Elke D’haese → VFX in België?!

IN BELGIË ?!Onderzoek door Elke D’haese

Bachelorscriptie 2012-2013

Promotor: Marijke Dirickx

LUCA School of Arts - Departement Sint-Lucas Beeldende Kunst

Optie Beeldende Vormgeving - 3BBV - Digitale Studio

Als je mensen aanspreekt over visual effects in België,

komen de meesten uit de lucht gevallen:

“Hier in België? Moet je daarvoor niet naar Amerika?”.

Het antwoord is neen. Er leeft toch wel wat in België. Mijn vrouwelijke

intuïtie (lees: onderzoek) zegt dat de sector in de toekomst toch wel nog

een zekere groei zal kennen. Alles wordt digitaal, mensen zijn niet meer

vlug onder de indruk van iets. Alles moet groter, beter en indrukwekkend-

er worden, een evolutie die we moeilijk zullen kunnen tegenhouden.

Dit is natuurlijk positief voor de ‘digital minds’ onder ons.

VFX IN BELGIË?→

→ 3D

→ minaturen

→ matte paintings

→ live-action effects

→ digital animation

→ green-en bluescreen

→ compositing...

Elke D’haese → VFX in België?! Elke D’haese → VFX in België?!

Wat zIjN VFX Nu EIGENLIjk?

Visual effects, afgekort als Visual FX of VFX, is

een verzamelnaam die verwijst naar verschil-

lende methodes en processen die het mogelijk

maken om een realistische scène, omgeving of

effect te creëren die anders niet zou kunnen

geproduceerd worden omdat het gevaarlijk,

te duur of onrealistisch is.

Visual effects worden steeds meer en meer

gecreëerd met CGI (=computer generated

imagery), ook digital effects genoemd, omdat dit

toegankelijker en budget vriendelijker wordt.

Er zijn natuurlijk nog andere categorieën binnen

de VFX naast de digital effects. Visual Effects

kunnen enorm veel omvatten:

→

Wat het merendeel van de mensen ook nog steeds

verwart, is het verschil tussen special effects en

visual effects. Tot op een zekere hoogte kunnen we

ze makkelijk van elkaar onderscheiden maar ze ver-

mengen zich ook vaak met elkaar. VFX is de term die

men gebruikt wanneer beelden gecreëerd worden die

niet tijdens de live-action shoot kunnen opgenomen

worden. Ze worden achteraf op de film geplaatst in

postproductie. Special Effects gebeuren tijdens de

live-action shoot, ze worden dan ook vaak “Practical

Effects” genoemd.

Voorbeelden van Special Effects zijn explosies,

artificiële regen, vuur, auto accidenten, ‘motion rigs’

dit is een soort installatie om boten of auto’s te laten

schokken. Het punt waarop Special Effects en Visu-

al Effects samenkomen is dat als er bv. een explosie

plaatsvindt, dat deze verder digitaal bewerkt wordt

om de omgeving er nog drastischer beschadigd te

laten uitzien of de explosie nog groter te laten lijken...

De explosie zelf dan is het special effect en de

verdere digitale bewerking is het visual effect.

Elke D’haese → VFX in België?! Elke D’haese → VFX in België?!

Een persoon die in het begin van mijn onderzoek

toch wel even mijn ogen opentrok, was freelance

digital compositor Jos De Boevere.

Een zeer interessant gesprek over wat er allemaal

reilt en zeilt in België. Ik kan ons gesprek als een

soort inleiding bekijken van VFX. Ik begreep meer

het geheel rond VFX en wat het allemaal omvat.

Hij was een inspiratiebron voor dit artikel. Als je

Jos hoort vertellen begrijp je dat hij enorm van

zijn vak houdt. Jos is in het vak gerold door zelf-

studie, in zijn beginjaren assisteerde hij bij project-

en van filmstudenten om ervaring en kennis op te

doen.

Een digital of visual compositor krijgt verschil-

lende beelden van verschillende bronnen en ‘last’

deze samen tot één beeld. Het doel is dat de

vermenging van deze beelden - dit kan een combi-

natie van 2 tot oneindig veel beelden zijn -

zodanig correct moet zijn zodat het lijkt alsof ze

reeds samen hoorden of op hetzelfde moment

met dezelfde camera werden opgenomen.

compositors werken in de film en tv industrie,

velen van hen werken voor VFX studio’s. Een sim-

pel voorbeeld van compositing is het vervangen

van een greenkey door een achtergrond in een

scène. Hun werk omvat natuurlijk veel meer en

is zeer complex. Als men een goede compositor

heeft kan bvb. een film op verschillende plaatsen

opgenomen worden maar toch een geheel lijken

doordat de compositor alle scènes dezelfde

‘look’ geeft. In de Vlaamse films is het vooral veel

opkuiswerk van een perche of schaduw die per

ongeluk in beeld komt, artificiële regen toevoegen

of van een sombere dag een zomerse dag maken,

het kan allemaal. Jammer dat we dit laatste niet in

het echte leven kunnen toepassen.

jOS dE BOEVERE

GEBOREN: 5 januari 1982

OpLEIdING: Zelfstudie, SAE Rotterdam

BEROEp: Compositor

pROjEctEN: The Broken Circle Breakdown, Offline,

Kid, Brasserie Romantiek, Clan,...

Zijn interesse in CG (Computer Graphics) startte

rond 2011. Hij had via een vriend het demopakket

van Maya 2.0 te pakken gekregen. Hij was begon-

nen met alles op zichzelf te leren maar dat ging

moeizaam door een tekort aan leermateriaal in die

tijd. In 2004 kwamen er in Amsterdam en Rotter-

dam de eerste betaalbare opleidingen. Jos was

daaropvolgend vertrokken naar Rotterdam. Tijdens

die opleiding kwam hij voor het eerst in contact

met compositing. Zijn eerste “echte” job was in het

SMAK. In zijn vrije tijd bleef hij werken om zijn 3D

skills te verbeteren. Na enkele 3D opdrachten, heeft

hij zijn contract beëindigd bij het SMAK en zijn

kans gewaagd als freelancer. Na vast werk bij het

vroegere productiehuis Unscene en andere project-

en steeg de interesse voor compositing. Jos besloot

om terug aan de slag te gaan als freelancer maar

nu volledig gefocust op compositing. De eerste

opdrachten dat hij kreeg waren reclame opdracht-

en. Zijn ambitie lag echter niet bij reclame maar bij

film. In 2010 kreeg hij bij Grid VFX in Gent de eerste

kans om mee te werken aan een langspeelfilm. Dit

brengt ons naar vandaag: waar Jos momenteel aan

zijn 20ste langspeelfilm aan het werken is.

Op mijn stageplaats Moxy’ heb ik het werk van

compositors/motion designers Ben Dekeyser en

Stijn Van Assche ook van dichtbij kunnen

volgen. Moxy is een postproductie studio in

Brussel. Moxy houdt zich vooral bezig met het

afwerken van reclame’s; grafiek, retouches (merk-

logo’s wegwerken, elementen die niet aanwezig

mogen zijn op het beeld...). Een ander voorbeeld

van compositing is het ontwerp van bv. een

applicatie invoegen in een Ipad die voorkomt in

de commercial. Deze kleinere, niet te onderschat-

ten, compositing werken behoren ook tot VFX.

Het moet niet steeds een “wauw”-gevoel hebben

om VFX te zijn, om nog maar even een cliché uit

de wereld te helpen. (zie voorbeeld vorige pagina)

StEFaaN GRYSONGEBOREN: 24 december 1973

OpLEIdING: Handel, Sierkunst, Narafi

BEROEp: Zaakvoerder Moxy, Postproducer en

online editor

Stefaan heeft de passie voor video te pakken

gekregen in het secundair waar hij voor de

eerste keer in contact kwam met een camera.

Dit is beslissend geweest voor zijn verdere

studies aan Narafi. Na zijn studies is hij gestart

met werken als monteur bij regionale tv en

daarna bij ACE. Vijf jaar geleden maakte hij de

beslissing om zelfstandig te worden en richtte

Moxy op. Zijn job is zeer gevarieerd met

telkens ander uitdagingen.

de arbeidsmarkt in België, is sinds de crisis veranderd.

Voor de crisis waren er veel mensen vast in dienst, nu

werken bedrijven liever met freelancers. Volgens de

cijfers van het VAF heeft 50 procent van de studio’s

in Vlaanderen geen enkele vaste werknemer in dienst.

Bijna 20 procent heeft er slechts één. Een tweetal

studio’s heeft er 2 à 3. Drie bedrijven of iets meer dan

10 procent hebben er 4 tot 6, eenzelfde aantal heeft

er 7 tot 15. Het terrein van deze bedrijven varieert van

2D over 3D animatie naar stopmotion studio’s, pro-

ductie van kortfilms en langspeelfilms (animatie maar

ook fictie en documentaire), animatie toepassingen en

VFX voor televisie en reclame.

In Vlaanderen werken meer dan 2 op 3 bedrijven

binnen het terrein aan langspeelfilms. Iets minder dan

15 % vervaardigt internet animatie. Slechts enkele bed-

rijven houden zich bezig met het maken van animatie

voor games. In België zijn er ook al enkele grotere

game studio’s. Eén van deze studio’s is Larian studios.

Zij hebben al internationale game releases die men

ook in de winkelrekken kan terugvinden. Een andere

grote speler is Neopica, zij werken mee aan aan games

voor Wii, NintendoDS, Playstation, PC en XBOX. Er

worden levels of enkele personages aan hun uit-

besteed. Het merendeel van de bedrijven combineren

de verschillende formats (langspeelfilm, kortfilm, tele-

visieserie, reclame, internet animatie, games).

Een grote speler in België op het vlak van VFX is Grid.

Tijdens mijn onderzoek heb ik Jan Ebo ontmoet, de

studio manager van Grid. Grid is een postproductie

studio in Gentbrugge met verschillende services zoals

3D, VFX, animatie, color grading, compositing en set

supervisie. Ze werken mee aan grote internationale

projecten; bvb. animatiefilms. Er worden dan delen of

characters uitbesteed aan hun. Grid werkt samen met

andere studio’s zowel in België als in het buitenland.

Een voorbeeld van een samenwerking:

→ er wordt een idee bedacht voor

een animatiefilm in Frankrijk

→ de animatie wordt geproduceerd in China

door de lage loonkosten

→ Alle 3D en compositing werk gebeurt bij Grid

doordat er in België 85% van de kosten door de

staat terugbetaald kan worden.

(Tax Shelter systeem, zie verder).

jaN EBOGEBOREN: 5 november 1970

OpLEIdING: Rechten, Universiteit Antwerpen

BEROEp: Studio Manger bij Grid

Jan Ebo heeft rechten gestudeerd en is het

voorbeeld van een persoon die in het vak is

gerold. Door zijn vader kwam hij in contact

met cinema. Zijn eerste job in de sector was

een studentenjob in een 3D bedrijf. Jan heeft

zeer veel boeken gekocht en veel geleerd

uit zelfstudie. In 1997 is hij bij Grid terecht

gekomen waar hij mocht blijven werken. Jan

Ebo wou oorspronkelijk 3D artist worden

maar is overgestapt naar compositor. In

2000 had hij zijn eerste zware jobs als VFX

supervisor.

In 2006 is Jan Ebo studio manager geworden.

Het is belangrijk om een goede kennis te

hebben van het technische en creatieve

aspect van VFX. Een goede balans van de

twee is een must. Hij vindt zijn job als studio

manager enorm boeiend omdat hij telkens

tientallen verschillende uitdagingen heeft.

Het Vlaams Audiovisueel Fonds vzw, kortweg VAF,

is de opvolger van het Fonds Film in Vlaanderen.

Het VAF heeft 4 concrete taken: het toekennen

van financiële steun aan en het begeleiden van

audio-visuele creaties. Het verlenen van beurzen,

het ondersteunen van opleidingsinitiatieven en het

steunen of inrichten van ateliers. Het voeren van

promotie voor de Vlaamse audiovisuele creatie-

sector. Het uitvoeren of uitbesteden van studies

over het audiovisuele werkterrein.

De software die voornamelijk gebruikt word in de

VFX industrie is;

→ Tracking: Syntheyes, Boujou, PF Track.

→ 3D: 3DS max, Maya, Lightwave.

Ter uitbreiding van de effecten worden bij deze

programma’s een hele reeks extra plugins

gebruikt zoals: Krakatoa - particle effecten (rook en

gas); fumeFX (vuur) en realflow (vloeistoffen).

→ compositing: Nuke, Flame en Fusion. Deze

programma’s zijn node-based; dit in tegenstelling

met After Effects dat layer-based is.

Afhankelijk of er in een studio met PC of Mac

gewerkt wordt, zal de workflow veranderen qua

programma’s.

Elke D’haese → VFX in België?!Elke D’haese → VFX in België?!

Elke D’haese → VFX in België?!Elke D’haese → VFX in België?!

5. Als laatste stap is er de ‘colour grading’ dit

betekent dat shots dezelfde kleurtemperatuur

toegekend krijgen om de sfeer te bepalen.

VOORBEELd VFX pROcES

1. Het proces van VFX in een video/

film begint al voor de opnames. Het VFX

team doet onderzoek, maakt storyboards,

“previz” (animatic) van de shots. Het

voorbereiden van greenscreens, rigs en

andere props gebeuren ook in deze fase.

2 . Tijdens de opnames is er een VFX

supervisor aanwezig die erop toeziet dat

alles gebeurt opdat er later makkelijk VFX

kan toegevoegd worden vb. het plaatsen

van greenkeys, bepaald cameragebruik,

standpunten, rekening houden met de

belichting etc. Een goede VFX supervisor

moet alle technische aspecten (camera

instelllingen, licht,..) bijhouden opdat later

in het postproductie proces, als er een

scène digitaal bewerkt moet worden, men

dezelfde camera, licht,... kan digitaal

reproduceren.

3. Na het monteren begint het grootste

werk voor het VFX team. Alles wordt

gebriefd wat er nog aangepast/gepro-

duceerd moet worden van omgevingen,

personages, voertuigen... Men gaat door

alle stappen: modeling, texturing/shading,

rigging, animeren, belichten en renderen.

De informatie die de VFX supervisor heeft

genoteerd tijdens de set (camerahoek,

lens, HDRI...)

4. In de volgende fase gaat alles naar de

compositors die alles perfect in de

‘footage’ verwerken.

tegenwoordig is er niet enkel in films VFX te

vinden. We moeten wel in het achterhoofd houden

dat VFX er gekomen/ontwikkeld zijn door en voor de

film. Pas later werden VFX op andere beelden toege-

past. Een voorbeeld hiervan zijn games. CGI (= com-

puter generated imaginary) zijn beelden die volledig

digitaal gecreëerd zijn door een 3D software. Men kan

volledige personages en werelden in 3D creëren met

deze digitale animatie techniek. De video’s vooraf-

gaand aan een spel zijn van hoge kwaliteit en uiterst

realistisch.

Vorig jaar is er een organisatie opgericht met name

‘FLEGA- Flemish Games Association’ door game de-

veloppers in Vlaanderen en howest. Deze associatie

vormt een uithangbord voor de gehele Vlaamse gam-

ing industrie en iedereen die bezig is met games kan

zich lid maken. Ik heb gesproken met een onafhanke-

lijk consultant/expert in games David Verbruggen. Hij

is al meer dan 15 jaar actief in de videogame industrie.

Hij brengt de verschillende partijen in de industrie in

contact met elkaar. (gamestification: game technieken

in marketing doeleinden, netwerken.) David vertelde

me dat er meer en meer kleine bedrijven en studio’s in

de sector bijkomen. De reden hiervan is dat de mid-

delen om games te ontwikkelen toegankelijker zijn

geworden.

Wat veel mensen niet weten is dat we hier in België

een prachtige 3D scanner hebben die hier ontwikkeld

is. Deze wordt gebruikt voor internationale films en

videogames. Het is een soort “tent” waar een acteur/

actrice/persoon in stapt waarop een 3D scan wordt

gemaakt. Men kan dan het personage direct als een 3D

object inladen in 3D software. Deze scanner is verder

ontwikkeld door de R&D company 3DDynamics in

Antwerpen. Hun 3D scan producten worden verdeeld

over de hele wereld (Australië, China, Japan, Korea,

Italië, Mexico, Taïwain, Griekenland...)

Een van de redenen waarom België de laatste jaren

aantrekkelijk is geworden om films te komen draaien

of postproductie hier te laten gebeuren is

de Tax Shelter.

De Tax Shelter is een fiscale maatregel die ertoe moet

bijdragen het investeringsklimaat in de Belgische

audiovisuele sector te verbeteren en te stimuleren.

Kort samengevat: investeerders kunnen sinds januari

2003 genieten van een belastingsvrijstelling van

150% voor het bedrag dat door hen werd besteed

aan in aanmerking komend werk. Dit bedrag kan

gedeeltelijk bestaan uit leningen.

Aan deze belastings vrijstelling zijn evenwel

een aantal voorwaarden verbonden o.m.:

→ de financiering moet bestemd zijn voor

audiovisuele producties waarbij een Bel-

gisch productiehuis is betrokken;

→ de investering mag niet meer dan 50% zijn

van de totale productiekost;

→ productie- en exploitatie-uitgaven in

België voor een bedrag van minstens 150%

van het tax shelter risicokapitaal (binnen de

18 maanden na het afsluiten van de raamov-

ereenkomst en door het Belgisch produc-

tiehuis). In de raamovereenkomst dienen

een aantal bij wet verplichte bepalingen te

worden opgenomen;

→ verplichte attestering door de betrokken

Gemeenschap.

In de toekomst zullen studio’s toch voor 2 keuzes

staan om te kunnen blijven overleven:

1. zich uitbreiden tot een enorm gevarieerd

servicepakket dat alles in dezelfde studio kan

gebeuren van begin tot het einde van het

proces. Een ‘One stop shop’: een totaalpakket.

2. zich specialiseren in één enkel iets, een

nichebedrijf worden voor een nichemarkt.

EXtRa: INtERVIEW SOkRatIS paRSaNOS

Sokratis is een vfx artist dat momenteel in België aan het werk is. Hij is van Griekse afkomst en werkt hier om dichter bij zijn familie en vrienden te zijn, oorspronkelijk werkte hij in Los Angeles.

1. Are you still working at Grid?Yes, and looking at the projects, I will be there most likely until October 2014.

2. How did you find Grid or how did Grid find you?As most of the jobs in our industry: from some post in a VFX job sites. In this occation, it was totally random. I went for vacation in Greece and 6 days before my flight in LA, they flew me to Belgium for an interview all went well and I decided to stay in Europe.

3. What’s your favorite movie with VFX?I don’t really like movies that are based on effects but I am always impressed with old school special effects and the techniques they used to make look real. Good examples are Aliens 1 and 2 or Independents day using robotics and cloud tank techniques.With CG effects I would say Fight Club, believe it or not it’s full of effects for example the sex scene with all those weird camera movements and cool blurs.

4. I’ve read that commercials with VFX are more successful than commercials without VFX. Do you agree?A commercial is succesful if people talk about it after they watch it.The reasons for talking about it can be many some are: grammar mistakes, really extreme vocabulary or situations, nice landscapes and photog-raphy, having some really popular idol like a football(soccer) player or a singer. VFX are always needed for creating the pack shots or adding some letters. Sometimes VFX is also needed for cleaning up the video from some things like a bus passing behind or changing the landscape from skyscrapers to mountains. Finally to answer your question: I have to say I disagree.

5. How did you decide to work in VFX? Did you have a source of inspiration? I was impressed when I was a little kid, how movies give the impression of things that are not there not only that, but also that those things exist and are real. Its really hard to make something that the human brain will perceive it as real. Playing with my computer and loving math were the reasons that my hobby turned in my job. My source of insipiration would be; ‘all the behind the scenes’ that I’ve watched over the years and I wanted to make those things too.

6. Can you give a brief summary of your vfx work you already did? Are you working now on a project? I’ve started creating effects for a 12 episode documentary called “From Aristotle to Hawking” then moved into commercials for tv and then video clips and effects for movies. At the moment I am working on some tv series for kids and we are starting a nice feature movie called “Ooops Noa is Gone” which is full of water effects.

7. Did you work together with some really big vfx studios? Which one? The biggest studio I’ve been is Rhythm & Hues. I’m sure you’ve heard about. It has won the Oscar for effects this year. Our supervisor wanted to complain about the industry and they simply cut him and started to play music. The movies I worked on in this studio: ”The Big Miracle”, “Alvin & the Chipmunks Chipwreck” and “Life Of Pi”

8. What’s your job function in VFX? Which software do you use? I started as a generalist, that means doing everything alone from modeling to rendering. My speciality is water effects, fire explosions etc. Nowadays I’m CG supervisor, Effect Supervisor or some otherleading position. My main tools are Maya and Houdini for doing 3D ,Nuke for compositing and Photoshop for some simple stuff. But learning some scripting or programing language like MEL or Python is super essential for what I do.

Elke D’haese → VFX in België?! Elke D’haese → VFX in België?!

Er verhuizen nu al meer en meer film studio’s

en afdelingen naar België omwille van deze tax

shelter omdat die kosten besparend zijn wanneer

er iets geproduceerd wordt.

Er wordt nu in de VFX postproductie met 80%

buitenlandse werknemers gewerkt omdat er in

Vlaanderen een tekort zijn aan goede VFX artists.

Dus een job in de VFX zal er zeker zijn in de toe-

komst als je goed bent.

Als je VFX artist wilt worden (al dan niet in België)

is het belangrijk om zeer gemotiveerd te zijn en

goede communicatie skills te hebben.

Verantwoordelijkheid kunnen opnemen is ook

enorm belangrijk. Veel geduld, omgaan met veel

stress en zin hebben om levenslang bij te leren

hoort er ook bij. Je moet zowel creatief als

technisch ingesteld zijn, een goed evenwicht vin-

den tussen deze twee is uiterst moeilijk want het

is ‘gevaarlijk’ om je creativiteit te laten

beïnvloeden door je technische vaardigheden. Je

moet best eerst een creatief idee bedenken en

in het achterhoofd het technische houden en dit

niet direct mee een rol laten spelen.

Het beste om aan de slag te geraken in de sector

is via stages opdat je veel ervaring in het werkveld

kan opdoen en netwerken met de mensen ron-

dom je. In België kan je als student ook via het

VAF (= Vlaams Audiovisueel Fonds) je eindwerk

insturen - als dit te maken heeft met 3D of VFX

- er is dan een selectie van grote studio’s (Crea-

con, Beast Animation, Grid...) in België die je werk

beoordelen en de besten krijgen dan een betaalde

stage aangeboden bij één van deze studio’s.

De industrie wordt steeds toegankelijker doordat

hardware en software betaalbaarder is. Dit merken

we door een stijging van het aantal studio’s die zich

bezighouden met postproductie/VFX. .

Veel VFX verplaatst zich nu ook buiten Amerika wat

voor een ‘boom’ in de rest van de wereld zorgt. Ook

al gaat het goed met de sector in België.

ENkELE INtERESSaNtE LINkS Om dE VFX INduStRIE Op tE VOLGEN:

→ CG Persia; cgpersia.com blog met posts over nieuwe software, plugins, tutorials, inspiratie

→ FX Guide; fxguide.com Het laatste nieuws uit de VFX industrie, video’s, artikels, interviews.

→ Ventilate.ca; blog van CG, behind the scenes, cinematog-raphy, VFX; veel afbeeldingen en video’s om te bekijken.

→ Motionographer; motionographer.com verzameling van tutorials, events, communities en inspiratie

→ themill.com; grote studio gevestigd in Londen, New York, LA en Chicago.

9. What do you think of VFX in Belgium?I don’t think much to be honest. France or Germany have more high end projects.Don’t forget I am here to be closer to my family.

10. Have you already met some good Belgian VFX artists?Yes! Thank God! Good artists are everywhere all you need is a person with a good eye and the love for the technical knowledge.

11. How did you learn VFX? By yourself, school, other?I was playing with my PC since I was 12, I did a Bachelor for Multimedia Design but thats more for my parents to be happy! If you really want to be good at this you need to spend a lot of time studying and developing your own workflow and ideas. Of course having a mathematical side is always helpful to what I am doing.

12. Are there any trends in the industry? Some things that everyone wants to have in his film?Well the trend is to have something that looks cool and realistic to the human eye. That doesn’t mean that it’s actually like that in real life. For example back in the 60s they where using some techniques to create explosions on cars or buildings, “pyrotechnics” a real explosion would look like something totally different but people have been used to see that kind of explosions in movies and if I dont make that they will think it’s fake.

13. What do you think of the future of VFX?Computers become faster that means that we will have real time simulations of billions of water particles which will allow us to make even more realistic effects. I personally think that they are trying to replace actors with 3D models because its easier to make them do what they want (the directors).

A really bad thing that its happening at the moment is that they send lots of work into China and India because its cheaper to have 500 people there .This is destroying the industry because they steal the ideas that people had after years of experience, hard work and lots of reading. So maybe the future is that the VFX industry will move from LA to India which is sad.

14. What do you think of the future of Belgium & VFX?I don’t know; people here get money from the government just to make more money, nobody has any good ideas anymore about a cool (short)movie. People think its “cool” to work on VFX and they just go to a school thinking that that’s all they need to be good. So my conclusion: people don’t do this because they love it or because they are good at it they simply do it because they think its the future or they just see it as a job 9 to 6.

Het ziet er naar uit dat het effect van het Tax Shelter systeem niet altijd positief is vanuit de ogen van een buitelandse VFX artist (zie laatste vraag). Hopelijk zal dit in de toekomst verbeteren.

Elke D’haese → VFX in België?! Elke D’haese → VFX in België?!

BRONNEN

FumeFX (n.d.). Verkregen op 11 april, 2013, van http://www.afterworks.com/FumeFX/Overview.asp

Greatest visual and special effects (F/X) - Milestones in Film. (n.d.). Verkregen op 21 oktober, 2012, via http://www.filmsite.org/visualeffects23.html

Hyung Ryu, J. (2007). Reality & Effect: A Cultural History of Visual Effects. Verkregen op 10 november, 2012, via Georgia State University, digital archive: http://digitalarchive.gsu.edu/cgi

Krakatoa (n.d.). Verkregen op 11 april, 2013, van http://www.thinkboxsoftware.com/krakatoa

LightRay FX (2008, januari 11). The process of VFX in film. Verkregen op 28 maart, 2013, via http://vfxforfilm.wordpress.com/2013/01/08/vfx-process/

Meers, P. (2005). De animatiefilmsector in Vlaanderen: Traditie en vernieuwing onder de loep. Onderzoek naar de Vlaamse Animatiefilmsector in opdracht van het Vlaams Audiovisueel Fonds. Verkregen op 22 janu-ari, 2013, via Universiteit Antwerpen, VAF website:http://www.vaf.be/fileadmin/media/VAF/upload_pdf/Animatiefilmsector_in_Vlaanderen_-_traditie_en_vernieuwing.pdf

Okun, J. A., & Zwerman, S. (2010). The VES handbook of visual effects industry standard VFX practices and procedures. Amsterdam: Focal Press.

Realflow (n.d.). Verkregen op 11 april, 2013, van http://www.realflow.com/

Slick, J. Visual Effects. (n.d.). Verkregen op 10 november, 2012, van http://3d.about.com/od/Glossary-V/g/Visual-Effects.htm

Stephan (2012, May 9). Special Effects vs. Visual Effects. Verkregen op 3 oktober, 2012, via http://show-watcher.com/special-effects-vs-visual-effects/

Visual Effects. (z.j.). Verkregen op 26 september 2012, http://en.wikipedia.org/wiki/Visual_effects

What does a digital compositor do? (n.d.). Verkregen op 24 maart, 2013, van http://www.wisegeekedu.com/what-does-a-digital-compositor-do.htm

Wright, S. (2008). Compositing visual effects: essentials for the aspiring artist. Amsterdam: Elsevier/Focal Press.

Interview David VerbruggenInterview Jos de BoevereInterview Jan EboInterview Stefaan GrysonInterview Ben DekeyserInterview Sokratis Parsanos