INSPIRATIEDAG VOLKSTUINEN24 APRIL 2014

GRIET HANEGREEFS

INLEIDING | WAT VOORAF GING

2007 Studie ‘Toestandsbeschrijving van de volkstuinen in Vlaanderen vanuit een sociologische en ruimtelijke benadering’Opdrachtgever: Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Monitoring en StudieOpdrachtnemer: Universiteit Gent, Afdeling Mobiliteit en Ruimtelijke Planning

INLEIDING | WAT VOORAF GING

2007 Studie ‘Toestandsbeschrijving van de volkstuinen in Vlaanderen vanuit een sociologische en ruimtelijke benadering’Opdrachtgever: Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Monitoring en StudieOpdrachtnemer: Universiteit Gent, Afdeling Mobiliteit en Ruimtelijke Planning

Beleidsaanbevelingen

2009-2010Studie ‘Realisatie van de beleidsaanbevelingen van de studie ‘Toestandsbeschrijving van de volkstuinen in Vlaanderen vanuit een sociologische en ruimtelijke benadering’’Opdrachtgever: Vlaamse LandmaatschappijOpdrachtnemer: Universiteit Gent, Afdeling Mobiliteit en Ruimtelijke Planning

en vzw De Vlaamse Volkstuin

INLEIDING | WAT VOORAF GING

2007 Studie ‘Toestandsbeschrijving van de volkstuinen in Vlaanderen vanuit een sociologische en ruimtelijke benadering’Opdrachtgever: Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Monitoring en StudieOpdrachtnemer: Universiteit Gent, Afdeling Mobiliteit en Ruimtelijke Planning

Beleidsaanbevelingen

2009-2010Studie ‘Realisatie van de beleidsaanbevelingen van de studie ‘Toestandsbeschrijving van de volkstuinen in Vlaanderen vanuit een sociologische en ruimtelijke benadering’’Opdrachtgever: Vlaamse LandmaatschappijOpdrachtnemer: Universiteit Gent, Afdeling Mobiliteit en Ruimtelijke Planning

en vzw De Vlaamse Volkstuin

Handleiding over de aanleg van een volkstuinpark

HANDLEIDING

Doel: gemeenten wegwijs maken bij de aanleg van volkstuinparken

Stappenplan

Opbouw:1. Behoeftebepaling2. Op zoek naar een locatie3. Inrichting4. Beheer

BEHOEFTEBEPALING

Doel: gemeenten wegwijs maken bij de aanleg van volkstuinparken

Stappenplan

Opbouw:1. Behoeftebepaling2. Op zoek naar een locatie3. Inrichting4. Beheer

o theoretische behoeftebepaling = invullijsto maatschappelijke behoeftebepaling

BEHOEFTEBEPALING | THEORIE

HOE BEPALEN ?o Op basis van verschillende methoden

Bevolkingsdichtheid is steeds doorslaggevende factor

Grotere bevolkingsdichtheid kleinere oppervlakte aan private buitenruimte grotere nood aan publiek groen

o Bereik van volkstuinparken = 3km

Behoeftebepaling op buurtniveau Gegevens beschikbaar obv statistische sectoren

BEHOEFTEBEPALING | THEORIE

zeer dense buurten (> 6000 inw/km²) grootste nood aan volkstuinendense buurten (4000-6000 inw/km²) grote nood aan volkstuinenminder dense buurten (2000-4000 inw/km²) nood aan volkstuinen

ondergrens: 2000 inw/km² geen nood aan volkstuinen

BEHOEFTEBEPALING | THEORIE

Gemeenten met buurten met een grote theoretische nood aan volkstuinen

BEHOEFTEBEPALING | THEORIE

BEREIK

Afstandsbuffer 3km= maximale reikwijdte van volkstuinen

BEHOEFTEBEPALING | MAATSCHAPPELIJK DRAAGVLAK

THEORIE VERSUS PRAKTIJK

o Theoretische behoeftebepaling= berekening behoefte obv bestaande gegevens

o Maatschappelijke behoeftebepaling= draagvlakbepaling obv feiten

op zoek naar gebruikersop zoek naar trekkers

LOCATIEKEUZE

Doel: gemeenten wegwijs maken bij de aanleg van volkstuinparken

Stappenplan

Opbouw:1. Behoeftebepaling2. Op zoek naar een locatie3. Inrichting4. Beheer

o opstarten van een nieuw projecto aansluiten bij project in planfase

LOCATIEKEUZE | AANSLUITEN BIJ PROJECT

SNELLE REALISATIE

WAARo theoretisch en/of empirisch bepaald

WELKE PROJECTENo Koppeling aan bejaardentehuizeno Koppeling aan ziekenhuizeno Koppeling aan groepswoningbouwo Inbedden in de fasering van grote bouwwerken (tijdelijke volkstuinen)o Projecten die vanuit Vlaanderen begeleid worden, zoals landinrichting en natuurinrichtingo …

MOGELIJKHEID TOT INBEDDINGo als last koppelen aan het verlenen van een stedenbouwkundige vergunning

LOCATIEKEUZE | NIEUW PROJECT

POTENTIËLE ONTWIKKELINGSGRONDEN ZOEKENo Binnen afstandsbuffer 3km van meest dichtbevolkte buurteno In de buurt van empirisch bepaald potentieel aan gebruikers

VANUIT 3 INVALSHOEKENo Planologische bestemmingo Eigendomo Opportuniteiten

LOCATIEKEUZE | NIEUW PROJECT

INVALSHOEK 1 | PLANOLOGISCHE BESTEMMINGo Geen specifieke bestemmingsvoorschrifteno Ongeveer de helft van alle volkstuinparken gelegen in zones waarvan de onderliggende planologische

bestemming aansluit bij de aard van de activiteit van het volkstuinieren

POSITIEVE BESTEMMINGEN: ZONE-EIGENo Woongebiedo Recreatiegebiedo Parkgebiedo Gemengd openruimtegebiedo Zone voor openbaar nut

Þ Constructies vergunbaar

LOCATIEKEUZE | NIEUW PROJECT

INVALSHOEK 1 | PLANOLOGISCHE BESTEMMINGo Geen specifieke bestemmingsvoorschrifteno Ongeveer de helft van alle volkstuinparken gelegen in zones waarvan de onderliggende planologische

bestemming aansluit bij de aard van de activiteit van het volkstuinieren

ANDERE BESTEMMINGEN o Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening,

artikel 4.4.4 betreffende het sociaal-cultureel of recreatief medegebruik(§1: In alle bestemmingsgebieden kunnen, naast de handelingen die gericht zijn op de verwezenlijking van de bestemming, ook handelingen worden vergund die gericht zijn op het sociaal-culturele of recreatieve medegebruik, voor zover ze door hun beperkte impact de verwezenlijking van de algemene bestemming niet in het gedrang brengen.)

Þ Kleine constructies vergunbaarÞ Voor grote constructies is de opmaak van een gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan nodig om een

herbestemming naar volkstuinpark door te voeren

LOCATIEKEUZE | NIEUW PROJECT

INVALSHOEK 2 | EIGENDOMVoor de aanleg van een nieuw volkstuinpark moet de gemeente minstens het gebruiksrecht hebben over het her in te richten grondgebied.

GUNSTIGE EIGENDOMGrond in eigendom van de gemeente of een andere overheid:

snelle realisatie mogelijk Gebruiksovereenkomst of een publiek-publieke overdracht van grondeno Gemeente | Provincie | Gewesto Kerkfabrieko Stads- of gemeentelijk ontwikkelingsbedrijfo OCMWo Intercommunaleo Schoolgemeenschapo Havenbedrijfo NMBSo Drinkwatermaatschappijeno …

LOCATIEKEUZE | NIEUW PROJECT

INVALSHOEK 2 | EIGENDOMVoor de aanleg van een nieuw volkstuinpark moet de gemeente minstens het gebruiksrecht hebben over het her in te richten grondgebied.

ONGUNSTIGE EIGENDOMGrond niet in eigendom van de gemeente of een andere overheid

verwerving van gronden nodig dooro Aankoop in der minneo Ruil in der minneo Herverkavelingo Onteigening (opmaak onteigeningsplan nodig)

LOCATIEKEUZE | NIEUW PROJECT

INVALSHOEK 3 | OPPORTUNITEITENo Interesse vanuit specifieke doelgroepen of bepaalde functies o Verzekeren van een effectief gebruik

FASERING VAN GROTE WERKENo Vb verkaveling, begraafplaats

KOPPELEN AAN BEJAARDENTEHUIZEN EN ZIEKENHUIZENKOPPELEN AAN INSTELLINGEN VOOR GEHANDICAPTENo Verhoogde tuinen voor mensen in een rolstoel, bredere openbare paden, grotere tuinhuisjes

KOPPELEN AAN SCHOLENo Bijenkasten, paddenstoelen, vlindertuineno Schoolwerktuin

KOPPELEN AAN OPENBAAR GROENo Verhogen van landschappelijke en ecologische betekeniso Daling onderhoudskosten

INRICHTING

Doel: gemeenten wegwijs maken bij de aanleg van volkstuinparken

Stappenplan

Opbouw:1. Behoeftebepaling2. Op zoek naar een locatie3. Inrichting4. Beheer

aandachtspunten bij de inrichting

INRICHTING | ALGEMENE INRICHTINGSPARAMETERS

LANDSCHAPPELIJKE INPASSINGo Ruimtelijke verweving, buffering

PUBLIEKE EN PRIVATE DELENo Private tuinen, gemeenschappelijke voorzieningen

FACILITEITENo Voorzieningen, veiligheid, infrastructuur

NEVENACTIVITEITENo Diversiteit volkstuingebruikers, ondersteunende functies

BEREIKBAARHEIDo Fiets, wagen, openbaar vervoer

TOEGANKELIJKHEIDo Toegang, toeristische routes, gemeenschappelijke infrastructuur

BEHEER

Doel: gemeenten wegwijs maken bij de aanleg van volkstuinparken

Stappenplan

Opbouw:1. Behoeftebepaling2. Op zoek naar een locatie3. Inrichting4. Beheer

o wie is verantwoordelijk?o huishoudelijk reglement

BEHEER | WIE DOET WAT

o Grondeigendom versus beheerdero Publiek versus privaato Beheers- en onderhoudskosteno Huishoudelijk reglemento Duidelijk communiceren

TOT SLOT | WAAROM NIET…

TIJDELIJK VOLKSTUINPARK ALS ALTERNATIEF VOOR GEBREK AAN BESCHIKBARE GROND

ONTPITING OP BEZOEK BIJ DE BOER

TUINIEREN OP DAKEN

TUINIEREN OP VERGETENSTUKJES GROEN