Impact en interventies bij agressie door verwarde personen

1Expertisecentrum Veiligheid

Impact en interventies bij agressie door verwarde personen: het belang van veerkracht

Bas Vogelvanglector reclassering en veiligheidsbeleid

InBeeld | 'Omgaan met verwarde personen‘ | 15 juni 2015

Expertisecentrum Veilige Publieke Taak | VPT-regio Oost-Brabant | Avans Hogeschool


Opbouw

• Impact

– Voor, tijdens en na agressie

• Richtlijnen

• Van reactie naar proactie

– Veerkracht

– Model

– Interventiepunten


Kader: kritische beroepen

• Critical profession: Een beroep met een hoogrisico van blootstelling aan traumatischegebeurtenissen of materiaal dat, onder bepaaldeomstandigheden, een kritische impact kanhebben op het psychisch welbevinden.

• Paton en Violanti, 1996

• Bijvoorbeeld: agressief gedrag van eenverward persoon.


Richting agressie: crisis

Shock crisis Uitput t ingscrisis

Een plotselinge en dramatische

verandering in gedrag, gevoel,

denken en lichamelijke reacties (bv.

hyperventilatie).

Gedrag: Agitat ie, verwardheid, labiliteit , angst .

Een geleidelijke afname van het

functioneren.

Gedrag: Terugt rekken, onverschilligheid, afvlakken van gevoelens, vermoeidheid, tot

niets meer komen, of j uist : een uitbarst ing

na ‘de druppel’.

• “Een crisis is een ernstige verstoring van het alledaagse functioneren. Door de ontregeling die plaatsvindt, schieten de gebruikelijke oplossingsstrategieën tekort.”

– De Baat, Foolen & Udo (2013)

• “Bij een crisis is er sprake van een ingrijpende verstoring van het evenwicht tussen draagkracht (belastbaarheid) en draaglast (belasting) van een cliëntsysteem, waarin bestaande probleemoplossende mechanismen van het individu en het sociaal netwerk ontoereikend zijn of falen”

– Hoekert, Lommerse en Beunderman (2000)


Richting agressie: escalatie

• Oplopende spanning met onzekerheid als basis

–Spanning loopt op in bestaand professioneel contact

–Professional stuit op hoge spanning in ad hoc ontmoeting

• Verwarde personen: psychiatrische symptomen versterken eenzijdig het escalatieproces


Ad hoc contact

Bestaand contact


Mentale functies in conflictnaar Glasl, 2015

• Woorden

• Daden

• Non-verbale boodschappen

• Subjectief

• Objectief

• Gedachten

• Gevoelens

• Wil

• Zien

• Horen

• Voelen

• Ruiken

• Proeven

PerceptiesMentale

Processen

GedragEffecten

VERTEKEND

VERTEKEND

BENADEELD

GECORRUMPEERD

VERARMD

GEPOLARISEERD

DEMONISEREND


Tijdens agressie

• Amygdala ‘versus’ cortex (bottom-up).

• Stress: gijzeling

– Noradrenaline en corticosteroïden

– Vluchten, vechten of bevriezen

– Blokkade invloed cortex

– Nog meer stress

• Herstel:

– Top down door anticipatie

– Met steun: structuur, veiligheid, dagritme, ademhaling


Na het incident

• Normale signalen

• Het gaat verkeerd: psychotrauma


Normale reacties

Cooling Down

• verhoogde waakzaamheid– je neemt scherp waar, maar mist veel eromheen

• schrikachtigheid

• trillen, zweten

• schuldgevoel

• slecht slapen, nachtmerries.

• alsof je in een film speelt en er niet echt bij bent

• sterk inprenting in het geheugen door hormonale reacties

Nodig: 4-6 weken watchful waiting

• je collega is geselecteerd en getraind

• focus niet te sterk op emoties


Watchful waiting


Terugblik na agressie

• Onbegrip begrip

• Onmacht macht

• Onrust rust

• Onrecht recht


Na agressie

Khonraad 2010


Psychotrauma

• verontrustende herinneringen of dromen over de gebeurtenis– overstuur raken

• slaapproblemen

• prikkelbaarheid of agressieregulatieproblemen (kort lontje)– op scherp staan als het niet hoeft

• vermijdingsgedrag, verzuim– omweg maken

• stemmingsverandering, sombere stemming

• concentratieproblemen

• toegenomen alcohol- of drugsgebruik

• functioneringsproblemen (werk en privé)

• schuld en schaamte

Collega’s, leidinggevenden, partner:

• signalen herkennen (psychoeducatie en voorlichting) / 4-6 weken

• therapie, bv Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)


Richtlijnen

• De-escalatie Glasl

• Crisisinterventie

• Eigen richtlijnen P&O

– Veiligheid

– Incidenten

– Verzuim, rehabilitatie

• Multidisciplinaire richtlijn: vroegtijdige psychosociale, interventies na rampen, terrorisme en andere schokkende gebeurtenissen

– Impact & Trimbos-instituut 2007.


Richtlijnen zijn essentieel

• Een medewerker van een penitentiaire inrichting wordt tijdens een vervoer korte tijd door een gedetineerde gegijzeld, en op het platteland vrijgelaten. Hij belt mobiel de inrichting op en zegt zelf terug te zullen lopen. Wanneer hem na afloop wordt gevraagd wat hij het ergste vond van deze gebeurtenis, zegt hij dat dit niet de gijzeling zelf was, maar het feit dat zijn leidinggevende, toen hij aankwam bij de inrichting, al naar huis was gegaan omdat het al na vijven was. Wat hem het meest bij is gebleven is dat hij daarna alleen in de regen naar huis liep omdat de laatste bus al was vertrokken.


Van reactie naar proactievan ziektebeeld naar een gezonde blik

• Zorgen voor mensen in kritische beroepen betekent werkenom ervoor te zorgen dat eventuele schade slechts tijdelijkis, en dat ze zullen slagen in hun strijd om hun psychischeintegriteit te herstellen

– Lazarus, 1999

• Pathogeen perspectief / ziektebeeld = reactie– Psychopathologie (stress) Welbevinden (geen stress)

• Salutogeen perspectief / gezonde blik = proactie– Stress kan positief en negatief tegelijk zijn

– Hoe blijven mensen gezond tijdens onvermijdelijke stress?

– Verschillen tussen gezondheid en ziekte hangen vooral samen met de ‘kijk op het leven’ van de persoon, en niet met het vermijden van stress.

+ 18

+ York Resilience Workshop | Amsterdam 13-14 April 2015


Top 3 goede en slechte dag

• Vraag uw buurman/vrouw

+ 26


+ 27


+ 28


+ 29



Good day at work

Good day at work Total I ndiv. Team Org. Client

Positive contact with colleagues 126 X

Successful/effective contact with clients 73 X

A manageable amount of work 70 X

Openness of the client 29 X

Completed work 28 X

Good working conditions 26 X

Autonomy when scheduling work 23 X

Had a good night’s sleep 19 X

Being satisfied with your job 16 X

Good mood 15 X

Support from management 13 X

Positive feedback 11 X

New experiences at work 8 X

Experiencing personal growth 8 X

Equipment/computer program works properly 7 X

Total 488 98 128 160 102


… and a bad day

Bad day at work Total I ndiv. Team Org. Client

Problems of clients 66 X

High workload/many tasks 63 X

Negative contact with colleagues 55 X

Unexpected/disruptive events 34 X

Frustration with procedures within the organisation 34 X

Client who refuses to open up/acknowledge behaviour 30 X

Equipment/computer does not work (properly) 23 X

Style of management 22 X

Tiredness 19 X

Working conditions 18 X

Too many meetings 17 X

Aggressive client 14 X

General feeling of stress 13 X

Contact with other organisations 11 X

Total 480 68 62 234 116


Veerkracht = salutogeen

• “Veerkracht is de competentie van zowel organisaties als medewerkers om gebruik te maken individuele, collectieve en institutionele bronnen (krachten) om te reageren op, zich aan te passen aan, en zich verder te ontwikkelen op basis van eisen, uitdagingen en veranderingen tijdens en na kritische incidenten, noodgevallen en rampen.

• Zij doen dat op een manier die deze uitdagendegebeurtenissen coherent, beheersbaar en zinvol maakt.” – (Paton, 2008, 2011, Antonovsky 2009).


…proactie volgens Bruce Leemartial arts meester en Hollywood filmster

Hopen dat het leven je goed zal

behandelen, alleen maar omdat

je een goed mens bent,

is hetzelfde als hopen dat een tijger je

niet zal aanvallen omdat je een

vegetariër bent.


Veerkracht / Empowerment

veerkracht maakt stressvolle gebeurtenissen …

• … coherent, begrijpelijk

– en voorkomt stagnatie in 'wat ...'?

• … beheersbaar, mogelijk

– in plaats van vastzitten in 'hoe ...'?

• … zinvol, een hoger doel dienend

– in plaats van de vraag 'waarom ...?'


Hoe komen we bij veerkracht?het Stress Shield Model

VEERKRACHT


Het versterken van veerkrachtzorgplicht voor de organisatie

StatischeFactoren

Stabiele Factoren

KritischBeroep

DynamischeFactoren

PositivePsychologische

Uitkomst

NegatievePsychologische

Uitkomst

Interventiepunt 4

Interventiepunt 3Interventiepunt 1

Interventiepunt 2


Interventiepunt 1: voorbereiding

• Selectie– Rekening houdend met stabiele en statische factoren

– Kwaliteiten en competenties voor een bepaalde rol

– Gerichte psychometrie

– Kwalitatieve elementen (waardegestuurd interviewen)

• Opleiding– Vaardigheden voor psychologisch zelf-onderhoud

– Competenties voor de taak/rol• Psychische problemen

• Agressie

– Verhoog de psychologische weerbaarheid met simulatie


Interventiepunt 2: Collega’s

• Sterk gewaardeerd, maar– Weinig relatie met preventie

– Zeer sterke steun in GGZ-achtige setting kan averechts werken

– Steun zonder goede bedrijfscultuur doet weinig

• Sterk persoonsgebonden:– Co-therapeuten – focus verleggen bespreken van sessies

– Specialist - het delen van specialistische kennis

– Managers – Versoepelen van processen, publiekelijk steunen van het programma / werk

– Senior managers - Bijwonen van vergaderingen en relevanteopleidingen

– Administratieve ondersteuning – voorkomt uitputting en desoriëntatie (Garland, 2004)


• Biedt ‘derde persoon perspectief’

• Helpt sterke en zwakke punten identificeren

• Helpt bij het verwerven van inzicht

• Identificeert kwesties met echt persoonlijkeimpact

• Leidt tot (leren) verantwoorden van je handelen

• Goede ruimte voor ethische problemen

• Helpt spanningen oplossen

Interventiepunt 2: Supervisie/coaching


• Zeer moeilijk te voorspellen of te verklaren

• Medewerkers die een traumatische gebeurtenismeemaken rapporteren significant meer onvredemet de organisatie (Clarke, 2004)

• Interventies:– Training voor verhoogd bewustzijn van emotionele en

psychologische processen van aanpassing

– Structureren van de verwachtingen ten aanzien van de aard en waarschijnlijke effectiviteit van het werk

– Doornemen van werk gerelateerd materiaal om zeker te zijndat het zo eenduidig en begrijpelijk mogelijk is

Interventiepunt 3: Dynamische factoren


• Counselling of Debriefing

– Goede reputatie

– Effectief bij depressie en angst

– Als enige interventie te laat: ambulance aan de onderkant van de klif

– Geen bewijs dat counseling preventief werkt

– Meer counseling significant gecorreleerd met herkauwenen jezelf isoleren (Atkinson, 2005)

– Toename ernst en chroniciteit van de symptomen(Carlier, et al., 1998)

• ‘Post Event Recovery’ omgevingen

Interventiepunt 4: Negatieve psychologische uitkomst


William Shakespeare

• …. common chances common men could bear;

• that when the sea was calm, allboats alike showed mastership in floating…

– The tragedy of Corolianus, Act IV Scene 1 (1608)


Detachment: onthechten / afstand nemen

• Er is geen stressvolle gebeurtenis, alleen een stressvolle respons

–Stress is een keuze

–Stress is nooit OK

Wake UpControleer je aandacht

Neem afstand

Laat het gaan


Versterken van veerkracht

• Het managen van energie, en niet van tijd, is de sleutel tot hoge prestaties, gezondheid en geluk.

– Loehr & Schwartz, 2003


Aanbevelingen

• Zorg voor veiligheidsprocedures en verbeter zecontinue

• Breng in kaart hoeveel risico het personeel loopt op traumatisering

• Ontwikkel een procedure om van elke professional de krachten en zwakke kanten te identificeren

• Bied training aan in onthechting

• Stimuleer het op een gepaste wijze delen van prive-informatie tussen collega’s


Aanbevelingen

• Werk in de richting van empowered personeel

– Geef aandacht aan het bedrijfsklimaat, inclusief de fysieke werkomgeving

– Koester beroeptstrots

– Ontwikkel autonome, veerkrachtige teams, geleid door veerkrachtige rolmodellen

– Bied personeel afwisseling aan, autonomie, en help hen om hun eigen grenzen assertief aan te geven

Impact en interventies bij agressie door verwarde personen

Education

Transcript of Impact en interventies bij agressie door verwarde personen