Bachelor jaar 1 Onderzoeksleer 1 2012-2013

INLEIDING IN DE WETENSCHAP EN SOCIAAL

WETENSCHAPPELIJK KWALITATIEF ONDERZOEK

Examinator: Dr. Pien Bos

Werkboek

Auteur(s): dr. Pien Bos

prof. dr. Gerty Lensvelt-Mulders

1ste

druk, juli 2012

2

Titel Inleiding in de Wetenschap en Sociaal Wetenschappelijk

Kwalitatief Onderzoek

Auteur(s) dr. Pien Bos

prof. dr. Gerty Lensvelt-Mulders

Vormgeving Tessa Striekwold

Druk 1e druk, juli 2012

Uitgave Universiteit voor Humanistiek

Kromme Nieuwegracht 29

3512 HD UTRECHT

Reeks werkboeken Bachelor Humanistiek 2012/2013

Code 12/Ba1/O1-A1/wb

© UvH 2012

3

Inhoudsopgave

VOORWOORD ........................................................................................................... 4

ALGEMENE BESCHRIJVING BACHELOR HUMANISTIEK ............................... 5

1 CURSUSGEGEVENS .............................................................................................. 6

1.1 Algemene gegevens ....................................................................................... 6 1.2 Plagiaatcontrole met Ephorus, fraude en richtlijn werkstukken ................... 6 1.3 Beoogd leerresultaat ...................................................................................... 7

1.5 Feedback ........................................................................................................ 8 1.6 Afronding en beoordeling .............................................................................. 8 1.7 Literatuur ..................................................................................................... 10 1.8 Leeswijzer .................................................................................................... 11

1.9 Onderwijskwaliteitszorg .............................................................................. 11

2 CURSUSPROGRAMMA ....................................................................................... 12 2.1 Cursusrooster .................................................................................................... 12

2.2 Beschrijving van colleges en werkgroepen ...................................................... 14

3 BIJLAGEN .............................................................................................................. 24 3.1 Bijlage 1 Opdracht 1 WLS ............................................................................... 24 3.2 Bijlage 2 Opdracht 2 WLS ............................................................................... 26

3.3 Bijlage 3 Eindtermen Bachelor Humanistiek – juni 2012 ................................ 28

4

VOORWOORD

De studie humanistiek is een wetenschappelijke opleiding, maar wat betekent dat

precies? In deze cursus maak je kennis met enkele belangrijke kenmerken van

wetenschap en wetenschappelijk onderzoek. In de hoorcolleges bekijken we de

manier waarop de wetenschap in onze maatschappij georganiseerd is geraakt. Ook

wordt ingegaan op het verschil tussen kennis die voortkomt uit wetenschappelijk

onderzoek en andere vormen van kennis. Verder komen de verschillende weten-

schappelijke disciplines aan bod; we zien hoe die zijn ontstaan en welke weten-

schapsopvattingen daarbinnen bestaan. Ook de uitwerking van die verschillen op de

inrichting van wetenschappelijk onderzoek en de ethiek van onderzoek doen komen

aan de orde.

Vervolgens bekijken we hoe de humanistiek ten opzichte daarvan kan worden

geplaatst en wat de belangrijke stappen zijn die de praktijk van het wetenschappelijk

onderzoek gezet worden.

Naast de hoorcolleges op de maandagmiddag zijn er op donderdagmiddag werkgroe-

pen met oefeningen in academische vaardigheden die onontbeerlijk zijn in de praktijk

van het wetenschappelijk onderzoek. De eerste vier weken gaat het om wetenschap-

pelijk lezen en schrijven (WLS) en daarna volgt een onderdeel bibliotheekvaardighe-

den (BiVa).

De cursus als geheel bereidt je voor op de eerstejaarsvakken waarin enkele onder-

zoeksmethoden worden gepresenteerd, namelijk empirisch sociaalwetenschappelijk

onderzoek en historisch onderzoek, en op het leeronderzoek.

Elke week bestudeer je ter voorbereiding op het hoorcollege een gedeelte van de

verplichte literatuur. Op de ELO komen elke week leervragen daarover. Het laatste

kwartier van het college is gereserveerd voor vragen over de verplichte literatuur van

die week en voor de leervragen. De hoorcolleges behandelen dezelfde stof, maar niet

precies in dezelfde volgorde en met andere accenten. Het boek Wat is wetenschap? is

gericht op levens- en gezondheidswetenschappen en geneeskunde, en dat van

Michael Quinn Patton is gericht op sociale wetenschappen, de sociologie in het

bijzonder. In de hoorcolleges ligt het accent op disciplines die belangrijk zijn voor de

humanistiek, met name op de sociale wetenschappen. Alles bij elkaar zal je in deze

cursus een breed beeld van wetenschap krijgen.

Tot slot: wij docenten communiceren met jullie, studenten, via de ELO en jullie

studentenmailaccount. Houd beide dus goed in de gaten!

Ik wens jullie veel plezier bij deze cursus.

Pien Bos

examinator

5

ALGEMENE BESCHRIJVING BACHELOR HUMANISTIEK

De UvH verzorgt een brede, multidisciplinaire en arbeidsmarktgerichte bache-

loropleiding met een omvang van 180 EC, die studenten academische kennis en

vaardigheden bijbrengt in de omgang met existentiële en ethische thema’s in diverse

maatschappelijke en beroepspraktijken. De bachelor bevat gedegen en samenhangen-

de inleidingen in de constituerende disciplines van de humanistiek: filosofie,

psychologie, pedagogiek, geschiedwetenschap, religie- en cultuurwetenschappen en

sociaal-politieke wetenschappen. Deze disciplines worden op elkaar betrokken in

thematische onderdelen o.a. op het gebied van humanisme in ethiek en religie, en

waarden, instituties en professionaliteit. Er is een ruim aanbod van onderdelen

gericht op wetenschappelijk onderzoek en academische vaardigheden. De bachelor

wordt afgesloten met een bachelorscriptie. Door de praktijkgerichtheid en de

internationale blik van het onderwijs biedt de bachelor de studenten uiteenlopende

kansen op de arbeidsmarkt.

6

1 CURSUSGEGEVENS

1.1 Algemene gegevens

Cursustitel: Inleiding in de Wetenschap en Sociaal Wetenschappelijk

Kwalitatief Onderzoek

Cursuscode: O1-A1

Ephorus inlevercode: O1-A1

Studiejaar: 2012-2013

Periode: 1

Omvang: 7,5 EC

Aantal SBU: 210

Onderdeel van: Bachelor Humanistiek

Doelgroep: Bachelor studenten

Verplicht voor: Basisfase Bachelor

Voorkennis: -

Examinator: dr. Pien Bos

kamer: 2.17

tel./ e-mail: p.bos@uvh.nl

spreekuur: op afspraak

onderwerpen: IWSW & WLS

Docent(e): dr. Pien Bos

kamer: 2.17

tel./ e-mail: p.bos@uvh.nl

spreekuur: op afspraak

onderwerpen: IWSW & WLS

Docent(e): prof. Dr. Gerty Lensvelt-Mulders

kamer: 1.01

tel./ e-mail: G.Lensvelt-Mulders@uvh.nl

spreekuur: op afspraak

onderwerpen: WLS

1.2 Plagiaatcontrole met Ephorus, fraude en richtlijn werkstukken

De UvH heeft een actief beleid voor het controleren op plagiaat. Elk afrondend

schriftelijk werkstuk levert de student in via mijnuvh.nl met een specifieke Ephorus

inlevercode (zie 1.1 Algemene gegevens). Het werkstuk wordt dan automatisch

gecontroleerd en komt in een persoonlijke map van de examinator terecht.

7

Het gebruik van uitspraken, teksten, illustraties en meningen van een ander zonder

vermelding van de bron, waarbij de schrijver de indruk wekt alsof deze van hem of

haar zelf zijn, wordt beschouwd als plagiaat. Bij schriftelijke werkstukken en

tentamens wordt dit gezien als een ernstige inbreuk op academische normen omdat

een juiste beoordeling van de kennis en vaardigheden van de student dan niet goed

mogelijk is, en omdat het oneerlijk is tegenover medestudenten. Op tentamenfraude

kunnen zware sancties volgen, tot aan het uitsluiten van de studie toe. Zie voor meer

informatie: http://mijn.uvh.nl/onderwijs/examencommissie/tentamenfraude-en-

plagiaat.Voor meer informatie over het schrijven van een goed werkstuk zie:

http://mijn.uvh.nl/onderwijs/master

1.3 Beoogd leerresultaat

Na deelname aan dit onderdeel volgens de eisen heb je/kun je:

1. Je hebt kennis gemaakt met enkele belangrijke kenmerken van de wetenschap

en wetenschappelijk onderzoek, met verschillen tussen wetenschappelijke disciplines

en met de uitwerking van die verschillen op de inrichting van wetenschappelijk

onderzoek, in het bijzonder op het terrein van de humanistiek (bachelor-eindterm 1, 2

en 3).

2. Je hebt geoefend in de academische vaardigheden Wetenschappelijk lezen en

schrijven en Bibliotheekvaardigheden (bachelor-eindterm 7)

3. Je bent voorbereid op de overige vakken op het gebied van Wetenschapstheorie

en methoden (W&M) in het bachelor-programma. Het gaat bovendien om het kunnen

toepassen van fundamentele kennis die belangrijk is voor alle onderdelen van de

studie humanistiek (bachelor-eindterm 6, 7 en 11).

1.4 Werkvorm en studiebelastingsuren

Werkvormen:

Hoorcolleges, een responsiecollege, werkgroepen, practica en zelfstudie.

Doel en samenhang van de werkvormen in deze cursus:

Aan het einde van ieder hoorcollege is ter voorbereiding op het tentamen tijd

gereserveerd voor vragen over de verplichte literatuur en het behandelen van de

leervragen. Het responsiecollege bereidt eveneens voor op het tentamen. In de

werkgroepen wordt geoefend met enkele van de vaardigheden die nodig zijn om zelf

wetenschappelijk onderzoek te kunnen doen.

8

Samenstelling studiebelastingsuren (SBU):

Activiteit: Aantal uren:

contacturen 48

voorbereiding contacturen 32

zelfstudie colleges 95

opdrachten 30

afronding cursus 5

Totaal SBU: 210

1.5 Feedback

Bij feedback wordt een onderscheid gemaakt tussen formatieve en summatieve

feedback. Formatieve feedback wordt gegeven tijdens het onderwijs zelf en is

bedoeld om je inzicht te geven over je leerproces. Wat weet en kun je al wel en wat

niet? Zo wordt in de hoorcolleges plenair stilgestaan bij voorbeeld-tentamenvragen.

In de werkgroep-bijeenkomsten wordt plenair ingegaan op de ingeleverde verplichte

opdrachten en worden positieve feedback en mogelijke verbeterpunten plenair

besproken. Na het tentamen is er een inzage-moment waarbij individueel vragen over

de tentamenstof en over de ingeleverde opdrachten kunnen worden gesteld.

1.6 Afronding en beoordeling

Beoordeling in relatie tot de doelstellingen van dit blok

Het schriftelijk tentamen toetst het verkregen inzicht in de belangrijkste kenmerken

van wetenschap en wetenschappelijk onderzoek, in verschillen tussen voor de

humanistiek belangrijke disciplines en in verschillende wetenschapsopvattingen

binnen die disciplines. Tot de tentamenstof behoren de verplichte literatuur en de stof

zoals behandeld in colleges en werkgroepen. De opdrachten toetsen de academische

vaardigheden die in de werkgroepen geoefend zijn.

Algemene opmerkingen over de inhoud van de beoordeling

Opmerkingen over de gebruikte afrondingsvormen en het doel ervan:

- met het schriftelijk tentamen wordt je kennis van en inzicht in de verplichte

literatuur, de hoorcollegestof en de stof zoals behandeld in de werkgroepen ge-

toetst;

- de opdrachten bij werkgroepen en practica toetsen je academische vaardighe-

den.

9

Overzicht van de afrondingen en de data:

Afrondingsopdrachten Wetenschappelijk lezen en

schrijven (WLS)

Opdracht

Bibliotheek-

vaardigheden

(BiVa)

Schriftelijk

tentamen

1 2 3 4

13-09-‘12 20-09-‘12 27-09-‘12 4-10-‘12 Volgen later 13-11-‘12

Opmerkingen over de totstandkoming van het eindcijfer en eventuele compensatie-

mogelijkheden:

a. Een opdracht is voldaan of niet voldaan. Bij niet voldaan krijgt de student een

nieuwe opdracht.

b. Wanneer een of meer opdrachten niet voldaan zijn, kan geen tentamen wor-

den gemaakt.

c. Deelname aan de werkgroepen en practica is verplicht.

- WLS: Van de vier werkgroepen mag je er één missen. Compenseren van deze

gemiste bijeenkomst kan door het schriftelijk maken en inleveren van de voor-

bereidingsopdracht van die week.

- BiVa: van de drie practica mag je één bijeenkomst missen.

De aard van een eventuele verhindering is niet van belang. Verhindering buiten

je schuld wordt je absoluut niet kwalijk genomen, maar het is ook niet zo dat de

docent uit medeleven tekent voor onderdelen die je niet hebt gevolgd.

Afrondingen Afronding 1:

Soort afronding: Opdrachten Wetenschappelijk lezen en schrijven

Inhoud afronding: wekelijkse afrondingsopdrachten, aansluitend bij de

stof die in de desbetreffende werkgroepbijeenkomst be-

handeld is

Inleverdatum: een week na de bijeenkomst, dus respectievelijk 13/9,

20/9, 27/9 en 4/10 2012

Herkansingsdatum: 29 oktober 2012

Cijferbepaling: geen cijfer, maar voldaan of niet voldaan

Datum uitslag een week na de inleverdatum, dus respectievelijk 20/9,

27/9, 4/10 en 11/10

Datum inzage/nabespreking wordt bekend gemaakt op de ELO

Afronding 2:

Soort afronding: Opdracht Bibliotheekvaardigheden

Inhoud afronding: Systematisch en goed zoeken in aangeboden, behandel-

de bestanden en catalogi en goed weergeven van litera-

tuurverwijzingen

Inleverdatum: aan het eind van het laatste practicum

10

Herkansingsdatum: wordt nog bekend gemaakt

Beoordelingscriteria: Zijn er in de relevante bestanden voldoende relevante

literatuurverwijzingen gevonden? Zijn de verwijzingen

weergegeven conform de richtlijnen?

Cijferbepaling: geen cijfer, maar voldaan of niet voldaan

Datum uitslag: donderdag 15 november 2012

Afronding 3:

Soort afronding: Schriftelijk tentamen

Inhoud afronding: Verplichte literatuur en college- en werkgroepstof

Tentamen-/inleverdatum: dinsdag 13 november 2012

Herkansingsdatum: dinsdag 29 januari 2013

Beoordelingscriteria: Zijn de antwoorden gesteld in correct Nederlands?

Is de student in staat de stof op hoofdlijnen te reprodu-

ceren?

Zijn de antwoorden helder en beknopt geformuleerd en

duiden ze op inzicht in de stof?

Kan de student verbanden leggen tussen verschillende

onderdelen van de cursus?

Kan de student de inhoud van de cursus op een goede

manier in verband brengen met de opleiding tot huma-

nisticus?

Datum uitslag dinsdag 11 december 2012

Datum inzage/nabespreking wordt bekend gemaakt op de ELO

Voorbeeldvragen voor het tentamen

De leervragen geven inzicht in het niveau van de tentamenvragen en een ervan zal

ook als tentamenvraag gebruikt worden.

1.7 Literatuur

Verplichte literatuur

- Koster, Edwin, Wat is wetenschap? Een filosofische inleiding voor levensweten-

schappers en medici. Tweede herziene druk, Amsterdam, VU University Press, 2012,

ISBN 9789086595273, zelf aanschaffen.

- Patton, Michael Quinn, Qualitative Research & Evaluation Methods. Third Edition,

Thousand Oaks, London, New Delhi, Sage Publications, 2002, ISBN

9780761919711, zelf aanschaffen.

- Martine Kremers en Hans Tenwolde: De vormgeving van werkstukken: werkboek

met richtlijnen 8e geh herz. dr. 2004

Dit rapport is via mijnuvh.nl downloadable.

11

Aanbevolen online bestand (vrij toegankelijk)

- OMMAT: ondersteuning en instructie bij het vinden van wetenschappelijke

informatie. Een online raadpleegbaar trainingsprogramma, te vinden ondern:

http://ommat.library.uu.nl/

1.8 Leeswijzer

Waarom deze literatuur?

Het boek van Koster gaat niet over de disciplines die belangrijk zijn voor de

humanistiek, maar biedt wel een toegankelijke inleiding op de praktijk en theorie van

de wetenschap. Het boek van Patton bevat deels dezelfde materie als het boek van

Koster, maar dan gezien vanuit de sociale wetenschappen.

1.9 Onderwijskwaliteitszorg

Aan het eind van de cursus kan je gevraagd worden een evaluatieformulier in te

vullen. Het evalueren van het onderwijs is een onderdeel van ons kwaliteitszorgsys-

teem. Elk onderwijsonderdeel wordt minimaal één keer per drie jaar geëvalueerd. De

evaluatieresultaten worden bekeken door de opleiding, de coördinator en de studen-

tenvertegenwoordigers. In de bibliotheek liggen de onderwijsevaluaties in mappen

ter inzage. Hier wordt periodiek informatie aan toegevoegd met verbetermaatregelen

als vervolg op de evaluaties.

Voor vragen en informatie kun je je wenden tot de verschillende studentafgevaardig-

den (jaarvertegenwoordigers, Universiteitsraad), of tot de beleidsmedewerker

kwaliteitszorg Sophie Wils en assistent Saskia Zuijderduijn, te bereiken via onder-

wijsevaluatie@uvh.nl.

12

2 CURSUSPROGRAMMA

2.1 Cursusrooster

weeknr.

datum

tijd

onderwerp

docent

1

ma. 3-9-12

12.30-15.15 uur

Inleiding op programma

en thema

PB

do. 6-9-‘12 groep 1: 12.30-13.45 uur

groep 2: 14.00-15.15 uur

Wetenschappelijk lezen

en schrijven 1

PB

groep 3: 12.30-13.45 uur

groep 4: 14.00-15.15 uur

GLM

2

ma. 10-9-‘12

12.30-15.15 uur

Wetenschappelijke

kennis

PB

do. 13-9-‘12 groep 1: 12.30-13.45 uur

groep 2: 14.00-15.15 uur

Wetenschappelijk lezen

en schrijven 2

PB

groep 3: 12.30-13.45 uur

groep 4: 14.00-15.15 uur GLM

3

ma. 17-9-‘12

12.30-15.15 uur

Wetenschap in de

samenleving

PB

do. 20-9-‘12 groep 1: 12.30-13.45 uur

groep 2: 14.00-15.15 uur

Wetenschappelijk lezen

en schrijven 3

PB

groep 3: 12.30-13.45 uur

groep 4: 14.00-15.15 uur

GLM

4

ma. 24-9-‘12 12.30-15.15 uur

Organisatie van de

wetenschap

UJ

do. 27-9-‘12 groep 1: 12.30-13.45 uur

groep 2: 14.00-15.15 uur

Wetenschappelijk lezen

en schrijven 4

PB

groep 3: 12.30-13.45 uur

groep 4: 14.00-15.15 uur

GLM

ma. 1-10-’12 12.30-15.15 uur

Literatuurstudie en PB

13

5 vragen formuleren

Datum +

tijdstip pm

Practicum biblio-

theekvaardigheden 1

6

ma. 8-10-’12 12.30-15.15 uur Ontwerpen van een

onderzoeksopzet.

GLM

Datum +

tijdstip pm

Practicum biblio-

theekvaardigheden 2

Herfstvakantie

7

ma. 22-10-’12 12.30-15.15 u

Ontwerpen van een

onderzoeksopzet

GLM

Datum +

tijdstip pm

Practicum biblio-

theekvaardigheden 3

8

ma. 29-10-’12 12.30-15.15 u

Responsiecollege GLM

9

Zelfstudieweek

10

di. 13-11-‘12 14.00-16.00 uur Schriftelijk tentamen

Richtlijnen voor de studie Hoorcolleges en verplichte literatuur

De hoorcolleges behandelen dezelfde materie als de verplichte literatuur, maar de

inhoud van beiden valt niet precies samen. Verplichte literatuur en hoorcolleges zijn

allebei tentamenstof. Zorg dat je elke week voor het hoorcollege de opgegeven

verplichte literatuur goed gelezen hebt en de leervragen hebt beantwoord, want elke

week wordt minstens een kwartier van het college daaraan besteed. Je krijgt dan de

kans er vragen over te stellen en na te gaan of je de stof goed hebt begrepen. Een

van de leervragen zal ook als tentamenvraag worden gebruikt.

Wetenschappelijk lezen en schrijven (WLS)

Wetenschappelijke teksten kunnen lezen en schrijven zijn twee belangrijke en met

elkaar samenhangende vaardigheden die je zullen helpen je studie op een goede

manier te doorlopen. Daarom is er de eerste vier weken van het programma elke

week een werkgroep WLS. Hier ligt de nadruk op wetenschappelijk lezen; tijdens het

leeronderzoek (LO1) komt het schrijven meer aan bod. In de werkgroepen gaan we

ook aan de slag met teksten uit Patton (2002). Dit is tevens een ondersteuning ter

voorbereiding op het tentamen.

14

Bibliotheekvaardigheden (BiVa)

In het onderdeel bibliotheekvaardigheden leer je wat een systematisch literatuuron-

derzoek inhoudt. Hoe zet je dat op en hoe ga je daarbij te werk? Aan de hand van

gekozen onderwerpen zoek je literatuur vanuit de twee grote wetenschapsgebieden,

te weten sociale wetenschappen en de geesteswetenschappen. Welke bronnen

gebruik je om literatuur te verzamelen? Hoe kies je daarbij de juiste trefwoor-

den/zoektermen? In welke taal zoek je eigenlijk? Heeft je invalshoek (vanuit

alfawetenschappen of gammawetenschappen) gevolgen voor je zoekvraag? Op

deze vragen krijg je in het onderdeel bibliotheekvaardigheden een antwoord. De

opdrachten en bijeenkomsten rond de bibliotheekvaardigheden worden later bekend

gemaakt.

2.2 Beschrijving van colleges en werkgroepen

WEEK 1

College Maandag 3 september 2012

12.30-15.15 uur

Docent: Pien Bos

Thema Inleiding op Programma en Thema

Toelichting Allereerst wordt uitgelegd wat de plaats is van deze cursus in de

bachelor humanistiek en in de W&M-lijn van het eerste jaar. Daarna

wordt ingegaan op de humanistiek als multi- en interdiscipline. Verder

wordt uitleg gegeven over de praktische organisatie van de cursus.

Tot slot verkennen we wat wetenschap is aan de hand van een

vergelijking met andere soorten kennisverwerving en door een docu-

mentaire te bekijken. Aansluitend wonen we de opening van het aca-

demisch jaar bij.

Zelfstudie - Dit werkboek printen, lezen en meenemen!

- Koster, E. (red.), 2012, Wat is wetenschap?, hoofdstuk 1, Inleiding

deel 1 en hoofdstuk 3 (pp. 9-31, 35-36 en 47-67)

- Patton, M.Q., 2002, Qualitative Reserach & Evaluation Methods,

Preface (pp. xxi-xxiv) & hoofdstuk 1, The Nature of Qualitative In-

quiry (pp. 3 -30)

Leervragen m.b.t. Koster, E. (red.), 2002

1. In hoofdstuk 1 van het boek Wat is wetenschap? schrijft Koster over ‘het

common sense-beeld’ van wetenschap.

a. Wat bedoelt hij daarmee?

15

b. Wat zijn de belangrijkste kenmerken van dat beeld van wetenschap?

c. Wat zeggen de door Koster aangehaalde voorbeelden (over het onder-

zoek van Darwin en dat van Pasteur) over die kenmerken?

2. Aan het eind van hoofdstuk 3 schrijft Koster dat hij heeft willen aantonen dat

wetenschappelijk onderzoek niet losstaat van de historische, sociaal-culturele

en religieuze context waarin het plaatsvindt. Dat aantonen doet hij in het

hoofdstuk aan de hand van vijf voorbeelden.

a. Welke voorbeelden zijn dat?

b. Wat laten die voorbeelden volgens Koster zien?

c. Wat betekent dat voor ‘het common sense-beeld’ van weten-

schap?

3. Waarmee houdt, volgens Koster, de wetenschapsfilosofie zich bezig?

Werkgroep donderdag 6 september 2012

12.30 tot 13.45 uur of 14.00 tot 15.15 uur

docent: Pien Bos of Gerty Lensvelt-Mulders

Thema Kenmerken van wetenschappelijke teksten

Toelichting Studenten leren wetenschappelijke van niet-

wetenschappelijke teksten te onderscheiden. Er wordt geoe-

fend aan de hand van een peer-reviewed kwantitatief onder-

zoek.

Voorbereidingsopdracht: Printen en lezen:

Hieronder staat een link van een bewerking van een artikel van

Robert Putnam. Dit artikel heet: ‘De prijs van immigratie: door

grote verschillen kruipen mensen in hun schulp’. Het stond op

30 juni 2007 in het NRC-Handelsblad.

Surf via de link naar het artikel, print het uit en lees het vervolgens goed door.Neem

je print mee naar de werkgroep-bijeenkomst op 6 september.

http://www.nrc.nl/opinie/article1812927.ece/De_prijs_van_immigratie_door_grote_v

erschillen_kruipen_mensen_in_hun_schulp

WEEK 2

College maandag 10 september 2012

12.30 tot 15.15 uur

docent: Pien Bos

16

Thema Wetenschappelijke kennis?

Toelichting In dit college behandelen we de vraag wat ‘kennis’ eigenlijk

is. Welke soorten kennis bestaan er? Welke wetenschappe-

lijke strategieën zijn er ontworpen om tot ‘ware’ kennis te

komen? Je krijgt een eerste inkijk in de manieren waarop

wetenschappelijke kennis in verschillende disciplines wordt

verzameld en tot stand komt. Denk aan observatie, experi-

menteren, redeneren/argumenteren, beschrijven, wetmatig-

heden formuleren, inductie en deductie. Ook de zogenaam-

de empirische cyclus komt daarbij aan bod.

Zelfstudie - Koster, E. (red.), 2012, Wat is wetenschap? hoofdstuk 4, 5,

inleiding deel 2 en hoofdstuk 6 (pp. 69-123)

- Patton, M.Q., 2002, Qualitative Reserach & Evaluation

Methods, hoofdstuk 2, Strategic Themes in Qualitative In-

quiry (pp. 37 -74)

Leervragen

1. Leg in je eigen woorden uit wat het verschil is tussen definiëren en operatio-

naliseren.

2. In hoofdstuk 4 blijkt dat er uiteenlopende antwoorden bestaan op de vraag

wat een psychiatrische stoornis is. Welke gevolgen heeft dat voor wetenschappe-

lijk onderzoek op het terrein van de psychiatrie?

3. a. Wat wordt verstaan onder Evidence Based Medicine (EBM)?

b. Welke kanttekeningen plaatst Koster bij de hoge status die EBM heeft?

4. a. Wat verstaat Koningsveld onder wetenschappelijke rationaliteit?

b. Leg in je eigen woorden uit wat de empirische cyclus is.

Werkgroep donderdag 13 september 2012

12.30 tot 13.45 uur of 14.00 tot 15.15 uur

docent: Pien Bos of Gerty Lensvelt-Mulders

Thema Een betoog opzetten

Deze bijeenkomst staat centraal op welke wijze een weten-

schappelijk betoog wordt opgebouwd. Tevens wordt stilge-

staan bij de wijze waarop conform de APA-

publicatievoorschriften naar verschillende soorten teksten

wordt verwezen.

Voorbereidingsopdracht: Zie bijlage Opdracht 1

17

WEEK 3

College maandag 17 september 2012

12.30 tot 15.15 uur

docent: Pien Bos

Thema Wetenschap in de samenleving.

Toelichting Kan er wel worden gesproken van ‘ware kennis’ als product

van wetenschappelijk onderzoek? Van het standaardbeeld

van wetenschap is na de kritiek van Popper en Kuhn in ieder

geval weinig meer heel. In de wetenschapssociologie is een

heel ander beeld ontstaan van wat wetenschap is, juist door

naar het verschijnsel wetenschap te kijken als deel van de

samenleving. In dit college wordt dat nader toegelicht door

te kijken naar veranderingen in de praktijk van de weten-

schap in de loop van de geschiedenis. Ook worden de in het

boek gebruikte voorbeelden aangevuld met voorbeelden uit

de geschiedwetenschap, een van de toeleverende disciplines

van de multidiscipline humanistiek.

Zelfstudie - E. Koster (red.), Wat is wetenschap?, hoofdstuk 7, 8, 9 en

10 (pp. 125-182)

- Patton, M.Q., 2002, Qualitative Reserach & Evaluation

Methods, hoofdstuk 3, Variety in Qualitative Inquiry (pp. 75

-142)

Leervragen

1. In hoofdstuk 7 bespreekt Koningsveld de kritiek van Popper op het stan-

daardbeeld van wetenschap. Noem een belangrijk element van die kritiek.

2. In hoofdstuk 7 behandelt Koningsveld de vraag of Popper een relativist is.

Ook De Vries en Harbers bespreken in respectievelijk hoofdstuk 9 en 10

het releativisme.

a. Wat is relativisme?

b. Waarom is Popper volgens Koningsveld geen relativist?

c. Wat is, volgens Harbers, de visie van Latour op de tweedeling tussen

realisme en relativisme?

3. In hoofdstuk 8 behandelt Koningsveld de paradigmatheorie van Kuhn.

a. Leg in je eigen woorden uit wat een paradigma is.

b. Op welke manier weerlegt Kuhn Poppers visie op theorievorming?

18

4. Met welk type vraagstukken houdt, volgens De Vries, de sociologie van

de wetenschappelijke kennis zich bezig?

5. In hoofdstuk 9 bespreekt De Vries het voorbeeld van Weber en de gravi-

tatiegolven dat door Collins wordt gebruikt.

a. Wat wil Collins volgens De Vries met dat voorbeeld laten zien?

b. En wat zijn volgens Harbers (hoofdstuk 10) de conclusies die Collins

uit het voorbeeld trekt?

Werkgroep donderdag 20 september 2012

12.30 tot 13.45 uur of 14.00 tot 15.15 uur

docent: Pien Bos of Gerty Lensvelt-Mulders

Thema Tekst-analyse

Studenten leren wetenschappelijke van niet-wetenschappelijke

teksten te onderscheiden. Er wordt geoefend aan de hand van

een peer-reviewed kwalitatief onderzoek.

Voorbereidingsopdracht: Zie bijlage opdracht 2

WEEK 4

College maandag 24 september 2012

12.30 tot 15.15 uur

docent: Ulla Jansz

Thema Organisatie van de wetenschap.

Toelichting Eerst bekijken we hoe de wetenschap in onze maatschappij

in grote lijnen georganiseerd is. Dat die manier niet vanzelf-

sprekend is, kun je zien door naar de geschiedenis van de

wetenschap te kijken. Daarbij komt het ontstaan van het zo-

genaamde Knowledge Filter aan bod. Ook kijken we naar de

steeds verdere differentiatie van disciplines en naar de te-

genbeweging: het streven naar interdisciplinair onderzoek

en de problemen die erbij komen kijken.

Verder gaan we in op de plaats van de wetenschap in de

hedendaagse maatschappij: wie beslist erover en wie betaalt

het?

Zelfstudie - E. Koster (red.), Wat is wetenschap?, hoofdstuk 11,

19

inleiding deel 4, hoofdstuk 16 en 17 (pp. 183-207 en 263-

288)

- M. Q. Patton, 2002, Qualitative Reserach & Evaluation

Methods, hoofdstuk 4, Particularly Appropriate Qualitative

Applications (pp. 143 - 206)

Leervragen Patton: Volgen later, Op ELO.

Leervragen Koster, E. (red.):

1. a. Wat is volgens Koster (in hoofdstuk 11) de rol van consensus in de we-

tenschap?

b. Hoe komt hij tot die conclusie?

2. In hetzelfde hoofdstuk behandelt Koster de methode van het convergerend

bewijs.

a. Leg uit wat die methode inhoudt.

b. Welk voorbeeld geeft Koster van convergerend bewijs?

3. In hoofdstuk 16 bespreekt Kupper twee verschillende beleidsmodellen.

a. Welke twee modellen zijn dat en wat zijn de belangrijkste verschillen

tussen de twee?

b. Welke rol speelt wetenschap in elk van de twee modellen?

4. In hoofdstuk 17 behandelt Kupper drie visies op de relatie tussen weten-

schap, technologie en samenleving. Van welke visie is Kupper een aan-

hanger? Licht je antwoord toe.

Werkgroep donderdag 27 september 2012

12.30 tot 13.45 uur of 14.00 tot 15.15 uur

docent: Pien Bos of Gerty Lensvelt-Mulders

Thema Zoeken en verzamelen van bestaande en adequate

kennis.

Zelfstudie/voorbereiding Volgt later, op ELO

WEEK 5

College maandag 1 oktober 2012

12.30 tot 15.15 uur

docent: Pien Bos

Thema Onderzoek in de praktijk:

20

Literatuurstudie en vragen formuleren.

Toelichting In dit en de volgende twee hoorcolleges wordt ingegaan op

de praktijk van het onderzoek doen. Daarbij gaat het om de

regels die voor leeronderzoek en scripties gelden, maar ook

voor onderzoek in het algemeen.

Vandaag gaat het om de eerste stappen daarvan: een

verkennende literatuurstudie en het formuleren van eigen

vragen die daaruit voorkomen. Deze stappen zijn mede ter

voorbereiding op het vak MSW, in periode 2. Verder wordt

ter voorbereiding op de practica Bibliotheekvaardigheden

uitgelegd wat het verschil is tussen een zoekmachine, een ca-

talogus en een bibliografie.

Zelfstudie Patton, M.Q., 2002, Qualitative Reserach & Evaluation

Methods, hoofdstuk 5, Designing Qualitative Studies (pp.

209-258)

Leervragen Volgen later, op ELO

Practicum data worden nog bekend gemaakt

Thema BIBLIOTHEEKVAARDIGHEDEN 1:

SYSTEMATISCH ZOEKEN NAAR LITERATUUR

Toelichting In enkele practica bibliotheekvaardigheden, en door zelfstan-

dig literatuur te zoeken, leer je een systematisch literatuuron-

derzoek opzetten en uitvoeren. De data en bijbehorende op-

drachten worden later bekend gemaakt.

Voorbereidingsopdracht Voor het (gratis) gebruik van de diensten van de Universi-

teitsbibliotheek Utrecht zijn een lenerspas en SolisID nood-

zakelijk. Meer informatie vind je op de website van de bibli-

otheek:

http://www.uu.nl/university/library/NL/informatie/lenen.

Regel je pas en ID tijdig! Kies bij voorkeur een rustig tijd-

stip, in het begin van het nieuwe academische jaar kan het

extra druk zijn bij de balie.

Vraag bij de balie van de UB Uithof of de Universiteitsbibli-

otheek Binnenstad (UBB), Drift 27, een lenerspas aan.

Let op: daarbij wordt gevraagd om

21

a. een geldig legitimatiebewijs, en

b. je collegekaart (of een bewijs van inschrijving, te

verkrijgen bij de balie van OSZ). Na enkele dagen kun je de lenerspas afhalen bij diezelfde

balie.

2. Vraag daar dan meteen een SolisID aan. Let op: ook

daarvoor moet je weer een geldig legitimatiebewijs tonen!

WEEK 6

College maandag 8 oktober 2012

12.30 tot 15.15 uur

docent: Gerty Lensvelt-Mulders

Thema Onderzoek in de praktijk:

Ontwerpen van een onderzoeksopzet (I)

Toelichting Data verzamelen gebeurt in sociaalwetenschappelijk en

historisch onderzoek op allerlei manieren. Het materiaal kan

al bestaan, bijvoorbeeld in de vorm van documenten, beelden

of geluid. Maar het kan ook pas tijdens het onderzoek door

de onderzoeker worden gemaakt door vragenlijsten op te

stellen en door respondenten te laten invullen of door inter-

views af te nemen. De keuze voor een bepaalde manier van

data verzamelen vloeit voort uit de probleemstelling van het

onderzoek. Maar praktische mogelijkheden en ethische

overwegingen spelen ook een rol. In het vak MSW (periode

2) zal op de onderzoeksopzet worden aangesloten.

Zelfstudie Patton, M.Q., 2002, Qualitative Reserach & Evaluation

Methods, hoofdstuk 6 en hoofdstuk 7 (pp. 259 - 427)

Leervragen Volgen later, op ELO

Practicum data worden nog bekend gemaakt

Thema BIBLIOTHEEKVAARDIGHEDEN 2:

SYSTEMATISCH ZOEKEN NAAR LITERATUUR

22

WEEK 7

College maandag 22 oktober 2012

12.30 tot 15.15 uur

docent: Gerty Lensvelt-Mulders

Thema Onderzoek in de praktijk:

Ontwerpen van een onderzoeksopzet (II)

Zelfstudie Patton, M.Q., 2002, Qualitative Reserach & Evaluation

Methods, hoofdstuk 8 en hoofdstuk 9 (pp. 431-598)

Leervragen Volgen op ELO

Practicum data worden nog bekend gemaakt

Thema BIBLIOTHEEKVAARDIGHEDEN 3:

SYSTEMATISCH ZOEKEN NAAR LITERATUUR

WEEK 8

College maandag 29 oktober 2012

12.30 tot 15.15 uur

docent: Gerty Lensvelt-Mulders

Thema Responsiecollege

Toelichting De grote lijn van alle hoorcolleges worden nog eens

samengevat. Ook wordt vooruitgekeken naar de volgende

W&M-onderdelen. Ter voorbereiding op het tentamen wor-

den vragen die je hebt over de verplichte literatuur beant-

woord.

Voorbereidingsopdracht Neem de verplichte literatuur en je aantekeningen van de

colleges nog eens goed door en noteer al je vragen en ondui-

delijkheden. Dit is je laatste kans vóór het tentamen!

23

WEEK 9

Zelfstudie

Thema Voorbereiding op het tentamen.

WEEK 10

Afronding dinsdag 13 november 2012

14.00 tot 16.00 uur

Thema SCHRIFTELIJK TENTAMEN

Toelichting Het tentamen gaat over de verplichte literatuur:

- E. Koster (red.), Wat is wetenschap? (2e druk!) (met uit-

zondering van de hoofdstukken 2 en 12 t/m 15);

- Patton, Michael Quinn, Qualitative Research & Evaluation

Methods. Third Edition, Thousand Oaks, London, New Del-

hi, Sage Publications, 2002

NB: je kunt alleen meedoen met het tentamen als je voldaan

hebt aan alle opdrachten van WLS en BiVa!

24

3 BIJLAGEN

3.1 Bijlage 1 Opdracht 1 WLS

Tekstanalyse:

Bestudeer nogmaals de hoofdstukken 1 & 2 (pp. 3 - 74) uit het boek Qualitative

Research & Evaluation Methods (Patton, 2002)1. Reproduceer in gedachten of op

schrift en in eigen woorden wat volgens Patton de kenmerken van kwalitatief

onderzoek zijn en waarin kwalitatief onderzoek verschilt van kwantitatief onderzoek.

Schrijfopdracht:

Beschrijf de kernboodschappen van de twee hoofdstukken in een soepel lopende en

goed gestructureerde samenvatting van hooguit 1500 woorden2. Reproduceer in deze

samenvatting de kenmerken van kwalitatief onderzoek en de belangrijkste verschillen

tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek.

Zorg dat je in de samenvatting de volgende begrippen terug laat komen:

- controle en manipulatie

- holistisch beschrijven

- inductie en deductie

- afstand en betrokkenheid

- objectiviteit en subjectiviteit

- reflexiviteit

Het is niet noodzakelijk dat de volgorde die in het boek wordt gehanteerd in de

samenvatting gehandhaafd blijft. Zorg dat de belangrijke kenmerken die genoemd

staan in deze samenvatting terugkomen.

Let op

- Het inleveren van de opdracht is verplicht.

- De opdracht wordt beoordeeld met een ‘voldaan’ of een ‘niet-voldaan’

- De opdracht wordt beoordeeld aan de hand van de volgende criteria:

o Inhoud: belangrijke onderwerpen worden kort en adequaat uitgewerkt.

o Minder dan 1500 woorden

o Structuur en opbouw

o Spelfouten (de samenvatting moet worden geschreven in de Neder-

landse taal)

1 Patton, Michael Quinn, Qualitative Research & Evaluation Methods. Third Edition,

Thousand Oaks, London, New Delhi, Sage Publications, 2002 2 Het programma Word biedt onder de functie Extra de mogelijkheid om woorden te

tellen.

25

Inleveren

De deadline is dinsdag 11 september voor 17.00 uur. De opdracht moet digitaal en

uitgeprint worden ingeleverd: p.bos@uvh.nl en in het postvakje van Pien Bos.

NB. De samenvattingen worden gescreend op plagiaat. Als blijkt dat teksten van

studenten overeenkomen worden beide studenten geschorst van deelname aan de

opdracht.

26

3.2 Bijlage 2 Opdracht 2 WLS

Tekstanalyse:

Bestudeer Hoofdstuk 3 (pp. 75 - 143) uit het boek Qualitative Research & Evaluati-

on Methods (Patton, 2002)3. Lees daarna (nogmaals) de vetgedrukte koppen in de

paragraaf ‘Theoretische Traditions and Orientations’ (pp.81 – 138) en reproduceer in

gedachten of op schrift en in eigen woorden wat over de hierna volgende theoretische

traditie of oriëntatie staat geschreven:

Ethnography, Autoethnography, Truth & Reality-Oriented Correspondence Theory,

Social Construction versus Constructivism, Phenomenology, Heuristic Inquiry,

Qualitative Heuristics, Ethnomethodology, Symbolic Interaction, Hermeneutics,

Narratology, Ecological Psychology, Systems Perspective-Systems Theory, Chaos &

Complexity Theory, Grounded Theory, Orientational Qualitative Inquiry, Pragma-

tism.

Schrijfopdracht:

Beschrijf de kernboodschappen van het hoofdstuk in een soepel lopende en gestruc-

tureerde samenvatting van hooguit 1000 woorden4. Reproduceer in deze samenvat-

ting de beschrijvingen van Ethnography, Truth and Reality-Oriented Correspond-

ence Theory, Social Construction and Constructivism, Phenomenology, Heuristic

Inquiry, Hermeneutics, Narratology, Grounded Theory en Pragmatism.

Het is niet noodzakelijk dat de volgorde die in het boek wordt gehanteerd in de

samenvatting gehandhaafd blijft. Zorg dat de belangrijke kenmerken die genoemd

staan in deze samenvatting terugkomen.

Let op

- Het inleveren van de opdracht is verplicht.

- De opdracht wordt beoordeeld met een ‘voldaan’ of een ‘niet-voldaan’

- De opdracht wordt beoordeeld aan de hand van de volgende criteria:

o Inhoud: belangrijke onderwerpen worden kort en adequaat uitgewerkt.

o Minder dan 1500 woorden

o Structuur en opbouw

o Spelfouten (de samenvatting moet worden geschreven in de Neder-

landse taal)

3 Patton, Michael Quinn, Qualitative Research & Evaluation Methods. Third Edition, Thousand Oaks,

London, New Delhi, Sage Publications, 2002 4 Het programma Word biedt onder de functie Extra de mogelijkheid om woorden te tellen.

27

Inleveren5

De deadline is dinsdag 18 september voor 17.00 uur. De opdracht moet digitaal en

uitgeprint worden ingeleverd. Digitaal via:

http://www.uvh.nl/mijnuvh/onderwijs/studentenzaken/inleveren-werkstukken met de

ephorus inlevercode O1-A1 en uitgeprint in het postvakje van Pien Bos op de UvH.

5 NB. De samenvattingen worden gescreend op plagiaat. Als blijkt dat teksten van studenten

overeenkomen worden beide studenten geschorst van deelname aan de opdracht.

28

3.3 Bijlage 3 Eindtermen Bachelor Humanistiek – juni 2012

Kennis en inzicht wat betreft humanistiek

1. De Bachelor beschikt over kennis van theorieën, methodologische inzichten en de

wetenschapstheoretische context van de humanistiek, van haar verhouding tot andere

wetenschappelijke disciplines, en toont een houding van openheid voor de paradig-

matische pluriformiteit van hedendaagse wetenschapsbeoefening;

Toepassen van kennis over humanistiek

2. De Bachelor is in staat om processen van zingeving en humanisering creatief en

systematisch te conceptualiseren en analyseren, daarbij gebruikmakend van kennis en

inzichten uit de multidisciplinaire kennisdomeinen van de humanistiek;

Kennis en visie wat betreft levensbeschouwing

3. De Bachelor beschikt over kennis en inzicht in theorieën en praktijken van

levensbeschouwing in het algemeen en humanistische tradities in het bijzonder, kan

deze plaatsen in culturele en historische contexten, en is in staat een eigen visie op

humanisme als levensbeschouwing te formuleren en deze op wetenschappelijk

verantwoorde wijze te onderbouwen;

Toepassen en oordeelsvorming in mondiaal perspectief en wat betreft diversiteit

4. De Bachelor is in staat om standpunten te formuleren en onderbouwen ten aanzien

van vraagstukken van diversiteit en hun maatschappelijke en historische gesitueerd-

heid en ten aanzien van vraagstukken van zingeving en humanisering vanuit

mondiaal perspectief en internationale verhoudingen;

Onderzoeksvaardigheden

5. De Bachelor kan onder begeleiding een wetenschappelijk verantwoord en voor de

humanistiek elementair onderzoek opzetten en uitvoeren en daarover communiceren

in woord en geschrift;

Literatuurvaardigheden

6. De Bachelor kan zelfstandig voor de humanistiek relevante (inter)nationale

wetenschappelijke publicaties opsporen en interpreteren en beoordelen op hun

kwaliteit;

Projectvaardigheden en organisatievaardigheden

7. De Bachelor beschikt over vaardigheden om planmatig en in teamverband een

project op te zetten in relatie met een opdrachtgever, kan schriftelijk verslag doen en

een mondelinge presentatie geven over de resultaten en legt daarbij tevens een relatie

met de ontwikkeling van een eigen normatieve professionele houding;

Communicatievaardigheden

8. De Bachelor kan interactie- en communicatieprocessen tussen individuen, in

groepen en in organisaties analyseren en beschikt over reflectieve en dialogische

vaardigheden om zodanig te participeren dat deze processen kwalitatief verbeteren;

Attitude

9. De Bachelor geeft blijk van ontwikkeling van een authentieke en open levensover-

tuiging en een doorleefd normatief kader en kan zich positioneren in het veld van

29

levensbeschouwelijke tradities, daarbij tevens verwijzend naar persoonlijke inspira-

tiebronnen;

Bagage voor vervolg

10. De Bachelor heeft leervaardigheden, zelfkennis en vormen van zelfzorg ontwik-

keld, die het mogelijk maken om een vervolgstudie die een hoog niveau van

autonomie veronderstelt aan te gaan en kan zijn of haar kwaliteiten en voorkeuren

benoemen voor verder studie en toekomstige loopbaan.

NB. De Dublin-descriptoren uit de Bolognaverklaring en het accreditatiekader

bestrijken de categorieën: kennis en inzicht; toepassen kennis en inzicht; oordeels-

vorming; communicatie en leervaardigheden