Adoptie van open delen en

hergebruiken in Nederland

Inspiratiedag OER – 29-3-2017

Agenda

• Aanleiding

• Onderzoeksvraag en aanpak

• Resultaten

• Conclusies & aanbevelingen

2

Aanleiding

• Strategische agenda Ministerie 2015-2025

• Diverse eerdere onderzoeken

– Survey eind 2015

– Verkenning task force Ministerie

• Brede adoptie van open delen en hergebruiken blijft

achterwege

3

Onderzoeksvraag

• Wat leidt tot c.q. is nodig voor een brede adoptie van

open delen en hergebruiken door docenten in het

bekostigde hoger onderwijs in Nederland?

4

Terminologie en aannames

• Brede adoptie: adoptie door early majority (Rogers)

• Open delen en hergebruiken: delen en hergebruiken van open leermaterialen en online cursussen

• Open delen en hergebruiken wordt beschouwd als een innovatie in het hoger onderwijs in Nederland (OECD, 2014)

• Docenten zijn de bepalende change agents in het proces van adoptie (autonomie) {(Rogers, 2003), (Sloep & Jochems, 2007)}

Docent

6

Docent

Bestuur

Ondersteuning

Motieven

Ambitie

Hindernis

Ervaring

Docent

DocentDocent

Docent

Docent

OCW Instelling

Versneller Docent

Instelling

Opleiding/faculteit/team

Beleid

Randvoorwaarde

Model

• Open licentie• In OER repository

of op MOOC-site• Voor de wereld• Gratis hergebruik

• Copyright clearing

• Metadatering

Aanpak

• 55 semi-gestructureerde interviews (30-60‘)

• Transcripts laten maken

• Coderen

– Uitspraken koppelen aan code (excerpts)

• Analyseren

8

Codeboom

9

Code

Ambitie Rol docent

Beleid

Rol open online onderwijs Opvatting over open

Motieven Delen, hergebruik

Gedrag Delen, hergebruik

Versneller Stimuleren delen, stimuleren hergebruik

Hindernissen Cultuur, infrastructuur, juridisch, kwaliteitsborging, organisatie, professionalisering

Ondersteuning

Randvoorwaarde Beleid, financieel, infrastructuur, juridisch, kennis over open, kwaliteitsopvatting, organisatie

Invloed Van bovenaf, van onderaf, van buitenaf

Resultaten

Resultaten kwantitatief

11

Resultaten kwantitatief (2)

12

Resultaat: motieven

• Instelling (marketing, benaderen nieuwe doelgroepen,

financieel (dure materialen))

• Onderwijskundig (blended leren, efficiency, omgaan met

diversiteit, kwaliteitsverhoging)

• Persoonlijk (erkenning, ideëel, tegenwicht tegen

commercie)

13

Enkele quotes

14

Docenten merken dat welk materiaal ze ook voorbereid hebben, het een houdbaarheidsdatum van een jaar heeft. (...) Het tempo gaat gewoon zo snel dat we ontmoedigen nog zelf materiaal te ontwikkelen.

Maar bijvoorbeeld de basale wiskunde, mijn hemel, waarom zouden we dat zelf ontwikkelen?.

Ik heb een steeds grotere hekel gekregen aan die copyrights-terreur (...). Ik vind overigens sowieso dat (...) als een boek tien jaar uit is, dan zou het eigenlijk gewoon helemaal open access moeten worden, altijd. Per definitie.

De planeet heeft het nodig dat al die kinderen, al die mensen samenwerken en dingen oplossen

Dus zo zijn er heel veel voorbeelden van docenten die anderen met hun kennis ook echt willen helpen en raken. En vaak daarmee ook weer input krijgen voor hun onderzoek. Ik noem het weleens de kenniscommunisten..

Resultaten: delen

• Delen van leermateriaal komt in allerlei varianten voor

– Informeel circuit (meer in hbo dan wo) (tussen 2 docenten instellingsoverstijgend)

– Met en zonder open licentie

– Allerlei kanalen (Youtube, Slideshare, Facebook, Dropbox)

– In teams, binnen opleiding, binnen instelling, tussen instellingen, voor de wereld

• Feedback op gedeeld materiaal cruciaal

• MOOC als vorm aantrekkelijker

15

Dan weet je dat je heel voorzichtig moet zijn. Zeker als je dat ook nog ergens gaat opslaan, dus om mezelf te beschermen, als ik dingen gebruik waaraan ik twijfel, dan probeer ik dat niet ook op onze portal op te slaan of zo. Omdat anders de school de problemen gaat krijgen..

Mijn indruk is dat, in ieder geval bij docenten met wie ik spreek, ze allemaal zeer bereid zijn om te delen

Resultaten: hergebruik

• Veel genoemd: video’s, slides

• Niet altijd besef van copyright (open licentie)

16

Hergebruik heeft grotere voordelen wanneer je een basiscursus geeft, terwijl bij een cursus in de Masterfase of een meer geavanceerde cursus je het materiaal aanpast in lijn met het eraan gekoppelde onderzoek.

Resultaten: hindernissen

• Meest genoemd: tijd en auteursrecht

• ICT-vaardigheid en ICT-afkeer

• Niet bewust van (on)mogelijkheden van open materialen

• Te weinig ondersteuning ervaren

• Onzekerheid (kwaliteit)

17

Enkele quotes

18

Ik zou zelf ook huiverig zijn hoor want al dat werk wat je hebt gedaan om een vak op te zetten dat leg je gewoon op straat en je hoort nooit meer wat.

Er leeft hier ook wel heel sterk van notinvented here (...). En dat geldt voor alles, behalve dan voor de uitgevers. En ik krijg daar niet mijn vinger achter waarom daarvoor het wel goed is.

Een van de dingen die ik heel erg merk, is de onbekendheid bij docenten bij ook maar alles met copyright. (..). En ze hebben geen idee wat ze doen. En daar hebben wij dus met Creative Commonsals je het open wilt maken, last van.

Een excellente onderzoeker zijn en minder goed in onderwijs wordt veel meer geaccepteerd dan andersom

Zo’n instellingssysteem zoals Blackboard, verhindert het delen van leermaterialen.

Resultaten: ondersteuning

• Juridisch

• ICT

• Onderwijskundig

• Absolute voorwaarde

• Vaak onbekend of ondersteuning aanwezig is

19

Zo af en toe is het alsof je zo’n ja-maar-type aan boord hebt in je projectteam, die zegt van ja, is wel leuk maar heb je hieraan gedacht? Heb je hieraan gedacht? Dus dat is niet altijd even prettig, maar ik denk dat het uiteindelijk wel helpt om de kwaliteit te verbeteren.

Wat ik belangrijk vind is gemak, dus automatisch metadateren, automatisch aanbevelingen op basis van het leermateriaal dat je op dat moment aan het maken bent, contacteren van collega's, etc

Conclusies & aanbevelingen

Conclusies (1)

• Autonomie van docenten wordt (h)erkend

• Docenten weten onvoldoende over aanwezigheid of inhoud van beleid

m.b.t. delen en hergebruik van leermaterialen

• Ondersteuning en duidelijkheid over de “what’s in it for me” vraag zijn

noodzakelijke voorwaarden voor brede adoptie

• Koppel brede adoptie aan majeure onderwijsontwikkeling

– Blended leren, kantelen curriculum, deeltijd met meerdere instellingen

Conclusies (2)

• Publiceren van MOOC’s wordt ervaren als een versneller

voor brede adoptie binnen een instelling

• Acceptatie van open delen en hergebruik op

instituutsniveau, vastgelegd in een beleid en vertaald in

concrete activiteiten en richtlijnen, beïnvloedt brede

adoptie door docenten op een positieve wijze

Aanbevelingen (1)

1. Maak de toegevoegde waarde van open delen en

hergebruiken van leermaterialen duidelijk aan docenten;

2. Verzeker dat een verandering naar open delen en

hergebruik gepaard gaat met structurele ondersteuning, in

termen van tijd (geld), infrastructuur, IT-gerelateerde

services, juridische en onderwijskundige ondersteuning,

en een veilige ruimte voor experimenten;

Aanbevelingen (2)

3. Formuleer beleid op open delen en hergebruik, zowel

op instellings- als op afdelingsniveau, om de activiteiten

die onder aanbevelingen 1. en 2. zijn genoemd mogelijk

te maken;

4. Koppel dit beleid aan andere onderwijskundige

innovaties of thema’s als internationalisatie

Dank u!

@fagottissimo

bassoonvenlo

http://nl.linkedin.com/in/robertschuwer

robertschuwer.nl

+31 - 6 1446 9300

r.schuwer@fontys.nl

Colofon

References

Issack, S.M. (2011). OERs in Context--Case Study of Innovation and Sustainability of Educational Practices at the University of Mauritius.

European Journal of Open, Distance and E-Learning.

OECD (2014). Measuring Innovation in Education: A New Perspective, Educational research and Innovation, OECD Publishing. Series.

Rogers, E.M. (2002). Diffusion of preventive innovations. Addictive Behaviors, 27, 989–993.

Rogers, E.M. (2003). Diffusion of innovations. 5th. Edition, Free Press, New York

Sloep, P. B., & Jochems, W. (2007). De e-lerende burger. In J. de Haan & J. Steyaert (red.), Jaarboek ICT en samenleving 2007; Eindelijk digitaal

(171-187). Amsterdam: Boom

Afbeeldingen

Open Lion: CC-BY Hester Jelgerhuis