Veranderende vraag, globalisering, recessie... Attema doorstaat het allemaal, nu al vijftig jaar. Dat komt door een strakke strategie: innovatie, efficiency en samenwerking. Hoe werkt dat in de praktijk?

Oprichter Gijs Attema gaf een halve eeuw geleden het goede voorbeeld. Alle medewerkers kennen zijn verhaal. De man was oorspronkelijk installateur. Toen in de jaren vijftig de thermoplasten (kunststoffen) hun entree maakten, wilde hij dat graag toepassen. Maar hij kon destijds alleen producten van bakeliet krijgen. Daarop besloot Gijs om zelf inbouwdozen uit thermoplastische kunststof te gaan produceren. Zo schakelde hij op latere leeftijd nog helemaal om van installateur naar producent. Deze ondernemersgeest heeft de toon van het bedrijf gezet: voortdurend inspelen op de ontwikkelingen in de markt, waarbij de werkwijze van de monteur altijd centraal staat .

Voortdurend nieuwe productenDat klinkt natuurlijk mooi, zo’n oude baas die nog een carrièreswitch succesvol realiseert. Maar wat betekent dat in de dagelijkse praktijk van nu? Elk najaar maakt Attema een operationeel plan voor het komende kalenderjaar. Daarin beschouwt het bedrijf de belangrijkste ontwikkelingen: macro-economisch, Europees, in de bouw en dan in de installatiewereld.

Een voorbeeld van wat uit zo’n beschouwing voortkwam, is de signalering dat prefab enorm ging toenemen. Daarop liet Attema een productmanager die hele markt onderzoeken. Waar lopen deze marktpartijen tegenaan? Wat is daar nodig? Daaruit destilleert het bedrijf aan wat voor producten behoefte is en aan welke eisen deze moeten voldoen.

Innovatie, efficiency en samenwerking; dat houdt Attema al 50 jaar aan de top

Vernieuwende ideeén voor ‘n veranderende wereld.

Vervolgens gaat de afdeling productontwikkeling daarmee aan de slag. Daar zitten de “Willy Wortels” van Attema. Zij doorlopen diverse ontwerpfasen en daaruit volgt de realisatie van een nieuw, of aangepast product. Alles wat Attema op de markt brengt, is door dit traject gegaan. Maar kan die productie niet veel goedkoper in Azië plaatsvinden?

Onbemande productie, dicht op de klantDat hoeft zeker niet zo te zijn! Dat heeft verschillende oorzaken. Om te beginnen hanteert de grondstoffenmarkt wereldprijzen. In China betalen ze daar hetzelfde voor als hier. Energie en machines maken ook niet het grote verschil. Alleen de lonen zijn in Azië wel veel lager. Maar Attema automatiseert enorm, waardoor zoveel mogelijk onbemand geproduceerd kan worden, wat de kosten reduceert.

Daardoor zijn de productiekosten van Attema gelijk aan de Aziatische. Daarbij heeft Attema een logistiek voordeel. De producten hoeven niet zes weken op een boot en langs een douane. Het is slagvaardiger. Minstens zo belangrijk: Attema zit dicht op de markt. In de installatiebranche moet je echt goed weten wat er speelt en daarop in kunnen spelen. Dat is je kracht. Dat kan een Aziaat niet, want in de installatiewereld zijn de normen en werkwijzes sterk landelijk bepaald. In België en Nederland verschillen ze van elkaar, zelfs binnen Duitsland zijn er verschillen tussen noord en zuid.

Eigenaren en managementHet succes van een bedrijf heeft uiteraard ook alles te maken met vertrouwen en dus met “wie de tent runt.” Gijs Attema stond maar een jaar of vijf aan het roer: hij verkocht de zaak rond 1970 aan de OGEM. Een kleine tien jaar later raakte die in grote problemen en viel uiteen. Diverse gezonde delen, zoals Attema, gingen met behoud van de eigen naam en structuur verder als TBI Holdings. Na ruim 25 jaar volgde een management buy-out en werd Attema zelfstandig. Voor de klanten en de honderden medewerkers maakte het geen enkel verschil. Ook de directie van toen zit er nog altijd: Theo Harzing en Ton de Hoog.

De inkt van de contracten voor de verzelfstandiging was nog nauwelijks droog, toen de ernstigste crisis sinds de jaren ’30 begon. Diverse banken en bouwbedrijven konden het hoofd niet meer boven water houden. Het lukte Attema lang om geen harde maatregelen te nemen. Uiteraard profiteerde Attema van de economische opleving die na de crisis volgde. Het bedrijf staat er in jubileumjaar 2016 prima voor.

Samenwerken en initiatief nemenBelangrijk onderdeel van de strategie van Attema is samenwerkingsverbanden aangaan. ‘Alles zelf doen’ is niet meer van deze tijd. Attema neemt hierin dan ook vaak het initiatief, zoals bij de ontwikkeling van “winstalleren”, het stekerbaar concept voor de woningbouw. Heel geschikt voor renovatieprojecten van woningen en voor transformaties van kantoren naar appartementen, studentenunits of hotels. Dat heeft Attema samen met Wago ontwikkeld.