PowerPoint Presentation

Centre for Avian Population StudiesMaja Roodbergen (cordinator CAPS)

1

Aantallen fluctuerenVogelbalans 2013

Van veel soorten fluctueren de aantallen individuenVoorbeelden: de vier weidevogels zijn afgenomen sinds de jaren 60, maar kenden een toename eind jaren 80. Helaas daarna weer sterke afname.Je ziet aan deze figuur dat in Nederland maar weinig vogels stabiele populaties hebben; het gele del is meestal kleiner dan de rode en groene delen van de kolommen.Uit vogelbalans 2013 van VBN en Sovon

2

Is dit erg? Hangt ervan af...Sterkte trend, huidige aantallen, welke soortenschadesoorten/exotenbedreigde soorten

Harvey van DiekHarvey van DiekHarvey van DiekArjan BoeleMennoHornmannHarvey van DiekHarveyvan DiekSommige soorten zorgen voor economische schade (ganzen op graslanden, mezen in boomgaarden, maar ook meeuwen in steden, zie poster van gemeente Leiden)Aan de andere kant hebben we een verantwoordelijkheid voor biodiversiteit en dus ook vogels (vogelrichtlijn EU) en veel mensen houden van vogels, getuige de 150.000 leden van VogelbeschermingDus nogmaals, is dit erg? In veel gevallen wel.Bovendien kunnen soorten die nu stabiel zijn in de toekomst gaan afnemen of juist toenemen.Om in te kunnen grijpen met bijvoorbeeld beheermaatregelen moeten we het mechanisme achter de populatieveranderingen begrijpen.Daarvoor moeten we antwoord krijgen op vragen als3

Waarom nemen populaties van sommige soorten toe en van andere af? En wat kunnen we daaraan doen?Wat bepaalt of een soort zich aan nieuwe omstandigheden kan aanpassen?Welke soorten kunnen het in de toekomst moeilijk krijgen?Wat is de minimale omvang van een duurzame populatie?...Populatie-ecologische vragen die we met CAPS willen beantwoorden.

Welke soorten kunnen het in de toekomst moeilijk krijgen? -> early warning, verhaal Robert Kwak

Heel veel vragen, en jullie hebben er zelf ook in totaal 42 aangeleverd waarvan we een aantal in de workshop gaan bespreken4

150.000liefhebbersGelukkig hebben we in Nederland heel veel vogelliefhebbers; Vogelbescherming heeft ongeveer 150.000 leden, maar er zullen ongetwijfeld nog meer vogelliefhebbers zijn die niet lid zijn, dus dit aantal zal hoger zijn5

9.000tellers

Harvey van Diekeen deel daarvan, ongeveer 9.000 mensen, telt ook graag vogels op een systematische manier6

9.000tellers128.000.000gegevens

Harvey van DiekDeze tellers hebben in totaal tot 2014 ongeveer 128.000.000 gegevens verzameld7

1.000vrijwilligers

Fred HustingsOngeveer 1.000 van deze vrijwilligers verzamelen jaarlijks... 8

1.000vrijwilligers9.000nesten

Fred Hustings...gegevens van ongeveer 9.000 nesten (en dit is nog zonder weidevogels; weidevogelbeschermers van Landschapsbeheer Nederland verzamelen nog eens gegevens van 30-40.000 nesten per jaar). Het gaat dan om nestsucces, aantal jongen, legdatum en dergelijke.

in totaal 680.000 nestgegevens van 187 soorten (1995-2013, maar zelfs al gegevens vanaf 1946)

9

500ringers

Naast tellers en nestenzoekers zijn er ruim 500 ringers in Nederland, die jaarlijks... 10

500ringers

285.000vogels...285.000 vogels ringen; in totaal >12 miljoen geringde vogels (tot 2014)En dit levert jaarlijks11

500ringers285.000vogels65.000meldingen

...65.000 terugmeldingen (maar meerdere van zelfde individu)Belangrijke projecten waarin systematisch wordt geringd: CES (Constant Effort Sites) & RAS (Recapturing Adults for Survival)Dit levert informatie over voortplanting, overleving en verplaatsingenEelke Jongejans zal in zijn verhaal meer vertellen over wat voor interessante informatie je uit de CES gegevens kunt halen

12

9.000tellers500ringers285.000vogels65.000meldingen128.000.000gegevens

150.000liefhebbers1.000vrijwilligers9.000nestenFred HustingsHarvey van Diekal deze gegevens over aantallen, voortplanting en overleving13

9.000tellers

150.000liefhebbersmodellen

500ringers285.000vogels65.000meldingen128.000.000gegevens1.000vrijwilligers9.000nestenFred HustingsHarvey van Diek kunnen samen met omgevingsvariabelen worden gebruikt in populatiemodellenMet deze modellen kun je bepalen waar en wanneer veranderingen optreden (verhaal Henk van der Jeugd), maar ook hoe je het meest effectief kunt ingrijpen (bijvoorbeeld door nestsucces te verbeteren, of juist de overleving van volwassen vogels)14

9.000tellers

150.000liefhebbersmodellen

500ringers285.000vogels65.000meldingen128.000.000gegevens1.000vrijwilligers9.000nestenMaja RoodbergenFred HustingsHarvey van DiekEn dat is wat we met CAPS willen doen. De gegevens en modellen worden gebundeld binnen CAPS, om zo populatiedynamica in het algemeen en van vogels in het bijzonder, beter te begrijpen.Want als we begrijpen waarom soorten in aantallen toe- of afnemen wordt het makkelijker ontwikkelingen te voorspellen en waar nodig in te grijpen.15publiciteit, voorlichting, netwerk, stakeholder, prioritering vragen, vertaling resultatentel- & verspreidingsgegevens, meetnetten, nestgegevens, databeheer, analysesgegevens over overleving, voortplanting en verplaatsingen (trek), databeheer, analysesevolutionaire & gedragsecologie, genen-populaties, timing, klimaatverandering, modellen, experimenten, geneticaevolutionaire & populatie-ecologie, stressecologie, cel-ecosysteem, modellen

Wie doen er momenteel mee in CAPS?5 partijen, met de volgende expertiseNIOO: timing & klimaatverandering -> verhaal Marcel over of en hoe dit doorwerkt op populatieniveau bij KoolmezenIWWR: stressecologie -> verhaal Ruud Foppen over effecten van neonicotinoiden op vogels16Bevorderen en uitvoeren van onderzoek; bijdragen aan kennis en begrip van populatiedynamica van vogelsKennisuitwisseling en overdracht en creren netwerk voor onderzoekers; organiseren van wetenschappelijke activiteiten Versterken van de positie van onderzoek aan populatiedynamica van vogels Versterken van effectieve, wetenschappelijk onderbouwde soortbescherming en beheer.

Harvey van DiekOok samenwerking met andere partijen, want er zijn natuurlijk meer partijen in Nederland die populatie-gerelateerd onderzoek doen.17CAPS in een notedop:

Tel- en ringgegevens en omgevingsvariabelen worden gebruikt inpopulatiemodellen, om vragen rond vogelpopulaties te beantwoorden

Harvey van DiekKomt terug in de verhalen18Veel plezier vandaag!

19