Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit...

21
Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)

Transcript of Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit...

Page 1: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Proactief hanteren van agressie in

opvangvoorzieningen (PAvO)

Page 2: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Het instrument: PAvO

• Registratie en analyse van agressie-incidenten

• Terugkoppeling van de geregistreerde incidenten naar het team

• Aanpak naar aanleiding van uitkomsten

• individueel (met behulp van signaleringsplan)

• algemeen (afstemming team, leefklimaat, regels)

Page 3: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Achtergrond

• Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ – interactie diverse factoren

individu en omgeving

• Monitoren agressie-incident > inzicht in triggers en patronen >

handvatten voor voorkómen agressie / doorbreken escalatie

• Samen met cliënt en netwerk > herstelgericht, autonomie

• Gebaseerd op IPAM jeugdhulp in Jeugdhulp / Jeugd-GGZ

(Valenkamp, 2011). Resultaten volgens onderzoek:

• Afname inperkende maatregelen met 50%

• Medewerkers enthousiast: proactiever, alerter op ontstaan van

agressie

Page 4: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Ontwikkeling PAvO

• Verkennend onderzoek

• Keuze voor SOAS-R, aangepast aan setting opvangvoorzieningen

• Signaleringsplan toegespitst op setting opvangvoorzieningen

• Handleiding voor begeleiders

• Evaluatie en aanpassing instrument

Page 5: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Pilot locaties

Domus Plus Lunteren (2 teams), 24-uursvoorziening voor volwassen

zorgmijdende cliënten die sterk gedragsgestoord en licht verstandelijk

gehandicapt zijn.

Vast en Verder Groningen (1 team), 24-uursvoorziening voor (dreigend)

dak- en thuisloze jongeren van 16 tot 25 jaar met justitiële achtergrond.

Hier en Nu Groningen (1 team), dagopvang voor dak- en thuislozen en

mensen die in de prostitutie werken.

Page 6: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident
Page 7: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Werkwijze pilot PAvO

1. Introductie en instructie d.m.v. training

2. Medewerkers vullen na elk incident SOAS-R in

3. Aandachtfunctionaris verzamelt ingevulde formulieren

4. Formulieren worden verwerkt (na doorlooptijd ± 2,5 maand)

5. Uitkomsten worden in de vorm van grafieken en tabellen

teruggekoppeld naar team

6. Teambespreking over uitkomsten

7. Afspraken over vervolgstappen

8. Herhaling stap 2 t/m 5

9. Teambijeenkomst over uitkomsten + evaluatie aanpak

10. Afspraken over vervolgstappen

Page 8: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Uitkomsten pilots

• Totaal 173 incidenten geregistreerd met SOAS-R

• Pilot Groningen niet goed van de grond gekomen door onvoorziene

omstandigheden

Lunteren

• 0.83 incidenten per dag op beide groepen samen = 10.8 incidenten

per cliënt / cliëntplaats op jaarbasis

• 52% alleen verbale agressie, 48% ook fysieke agressie

• Beide groepen: 4 cliënten die de meeste incidenten veroorzaken

(ongeveer 70%)

Page 9: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Voorbeeld: dagen van de week

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag

n=126 Midden Grens

Page 10: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Voorbeeld: tijdstippen

0

2

4

6

8

10

12

14

5-7 7-9 9-11 11-13 13-15 15-17 17-19 19-21 21-23 23-1 1-3 3-5

n=116; 10 missende waarden Midden Grens

Page 11: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Voorbeeld: aanleiding

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Gedrag vanandere

deelnemer

Deelnemer wordtiets niet

toegestaan

Onenigheid overgeldzaken

Horen van slechtnieuws

Onverwachtesituaties

Onenigheid over(of misbruik van)

drank en/ofdrugs

Onenigheid overeten

Midden (n = 60) Grens (n = 66)n= 126 incidenten

Page 12: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Voorbeeld: maatregelen

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Page 13: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Voorbeeld tijdstippen individuele cliënt

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 0

Tijdstippen van de dag

Page 14: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Kwalitatieve uitkomsten voorbeeld

Meest genoemde aanleidingen:

• Alcohol- en middelenbezit en -gebruik.

• Beschikbaarheid van eten op bepaalde tijden.

• Toegang ontzeggen/terreinverbod.

• Douchen.

• Tv kijken in de groep op bepaalde tijden van de dag.

• Geld lenen tussen cliënten onderling.

• Beschikbaarheid begeleiders op bepaalde tijden.

• Omgangsvormen.

Page 15: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Individuele aanpak: signaleringsplan

Page 16: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Individuele aanpak voorbeelden

• Cliënt van tevoren bewindvoerder laten bellen om te checken of zijn

geld gestort is op de rekening.

• Consequent blijven aanspreken op gedrag.

• Eten op tijd weggooien zodat cliënt het niet meer ziet staan en er

dus niet naar kan vragen.

• Meer leenfietsen zodat de cliënt op de tijd dat hij weg moet een fiets

tot zijn beschikking heeft.

Page 17: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Algemene aanpak voorbeelden

• Als team op één lijn zitten.

• Beter (consequenter) regels handhaven.

• Duidelijkheid en structuur bieden, meer en vaker uitleg geven over

een bepaalde regel zodat cliënten weten wat van hen verwacht

wordt.

• Langer bij cliënt die gespannen is in de buurt blijven om oplopen

van emoties te (helpen) voorkomen.

Page 18: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Ervaringen teams

‘Leuk om de resultaten te zien. Je maakt het elke dag mee, en nu pas

zie je de frequentie’.

• Bruikbaar instrument, goed in te passen in dagelijkse werkwijze

• Invullen SOAS-R kost weinig tijd – uitkomsten leveren nieuwe

inzichten op en leiden tot zinvolle discussies in team

• Nadeel voor sommigen: lange doorlooptijd, soms is cliënt dan

alweer uitgestroomd.

Page 19: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Conclusies

• PAvO heeft meerwaarde

• PAvO levert concrete handvatten op om agressie te verminderen,

zowel op team-/locatieniveau als op cliëntniveau.

• Teams denken meer na en praten meer over agressie

• Begeleiders meer bewust van de factoren die agressie veroorzaken

Page 20: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Implementatie

• PAvO vooral geschikt voor locaties met veel agressie-incidenten

• Begeleiders moeten bereid zijn om van elk incident een SOAS-R

formulier in te vullen

• Aandacht en tijd nodig voor implementatie in team

• Systeem voor invoering en verwerking nodig

• Instelling zelf

• VanMontfoort (SPSS)

• Geautomatiseerd systeem

Page 21: Proactief hanteren van agressie in opvangvoorzieningen (PAvO)€¦ · • Agressie ontstaat nooit ‘zomaar’ –interactie diverse factoren individu en omgeving • Monitoren agressie-incident

Bedankt voor uw aandacht!