwkomers te laag is om aansluiting tevinden bij de arbeidsmarkt of in aanmerking te komen vooreen vervolgtraject. Uit de evaluatie is ook duidelijk geworden

2 3

Dit is het NVAHet NVA zet zich in voor het integratieproces vannieuwkomers en oudkomers in Amersfoort, Bunschotenen Woudenberg. Wij zijn de verbindende schakel tussende cliënt en de Nederlandse samenleving. Het NVAhelpt een cliënt om een netwerk te creëren om eenzelfstandig bestaan in de samenleving op te bouwen.Integratie is overigens een langdurig proces. Wij helpendaarom bij inburgering ofwel de eerste stap in dit procesnaar zelfredzaamheid in de Nederlandse samenleving,bij voorkeur leidend tot economische zelfstandigheidvan de inburgeraar.Onze tweede taak is adequate ondersteuning bieden bijde terugkeer van ex-vluchtelingen. In ons werken metvluchtelingen staat centraal dat iedere vluchteling rechtheeft op een zorgvuldige juridische procedure.

dat de kandidaten lang niet altijd in staat zijn op succesvollewijze aan het inburgeringsprogramma deel te nemen. Hetvooropleidingniveaus van een aanzienlijke meerderheid islaag, terwijl de omstandigheden waarin velen verkeren vaakop gespannen voet staan met deelname aan een intensievetaalcursus. Daarom moeten er voor ongeschoolde of laagge-schoolde nieuwkomers meer doelgerichte programma's rich-ting werk, vrijwilligers- of welzijnsactiviteiten zijn. Daarbijzou niet het toetsniveau centraal moeten staan, maar hetgebruik van de taal in specifieke situaties. Voor hoger opgelei-den moeten er intensievere taalprogramma's zijn, zodat zijsneller een hoger taalniveau bereiken en kunnen doorstromennaar vervolgactiviteiten. Ook blijkt de termijn van maximaal18 maanden te rigide. Niet iedereen is klaar met het afgespro-ken programma binnen deze termijn.

Situatie in Amersfoort, Bunschoten en WoudenbergHet NVA onderschrijft dat de wettelijke termijn van maxi-maal 18 maanden minder centraal gesteld moet worden inons werk. En vindt dat in plaats daarvan meer moet wordenuitgegaan van de termijnen die nodig zijn om specifieke, meerop het individu toegesneden, doelen te realiseren. ROC deAmerlanden heeft in de afgelopen periode diverse activiteitenondernomen om meer doelgerichte programma's aan te bie-den. Zij heeft hiertoe nieuwe geïntegreerde en duale trajectenontwikkeld. Ook is er een duaal traject ouderparticipatie in

ontwikkeling. Kinderopvang tijdens de schooluren van deouders was ook dit jaar een probleem.

Inburgering imamsSinds 2002 zijn alle imams verplicht om in te burgeren. In dezomer hebben wij hierover een kennismakingsbijeenkomstgeorganiseerd voor vertegenwoordigers van de moskeeën inAmersfoort.

Werkbezoek Van BoxtelMinister Rogier van Boxtel heeft op 26 februari een werkbe-zoek gebracht aan het NVA. Hij heeft zich laten informerenover de inburgering in Amersfoort en was hiervan - zo bleek's avonds in Nova - onder de indruk.

Cadeau van gemeente AmersfoortOp 13 februari 2002 bood de gemeente Amersfoort het NVAeen mozaïek aan, in het kader van Kleurrijk Amersfoort. HetMozaïek, gemaakt door Dorette Giling, is gebaseerd op ver-halen van Mustafa Tatar, een Turkse journalist die op geheeleigen, persoonlijke wijze zijn ontmoetingen met enkelenieuwkomers heeft beschreven.

Antillianen/Arubanen-projectDe gemeente Amersfoort heeft het NVA gevraagd een projectop te zetten ter bestrijding van marginalisering van jonge

Antillianen en Arubanen (16-25 jaar). In 2002 zijn de voor-bereidingen getroffen, in 2003 zal het project starten.

OudkomersHoe gaat het eigenlijk met onze oud cliënten in Amersfoort?In hoeverre verkeren zij nog in een achterstandsituatie en inhoeverre hebben zij nog behoefte aan ondersteuning bij hetinburgeren? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, heefthet NVA van 1269 oud-cliënten bekeken welke personen nogin een traject zitten en welke personen nog behoefte hebbenaan begeleiding. Het blijkt dat veel mensen inmiddels zijnverhuisd naar een andere gemeente. Ook blijken 240 perso-nen elders in een traject te zitten. De restgroep, 526 perso-nen, is door ons onderworpen aan een vervolgonderzoek. Degroep blijkt voor 53 procent te bestaan uit mannen die uit 63verschillende landen afkomstig zijn, met name Somalië, Irak,Iran, Marokko en Turkije. Uiteindelijk is van 485 personenbekend in hoeverre er behoefte bestaat aan cursussen, oplei-dingen en vervolgbegeleiding.

Dezelfde vraag maar dan voor een bredere doelgroep - alleoudkomers - is aan ons gesteld door de gemeente Bunschotenen Woudenberg. Ook daarin verkeren we dit jaar nog in deonderzoeksfase. Het is de bedoeling dat we een aanbod doenaan de personen die hiervoor in aanmerking komen. Volgendjaar meer hierover.

Project ESF-EqualIn dit project zijn we partner. De gemeente Amersfoort heeftsubsidie gekregen voor dit ESF-Equal-project 'Nieuwkomersaan de slag'. Dit project is gericht op uitkeringsgerechtigdenuit Irak, Iran, Somalië en Afghanistan. Doel: een brugfunctiecreëren vanuit de doelgroep, om op die manier hen sociaal teactiveren. Via een brugfunctionaris uit de gemeenschapworden 'fase 4-cliënten' op onconventionele wijze benaderd.Wij zijn partner omdat wij trajectbegeleiding enmaatschappelijke begeleiding bieden tijdens de verplichteinburgeringsperiode en daardoor reeds veel personen van dedoelgroep kennen. De brugfunctionarissen van Equal zijnaanvullend en ondersteunend voor de activering van dedoelgroep.

Project Wegwijs in AmersfoortSamen met de Stichting Welzijn Amersfoort (SWA) werktenwe ook in 2002 verder aan het project Wegwijs in Amers-foort. Een wijkbewoner is dan het maatje van een nieuw-komer uit dezelfde wijk. Het is de bedoeling dat het maatjede nieuwkomer beter wegwijs maakt in de praktijk.Gezamenlijk ondernemen ze activiteiten. Dit kan uiteenlopenvan samen naar de markt gaan, met de kinderen naar despeeltuin gaan tot kennismaken met een sportvereniging ofhet ondernemen van een fietstochtje. Vrijwilligers van deSWA werkten in 2002 in verschillende wijken met ons samen

4 5

om deze daadwerkelijke participatie van nieuwkomers moge-lijk te maken.

Steunbetuiging Op 24 oktober hebben we schriftelijk onze steun betuigd aande gemeente Amersfoort om Amina Lawal tot ereburger vanAmersfoort te verklaren. We zijn verheugd dat het Collegehet ministerie van Buitenlandse Zaken heeft verzocht om ditbesluit kenbaar te maken bij de Nigeriaanse regering. AminaLawal, een dertigjarige moslimvrouw, werd op 22 maart 2002ter dood veroordeeld door steniging door de sharia-rechtbankin Bakori in de Nigeriaanse staat Katsina. Amina bekende datzij een buitenechtelijke zwangerschap had ondergaan. Indiplomatiek overleg wordt getracht haar voor de uitvoeringvan haar doodvonnis te behoeden.

Presentatie onderzoeksrapport Op 15 oktober presenteerde één van onze medewerkers hetrapport 'Recht op opvang voor vreemdelingen' aan gemeen-ten, INLIA, Vluchtelingenwerk Nederland en een aantalVluchtelingenwerkorganisaties in de regio. Doel van het rap-port: aangeven hoe ver de verplichtingen van de overheid rei-ken op basis van artikel 11 van het Internationale Verdraginzake Economische, Sociale en Culturele Rechten (IVES-CR). Doel van de bijeenkomst: partijen hierover met elkaarin gesprek laten gaan.

Uitzetting volledig uitgeprocedeerde asielzoekersIn 2002 vond uitzetting van volledig uitgeprocedeerde asiel-zoekers voor het eerst plaats. In totaal zijn dit jaar in Amers-foort acht mensen uitgezet. De gemeente Bunschoten heeftniet tot uitzetting hoeven over te gaan.

De wet en de politiekDe nieuwe Vreemdelingenwet brengt sinds 1 april 2001 metzich mee dat gemeenten stapsgewijs bij volledig uitgeproce-deerde asielzoekers de voorzieningen afbouwen. Het gaat omasielzoekers die in de gemeente wonen, buiten een asielzoe-kerscentrum. De gemeente Amersfoort en Bunschoten volg-den hierbij kritisch en in goed overleg met ons het stappen-plan van de overheid. Op 6 mei echter besloot de gemeenteAmersfoort de noodzakelijke handelingen op te schorten.Hierbij speelde ondermeer de overweging dat op 18 april2002 de VNG (= Vereniging Nederlandse Gemeenten) zichin een brandbrief tot de Tweede Kamer en de minister vanJustitie had gewend. Hierin stond een oproep om metonmiddellijke ingang alle gemeentelijke taken met betrekkingtot uitgeprocedeerde asielzoekers door het Rijk te laten over-nemen. Daarnaast leek in de turbulentie van de landelijkeverkiezingsstrijd een kentering waarneembaar in het denkenover de handhaving van de Vreemdelingenwet. De Lijst PimFortuyn liet zich uit over een 'generaal pardon' voor uitgepro-cedeerde asielzoekers, in navolging van andere partijen die

een vergelijkbare motie eerder in de Kamer hadden gebracht.Op 12 november 2002 heeft de gemeente Amersfoort in eenbrief aan minister Nawijn verzocht om bijzonder humanitairesituaties voor te kunnen leggen.

De gemeentenOp korte termijn is een algemeen generaal pardon voor alleuitgeprocedeerden niet te verwachten. De gemeente Amers-foort en Bunschoten hebben het huidige stappenplan tothuisuitzetting uitgevoerd. Sluitstuk van het stappenplanwordt achtereenvolgens gevormd door een kort geding aange-spannen door de gemeente om tot huisuitzetting te mogenovergaan (vordering tot ontruiming), gevolgd door een daad-werkelijke ontruiming onder gelijktijdige stopzetting van hetverstrekken van het 'leefgeld'.

Onze werkwijzeDe beëindiging van de opvang veroorzaakte in 2002 maat-schappelijke onrust. We hebben ons steentje bijgedragen inhet herstellen van rust door (groepen) mensen voor te lichtenen te informeren over onze werkwijze. Ook bij onze mede-werkers riep de procedure tot uitzetting gevoelens op. Dat isniet verwonderlijk als je bedenkt dat de uitgeprocedeerdenlangdurig bij ons bekend zijn en veelal geïntegreerd in desamenleving. Onze juridisch medewerkers hebben vele asielprocedures

getoetst en er zijn vele gesprekken gevoerd met uitgeproce-deerde ex-asielzoekers over de te verwachte uitzetting. Er isnauwgezet onderzocht of er eventuele humanitaire beletselenzijn om mensen terug te sturen. Een aantal bijzondere huma-nitaire situaties zijn door onze juridische medewerkers voor-gelegd aan minister Nawijn. Hem is gevraagd om zijn minis-teriële bevoegdheid te gebruiken tot het geven van eenverblijfsvergunning. Deze aanvragen zijn nog in behandeling.Ook is iedere ex-asielzoeker attent gemaakt op de bemidde-ling van de IOM (= Internationale Organisatie voor Migratie)met betrekking tot terugkeerprogramma's en andere hulp bijterugkeer, waaronder financiële hulp en hulp bij het bemach-tigen van reispapieren. Een aantal malen heeft een ex-asielzoeker met onze hulp eenverblijfsvergunning op andere gronden dan asiel verkregen.

IllegaalIn 2002 is gebleken dat betrekkelijk weinig uitgeprocedeerdeasielzoekers gebruik wilden maken van de diensten van deIOM. Dat laatste riep bij ons gemengde gevoelens op. Naastgevoelens die betrekking hebben op de beëindiging van dehoop bij deze groep asielzoekers op een legale toekomst in ditland, hebben ze betrekking op het feit dat het staken van allevoorzieningen aan uitgeprocedeerden geen enkele garantie isvoor een feitelijke terugkeer. Gemeentelijke huisuitzettingmag dan ook niet verward worden met actieve landuitzetting.

6 7

Uitgeprocedeerden worden na volledige uitvoering van hetstappenplan geacht zelfstandig het land te verlaten. DeVreemdelingenwet voorziet daarin niet, waardoor schattingenover aantallen illegalen in dit land even veelvoudig als specu-latief zijn (bijvoorbeeld ongeveer 120.000 volgens een onder-zoek van de Erasmus Universiteit).

Platform uitgeprocedeerde asielzoekersMensen die meewerken aan hun terugkeer konden doorbemiddeling van het Platform uitgeprocedeerden wordenopgevangen. Dit platform - opgericht in 2001 - biedt hulpaan uitgeprocedeerde asielzoekers die niet binnen de wettelij-ke termijn kunnen vertrekken. In 2002 hebben we met desamenwerkingspartners de organisatie op poten gezet. In2003 zal er daadwerkelijk hulp worden geboden.

Tijdelijke noodopvangIn 2002 is gewerkt aan tijdelijke noodopvang voor:- uitgeprocedeerde asielzoekers die niet op tijd over de juiste

documenten kunnen beschikken en actief meewerken aanterugkeer

- asielzoekers die een tweede asielverzoek hebben ingediend- asielzoekers die een aanvraag hebben lopen om op medische

gronden een document te verkrijgen.

Overdracht ex-VVTers en ex-ROA cliënten aan COADit jaar zijn de asielzoekers die in de gemeente Amersfoortwonen - maar buiten het asielzoekerscentrum - (de zoge-noemde ex-VVTV'ers en ex-ROA-cliënten) door de gemeen-te Amersfoort overgedragen aan de Centrale Opvang Asiel-zoekers (COA). De gemeente heeft middelen vrijgemaakt omons dit jaar nog de begeleiding te laten verzorgen. In Bun-schoten heeft deze overdracht niet plaatsgevonden.

Tevredenheids- en behoefteonderzoek begeleidinginburgeringIn het kader van het ontwikkeltraject 'trajectbegeleiding enmaatschappelijke begeleiding' hebben de gemeente Amers-foort en de Task Force Inburgering in de gemeente Amers-foort onderzoek laten uitvoeren onder 63 vrouwelijke nieuw-komers. Inzet: hoe staat het met de tevredenheid en debehoefte van nieuwkomers ten aanzien van trajectbegeleidingen maatschappelijke begeleiding? Eerst een paar cijfers. Vande ondervraagde vrouwen bleek ruim tweederde jonger dandertig jaar te zijn. Een vijfde was tussen de dertig en de veer-tig en elf procent was ouder dan veertig jaar. De geïnterview-de vrouwelijke nieuwkomers hebben 24 verschillende natio-naliteiten. Ruim een kwart van hen is laag opgeleid eneenderde van hen heeft een hbo of universitaire opleiding.Van degenen die getrouwd zijn of samenwonen, heeft veertigprocent een partner met dezelfde nationaliteit.

Tevreden groepHet blijkt dat 71 procent van de vrouwen een inburgerings-programma volgt van minder dan vijftien uur per week. Uithet onderzoek komt verder naar voren dat ruim tachtig pro-cent van de vrouwelijke nieuwkomers tevreden is over deinhoud van de gesprekken met de trajectbegeleider. Ook zijnze goed te spreken over de afspraken die zij met de trajectbe-geleider maken. Het blijkt in het algemeen redelijk eenvoudigom een afspraak te maken met de trajectbegeleider, er wordtgoed rekening gehouden met de thuissituatie en is er eenmaaleen afspraak gemaakt, dan wordt deze over het algemeengoed nagekomen. Ook geven acht van de tien nieuwkomersaan tevreden te zijn over de communicatieve kant van de tra-jectbegeleider. Resumerend kan gesteld worden dat 83 pro-cent van de respondenten in het algemeen tevreden is over detrajectbegeleiding. Dertien procent is noch tevreden nochontevreden en slechts vier procent is ontevreden.

Meer informatie nodigUit de behoeftepeiling blijkt dat tweederde van de vrouwelij-ke nieuwkomers vooral behoefte heeft aan informatie enadvies over opleiding en werk. De lager opgeleide vrouwenhebben meer behoefte aan begeleiding bij wonen en gezond-heid, Nederlands als tweede taal en geldzaken. Uit het onder-zoek is gebleken dat vrijwel niemand van de geïnterviewdevrouwen zegt maatschappelijke begeleiding te krijgen. Dit

verdient aandacht, vooral omdat het niet strookt met onzeervaring. Het zou kunnen dat mensen die nog kort in Neder-land zijn moeilijk onderscheid kunnen maken tussen traject-begeleiding en maatschappelijke begeleiding. 8 9

2. Intern de zaken op orde

Fusie: ja of nee?Al in 1999 was er op bestuursniveau sprake van een intentieom tot een fusie te komen tussen het NVA en SVAA (= Stichting Vluchtelingenwerk Asielzoekerscentrum Amers-foort). In 2002 hebben de besturen besloten tot een personeleunie, met dien verstande dat de bestuursleden van de enestichting aspirant lid zijn van de andere stichting en vice ver-sa. Tot een definitieve uitvoering van de personele unie zouworden overgegaan als de verhoudingen tot het clusterUtrecht-Oost duidelijk zijn voor beide stichtingen. Doel: een 'éénloketfunctie' realiseren voor alle asielzoekers envluchtelingen in Amersfoort.

De directeur van het NVA heeft als interim-manager van deSVAA de mogelijkheden van een fusie verkend. Eind 2002werd duidelijk dat een personele en financiële fusie er niet inzit. Om nog in aanmerking te komen voor subsidie vanVluchtelingenwerk Nederland moest de SVAA zich aan-sluiten bij een nieuw te vormen organisatie voor vluch-telingen in Utrecht-Oost. Vandaar dat besloten is dat deSVAA haar activiteiten en personeel zal overhevelen naar dezeorganisatie. Dat maakt verdere bestuurlijke samenwerkingoverbodig. Wel zal er op uitvoerend niveau samengewerktblijven worden.

Samenwerking Utrecht-OostIn 2002 is druk gesproken over een mogelijke samenwerkingmet Vluchtelingenwerkorganisaties in Utrecht-Oost, waarAmersfoort onder valt. Directe aanleiding is een reorganisatie van VluchtelingenwerkNederland (VWN), voortkomend uit een slechte financiëlesituatie waardoor ondersteuning van plaatselijke vluchtelin-genwerkorganisaties in de AZC's (= Asielzoekerscentra) zouworden afgestoten.

Met zestien organisaties hebben we een intentieverklaringondertekend en besloten om onderzoek te laten doen naar demeerwaarde van samenwerking in ons gebied.

Conclusie: we doen niet mee aan deze samenwerking, geziende eisen die Vluchtelingenwerk stelt. Dat gaat ten koste van de zelfstandigheid van onze orga-nisatie.

Onbetaalde medewerkersOok dit jaar hebben we ons weer verheugd in een goede be-zetting van onbetaalde medewerkers. We hadden zowel onbe-taalde medewerkers die als bestuurder, lid van de klachten-commissie, maatschappelijk begeleider of juridisch begeleiderwerkten als onbetaalde medewerkers in de ondersteunendetaken.

AutomatiseringDe medewerkers zijn dit jaar met e-mail gaan werken. Ditkwam de efficiëntie ten goede. Er zijn nu directe mailcontac-ten mogelijk met de medewerkers van onze samenwerkings-partners. Ook kan nu gebruik gemaakt worden van de infor-matie op internet.

Nieuwsbrief stopt, website startHet uitbrengen van een interne nieuwsbrief is zomer 2002gestopt. Tegelijkertijd is volop gewerkt aan het bouwen vaneen eigen site. Herfst 2002 ging www.nva-amersfoort.nl delucht in.

KlankbordgroepDe NVA-klankbordgroep bestaat uit zes leden: twee onbetaal-de medewerkers, twee betaalde medewerkers, één lid van hetmanagementteam en de directeur. De leden van de klank-bordgroep, uitgezonderd de directeur, kunnen maximaal tweejaar lid zijn. Dit jaar is de klankbordgroep in de oude settingdoorgegaan. De klankbordgroep vervult een signaalfunctienaar de directie en andersom. Zij bevordert het meewegenvan inzichten en belangen van medewerkers in te nemenbeslissingen. Het betreft uitsluitend beleid dat alle medewer-kers aangaat. Veel tijd is in 2002 besteed aan de voorgenomenfusie met de SVAA en de eventuele samenwerking in Utrecht-Oost.

OntruimingsplanHet ontruimingsplan is dit jaar bijgesteld. Elke medewerkerkent nu de instructies. Diverse bedrijfshulpverleners zijn in2002 getraind.

Inhoudelijk jaarverslag VWSOok dit jaar hebben we weer voor de gemeenten Amersfoort,Bunschoten en Woudenberg het inhoudelijke jaarverslag voorhet ministerie van VWS verzorgd.

Werkconferentie over cultuurHet NVA is een organisatie waar betaalde krachten en vrijwil-ligers werken. Dit geeft een bijzondere dimensie aan de orga-nisatie. Op 29 en 30 januari 2002 was er een interne werk-conferentie over cultuur in onze organisatie. We hebbenuitgebreid met elkaar gesproken over taken, bevoegdheden enverantwoordelijkheden, die immers invloed hebben op decultuur. Er zijn hierover verschillende nieuwe afsprakengemaakt.

10 11

3. De cijfers

Instroom De instroom van bijna twee keer zoveel vrouwelijke gezins-herenigers en -vormers als mannelijke gezinsherenigers en -vormers in Amersfoort heeft zich dit jaar voortgezet. Ook zijner dit jaar weer twee keer zoveel gezinsherenigers en -vormersdan vluchtelingen in Amersfoort ingestroomd.

13Land van herkomstCliënten in Amersfoort komen uit zesenzestig verschillendelanden. In Bunschoten uit elf verschillende landen en inWoudenberg uit drie verschillende landen.

OpleidingsniveauBijna driekwart van de cliënten in Amersfoort was in 2002middelbaar of hoog opgeleid. In Bunschoten gold dat voortweederde van de cliënten. In Woudenberg waren 4 personenmiddelbaar tot hoogopgeleid en 3 laag. Verder hadden zowelvluchtelingen als gezinsherenigers -vormers een relatief hoogopleidingsniveau.

LeeftijdDe grootste groep cliënten is tussen de 19 en 35 jaar.

12

1514Wat gaan ze doen?Zoals in onderstaande tabellen te zien is, verschillen de ver-volgstappen van cliënten. Een deel stroomt door naarKliq/AC of Banenplan. Een deel van de cliënten gaat werken.Een andere groep kiest voor een opleiding.

UitstroomHier is te zien dat in 2002 de 58 uitgeprocedeerde ex-asielzoekers die in de gemeente Amersfoort buiten hetasielzoekerscentrum wonen door de gemeente zijn over-gedragen aan het COA. Verder blijken de meeste nieuw-komers die het traject in Amersfoort hebben afgerond'educatief redzaam' uit te stromen. De mensen die 'soci-aal redzaam' uitstromen, hebben voldaan aan de inbur-geringsverplichting, maar stromen veelal niet (direct)door naar een beroepsopleiding of werk. Dit hangt vaaksamen met de zorg voor jonge kinderen. In Bunschotenis dit jaar de meerderheid van de nieuwkomers profes-sioneel of educatief redzaam uitgestroomd.

Ingeburgerd zijn, is…

… een baan hebben."2002 was een heel druk jaar.De werkloosheid nam weertoe en we hadden hier op hetCWI lange wachtlijsten. Decontacten met het NVA zijngoed. Als er een traject moetworden opgestart, krijgen wevan het NVA een mailtje oftelefoontje. Dan start onsonderdeel van het inburge-ringstraject. Voor mij isinburgeren het uitvoeren vanwettelijke voorschriften.Soms is dat moeilijk te com-bineren met de persoonlijkewensen van iemand die inburgert. Ze moeten wel eens metminder genoegen nemen. Het kan gebeuren dat een huisartsuit Iran hier als magazijnbediende gaat werken. Dat is in onzedefinitie ook werk. Natuurlijk probeer je zo goed mogelijkrekening te houden met iemands niveau en wensen. Maar inde praktijk is dat moeilijk."Dorothy Cannegieter is senior-adviseur bij het CWI

Ingeburgerd zijn, is…

… brieven van de gemeentekunnen lezen."Ik woon bijna tien jaar inNederland. Ik ben samen metmijn zus en haar twee kinde-ren hiernaartoe gekomen,vanuit Afghanistan. Na tweejaar heb ik een status gekre-gen. In die tijd was inburge-ren niet verplicht. Ik heb zelfgevraagd om een cursusNederlands. Later ben ik gaanwerken bij het NVA. Ik heb inhet werk veel geleerd over deNederlandse cultuur. En ikleer nog steeds. Op dit moment volg ik een hbo-opleidingmaatschappelijk werk en dienstverlening. Mijn ideaal is dezeopleiding afmaken en op hbo-niveau een baan vinden. Ik vinddat iemand ingeburgerd is, als hij zich redt in Nederland. Nietafhankelijk is van andere mensen, zelf de brieven kan lezen vande gemeente, zijn eigen zaken kan regelen."Khalid Basherdost heeft op een werkervaringsplek gewerkt bij NVA

1716Ingeburgerd zijn, is…

… je op je gemak voelen."Iemand is hier ingeburgerdals hij zich op zijn gemakvoelt. Tevreden is over zijnleven hier. Van mij hoeft hetNederlands dan nog niet per-fect te zijn. Hij hoeft ooknog geen baan te hebben. Depraktijk laat zien dat het heelveel tijd kost voordat iemandzich op zijn gemak voelt. Aldie praktische zaken moeteneerst worden geregeld.Nederlands leren, de kinde-ren naar school… Pas veellater is er tijd om bijvoor-beeld naar een sportvereniging te gaan. Zelf vind ik dit socialetraject minstens even belangrijk als het zakelijke traject. "Hetis toch eigenlijk een voorwaarde om het andere te laten sla-gen?"

Hillegonde Kiewiet is hoofd van de afdeling Begeleiding bij hetNVA

Ingeburgerd zijn, is…

… je Nederlander voelen."Nederland is altijd gezien alstolerant land. Dat moet jeniet overdrijven. Iedereenheeft vooroordelen. Dat ismenseigen. Het hangt vanmensen die hier inburgerenzelf af hoe ze daarmeeomgaan. Als je het kunt rela-tiveren en er positieve erva-ringen tegenover kunt zetten,raak je steeds meer ingebur-gerd. Voor mij is inburgerende weg weten in Nederland,de gebruiken kennen maarvooral ook het gevoel hebbenvoor een deel Nederlander te zijn. Nee, niet volledig, dathoeft niet. Dat laatste stuk - het gevoel - is het moeilijkste.Dat is een proces en dat hangt dus grotendeels af van hoeiemand als persoon in elkaar steekt."

Frank Meyer is trajectbegeleider bij het NVA

Ingeburgerd zijn, is…

… hier naar school gaan."In het begin was het voormij heel moeilijk hier inNederland. Het cultuurver-schil is zo groot. Bij onswoont een hele familie bijelkaar, hier woont iedereenapart. De eerste twee jaar hebik weinig gedaan, ik had veelproblemen, stress. Daarnaben ik de Nederlandse taalgaan leren. Toen ik mijn NT23 diploma had ben ik gaanwerken bij het NVA. Daarnaheb ik een kapsteropleidinggedaan en werk nu als kap-ster. Nu ben ik gewend geraakt hier, ingeburgerd. Ik zou detaal nog beter willen spreken, maar ik denk dat ik dat het bestevia mijn werk kan doen. Na de zomer ga ik me verder speciali-seren als kapster. Ik wil verder komen met mijn werk."

Haifa Faris is begeleid door het NVA en heeft daarna op eenwerkervaringsplek gewerkt bij het NVA

Ingeburgerd zijn, is…

… weten welke richting je op wilt."Het doel van de inburge-ringlessen op het ROC? Datcursisten na zeshonderd uureen vervolgopleiding gaandoen of een baan hebben,dan wel weten in welke rich-ting zij willen werken. Alsdat lukt, dan zijn voor hetROC de inburgeringslessengeslaagd. Ze leren hier deNederlandse taal en ze krij-gen loopbaanoriëntatie enmaatschappijoriëntatie. Ver-volgens is het de bedoeling dat ze gaan werken of studeren. Ikrealiseer me dat de echte inburgering op zo'n moment nogniet gelukt is. De meeste mensen leven in een gemeenschap,bestaande uit mensen met dezelfde culturele achtergrond. Zijhebben weinig Nederlandse contacten. Je kunt dan niet spre-ken van inburgering. Wat ik zou willen? Dat alle betrokkeninstanties bij die inburgering nog beter gaan samenwerken.

Ze hebben nu hun eigen begeleider en werkwijze. Voor denieuwkomer zou het veel effectiever zijn als één persoon henbij alles begeleidt."

Caro Verhagen is coördinator bij het ROC De Amerlanden

Ingeburgerd zijn, is…

zelf je zaken uitzoeken."Onze organisatie wordtingeschakeld op het momentdat mensen werk zoeken. Wijzijn dan ook pas echt tevre-den als iemand zijn of haarplekje op de Nederlandsearbeidsmarkt heeft gevonden.En dat is hard werken! Dearbeidsmarkt is momenteelzo dat werkgevers nog sterkerselecteren op zaken die zij alswerkgever in Nederlandbelangrijk vinden. Ze hebbenimmers een overschot aangoede arbeidskrachten om uitte kiezen. In Nederland vinden we het bijvoorbeeld belang-rijk dat mensen zelf zaken uitzoeken, op elkaar afstappen,buitenshuis gericht zijn, initiatief tonen en de taal goedbeheersen. Daarom is ons advies: zorg dat je je een aantal vandie 'Nederlandse' eigenschappen eigen maakt."

Marjo de Quack is senior coach bij Kliq

18 19

Ingeburgerd zijn, is….

…je eigen plan trekken inNederland."Inburgering is voor mij deeerste stap naar een volwaar-dig burgerschap. Ingeburgerdzijn, betekent dat iemandzelfstandig kan leven. Datiemand de taal voldoendebeheerst om zich te kunnenredden. En genoeg informa-tie heeft om zijn of haarplannen te kunnen bereiken.Als ik het omdraai: voor mijben je niet ingeburgerd als jegeen contact kunt maken met de mensen in het land hier. Jebent ook niet ingeburgerd als je op lange termijn afhankelijkblijft van professionele begeleiding. Er moet een momentkomen dat je in staat bent om zelfstandig je eigen plan tetrekken. Op dat moment ben je dus ingeburgerd."

Connie de Neef is beleidsmedewerker integratie bij de gemeenteAmersfoort

Ingeburgerd zijn, is…

… je aan afspraken houden."Voor mij is iemand ingebur-gerd, als hij zich thuis voeltin de Nederlandse samenle-ving. En als hij op de hoogteis en open staat voor deNederlandse waarden, nor-men en gewoonten, zonderverlies van de eigen identi-teit. Mensen hoeven dus huneigen roots niet aan de kantte zetten, maar er moet welaansluiting zijn bij de Neder-landse gewoonten. In mijnwerk help ik mensen om zosnel mogelijk weer aan de slag te kunnen. Ik vind het belang-rijk dat iemand zich houdt aan afspraken. Als je zegt dat jeom negen uur op je werk bent, dan moet je er ook zijn. InNederland is dat de norm. Afspraak is afspraak."

Desi Gunther is trajectbegeleider bij het Activeringscentrum -Arbeidstoeleiding van de gemeente Amersfoort

Ingeburgerd zijn, is…

… Sinterklaas vieren."Ik vind het belangrijk dat kinderen die in Nederland komen,snel een beetje Nederlands leren praten. Kinderen vinden datzelf ook prettig. Ze voelen zich anders heel alleen. We hebbenhier op school 23 nationaliteiten. Als er een kind nieuw opschool komt, zoeken we vaak een ander kind dat dezelfde taalspreekt om mee te kunnen communiceren. Op die manierraken ze eerder gewend op school. Praktijk leert trouwens datkinderen er snel bij horen. Ze leren ook veel van elkaar. Voormij is ingeburgerd zijn verder dat kinderen op de hoogte zijnvan onze feesten. Sinterklaas bijvoorbeeld, daar doen ze hierallemaal aan mee. Die Nederlandse gewoontes moet je ken-nen als je hier woont."

Jolanda Deringa is intern begeleidster op een basisschool (leerlin-gen met 23 verschillende nationaliteiten)

Ingeburgerd zijn, is…

… op zaterdag de auto wassen."Voor mij is iemand ingeburgerd, als hij of zij zich gemakke-lijk voelt in de Nederlandse cultuur. Niet schrikt als erhomo's hand in hand op straat lopen. En het niet raar vindtals een vader of een mannelijke oppas achter de kinderwagenloopt. Een vriend van mij komt uit Pakistan. Toen hij naarNederland kwam, dacht hij dat alle Nederlanders zo rijk zijndat ze allemaal personeel in dienst hebben. Hij stond raar tekijken dat mannen hier hun eigen auto wassen. Nu doet hijhet zelf ook. Dat vind ik ingeburgerd zijn."

Peter Klein is begeleider op een kinderdagverblijf

20 21

23Dit doet het NVA

Onze missieHet bevorderen van integratie en het verkleinen van achter-standsituaties voor mensen uit onze doelgroep. Het afstem-men van werkzaamheden tot een samenhangend beleid in onswerkgebied.

Onze doelgroepenAsielzoekers, inburgeraars, voorlopige vergunningenhouders,ex-ama's (alleenstaande, minderjarige asielzoekers), Antillia-nen/Arubanen, oudkomers.

Onze kerntakenTrajectbegeleiding, maatschappelijke begeleiding

Extra servicesJuridische begeleiding, inloopspreekuur

OpdrachtgeversGemeente Amersfoort, gemeente Bunschoten, gemeenteWoudenberg

Onze medewerkers14 betaalde medewerkers, 25 vrijwilligers, 4 stagiaires,3 WIW'ers, het bestuur, de klachtencommissie

22Stichting Nieuwkomers- enVluchtelingenwerk Amersfoort e.o.

24

NVA, 2003

Bloemendalse Binnenpoort 73811 GD Amersfoort

Telefoon 033 461 95 20Fax 033 465 66 00

mvanhensbergen@nva-amersfoort.nl

Prins Hendrikstraat 53751 CT Bunschoten

Telefoon 033 299 61 64

Tekst: Tekstburo GortVormgeving en drukwerk: Torendruk